Zygmunt Hübner

Zygmunt Hübner

Data i miejsce urodzenia	23 marca 1930 Warszawa
Data i miejsce śmierci	12 stycznia 1989 Warszawa
Zawód	aktor, reżyser, publicysta, pedagog
Współmałżonek	Mirosława Dubrawska
Lata aktywności	1952–1989
Odznaczenia
Strona internetowa

Grób Zygmunta Hübnera na cmentarzu Powązkowskim

Zygmunt Hübner (ur. 23 marca 1930 w Warszawie, zm. 12 stycznia 1989 tamże) – polski aktor, reżyser, publicysta i pedagog.

Życiorys

Urodził się w rodzinie prawnika i polityka Zygmunta Hübnera (1879–1966).

W 1952 ukończył studia na Wydziale Aktorskim PWST w Warszawie. W latach 1948–1950 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. W 1956 ukończył studia na Wydziale Reżyserii warszawskiej PWST.

Działalność artystyczna

1952–1963

W latach 1952–1953 był aktorem Teatru Ludowego w Warszawie, a w latach 1953–1954 Teatru Narodowego. Po ukończeniu studiów reżyserskich rozpoczął współpracę z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku, gdzie reżyserował i występował, a w latach 1958–1960 pełnił funkcję kierownika artystycznego. Współpracował tam z reżyserami Konradem Swinarskim i Andrzejem Wajdą, który w Teatrze Wybrzeże debiutował jako reżyser teatralny, oraz aktorami: Mirosławą Dubrawską (żona Hübnera), Zbigniewem Cybulskim, Bogumiłem Kobielą i Władysławem Kowalskim. W latach 1960–1962 reżyserował w teatrach warszawskich: Ateneum, Polskim (m.in. Eryk XIV Augusta Strindberga) i Syrenie. W latach 1962–1963 dyrektor Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu. Do najważniejszych jego osiągnięć tego okresu należą inscenizacje w Teatrze Wybrzeże: Makbet Williama Szekspira (1958) i Nosorożec Eugène’a Ionesco (1960) oraz Król Lear Szekspira w Teatrze Polskim w Warszawie (1962).

1963–1970

W 1963 objął stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Starego Teatru w Krakowie. Kontynuując linię repertuarową swojego poprzednika Władysława Krzemińskiego, podjął się realizacji ambitnego zadania zbudowania w Krakowie jednej z najlepszych scen dramatycznych w kraju. Cel ten starał się osiągnąć, angażując do pracy w teatrze najlepszych i najzdolniejszych artystów: reżyserów, aktorów, scenografów i kompozytorów. Dzięki niemu wieloletnią współpracę ze Starym Teatrem rozpoczęli Andrzej Wajda i Konrad Swinarski, a do zespołu aktorskiego trafili m.in. Mirosława Dubrawska, Anna Polony, Anna Seniuk, Jerzy Bińczycki, Tadeusz Malak, Jan Nowicki, Franciszek Pieczka, Wojciech Pszoniak, Wiktor Sadecki i Marek Walczewski. Sam wyreżyserował m.in. Wariatkę z Chaillot Jeana Giraudoux (1964), Kto się boi Wirginii Woolf? Edwarda Albee’ego (1965), Mizantropa Moliera (1966) i Poskromienie złośnicy Szekspira (1969). Teatr zdobywał coraz większe uznanie w kraju i za granicą, także nagrody władz państwowych. Mimo to w 1969 doszło do poważnych ingerencji cenzury w repertuarze, przeciwko czemu zaprotestował Hübner, składając dymisję ze stanowiska dyrektora.

1970–1989

Po odejściu ze Starego Teatru przez kilka lat reżyserował gościnnie w wielu teatrach w Polsce. W 1970 wyreżyserował jedno ze swoich najsłynniejszych i wielokrotnie nagradzanych przedstawień – Ulissesa na podstawie powieści Jamesa Joyce’a w Teatrze Wybrzeże. Podjął również współpracę z warszawską PWST, gdzie najpierw pracował jako wykładowca, w latach 1972–1975 jako prodziekan, a w latach 1975–1981 dziekan Wydziału Reżyserii. W latach 1970–1980 był sekretarzem generalnym Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI).

Teatr Powszechny

W 1974 rozpoczął pracę w Teatrze Powszechnym w Warszawie, z którym był związany aż do śmierci. Do 1977 pracował tam jako kierownik artystyczny, a od 1977 jako dyrektor naczelny i artystyczny. Dzięki swojemu talentowi artystycznemu i organizacyjnemu oraz współpracy z najwybitniejszymi indywidualnościami polskiego teatru powtórzył sukces z pracy w Starym Teatrze, czyniąc z Teatru Powszechnego jedną z najlepszych scen w kraju. Wyreżyserował tam wiele ważnych i cenionych spektakli, m.in. Lot nad kukułczym gniazdem Dale’a Wassermana na podstawie powieści Kena Keseya (1977), Zemstę Aleksandra Fredry (1978), Spiskowców na podstawie powieści W oczach Zachodu Josepha Conrada (1980), Iwonę, księżniczkę Burgunda Witolda Gombrowicza (1983), Garderobianego Ronalda Harwooda (1986) i Medeę Eurypidesa (1988). W kierowanym przez niego zespole aktorskim znaleźli się artyści współpracujący z nim wcześniej w Gdańsku i Krakowie: Mirosława Dubrawska, Anna Seniuk, Edmund Fetting, Kazimierz Kaczor, Władysław Kowalski, Franciszek Pieczka, Wojciech Pszoniak i Marek Walczewski oraz inny wybitni aktorzy: Krystyna Janda, Elżbieta Kępińska, Mariusz Benoit, Janusz Gajos, Leszek Herdegen, Piotr Machalica, Stanisław Zaczyk czy Zbigniew Zapasiewicz. Z teatrem współpracowało wielu znakomitych reżyserów, wśród nich Kazimierz Kutz, Aleksander Bardini czy Piotr Cieślak, a także Andrzej Wajda, który w 1977 wystawił w Teatrze Powszechnym spektakl według Rozmów z katem Kazimierza Moczarskiego, w którym Hübner grał rolę Moczarskiego.

Teatr Powszechny nosi obecnie jego imię.

Teatr Telewizji

Zrealizował ponad 30 spektakli telewizyjnych, w tym m.in. W małym dworku Witkacego (1970), Świętoszka Moliera (1971), Poskromienie złośnicy Szekspira (1971), Czarownice z Salem Arthura Millera (1978), Nie-Boską komedię Zygmunta Krasińskiego (1982), Spiskowców według Conrada (1987) i Iwonę, księżniczkę Burgunda Gombrowicza (1987), zaliczane do „Złotej setki” najlepszych przedstawień Teatru Telewizji.

Film

Odtwórca wielu ról filmowych. Zasłynął rolą majora Henryka Sucharskiego w filmie Westerplatte w reżyserii Stanisława Różewicza (1967). Grał też m.in. w filmach: Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię, Akcja Brutus, Szpital Przemienienia, Blaszany bębenek i Przypadek. Reżyser filmów: Co jest w człowieku w środku?, Gonitwa i Seksolatki.

23 sierpnia 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami.

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 18-3-18).

Publikacje

Publikował jako autor felietonów, esejów, recenzji i tekstów o teatrze, które ukazywały się m.in. w „Dialogu”, „Odrze”, „Teatrze”, „Kinie” i „Życiu Literackim”. Jego felietony i eseje ukazały się w zbiorach Przepraszam, nic nowego (1978) i Loki na łysinie (1989). Był również autorem książek Bogusławski, człowiek teatru (1958), Sztuka reżyserii (1982) oraz Polityka i teatr (1991), a także sztuk teatralnych (m.in. Ludzie cesarza i Teatr za dwa obole).

Odznaczenia i nagrody

Tablica upamiętniająca Zygmunta Hübnera

• 1965 Złoty Krzyż Zasługi
• 1967 Nagroda Ministra Kultury i Sztuki III stopnia za działalność kierowniczą i reżyserską
• 1967 Złota Odznaka za zasługi dla Krakowa
• 1968 Nagroda Miasta Krakowa
• 1969 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1977 Nagroda Ministra Kultury i Sztuki
• 1978 Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1979 Nagroda Prezesa Rady Ministrów I stopnia
• 1986 Medal 40-lecia PRL
• 1990 Nagroda im. Konrada Swinarskiego (pośmiertnie) – przyznawana przez redakcję miesięcznika „Teatr” (za sezon 1988/1989)
• 1992 Nagroda im. Stanisława Ignacego Witkiewicza za „Teatralną Książkę Roku” – pośmiertnie

Bibliografia

• Zygmunt Hübner w bazie IMDb (ang.)
• Zygmunt Hübner w bazie Filmweb
• Zygmunt Hübner w bazie filmpolski.pl
• Zygmunt Hübner, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

• Zygmunt Hübner, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] .
• Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie. powszechny.art.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-06)].
• Zygmunt Hübner na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”