Сербскахарвацкая мова

Сэрбскахарвацкая
Саманазва	српскохрватски / hrvatskosrpski hrvatski ili srpski / српски или хрватски
Краіны	Сэрбіі, Босьніі і Герцагавіне, Чарнагорыі, Харватыі (пад рознымі назвамі) і іншых краінах
Рэгіёны	Цэнтральная Эўропа, Паўднёвая Эўропа
Афіцыйны статус	-
Агульная колькасць носьбітаў	19 000 000 чал. (2022)
Класіфікацыя
індаеўрапейскія мовы балта-славянскія мовы славянскія мовы Паўднёваславянскія мовы заходнія паўднёваславянскія мовы сербахарвацкая мова
Пісьменнасць	Gaj's Latin alphabet[d], сербскі кірылічны алфавіт, кірыліца і лацінскае пісьмо
Моўныя коды
ISO 639-1	sh
ISO 639-2	—
ISO 639-3	hbs
WALS	scr
Ethnologue	hbs
Linguasphere	53-AAA-g
ABS ASCL	3507
IETF	sh
Glottolog	sout1528
Вікіпедыя на гэтай мове

Ethno-political variants of the Serbo-Croatian language or Serbo-Croatian diasystem (as of 2006)

Сэрбскахарвацкая ці харвацкасэрбская мова (таксама сэрбская або харвацкая, харвацкая аб сэрбская) (у арыгінале srpskohrvatski/cрпскохрватски, hrvatskosrpski, hrvatski ili srpski, srpski ili hrvatski) — паўднёваславянская мова.

Тэрмін «сэрбскахарвацкая мова» выкарыстоўваўся для абагульнення пад адной назвай сукупнасьці дыялектаў, якія ўжываюцца ў Сэрбіі, Чарнагорыі, Босьніі і Герцагавіне і Харватыі. Афіцыйная мова Югаславіі (разам са славенскай, пазьней і македонскай) з 1918 да 1991 году.

Літаратурны стандарт базаваўся на штокаўскім дыялекце і дапускаў экаўскі і іекаўскі варыянты (неафіцыйна яны лічыліся «ўсходнім» (сэрбскім) і «заходнім» (харвацкім) варыянтамі літаратурнай мовы). Да таго ж, фармальна дыялектамі сэрбскахарвацкай лічыліся кайкаўскі і чакаўскі дыялекты, але яны не былі ў афіцыйным ужытку.

Упершыню тэрмін «сэрбскахарвацкая мова» быў выкарыстаны славенскім філёлягам Ярнеем Копітарам у ліставанні ў 1836 годзе, хоць нельга выключыць, што Копітар пазнаёміўся з гэтым тэрмінам, чытаючы рукапіс працы славацкага філёляга Шафарыка «Slovanské starožitnosti» («Славянскія старажытнасьці»), якая была надрукаваная ў 1837 годзе.

З распадам Югаславіі афіцыйнымі мовамі новаствораных дзяржаў сталіся сэрбская, харвацкая, басьнійская, чарнагорская мовы. Тэрмін «сэрбскахарвацкая мова» пачаў зьнікаць з ужытку, спачатку з афіцыйных дакумэнтаў, пасьля паступова і зь лінгвістычнай літаратуры. Сёння найменне «сэрбскахарвацкая мова» зьяўляецца дыскусыйным гістарычна-палітычным пытаннем. Шматлікія носьбіты лічаць тэрмін «сэрбскахарвацкая» палітычна некарэктным і нават абразьлівым. Іншыя працягваюць ужываць гэты тэрмін.

Сярод лінгвістаў няма адзінага погляду на лёс тэрміну. Ён усё яшчэ вырарыстоўваецца, дзякуючы ляканічнасьці пры абазначэнні сукупнасьці некалькі моваў. Альтэрнатыўная назва басьнійская/харвацкая/сэрбская мова (БХС) зьявілася ў афіцыйным ужытку ў замежжы. У рэгіянальнай лінгвістыцы існуе таксама тэрмін «цэнтральная паўднёваславянская дыясыстэма».

Узаемна зразумелыя формы сэрбскахарвацкай мовы працягваюць выкарыстоўвацца пад рознымі назовамі ў Сэрбіі, Чарнагорыі, Харватыі і Босьніі і Герцагавіне.

Прыклады адрозненняў у лексіцы

Беларуская мова	Руская мова	Харвацкая мова	Сэрбская мова
Параўнаць	Сравнить	Usporedba	Поређење (Poređenje)
Эўропа	Европа	Europa	Европа (Evropa)
Нідэрланды	Нидерланды	Nizozemska	Холандија (Holandija)
Італьянцы	Итальянцы	Talijani	Италијани (Italijani)
Сусьвет	Вселенная	Svemir	Васиона (Vasiona)
Пазваночнік	Позвоночник	Kralježnica	Кичма (Kičma)
Паветра	Воздух	Zrak	Ваздух (Vazduh)
Адукацыя	Образование	Odgoj	Васпитање (Vaspitanje)
Тыдзень	Неделя	Tjedan	Седмица (Sedmica)
Гісторыя	История	Povijest	Историја (Istorija)
Порткі	Штаны	Hlače	Панталоне (Pantalone)
Страўнік	Желудок	Trbuh	Стомак (Stomak)
Навука	Наука	Znanost	Наука (Nauka)
Асобна	Лично	Osobno	Лично (Lično)
Асоба	Лицо	Osoba	Лице (Lice)
Аб’яднаныя нацыі	Объединенные Нации	Ujedinjeni Narodi	Уједињене Нације (Ujedinjene Nacije)
Хлеб (Краюха)	Хлеб	Kruh	Хлеб (Hleb)
Штучнае	Искусственное	Umjetno	Вештачки (Veštački)
Крыж	Крест	Križ	Крст (Krst)