Zedelgem

**Zedelgem**
Gemeente in België
	(Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Brugge
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	60,66 km² (2022); 74,84%; 13,09%; 12,08%
Coördinaten	51° 9' NB, 3° 8' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	23.460 (01/01/2024) ; 49,84% ; 50,16% ; 386,75 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 18,82%; 58,79%; 22,39%
Buitenlanders	2,99% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Annick Vermeulen (CD&V)
Bestuur	CD&V-Nieuw
Zetels; CD&V-Nieuw; N-VA; Vooruit-Groen; Vlaams Belang	27; 18; 5; 3; 1
Economie
Gemiddeld inkomen	22.371 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	2,81% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 8210; 8210; 8210; 8211	Deelgemeente; Zedelgem; Loppem; Veldegem; Aartrijke
Zonenummer	050
NIS-code	31040
Politiezone	Het Houtsche
Hulpverleningszone	Zone 1
Website	www.zedelgem.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Brugge; in de provincie West-Vlaanderen
Portaal	België

Zedelgem is een plaats en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen. De gemeente ligt tussen Brugge en Torhout en telt ruim 23.000 inwoners. Zedelgem (in de volksmond Zilleghem) bestaat sinds 1977 uit de deelgemeenten Aartrijke, Loppem, Veldegem en Zedelgem zelf.

Geschiedenis

De omgeving van Zedelgem was reeds bewoond tijdens het neolithicum, getuige vondsten uit het begin van de 20e eeuw. Uit de bronstijd (3000–800 v.Chr.) werden ringvormige structuren van voormalige grafheuvels waargenomen. Bewoning uit de Romeinse tijd is onzeker, maar de plaatsnaam Zedelgem gaat vermoedelijk terug tot de Frankische tijd (5e eeuw). Vanaf de 6e eeuw werd de streek gekerstend en ontstonden er parochiekerken. De oudste schriftelijke vermelding, als Sedelingem, dateert van 1089. Zedelgem was een heerlijkheid, behorende tot het Brugse Vrije. De heren van Zedelgem droegen aanvankelijk de naam van Zedelgem, maar in 1419 stierf dit geslacht in de mannelijke lijn uit en kwam de heerlijkheid door huwelijk aan de familie van Haverskerke. Het patronaatsrecht van de kerk van Zedelgem kwam uiteindelijk in bezit van de Sint-Amandsabdij, wat in 1107 werd bevestigd. In 1266 kwam het aan de Sint-Pietersabdij te Gent, in ruil voor dat van Rumegies. In 1296 schonk de Graaf van Vlaanderen het Vloethemveld aan het Sint-Janshospitaal te Brugge.

In de 14e eeuw werd een gotische kerk gebouwd die de eerdere, Romaanse, kerk verving.

De 16e en 17e eeuw brachten veel ellende met zich mee door de oorlogen tegen de noordelijke Nederlanden en later tegen Frankrijk. In de 2e helft van de 18e eeuw was sprake van opbloei. Van 1751–1754 werd de Torhoutsesteenweg aangelegd. Op het kruispunt van deze weg met de Kuilputstraat werd herberg De Gouden Leeuw opgericht, waaromheen zich een nieuwe kern, De Leeuw, ontwikkelde met bedrijvigheid, zoals een bakkerij en een windmolen.

In de nabijheid was ook een smidse, in bezit van Jacobus Dombrecht, waar in 1815 Alexander Claeys in de leer kwam, door huwelijk eigenaar van de smidse werd, welke uiteindelijk uitgebouwd werd tot een grote industriële onderneming: Op de kern Sint-Elooi (De Leeuw) stonden de werkhuizen Claeys, Superia, Packo en Excelsior (Hessels) aan de wieg van de metaalnijverheid in de gemeente. De verschillende fabrieken van de familie Claeys waren onder meer de constructeur van de Flandria-fietsen en motorfietsen (de eerste fiets werd in 1896 geproduceerd) alsook Superia die eveneens fietsen en motorfietsen maakten. Daarnaast was de firma Claeys bekend van landbouwmachines (in 1903 werd de eerste gietijzeren paardenmanege geproduceerd). Sinds de jaren 1960 is Claeys onderdeel van New Holland, en kende sindsdien internationale bekendheid als producent van maaidorsers. Het groeide uit tot de grootste industriële werkgever in de regio Brugge^[1].

In 1875 kwamen de Zusters van Heule naar Zedelgem, om onderwijs te geven, in 1905 aangevuld door de Broeders Xaverianen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Zedelgem door de Duitsers gebruikt als logistiek centrum ter bevoorrading van het IJzerfront, waarbij de fabrieken van Claeys als artilleriewerkplaats werden benut. Er werden tramlijnen aangelegd, munitiedepots en andere magazijnen. Ook kwam er een vliegveld. Deze infrastructuur is, op enkele bunkers na, vrijwel geheel verdwenen. In 1920 werd op het Vloethemveld door het Belgische leger een munitiepark in gebruik genomen.

De Tweede Wereldoorlog kwam voor Zedelgem ten einde met de bevrijding op 8 september 1944.

Nieuwe wijken werden gebouwd, zoals Groenhof vanaf 1963 en Groene Meersen vanaf 1969. De Linde werd in de jaren '70 van de 20e eeuw voltooid.

Kernen

Naast Zedelgem zelf behoren tot de gemeente ook de deelgemeenten Aartrijke, Veldegem en Loppem. Op het grondgebied van de hoofdgemeente Zedelgem, ligt nog een groot gehucht, De Leeuw, aan het kruispunt Zuidwege.

#	Naam	Opp. (km²)^[2]	Inwoners (2020)^[2]	Inwoners per km²	NIS-code
1	Zedelgem (I)	15,87	7 935	500	31040A
2	Loppem (IV)	12,68	4 898	368	31040B
3	Veldegem (III)	10,95	5 211	476	31040C
4	Aartrijke (II)	21,13	4 802	227	31040D

De gemeente Zedelgem grenst zo aan een groot aantal dorpen:

a. Oostkamp (gemeente Oostkamp)
b. Waardamme (gemeente Oostkamp)
c. Ruddervoorde (gemeente Oostkamp)
d. Torhout (stad Torhout)
e. Wijnendale (stad Torhout)
f. Ichtegem (gemeente Ichtegem)

g. Eernegem (gemeente Ichtegem)
h. Bekegem (gemeente Ichtegem)
i. Zerkegem (gemeente Jabbeke)
j. Snellegem (gemeente Jabbeke)
k. Sint-Andries (stad Brugge)
l. Sint-Michiels (stad Brugge)

Kaart

Zedelgem, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Bezienswaardigheden

De Sint-Laurentiuskerk bezit een zeldzame Romaanse doopvont uit Doornikse steen (12e eeuw).
De Platsemolen, een molenrestant van 1866.
Kerkhof van Zedelgem
De Letse Bijenkorf, een omstreden^[3] monument ter ere van soldaten van het Letse Legioen, een onderdeel van de Waffen-SS, die na afloop van de Tweede Wereldoorlog als krijgsgevangene opgesloten waren in een kamp nabij Zedelgem.^[4]

Natuur en landschap

Zedelgem behoort tot Zandig Vlaanderen en de kom ligt op een hoogte van ongeveer 12 meter, terwijl de hoogte van de omgeving varieert van 9 tot 20 meter. De Plaatsebeek stroomt door het centrum en de Zabbeek stroomt iets ten noorden daarvan.

Tot de nabijgelegen natuurgebieden behoren het Vloethemveld, in het westen, dat het vroegere munitiedepot herbergt en een beschermd landschap is. Ten oosten van de buurtschap De Leeuw vindt men het gemeentelijk domein Merkenveld, een bosgebied waarin zich ook een jeugdverblijf bevindt. Ook Doeveren bevindt zich deels op Zedelgems grondgebied.

Op het grondgebied van Zedelgem bevinden zich ook enkele wandelpaden, namelijk Merkenveldpad, Sint-Maartenspad, Sint-Elooipad, Heirwegpad en Klytepad. Fietsroutes zijn de Boschvogelroute en de Zilleghemroute.

Politiek

Structuur

Zedelgem		Supranationaal	Nationaal	Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België	Vlaanderen	West-Vlaanderen	Brugge			Zedelgem
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering	Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement	Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring West-Vlaanderen			Brugge	Brugge	Brugge	Zedelgem
Verkiezing		Europese	Federale	Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Vanaf 2015 is Annick Vermeulen (CD&V) burgemeester. Ze volgt er partijgenoot Patrick Arnou op.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012^[5]		14-10-2018^[6]		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	25	%	25	%	25	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27	%	27
	SP¹/ sp.a-Groen^D/ SAMEN sp.a²/ Vooruit³	14,17¹	3	14,87¹	3	14,45¹	3	9,65¹	2	10,37¹	2	15,41^D	4	14,85^D	3	6,17²	1	8,8³	2
	Agalev¹/ sp.a-Groen^D/ Groen²	-		-		5,07¹	0	6,89¹	1	8,49¹	2	15,41^D	4	14,85^D	3	11,27²	2	7,2²	1
	CVP¹/ CVP-NW^A/ CD&V-Nieuw^B/ Lijst Burgemeester^C / Team Burgemeester^D	55,46¹	15	44,12¹	12	33,42¹	10	31,14¹	10	57,64^A	19	58,21^B	18	58,77^B	18	58,74^B	19	55,0^D	17
	NIEUW¹/ CVP-NW^A/ CD&V-Nieuw^B/ Lijst Burgemeester^C/ Team Burgemeester^D	-		-		31,8¹	9	36,68¹	11	57,64^A	19	58,21^B	18	58,77^B	18	58,74^B	19	55,0^D	17
	VU¹/ N-VA²	-		9,64¹	2	6,13¹	1	-		-		-		20,36²	5	13,62²	3	17,4²	4
	Vlaams Blok¹/ Vlaams Belang²	-		-		-		2,95¹	0	6,28¹	1	10,16²	2	6,03²	1	9,37²	2	11,7²	3
	PVV¹/ VLD²/ VLD-Vivant OK³	3,85¹	0	-		-		12,36²	3	13,4²	3	13,76³	3	-		-		-
	PW	26,52	7	30,65	8	9,12	2	-		-		-		-		-		-
Anderen^(*)		-		0,73	0	-		0,32	0	3,82	0	2,46	0	-		0,83	0	-
Totaal stemmen		11963		13490		14385		15355		16083		15872		15830		17054		11754
Opkomst %						96,59		95,77		95,22				94,18		94,32		63,1
Blanco en ongeldig %		2,11		4,07		3,6		3,8		3,74				4,51		4,04		1,1

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt
(*) 1982: PVDA (0,73%) / 1994: PVDA (0,32%) / 2000: ANDERS (2,41%), ALLEEN (1,41%) / 2006: SAMEN (2,46%) / 2018: Lijst 8210 (0,83%)
Bronnen: 1976-2000: Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

Demografische evolutie

Demografische evolutie voor de fusie

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december
1920: afscheiding van Veldegem in 1919 (met 2.264 inwoners)

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[7]	Evolutie: 1992=index 100
1992	20.725	100,0
1993	20.944	101,1
1994	21.124	101,9
1995	21.195	102,3
1996	21.381	103,2
1997	21.681	104,6
1998	21.797	105,2
1999	21.927	105,8
2000	22.020	106,2
2001	21.993	106,1
2002	21.918	105,8
2003	21.938	105,9
2004	21.853	105,4
2005	21.763	105,0
2006	21.835	105,4
2007	21.940	105,9
2008	22.067	106,5
2009	22.058	106,4
2010	22.180	107,0
2011	22.357	107,9
2012	22.320	107,7
2013	22.349	107,8
2014	22.299	107,6
2015	22.407	108,1
2016	22.479	108,5
2017	22.554	108,8
2018	22.635	109,2
2019	22.819	110,1
2020	22.852	110,3
2021	22.901	110,5
2022	23.157	111,7
2023	23.391	112,9
2024	23.460	113,2

Bekende personen

Aimé Claeys, fietsen en motorfietsenfabrikant
Leon Claeys, industrieel, ontwikkelaar van maaidorsers
Pol Claeys (1933–2011), directeur van fietsen- en motorfietsenfabrikant Flandria en oprichter van de Flandria-wielerploeg.
Remi Claeys fietsen- en motorfietsenfabrikant, aluminiumfabrikant
Adolphe de Vrière, minister van Buitenlandse Zaken
Louis Flion, Vlaamse zanger