Դենիս Ֆոնվիզին

Դենիս Ֆոնվիզին
Ծնվել է	ապրիլի 3 (14), 1745 կամ ապրիլի 14, 1743
Ծննդավայր	Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 1 (12), 1792 կամ դեկտեմբերի 12, 1792
Վախճանի վայր	Սանկտ Պետերբուրգ, Սանկտ Պետերբուրգի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Գերեզման	Lazarev Cemetery
Մասնագիտություն	լեզվաբան, գրող, դրամատուրգ, բանաստեղծ և թարգմանիչ
Լեզու	ռուսերեն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Կրթություն	Մոսկվայի կայսերական համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներ	The Minor?
	Denis Fonvizin Վիքիպահեստում

Դենիս Իվանովիչ Ֆոնվիզին (ռուս.՝ Денис Иванович Фонвизин, ապրիլի 3 (14), 1745^[1]^[2] կամ ապրիլի 14, 1743(1743-04-14)^[3], Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2] - դեկտեմբերի 1 (12), 1792^[1] կամ դեկտեմբերի 12, 1792(1792-12-12)^[3], Սանկտ Պետերբուրգ, Սանկտ Պետերբուրգի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[1]), ռուս արձակագիր, դրամատուրգ, ռուս գրականության մեջ կենցաղային կատակերգության ժանրի հիմնադիր, ծագումով ազնվական։

1755–1762 թվականներին սովորել է Մոսկվայի համալսարանին կից գիմնազիայում, ապա տեղափոխվել Պետերբուրգ, ծառայել արտաքին գործերի կոլեգիայում։ 1760-ական թվականներին ձևավորվել է նրա լուսավորական աշխարհայացքը՝ համընդհանուր ուսուցում, գյուղացիության աստիճանական ազատագրում։ Քաղաքացիական կառուցվածքի նրա իդեալն է եղել լուսավորյալ միապետությունը։ Այդ շրջանում էլ հանդես է եկել երգիծական գործերով՝ «Ուղերձ իմ ծառաներ Շումիլովին, Վանկային ու Պետրուշկային» (հրատարակվել է 1769 թվականին), «Բրիգադիրը» (1768–1769 թվականներ, հրատարակվել է 1792–1795 թվականներին, բարքագրական կատակերգություն) և այլն։ 1769 թվականին դարձել է արտաքին գործերի կոլեգիայի ղեկավար Ն․ Պանինի քարտուղարը։ 1777–1778 թվականներին այցելել է Ֆրանսիա («Առաջին ճանապարհորդության գրառումներ», հրտ․ 1800-ական թթ․)։

Ֆոնվիզինի ամենանշանակալի ստեղծագործությունը «Տհասը» (բեմ․ 1782 թ., հրտ․ 1783 թ.) կատակերգությունն է, որտեղ բացահայտված է ճորտատիրության սոցիալական էությունը։ 1783 թվականին հրապարակել է մի շարք երգիծական երկեր։ Մասնավորապես հասարակական մեծ արձագանք է գտել «Մի քանի հարցեր, որոնք կարող են խելացի և ազնիվ մարդկանց առանձնակի ուշադրությունը գրավել» գործը։ Այդ հարցերին ջղագրգռությամբ պատասխանել է կայսրուհին ինքը։ Քաղաքական երգիծանքի փայլուն օրինակ է «Համընդհանուր պալատական քերականություն»-ը, որի տպագրությունն արգելվեց (տարածվել է ձեռագիր)։ «Կալիսթենես» (1786 թ.) վիպակը տպագրվեց անանուն։ 1789 թվականին Ֆոնվիզինը սկսել է գրել «Անկեղծ խոստովանություն իմ գործերի ու մտածումների» (անավարտ, հրտ․ 1830 թ.) երկը։

Ֆոնվիզինը ռուսական լուսավորական ռեալիզմի խոշոր ներկայացուցիչներից է, ռուսական ազգային առաջին կատակերգության ստեղծողը։

Երկեր

Собр․ соч․, т․ 1–2, М․–Л․, 1959;
Избранное, М․, 1983․

Գրականություն

Ցասինսկայա Զ․, Դ․ Ի․ Ֆոնվիզին (1745–1792), Ե․, 1947։
Рассадин С․ Б․, Фонвизин, М․, 1980․

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Краткая литературная энциклопедия (ռուս.) — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 8.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 различные авторы Энциклопедический словарь (ռուս.) / под ред. И. Е. Андреевский, К. К. Арсеньев, Ф. Ф. Петрушевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1907.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Словарь русских писателей XVIII века. Выпуск 3: Р—Я (ռուս.) / под ред. А. М. Панченко — СПб.: Наука, 2010. — С. 305—319. — ISBN 978-5-02-025203-5

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դենիս Ֆոնվիզին» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 12, էջ 687)։

[_174d298a164ed821-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Краткая литературная энциклопедия (ռուս.) — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 8.

[_3debccd5ee4add4f-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 различные авторы Энциклопедический словарь (ռուս.) / под ред. И. Е. Андреевский, К. К. Арсеньев, Ф. Ф. Петрушевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1907.

[_da594c49ca3f92c2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Словарь русских писателей XVIII века. Выпуск 3: Р—Я (ռուս.) / под ред. А. М. Панченко — СПб.: Наука, 2010. — С. 305—319. — ISBN 978-5-02-025203-5

[1]

[2]

[3]