Baden-Württemberg

Baden-Württemberg
; Bandera	; Armarria
Administrazioa
Herrialdea	Alemania
Hiriburua	Stuttgart
Land burua	Winfried Kretschmann‎ (Grüne)
ISO kodea	DE-BW
Bozak Bundesraten	6 (69tik)
Geografia
Koordenatuak	48°32′N 9°02′E / 48.54°N 9.04°E
Azalera	35752 km²
Demografia
Biztanleria	11.069.533 biztanle
Dentsitatea	0 bizt/km²
Informazio gehigarria
	https://www.baden-wuerttemberg.de/

Baden-Württemberg^[1] Alemaniako hego-mendebaldean dagoen Estatu Federal (alemanez, Bundesland) bat da. Frantziarekin eta Suitzarekin mugan kokaturik dago, Alemaniako hego-mendebaldean eta Rhin ibaiaren ekialdean. Stuttgart du hiriburua eta hiririk populatuena, atzetik Mannheim, Karlsruhe, Friburgo eta Heidelberg daudelarik biztanle kopuruaren arabera. Alemaniako hirugarren Estatu Federal handiena da, bai tamainian (35.742 km²) bai biztanle-kopuruan (10,7 milioi biztanle, 2005eko erroldaren arabera).

Geografia

Mugakideak

Ingurune naturala

Eskualde honetan Oihan Beltza kokaturik dago, bertan Danubio ibaia sortzen delarik. Rhinek bestela inguratzen du hego eta mendebaldetik.

Konstantzako aintzira elkarbanatzen du Suitzarekin.

Historia

Bi lurralde historikok osatzen dute gaur egungo estatua; alde batetik Baden dugu, Prusiako Hohenzollern probintzia barne, eta bestetik Suabiaren parte den Württenberg.

Würtemberg lehenengo mendean erromatarrek okupatu zuten eta beren kokapena babesteko limes bat ezarri zuten bertan. III mendean alamaniarrek Rhinaz bestaldera bidali zituzten, baina azkenean Frankoak jabetu ziren eremu guztiaz 496ko bataila handian Clovis I.a garaitzean.

Lurraldea Germaniako Erromatar Inperio Santuaren barnean egon zen hurrengo mendeetan.

Bigarren Mundu Gerraren ondoren frantziarrek okupatu zituzten Baden eta Württemberg-Hohenzollern probintziak, eta estatubatuarrek Württemberg-Baden probintzia. Hiru lurraldeek bat egin zuten 1951 eta 1952 artean gaur egun ezagutzen dugun estatua eratuz.

Banaketa administratiboa

Baden-Württemberg-en 35 barruti (Landkreise) eta 9 hiri independente daude (Stadtkreise), guztiak lau eskualdetan (Regierungsbezirke) banatuta:

Map

Bederatzi hiri independente ere badaude, inongo barrutira atxikiak:

A. Baden-Baden
B. Friburgo
C. Heidelberg
D. Heilbronn
E. Karlsruhe
F. Mannheim
G. Pforzheim
H. Stuttgart
I. Ulm

Politika

2016ko martxoaren 13an izan ziren Baden-Württembergeko parlamenturako azken hauteskundeak. Alemaniako 90 Aliantza/Berdeak (alemanez, Bündnis 90 / Die Grünen) alderdi ekologistak irabazi zituen hauteskundeak, Winfried Kretschmann alderdiaren hautagai nagusi izanik, 47 legebiltzarkide lortuz Baden-Württembergeko Parlamentu Federalean (alemanez, Landtag von Baden-Württemberg).

2016ko hauteskundeetan lehendabiziz AfD alderdi ultraeskuindarrak Parlamentuan sartzea lortu zuen, bozen % 15,1 lortuta. CDU eta SPD alderdien jaitsiera nabaria izan zen, hauek Alemaniako bi alderdi nagusiak izan ohi dira eta. Hauteskundeen ondoren, koalizio gobernu bat osatu zen, Berdeen eta CDU alderdien artean. Egun, Winfried Kretschmann da Baden-Württembergeko Gobernuko Presidentea. Honakoak izan ziren hauteskundeen emaitzak. Landtagean ordezkaritzaren bat lortzeko, ezinbestekoa da alderdiek gutxienez bozen % 5 lortzea.

Alderdia	Bozen ehunekoak	Diputatuak	Irabaziak	Irabaziak
90 Aliantza / Berdeak(Bündnis 90 / Die Grünen)	% 30,3	47	▲ %6,1	▲ + 11
Alemaniako Batasun Demokrata Kristaua (CDU)	% 27,0	42	▼ %12,0	▼ 18
Alemaniarentzako Alternatiba (AfD)	% 15,1	23	▲ %15,1	▲ + 23
Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata (SPD)	% 12,7	19	▼ %10,4	▼ - 16
Alderdi Demokratiko Askea (FDP)	% 8,3	12	▲ %3,0	▲ + 5
Ezkerra (Die Linke)	% 2,9	0	▲ %0,1
ALFA	% 1,0	0	▲ %1,0
Gainontzeko alderdiak	% 2,7	0	▼ %2,9

Gobernu Federaleko buruak

Hauek izan dira Baden-Württembergeko Gobernu Federaleko buruak 1952. urtetik aurrera:

Izena	Alderdia	Noiztik	Noiz arte
Reinhold Mayer	FDP / DVP	1952	1953
Gebhard Müller	CDU	1953	1958
Kurt Kiesinger	CDU	1958	1966
Hans Filbinger	CDU	1966	1978
Lothar Späth	CDU	1978	1991
Erwin Teufel	CDU	1991	2005
Günther Oettinger	CDU	2005	2010
Stephan Mappus	CDU	2010	2011
Winfried Kretschmann	90 Aliantza / Berdeak	2011	Egun karguan

Ekonomia

Europako eskualde indartsuenetako bat da Baden-Württemberg, baina bereziki Stuttgart ingurua. Alemaniako langabezia tasaren erdia baino ez du, %3'9 hain zuzen ere. Enpresa garrantzitsu ugariren egoitzak bertan daude, guztien artean nabarmenenak autogintzari loturikoak dira, hala nola: Mercedes-Benz, Daimler-Chrysler eta Porsche. Hauetaz gain aipatzekoak dira Bosch, IBM, SAP eta Hugo Boss besteak beste.

Estatuko gobernuak energia berriztagarriak bultzatzeko konpromisoa hartu du eta 2020 urterako energia guztiaren %20 izatera iritsi nahi du.