Kazimierz Ryziński
pułkownik dyplomowany | |
Data i miejsce urodzenia |
30 października 1889 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
7 lipca 1970 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1947 |
Siły zbrojne |
Armia Austro-Węgier |
Jednostki |
21 Pułk Strzelców Polskich → 145 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych → 72 Pułk Piechoty, |
Stanowiska |
dowódca plutonu, |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
Odznaczenia | |
Kazimierz Ryziński, ps. „Ryś” (ur. 30 października 1889 w Sądowej Wiszni, zm. 7 lipca 1970 w Londynie) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, pułkownik Polskich Sił Zbrojnych.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Kazimierz Ryziński urodził się 30 października 1889 w Sądowej Wiszni[1][2][3]. W 1906 ukończył VI klasę w C. K. Gimnazjum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu[4]. Z tej szkoły został usunięty za tworzenie kół samokształceniowych[5][3]. Przeniósł się do C. K. Gimnazjum w Jarosławiu, gdzie w 1910 ukończył VIII klasę[6], a w 1911 jako eksternista zdał egzamin dojrzałości[7]. Podczas nauki tamże wszedł w skład powołanej organizacji Związek Młodzieży Polskiej „Przyszłość” (PET)[8][9]. Od wiosny 1909 kierował ćwiczeniami wojskowymi gimnazjalistów, także w roku szkolnym 1909/1910[10]. Był także członkiem Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” od 1910, należał do organizacji „Armia Polska”[3].
Podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[3]. W latach 1911–1912 odbył służbę wojskową w armii austro-węgierskiej[5][3]. Po powrocie do rodzinnej Sądowej Wiszni pełnił funkcję komendanta oddziału Polskich Drużyn Strzeleckich[3]. Od 1913 przebywał w Brazylii[5][3]. W tym roku został jednym z dwóch nauczycieli w szkole Marechal Mallet, założonej przez polskich emigrantów z Towarzystwa im. Mikołaja Kopernika[11]. Tam był organizatorem i komendantem drużyny PDS[3]. Po wybuchu I wojny światowej działał na rzecz Legionów Polskich, m.in. dokonując zbiórki funduszy[3]. Zgłosił się do armii gen. Józefa Hallera[12]. Przybył do Francji, awansowany na stopień podporucznika, w kwietniu 1919 był dowódcą plutonu w 21 pułku strzelców polskich[3]. W szeregach armii Hallera powrócił do Polski w maju 1919[5][3]. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej na stanowisku dowódcy kompanii i adiutanta macierzystej jednostki, przemianowanej na 145 pułk piechoty Strzelców Kresowych[3].
Po nastaniu pokoju pozostał w Wojsku Polskim. Służył w sztabie Ministerstwa Spraw Wojskowych od czerwca 1921, w Szefostwie Administracji Armii od stycznia 1922[3]. Na początku lat 20. odbywał studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Szkole Nauk Politycznych[3]. Został awansowany na stopień kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[13][14]. Od września 1923 ponownie był dowódcą kompanii macierzystej jednostki, przemianowanej w międzyczasie na 72 pułk piechoty i stacjonującej w Radomiu[15], a po miesiącu został przeniesiony na kurs doszkolenia w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie[3]. Jako oficer nadetatowy 72 pułku piechoty odbył Kurs Normalny 1924–1926 w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie[16][3]. Uzyskał tytuł oficera dyplomowanego i pozostał na uczelni WSWoj. na stanowisku asystenta taktyki piechoty[17][3]. Został awansowany na stopień majora piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928[18]. Później pełnił stanowisko dowódcy batalionu 3 pułku strzelców podhalańskich od połowy 1928 do grudnia 1929[3]. Następnie został mianowany szefem sztabu 8 Dywizji Piechoty[3]. Później został szefem Wydziału Wyszkolenia Ministerstwa Spraw Wojskowych od października 1931[3]. W 1932 był oficerem Biura Ogólno-Administracyjnego I wiceministra spraw wojskowych[19]. Został awansowany na stopień podpułkownika[3]. Na początku czerwca 1935 został wybrany członkiem zarządu Towarzystwa Wiedzy Wojskowej[20]. 4 lipca 1935 mianowany zastępcą dowódcy 49 pułku piechoty[21][22][23][3]. Później przeniesiony do Wojskowego Instytutu Naukowo-Oświatowego, gdzie od marca 1938 był zastępcą szefa, a po okresie pół roku mianowany szefem[3]. Od listopada 1938 był równolegle redaktorem naczelnym czasopisma „Bellona”.
Po wybuchu II wojny światowej w 1939 ewakuował się na wschód wraz z kadrą WIN-O. Podczas kampanii wrześniowej sprawował stanowisko szefa sztabu obrony Lwowa od 11 września 1939[3]. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, uczestniczył w pertraktacjach z Sowietami w Winnikach w dniach 19, 21 września 1939. Po poddaniu miasta i klęsce polskiej wojny obronnej opuścił obszar Polski, jako jeden z nielicznych oficerów unikając aresztowania, po czym trafił do Francji i przebywał w Paryżu[3]. Tam pełnił funkcję kierownika Działu Propagandy Komendy Głównej od grudnia 1939 do czerwca 1940[3]. Później służył w Armii Polskiej na Wschodzie[3]. W Polskich Siłach Zbrojnych od 1945 pełnił funkcję komendanta Szkół Junaków i Młodszych Ochotniczek[3]. Został awansowany na stopień pułkownika[3].
Po demobilizacji w 1947 pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii i zamieszkał w Londynie[3]. Działał tam w środowisku kombatanckim[3]. W 1962 był członkiem zarządu i przewodniczącym Komisji Wydawniczej tegoż Koła Lwowian w Londynie[24]. Zmarł 7 lipca 1970 w Londynie[2][3][25]. Po kremacji na cmentarzu Streatham Park jego prochy planowano przekazać do pochówku w grobowcu rodzinnym w Polsce[2].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)[26]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1934)[27]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[28]
- Złota odznaka honorowa Koła Lwowian w Londynie (pośmiertnie, 1970)[29]
- Krzyż Kawalerski Orderu Orła Białego (Jugosławia, 1929)[30]
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Człowiek charakteru i czynu (1939, Warszawa)[31][32]
- Obrona Lwowa w roku 1939 (1943, Palestyna)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 1 (18), s. 101, lipiec 1970. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Piotr M. Boroń: Kazimierz Ryziński. muzeum-ak.pl. [dostęp 2017-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-05)].
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu za rok szkolny 1906. Przemyśl: 1906, s. 37.
- ↑ a b c d Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1910. Jarosław: 1910, s. 47.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1911. Jarosław: 1911, s. 72.
- ↑ Wojciech Sasorski: 1906–1908. W: Księga pamiątkowa poświęcona zjazdowi jubileuszowemu z okazji 50-lecia istnienia Gimnazjum I. w Jarosławiu 1884–1934. Jarosław: 1934, s. 114.
- ↑ Jan Harlender: 1918–1914. W: Księga pamiątkowa poświęcona zjazdowi jubileuszowemu z okazji 50-lecia istnienia Gimnazjum I. w Jarosławiu 1884–1934. Jarosław: 1934, s. 119, 122.
- ↑ Jan Harlender: 1918–1914. W: Księga pamiątkowa poświęcona zjazdowi jubileuszowemu z okazji 50-lecia istnienia Gimnazjum I. w Jarosławiu 1884–1934. Jarosław: 1934, s. 122, 124.
- ↑ VI. Szkoły. W: Wojciech Breowicz: Ślady Piasta pod Pinioram. Szkic z dziejów wychodźstwa polskiego w Brazylii. Warszawa: Polonia, 1961, s. 1.
- ↑ Wiktor Jedliński: Młodzież Gimnazjum I. w walkach o Niepodległość. W: Księga pamiątkowa poświęcona zjazdowi jubileuszowemu z okazji 50-lecia istnienia Gimnazjum I. w Jarosławiu 1884–1934. Jarosław: 1934, s. 175.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 420.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 363.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 331.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 292, 1365.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 126.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 184.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 33, 420.
- ↑ Oficerskie kursy języków obcych. Obrady delegatów T-wa wiedzy wojskowej. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 15B, s. 9, 9 czerwca 1935.
- ↑ Nowi dowódcy i zastępcy dowódców pułków. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 155 z 11 lipca 1935.
- ↑ Nowi dowódcy i zastępcy dowódców pułków. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 44B, s. 7, 10 lipca 1935.
- ↑ Nowi dowódcy i zastępcy dowódców pułków. „Gazeta Lwowska”. 155, s. 4, 11 lipca 1935.
- ↑ Sprawy organizacyjne. „Biuletyn”. Nr 2 (3), s. 61, 62, listopada 1962. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Kazimierz Ryziński. ancestry.co.uk. [dostęp 2017-10-10]. (ang.).
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- ↑ Odznaka honorowa Koła Lwowian. „Biuletyn”. Nr 19–20, s. 111, lipiec 1971. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 362.
- ↑ Ruch wydawniczy. Nowe książki nadesłane do redakcji. „Prosto z Mostu”, s. 6, 5 lutego 1939.
- ↑ Człowiek charakteru i czynu. Ciekawe studium pułk. Kazimierza Ryzińskiego. „Wschód”. Nr 122, s. 3, 19 marca 1939.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ryziński Kazimierz. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.80-7621 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-27].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie
- Absolwenci Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie
- Członkowie Armii Polskiej (1910–1914)
- Członkowie Komendy Głównej ZWZ
- Członkowie Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”
- Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich
- Członkowie Towarzystwa Wiedzy Wojskowej
- Członkowie Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość”
- Dowódcy batalionów 3 Pułku Strzelców Podhalańskich
- Londyńska Polonia
- Ludzie urodzeni w Sądowej Wiszni
- Ludzie związani z Jarosławiem (Polska)
- Obrońcy Lwowa (1939)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 72 Pułku Piechoty (II RP)
- Oficerowie Armii Polskiej we Francji 1917–1919
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii
- Polacy odznaczeni Orderem Orła Białego (Serbia)
- Polacy w Brazylii
- Pułkownicy Polskich Sił Zbrojnych
- Szefowie sztabu 8 Dywizji Piechoty (II RP)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1889
- Zastępcy dowódcy 49 Huculskiego Pułku Strzelców
- Zmarli w 1970
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej