Wezwanie (liturgia)
Wezwanie (łac. Invitatorium) – modlitwa chrześcijańska, śpiewana lub odmawiana w Kościołach tradycji zachodniej (rzymskokatolickim, anglikańskim i ewangelicko-augsburskim czyli luterańskim), rozpoczynająca liturgię godzin w danym dniu.
Miejsce wezwania w strukturze liturgii godzin
[edytuj | edytuj kod]Jest to psalm wzywający wiernych do modlitwy[1], każdego dnia wykonywany przed pierwszą godziną kanoniczną czyli:
- w tradycyjnym obrządku rzymskim – zawsze przed matutinum;
- w obrządku rzymskim zreformowanym po Soborze Watykańskim II – przed Godziną Czytań lub Jutrznią, w zależności od tego, od której z tych godzin rozpoczyna się odprawianie oficjum w danym dniu[2].
W obrządku tradycyjnym wezwania nie ma w trzy ostatnie dni Wielkiego Tygodnia (Ciemna Jutrznia) oraz w święto Epifanii[3], co wynika prawdopodobnie z tego, iż wezwanie jest późniejszym dodatkiem do liturgii rzymskiej (z czasów Grzegorza Wielkiego)[4], a w te szczególnie uroczyste dni zachowano pierwotny układ nabożeństwa. W obrządku zreformowanym wezwanie rozpoczyna oficjum we wszystkie dni roku liturgicznego.
Budowa wezwania
[edytuj | edytuj kod]W skład wezwania wchodzą:
- werset Panie, otwórz wargi moje, a usta moje będą głosić Twoją chwałę;
- wersety Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu... (tylko w formie nadzwyczajnej);
- psalm 95 (lub inny, patrz niżej) przeplatany antyfoną.
W odróżnieniu od pozostałych psalmów oficjum, gdzie połączoną z danym psalmem antyfonę wykonuje się dwa razy (przed i po psalmie), w wezwaniu antyfonę wykonuje się po każdej zwrotce psalmu[1][5].
Antyfona najczęściej jest zaczerpnięta z wykorzystanego psalmu lub jest połączona z wydarzeniem dnia lub okresu liturgicznego[6]. Antyfony z psałterza najczęściej kończą się słowami Venite adoremus, a w okresie wielkanocnym Venite adoremus, alleluia[7][5].
Wezwanie w śpiewanej i czytanej liturgii godzin
[edytuj | edytuj kod]W obrządku rzymskim (obie formy) tradycyjnie w wezwaniu przez cały rok używa się psalmu 95 (w Biblii łacińskiej 94)[1], który śpiewa się na jedną z uroczystych melodii ze specjalnej serii[7]. Ze względu na to, iż melodie te powstały przed powszechnym przyjęciem w liturgii tekstu Wulgaty, w śpiewanej liturgii godzin dla tego jednego psalmu używa się przekładu starołacińskiego (Vetus Latina)[5].
Jeżeli oficjum nie jest uroczyście śpiewane, należy użyć psalmu 95, odmawianego wtedy według tego samego przekładu, którego używa się dla pozostałych psalmów, czyli Wulgaty, Psalterium Pianum lub Neowulgaty, albo (tylko w nowym obrządku) jednego z trzech poniższych: psalmu 100, psalmu 67 lub psalmu 24[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Institutio generalis de Liturgia Horarum, 34 [patrz np.: Liturgia Horarum iuxta ritum Romanum. Editio typica altera. I: Tempus Adventus, tempus Nativitatis. Libreria Editrice Vaticana 1985, s. 40]
- ↑ Institutio generalis de Liturgia Horarum, 35 [patrz np.: Liturgia Horarum iuxta ritum Romanum. Editio typica altera. I: Tempus Adventus, tempus Nativitatis. Libreria Editrice Vaticana 1985, s. 40]
- ↑ Rubricae generales Breviarii Romani (1960), 182.
- ↑ C. Callewaert, Sacris erudiri. Fragmenta liturgica collecta a monachis Sancti Petri de Aldenburgo in Steenbrugge ne pereant, Abbatia S. Petri de Aldenburgo in Steenbrugge, 1950, XXIII+741 (łac. • fr.).
- ↑ a b c Invitatoria cum Psalmo Venite exsultemus, per varios tonos pro officiis de tempore et de Sanctis, Parisiis–Romae–Tornaci: Desclée, 1948, s. 80.
- ↑ Institutio generalis de Liturgia Horarum, 36 [patrz np.: Liturgia Horarum iuxta ritum Romanum. Editio typica altera. I: Tempus Adventus, tempus Nativitatis. Libreria Editrice Vaticana 1985, s. 40]
- ↑ a b Liber hymnarius: cum invitatoriis & aliquibus responsoriis, Antiphonale Romanum secundum liturgiam horarum ordinemque cantus officii dispositum / a Solesmensibus Monachis praeparatum, Solesmes: Abbaye Saint-Pierre [u.a.], 1998, ISBN 978-2-85274-076-1 [dostęp 2023-06-26].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
- Rupert Berger Mały słownik liturgiczny, Poznań 1990