اسفندیار یگانگی
اسفندیار یگانگی | |
|---|---|
 بنیانگذار آبیاری نوین در ایران | |
| نماینده زرتشتیان در مجلس شورای ملی | |
| پس از | رستم گیو |
| پیش از | بوذرجمهر مهر |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۸۷ خورشیدی یزد، |
| درگذشته | ۲ مهرماه ۱۳۵۱ روچستر، مینه‌سوتا، آمریکا |
| ملیت | ایرانی |
| همسر(ان) | مروارید زرتشتی |
| فرزندان | رستم و بهرام یگانگی |
| محل تحصیل | دکترای اقتصاد |
| پیشه | سیاست‌مدار |
| خویشاوندان سرشناس | اردشیر یگانگی (برادر) کامبیز یگانگی (برادر زاده) فرنگیس یگانگی (زن برادر) |
| فعالیت‌ها | حفر اولین چاه عمیق ایران و بیش از ۲۵۰۰ حلقه چاه عمیق در کشور تاسیس درمانگاه یگانگی تاسیس کنکاش یگانگی تاسیس شرکت بوتان به همراه محمود و محسن خلیلی |
اسفندیار یگانگی مشهور به دکتر اسفندیار یگانگی (۱۲۸۷، یزد – ۲ مهر ۱۳۵۱، مینه سوتا) بنیانگذار آبیاری نوین در ایران بود.[۱][۲][۳][۴] او مؤسس شرکت آبیاری سرتاسری ایران است[۵] و طی ۲۷ سال، بیش از ۲۵۰۰ حلقه چاه عمیق در سراسر ایران حفر نموده‌است.[۶]
اسفندیار یگانگی پس از رستم گیو، به مدت ۴ دوره پی در پی یعنی از دوره بیستم تا دوره بیست وسوم، نماینده ایرانیان زرتشتی در مجلس شورای ملی بود.[۷]
او نخستین فرد ایرانی بود که با مطرح کردن لایحه‌ای در مجلس شورای ملی، کارگاه‌های تعمیر کشتی و سکوهای حفاری نفت رادر بندر بوشهر احداث کرد.[۸]
اسفندیار یگانگی مبتکر صنعت نفت و گاز بود و به همراه محسن و محمود خلیلی در تاریخ ۱۸ مرداد ۱۳۳۲، شرکت بوتان را جهت توزیع گاز مایع به خانه‌ها تأسیس کردند.[۹]
او نخستین فرد ایرانی بود که برآوردهای آماری را با استفاده از روشهای جدید علمی ارائه کرد. او در سال ۱۳۱۳، سری زمانی شاخص قیمت عمده فروشی را برای سال‌های ۱۲۹۲ تا ۱۳۱۲ برآورد نمود.[۱۰][۱۱]
زندگی
[ویرایش]اسفندیار یگانگی در سال ۱۲۸۷ خورشیدی در شهر یزد به دنیا آمد. پدرش، بهرام، از تاجران موفق بود و مادرش مروارید نام داشت. او دو بردار بنامهای اردشیر و جمشید و دو خواهر بنامهای فرنگیس و مهربانو داشت.
تحصیلات ابتدایی را در مدرسه دینیاری یزد به پایان رساند و پس از آن راهی تهران شد تا تحصیلات خود را در دبیرستان کالج آمریکاییها ادامه دهد. پس از دریافت دیپلم جهت ادامه تحصیل رهسپار دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک آمریکا گشت و در رشته اقتصاد مشغول به تحصیل و با مدرک دکترا از آن فارغ‌التحصیل شد. موضوع پایان‌نامه دکترای او «تاریخ پولی و بانکی ایران»[۱۲] بود. بلافاصله پس از اتمام تحصیلات به ایران بازگشت و در دانشگاه افسری، به خدمت سربازی و تدریس پرداخت. وی در سال ۱۳۱۹ با مروارید زرتشتی ازدواج کرد و دارای دو پسر به نام‌های رستم و بهرام است.[۶]
بنیانگذاری آبیاری نوین در ایران
[ویرایش]او در زمان تحصیلش در سفری که به ایالت کلرادوی آمریکا داشت، متوجه شد که روشهای استفاده شده برای آبیاری مزارع در آنجا، با روشهای سنتی آبیاری که آن زمان در ایران انجام می‌شد کاملاً متفاوت است؛ و به جای تکیه بر بارش باران و استفاده از قنات‌ها، از روشهای سیستماتیک نوین و حفر چاه‌های عمیق برای آبیاری مزارع استفاده می‌کنند. همین موضوع انگیزه‌ای شد تا او برای پیشرفت کشاورزی مزارع و باغات ایران تکنیک آبیاری نوین را به ایران بیاورد. او در خرداد ماه سال ۱۳۲۳ با کمک یکی از مهندسین آمریکایی به نام «جک ریشارد» که قبلاً تجربه حفر چاه عمیق در همدان را داشت، اولین چاه عمیق کشاورزی ایران را حفر کرد.[۱۳] یکی دیگر از نخستین چاه‌های عمیقی که توسط یگانگی حفر شد، چاه عمیقی است که در آرامگاه زرتشتیان تهران (قصر فیروزه) قرار دارد و تا به امروز از آن بهره‌برداری می‌شود.[۶]
اگر چاهی به آب مناسب نمی‌رسید هزینه‌ای دریافت نمی‌کرد و برای نیازمندان به رایگان چاه حفر می‌کرد.[۷]
چاه‌های عمیق شیراز
[ویرایش]شیراز، اولین شهر ایران بود که از شبکه آب لوله‌کشی مدرن بهره‌مند شد.[۱۴] در ابتدا آب تصفیه‌خانه این شهر تنها از دو رشته قنات تأمین می‌شد ولی پس از مطالعاتی که مهندسین مشاور انگلیسی انجام دادند مشخص شد که آب قنات‌ها کافی نبوده و آلوده هستند و نیاز به حفر چاه‌های عمیق است؛[۱۵] بنابراین برای تأمین آب کافی و سالم، چاه‌های عمیقی توسط آبیاری یگانگی حفر شد و با تأمین آب مورد نیاز تصفیه‌خانه، دستگاه آب شیراز افتتاح شد.[۱۶]
چاه عمیق مسجد قم
[ویرایش]هنگامی که آیت‌الله بروجردی قصد داشت در شهر قم، مسجدی بسازد، برای حفر چاه آب آن به اسفندیار یگانگی مراجعه کرد؛ یگانگی پس از اتمام کار و تأمین آب مسجد، هیچ‌گونه وجهی بابت دستمزد انجام کار دریافت نکرد و آن را به رایگان انجام داد که موجب خشنودی و تحسین بروجردی و مردم قم شد،[۱۷] به‌طوری‌که در نماز جمعه قم از اسفندیار یگانگی قدردانی شد.[۶]
چاه‌های عمیق بویین زهرا
[ویرایش]در زمین‌لرزه بویین زهرا که در سال ۱۳۴۱ اتفاق افتاد، اسفندیار یگانگی به رایگان برای زلزله‌زدگان چاه عمیق حفر کرد.[۱۸]
تأسیس درمانگاه یگانگی
[ویرایش]
اسفندیار یگانگی در ۷ خرداد ۱۳۳۹ بر روی زمینی که متعلق به انجمن زرتشتیان تهران بود، درمانگاه خیریه‌ای به نام پدرش (بهرام اردشیر یگانگی) بنا کرد و آن را وقف کرد. این درمانگاه در خیابان جمهوری کوچه کیخسرو شاهرخ قرار دارد[۱۹] و ساختمان آن علاوه بر درمانگاه دارای دو طبقه دیگر نیر هست.[۲۰]
دبیرخانه انجمن زرتشتیان تهران تا پیش از آن‌که در سال ۱۳۸۷ به محل جدید منتقل شود، در طبقه فوقانی این درمانگاه قرار داشت.[۲۱]
این درمانگاه پس از انجام عملیات بازسازی در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۷ بازگشایی شد.[۲۲]
همایش‌های کنکاش یگانگی
[ویرایش]یکی دیگر از خدماتی که اسفندیار یگانگی به جامعه زرتشتیان ارائه کرد، برگزاری همایش‌هایی با عنوان «کنکاش یگانگی» است؛ اولین جلسه این همایش‌ها در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۳۶ با حضور اسفندیار یگانگی در تالار انجمن زرتشتیان تهران تشکیل شد. برگزاری این همایش با گذشت بیش ار ۵۰ سال همچنان ادامه دارد. در این برنامه، شرکت‌کنندگان، به رایزنی و هم‌اندیشی پیرامون مسائل مختلف جامعه زرتشتی می‌پردازند و برای حل آن‌ها راهکارهای مؤثر پیدا می‌کنند.[۶][۷]
دیگر کارهای انجام شده
[ویرایش]- در سال ۱۳۳۳، نیایشگاهی به نام مادرش (مروارید یگانگی) در شهر شیراز ساخت.
- در «پذیرشگاه باستانی» شهر زاهدان، تالاری به نام خواهرش (بانو یگانگی) برای برگزاری مراسم اجتماعی و دینی ساخت.[۷]
- او همچنین با کمک مالی به هنرمندان از آن‌ها حمایت می‌کرد.[۲۳]
مرگ
[ویرایش]اسفندیار یگانگی در ۲ مهر ۱۳۵۱ خورشیدی بر اثر بیماری دیابت در مایو کلینیک، ایالت مینه‌سوتا آمریکا درگذشت. وی در این هنگام ۶۴ سال داشت و پس از مرگ به ایران آورده شد تا در آرامگاه زرتشتیان تهران به خاک سپرده شود.
در جلسه ۶۶ مجلس شورای ملی که روز ۱۴ مهرماه همان سال برگزار شد، عبدالله ریاضی که ریاست مجلس را بر عهده داشت، از درگذشت اسفندیار یگانگی اظهار تاسف کرد و برای یادبودش سخنانی گفت. پس از آن حضار و نمایندگان به احترام اسفندیار یگانگی قیام نمودند و یک دقیقه سکوت در مجلس اعلام شد.[۲۴]
توران شهریاری، شاعر معاصر، شعری به یاد او و به مناسبت درگذشتش سروده‌است.[۲۵]
همایش سپاس داری از اندیشه‌های تأثیر گذار
[ویرایش]در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۸۹، همایشی با عنوان سپاسداری از اندیشه‌های تأثیرگذار زرتشتی در جشنگاه خسروی با کوشش گروه پویندگان اشا برگزار شد.[۲۶] این همایش که به منظور قدردانی از کیخسرو شاهرخ، فرنگیس یگانگی، اسفندیار یگانگی و اردشیر یگانگی برگزار شد دارای بخش‌های متنوعی بود و در آن آقایان کامبیز یگانگی و تموچین شاهرخ به عنوان نوه‌های کیخسرو شاهرخ حضور داشتند و در مورد خانواده یگانگی و تأثیرگذاری کیخسرو شاهرخ گفتگو کردند.[۲۷]
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ «پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ تارنمای انجمن زرتشتیان تهران. «خاطره یک روستایی از دکتر اسفندیار یگانگی». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ انجمن پسته ایران (۱۹ اسفند ۱۳۹۱). «نگاهی به سیر تحول در بهره‌برداری از آبهای زیرزمینی ایران».
- ↑ مستوفی، حسن علی (۱ فروردین ۱۳۴۳). «آبهای زیرزمینی و بهره‌برداری از آن‌ها برای کشاورزی: صنعت و آب مشروب شهرها و دهات». مجله بورس.
- ↑ «مشخصات شرکت آبیاری سراسری ایران». کتاب اول. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ مهرفر، خسرو اسفندیار (تابستان ۱۳۹۳(صفحات ۶ الی ۱۰)). «اسفندیار بهرام یگانگی» (PDF). نشریه چهره نما. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ «دکتر اسفندیار یگانگی چهارمین نمایندهٔ زرتشتیان در مجلس شورای ملی». مرداد-تارنمای خبری زرتشتیان. ۶ اسفند ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «مذاکرات مجلس شورای ملی-دوره ۲۲- جلسه ۲۱۵». کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای ملی. ۱۵ آذر ۱۳۴۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ حسین پور، مریم. «روایتی از زندگی محمود خلیلی پدر صنعت گاز ایران». تاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ خاوری نژاد، ابوالفضل (شماره ۱۳۳- پاییز ۹۰). «ارتباط علم اقتصاد و آمار در ایران» (PDF). فصل نامه تازه‌های اقتصاد. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ خاوری نژاد، ابوالفضل (۱۳۸۸). برآورد تولید ناخالص داخلی ایران(۱۳۱۴–۱۲۸۵). پژوهشکده پولی و بانکی.
- ↑ Yeganegi,Esfandiar (۱۹۳۴). «Recent financial and monetary history of Persia». Stanford University Libraries. دریافت‌شده در ۷ فوریه ۲۰۱۵.
- ↑ یادنامه برای بزرگداشت شادروان دکتر اسفندیار یگانگی، انتشارات فروهر، مهرماه ۱۳۵۱ تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Mohammad Namazi
- ↑ «تاریخچه شرکت آب وفاضلاب شیراز». شرکت آبفای شیراز. ۱۹ مهر ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۵.
- ↑ «دکتر اسفندیار یگانگی». تارنمای فرهنگی یتااهو. ۱۴ اردیبهشت ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ مرتضی رسولی (زمستان۸۲-صفحه۱۵۸). «گفتگو و خاطرات: زرتشتیان معاصر ایران». فصلنامه تاریخ معاصر ایران. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «وقتی یک زردشتی چاه آب مسجد اعظم قم را ایجاد کرد و پول نگرفت». روزنامه عصر ایران. ۱۹ مرداد ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۸.
- ↑ «نشانی درمانگاه خیریه یگانگی». تارنمای شفاجو. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۵.
- ↑ میترا دهموبد (سال ١٣٩١). «از قلمستان مشیرالدوله تا محلهٔ زرتشتیان». ویژه‌نامه زرتشتیان شماره ٢٤. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ کامبیز رستمی (۱ مرداد ۱۳۸۷). «نخستین نشست انجمن تهران در محل دبیرخانه جدید». تارنمای برساد. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «پذیرش بیمار در درمانگاه یگانگی آغاز شد». همازور، تارنمای خبری تحلیلی زرتشتیان. اردیبهشت ۱۳۸۷.[پیوند مرده]
- ↑ مطهر، سید مسعود (۱/۰۸/۹۳). «مفاخر شوشتر». وب سایت رسمی و شجره نامه خاندان سادات قیری. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۲۳-جلسه ۶۶». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد جمهوری اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۵.
- ↑ شهریاری، توران. «بیاد شادروان دکتر اسفندیار یگانگی». تارنمای توران شهریاری. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «نخستین دوره همایش سپاس گذاری از اندیشه‌های تأثیر گذار برگزار شد». برساد-تارنمای خبری تحلیلی زرتشتیان. ۷ اسفند ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۵.
- ↑ «آیین همازوری و سپاس از اندیشه‌های تأثیرگذار زرتشتی». همازور-تارنمای خبری زرتشتیان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۵.
منابع
[ویرایش]- پایگاه کنسرسیوم محتوای ملی بایگانی‌شده در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی[پیوند مرده]
- کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
- نگاهی به سیر تحول در بهره‌برداری از آبهای زیرزمینی ایران-تارنمای انجمن پسته ایران
- مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- تارنمای فرهنگی یتااهو
- تارنمای توران شهریاری
- تارنمای انجمن زرتشتیان تهران
- تارنمای مرکز رشد فناوری‌های نیشابور
- فصل نامه تاره‌های اقتصادی -سال نهم شماره ۱۲۲- صفحات ۱۸۵ الی ۱۹۰
- تارنمای اتاق بازرگانی ،صنایع، معادن و کشاورزی تهران
- مقاله زرتشتیان -تارنمای سفر پدیا
- معرفی کارآفرینان موفق-تارنمای تبیان-۱۳۹۱/۱۰/۶
- بیاد دکتر اسفندیار یگانگی-مجله وحید-شهریور ۱۳۵۲-شماره ۱۱۷
- مفاخر شوشتر به قلم سید مسعود مطهر
- مرداد-تارنمای خبری زرتشتیان
- نشریه چهره‌نما-سال سی و یکم- شماره ۱۷۰-صفحات ۶ الی ۱۰
- نشریه چهره نما-سال بیست ونهم- شماره ۱۶۱- صفحات ۵و۶
- پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور
- از قلمستان مشر الدوله تا محله زرتشتیان
- سالنامه آموزشگاه‌های زرتشتیان تهران-اردیبهشت ۱۳۳۰-چاپ راستی
- سالنامه آموزشگاه‌های زرتشتیان تهران-اردیبهشت ۱۳۳۵-چاپ راستی
- Esfandiar Bahram Yeganegi
- مجله:موعود-مرداد ۱۳۸۷ - شماره ۹۰
- بنیانگذاران شرکت اهل ایران
- دانشآموختگان دبیرستان البرز
- اهالی یزد
- زرتشتیان اهل یزد
- کارآفرینان اهل یزد
- مدیران کارآفرین اهل ایران
- نمایندگان زرتشتیان در مجلس شورای ملی
- نمایندگان دوره بیستم مجلس شورای ملی
- نمایندگان دوره بیست و یکم مجلس شورای ملی
- نمایندگان دوره بیست و دوم مجلس شورای ملی
- نمایندگان دوره بیست و سوم مجلس شورای ملی