Jump to content

ئافرىقا

ئورنى Wikipedia
ئافرىقا

چوڭلۇقى 30.370.000 km²
نوپۇس(2011) 1.032.532.974(2.)
زىچلىق 30,51/km²
دۆلەتلەر 54
ۋاقىت رايونى +0 (سېنېگال)

+4 (ماۋرىتىئۇس)

ئافرىقىنىڭ دۇنيا خەرىتىسىدىكى ئورنى

ئافرىقا، يەر مەيدانى ۋە نۇپۇس زىچلىقى نوقتىسىدىن دۇنيانىڭ ئىككىنچى چوڭ قىتئەسىدۇر. ئۆزىگە باغلىق دەپ قارالغان ئاراللار ئىلە بىرلىكتە 30.8 مىلىيون كلومېتر2 لىق چوڭلىقى بىلەن دۇنيا ئومۇمىي يۈزىنىڭ 6% سىنى ۋە دۇنيا قۇرۇقلۇق مەيدانىنىڭ 24.4% ىنى قاپلايدۇ. 1 مىلىيارد كىشىلىك نۇپۇسى ئىلە دۇنيا نۇپۇسىنىڭ 15% ىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئافرىقاشىمالدا ئاق دېڭىز، جەنۇبتا ھىندى ئوكيان، غەربتە ئاتلانتىك ئوكيان، شەرقتە سىنا يېرىم ئارىلى، قىزىل دېڭىز ۋە سۇۋەيىش قانىلى بىلەن ئورۇلۇپ تۇرىدۇ. ماداغاسقار ۋە تۈرلۈك تاقىم ئاراللىرى ھەم ئۇنىڭغا تەۋەدۇر. قىتئەدە 54 دېپلوماتىك ئېتىراپ قىلىنغان مۇستەقىل دۆلەت، توققۇز رايون ۋە 3 مەلۇم دەرىجىدە ئېتىراپ قىلىنغان دۆلەت باردۇر.

پۈتۈن قىتئەلەر ئاراسىدا ئەڭ كۆپ ياش نۇپۇس ئافرىقىدا ياشىماقتا. ئافرىقالىقلارنىڭ 50% سى 19 ياشنىڭ ئاستىدادۇر. ئالجىرىيە يۈز ئۆلچىمى ئەڭ چوڭ ئافرىقا دۆلىتى، نۇپۇس جەھەتتە ئەڭ چوڭ ئافرىقا دۆلىتى بولسا نىگېرىيەدۇر. بولۇپمۇ غەربىي ئافرىقا ئىنسانىيەتنىڭ بۆشۈكى دەپ قارىلىدۇ.

ئافرىقا، تۈرلۈك ئىقلىم بەلباغلىرى بولغان ئېكۋاتورنىڭ ھەر ئىككى تەرەپىدە ۋە دۇنيا يۈزىدە ھەر ئىككى ئىقلىم بەلباغىغا ئۇزانغان بىردىنبىر قىتئەدۇر.

ئافرىقا ئېتنىك، مەدەنىيەت ۋە تىل جەھەتتىن ئىنتايىن رەڭگارەڭ بىر قىتئەدۇر. 19. ئەسرنىڭ ئاخىرىدا ياۋروپا ئەللىرى تامانىدىن سۈمۈرگە قىلىنغان. ئافرىقانىڭ زامانەۋىي دەۋلەتلەرى 20. ئەسردىكى مۇستەملىكەلەرنىڭ مۇستەقىللىق باسقۇچىدىن سوڭرە ئوتتۇرىغا چىققان. ئافرىقا ئەللىرى قىسمەن 1881-1914 يىللاردىكى ئافرىقا تالانى ئەسناسىدا شەكىللەنگەندۇر.





































مەنبەلەر

[تەھرىرلەش]