łajdak
łajdak (język polski)
[edytuj]- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (1.1) pot. pejor. człowiek postępujący niezgodnie z normami etyki, godny pogardy
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik łajdak łajdacy dopełniacz łajdaka łajdaków celownik łajdakowi łajdakom biernik łajdaka łajdaków narzędnik łajdakiem łajdakami miejscownik łajdaku łajdakach wołacz łajdaku łajdacy depr. M. i W. lm: (te) łajdaki
- przykłady:
- (1.1) Jak można seksualnie wykorzystywać małoletnie dziecko? Dla mnie taki człowiek to najgorszy łajdak.
- (1.1) Nawet największy złoczyńca, najgorszy łajdak, czy zbrodniarz może mieć wyrzuty sumienia.
- (1.1) Powiedzcie temu łajdakowi, żeby się tu nawet nie pokazywał!
- składnia:
- synonimy:
- (1.1) nikczemnik, nędznik, kanalia, niegodziwiec, drań, łotr, szubrawiec, szuja, bydlak, ścierwo, gadzina, parszywiec, plugawiec, łachudra, szmata, menda
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. łajdus mos, łajdaczyna mos, łajdactwo n, łajdusostwo n, łajdaczenie się n
- czas. łajdaczyć się ndk.
- przym. łajdaczy, łajdacki
- przysł. łajdacko
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- czes. lajdák → wałkoń, próżniak, nierób, utworzone od czes. lajdat (se) → wałęsać się, obijać się[1][2][3][4][5]
- wywodzenie tego wyrazu z litew. laidokas → nicpoń, leń, hulaka, rozpustnik, pijak[6] jest odrzucane, przyjmuje się odwrotny kierunek zapożyczenia (z polskiego, zapewne przez białoruski, do litewskiego)[1][7]
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) scoundrel
- białoruski: (1.1) нягоднік m, лайдак m
- duński: (1.1) skurk w, slyngel w
- esperanto: (1.1) fihomo, fiulo, fripono
- hiszpański: (1.1) canalla m
- interlingua: (1.1) picaro, scelerato
- kaszubski: (1.1) łajdôk m
- nowogrecki: (1.1) κάθαρμα n
- rosyjski: (1.1) зашкварщик m
- szwedzki: (1.1) usling w, niding w, lymmel w, slyngel w, kanalje w, skurk w, bov w
- ukraiński: (1.1) лайдак m, лайдака m
- wilamowski: (1.1) bi̐nbŭn m, binbun m, łajdok m, łȧjdok m
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 Franciszek Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków 1958–1965.
- ↑ Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
- ↑ Witold Mańczak, Polski słownik etymologiczny, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2017, ISBN 978-83-7676-265-4.
- ↑
Hasło „łajdak” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
- ↑ Hasło „lajdati” w: Václav Machek, Etymologický slovník jazyka českého, Československá akademie věd, Praga 1968.
- ↑ Andrzej Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, ISBN 83-01-13019-9.
- ↑ Hasło „laidõkas” w: Wojciech Smoczyński, Słownik etymologiczny języka litewskiego, na prawach rękopisu, 2021.
