Александр Кирзимов

Александр Кирзимов
Туу датасы	12 декабрь 1897(1897-12-12)
Туу урыны	Верный
Үлем датасы	7 май 1955(1955-05-07) (57 яшь)
Үлем урыны	Мәскәү
Иялек	Русия империясе Русия империясе→ РСФСР РСФСР→ ССРБ ССРБ
Гаскәр төре	пехота
Дәрәҗә	Генерал-майор
Җитәкчелек иткән	корпус командиры
Бүләкләр һәм премияләр
Истигъфада	1946

Александр Кирзимов, Александр Илья улы Кирзимов (рус. Александр Ильич Кирзимов, 1897 ел, Вернвый ― 1955 ел, Мәскәү) – совет хәрби эшлеклесе, генерал-майор (1941), Беренче бөтендөнья, Ватандашлар, Бөек Ватан сугышларында катнашучы.

Тәрҗемәи хәле

1897 елның 12 декабрендә Верный (хәзерге Алматы) шәһәрендә туган. Татар. Шәһәр укуханәсендә 2 классны тәмамлаган (1910). 1913-1915 елларда тәмәке фабрикасы эшчесе. 1915 елда патша армиясендә хәрби хезмәттә.

Хәрби карьера

• Екатиринбурда 120- запастагы пехота батальонында, 18- Влодак полкында хезмәт итә. Көнбатыш фронтта хәрби хәрәкәтләрдә катнаша. 1916 елда, яраланып, Сызранда дәвалана. 1917 елда Себер пехота полкында (Ташкәнт) кече унтер-офицер.
• 1917-1922 елларда Ватандашлар сугышында катнаша.
• Октябрь инкыйлабыннан соң Ташкәнттә ирекле кызыл гвардия отрядына кушыла.
• Взвод командиры (1918), кавалерия разведкасы башлыгы, эскадрон хәрби комиссры (1920), эскадрон командиры (1921).

ВЧК чик саклау гаскәрендә

1921 елның декабреннән ВЧК чик саклау хезмәтендә:

• 1921 – Термез шәһәрендә.
• 1922 - Көнчыгыш Бохара экспедициясендә.
• 1924 – Керки (хәзер Атамурат) шәһәрендә.
• 1925 елдан Төньяк Кавказда (Грозный, Орджоникидзе шәһәрләрендә) ОГПУ гаскәрләре дивизион командиры. 1931 елдан Налчык, Махачкала, Биштау (Пятигорск) шәһәрләрендә милли дивизион командиры.
• 1929-1930 елларда РККА комсоставының белемнәрен күтәрү курсларында укый.
• 1934-1936 елларда М.В. Фрунзе исемендәге хәрби академия тыңлаучысы.
• Академияне тәмамлагач, Украинаның Львов өлкәсе Броды шәһәрендә 16- аерым мотоукчылар полкы командиры.

Бөек Ватан сугышында

Сугыш башында А. Кирзимов полкы Көньяк-Көнбатыш фронты флангын саклап, Стыр елгасы буйлап заслонда тора. А. Кирзимов Ленинград фронтына күчерелеп, яңа төзелгән 265- дивизия командиры итеп билгеләнә. Тулысынча оешып бетмәгән дивизия Выборг янында сугышка керә һәм күп югалтулар кичерә. 1941 елның 24 августында «ышанычны акламау» сылтавы белән, А. Кирзимовны вазифасыннан азат итәләр.

• 1941, сентябрь – 6- аерым укчы бригада командиры.
• 1942, гыйнвар – Урта Азия хәрби округында кавалерия дивизиясе командиры.
• 1942, август – Мәскәү хәрби округында 6- һава-десант корпусы командиры.
• 1942, декабрь – 6- гвардия һава-десант дивизиясе командиры (Югары Башкомандование Ставкасы резервында)
• 1943, март - 380- укчы дивизия (Ставка резервында) командиры.
• 1943, июль–1945 - Касыйм шәһәрендәге пулемётчылар училищесы башлыгы.

1946 елның маенда отставкага чыга. 1955 елның 7 маенда Мәскәүдә вафат була.

Гаиләсе

Ташкәнтта гаиләсе Шевченко урамы, 24 йорт, 12 фатирда тора.

• Хатыны – Кирзимова Елизавета Филипповна (1915-1977).
• Уллары Юрий Михайлович Пинигин (1932), Михаил Михайлович Пинигин (1936).

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

• Ленин ордены (1943)
• Кызыл Байрак ордены (1936, 1944)
• 1 дәрәҗә Ватан сугышы ордены
• Кызыл Йолдыз ордены (Бохара совет республикасы)

Әдәбият

1. Великая Отечественная: Комкоры. Военный биографический словарь. Т. 2. — М.; Жуковский: Кучково поле, 2006.
2. Рәис Зарипов. Корпус командирлары. «Казан утлары», 2015, № 5.

Сылтамалар

• НКВД 15 дивизиясе составындагы офицерларның язмышы