ویکیپدیا:قابل فهم ساختن مقالات فنی
این صفحه جزو رهنمودهای ویکیپدیا است. استانداردهای رفتاریِ مطرحشده در این صفحه از پشتوانهٔ تأیید بسیاری از ویرایشگران ویکیپدیا برخوردار است. بااینکه پیروی از مفاد این صفحه توصیه میشود، این مفاد جزو سیاستها نیست. در ویرایش و بهروزرسانی این صفحه جسور باشید، ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن تغییرات و نظرخواهی استفاده کنید. |
این صفحه در یک نگاه: سعی کنید هر بخش از هر مقاله را تا حد امکان برای گستردهترین خوانندگانی که احتمالاً به آن مطالب علاقهمند هستند قابل درک کنید. |
رهنمودهای ویکیپدیا | |||
---|---|---|---|
رفتاری | |||
محتوایی | |||
ویرایشی | |||
|
|||
شیوهنامه | |||
حذف | |||
محتوای مقالات در ویکیپدیا باید تا حد امکان برای گستردهترین مخاطبان عمومی نوشته شود.
هنگام افزودن محتوا و ایجاد مقالات جدید، سبک دانشنامهای با لحن رسمی مهم است. مقالههای ویکیپدیا بهجای نوشتن مقالهگونه، استدلالی یا عقیدهدار باید سبکی ساده و کاملاً واقعی داشته باشند. هر تلاش منطقی باید انجام شود تا اطمینان حاصل شود که مطالب به قابل درکترین شکل ممکن ارائه میشود. اگر مقالهای به شیوه ای بسیار فنی نوشته شده باشد، اما مطالب اجازه توضیح قابل فهمتری را بدهد، ویراستاران به شدت تشویق میشوند که آن را بازنویسی کنند.
مخاطبان
[ویرایش]ویکیپدیا مخاطبان متنوعی دارد که میتوان آنها را از سه طریق درجهبندی کرد:
- در مورد آشنایی با موضوع
- خواننده عمومی هیچ تحصیلات پیشرفته ای در زمینه موضوع ندارد، تا حد زیادی با خود موضوع آشنا نیست، و حتی ممکن است مطمئن نباشد که موضوع چیست.
- خواننده آگاه در زمینه موضوع تحصیل کردهاست اما میخواهد در مورد خود موضوع بیاموزد.
- خواننده متخصص موضوع را میداند اما میخواهد اطلاعات بیشتری کسب کند یا در مورد برخی واقعیتها به او یادآوری شود، یا در مورد پوشش ویکیپدیا کنجکاو است.
- در مورد توانایی خواندن ابزارهای آنلاین رایگان مختلف میتوانند بهطور خودکار خوانایی متن را درجهبندی کنند یا ساختارهای پیچیده جمله را برجسته کنند، مانند http://www.hemingwayapp.com (شاخص خوانایی خودکار (en)) یا http://www.readabilityofwikipedia.com (سهولت خواندن Flesch–Kincaid (en)).
- با انگیزه یادگیری در مورد موضوع.
یک خواننده با تحصیلات بالا، آگاه و با انگیزه میتواند به راحتی یک مقاله برجسته ۵۰۰۰ کلمهای را تا انتها بخواند. خواننده دیگری ممکن است از طریق سرب مشکل داشته باشد و به تصاویر نگاه کند. یک مقاله خوب علاقه همه خوانندگان را جلب میکند و به آنها امکان میدهد تا آنجا که میتوانند و انگیزه انجام دهند در مورد موضوع یاد بگیرند. یک مقاله ممکن است ناامید شود زیرا بسیار بالاتر از توانایی خواندن خواننده نوشته شدهاست، زیرا به اشتباه تصور میکند خواننده با موضوع یا زمینه آشنایی دارد، یا به این دلیل که موضوع را در سطح بسیار ابتدایی پوشش میدهد یا جامع نیست.
در حالی که یکی از اعضای هر یک از گروههای مخاطب ممکن است بهطور تصادفی به مقاله ای برخورد کند و تصمیم بگیرد آن را بخواند (مثلاً با کلیک بر روی ویژه:تصادفی)، برخی از موضوعات طبیعتاً مخاطب محدودتری را جذب میکنند. موضوعی که قبل از مطالعه یا بحث به سالها آموزش یا آموزش تخصصی نیاز دارد، عموماً مخاطبان محدودتری خواهد داشت. به عنوان مثال، موضوعی در ریاضیات پیشرفته، حقوق تخصصی یا مهندسی صنایع ممکن است حاوی مطالبی باشد که فقط خوانندگان آگاه میتوانند آن را درک کنند یا حتی بفهمند. از سوی دیگر، بسیاری از موضوعات مورد مطالعه در سطح آکادمیک پیشرفته همچنان مورد توجه مخاطبان گستردهتری قرار میگیرد. به عنوان مثال، خورشید مورد توجه بیش از ستاره شناسان است و بیماری آلزایمر بیش از پزشکان مورد توجه قرار خواهد گرفت.
اکثر مقالات ویکیپدیا را میتوان به گونهای نوشت که برای خواننده عمومی با توانایی و انگیزه متوسط خواندن کاملاً قابل درک باشد. برخی از مقالات خود ماهیت فنی دارند و برخی مقالات دارای بخشها یا جنبههای فنی هستند. بسیاری از اینها هنوز هم میتوانند نوشته شوند تا برای مخاطبان گسترده قابل درک باشند. برخی از موضوعات ذاتاً پیچیده هستند یا به دانش قبلی نیاز دارند که از طریق آموزش یا آموزش تخصصی به دست آمدهاست. غیرمنطقی است که انتظار داشته باشیم مقاله جامعی در این زمینه برای همه خوانندگان قابل درک باشد. همچنان باید تلاش کرد تا مقاله تا حد امکان برای بسیاری قابل فهم باشد، با تأکید ویژه بر بخش اصلی. مقاله باید به زبان انگلیسی ساده نوشته شود که افراد غیرمتخصص بتوانند به درستی آن را درک کنند.
کمک محتوای فنی
[ویرایش]ویکیپدیا تلاش میکند یک منبع مرجع جدی باشد و موضوع بسیار فنی هنوز در برخی از مقالات ویکیپدیا وجود دارد. افزایش قابل فهم بودن محتوای فنی به منظور بهبود مقاله به نفع خوانندگان کمتر آگاه است، اما این کار باید بدون کاهش ارزش برای خوانندگان با سابقه فنی بیشتر انجام شود.
درک بیشتر مقالهها لزوماً به این معنی نیست که محتوای فنی دقیق باید حذف شود. به عنوان مثال، انتظار میرود که یک مقاله دایرةالمعارف در مورد یک ترکیب شیمیایی حاوی خواص ترکیب باشد، حتی اگر برخی از این ویژگیها برای یک خواننده عمومی مبهم باشد. اما اغلب خلاصه کردن جزئیات بسیار فنی میتواند خوانایی متن را برای خوانندگان عمومی و کارشناسان بهطور یکسان بهبود بخشد. برای مثال، یک برهان ریاضی طولانیمدت از نتایج، احتمالاً توسط یک خواننده عمومی یا متخصص خوانده نمیشود، اما یک خلاصه کوتاه از اثبات و مهمترین نکات آن ممکن است بدون کاهش سودمندی، به یک خواننده عام القاء کند. به یک خواننده متخصص هنگام تلاش برای تصمیمگیری در مورد اینکه چه مقدار از جزئیات فنی برای گنجاندن مناسب است، ممکن است مفید باشد که با یک اثر مرجع استاندارد در زمینه فنی خاصی که موضوع مقاله به آن تعلق دارد، مقایسه کنید.
بخش آغازین
[ویرایش]به ویژه مهم است که بخش اول (بخش «لید» یا «آغازین»، بالای فهرست مطالب) برای خوانندگان گسترده قابل درک باشد. خوانندگان باید بتوانند بگویند که مقاله در مورد چیست و آیا مقاله صحیح را میخوانند، حتی اگر از قبل موضوع را با جزئیات ندانند. کسانی که فقط به دنبال یک خلاصه یا تعریف کلی هستند ممکن است در پایان لید خواندن را متوقف کنند. یک سرنخ قابل درک، خوانندگان را تشویق میکند که به مطالعه در متن مقاله ادامه دهند.
به این دلایل، سرنخ باید یک نمای کلی قابل درک از مقاله ارائه دهد. در حالی که هدف از لید برای ذکر همه جنبههای کلیدی موضوع به نوعی است، دسترسی را میتوان تنها با خلاصه کردن موضوع در لید و قرار دادن جزئیات فنی در بدنه مقاله بهبود بخشید. سرلوحه مقاله باید به خواننده عام بگوید که زمینه مطالعه موضوع، جایگاه موضوع در زمینه تحصیلی خود، چه چیزی (اگر چیزی) این موضوع خوب است و چه چیزی ابتدا باید یاد بگیرد تا مقاله را درک کنید
بهطور کلی، لید نباید تصور کند که خواننده به خوبی با موضوع مقاله آشنا است. هر زمان که بتوان این کار را به نحوی انجام داد که مقاله را به اندازه کافی خلاصه کند، باید از دید خوانندگان عمومی قابل درک باشد و نباید به پیوند به مقاله دیگری وابسته باشد. هر پیوندی به مقاله دیگر باید مکملی برای ارائه اطلاعات بیشتر باشد و ترجیحاً برای درک متن در لید لازم نباشد. برای موضوعات بسیار تخصصی که ارائه یک نمای کلی از نظر آشنایی مخاطبان عام دشوار است، ممکن است معقول باشد که برخی از دانش پیش زمینه را در حین پیوند به پیش نیازهای لازم برای درک آن فرض کنیم.
قوانین سرانگشتی
[ویرایش]در اینجا چند ایده دیگر برای پرداختن به موضوعات متوسط یا بسیار فنی وجود دارد:
کمترین قسمتهای مبهم مقاله را در جلو قرار دهید
[ویرایش]در صورت لزوم، برای بخشهای بعدی کاملاً خوب است که فنی تر باشند. کسانی که علاقه ای به جزئیات ندارند، به سادگی خواندن را در یک نقطه متوقف میکنند، به همین دلیل است که مطالب مورد علاقه آنها باید در اولویت قرار گیرد. بخشهای پیوندی مقاله در حالت ایدئال باید از یک سطح فنی مشابه شروع شوند، به طوری که اگر اولین پاراگراف سادهتر مقاله به بخشی در وسط مقاله پیوند میخورد، قسمت اول بخش مرتبط با آن نیز باید قابل درک باشد. علاوه بر این، بخشهای فنیتر را نیز میتوان با خلاصه کردن ایدههای اصلی در پاراگراف اول قبل از پرداختن به جزئیات، بهبود بخشید.
از توضیحات دایره ای پرهیز کنید: A را با B و B را با A تعریف نکنید. بررسی کنید که قبل از تعریف از اصطلاحات فنی استفاده نمیشود.
یک سطح بنویسید
[ویرایش]یک تکنیک کلی برای افزایش دسترسی این است که سطح معمولی را در نظر بگیرید که در آن موضوع مورد مطالعه قرار میگیرد (مثلاً متوسطه، کارشناسی (en) یا کارشناسی ارشد) و نوشتن مقاله برای خوانندگانی که در سطح قبلی هستند؛ بنابراین، مقالاتی در زمینه موضوعات کارشناسی میتواند برای خوانندهای با پیشزمینه دبیرستان، و مقالههایی دربارهٔ موضوعات فوقلیسانس برای خوانندگانی با پیشزمینههای مقطع کارشناسی باشد. بخش اصلی باید به ویژه قابل درک باشد، اما توصیه برای نوشتن یک سطح پایین میتواند در کل مقاله اعمال شود و دسترسی کلی را افزایش دهد. نوشتن یک سطح پایین همچنین از هدف ما برای ارائه یک منبع ثالث در مورد موضوع پشتیبانی میکند، که خوانندگان میتوانند قبل از شروع خواندن منابع دیگر در مورد آن از آن استفاده کنند.
یک مثال ملموس اضافه کنید
[ویرایش]بسیاری از مقالات فنی تنها به دلیل انتزاعی بودن قابل درک نیستند (و حتی برای خوانندگان متخصص گیج کننده تر هستند). یک مثال عینی میتواند به بسیاری از خوانندگان کمک کند تا محتوای انتزاعی را در متن قرار دهند. گاهی یک مثال متضاد (مثال متضاد) نیز میتواند مفید باشد. به عنوان مثال، از فعل مقاله:
- فعل از فعل لاتین به معنای کلمه، کلمه ای (بخشی از گفتار) است که در نحو بیانگر یک عمل (آوردن، خواندن، راه رفتن، دویدن، یادگیری)، یک اتفاق (اتفاق افتادن، تبدیل شدن) یا حالتی از وجود است. بودن، وجود، ایستادن).
نمونهها همچنان باید همان شرط عدم تحقیق اصلی را داشته باشند که محتوای دیگر مشمول آن است.
فرمولها را به زبان انگلیسی توضیح دهید
[ویرایش]در صورت امکان، حتی برای متخصصان نیز میتواند مفید باشد که به زبان انگلیسی توضیح دهند که چرا فرمول ویژگیهای خاصی دارد یا به روش خاصی نوشته شدهاست. توضیح «معنا» یک فرمول به خوانندگان کمک میکند تا آن را دنبال کنند. حداقل مطمئن شوید که همه متغیرهای یک فرمول در مقاله تعریف شدهاند یا پیوندهایی به مقالاتی داشته باشید که آنها را توضیح میدهند.
یک عکس اضافه کنید
[ویرایش]تصاویر بصری بسیاری از افراد را قادر میسازد تا بهطور موثرتری بیاموزند و به مفاهیم فنی اجازه میدهد تا به شیوه ای مختصر و واضح تر منتقل شوند. در صورت لزوم، نمودارها باید با توصیفات نمادین یا شفاهی مرتبط باشند. برخی از قالبهایی که ممکن است مفید باشند:
{{Location map}}
: برای پوشاندن یک تصویر-نماد + برچسب روی نقشه/تصویر.{{Location map many}}
: برای همپوشانی بسیاری از نمادهای تصویر + برچسبها بر روی نقشه/تصویر (حداکثر ۹ نشانگر).Module:Location map/data/100x100
: دارای نمونههایی برای هر تصویر به عنوان یک شبکه همپوشانی ۱۰۰ در ۱۰۰.{{Superimpose}}
: برای همپوشانی روی یک تصویر بدون حاشیه، مانند نمودارهای باز.
از زبان بیش از حد فنی خودداری کنید
[ویرایش]راهنمای اصلی: زبان فنی در ویکیپدیا:راهنمای سبک
- از اصطلاحات و کلمات اختصاری با احتیاط استفاده کنید. اصطلاحات فنی را توضیح دهید و کلمات اختصاری را هنگامی که برای اولین بار استفاده میشوند گسترش دهید. علاوه بر این، ممکن است بعد از آن به میزان کم از آنها استفاده کنید یا اصلاً استفاده نکنید. به خصوص اگر اصطلاحات جدیدی بهطور همزمان معرفی شوند، جایگزین کردن یک کلمه انگلیسی آشناتر ممکن است به کاهش سردرگمی کمک کند (تا زمانی که دقت قربانی نشود).
- اگر دقتی از بین نرفت، از اصطلاحات رایج به جای اصطلاحات فنی استفاده کنید. اصطلاحات فنی را در جایی که کاملاً معادل هستند با اصطلاحات رایج جایگزین کنید.
- مقدمه جملات توضیحی را با اخطارها در نظر بگیرید. هنگامی که توضیحی کمتر کامل یا دقیق برای بهبود وضوح ارائه میشود، آن را با عبارتی مانند «بهطور کلی…» یا «با برخی استثناها…» مقدمه کنید تا خواننده بداند که پشت توضیح پیچیدگی بیشتری وجود دارد. جملات توضیحی مختصر را با جزئیات بیشتر دنبال کنید، یا بخش «تعریف قوی» را بگنجانید تا کل مقاله کامل و دقیق باشد.
- رشتههای طولانی صفتها، به ویژه صفتهای فنی را حذف کنید.
- در صورت امکان از جملات کوتاه استفاده کنید. هنگامی که طول جمله از ۱۲ کلمه بیشتر شود، درک مطلب به شدت کاهش مییابد. با این حال، استفاده از جملات کوتاه بیش از حد در یک ردیف یکنواخت میشود. برای حفظ علاقه خواننده، طول جمله را تغییر دهید.
- برای بهبود خوانایی از افعال بیشتری استفاده کنید – شما میتوانید بسیاری از صفتهای فنی را با افعال جایگزین کنید.
- از زبانی مشابه آنچه در مکالمه استفاده میکنید استفاده کنید. بسیاری از افراد هنگام نوشتن مقاله و سخنرانی در کنفرانسها از زبان فنی بیشتری استفاده میکنند، اما سعی کنید از نثر قابل فهم تری در مکالمه استفاده کنید.
- از تشبیهات برای توصیف یک موضوع در اصطلاحات روزمره استفاده کنید. از تشبیهات دور از ذهن خودداری کنید. بهترین تشبیهها میتواند بین عدم درک و درک کامل تفاوت ایجاد کند. با این حال، ویکیپدیا یک کتاب درسی نیست، بنابراین قیاسها باید به صورت دانشنامهای نوشته شوند و به منابع معتبر نسبت داده شوند. توضیحات گسترده بدون منبع خاص ممکن است پژوهشی اصلی یا پژوهشی اصلی از طریق ترکیب باشد.
بیش از حد سادهسازی نکنید
[ویرایش]مهم است که در تلاش برای قابل فهمتر کردن مطالب، مطالب را بیش از حد ساده نکنید. مقالههای دانشنامهای نباید «به کودکان دروغ بگویند (en)» به این معنا که به خوانندگان راه آسانی بدهند تا احساس کنند چیزی را میفهمند در حالی که نمیفهمند.
برچسب زدن به مقالاتی که بیش از حد فنی هستند
[ویرایش]الگوهای مختلفی برای برچسبگذاری مقالاتی که استانداردهای قابل درک توافق شده را ندارند موجود است.
برای مقالاتی که به اندازه کافی قابل درک نیستند، الگوی {{فنی}}
باید در بالای صفحه بحث مربوط درج شود. شما باید توضیحی در صفحه بحث با نظراتی در مورد اینکه چرا فکر میکنید خیلی فنی است یا پیشنهاداتی برای بهبود قرار دهید. الگوهایی که بدون توضیح اضافه شدهاند احتمالاً نادیده گرفته میشوند یا حذف میشوند. مقالههای حاوی این الگو را میتوانید در رده:مقالات ویکیپدیا که بیش از حد فنی هستند، پیدا کنید.
این برچسب باید فقط برای مقالاتی استفاده شود که فکر میکنید میتوانند توسط شخصی با پیروی از دستورالعملهای ذکر شده در بالا بهبود یابند.
مقالات «مقدمه ای بر…».
[ویرایش]برای موضوعاتی که بهطور اجتنابناپذیر فنی هستند، اما در عین حال، برای خوانندگان غیر فنی جالب توجه هستند، یک راهحل ممکن است یک مقاله مقدماتی جداگانه باشد. یک مثال مقدمهای بر ویروس است. فهرست کاملی از مقالههای فعلی «مقدمهای بر…» را میتوانید در رده:مقالات مقدماتی (en) پیدا کنید، در حالی که فهرستی از مقالات اصلی که به این ترتیب تکمیل شدهاند، دسته:مقالات با مقدمههای جداگانه (en) است.
مطابق با روح خطمشی ویکیپدیا چه چیزی نیست ویکیپدیا، دستورالعمل وپ:آغاز، و دستورالعمل مربوط به انشعاب محتوا، تعداد مقالات مقدماتی جداگانه باید به حداقل برسد. قبل از شروع، از خود بپرسید
- آیا با پیروی از توصیههای ارائه شده در بخشهای قبل، میتوان مقاله را بهطور کافی بدون نیاز به مقدمهای مجزا بهطور کلی درک کرد؟
- با توجه به میزان علاقه عمومی به موضوع مورد بحث، آیا یک سرنخ خوب نوشته شده کافی است؟
اگر پاسخ این سؤالات «نه» است، میتوانید مقاله «مقدمهای بر…» را شروع کنید.
جستارهای وابسته
[ویرایش]- ویکیپدیا:راهنمای سبک/دسترسی
- ویکیپدیا:اصطلاحات فنی دولت آمریکا (en)
- ویکیپدیا:فهرست مقالات مقدماتی (en)
- ویکیپدیا:راهنمایی برای نوشتن مقالههای بهتر
- ویکیپدیا:خیلی چیزها برای خیلی ها (en)
- ویکیپدیا: ویکیپروژه آناتومی/سادهسازی اصطلاحات آناتومیک (en)
- ویکیپدیا:ویکیپروژه ریاضیات/اثبات (en)
- متا:سطح خواندن
- الگو:بیش از حد توضیح داده شدهاست (en)
- ویکیپدیای ساده انگلیسی با استفاده از زیرمجموعه محدودی از زبان انگلیسی قصد دارد توضیحات کاملی را ارائه دهد. این منبعی است هم برای مثال (مقالات) و هم توصیه (راهنما) در استفاده از زبان سادهتر بدون ابهام.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- "موضوع: نوشتن برای وب". گروه نیلسن نورمن.
- یاکوب نیلسن (1 اکتبر 1997). "نحوه خواندن کاربران در وب".
- هوآ لورنجر و کیت مایر (23 آوریل 2017). "نوشتن کپی دیجیتال برای کارشناسان دامنه".
- هوآ لورنجر (8 اکتبر 2017). "زبان ساده برای همه است، حتی متخصصان".
- "شبکه عمل و اطلاعات زبان ساده". دولت فدرال ایالات متحده.
- "دستورالعمل تهیه جزوات آموزشی بیمار". مرکز تمرین حرفه ای پرستاری. یو سی دیویس. Archived from the original on 2013-12-07.