Josef Suk (violis)
Josef Suk (Jnr.) | |
|---|---|
 Josef Suk (1957) | |
| Agtergrondinligting | |
| Gebore | 8 Augustus 1929 Praag, Tsjeggo-Slowakye |
| Sterf | 06 Julie 2011 (op 81) Praag, Tsjeggiese Republiek |
| Genres | Klassiek musiek |
| Beroep(e) | violis, pedagoog, skrywer, akteur |
| Instrumente | Viool |
| Jare aktief | 1949 tot 2011 |
Josef Suk (8 Augustus 1929 – 6 Julie 2011) was 'n Tsjeggiese violis. altviolis, kamermusikant, en dirigent. In sy vaderland het hy die titel van Nasionale Kunstenaar gedra.
Jeug en studies
[wysig | wysig bron]Josef Suk was in Praag gebore. Hy was die kleinseun van die komponis en violis Josef Suk, en agterkleinseun van die groot meester Antonín Dvořák. Nadat hy in 1945 skool klaargemaak het, het hy ingeskryf by die Praagse Konservatoria (1945-1951) waar sy onderwysers Jaroslav Kocián, Norbert Kubát en Karel Šnebergr was. Sy belangrikste onderwyser was Jaroslav Kocián, wat hom privaatlesse gegee het toe hy sewe jaar oud was. Gelei deur Kocián se skouspelagtige interpretasies en sy spesifieke tegniek van toonverkryging, was Suk weldra daartoe in staat gestel om die viool te bemeester. Suk was gedurende sy studies in 1949 na Parys en Brussel gestuur waar hy op suksesvolle wyse die jonger generasie Tsjeggiese violiste verteenwoordig het. Nadat hy die Praagse Konservatoria verlaat het, het hy vier kwartale by die Akademie van Uitvoerende Kunste (AUK) in Praag onder professors Marie Hlouňová en Alexandr Plocek spandeer. Voordat hy sy studies kon voltooi was hy egter om politiese redes geskors.
"AKU was ietwat van 'n militêre en politiese skool op daardie stadium gewees. Ek het byvoorbeeld geprotesteer teen die feit dat ek loopgrawe moes grawe, die rede synde te wees dat ons vingers as gevolg daarvan seergekry het - en ek wou 'n musikant wees, nie 'n soldaat nie. Dit was die rede waarom ek na vier kwartale geskors was en as straf na die militêre eenheid van Košice gestuur is. Ek was egter in die laaste minuut gered toe ek die Leër se kunstenaars-kompanjie bereik het, waar ek die laaste twee jaar van militêre diens spandeer het deur die viool te speel."
"Sedert die heel begin, toe ek my eerste viool van my vader ontvang het, het 'n gevoel van groot verwagtinge my vasgegryp. Ek was nie seker of ek die wense en hoop van my ouers en oupa kon verwesenlik nie. Die toewyding om my familie tradisie te verwesenlik, het my deur my hele loopbaan voortgestu. Somtyds het dit deure vir my oopgemaak, maar aan die ander kant het dit my ook blootgestel aan onontbeerlike stres." .
Konsertloopbaan
[wysig | wysig bron]Suk was vanaf 1950 tot 1952 die primarius van die Praag-kwartet, van 1953 tot 1955 konsertmeester van die dramatiese orkes van die Nasionale Teater in Praag, en toe tot en met 1957 'n solis van die Leër se kunstenaars-kompanjie. Sy eerste beduidende sukses was 'n uitvoering in Praag op 6 November 1954. Kort daarna het George Szell hom uitgenooi na die VSA om saam met die Cleveland Simfonieorkes te speel. In 1958 het hy in Duitsland, Nederland, en Roemenië gespeel, en daarna ook in Frankryk en België. In 1960 is die Antonio Stradivari-viool genaamd Duc de Camposelice wat in 1710 gemaak was aan Suk geleen. Die viool se voormalige eienaar was Váša Příhoda, wat dit aan die Tsjeggo-Slowaakse staat kort voor sy dood geskenk het. Suk het ook die Libon Stradivari en Die Prins van Oranje viool deur Giuseppe Guarneri del Gesu gespeel. Hy het ook vir 'n aansienlike tydperk gebruik gemaak van 'n instrument deur Přemysl Špidlen.
In 1961 was Suk as solis van die Tseggiese Filharmoniese Orkes aangestel. Hy het baie opnames met die wêreld se beste orkeste en dirigente gemaak, en het vele pryse vir sy opnames gewen – die Grand Prix du disque vir Debussy en Janáček se sonates, vir die Dumky-trio deur Dvořák met Jan Panenka en Miloš Sádlo, vir die volledige versameling van Mozart se vioolconcertos saam met die Praagse Kameorkes wat deur Libor Hlaváček gedirigeer is, en vir die Berg concerto en concertos van Martinů. Hy was ook 'n kranige altviolis en het die Sinfonia Concertante deur Mozart opgeneem deur beide die viool en altviool dele te speel. Hy het saam met die Tsjeggiese Filharmoniese Orkes wat deur Dietrich Fischer-Dieskau gedirigeer is Hector Berlioz se Harold en Italie opgeneem. Sy viool-kuns was gekarakteriseer deur 'n plompe en ryke toon, en 'n kristalhelder intonasie en idiomatiese interpretatiewe styl. Suk was een van die wêreld se beste interpreteerders van Bach, Mozart en Beethoven. Sy opnames van Dvořák se Vioolconcerto word as die beste interpretasies van die werk gesien. Hy was vanaf 1979 tot 1986 'n onderwyser by die Musiekkollege in Wene gewees.
Kamermusiek
[wysig | wysig bron]Suk het ook op kamermusiek gefokus. Hy was as student (1950-1952) die primarius van die Praag-kwartet gewees, en in 1951 het hy die Suk Trio (wat vernoem is na sy oupa, die komponis Josef Suk) saam met sy vriende Jiří Hubička (klavier) en Saša Večtomov (tjello) gestig, waarby Jan Panenka (klavier, later vervang deur Josef Hála) en Josef Chuchro (tjello) later aangesluit het. Die Suk Trio het baie konsert beide tuis en oorsee gespeel en het baie komposisies opgeneem. Die trio het saam met die latere pianis Jan Panenka die volledige versameling van Beethoven se sonates opgeneem. Die trio se opname van Sjostakowitsj se sonate vir viool en klavier was die heel eerste sodanige opname. Suk het as altviolis dikwels saam met die Smetana-kwartet gewerk, meestal as tweede altviool. Nog 'n merkwaardige vennootskap was die vennootskap saam met die klavesimbel-speler Professor Zuzana Růžičková. Suk en Růžičková was vriende, en het in die bestek van 'n paar konserte verskeie opnames gemaak, soos byvoorbeeld Bach en Händel se sonates. 'n Sonate deur Růžičková se man, Viktor Kalabis, is ook aan hulle gewy. Josef Suk het ook saam met Julius Katchen en János Starker gewerk wat die opname van Brahms se trios en sonates betref. In 1974, ter geleentheid van die 100ste herdenking van sy oupa Josef Suk se verjaardag, het hy die Suk Kamerorkes gestig. Suk was tot die jaar 2000 die orkes se leier en dirigent gewees. Suk het die titel van Verdienstelike Kunstenaar gehou en sedert 1977 die titel van Nasionale Kunstenaar. In 2002 was die Nasionale Orde van die Erelegioen aan hom toegeken.
Dood
[wysig | wysig bron]Josef Suk het op 6 Julie 2011 op die rype ouderdom van een-en-tagtig jaar aan prostaatkanker beswyk en was in die Vyšehrad-begraafplaas in Praag begrawe.[1]
Geselekteerde diskografie (viool)
[wysig | wysig bron]- J.S. Bach: Vioolconcertos - Supraphon Records
- Bach: Sonates vir klavesimbel en Viool – Lotos
- Beethoven: Concerto vir viool in D; Dvořák: Concerto vir viool in A mineur – BBC Radio Classic
- Bartók: Vioolconcertos Nos. 1 en 2 - Praga Records
- Berg: Concerto vir viool – Supraphon
- Bartók: Concerto vir viool No. 1 - Supraphon
- Brahms: Concerto, Op. 77; Concerto, Op. 102 – Praga
- Brahms: Concerto, Op. 77; Concerto, Op. 102 – Praga
- Brahms: Klaviertrios en Vioolsonates met Julius Katchen (klavier) en Janos Starker (tjello) – Decca Records
- Brahms: Simfonie No. 2 in D, Op. 73; Concerto in A mineur, Op. 102 – Supraphon
- Brahms: Simfonie No. 2/Dubbelconcerto vir Viool en Tjello Op. 102 – Supraphon
- Chausson: Concerto vir viool, klavier en Strykkwartet; Fauré: Sonate No. 2 vir Viool en KLavier- Supraphon
- Dvořák: Concerto vir viool in A mineur – Supraphon
- Dvořák: Klavierkwartette Nos. 1 & 2 – Supraphon
- Dvořák: Kwartet Op. 51 / Sekstet Op. 48 - Lotos Records
- Dvořák: Kwintet in E-moll; Kwintet No. 1 – Denon Records
- Dvořák: 'Liedere wat my Grootoupa aan My Geleer Het' – Toccata Classics (2009)
- Dvořák: Trio No. 1; Trio No. 2 – Denon Records
- Dvořák: Vioolconcerto; Romanse; Josef Suk: Fantasie – Supraphon
- Dvořák: Werke vir Viool en Klavier – Supraphon
- Janáček: Volledige werke vir Viool, Tjello en Klavier – Carlton Classics
- Janáček: Sinfonietta, Op. 60; Taras Bulba, rapsodie – Supraphon
- Kodály: Musique de chambre – Praga
- Martinů: Sonate vir viool No. 3; Madrigale Stanzas H.297 – Supraphon
- Mendelssohn: Concerto vir viool in E mineur; Bruch: Concerto vir viool in G mineur – Supraphon
- Mozart: Kwintette – Denon Records
- Mozart: Sinfonia concertante in E-moll – Panton Records
- Ravel: Sonates vir Viool en Klavier; Sonate vir Viool en Tjello; Tzigane – Praga
- Schubert: Strykkwartet No. 1, D.87/Strykkwintet in C, Op. 163, D.956 - Praga
- Suk: Klavierkwintette, Opp. 1 & 8 – Lotos
- Suk: Klaviertrio; Klavierkwartet; Klavierkwintet – Supraphon
- Karel Ančerl Goue Edisie No. 8. CD Supraphon: Praha 2002. SU 3668-2
