Keratinocyt
Keratinocyt[1] is het soort cel waaruit de opperhuid is opgebouwd. De kiemlaag (stratum basale) van de opperhuid wordt vooral gevormd door keratinocyten en enkele melanocyten (verhouding ongeveer 10:1). Melanocyten geven pigment af aan de keratinocyten, die daarmee hun celkern tegen uv beschermen. Gewoonlijk vinden alleen in de onderste laag celdelingen plaats. Een van de dochtercellen schuift door naar hoger gelegen huidlagen. Met dit proces wordt de opperhuid continu vernieuwd. Gemiddeld duurt dat ongeveer 4-6 weken.[2]. Er zouden ongeveer 50.000 keratinocyten per mm2 huid aanwezig zijn.
Keratinocyten liggen dicht tegen elkaar aan, en zijn stevig aan elkaar verbonden. Een belangrijke verbinding wordt gevormd door de hemidesmosomen; als hemidesmosomen beschadigd raken, zoals bij de ziekte pemphigus vulgaris, ontstaan blaren in de huid.
In het stratum granulosum gaan de keratinocyten geleidelijk "verhoornen" en worden dan corneocyten genoemd:
- ze verliezen hun celkern
- ze maken een stevige envelop ("cornified envelope").
Zo ontstaat het stratum corneum, de hoornlaag. De hoornlaag is belangrijk om het verlies van water tegen te gaan, en ook om het lichaam te beschermen tegen stoffen van buiten. Keratinocyten in de hoornlaag worden ook wel corneocyt genoemd.
Taken
[bewerken | brontekst bewerken]Keratinocyten zijn actief betrokken bij de immuunrespons, bij ontstekingen en bij wondgenezing. Ze kunnen een verscheidenheid aan cytokinen, groeifactoren en zelfs complementfactoren produceren. Bij veel chronische ontstekingshuidziekten komen vooral αTNF-alfa en IL-1 vrij, maar ook veel andere interleukinen en chemokinen.
Keratinocyten dragen bij aan uv-bescherming door melanosomen (melaninebevattende blaasjes) uit melanocyten te absorberen. De melanine wordt rond de celkern opgeslagen en beschermt deze tegen uv-schade.
Rol bij wondgenezing
[bewerken | brontekst bewerken]Wonden in de huid worden gedeeltelijk hersteld door de migratie van keratinocyten om de opening op te vullen die door de wond is ontstaan. De eerste set keratinocyten die aan die reparatie deelneemt, komt uit het uitstulpingsgebied van het haarzakje en zal slechts tijdelijk overleven. Binnen de genezen opperhuid worden ze vervangen door keratinocyten die afkomstig zijn uit de opperhuid.[3][4] Aan de andere kant kunnen epidermale keratinocyten bijdragen aan de vorming van nieuwe haarzakjes tijdens de genezing van grote wonden.[5]
Functionele keratinocyten zijn nodig voor de genezing van trommelvliesperforatie.[6]
Zonnebrand
[bewerken | brontekst bewerken]Een zonnebrandcel is een keratinocyt met een pyknotische kern (verdikking van de kern van een cel) en eosinofiel gekleurd cytoplasma dat verschijnt na blootstelling aan UVC- of UVB-straling of UVA in aanwezigheid van psoralenen. Het vertoont voortijdige en abnormale keratinisatie en is beschreven als een voorbeeld van apoptose.[7][8]
 |
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Huidcel voor andere celtypen in de opperhuid.
- ↑ Everdingen, J.J.E. van, Eerenbeemt, A.M.M. van den (2012). Pinkhof Geneeskundig woordenboek (12de druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
- ↑ Weedon D. Skin pathology. Edinburgh: Livingstone 1997
- ↑ Ito, M, Liu, Y, Yang, Z, Nguyen, J, Liang, F (2005). Stem cells in the hair follicle bulge contribute to wound repair but not to homeostasis of the epidermis. Nature Medicine 11 (12): 1351–4. PMID 16288281. DOI: 10.1038/nm1328.
- ↑ Claudinot, S, Nicolas, M, Oshima, H, Rochat, A, Barrandon, Y (2005). Long-term renewal of hair follicles from clonogenic multipotent stem cells. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 102 (41): 14677–82. PMID 16203973. PMC 1253596. DOI: 10.1073/pnas.0507250102.
- ↑ Ito, M, Yang, Z, Andl, T, Cui, C, Kim, N (2007). Wnt-dependent de novo hair follicle regeneration in adult mouse skin after wounding. Nature 447 (7142): 316–20. PMID 17507982. DOI: 10.1038/nature05766.
- ↑ Y Shen, Y Guo, C Du, M Wilczynska, S Hellström, T Ny, Mice Deficient in Urokinase-Type Plasminogen Activator Have Delayed Healing of Tympanic Membrane Perforations, PLOS ONE, 2012
- ↑ Young AR (June 1987). "The sunburn cell". Photodermatology. 4 (3): 127–134. PMID 3317295.
- ↑ Sheehan JM, Young AR (June 2002). "The sunburn cell revisited: an update on mechanistic aspects". Photochemical and Photobiological Sciences. 1 (6): 365–377. Bibcode:2002PhPhS...1..365S. doi:10.1039/b108291d. PMID 12856704. S2CID 21184034.