Analysis and design of control systems using MATLAB 2nd ed Edition Dukkipati instant download
Analysis and design of control systems using MATLAB 2nd ed Edition Dukkipati instant download
https://ebookfinal.com/download/analysis-and-design-of-control-
systems-using-matlab-2nd-ed-edition-dukkipati/
https://ebookfinal.com/download/statistics-and-data-analysis-for-
microarrays-using-matlab-2nd-edition-draghici/
https://ebookfinal.com/download/nonlinear-control-systems-analysis-
and-design-1st-edition-horacio-marquez/
https://ebookfinal.com/download/control-of-color-imaging-systems-
analysis-and-design-1st-edition-lalit-k-mestha/
https://ebookfinal.com/download/modern-systems-analysis-and-
design-8th-ed-edition-jeffrey-a-hoffer/
Modeling and Simulation of Systems Using MATLAB and
Simulink 1 Har/Cdr Edition Devendra K. Chaturvedi
https://ebookfinal.com/download/modeling-and-simulation-of-systems-
using-matlab-and-simulink-1-har-cdr-edition-devendra-k-chaturvedi/
https://ebookfinal.com/download/matlab-simulations-for-radar-systems-
design-1st-edition-b-mahafza/
https://ebookfinal.com/download/advanced-mathematics-and-mechanics-
applications-using-matlab-3rd-ed-edition-david-halpern/
https://ebookfinal.com/download/essentials-of-systems-analysis-and-
design-5th-edition-joseph-valacich/
(vi)
This page
intentionally left
blank
PREFACE
Rao V. Dukkipati
This page
intentionally left
blank
ACKNOWLEDGEMENTS
I am grateful to all those who have had a direct impact on this work. Many people work-
ing in the general areas of analysis and design of feedback control systems have influenced the
format of this book. I would also like to thank and recognize all the undergraduate students in
mechanical and electrical engineering program at Fairfield University, over the years with
whom I had the good fortune to teach and work, and who contributed in some ways and feed-
back to the development of the material of this book. In addition, I greatly owe my indebtedness
to all the authors of the articles listed in the bibliography of this book. Finally, I would very
much like to acknowledge the encouragement, patience, and support provided by my family
members: my wife, Sudha, my family members, Ravi, Madhavi, Anand, Ashwin, Raghav, and
Vishwa who have also shared in all the pain, frustration, and fun of producing a manuscript.
I would appreciate being informed of errors, or receiving other comments about the
book. Please write to the authors’ Fairfield University address or send e-mail to
[email protected].
Rao V. Dukkipati
This page
intentionally left
blank
CONTENTS
Preface (vii)
Acknowledgement (ix)
1. Introduction to Control Systems ... 1
1.1 INTRODUCTION
Control systems in an interdisciplinary field covering many areas of engineering and
sciences. Control systems exist in many systems of engineering, sciences, and in human body.
Some type of control systems affects most aspects of our day-to-day activities. This chapter
presents a brief introduction and overview of control systems. Some of the terms commonly
used to describe the operation, analysis, and design of control systems are presented.
1
2 ANALYSIS AND DESIGN OF CONTROL SYSTEMS USING MATLAB
There are two control system configurations: open-loop control system and closed-loop
control system.
(a) Block. A block is a set of elements that can be grouped together, with overall charac-
teristics described by an input/output relationship as shown in Fig. 1.3. A block diagram is a
simplified pictorial representation of the cause-and-effect relationship between the input(s)
and output(s) of a physical system.
Physical components
Inputs Outputs
within the block
Block
Mathematical
Inputs Outputs
expression
Output
Transfer function =
Input
Transfer functions are generally used to represent a mathematical model of each block in
the block diagram representation. All the signals are transfer functions on the block diagrams.
For instance, the time function reference input is r(t), and its transfer function is R(s) where t is
time and s is the Laplace transform variable or complex frequency. Transfer functions can be
used to represent closed-loop as well as open-loop systems.
(c) Open-loop Control System. Open-loop control systems represent the simplest form
of controlling devices. A general block diagram of open-loop system is shown in Fig. 1.6.
(d) Closed-loop (Feedback Control) System. Closed-loop control systems derive their
valuable accurate reproduction of the input from feedback comparison. The general architec-
ture of a closed-loop control system is shown in Fig. 1.7. A system with one or more feedback
paths is called a closed-loop system.
Disturbance Disturbance
input 1 input 2
D1(s) D2(s)
+ +
+ Ea(s)
Reference Input + + Output
Gc(s) Gp(s)
Input transducer Controlled
R(s) – Summing variable
Controller Plant or
Summing Forward junction C(s)
process
junction
path
Feedback
path
H(s)
Output
transducer or
sensor
Fig. 1.7 General block diagram of closed-loop control system
INTRODUCTION TO CONTROL SYSTEM 5
A
+
R R+B R R–B R R–B+A
+ + +
+ – –
B B B
A A
A A
A A
A A
Takeoff point Takeoff point
(a) (b)
Fig. 1.9 Takeoff point
Actuating or Error Signal. The actuating or error signal is the reference input signal
plus or minus the primary feedback signal.
Controlled Output C(s). The controlled output C(s) is the output variable of the plant
under the control of the control system.
Controller. The elements of an open-loop control system can usually be divided into
two parts: controller and the controlled process. The controller drives a process or plant.
Disturbance or Noise Input. A disturbance or noise input is an undesired stimulus or
input signal affecting the value of the controlled output.
Feed Forward (Control) Elements. The feed forward (control) elements are the com-
ponents of the forward path that generate the control signal applied to the plant or process. The
feed forward (control) elements include controller(s), compensator(s), or equalization elements,
and amplifiers.
Discovering Diverse Content Through
Random Scribd Documents
sittende nei . . . hja waerde krebintich en nearboarstich en biwintere
min.
It waerde der o! sa’n stil bidriûw op ’e âld pleats. Fokke joech der
him del, syn libbensheechtiid hie’r fierd en ’e neiklanken rûzen noch
wol om syn harkjend ear, mar bittere wanklanken wierne der
middenmank, bitteren, dy-t al it oare oerstimden.
Sa krûpen de jierren sleau-wei foarby yn ’e ientônigheit fen in
bulte dagen súnder ôfwiksel. Op ’e gesette tiden gyng Fokke nei de
fémerken en maitiids en hjerstmis nei Ljouwert en brocht it
oerwoáne jild yn ’e bank. In great swé sloegen de Hoara’s net—der
kaem gjin praet fen en winters krûp ’r as in kenyn yn ’e hoale.
Setten en pretten der kaem ’r net mear . . . der fielde ’r him net
mear thús en oanstryd om nei de frouljue ta to gean hie hy ek net
mear. Hy wie in stilsteand wetter waen, det binnen syn eigen iggen
fordroechet en noait wer de mesyk fen ’e brûzjende, libbene,
rinnend-wetterstream heart.
Mar syn haet, dy forgeat ’r net, de brúne, stille Hastinger. Hy
wachte op in geskikte gelegenheit en dy kaem, jierren letter, do-t
der al grize triedden troch syn donker hier skimeren en der fen ’e
jonkheit yn it bienbitige, meagere antlit net folle mear oerbleauwn
wie as de moaije hartstochtelike eagen.
In tin laechje snie lei op ’e âld skûrre en it bigoan wer to wiskjen
mei fine flokjes. Rûzich waeide ’t om ’t hûs—de draeijer op ’e
skoarstien pipe yn ’e twirren en ’e keale tokken fen ’e linebeammen
sloegene op ’t tek.
Yn ’e hûs wie ’t deastil, mar sa nou en den rinkele der in ket yn ’t
bûthús en ’t hout knapte yn ’e kachel. Martsen siet mei de hân oan
’e holle . . . hja smûchde wer fen binaudens, nou der snie yn ’e loft
siet en wie krekt in selskip, det by de swijgsume Fokke paste. Earst
siet ’r hwet to skriûwen yn syn sakboekje, do krige hy de Ljouwter
krante fen ’e skoarstienmantel en bigoan to lêzen, stadich, as
immen, dy-t tiid genôch hat en alles neisneupe wol.
Ynienen lei hy him heftich del. “Moike!” sei hy.
Martsen waerde kjel wekker, de eagen wierne hjar efkes tichtfallen
hjir yn ’e waerme keamer. “Nou, hwet is der oan?” sei se, noch mar
heal by de tiid.
“De sauntsjinde Decimber moat ik nei Ljouwert. Tinkt moike der
mei my om?” en hy diich ek noch in greate knoop yn syn readbûnte
bûsdoek.
“Is det alles? Nou, der hoechst my wrachtsjes ek net om wekker
to meitsjen, sa’n kleinigheit. Mar jimm’ mânljue, ast’ mar for jimm’
sels giet.” . . .
“Moike is tizerich krekt as lytse bern. In kleinigheit . . . in
kleinigheit!! Hwet scil ’k bliid wêze, as ’k dizze kleinigheit for inoar
krij!” Hy wie alhiel oerémis . . . prate der red fen.
“Ja, ja!” sei Martsen noch en knikkebolle al wer. Fokke diich de
eagen ek ticht, it wie in ûre fen neitinken en hy binuttige dy op syn
eigen menear.
Hy wie ynienen as mei hânnen omkeard . . . hy waerde noch ris
wer jong en der koe wer in grapke ôf en hy munstere himsels op as
in jong hynsder . . . By in djûr snider to Ljouwert waerde in nij pak
klean bisteld fen ’t allerfynste lekken en ’t hie him noch noait sa nau
stitsen mei ’t Ingelsk himd en ’e board en manchetten. De
nijsgjirrigens kitele Martsen aldernúverst, mar hja doarst it net to
ûnderstean en freegje him op ’e man ôf, hwet hy dochs wol yn ’e
akte hie. As hy ’t for him sels hâlde woe, holp al ’t fiskjen neat. De
Hoara’s forpraetten hjarsels noait, dy lieten net mear los, as hja sels
wol misse woene.
De frouljue mei de taeikoerren swaeiden it paedtsje op, de bern
fen Ysebrand en Lys brochten de klompkes mei hea by beppe’s en
songene Sinteklaesesangkjes ûnder ’e skoarstien, it folk gyng nei de
bûrren ta to lotsjen en kaem bikaeid ef mei in stoaters pryske wer
thús, do kaem der op in mistige joun in frjemde man by hjarres en
frege nei Fokke.
“Kom yn,” sei dy koart en hwet hy noait diich hy draeide de doar
fen ’e greate foarkeamer fen ’t slot en der bleauwne se do in hiel
skoft. De moaije greate lampe, dy-t noait wer barnd hie sont
Doutsen hjar útfenhûzerij, moast op en de kachel oan. It waerde in
hiele forsteuring yn ’e lette joun, it stie Martsen eigentlik mar mâlle
min oan, sa’n genachtraef, mar Fokke wie altyd noch sa’n bytke hjar
pop, dy koe ’t net gau bidjerre by hjar.
Oars wie Fokke altyd sá . . . moike moast oeral mei foaroan, mar
nou joun taelde hy net nei hjar. De doar bleau ticht en hja praetten
sa súnich, det troch ’t slotsgat koe se hjar ek net biharkje. Do krige
se in Jannewaris en joech hjar del yn ’e greate briedstoel mei de
slûchbarnende lampe foar hjar, dy-t krekt op hjar ynfallen antlit mei
syn doffe eagen skynde. De lea bifoel hjar, hja rekke yn ’e sliep.
Der sloech de klok—tsjien ûre wie ’t. Der hearde se de doar
iepengean, de frjemde man joech him ôf. Syn swier lûd droane as in
klok yn ’t foarhús, de klompen klosten op ’e houten fiier. Martsen
seach mei in skimer, det hy griis hier hie en in lange grize baerd—en
fen postuer wie hy de lytse kant neist. Fokke stie neist him as in
slappe jonge beam neist in âlde knoestige stamme en syn bleke
wangen wierne read en syn donkere eagen skitteren yn it meagere
antlit.
“Jy hânnelje nei omstânnigheden?” tante Fokke him mei
oandrang.
De frjemde man nikte. “Ik doch, s’as jy sei ha. It is nou allegear
goed forpraet, scoe ’k sizze.” Op ’t stik ôf prate ’r, tige wis. Syn
menear fen dwaen joech fortrouwen.
Do hearde Martsen him foartgean. It geklos fen syn klompen
klonk domp en swier op ’t bisnijde paed en ’e snie wiske daedlik syn
foetleasten wer út mei hjar donzene plûmkes.
Nou koe Martsen hjar net mear stilhâlde, al hiene se hjar ek in
mes op ’e kiel set. “Hea, Fokke, hwa wie det?” sei se. “Is ’t in nij-
ynkomm’ling?”
“It wie gjin Hastinger,” sei Fokke net wakkere oansjitsk.
“Net? . . . ik tochte al, hy kaem my sa frjemd for. Dû jowst dy
dochs net yn ’e hânnel mei frjemd folk, wol? Ik meij der hielendal
net oer, sa’n gestrún by nacht.”
“Ik ek net,” sei Fokke koel en do trêdde hy mei syn lange rjuchte
skonken ta de keamer út nei ’t bûthús ta. Martsen wie steurd en
bigoan der ek net wer oer, mar it lei hjar al dy dagen foar op ’e
tonge.—
De sauntsjinde Decimber kaem en Fokke wie der klear for. De
moarne ier-en-betiid stiek ’r al ôf en hy sei: moike moast dy joune
mar net om him opbliûwe, it koe wol ris let wirde—den bleau hy by
Hes-moi to nacht.
De snie wie wer weiteid . . . in tinne Decimbermist hinge nou oer
it Hastinger lân en swiere wetterdrippen foelen mei ientônich tik-tak
yn ’e folle sleatten. Min hearde it klopjen fen ’e flaljeklappen op ’e
tellen en it sûzjen fen ’e wine, mar oars wie ’t deastil yn ’e natuer.
De toarre beambledden ritselen selst net iens mear oan ’e
beammen.
Yn ’t Easten spjalte in fealgiele streek ljocht de swiere grize loft en
’e bleke wintersinne riisde stadich omhegens, swier bihinge mei
wolkengazen, mar de loft woe net trochskûrre en in ûre ef hwet
letter, do-t Fokke út ’e trein stapte, wie de loft al wer egael grys.
Allinne de sêftgiele neiskimer fen in pear ûre sinneskyn hinge noch
yn ’t Easten . . .
It wie nou al middei. Hy hie by Hes-moi en notaris oan west to
iten en to rieplachtsjen en nou folge hy de krinkelbôgen fen in wiete
púnwei op ’e klaei. Foar him leine de earste húzen fen Lessebûrren.
Och, hwet hie hy ’t goed kend, it doarpke, det hy oars Sneintojouns
sa faek trochriden wie nei Doutsen ta. Der wie net folle foroare, de
âlde linebeammen stiene noch yn ’e bûrren en de rinteniers, dy-t to
thédrinken sieten, seagen him mei binijen oer de blauwe ramtsjes
efternei. Krekt as ’t noch mar efkes lyn wie—en dochs . . . skraelwirk
fjirtsjin jier wie ’t al. Fjirtsjin jier hie hy ’t oan tiid hawn, om op
wraek to sinnen en nou hjoed . . . né optslach, den naem hy him.
Efkes krolde hy der noch foar om . . . mar do wie hy ek biredt as in
spylder, dy-t de lêste wichtige kaert yn hânnen hat en dy nou op ’e
tafel smyt . . . de amerij fen ’e bislissing.
Hiel yn ’e fjirte lei de pleats fen Doutsen hjar heit, Jan Jelles
Hermanna. De greate pleats eage nou neat yn ’t donkere waer, mar
’t wie oars in hearespul. In dwershúzing op kelderskeamers en twa
skûrren der efter, in greaten en in lytsen ien, dy-t hjar op ’t greate
hoarnleger legeren yn ’t biskûl fen in eskensingel. Efkes flikkeren
Fokke syn eagen fen haet, hy tochte om Doutsen hjar gesmeul op ’e
âld skûrre to Hastings. Dy mei dizze skilde ek sa folle as nacht en
dei, det wie wier, hy sels hie ek wol eagen om det to sjen en der den
in tachtich pounsmiet bêst klaeilân by . . . hy hie ’t dodestiids net sa
min útfikeleare.
Jan Jelles, in steile meagere man, siet mei syn wiif en syn beide
dochters Doutsen en Annet yn ’t sydkeammerke. It wie stil yn ’e
keamer, binaude stil, krekt as wie der in deade yn ’e hûs.
“To, drink dyn thé ris op,” noade mem de bern. “Jimm’ litte alles
kâld wirde.”
“It smakket my net,” sei Doutsen ynienen moi lûd en smiet it
haken del. “As ’k der om tink, hwer wy oer in healjier miskien sitte
scille, den wird ’k moilik . . . Den smakket my alles as galle. Hwerom
hat heit ús ek net warskôge? Den hiene wy ús bikrimpe kind en nou
. . . ’t gyng alles mar út ’e brede fjirtsjin. It koe net op!” Hja rôp it
súver op ’t lêst út.
d’Ald man foar hjar oer sloech syn eagen del. “As ’k it tsjin jimm’
sei hie, hwet den? Tochtst’, det ús Kike den noch sa goed to plak
kaem wie? Hja hiene jimm’ allegear skoudere.”
“Sa’s se nou ek al dogge.”
“Ja, mar bern, dou bist ek al sa jong net mear,” sei hjar mem
bisêftigjend. “’t Hie ek gâns better west, ast’ der mar hwet oersjoen
hiest to Hastings. Dy swarte feint hie dy gau ûnderhâlde kind, sa
folle scil ’r altyd noch wol hawn ha.”
Der woe Doutsen net oan. “Dy-t sa omheukerje moatte, det’s net
folle,” sei hja. “Ik paste der net.”
“Nou, wy scill’ ris sjen, hwerst Maeije wol paste,” sei Annet. “Licht
wol yn in dyakenijkeammerke.
“Stil bern,” sei Jan Jelles . . . “bidim jimm’ dochs yn ’e goedichheit.
As ’t folk it heart . . .”
“Tocht heit, det hja nou mear ticht binne for ús? Rabje dogge se,
de hiele streek lâns. Nou binn’ de goede dagen forgetten en ’e
ierdappels hjerstmis en ’t bargegûd!’
“Goed-dwaen hat noch noait in skande west!” sei Jan Jelles sêft.
“Mar de tiden wieme sa min . . . ik koe der net mear tsjin oan, n’t
Minke?” en syn eagen smeken syn wiif om in treastlik wird yn syn
ellinde. Mar dy hâldde hjar stil. Nou-t it jild op wie, joech hja neat
mear om Jan. Hy koe der mei oanpiele.
“Scoene der in bult komme joun by de forkeaping?” sei Doutsen
en seach oer it wintereftige lân.
“Det scil ’t wol,” andere Janne Minke bitter. “Moast ek net hinne,
Jan?”
“Myn eigen skoan lân útfeiljen hearre?” . . . en de triennen kamen
Jan Jelles yn ’e eagen. “It scoe my troch myn hert hinne gean . . . O
Minke, hwer keare wy?”
“Yn ’t earmhûs,” sei dy koel, “en dou oan ’e brake.”
Oer Jan Jelles syn meagere wangen roanen in pear triennen, mar
Minke diich, as seach hja ’t net. Hja koene opkrasse, fen ’t moaije
âlderlike spul ôf en hiere in foech wentsje yn ’e bûrren. It
heareneintsje libben wie dien—skrabjen om ’e kant wie nou hjar
foarlân. Jan hie ek altyd slûch west. In goed libben, det moasten hja
der den dochs noch yn ’e goedigheit fen nimme kinne en hy hie op ’t
kaptael passe moatten.
Nou wie ’t to let. Nou joun wie ’t de lêste sitdei fen ’e pleats. . .
moarn hiene se net in hoekje eigen groun mear. En op acht en
sechstich tûzen goune en hwet stie ’t spul, in great kaptael en det yn
in goed tritich jier wei. Hja seach ris op ’e klok—healwei fiven wie ’t.
It dûrre mar in lyts setsje mear, as in oar neamde it sines. Gjalt
Gjaltema grif, de rykste boer fen Lessebûrren en in âld feint, dy-t
jierliks in kaptael oerwoan. Och, as hja der den noch ris bliûwe
koene to hier? al wie ’t mar twa jier! Yn twa jier koe der sa folle
foroarje, licht krigene Doutsen en Annet noch wol in rike man. Hja
hiene altyd sa meidwaend kind en de feinten seagen tige op stân. Sa
paeide det minske hjarsels noch op ’e dei fen ’e ellinde mei swiete
takomstdreamen, mar it lot hie ’t hiel oars mei hjar for. Binnen de
twa jier scoe hja al op ’t hôf lizze en wie Jan Jelles môlkerider op ’t
febryk en de beide dochters tsjinnen.
Lokkich, hja wiste ’t net. Det allegear op ien stuit to dragen, hie to
swier for minskekreften west.—
De joune dwelme hiele Lessebûrren hast as skynsels troch de mist
en sette ta op ’e harbarge “de Sulveren Bearskes.” It wie noch folle
greater pret as in merke, sa’n greate forkeaping . . . der joech min
allinne út, hjir koe min noch in stûr fortsjinje mei strykjildskriûwen
en det diene hja der den ek wakker. De hollen waerden der hiet by
en de pipen gyngen út, der rekke ek al ris ien twisken, dy hie de
pipe oan mei de dop der op.
Gjalt Gjaltema liet se mar biede en raze. Hy siet der yn in hoeke
fen ’e jachtweide nei to harkjen en bisocht ris, om mei de frjemde
man oan ’e slach to kommen, dy ’t stil neist him by ’t taffeltsje siet
to sjen en to skriûwen.
“Hjoed ek for saken út west, keapman?” fiske Gjalt. “Min waer
oars, om yen op in paed to jaen.”
“Ja,” sei de man en lei ’t skriûwboekje del. As syn ja op ’e saken ef
op ’t waer sloech, det moast dy âld boer sels mar riede, tocht him.
“Det lân wirdt prizich,” sei’r.
“’t Is oars net sa botte bêst, moatt’ jy tinke. “Knippich . . . fierst to
heech man—as ’t simmer is en ’t droeget moi sterk, ik kin jou sizze,
den is ’t gjin sint wirdich. Mar der binne noch wol in pear goede
stikjes by, fen dy aerdige hoekjes.”
“Jy binne in Lessebûrster, tink ’k. Moatt’ jy net ris biede”, tante de
man him ûnforskillich wei. “Hjir ’s joun wol jild to fortsjinjen, leau ’k.
’t Scil wol út inoar fleane.”
“’k Wit net . . .” skodholle de âld boer, . . . jou moatte tinke, de
echte bieders, dy hâlde hjar noch stil.—Ja, tocht de oare—en jy . . .
jy binne der ien fen.
“To . . .” sei Gjaltema wer, mei hwet skarlúneftigs yn syn eagen,
“moatt’ jy ek net ris biede, feint, op in stikje?” Sa scoe hy dy earme
keapman ris foar de kroade ride. “Mar jy ha fensels mear forstân fen
’e hânnel, tink ’k? Hwer binn’ jy wei?”
“Fen Ljouwert,” andere de keapman koart.
“Den binn’ jy miskien de Lang, dy-t hânnelt yn lynkoeken?” Gjalt
Gjaltema wie sa nijsgjirrich as in âld wiif . . . hy doarst de minsken ’t
jild hast út ’e pong freegje.
“Né,” sei de keapman en seach rare stoef . . . “det mist jou . . .”
Der ynienen waerde it hwet stiller yn ’e jachtweide.
“Nou giet it derom, it giet by samenvoeging,” learde d’ âld boer
syn selskip en hy lei de pipe del en sette de brul op ’e noas. Syn
hânnen trillen in bytsje en der kaem hwet mear read yn syn
triedtsjewangen, mar oars bleau hy himsels sa gelyk, det in oaren as
de keapman hie ’t net iens merkbiten.
De stiltme fen ’e forwachtinge slúte de mûlen. Jan Jelles, dy-t der
dochs noch efkes west hie, slûpte der stil út . . . dit koé hy net mear
oanhearre en hy gyng nei hûs en waerde wei yn ’t bûthús, it
ienichste plakje yn ’e hûs, der-t hy noch net hosk wie.
De opropper bigoan wer mei syn relaes fen: een Sathe en Landen,
welgelegen aan den grindweg te Lesseburen enz. staande bij
zamenvoeging op eenenzeventig duizend driehonderd en acht
gulden. Wie verhoogt dezelve duizend, negenhonderd, acht, zeven,
zes . . . d’ Ald boer fleach oerein. “Myn!!” rôp ’r mei in triljend lûd en
’e hân yn ’e hichte.
“Ei! ei!” sei syn bûrman en lake smaeklik, “it lân wie oars sa
danige knippich, net boer?”
“Dy-t it hynsder ha wol, lekket it,” andere dy binaud en bliid fen
beiden, det hy de pleats al sa goed as hie.
De opropper bigoan wer: staat bij Gjalt Gjaltema, landeigenaar te
Lesseburen op eenenzeventig duizend, negenhonderd en acht
gulden. En do hy wer oan ’e seishûndert ta wie, sei in frjemd jong
lûd ynienen: “Myn, opropper!”
“De deale!” sei d’âld boer en seach syn bûrman mei rare eagen
oan: “sistû my yn ’e wielen ride, kwajonge? Hwa bistû en hwet
hastû?”
“Strykjild skriûwe,” en ’e keapman seach him oan mei in pear
skerpe eagen. Do wonk hy . . . en in jierrich man mei in grize baerd
gyng neist him sitten.
“Pas mar op, det ’t net in stroppe wirdt, dû mei dyn stêdsk
gebear” . . . en do súniger, “to, to, ik moat dit oars al ha. As ’k dy in
bankje fen húndert jow, hâldst’ dy den stil?”
In frjemd glimke glied der oer ’e keapman syn meager antlit. “Né,”
sei hy koart. “Dit ’s nou myn aerdigheit ris.”
Sa gyng det noch twa, trije kear en fol spanning krongen de
minsken nei foaren, om dy man to sjen, dy-t it tsjin Gjalt Gjaitema
yn ’e kant sette doarst. Yn in minuet ef hwet wie der al wer in
njuggenhûndert goune by kaem en ’e switkobben stiene Gjalt
Gjaltema op ’e foarholle. Dit gyng him nou dochs to stoef . . . it
waerde in kaptael, dizze pleats. “Jonge, jonge!” warskôge hy, “dy
aerdigheden wirde dy to djûr, keapman. It moat ek bitelle wirde, tink
erom.”
Noch ienkear bigoan de opropper wer: Staat bij Gjalt Gjaltema op
drieenzeventig duizend vierhonderd acht gulden. Wie verhoogt hem
nog 9—8—7—6—5—4—3—2—”
“Myn!” rôp de jonge keapman noch ris wer mei syn helder lûd. Do
foel de hammer. Fokke Hoara fen Hastings wie de eigener waen fen
’e pleats to Lessebûrren, mar hy fordraeide syn eagen der net iens
om, hwent it jild lei al jierren klear yn ’e bank. En de nije hiersman
hie hy der ek al for klear . . . it wie de man mei de grize baerd, noch
in âld frjeon fen him hjir to Lessebûrren.
De oare moarne stapte hy der hinne en Jan Jelles Hermanna wie
sa goed net, as hy moast mei him ’t lân út en do yn ’e hûs, hwer hy
ek alles noch sa bêst wiste to finen. En do-t hy der Doutsen sitten
seach, wist hy, det syn wraek folbrocht wie. Hjar libben lang hat se
dizze dei net wer forgetten.
Fokke sels bleau op ’e âld pleats to Hastings. Hy koe der net ta
komme, om it minne lân en ’e âld skûrre to forruiljen for ’e fette
lânsdouwe to Lessebûrren.
En do-t de tiid der wie, tocht hy ek noch ris om in wiif en hy gyng
nei Bintsje.
En it eart waerde foer, eart de winter kaem is en hy bihânnele hjar
derneffens.
Yn alle folop is ’t minske der forhongere . . .
Hwent de ljeafde fen Fokke Hoara wie stoarn. Hy is nei Wychman
Hoara útskaeid.—
*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK DE HOARA'S FEN
HASTINGS ***
Updated editions will replace the previous one—the old editions will
be renamed.
1.D. The copyright laws of the place where you are located also
govern what you can do with this work. Copyright laws in most
countries are in a constant state of change. If you are outside the
United States, check the laws of your country in addition to the
terms of this agreement before downloading, copying, displaying,
performing, distributing or creating derivative works based on this
work or any other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes
no representations concerning the copyright status of any work in
any country other than the United States.
1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form,
including any word processing or hypertext form. However, if you
provide access to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work
in a format other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in
the official version posted on the official Project Gutenberg™ website
(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or
expense to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or
a means of obtaining a copy upon request, of the work in its original
“Plain Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must
include the full Project Gutenberg™ License as specified in
paragraph 1.E.1.
• You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive
from the use of Project Gutenberg™ works calculated using the
method you already use to calculate your applicable taxes. The
fee is owed to the owner of the Project Gutenberg™ trademark,
but he has agreed to donate royalties under this paragraph to
the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty
payments must be paid within 60 days following each date on
which you prepare (or are legally required to prepare) your
periodic tax returns. Royalty payments should be clearly marked
as such and sent to the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation at the address specified in Section 4, “Information
about donations to the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation.”
• You comply with all other terms of this agreement for free
distribution of Project Gutenberg™ works.
1.F.
1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO
OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED,
INCLUDING BUT NOT LIMITED TO WARRANTIES OF
MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
Please check the Project Gutenberg web pages for current donation
methods and addresses. Donations are accepted in a number of
other ways including checks, online payments and credit card
donations. To donate, please visit: www.gutenberg.org/donate.
Most people start at our website which has the main PG search
facility: www.gutenberg.org.
Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.
ebookfinal.com