Bazylika kolegiacka Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Zawierciu
50°29′16″N 19°25′32″E/50,487778 19,425556 nr rej. - A/298/10 z dnia 26.02.2010 (kościół) - A/1080/22 z dnia 10.11.2022 (ogrodzenie)[1] | |||||||||
| bazylika mniejsza, kolegiata, kościół parafialny | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Zawiercia  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |||||||||
| 50°29′16″N 19°25′32″E/50,487778 19,425556
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Bazylika Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Zawierciu – zabytkowy[2][3], murowany kościół z czerwonej cegły, wybudowany w latach 1896–1903[2],
Historia i architektura
[edytuj | edytuj kod]Został wybudowany w stylu neogotyckim, na planie krzyża łacińskiego. Ma dwuwieżową fasadę, dwie mniejsze wieżyczki po bokach prezbiterium oraz wieżyczkę na sygnaturkę na skrzyżowaniu naw. Jest to kościół trójnawowy w układzie bazylikowym z transeptem, z wnętrzem dzielonym przez cztery pary filarów, podtrzymujących sklepienie. Nad portalami wejściowymi w fasadzie oraz w ścianach szczytowych transeptu umieszczone są ceglane rozety wypełnione witrażami. W 1904 roku na placu przed kościołem została postawiona figura Matki Bożej Niepokalanie Poczętej.
Projektantem świątyni był Hugon Kuder[3], a fundatorami Adolf i Izydor Ginsberg[4].
27 grudnia 1992 r. abp Stanisław Nowak podniósł parafialny kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Zawierciu do godności kolegiaty i ustanowił przy niej Kolegiacką Kapitułę Zawierciańsko–Żarecką.
22 czerwca 1997 roku na placu kościelnym, odsłonięto pomnik papieża Jana Pawła II. Pomnik wykonał Ryszard Kaczor, absolwent ASP w Krakowie[5].
Od 29 czerwca 2009 świątynia posiada godność bazyliki mniejszej. 18 października 2009 r. odprawiona została uroczysta msza, podczas której oficjalnie ogłoszony został dekret watykańskiej Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów o podniesieniu kościoła kolegiackiego do godności bazyliki mniejszej. Uroczystości przewodniczył nuncjusz apostolski w Polsce abp Józef Kowalczyk[6].
W 2022 do rejestru zabytków wpisano ozdobne ogrodzenie otaczające ze wszystkich stron budynek kościoła, składające się z dekoracyjnych form architektoniczno-rzeźbiarskich, rozdzielone przez trzy sekcje schodów (centralna i dwie boczne) wraz z figurami świętych Piotra i Pawła na postumentach[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 2 grudnia 2022 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2022-12-03]
- ↑ a b Jerzy Abramski: Encyklopedia Zawiercia. Zawiercie: 2002, s. 56. ISBN 83-913341-2-0.
- ↑ a b kolegiata-zawiercie.pl: Opis kościoła. [dostęp 2010-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-18)].
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 101.
- ↑ Jerzy Abramski: Zawiercie – studium monograficzne. Suplement. Zawiercie: 2002, s. 134. ISBN 83-913341-1-2.
- ↑ zawiercie.eu: Kościół Kolegiacki – Bazyliką Mniejszą. [dostęp 2010-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-02)].
- ↑ Michał Bulsa, Decyzje dotyczące wpisów i skreśleń w rejestrze zabytków nieruchomych województwa śląskiego w 2022 roku, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego” 2023, t. 15, s. 385.