Yozgat (il)
Yozgat (il) | |
---|---|
İlin Türkiye'deki konumu | |
İl sınırları haritası | |
Ülke | Türkiye |
Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi Karadeniz Bölgesi |
İl merkezi | Yozgat |
İdare | |
• Vali | Ziya Polat[1] |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 13.690 km² |
Rakım | 1317 m |
Nüfus | |
• Toplam | - |
• Yoğunluk | 31/km² |
• Kır | - |
• Şehir | - |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
İl alan kodu | (+90) 354 |
İl plaka kodu | 66 |
Yozgat, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ildir. Çekerek, Aydıncık ve Kadışehri ilçeleri ise Karadeniz Bölgesi'nde kalır.
Yozgat ili nüfusu 419.095'tir. Bu nüfusun %76,35'i şehirlerde yaşamaktadır (2021 sonu). İlin yüzölçümü 13.690 km²'dir. İlde km²'ye 31 kişi düşmektedir (Bu sayı merkezde 53’tür.). İlde yıllık nüfus %0,14 azalmıştır.[4] İlin yüz ölçümü 13.690 km²'dir.
Şubat 2021 TÜİK verilerine göre 14 ilçe, 36 belediye, bu belediyelerde 234 mahalle, ayrıca 558 köy bulunmaktadır.[4]
İl merkezinin denizden yüksekliği 1.317 metredir.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]İlin asıl adı "Bozok" olup 1927 yılında ismi "Yozgat" olarak değiştirilmiştir. Oğuzların "Bozok" koluna mensup Türkmenlerin bu bölgeye akınıyla birlikte yöre "Bozok" ismiyle anılmıştır. 1800'lü yıllara doğru bu ismin yanı sıra "Yozgat" adı da telaffuz edilmiştir.
"Yozgat" adının menşei konusunda ise değişik söylentiler ileri sürülmektedir. Bir rivayete göre Yozgat Saray Köyü'nden (bugün itibarıyla kasaba) itibaren aşağıdan yukarıya doğru kat kat yükselmektedir. Bu kat kat yükselişinden ve rakımının yüksekliğinden dolayı önceleri "yüz kat" denmiş, zamanla bu isim söylene söylene "Yozgat" hâlini almıştır.[kaynak belirtilmeli]
Diğer bir rivayete göre aşiret reisi Ömer Cabbar Ağa'nın yüzü çopurdu. Bu yüzden kendisine Çopur veya Çapar Koca derlerdi. Söylentiye göre Cabbar Ağa, sürülerini bir yaz günü yaylakta otlatırken karşısına Hızır çıkıyor ve davar sahibi Cabbar Ağa'dan içmek için süt istiyor. Güler yüzlü Ömer Ağa hemen misafirine ikramda kusur etmeyerek gönül hoşluğu ile sütü ikram eder. Hızır sütü içtikten sonra çok memnun kalır ve Cabbar Ağa'ya "Çobanoğlu; yozuna yoz katılsın, memleketinin adı Yoz-Kant olsun." der. Bu sözü söyleyerek kaybolur. Temeli böyle olan Yoz-Kant, söylene söylene Yozgat hâlini alır.[kaynak belirtilmeli]
İsmin kaynağı hakkında her ne kadar tatmin edici bir bilgi yoksa da uzun yıllar bu bölgenin böyle anıldığı bilinmektedir.
2. Dönem Kütahya Mebusu Cemil Bey tarafından verilen bir takrir ile Yozgat ismi Bozok olarak değiştirilmiş, bilahare 23 Haziran 1927 tarihinde Bozok Mebusu Süleyman Sırrı Bey ve arkadaşlarının verdiği bir takrirle Bozok ismi tekrar Yozgat olarak değiştirilmiştir.
Bozok
[değiştir | kaynağı değiştir]Bugünkü Yozgat ili bölgesi ve komşu yörelerin Osmanlı Türkleri devrindeki adıdır. Burası Osmanlı öncesi Kara Tatar Türkleri ve az oranda Moğol topluluğunun yaşadığı bir yer idi. Ankara Savaşı'ndan sonra Türkistan hakanı Timur, buradaki Türk ve Moğol topluluklarını Orta Asya'ya taşımıştır. 15. asrın başında Boz-Ok Türkmenleri, Dulkadırlı Türkmenleri adıyla burayı yurt tuttular.
- Gedük: Kara-Yahyalu, Delü-Alilü, Ağcalu (en mühim obası: Hacılar), Agça-Koyunlu (Dulkadırlı'dan), Şam BAyadı (Dulkadırlı'dan)
- Kara-Taş: Ali Beğlü, Ağçalu, Tecirlü (Dulkadırlı'dan), Kızıl-Kocalu (başlıca oymaklarından: Ali Şarlu).
- Ak-Dağ: Karalu, Kırklu, Hisar-Beğlü, Kızıl-Kocalu, Sevgülen (en büyük oymağı: Saru-Halillu).
- Boğazlıyan: Çiçeklü, Kulağuzlu.
- İli-Su: Tatar Türkleri, Arslan-Beğlü, Ağçalu.
- Sorgun: Zakirlu, Kızıl-Kocalu.
Bunlardan işaret edilmeyen birçok oymak da Dulkadırlı'dan idiler.[5] Kazakistan'da Bozok adlı tarihi yerleşim yeri bulunmuştur.[6] Arkeolojik kazılarda buradaki eski yerleşimden birçok eşya çıkmıştır.[7][8][9]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yozgat ili, tahminen beş bin yıllık bir geçmişe sahiptir. Yozgat çevresinde ilk siyasi birliğini kuran devlet Hititlerdir. Hititler döneminde, bugün Çorum sınırları içinde bulunan Hattuşa antik şehri kurulmuştur. Osmanlı son döneminde Bozok Sancağı olarak geçmektedir.[10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Konum
[değiştir | kaynağı değiştir]Yozgat, İç Anadolu Bölgesi'nin Orta Kızılırmak Bölümü'nde Bozok Platosu üzerinde yer almaktadır.
Ankara–Sivas kara yolu ile Samsun-Kayseri-Mersin kara yolları Yozgat'tan geçmektedir. Bu yollar, uluslararası taşımacılıkta önemli bir yere sahiptir. Ülkemizden ve Avrupa ülkelerinden Orta Doğu'ya yapılan ticaret, bu yolların önemini daha da artırmaktadır. Kuzeyde; Çorum, Amasya, Tokat, doğuda; Sivas, güneyde; Kayseri, Nevşehir, batıda; Kırşehir, Kırıkkale illeri ile komşudur.
İlin doğusu ile batısı arasında yaklaşık sekiz dakikalık bir fark vardır. Yozgat, alan bakımından Türkiye'nin on beşinci ilidir. İzdüşüm alanı 13597 km2, gerçek alanı ise 14123 km2'dir. İl geneli fazla dağlık değildir.
İlçeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yozgat, on dört ilçeden oluşmaktadır. Bunlar; Akdağmadeni, Aydıncık, Boğazlıyan, Çandır, Çayıralan, Çekerek, Kadışehri, Saraykent, Sarıkaya, Şefaatli, Sorgun, Yenifakılı, Yerköy ve Yozgat.
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]İllerde protokolde ilk sırada yer alan vali, merkezi yönetimi temsil eder ve cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Aynı seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt sistemine göre belirlenir (2972 sayılı Kanun'un 23'üncü maddesi).
İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak beş kişilik İl Encümenini seçer.[11][12]
Merkezî yönetim, vali ve il müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve il encümeni) seçilmişlerden oluşur ancak vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Yozgat Valisi, 1973-Güdül doğumlu Mehmet Ali ÖZKAN’dır. Ağustos 2023 tarihinde Tunceli Valisi iken atanmıştır.
Yozgat Belediye Başkanı, 2024 Türkiye yerel seçimlerinde Kazım Arslan seçilmiştir.[13]
2023 genel seçimleri sonucu, Yozgat'ı temsilen TBMM'e AKP'den iki milletvekili (Abdülkadir Akgül, Süleyman Şahan), İYİ Parti'den bir milletvekili (Lütfullah Kayalar) ve MHP'den bir milletvekili (İbrahim Ethem Sedef) seçilmiştir.[14]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]İlin nüfusu 2000 yılına kadar sürekli artmış fakat bundan sonra düşüşe geçmiştir. 1960-2008 yılları arası ilin nüfusu %20,33 artmıştır. Bu dönemde yıllık nüfus artış hızı ortalama %0,42 olmuştur. İlin yaş ortalaması epey gençtir. Özellikle 10-14 ve 15-19 yaş grubunun nüfusa oranı yüksektir.[15]
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[16])
Yozgat ili nüfusu: 420.699'dır. Bu nüfusun % 75,69'ü şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 13.690 km2'dir. İlde km2'ye 31 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkezde 55’dir.) İlin nüfusu % 0,54 oranında artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Kadışehri (% 5,90-Aydıncık (-% 12,37)
06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 14 İlçe, 36 belediye, bu belediyelerde 234 mahalle ve ayrıca 558 köy vardır.
2023 yılı sonunda Yozgat ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri | ||||||||||||
İlçe | Nüfus
2022 |
Nüfus
2023 |
Fark | Nüfus
Artışı % |
Belediye
Sayısı |
Mahalle
Sayısı |
Köy
Sayısı |
Köy
Nüfusu |
Şehir
nüfusu |
Şehirde
oturan % |
Alanı
km2[2] |
km2'ye
düşen kişi |
Akdağmadeni | 41.577 | 40.842 | -735 | -1,78 | 4 | 19 | 78 | 14.619 | 26.223 | 64,21 | 1810 | 23 |
Aydıncık | 11.552 | 10.208 | -1.344 | -12,37 | 2 | 5 | 22 | 3.886 | 6.322 | 61,93 | 338 | 30 |
Boğazlıyan | 33.892 | 35.075 | 1.183 | 3,43 | 6 | 31 | 22 | 5.659 | 29.416 | 83,87 | 1515 | 23 |
Çandır | 4.227 | 4.434 | 207 | 4,78 | 1 | 10 | 4 | 915 | 3.519 | 79,36 | 205 | 22 |
Çayıralan | 12.109 | 12.461 | 352 | 2,87 | 2 | 10 | 23 | 5.966 | 6.495 | 52,12 | 995 | 13 |
Çekerek | 18.245 | 18.781 | 536 | 2,90 | 2 | 8 | 41 | 8.016 | 10.765 | 57,32 | 790 | 24 |
Kadışehri | 10.004 | 10.612 | 608 | 5,90 | 2 | 14 | 20 | 4.327 | 6.285 | 59,23 | 472 | 22 |
Merkez | 109.197 | 110.620 | 1.423 | 1,30 | 1 | 27 | 96 | 16.482 | 94.138 | 85,10 | 2024 | 55 |
Saraykent | 11.966 | 11.828 | -138 | -1,16 | 3 | 12 | 14 | 2.978 | 8.850 | 74,82 | 319 | 37 |
Sarıkaya | 32.175 | 31.866 | -309 | -0,97 | 2 | 19 | 56 | 12.176 | 19.690 | 61,79 | 1018 | 31 |
Sorgun | 79.977 | 80.618 | 641 | 0,80 | 8 | 11 | 74 | 11.834 | 68.784 | 85,32 | 1768 | 46 |
Şefaatli | 14.129 | 14.594 | 465 | 3,24 | 1 | 49 | 41 | 5.660 | 8.934 | 61,22 | 882 | 17 |
Yenifakılı | 5.178 | 5.383 | 205 | 3,88 | 1 | 5 | 7 | 2.557 | 2.826 | 52,50 | 390 | 14 |
Yerköy | 34.214 | 33.377 | -837 | -2,48 | 1 | 14 | 60 | 7.199 | 26.178 | 78,43 | 1164 | 29 |
Yozgat | 418.442 | 420.699 | 2.257 | 0,54 | 36 | 234 | 558 | 102.274 | 318.425 | 75,69 | 13690 | 31 |
İlin yıllara göre nüfusları
[değiştir | kaynağı değiştir]Yozgat il nüfus bilgileri | ||||
---|---|---|---|---|
Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
1927[17] | 209.497 | 27 | %9 18.012 191.485 %91 | |
1935[18] | 261.821 | 27 | %25 | %8 21.752 240.069 %92 |
1940[19] | 276.611 | 29 | %6 | %9 26.262 250.349 %91 |
1945[20] | 287.371 | 29 | %4 | %8 24.153 263.218 %92 |
1950[21] | 324.469 | 28 | %13 | %10 31.208 293.261 %90 |
1955[22] | 391.880 | 21 | %21 | %11 42.963 348.917 %89 |
1960[23] | 402.400 | 27 | %3 | %13 52.557 349.843 %87 |
1965[24] | 437.883 | 31 | %9 | %15 67.466 370.417 %85 |
1970[25] | 464.410 | 30 | %6 | %19 88.065 376.345 %81 |
1975[26] | 500.371 | 31 | %8 | %22 108.543 391.828 %78 |
1980[27] | 504.433 | 35 | %1 | %25 124.297 380.136 %75 |
1985[28] | 545.301 | 36 | %8 | %28 151.610 393.691 %72 |
1990[29] | 579.150 | 34 | %6 | %36 208.183 370.967 %64 |
2000[30] | 682.919 | 33 | %18 | %46 315.156 367.763 %54 |
2007[31] | 492.127 | 40 | %28 | %54 265.531 226.596 %46 |
2008[32] | 484.206 | 41 | %2 | %55 266.639 217.567 %45 |
2009[33] | 487.365 | 41 | %1 | %56 271.270 216.095 %44 |
2010[34] | 476.096 | 43 | %2 | %56 268.349 207.747 %44 |
2011[35] | 465.696 | 43 | %2 | %58 269.439 196.257 %42 |
2012[36] | 453.211 | 44 | %3 | %59 266.090 187.121 %41 |
2013[37] | 444.211 | 44 | %2 | %60 264.470 179.741 %40 |
2014[38] | 432.560 | 44 | %3 | %61 265.792 166.768 %39 |
2015[39] | 419.440 | 46 | %3 | %63 262.864 156.576 %37 |
2016[39] | 421.041 | 46 | %0 | %64 268.324 152.717 %36 |
2017[39] | 418.650 | 46 | %1 | %64 269.334 149.316 %36 |
2018[39] | 424.981 | 46 | %2 | %64 270.658 154.323 %36 |
2019[39] | 421.200 | 46 | %1 | %65 275.026 146.174 %35 |
2020[39] | 419.095 | 47 | %0 | %66 275.935 143.160 %34 |
2021[39] | 418.500 | 47 | %0 | %66 277.041 141.459 %34 |
2022[39] | 418.442 | 47 | %0 |
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]İlde, lisans ve lisansüstü düzeyinde eğitim veren Bozok Üniversitesi vardır. Bunun yanı sıra ilde İmam Hatip Lisesi fen lisesi,Yozgat Ticaret Meslek Lisesi, Yozgat Endüstri Meslek Lisesi, anadolu öğretmen lisesi, turizm-otelcilik meslek lisesi ve Anadolu lisesi bulunmaktadır.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yozgat kalkınmada birinci derecede öncelikli yöreler kapsamındadır. 1998 yılında çıkarılan 4325 sayılı kalkınmada öncelikli illerde istihdam yaratılması ve yatırımların teşvikine yönelik kanun ile Yozgat Sanayisi bir nebze de olsa canlılık kazanmış, Organize Sanayi Bölgesi (OSB) tahsis başvurularında doluluk yaşanmıştır. 2001 yılında yaşanan ekonomik krizle birlikte OSB’de faaliyet gösteren firma sayısında ciddi bir düşüş olmuş, sonrasında çıkarılan 5084 sayılı Kanun da -4325 sayılı Kanun kadar etki oluşturamasa da- yeni yatırımların oluşmasını sağlamıştır.
Yozgat ilinde ağırlıklı üretim; gıda, konfeksiyon, metal işleme, tuğla ve hazır beton gibi üretim kollarıdır.
Tarım
[değiştir | kaynağı değiştir]İlin ekonomisi büyük oranda tarıma dayalıdır. Yer şekilleri %98,8 oranında tarıma imkân vermektedir. İlde, yarı kurak iklim şartlarından dolayı, kuru tarım yaygınlaşmış ve ürün çeşitleri azalmıştır. İlde yoğun olarak tahıllar ve baklagiller yetiştirilmektedir. Bunların yanı sıra sulu tarım alanlarında şeker pancarı, ayçiçeği, patates ve soğan türü ürünler yetiştirilmektedir. Sulanabilir alanlar sınırlı olduğu için, il tarımında sebze üretiminin önemi azdır. İklimin sert oluşu ve depolama olanaklarının azlığından dolayı meyve üretimi büyük boyutlarda değildir. Elma, armut, kayısı, vişne, üzüm, ayva, badem ve ceviz yetiştirilen başlıca meyvelerdir. Dayılı Köyü tarımda çok gelişmiş olup Yozgat nüfusunun yaz aylarında büyük oranda sebze ihtiyacını karşılamaktadır.
Hayvancılık
[değiştir | kaynağı değiştir]İl ekonomisinde tarımın yanı sıra hayvancılık da önemli bir gelir kaynağıdır. Bozkırların geniş yer kaplaması küçükbaş hayvancılığın yaygınlaşmasına ortam hazırlamıştır. Hayvancılık genelde tarımsal faaliyetlerle bir arada yapılmakta olup mera hayvancılığı biçimindedir. Son yıllarda hayvan soylarının ıslahı çalışmaları ve hayvansal ürünleri değerlendirmeye yönelik sanayi faaliyetleri ile hayvancılık alanında canlanma olmuş, modern işletmeler kurulmaya başlamıştır. İlde, küçükbaş hayvanlardan; akkaraman koyunu, kıl ve tiftik keçisi, büyükbaş hayvanlardan sığır ve manda gibi cinsler beslenmektedir. Deri üretimi Yozgat'ın önemli gelir kaynaklarındandır. Son yıllarda kümes hayvancılığında da önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Küçük ölçekli tavuk çiftliklerinde, modern yöntemlerle üretim yapılmakta olup özellikle 1995 yılından itibaren yumurta üretiminde belirgin artışlar olmuştur.
Ormancılık
[değiştir | kaynağı değiştir]İl topraklarının %18,24'ünü kaplayan ormanlar Akdağmadeni, Aydıncık, Çandır, Çayıralan, Çekerek, Kadışehri ve Saraykent'te yoğunlaşmıştır. Boğazlıyan ve Yenifakılı ilçelerinde ise orman örtüsü neredeyse hiç yoktur. İlde ormanları işletmek ve korumak üzere toplam üç işletme müdürlüğü mevcuttur.
- Yozgat Orman İşletme Müdürlüğü
- Görev alanları: Merkez, Aydıncık, Çekerek, Kadışehri, Şefaatli, Sorgun ve Yerköy.
- Akdağmadeni Orman İşletme Müdürlüğü
- Görev alanları: Akdağmadeni ve Saraykent
- Çayıralan Orman işletme Müdürlüğü
- Görev alanları: Boğazlıyan, Çandır, Çayıralan, Sarıkaya ve Yenifakılı ilçelerini kapsamaktadır.
Orman alanlarına bağlı olarak ormancılık yapılmaktadır.
Konum
[değiştir | kaynağı değiştir]Konum Bilgileri | ||||||
İlçe | Kuruluş Yılı[40] | Önceden bağlı olduğu ilçe | Alanı km2 | Rakım mt. | Merkeze km[41] | Ulaşan Yollar[41] |
Yozgat Merkez | 2.024 | 1.317 | /D.200-16, 66.75, 66.25 | |||
Akdağmadeni | Cumh.önce | 1.810 | 1.322 | 104 | /D.200-17, 66.31 | |
Aydıncık | 1990 | Çekerek | 338 | 831 | 97 | D.190-04=>66.01 |
Boğazlıyan | Cumh.önce | 1.515 | 1.071 | 95 | D.805-02, 66.36, 66.38, 66.34, 66.25 | |
Çandır | 1990 | Çayıralan | 205 | 1.235 | 122 | D.805-02 (Boğazlıyan)=>66.34 |
Çayıralan | 1948 | Boğazlıyan | 995 | 1.362 | 112 | D.805-02 (Sarıcakaya)=>66.33, 66.34 |
Çekerek | 1944 | Sorgun | 790 | 936 | 90 | D.805-01, D.805-09, 66.07, 66.08 |
Kadışehri | 1990 | Çekerek | 472 | 1.036 | 118 | D.805-09=>66.03, 66.05, 66.06 |
Saraykent | 1990 | Akdağmadeni | 319 | 1.142 | 71 | /D.200-17, 66.30 |
Sarıkaya | 1957 | Boğazlıyan | 1.018 | 1.116 | 77 | D.805-02, 66.32, 66.33 |
Sorgun | 1926 | 1.768 | 1.083 | 34 | /D.200-17, D.805-01, 66.01 | |
Şefaatli | 1954 | Yerköy | 882 | 914 | 44 | D.200-16=>66.50 |
Yenifakılı | 1990 | Boğazlıyan | 390 | 1.012 | 104 | D.805-02 (Boğazlıyan)=>66.36 |
Yerköy | 1945 | Merkez | 1.164 | 770 | 41 | /D.200-16, D.785-06 |
YOZGAT | Cumh.önce | 13.690 |
Kültür ve turizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Yozgat karayolu üzerinde bulunması ve özellikle Hattuşa (Hitit Medeniyeti Başkenti)'ın yakın olması ve Hattuşa ile Kapadokyayı birbirine bağlayan Atatürk yolunun il merkezinden geçmesi nedeniyle yabancıların uğrak yeridir. Bozok yaylası olarak da adlandırılan ve ilkçağlardan beri yerleşim yeri olan Yozgat, bozulmamış doğası, misafirperver sıcakkanlı insanları, çok güzel misafir anlayışları, sahip olduğu tabiat güzellikleri, mesire yerleri, yüksek ovaları, tarihi, kültürel, turistik değerleri ve kaplıcalarıyla gezilip görülmesi gereken en güzel illerimizden biridir. Türkiye'nin ilk Millî Parkı olan Çamlık Millî Parkı, Akdağ Ormanları, Şebekpınarı Mesire alanı, Kazankaya Vadisi ve Gelingüllü barajı gibi yerler Yozgat'ta Batı Anadolu ağzı kullanılmaktadır.[42] spor, dinlence ve piknik alanlarıdır.
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Yemek kültürü
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehrin yöresel yemekleri testi kebabı, arabaşı, madımak ve tas kebabıdır. Parmak çörek, Yozgat'a mahsus özel bir ekmek türüdür.
Turizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik kentler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Büyük Nefes
- Çeşka Yeraltı Şehri
- Alişar Höyüğü
- Hattuşa
- Kerkenes Harabeleri
- Kral Kızı Hamamı (Sarıkaya)[43]
Müzeler-konaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Millî parklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Yozgat'ın en tanınmış ormanı Yozgat Çamlığı'dır. Türkiye'deki İlk millî park olup devlet tarafından korunmaktadır.
Endemik bitki türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Endemik bitki türü olarak, dünyada sadece Yozgat ve Kastamonu'da Bulunan İspir Meşesi ve Yozgat Adaçayı (Salvia Yosgadensis) bulunmaktadır.[44]
Diğer yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yer altı çarşısı
- Süleyman Bey Camii
- Çapanoğlu Camii
- Yozgat Saat Kulesi
- Lise Caddesi
- Bazlambaç Kocaalan Yaylası mesire alanları
- Lavanta Adası (Çekerek)
- Kazankaya Kanyonu (Aydıncık)
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]2018-2019 Sezonu sonunda Yozgat’ın BAL’daki futbol takımı Yozgat 1959 FK, 3. Lig'e çıkmıştır. Voleybol Erkekler 1. Ligi'nde Sorgun Gençlik, lig 3.'sü olmuştur. Hentbol Erkekler 1. Ligi'nde Yozgat Bozokspor, Süper Lig'e çıkmıştır. Hentbol kadınlar takımı Yozgat Aile ve Sosyal Pol. GSK 2. Lig'i beşinci sırada bitirmiştir.
Ziraat Türkiye Kupası'nda Yozgat 1959 FK, ilk turda elenmiştir.
Önemli spor tesisleri: Yozgat Bozok Stadı (8.260), Rıza Kayaalp Spor Salonu (2.500), Yozgat Olimpik Yüzme Havuzu (500).
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Valiler Kararnamesi yayınlandı: 41 ilin valisi değişti". NTV. 10 Haziran 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2020.
- ^ "yerelnet.org.tr, Yozgat, Nüfusu, Rakım ve Yüzölçümü, Erişim:16 Mart 2020". 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Güncel Nüfus Değerleri
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Oğuzlar (Türkmenler), Prof. Dr. Faruk Sümer.
- ^ Kazakistan'daki Bozok tarihi yerleşimi http://www.youtube.com/watch?v=0j6x2Hu9PjU
- ^ Kazakistandaki Bozok tarihi yerleşiminde kazıladr http://www.madenimura.kz/kk/culture-legacy/region/akmola_oblast/excavation/bozok-1 30 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ Eski Harfli Türkçe kitaplardan COGRAFYA-I MUFASSAL-MEMALIK-I OSMANIYE . Hicri 1304 yılı. s. 227 . http://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/KUTUPHANEDE%20BULUNAN%20DIJITAL%20KAYNAKLAR/KITAPLAR/EHT/197102615%20COGRAFYA-I%20MUFASSAL-MEMALIK-I%20OSMANIYE%20%28EHT%29/197102615.pdf 21 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
- ^ "Yozgat'ta Yeniden Refah Partisi kazandı: Yozgat Belediye Başkanı Kazım Arslan". 9 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
- ^ "Yozgat'ın 2008 yılı nüfusunun yaş dağılımı". Türkiye İstatistik Kurumu. 29 Ocak 2009. 26 Haziran 2009 tarihinde kaynağından (HTML) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Yozgat Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Yozgat Nüfusu". nufusune.com.
- "Yozgat Nüfusu". nufusubu.com.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
- ^ Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996)
- ^ "Sarıkaya Roma Hamamı". yozgat.ktb.gov.tr.
- ^ "Türkiye Taksonomik Tür Veritabanı'nda Salvia Yosgadensis". Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu. 28 Ocak 2009. 26 Haziran 2009 tarihinde kaynağından (HTML) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yozgat Valiliği 15 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yozgat Belediyesi 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.