Sve do Drine!
Sve do Drine! je bila jedna od glavnih krilatica ustaškog pokreta pre Drugog svetskog rata, u vreme Nezavisne Države Hrvatske[1]i u posleratnom periodu. U vreme raspada SFRJ ovaj slogan se ponovo pojavio među hrvatskim nacionalistima[2].
Krilatica "Sve do Drine!" je bila izraz uverenja ustaških vođa i sledbenika da je istorijska granica Hrvatske u vreme hrvatskih narodnih dinastija u ranom srednjem veku bila na reci Drini.[3][4]
Međutim, stvarni istorijski koreni ideje granice Hrvatske na reci Drini datiraju iz austrougarskog perioda, odnosno kasnog 19. veka, a razrađeni su od strane Ante Starčevića i njegovog ideološkog sledbenika Josipa Franka. Starčević i Frank su se zalagali za ujedinjenje Hrvatske-Slavonije i Dalmacije u „trojedno kraljevstvo“, kojem bi zatim bila dodata Bosna i Hercegovina. Ovaj teritorijalni okvir je po shvatanju Starčevića i Franka predstavljao pravi teritorijalni okvir Hrvatske, odnosno izraz hrvatskog državnog prava.[5] Zahtevi za ujedinjenjem datih teritorija su postali još glasniji nakon okupacije BiH od strane Austrougarske 1878. godine, i naručito nakon aneksije BiH od strane Austrougarske 1908. godine (Starčević je zamišljao samostalnu Hrvatsku, dok je Frank želeo Hrvatsku kao treći elemenat u dvojnoj monarhiji, ali je teritorijalni okvir - koji će kasnije ustaše idejno preuzeti - bio isti)[6]
Šestog marta 1943, na sastanku sa njujorškim nadbiskupom Fransisom Kardinalom Spelmanom, hrvatski emisar pri Vatikanu, grof Ervin Lobković će objasniti njegove razloge za nezavisnu, katoličku Hrvatsku koja će se protezati do reke Drine. Njegovo je mišljenje bilo da pravoslavni i katolički svet ne mogu postojati istovremeno u jednoj državi, Jugoslaviji. Lobković će tada poslati sledeću poruku Pavelićevom režimu u Zagrebu:
»Mi smo naglasili da je sadašnja država u vrlo specifičnoj poziciji u kontekstu katolicizma a posebno imajući u vidu njeno mesto između Zapada i Istoka i da granica na Drini garantuje održavanje katoličke pozicije u ovom prostoru; a graditi ponovo Jugoslaviju bi značilo uništenje, ne samo hrvatskog naroda, nego i katolicizma i zapadne kulture u ovim područjima. Umesto zapadne granice na Drini, imali bismo vizantijsku granicu na Karavankama[7]. «
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Bogdan Krizman: Ante Pavelić i ustaše, Globus, (1983). str. 373:
»Hrvati i Hrvatice! Budite spremni! Približuje se čas hrvatskog narodnog oslobođenja, čas uspostave slobodne i Nezavisne Države Hrvatske na cijelome hrvatskome povijesnom i neprekinutome narodnome području od Mure i Drave sve do Drine, te od Dunava sve do sinjega mora.« - ^ Misha Glenny: The Balkans: nationalism, war, and the Great Powers, 1804-1999 Viking, (2000). str. 646:
»Paraga advocated a Hrvatska - sve do Drine (Croatia to the river Drina). It would include all of Bosnia-Hercegovina up to its border with Serbia.« - ^ Hockenos 2003, str. 70.
- ^ Enver Redžić: Bosnia and Herzegovina in the Second World War, Psychology Press, 2005 pp. 100.
- ^ Journal of Croatian studies, Volumes 34-35, Croatian Academy of America., 1996 pp. 230.
- ^ Pål Kolstø: Myths and boundaries in south-eastern Europe, članak The boundary on the Drina, Hurst & Co., 2005 pp. 81.
- ^ Roger Cohen: Hearts Grown Brutal:Sagas of Sarajevo, Random House Digital, Inc., 1998
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Krizman, Bogdan (1978). Ante Pavelić i ustaše. Zagreb: Globus. ISBN 978-86-343-0130-4.
- Krizman, Bogdan (1980). Pavelić između Hitlera i Musolinija. Zagreb: Globus.
- Krizman, Bogdan (1983). Ustaše i Treći Reich. 1. Zagreb: Globus.
- Krizman, Bogdan (1983). Ustaše i Treći Reich. 2. Zagreb: Globus.
- Hockenos, Paul (2003). Homeland Calling: Exile Patriotism & the Balkan Wars. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-4158-5.
