میثاق مدینه
میثاق مدینه (به عربی: صحیفة المدینة) توسط محمد در سال ۶۲۲ میلادی نوشته شد. این بیانیه به صورت رسمی روابط بین محمد و قبایل و خاندان‌های مهم یثرب (که بعدها مدینه نامیده شد)، که شامل مسلمانان، یهودیان و بت پرستان می‌شد را مشخص می‌کرد. هدف اصلی این سند پایان دادن به جنگ‌های خونریزی بود که بین اوس و خزرج و قبایل متحد با آنها در جریان بود. جهت انجام این کار، این سند با مشخص کردن حقوق و وظایف بین مسلمانان، یهودیان و بت پرستان، آنها به صورت یک امت واحد تعریف می‌کرد.
تاریخ دقیق مکتوب شدن موضوعی جدال آمیز بین محققان است؛ هرچند عموماً نظر بر این است که زمان اندکی پس از هجرت نوشته شده‌است.[۱] این قانون اساسی به صورت عملی اولین حکومت اسلامی را بنا نهاد. این سند مسائلی مانند امنیت جامعه، آزادی‌های مذهبی، نقش مدینه به عنوان حرم (ممنوع شدن خشونت)، امنیت زنان، روابط بین قبیله‌ای درون مدینه، سیستم مالیات جهت حمایت از جامعه در هنگام درگیری‌ها، شرایط برای تشکیل اتحادهای سیاسی با خارج، فرایندی برای اعطای حمایت از اشخاص، سیستم قضایی برای رفع اختلافات و موضوع پرداخت خون بها را تحت پوشش قرار می‌داد.
پیش‌زمینه
[ویرایش]یک هیئت که شامل دوازده تن از بزرگان خاندان‌های مهم مدینه بودند، از محمد دعوت نمودند تا به عنوان یک غریبه بیطرف، به داوری بین اهالی شهر مدینه بپردازد.[۲][۳] ساکنان یثرب (عرب‌ها و یهودیان)، تا قبل از سال ۶۲۰ میلادی حدود صد سال درگیر جنگ‌های داخلی بودند[۲] و کشت و کشتارهای مکرر و عدم توافق در زمینه پرداخت خون‌بهای کشته‌شدگان، خصوصاً پس از جنگ بُعاث که تمامی قبایل یثرب در آن مشارکت داشتند، این امر را برای ایشان آشکار ساخته بود که مفاهیم قبیله‌ای مانند «چشم برای چشم» دیگر قابل اعمال نبوده مگر اینکه شخصی صلاحیت‌دار در موارد مورد اختلاف داوری کند.[۲] نمایندگان فرستاده شده از مدینه، از طرف خود و اهالی شهر یثرب متعهد شدند تا محمد را در جامعه خویش پذیرفته و از او در مقابل خطرات جانی، مانند خود، محافظت به عمل آورند.[۴]
جهت حل شکایت‌های طولانی مدت قبایل مختلف از هم، یکی از اولین کارهای محمد در مدینه مکتوب کردن سندی بود که به «قانون اساسی مدینه» شهرت یافت. این موافقت نامه، «شکلی از اتحاد یا فدراسیون» را بین هشت قبیله مدینه و مهاجرین مسلمان از مکه برقرار می‌کند که در آن حقوق و وظایف هر شهروند و نوع روابط بین گروه‌های مختلف (که شامل گروه مسلمانان و بقیه گروه‌ها خصوصاً یهودیان و بقیه اهل کتاب) مشخص شده بود.[۲][۳] ساختار اجتماعی که در قانون اساسی مدینه تعریف شده بود، امت، ظاهری مذهبی داشت ولی ملاحظات عملی نیز در آن لحاظ شده بود و به صورت عمده‌ای قانون‌های قدیمی قبیله‌ای عرب‌ها را حفظ می‌کرد.[۴] این معاهده عملاً اولین حکومت اسلامی را تشکیل داد.
منابع سند
[ویرایش]محققان اصل سند را در دست ندارند بلکه تنها دسترسی به تعدادی از نسخه‌های آن که در منابع قدیمی اسلامی ذکر شده دارند. نسخه‌ای که به شکل عمده‌ای خوانده می‌شود را می‌توان در سیره رسول الله نوشته ابن اسحاق یافت، در حالی که نسخ دیگر را می‌توان در سید النس و در کتاب الاموال ابو عبید یافت. اکثر مورخین صحت سند را می‌پذیرند.
به عقیده ویلیام مونتگمری وات، این قانون اساسی حتماً باید در دوران ابتدایی پس از هجرت نوشته شده باشد. او استدلال می‌کند که اگر این سند دیرتر نوشته شده بود، دید مثبتی نسبت به قریش می‌داشت و به محمد جایگاه بالاتری می‌داد. هیوبرت گریمه معتقد است که این قانون اساسی پس از جنگ بدر نوشته شده، در حالی که کتانی معتقد است قبل از جنگ بدر.[۵]
به عقیده سرجنت، آیات ۱۰۱-۱۰۴ سوره شماره ۳ از قرآن به این قانون اساسی اشاره دارد. او پیشنهاد کرده که این بخش از قرآن مورد تجدید نظر قرار گرفته (فرضیه‌ای که اولین بار توسط ریچارد بل ارائه شد). بر اساس این دیدگاه، در ویرایش اول، متن ضمانت اجرایی به این اتحاد داد. در ویرایش دوم، اوس و خزرج را به رعایت این عهدنامه توصیه کرد، و نهایتاً به همراه آیات قبلی اش، پیروان محمد را به شرکت در جنگ احد تشویق کرد. به عقیده سرجنت حتی اگر این فرضیه غلط باشد باید پذیرفت که این آیات به دو قرارداد مجزا از هم اشاره دارند.[۶]
تحلیل
[ویرایش]به گفته برنارد لویس، این قانون اساسی یک قرار داد به شکل مدرنش نبود، بلکه یک بیانیه یک طرفه از طرف محمد بود.[۷] یکی از نکات جالب این قرار داد این است که قبایل یهودی به همراه مسلمانان به عنوان یک «امت» در نظر گرفته شده‌اند: قبایل یهودی «یک امت با مؤمنان» هستند ولی آنها «مذهب خودشان را دارند و مسلمانان مذهب خودشان را»[۸] محقق علی خان می‌گوید که این قانون اساسی یک قرارداد اجتماعی بود که قبایل مختلف را بر اساس پرستش خدای واحد زیر هم جمع می‌کرد.[۹] محمد طاهر القادری کتابی با عنوان نوشته‌است که تحلیلی از این قانون اساسی در چهارچوب مدرن ارائه کرده‌است.[۱۰] این قانون اساسی همچنین روش‌های صلح آمیزی برای حل اختلافات بین گروه‌های مختلف از ادیان و فرهنگ‌های مختلف ارائه می‌کند.[۱۱] آلفرد ولش معتقد است که این سند استعداد سرشار دیپلماتیک محمد را نمایان می‌کند. زیرا او اجازه داد که ایده با ارزش امت که در حالات ایده‌آلش مذهبی بود، به صورت موقتی به دلیل ملاحظات سیاسی بخش مذهبی اش کمرنگ شود.[۱۲]
امت
[ویرایش]به معنی همه گیری و مشمول حال شدن می‌باشد. به این معنی که با عنوان امت شما می‌توانید تمامی انسان‌ها را در یک رده دسته بندی کنید، بدون تعیین هیچ گونه نژاد یا اندازه یا هر مورد خاصی برای هیچ شخصی؛ تنها یک چیز اهمیت دارد: تقوا.
حقوق غیر مسلمانان
[ویرایش]حقوق غیر مسلمانان در قانون اساسی مدینه شامل موارد ذیل بود:[۱۳]
- امنیت خدا برای همه گروه‌ها یکسان است.[۱۴]
- غیر مسلمانان حقوق سیاسی و فرهنگی مساوی با مسلمانان دارند. آنها استقلال خود را داشته و آزادی مذهبی خود را دارند.[۱۵]
- غیر مسلمانان در جنگ علیه دشمنان امت شرکت کرده و هزینه جنگ بین همه تقسیم می‌شود. هیچ گونه خیانتی بین دو گروه نباید باشد.[۱۶]
- غیر مسلمانان لازم نیست که در جنگ‌های مذهبی مسلمانان شرکت کنند.[۱۷]
پانویس
[ویرایش]- ↑ Watt. Muhammad at Medina. pp. ۲۲۷-۲۲۸ Watt argues that the initial agreement was shortly after the hijra and the document was amended at a later date specifically after the battle of Badr. Serjeant argues that the constitution is in fact ۸ different treaties which can be dated according to events as they transpired in Medina with the first treaty being written shortly after Muhammad's arrival. R. B. Serjeant. «The Sunnah Jâmi'ah, Pacts with the Yathrib Jews, and the Tahrîm of Yathrib: Analysis and Translation of the Documents Comprised in the so called 'Constitution of Medina'.» in The Life of Muhammad: The Formation of the Classical Islamic World: Volume iv. Ed. Uri Rubin. Brookfield: Ashgate, ۱۹۹۸, p. ۱۵۱ and see same article in BSOAS ۴۱ (۱۹۷۸): ۱۸ ff. See also Caetani. Annali dell’Islam, Volume I. Milano: Hoepli, ۱۹۰۵, p. ۳۹۳. Julius Wellhausen. Skizzen und Vorabeiten, IV, Berlin: Reimer, ۱۸۸۹, p ۸۲f who argue that the document is a single treaty agreed upon shortly after the hijra. Wellhausen argues that it belongs to the first year of Muhammad’s residence in Medina, before the battle of Badr in ۲/۶۲۴. Wellhausen bases this judgement on three considerations; first Muhammad is very diffident about his own position, he accepts the Pagan tribes within the Umma, and maintains the Jewish clans as clients of the Ansars see Wellhausen, Excursus, p. ۱۵۸. Even Moshe Gil a skeptic of Islamic history argues that it was written within ۵ months of Muhammad's arrival in Medina. Moshe Gil. «The Constitution of Medina: A Reconsideration.» Israel Oriental Studies ۴ (۱۹۷۴): p. ۴۵.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ Watt, The Cambridge History of Islam, p. ۳۹
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Esposito (۱۹۹۸), p. ۱۷.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ آلفورد ولش، محمد، دانشنامه اسلام
- ↑ Watt (۱۹۵۶), p. ۲۲۵-۶
- ↑ R. B. Serjeant, The Sunnah Jami'ah, pacts with the Yathrib Jews, and the Tahrim of Yathrib: Analysis and translation of the documents comprised in the so-called "Constitution of Medina." Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 41, No. 1. 1978), page 8.
- ↑ Bernard Lewis, "The Arabs in History," page ۴۲.
- ↑ Jonathan Berkey, The Formation of Islam: Religion and Society in the Near East, ۶۰۰-۱۸۰۰, Cambridge University Press, p.۶۴
- ↑ See
- ↑ Constitution of Madina
- ↑ Ramadan, Hisham M. (2006), Understanding Islamic Law: From Classical to Contemporary (به انگلیسی), Rowman & Littlefield Publishers
{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ Welch, Encyclopedia of Islam, Muhammad article
- ↑ Ahmed (1979), p. 46-7
- ↑ Article 15, as quoted in Ahmed (1979), p. 46-7
- ↑ Article 25, as quoted in Ahmed (1979), p. 46-7
- ↑ Article 37, as quoted in Ahmed (1979), p. 46-7
- ↑ Article 45, as quoted in Ahmed (1979), p. 46-7