Эчтәлеккә күчү

Америка Кушма Штатлары

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Америка Кушма Штатлары latin yazuında])
Америка Кушма Штатлары
Байрак
Илтамга
Шигарь In God We Trust Edit this on Wikidata
Башкала Вашингтон
Халык саны 332 278 200 (2021, халык санын бәяләү) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 12 май 1784 Edit this on Wikidata
Сәгать кушагы UTC−12:00, UTC−11:00, UTC−09:00, UTC−08:00, UTC−07:00, UTC−06:00, UTC−05:00, UTC−04:00, UTC+10:00, UTC+12:00, Самоа сәгать кушагы, Стандарт атлантик вакыт, Үзәк вакыт зонасы, Аляска вакыт зонасы, Тау сәгать кушагы, Чаморро вакыт зонасы
Рәсми тел инглиз теле
География
Мәйдан 9,826,675 км²
Координатлар 39.828175°N 98.5795°W Edit this on Wikidata
Сәясәт
Канун чыгару органы АКШ Кәнгрисе
Дәүләт башлыгы исеме АКШ президенты
Дәүләт башлыгы Джозеф Байден
Башлык исеме АКШ президенты
Хөкүмәт башлыгы Джозеф Байден
Карта
Икътисад
ТЭП 23 315 081 миллион US$ (2021), 25 462 700 миллион US$ (2022) Edit this on Wikidata
Акча берәмлеге АКШ доллары
Эшсезлек дәрәҗәсе 6.7% (декабрь 2013)
Туу күрсәткече 1.8615 (2014)[1]
КПҮИ 0.921 (2021)[2]
Яшәү озынлыгы 78.69024 ел (2015, 2016)[3]
Пенсия яше 66 яшь
Джини коэффициенты 47.7 (2011)
Башка мәгълүмат
Ярдәм телефоннары
Автомобил хәрәкәте ягы уң
Челтәр көчәнеше 120 вольт
Телефон коды +1
ISO 3166-1 коды US[4]
ХОК коды USA
Интернет домены .us
Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.

Америка Кушма Штатлары (ингл. United States of America), еш кына кыскача АКШ (ингл. USA), Кушма Штатлар (ингл. United States, U.S.) яки гади Америка (ингл. America) диелә — Төньяк Америкада урнашкан дәүләт. Мәйданы буенча дөньяда дүртенче урында тора (9 518 900 км²). Халык саны буенча дөньяда өченче урында тора (304 млн. кеше). Башкаласы — Вашингтон шәһәре. Дәүләт төзелеше буенча төркеме — федератив президент республикасы.

Америка Кушма Штатлары төньякта Канада белән, көньякта Мексика белән чиктәш. Көнбатыштан Тын океан белән, ә көнчыгыштан исә Атлантик океан белән юыла. Административ яктан ил 50 штатка һәм 1 федераль округка (Колумбия) бүленә.

Географик мәгълүмат

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Капитолий

Географик урнашу

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Файдалы казылмалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Штатларның АКШ ка керү динамикасы

Административ бүленү

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Беренче дәрәҗәдә Америка Кушма Штатлары штатларга бүленәләр.

Штатлар үз чиратында округларга бүленәләр. АКШда 3141 округ бар. АКШ штатлары:

Айдахо
Айова
Алабама
Аляска
Аризона
Арканзас
Вайоминг
Вашингтон
Вермонт
Виргиния
Висконсин
Гавайлар
Делавэр
Джорджия
Көнбатыш Виргиния
Иллинойс
Индиана
Калифорния
Канзас
Кентукки
Колорадо
Коннектикут
Луизиана
Массачусетс
Миннесота
Миссисипи
Миссури
Мичиган
Монтана
Мэн
Мэриленд
Небраска
Невада
Нью-Гэмпшир
Нью-Джерси
Нью-Йорк
Нью-Мексико
Огайо
Оклахома
Орегон
Пенсильвания
Род-Айленд
Төньяк Дакота
Төньяк Каролина
Теннесси
Техас
Флорида
Көньяк Дакота
Көньяк Каролина
Юта

АКШ җирләренә беренче кешеләр 10 мең ел элек килеп урнашкан дип санала. Алар Себер аша Аляскага күчүче кабиләләр булган дип фаразлана. XVII гасырга кадәр алар кыйтгада доминант халык булып торалар. Хәзерге америкалылар бу территорияләргә урта гасырларда гына килеп урнашалар, АКШның бүгенге халкы XVII—XX гасырларда Европа илләреннән килеп урнашучыларның берләшүеннән барлыкка килә. Боларның күбесе — Көнбатыш Европадан һәм Африкадан чыккан иммигрантлар. Хәзерге вакытта америкалылар арасында европеоид расасы өстенлек алып тора. Икенче урында афроамерикалылар, аннары — латиноамерикалылар.

Дәүләт төзелеше буенча АКШ - федератив президент республикасы.

Америка солдатлары Багдадта

АКШның саклану бюджеты 700 миллиард доллар тәшкил итә, әмма аның зур өлеше фәнни тикшеренүләргә һәм яңа системнар уйлап чыгаруга тотыла[5].

  1. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  2. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  3. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  4. Error: Unable to display the reference properly. See the documentation for details.
  5. АКШ күзләве: Кытай тиздән кораллануда иң алдынгы ил булачак