Przejdź do zawartości

Wybieg (moda)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Wybieg (ang. runway) – w branży modowej, podwyższona platforma, po której poruszają się modele i modelki podczas pokazów mody[1]; scena dla prezentacji kolekcji ubrań i akcesoriów; kluczowy element pokazów, umożliwiający prezentację prac projektantów przed publicznością i mediami[2]. Jest to zwykle wąski i płaski podest zainstalowany w taki sposób, że wchodzi w głąb widowni lub dzieli jej obszar, jeśli znajduje się na zewnątrz. Jest to także przestrzenią, w której projektanci mogą wyrazić swoją kreatywność i wizję artystyczną tworząc dodatkowe scenografię i aranżacje. Poprzez aranżację przestrzeni prezentacyjnej projektanci budują atmosferę pokazu mody i starają się wpłynąć na odbiór kolekcji przez publiczność[3][4].

Najczęstsze konstrukcje wybiegów[5]:

  • Tradycyjny wybieg – prosty, podłużny wybieg, często w kształcie litery "T" lub "U".
  • Wybieg okrągły – wybieg w kształcie koła, umożliwiający modelom poruszanie się wokół centralnego punktu.
  • Wybieg interaktywny – nowoczesne wybiegi, które mogą zawierać elementy multimedialne, takie jak ekrany LED, projekcje czy interaktywne instalacje.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Niewielki wybieg w kształcie litery T
Wybieg podłużny we wnętrzu budynku

Charles Frederick Worth, uznawany za ojca haute couture, był jednym z pierwszych projektantów, który zamiast manekinów zaczął używać modelek do prezentacji swoich kreacji[6]. W 1901 roku projektantka Lucile zorganizowała w Londynie pierwszy publiczny pokaz mody ze sceną i muzycznym akompaniamentem[7]. Scena u Lucile, zgodnie z paryską tradycją tamtych czasów, była mała i niska (dwie-trzy stopnie). We wczesnym XX w. w USA powstały długie i wysokie podesty, rozciągające się w stronę publiczności (ang. catwalk)[7][8]. Proporcje tych konstrukcji były bliższe późniejszym wybiegom niż scenie Lucile[9]. W latach 1910-1920, Paul Poiret(inne języki) zorganizował pierwsze spektakularne pokazy mody, które przypominały bardziej teatralne przedstawienia niż tradycyjne prezentacje[10]. Użycie podwyższonych platform do pokazów mody było zalecane w literaturze specjalistycznej już w 1911 roku[11]. Prekursor współczesnych wąskich podestów pojawił się podczas spektakli w teatrze Winter Garden w Nowym Jorku. Właściciele teatru, Shubertowie, włączyli do swojego rewii The Passing Show(inne języki) of 1914 imitację pokazu mody, w której aktorki — najpierw w sukniach wieczorowych, a potem bez nich — wychodziły na mostki prowadzące od centrum sceny do widowni. Historyk teatru Ronald Harold Wainscott uważa, że to rozwiązanie pochodzi z japońskiego teatru kabuki, gdzie podest hanamichi(inne języki) był używany od XVII wieku. Do zachodniej tradycji teatralnej wprowadził go Max Reinhardt na początku lat 1910., aby przełamać czwartą ścianę[a][12]. Już rok później Florenz Ziegfeld zachwycił publiczność podestem umieszczonym nad głowami pierwszych dwóch rzędów stolików kabaretowych, strategicznie wykonane otwory wentylacyjne odsłaniały nogi przechodzących artystek, a strumienie powietrza przez otwory pdnosiły spódnice na „niebezpieczną wysokość”[13][14]. Podest został zaprojektowany przez Iwana Urbana, projektanta pochodzącego z Austrii, który zasłynął również przebudową sceny do pokazów mody w sklepie Gimbel's(inne języki), więc możliwe, że scena dla Ziegfeld Midnight Frolic była bardziej zmysłową wersją podestu ze sklepu[13]. Europejscy projektanci, zachwyceni skalą amerykańskich pokazów mody, kontynuowali tradycję salonów z bardzo małą liczbą (około 50) widzów-klientek, bez użycia podestu (modelki przechodziły przez szereg pokoi)[15]. Jednym z nielicznych wyjątków był Redfern(inne języki), który wyposażył swój salon w centrum Paryża w długą platformę, po której modelki przechodziły, zanim zeszły do sali[16]. Otwarte pokazy dla dużych publiczności pojawiły się we Francji w latach 20. XX wieku; w 1929 roku pokaz odbył się w Operze Paryskiej, gdzie podest został zbudowany w centralnym przejściu[17].

Wybieg zewnętrzny w trakcie pokazu w Spijkenisse

Konstrukcja podestu jest kluczowym elementem projektowania wnętrz dla pokazów mody[18]. Typowa długość podestu wynosi od 10 do 50 metrów. Specyfika pokazów mody sprawia, że pierwsze rzędy są szczególnie atrakcyjne dla widzów. Wydłużenie podestu pozwala umieścić więcej widzów w najbardziej prestiżowych pierwszych dwóch rzędach[18]; już w 1917 roku pojawił się pierwszy 200-metrowy podest (w tym samym Gimbel's)[19].

Jeśli dać projektantowi wolną rękę, długość podestu wyniesie 300 metrów i wszyscy będą siedzieć w pierwszym rzędzie

B. Rayvid, producent Tygodnia Mody w Nowym Jorku, Running The Runways - The New York Times[20]

W latach 60. i 70. XX wieku wybiegi stały się bardziej złożone i kreatywne, a projektanci zaczęli eksperymentować z różnymi formami i aranżacjami przestrzeni[21][22].

Po roku 2000 technologia znacząco wpłynęła na wygląd i funkcjonalność wybiegów. Wykorzystanie technologii pozwala na tworzenie bardziej immersyjnych i interaktywnych doświadczeń dla widzów[23]. Współczesne wybiegi często odzwierciedlają najnowsze trendy w architekturze i technologii. Projektanci coraz częściej korzystają z zaawansowanych technologii, takich jak projekcje 3D, interaktywne ekrany LED, rzeczywistości wirtualnej (VR) oraz elementy rzeczywistości rozszerzonej (AR), aby stworzyć bardziej immersyjne doświadczenia dla widzów[24]. Wybieg staje się nie tylko miejscem prezentacji mody, ale także przestrzenią artystyczną, która angażuje wszystkie zmysły.

W erze mediów społecznościowych i cyfrowej fotografii sukces pokazu zależy również od możliwości wykonania przez widzów wysokiej jakości zdjęć. Pokaz męskiej odzieży Louis Vuitton dlatego użył podestu o długości 200 metrów; po obu stronach podestu umieszczono po dwa rzędy krzeseł i jeszcze jeden rząd dla stojących widzów — wszystkie zdjęcia widzów automatycznie pokazywały prestiżowy status „pierwszych rzędów”[25]. Najdłuższy podest, o długości ponad 2 kilometrów, został zbudowany 8 października 2011 roku w centrum handlowym belgijskiego miasta Wijnegem. Przejście modelki po wybiegu zajmowało 35 minut[26]. Zazwyczaj strefa podestu jest otoczona nieco przyciemnioną strefą widowni po obu stronach, w pierwszych rzędach której zasiadają miłośnicy mody, przedstawiciele prasy i zaproszone gwiazdy. Na scenie na końcu podestu umieszczane są dekoracje, które stanowią tło dla pokazu. Za kulisami znajdują się stojaki z ubraniami, butami i akcesoriami do pokazu. Tutaj specjaliści pomagają modelkom przebrać się, nałożyć makijaż i uczesać się przed wyjściem[27].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ symboliczne oddzielenie aktorów od widzów.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Definition of RUNWAY [online], www.merriam-webster.com, 6 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-15] (ang.).
  2. ↑ Mary E. Ward, Express Series English for the Fashion Industry, Oxford University Press, 8 października 2015, s. 59, ISBN 978-0-19-420125-4 [dostęp 2024-12-15] (ang.).
  3. ↑ Fashion Show Event Software [online], InEvent, 2024.
  4. ↑ Home - Runway 7 Fashion [online], Runway 7 Fashion, 2024.
  5. ↑ Most Innovative Virtual Fashion Show Platform [online], Dreamcast, 2024.
  6. ↑ Fashion History Lesson: The Evolution of Runway Shows [online], Fashionista, 2018.
  7. ↑ a b Evans 2013 ↓, s. 82.
  8. ↑ Sara Idacavage, Fashion History Lesson: The Evolution of Runway Shows [online], Fashionista, 17 października 2018 [dostęp 2024-12-15] (ang.).
  9. ↑ Evans 2013 ↓, s. 80-81.
  10. ↑ Historia pokazów mody [online], Vogue Polska, 2023.
  11. ↑ Evans 2013 ↓, s. 275.
  12. ↑ Ronald Harold Wainscott, The Emergence of the Modern American Theater, 1914-1929, Yale University Press, 1997, s. 95, ISBN 978-0-300-06776-7 [dostęp 2024-12-15] (ang.).
  13. ↑ a b Marlis Schweitzer, When Broadway Was the Runway: Theater, Fashion, and American Culture, University of Pennsylvania Press, 19 sierpnia 2011, s. 87, ISBN 978-0-8122-0616-6 [dostęp 2024-12-15] (ang.).
  14. ↑ Joanne Entwistle, Elizabeth Wissinger, Fashioning Models: Image, Text and Industry, A&C Black, 18 lipca 2013, s. 48, ISBN 978-0-85785-310-3 [dostęp 2024-12-15] (ang.).
  15. ↑ Evans 2013 ↓, s. 80.
  16. ↑ Evans 2013 ↓, s. 152.
  17. ↑ Evans 2013 ↓, s. 118.
  18. ↑ a b Nadzeya Kalbaska i inni, Fashion Communication in the Digital Age: FACTUM 19 Fashion Communication Conference, Ascona, Switzerland, July 21-26, 2019, Springer, 3 czerwca 2019, s. 81, ISBN 978-3-030-15436-3 [dostęp 2024-12-15] (ang.).
  19. ↑ Evans 2013 ↓, s. 276.
  20. ↑ Running The Runways - The New York Times [online], web.archive.org, 31 października 2020 [dostęp 2024-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-31].
  21. ↑ Fashion Shows: Fashion Week, Runway, Designer Collections [online], Vogue, 2024.
  22. ↑ What Is a Catwalk? The Basics of Catwalk Modeling [online], MasterClass, 2023.
  23. ↑ Most Innovative Virtual Fashion Show Platform [online], Dreamcast, 2024.
  24. ↑ A Peek Behind the Curtain: How Do Trends Happen? [online], Vogue, 2024.
  25. ↑ Nadzeya Kalbaska i inni, Fashion Communication in the Digital Age: FACTUM 19 Fashion Communication Conference, Ascona, Switzerland, July 21-26, 2019, Springer, 3 czerwca 2019, s. 81, ISBN 978-3-030-15436-3 [dostęp 2024-12-15] (ang.).
  26. ↑ Longest catwalk (structure) | Guinness World Records [online], web.archive.org, 1 września 2018 [dostęp 2024-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-01].
  27. ↑ Eric Wilson. Target Adjusts View for Runway Show

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Caroline Evans: The mechanical smile: modernism and the first fashion shows in France and America, 1900-1929. New Haven: Yale University Press, 2013. ISBN 978-0-300-18953-7. (ang.).
  • Iha von der Schulenburg: Models: Vom Casting bis zum Catwalk. Rowohlt, 2002. ISBN 3-499-61376-X.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybieg_(moda)&oldid=75557358”