Fort Zachodni w Świnoujściu

Twierdza Świnoujście
Fort IV Zachodni

Westbatterie

nr rej. 563 z 2 sierpnia 1968
Fort Zachodni
Państwo	Polska
Miejscowość	Świnoujście
Typ budynku	obiekt militarny
Inwestor	Armia pruska
Rozpoczęcie budowy	1856
Ukończenie budowy	1861
Pierwszy właściciel	Armia pruska
Położenie na mapie Świnoujścia Twierdza Świnoujście Fort IV Zachodni
Położenie na mapie Polski Twierdza Świnoujście Fort IV Zachodni
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Twierdza Świnoujście Fort IV Zachodni
53°55′07,54″N 14°16′29,35″E
Strona internetowa

Fort IV Zachodni (niem. Westbatterie, początkowo Batterie A, w latach 1939–45 Fort Henningsen) – fort pruskiej Twierdzy Świnoujście, wybudowany w latach 1856–1861, przeznaczony do obrony portu przed wrogimi okrętami. Składa się on z jednokondygnacyjnej reduty na planie kwadratu, do roku 1863 wzmocnionej murowanymi skrzydłami i otoczonej wałem ziemnym oraz fosą wodną. Po 1878 roku ufortyfikowana bateria nadbrzeżna z tarasem artyleryjskim i podziemnymi kazamatami. W II połowie XIX wieku mała reduta artyleryjska przekształciła się w fort redutowy. Na usypywanym od północy wale ziemnym projektowano kolejne stanowiska dla armat. Na początku XX wieku pojawiły się tu karabiny maszynowe i lekkie moździerze. Po I wojnie światowej fort rozbrojono. W okresie XX-lecia międzywojennego znów zainstalowano tutaj baterię 4 dział nadbrzeżnych kalibru 150 mm, których stanowiska zbudowano na koronie północnego wału ziemnego. W 1941 roku na zachodnim skrzydle fortu wzniesiono betonowy bunkier dowodzenia. Po 1945 Rosjanie zbudowali w centrum i na obu krańcach fortu 3 betonowe bunkry dla armat nadbrzeżnych kalibru 127mm. Do początku XX wieku fort obsadzony był przez piechurów i artylerzystów, przez ok. 300 ludzi. Po wojnie zainstalowano tu szkolną baterię nadbrzeżną III Oddziału Artylerii Morskiej. Na początku 1945 r. bateria wzięła udział w ostrzeliwaniu celów lądowych, po czym jej obsługa zniszczyła działa i ewakuowała się okrętem na zachód. Po wojnie fort wykorzystywała sowiecka marynarka. W 1962 r. obiekt przekazano miastu.

• Brama obronna, do której prowadziła kiedyś grobla. W murach bramy otwory strzelnicze dla broni ręcznej.
• Kwadratowa reduta – najstarsza część fortu – wykorzystywana obecnie jako muzeum historii twierdzy.
• Podziemny korytarz komunikacyjny z halami dawnych komór amunicyjnych i pomieszczeń magazynowych. W stopie korytarza widoczne okrągłe otwory XIX-wiecznych wind amunicyjnych.
• Remizy artyleryjskie z II poł. XIX w. pod środkowym wałem ziemnym oraz na skrzydłach tarasu.
• Betonowy schron dowodzenia baterii "Henningsen" z pomieszczeniami sztabowymi i stanowiskiem dalmierza optycznego.
• Galeria artyleryjska ze stanowiskami dla ciężkich dział nadbrzeżnych z XIX w. Środkowa działobitnia zachowana w oryginalnym stanie. Na prawo jedno ze stanowisk ogniowych baterii "Henningsen". W centrum oraz na lewym skrzydle fortu rosyjskie schrony dla armat nadbrzeżnych.

W 1939 roku, Niemcy przemianowali Fort Zachodni w Świnoujściu na Fort Henningsen, na cześć śmiertelnie rannego w trakcie ataku na Westerplatte – oberleutnanta Wilhelm Henningsena. Na bramie fortu znajdowała się także upamiętniająca go tablica.

Galeria

• 
  Fort Zachodni – część wschodnia
• 
  Fort Zachodni – widok z góry
• 
  Fort Zachodni – część wschodnia widziana z góry
• 
  Miny morskie z czasów II wojny światowej
• 
  Widok na fort od strony fosy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona fortu