0% found this document useful (0 votes)
3 views

Short Note 01 17

The document discusses information systems, focusing on data processing, input, output, and feedback mechanisms. It categorizes hardware, software, liveware, data, procedures, and firmware, outlining their roles and examples. Additionally, it emphasizes the importance of information systems in managing data effectively for decision-making.

Uploaded by

uditharandula
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
3 views

Short Note 01 17

The document discusses information systems, focusing on data processing, input, output, and feedback mechanisms. It categorizes hardware, software, liveware, data, procedures, and firmware, outlining their roles and examples. Additionally, it emphasizes the importance of information systems in managing data effectively for decision-making.

Uploaded by

uditharandula
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 70

INFORMATION

SYSTEMS
(Part - I)

S. Madushanka
B.Sc (Mgt) Accounting (Special) (U.G)
University of of Sri Jayewardenepura
o;a;

mßirfha fyda ixúOdkhl isÿ jk fkdfhl=;a isÿ


ùï uÕska yd jHdmdßl .kqfokq u.ska cks; jk
uQ,sl lreKq yd ixLHd o;a; f,i ye|skafõ'

ksoiqka (

 fiajlhdf.a jegqm yd ku .kqfokqjla isÿ jQ


fõ,dj yd jákdlu"
 udisl úÿ,s .dia;=j hkd§'

o;a; bÈßm;a l< yels l%u

rEmuh o;a; ( NdKavj, PdhdrEm

ixLHduh o;a;( NdKavj, ñ, .Kka

Y%jHuh o;a; ( má.; lrk ,o mdßfNda.sl woyia

oDYHuh o;a; ( ñ, .Kka ±lafjk kdumqjre


f;dr;=re

f;areï .; yels f,i yd m%fhdackhg .; yels


f,i ilia lrk ,o o;a; f;dr;=re f,i ye|skf
a õ'

ksoiqka (

jHdmdrfha o< ,dN wkqmd;slh" tallhl


úl=Kqï msßjeh" jd¾Isl uq¿ úÿ,s úhou" uq¿
ksIamdok tall m%udKh
o;a; yd f;dr;=re w;r ±lsh yels
fjkialï

o;a; f;dr;=re

 o;a; fhojquls'  f;dr;=re ksuejquls

 o;a; ;SrK .ekSu  f;dr;=re ;SrK


i|yd Rcq j u Ndú; .ekSug Rcq j u
l< fkdyels h Ndú; l< yelsh '

 o;a; o;a; jYfhka  f;dr;=rej,ska


mj;sk f;la jákdlula f.k foa
jákdlula f.k
fkdfoa'
o;a; ieliqï ls%hdj,sh uÕska o;a;
f;dr;=re njg mßj¾;kh jk wdldrh

o;a; ieliSu f;dr;=re


Data Processing Information

o;a; ieliqï ls%hdj,shg wh;a ld¾h

1' j¾.SlrKh ^Classifying&


o;a; tajdfha ,laIK wkqj fldgiaj,g fjka
lsÍuhs'

2' f;aÍï (Sorting&


o;a; iqúfYaI ms<sfj<lg ieliSu hs'
3' .Kkh lsÍu ^calculating&
o;a; wxl .Ks;uh fyda ;¾ldkql+, fyda
ls%hdj,shlg Ndckh lsßu hs'

4' idrdxYlrKh ^Summarising)


o;a;j,ska hï woyila we;s lr .; yels wdldrhg
flá lr ±laùu hs'

o;a; ieliSfï ;dlaIKh j¾.SlrKh

 yia; l%uh ^w;a yqre l%uh& ^Manual&

mEka" mekai,a" lvodis yd ,smsøjH jeks WmlrK


Ndú;fhka w;ska isÿ lrkq ,nk o;a; ieliSu hs'

o;a; ieliSfï WmlrK :


 mEka" mekai,a" lvodis yd
,smsøjH
 w¾O yia; l%uh (Semi Mannual&

h;=re ,shkh jeks m%d:ñl uÜgfï o;a; ieliqï


hka;% iy ñksia Y%uh Ndú;fhka o;a; ieliSu isÿ
lrhs'

o;a; ieliSfï WmlrK :


 h;=re ,shkh

 úoHq;a hdka;%sl ^Elctro Mechanical&

úoHq;a h;=re ,shkh jeks iajhxl%sh o;a; ieliqï


hka;% Ndú; lr o;a; ilia lsÍu'

o;a; ieliSfï WmlrK :


 úoHq;a h;=re ,shkh
 úoHq;a ^Electronic&

mß.Kl Ndú;fhka iajhxl%sh j o;a; ieliSu isÿ


fõ' b;d myiqfjka ksjerÈ j o;a; ieliSu l<
yels h'

o;a; ieliSfï WmlrK :


 mß.Klh
úúO ks¾Kdhl mokï lr f.k f;dr;=re
j¾. lrk wdldrh

ks¾Kdhlh f;dr;=re j¾.

 uQ,dY%h wkqj  ndysr" wNHka;r" uQ,sl"


oaú;Shl

 iajNdjh wkqj  m%udKd;aul" .=Kd;aul

 l<ukdlrK uÜgï wkqj  Wml%ñl" Wmdh ud¾.sl"


fufyhqï

 ld,h wkqj  w;S;" j¾;udk" wkd.;

 ksh; yd iïNdú;dj  ksh;" iïNdú;d;aul


wkqj

 l<ukdlrK Y%s;h wkqj  uQ,H" fufyhqï"


wf,úlrK" udkj iïm;

 iuQy .; ùu yd fjka  iuQy .; f;dr;=re" fjka


lsÍu wkqj lrk ,o f;dr;=re
INFORMATION
SYSTEMS
(Part - II)

S. Madushanka
B.Sc (Mgt) Accounting (Special) (U.G)
University of of Sri Jayewardenepura
f;dr;=re moaO;shla

jHdmdrhl ;SrK .ekSu yd md,kh i|yd wjYH


jk f;dr;=re /ia lsÍu" ieliSu" .nvd lsÍu" yd
fnod yeÍu i|yd jq wka;¾ iïnkaO;djlska hq;a
Wmdx. iuqyhl tl;=jla f;dr;=re moaO;shla f,i
ye|skf
a õ'

f;dr;=re moaO;shla uÕska o;a; f;dr;=re njg m;a


flf¾' fuh l%h
s dj,shls'
o;a; f;dr;=re njg m;a lsÍfï Wmdx.

 wdodkh ^Input&
f;dr;=re moaO;sh i|yd wjYH o;a; tl;= lsÍu
wdodkh hkafkka woyia fõ'

 ieliSu ^Processing&
tl;= lrk ,o o;a; f;dr;=rla njg m;a lsÍfï
l%shdj,sh hs'

 m%;sodkh ^Output &


o;a; ieliqï ls%hdj,sh uÕska ilik ,o f;dr;=re
wjYH" wod< md¾Yajhkag ,nd §u m%;sodkh hs'

 .nvd lsßu (Storing&


moaO;sh cks; l< f;dr;=re miq j m%fhdackhg
.ekSu i|yd wdrlaIs; j .nvd lr ;nd .ekSu hs'

 m%;sfmdaIKh ^Feed Back&


wod< md¾Yajhkag m%;sodk fhduq lsÍu uÕska wdodk
we.ehSu fyda woyia úuiSu fyda m%;sfmdaIKh hs'
f;dr;=re moaO;shl ld¾h rEm igykla
uÕska

whs;slrefjda $ fldgia ysñfhda

.nvd
wdodkh ieliSu m%;sodk
jHjia:dms; wdh;k

lsÍu

;r.lrefjda
j¾. lsÍu
ms<sfh< lsÍu
.Kkh

ksjerÈ lsÍu$m%;sfmdaIKh

.kqfokqlrefjda iemhqïlrefjda
kso (

wdodkh ieliSu m%;sodkh

úl=Kqï tall 1000 1000 X re' 100 úl=Kqï jákdlu


tall úl=Kqï ñ, re' 100 re' 100 000

m%;sfmdaIKh
mß.Kl .; lrk ,o f;dr;=re moaO;shla
iukaú; jk Wmdx.

1' oDVdx. ^Haedware &

f;dr;=re moaO;shl mj;sk ish¨ u fN!;sl fldgia


oDVdx. fõ'

kso ( h;=re mqjrej" fudksgrh" uqøK hka;%h" uOH


ieliqï tall ^CPU&

2' uDÿldx. (Software&

o;a; ieliSu i|yd jk mß.Kl jevigyka


uDÿldx. fõ'

kso ( MS word, MS Excel, Windows


3' cSjdx. ^Liveware&

f;dr;=re moaO;sh Ndú; lrkafkda fyj;a


mßYS,lfhda

kso ( mß.Kl bxcsfkarejre" mß.Kl jevigyka


lrefjda" o;;a ieliqï lrefjda" ATM
ldâm;a Ndú;fhka fiajd ,nd .kakd
mqoa.,fhda

4' o;a; ^ Data &

f;dr;=re moaO;shg ,nd fok uQ,sl lreKq yd


ixLHd o;a; ñka woyia fõ'

5' ls%hdmámdá ^Procedures&)

f;dr;=re moaO;sfha ld¾h yd Wmdx. md,kh lsÍu


i|yd ia:dms; lr we;s iïuq;s" kS;s Í;s yd
m%;sm;a;s ls%hdmßmdá kñka ye|skf
a õ'
6' iaÓrdx. ^ Firmware&

Wmdx. ;=< we;s Chipys iaÓr f,i .nvd lr we;s


mß.Kl jevigyk ñka woyia fõ' fïjd úoHq;h
fkdue;s jqj o wLKavj mj;S'

ksoiqka ( ^ Microchip, IC &

f;dr;=re moaO;shl wjYH;d yd


jeo.;alu

 l<ukdlß;ajhg wod< ;SrK .ekSu i|yd'

 ixúOdkfha mrud¾: yd wruqKq idlaI;a lr


.ekSu i|yd'

 jHdmdrfha ffoksl ld¾h id¾:l j yd ksjerÈj


bgq lr .ekSu i|yd'
 wdh;kfha M,odhS;dj by< kxjd,Su i|yd'

 iïm;a kdia;sh wju lr,Su i|yd'

 fufyhqï lghq;= wLKav j isÿ lr f.k hdu


i|yd'

 jerÈ wju lr .ekSu yd .nvd bvlv wju


lr .ekSu i|yd
M,odhS f;dr;=re moaO;shla uÕska bgq lr
.ekSug wfmalaIs; ld¾hNdrh

 wod< md¾Yajhkag ksjerÈj f;dr;=re


ikaksfõokh lsßu

 ksIamdÈ; .=K;ajh by< kxjd,Sug iydh ùu'

 wdh;kfha msßjeh wju lsßu i|yd iydh ùu'

 ;r.ldß;ajhg id¾:lj uqyqK §fï


jd;djrKhla ie,iSu'

 l<ukdlrK ld¾hhkays id¾:lNdjh ;yjqre


lsÍu'

 wjYH ljr fyda wjia:djl § wjYH


md¾Yajhkag wod< f;dr;=re ,nd §u'
INFORMATION
SYSTEMS
(Part - III)

S. Madushanka
B.Sc (Mgt) Accounting (Special) (U.G)
University of of Sri Jayewardenepura
f;dr;=re moaO;s j¾. lsÍu i|yd fhdod
.kakd ks¾Kdhl

 Ndú; lrk uÜgu wkqj

 Ndú;h wkqj

 l<ukdlrK YS%; wkqj

Ndú; lrk uÜgu wkqj f;dr;=re moaO;s


j¾. 4ls'

1' Wml%ñl uÜgfï f;dr;=re moaO;s

2' l<ukdlrK uÜgfï f;dr;=re moaO;s

3' oekqï uÜgfï f;dr;=re moaO;s

4' fufyhqï uÜgfï f;dr;=re moaO;s


úúO uÜgï wkqj f;dr;=re moaO;s
mßYS,kh

1' Wml%ñl uÜgfï f;dr;=re moaO;s

ixúOdkhl w.% l<ukdlrejkag jHdmdrfha


wNHka;r fuka u ndysr .eg¨ úi£u i|yd o
Wml%ñl ;SrK .ekSug WmldÍ jk f;dr;=re
moaO;s fõ'

kso (
iNdm;s" idudkHdêldÍ" wOHlaI uKav,h'

fuu uÜgfï l<ukdlrejka úiska wdh;kfha bÈß


.uka uÕ ;SrKh flfrk" iuia; wdh;khg u
n,mdk yd È.= ld,Sk ;SrK .kq ,efí' ta i|yd
wdh;kfha wNHka;r fuka u ndysr f;dr;=re o
wjYH fõ' fndfyda úg Tjqkag wjYH f;dr;=re
idrdxY .; j ,nd Èh hq;= h'
2' l<ukdlrK uÜgfï f;dr;=re moaO;s

uOHu uÜgfï l<ukdlrejkag ;Srk .ekSu


kshdukh yd md,kh i|yd iydh jk f;dr;=re
moaO;shls'

kso :
Wml%ñl uÜgfï l<ukdlrejkaf.a ;SrK
wkqj lghq;= fufyhùu yd md,kh i|yd
wf,ú l<ukdlrejka" uQ,H l<ukdlrejka"
ksIamdok l<ukdlrejka" udkj iïm;a
l<ukdlrejka
3' ±kqï uÜgfï f;dr;=re moaO;s

fuu uÜgfï § ±kqï fiajlhka yd o;a; fiajlhka


hkqfjka j¾. folls'

1' ±kqï fiajlhka


2' o;a; fiajlhka

fudjqka Ndú; lrk f;dr;=re ±kqï uÜgfï


f;dr;=re moaO;s fjhs' kj ±kqu .fõIKh
ixúOdkh yd ifudaOdkh i|yd Tjqyq fuu
f;dr;=re moaO;s Ndú; lr;s'

±kqï fiajlhka hkq kS;s{jreka"


.KldêldÍjreka" bxðfkarejka" ú.Kljreka
wdÈyq jD;a;slfhda h' fudjqyq f;dr;=re cks; lrk
mqoa.,fhda h'

o;a; fiajlfhda hkq f;dr;=re msgm;a lsÍu" fnod


yeÍu yd f;dr;=re Ndú; lsÍu jeks ld¾h isÿ
lrk ,smslrejka" mß.Kl l%shdlrejka wdÈ
fiajlfhda h'
4' fufyhqï uÜgfï f;dr;=re moaO;s

fufyhqï l<ukdlrejkag jHdmdrfha uQ,sl


l%shdldrlï yd .kqfokq ms<n
s | ;SrK .ekSu i|yd
Wmldß jk moaO;s fõ' úl=Kqï" uqo,a ,eîï" uqo,a
;ekam;a lsÍï" jegqma f,aLk" øjH ñ, § .ekSï" øjH
Ndú;h jeks f;dr;=re fï hgf;a ielfia'

kso :
jev mßlaIljre" .nvd Ndrlre" wdÈ
fufyhqï uÜgfï l<ukdlrK fiajlfhda
INFORMATION
SYSTEMS
(Part - IV)

S. Madushanka
B.Sc (Mgt) Accounting (Special) (U.G)
University of of Sri Jayewardenepura
Ndú;h wkqj f;dr;=re moaO;s j¾.SlrKh

1' úOdhl Wmldrl moaO;s - Executive Support


Systems (ESS)

2' ;SrK Wmldrl moaO;s - Decision Support


Systems (DSS)

3' l<ukdlrK f;dr;=re moaO;s - Management


Information Systems (MIS)

4' ld¾hd,h iajhxlrK moaO;s - Office Automation


Systems (OAS)

5' ±kqï ld¾h moaO;s - Knowledge Works Systems


(KWS)
6' .kqfokq ieliqï moaO;s - Transaction Processing
Systems (TPS)

7' jHdmdr nqoaê f;dr;=re moaO;s - Business


Intelligence Systems (BIS)

 úOdhl Wmldrl moaO;s (ESS)

fuh Wml%ñl uÜgfï l%shd;aul jk f;r;=re


moaO;shls' w.% uÜgfï l<ukdlrejkag jHQy.;
fkdjk ;SrK .ekSug wjYH f;dr;=re ,nd§ug
ieliqKq f;dr;=re moaO;s úOdhl Wmldrl moaO;s
fõ'

Wml%ñl uÜgfï l<ukdlrejkag fndfyda úg


.ekSug isÿ jkafka l,ska ;SrKh l< wdlD;shlg
wkqj úi÷ï §fï yelshdjla fkdue;s ;SrK fõ'
fujeks ;SrK .ekSug wjYH f;dr;=re ,nd §ug
ieliqKq f;dr;=re moaO;s úOdhl Wmldrl moaO;s
fõ'
 ;SrK Wmldrl moaO;s (DSS)

fuh uOHu uÜgfï l<ukdldrjre Ndú; lrk


f;dr;=re moaO;shls' uOH l<ukdlrejkag iydh
jk l,a ;nd myiqfjka ksYaph l< fkdyels"
fõ.fhka fjkia jk taldldÍ jHQy.; yd w¾O
jHqy.; ;SrK .ekSu i|yd Wmldr jk" úYaf,aIK
yelshdjkaf.ka hq;a moaO;s j¾.hla f,i ;SrK
Wmldrl moaO;s f,i ye|skú
a h yels h'

 jHQy.; ;SrK
wd¾Ól weKjqï m%udKh iólrKh wkqj
.Kkh lsßu

 w¾O jHQy.; ;SrK


wdfhdack we.hSï ;SrK úfYaIfhka ie,iqï
ilia lsÍu" wdlD;s f.dvke.Su" úl,am we.hSu
yd ;SrK .ekSu wdÈ úúO l<ukdlrK
lghq;=j, § fuu moaO;s Ndú; flf¾'
 l<ukdlrK f;dr;=re moaO;s ^MIS&

fuh uOHu uÜgfï l<ukdlrejka Ndú; lrk


f;dr;=re moaO;shls' uOH uÜgfï l<ukdlrejkag
ie,iqï ;SrK .ekSu" kshdukh yd md,kh i|yd
iydh jk f;dr;=re moaO;sh fï kñka ye|skafõ'

uOH l<ukdlrejkag wdh;kfha j¾;udk ld¾h


idOkh iy w;S; jd¾;dj,g iDcq j u <`.d ùug
iydh jkafka fuu f;dr;=re moaO;sh hs'

tl u wdldrhlska Èkm;d" i;sm;d" udisl j"


jd¾Isl j wdÈ f,i ld,Sk jYfhka yd úfYaIfhka
wjYH jk wjia:djl jd¾;duh iajrEmfhka
f;dr;=re ,nd §u fuu moaO;sj,ska isÿ fõ'
kso (

ld,Sk jd¾;d - ffoksl úl=Kqï jd¾;d" udisl


K..e;s ,eîï jd¾;d

úfYaI jd¾;d - ksYaÑ; Kh.e;shl= ms<sn|


jd¾;djla l<ukdlrKh b,a,d
isák úg th ,nd §u

 ld¾hd, iajhxlrK moaO;s (OAS)

o;;a yd f;dr;=re úoHq;a wdldrhg msgm;a lsÍug;a


tajd ta wdldrfhkau ikaksfõokh lsÍu i|yd
myiqlï ie,iSu;a isÿ lrk mß.Kl .; f;dr;=re
moaO;sh hs' ±kqï uÜgfï l%shd;aul jk moaO;shls'
fuh ,smslrejka" .sKqï iylrejka" f,alïjreka
wdÈ o;a; fiajlhka úiska ;u o;a; ieliSu i|yd
fhdod .kakd moaO;shls'
fudjqka f;dr;=re fnod yeÍu yd mßfNdackh lrk
wh ksid msgm;a lsÍfï yd ikaksfõokh lsßfï
ld¾hhka i|yd jk l%u fï moaO;sj, wvx.= fõ'

ld¾hd,h iajhxlrK moaO;sj, wruqK jkafka


o;a; yd f;dr;=re úoHq;a wdldrhg msgm;a lsßu;a"
tajd ta wdldrfhka u ikaksfõokh lsÍu i|yd
myiqlï ie,iSu;a h'

kso (

,sms ilia lsÍu i|yd - joka ieliqï moaO;s ^Word


Processing Systems&

f;dr;=re ikaksfõokh i|yd - úoHq;a ;eme, ^E-


mail&
 oekqï ld¾h moaO;s (KWS)

ixúOdkhl kj ±kqu ìys lsÍfï § yd ifudaOdkfha


§ ±kqï fiajlhkag WmldÍ jk f;dr;=re
moaO;shls' oekqï fiajlhka jk bxðfkarejka"
ffjoHjreka" kS;s{hka" m¾fhaIlhka wdÈ
jD;a;slhkaf.a m%fhdackh i|yd wjYH f;dr;=re
cks; lrk moaO;s fõ' ±kqu cks; lrk mqoa.,hka
i|yd jk ksid fuu moaO;s taldldr fkdfõ'

kso (

mß.Kl wdOdrl ks¾udKlrKh -^fudai;


a rlrKh&
^CAD&
 .kqfokq ieliqï moaO;s - (TPS)

ixúOdkhl ffoksl fufyhqï lghq;=j,ska ìys jk


o;a;" ieliSug Ndckh lrk f;dr;=re moaO;s
.kqfokq ieliqï moaO;s fõ' ixúOdkhl ks;r ks;r
isÿ jk lghq;=j,ska WmÈk uQ,sl o;a; ieliSu
i|yd jQ moaO;sh fuh hs' fuu moaO;s uÕska ffoksl
fufyhqïj,g wod< o;a; jd¾;d lr .ekSu yd
wjYH hdj;a ld,Sk lsÍï isÿ lrhs'wdh;khl tla
tla wxY fjkqfjka ieliqKq .kqfokq ielifï
moaO;s .Kkdjla mej;sh yelsh'

kso (

ksIamdok wxYh - øjH ñ,g .ekSug" øjH


weKjqï lsßug

wf,úlrK wxYh - úl=Kqï weKjqï ,nd


.ekSug" ñ, lsÍug
uQ,H wxYh$.sKqï wxYh - whjeh f,aLk
ieliSug" fmdÿ f,crh
ms<sfh< lsÍug" uqo,a
f.ùï lsÍug

udkj iïm;a wxYh - jegqma jd¾;d ilia


lsßug" fiajl meñKSï
jd¾;d lsÍug" mqyqKqj
yd ixj¾Okhg

 jHdmdr nqoaê f;dr;=re moaO;s (BIS)

fuh úOdhl Wmldrl moaO;sh Yla;u


s ;a lrk
moaO;shls' fuu moaO;sh ks¾udKh lrkqfha ;SrK
Wmldrl moaO;s i|yd Ndú; lrk o;a; yd
f;dr;=re Ndú; lrñks' fuh yelshd" l%shdj,Ska"
;dlaIKfha Ndú;hka yd mßphkaf.ka (Practices)
iukaú; jQ moaO;shls'
Ndú;hg wkqj f;dr;re moaO;s by; wdldrhg
j¾. l< o fuu moaO;s w;r wka;¾iïnkaO;djla
mj;S' fuu f;dr;=re moaO;s w;r iïnkaO;dj
my; igyk uÕska ±laúh yels h'

f;dr;=re moaO;s w;r iïnkaO;dj

ESS

MIS DSS

TPS KWS
by; B ysiaj,ska fmkajkafka o;a; .,d hk ÈYdj
hs' ta wkqj wdh;kfha .kqfokq ilia lrk TPS
j¾.fha moaO;s wfkl=;a f;dr;=re moaO;s (DSS,
MIS) i|yd o;a; ,nd fok f;dr;=re moaO;sh hs'
ESS j,g o;a; ,efnkqfha MIS yd DSS j,sks'

l<ukdlrK uÜï wkqj j¾. l< f;dr;=re moaO;s


yd Ndú;h wkqj j¾. l< f;dr;=re moaO;s w;r
wka;¾ iïnkaO;dj mj;S' th my; igyk uÕska
±laúh yels h' f;dr;=re moaO;s
ESS
MIS
TPS
MIS
TPS
f;dr;=re moaO;s

Wml%ñl l<ukdlrK ±kqï fufyhqï


uÜgfï uÜgfï uÜgfï uÜgfï
f;dr;=re f;dr;=re f;dr;=re f;dr;=re
moaO;s moaO;s
moaO;s moaO;s

l<ukdlrK ±kqï ld¾h


úOdhl .kqfokq
f;dr;=re moaO;s (KWS)
Wmldrl ieliqï
moaO;s (MIS)
moaO;s moaO;s
;SrK Wmldrl ld¾hd,h (TPS)
(ESS)
moaO;s iajhxlrK
(DSS) moaO;s (OAS)
INFORMATION
SYSTEMS
(Part - V)

S. Madushanka
B.Sc (Mgt) Accounting (Special) (U.G)
University of of Sri Jayewardenepura
f;dr;=re moaO;s j¾.SlrKh

f;dr;=re moaO;sfhka f;dr;=re ,ndfokafka l=uk


l<ukdlrK Ys%;hg o hk ldrKh i,ld f;dr;=re
moaO;s my; i|yka mßÈ j¾. l< yels h'

 fufyhqï f;dr;=re moaO;s ( (Operational


Information System)

fufyhqï lghq;= i|+yd wjYH f;dr;=re


ieliSug fhdod .kakd f;dr;=re moaO;s fõ'

 wf,úlrK f;dr;=re moaO;s : (Marketing


Information System)

wf,ú l<ukdlrKhg wod< j f;dr;=re ilia


lsÍug msysgqjd we;s f;dr;=re moaO;s fõ'
 uQ,H l<ukdlrKh f;dr;=re moaO;s ( (Financial
Information System)

uQ,H l<ukdlrKh lghq;= i|yd msysgqjd we;s


f;dr;=re moaO;s fõ'

 udkj iïm;a l<ukdlrK f;dr;=re moaO;s (


Human Resource Information System)

udkj iïm;a l<ukdlrKh i|yd fhdod .kakd


f;dr;=re moaO;s fõ'

 m¾fhIaK yd ixj¾Ok f;dr;=re moaO;s (


Research & Development Information System)

m¾fhaIK yd ixj¾Ok wxYhg wjYH f;dr;=re


ilia lrk f;dr;=re moaO;s fõ'
Y%s; wkqj f;dr;=re moaO;s j¾.SlrKh

wdh;khl mj;sk f;dr;=re moaO;s" l<ukdlrK


Ys%; wkqj j¾. l< o tajd w;r wka;¾
iïnkaO;djla mj;S'

ksoiqka (

wdh;khl ksIamdÈ;h ms<sn| j m¾fhaIK yd


ixj¾Ok wxYh uÕska lrk ,o úêu;a
wf,úlrK m¾fhaIKhlska miq kj m%pdrK
±kaùula ilia fldg bÈßm;a lsÍu'

fuh wf,ú l<ukdlrK f;dr;=re


moaO;shg" m¾fhaIK yd ixj¾Ok f;dr;=re
moaO;shg fuka u uQ,H l<ukdlrK
moaO;shg o wod< fõ'
Y%s; wkqj l<ukdlrKh
f;dr;=re moaO;s

uQ,H udkj m¾fhaIK


wf,úlrK fufyhqï
iïm;a yd ixj¾Ok

 fjf<| fmd<  .ekqï ie,iqï  m¾fhaIK


 m¾fhaIK  lsÍu yd md,kh  yd ixj¾Ok
 wf,úlrK  mß.Kl  ksIamdÈ;
 m¾fhaIK  ifudaOdksl  m¾fhaIK
 m%pdrK  ksIamdokh  ksIamdÈ;
 úl=Kqï  hkaf;%damlrK  ixj¾Okh
 m%j¾Ok  md,kh

 udkj iïm;a
 uqo,a l<ukdlrKh
 udkj
 m%d.aOk whjehlrKh
 iïm;a
 uq,H ie,iqïlrKh
 ie,iqïlrKh
 uQ,H mQfrdal:kh
 fõ;k
 ú.Kkh
 l<ukdlrKh
 mqyqKqj yd
 ixj¾Okh
 ld¾hM,
 we.hSu
INFORMATION
SYSTEMS
(Part - VI)

S. Madushanka
B.Sc (Mgt) Accounting (Special) (U.G)
University of of Sri Jayewardenepura
f;dr;=re ;dlaIKh

úÿ,s ikafoaY yd mß.Kl ;dlaIKh Tiafia jdÑl"


rEmuh" wlaIruh yd wxluh f;dr;=re w;am;a lr
.ekSu" ieliSu" .nvd lsÍu yd fnod yeÍu
f;dr;=re ;dlaIKh f,i ye|skafõ'

f;dr;=re ;dlaIKh úúO lafIa;% lSmhl


tl;=jls'

.Kkh
lsÍfï
;dlaIKh

f;dr;=re
f;dr;=re ;dlaIKh
l<ukdlrK ikaksfõok
;dlaIKh ;dlaIKh
.Kkh lsÍfï ;dlaIKh

.Kkh lsÍfï ;dlaIKh hkq f;dr;=re moaO;sj,


.Kkh lsÍu isÿ lsÍu ms<sn|j wOHhkh hs'
j¾;udk .Kkh lsÍfï m%Odk WmlrKh
mß.Klh ksid fuh mß.Kl ;dlaIKh f,i o
iuyr wjia:dj, § y÷kajhs'

fï wkqj f;dr;=re ;dlaIKh yodrkakl= mß.Kl


;dlaIKh o yeoEßh hq;= hs' j¾;udkfha fuu
lafIa;%h b;d ÈhqKq ù we;s w;r b;d u ksjerÈ j u
;;amrhlg ì,shk .Kkla .Kkh l< l< yels
mß.Kl ìys ù ;sfí'
ikaksfõok ;dlaIKh

ilia lrk ,o o;a; wod< md¾Yajh fj; fnod


yeÍug Wmfhda.S lr.kq ,nk ;dlaIKh hs'
idïm%odhsl l%ufha § w;ayqre l%uhg ieliQ
f;dr;=re fN!;sl j w;ska f.k f.dia Ndr ÿkak o
wo mß.Kl .; cd, Tiafia laIKhlska f,dalfha
ljr u fyda ;eklg fnod yßkafka ikaksfõok
;dlaIKh Tiafia h'

f;dr;=re l<ukdlrK ;dlaIKh

wdh;khla i;= mß.Kl ;dlaIKh yd ikaksfõok


;dlaIKh uekúka yiqrejñka f;dr;=re iïm;
ld¾hlaIu j yd iM,odhs j Ndú; lsÍfï l%shdj,sh
f;dr;=re l<ukdlrK ;dlaIKh hs'
wdh;khlg fl;rï ÈhqKq mß.Kl yd ikaksfõok
myiqlï ;snK
q ;a f;dr;=re ilid iïfm%aIKh
lsÍug yd tajd iM,odhS j fhdod .ekSug jev
ms<sfj,la fkd;snqkfyd;a tajdhska m%fhackhla .;
fkdyels fõ'f;dr;=re ;dlaYKh Ndú;d lrk
ixúOdk ;=, f;dr;=re l<uKdlrKh ms<sn`oj ksis
wjfndOhlska f;drj ;dlaIKh Ndú; lsÍu ksid
úúO .eg¨ mek kÕS'

f;dr;=re ;dlaIKfha jeo.;alu

 jvd ksjerÈ ;SrK .ekSug yels ùu yd ;SrK


.ekSu myiq ùu'

 lghq;=j, jerÈ wju ùu yd úYajikSh;ajh


jeä ùu'

 ls%hdj,s ld¾hlaIu j isÿ lr .; yels ùu'

 ls%hdj,s iM,odhs j isÿ lr .; yels ùu'


 ksuejqïj, .=Kd;aul Ndjh by< hdu'

 f;dr;=re i|yd b;d úYd, .nvd Odß;djla


;sîu'

 ls%hdj,sh i|yd jk msßjeh wvq ùu'

 ;r.ldß;ajhg uqyqK §ug yels ùu'

 ikaksfõok ls%hdj,sh myiq ùu'

 mdßfNda.slhka fj; fyda fiajdodhlhka fj;


fyda myiqfjka m%fõY úh yels ùu'

 cd;Ska yd mqoa.,hka w;r mj;sk ¥ria: nj


wvq ùu'

 ck;djg yd mdßfNda.slhkag jvd;a


ld¾hlaIu j fiajhla ,nd .ekSug wjia:dj
,eîu'
 kj oekqu ckkh yd fnod yeÍu YS>%fhka isÿ
jk ksid ck;djf.a wjfndaOh mq¿,a ùu'

 wka;¾cd;sl fjf<|du m%idrKh ùu'

f;dr;=re ;dlaIKfha m%;s,dN

 fõ.j;a nj
b;d ixlS¾K oE jqjo b;d u fõ.fhka ,nd f.k
j¾. fldg kej; Ndú; lsÍu i|yd fhdod .;
yels ùu'

 ksjerÈ;dj (Accuracy)
tkï mqoa.,hka w;ska jerÈ we;s ùug we;s bvlv
úYd, h' úoHq;a f;dr;=re fufyhqï l%shdj,shg
ñksiqka iyNd.s jkafka wvqfjka ksid isÿ jk jerÈ
wju h'
 kuHYS,S nj (Flexibility)
b;d ishqï f,i fkdfhl=;a ld¾hhka i|yd fhdod
.ekSug;a tu ld¾hhka wkqj fjkia lsÍug;a yels
ùu'

 úYajdijka; Ndjh (Reliability)


ksjerÈ;dj ksid we;s jk fohls'

 .=Kd;aul Ndjh j¾Okh (Improved Quality)


tkï fuu ;dlIa Kls f;dr;r= e fhdod .ekfS uk a
lrkq ,nk lghq;= o Wiia .=K;ajhlska hqla; h'

 jeä f;dr;=re m%udKhla l<ukdlrKh lsÍu


;dlaIKh ksid úYd, f;dr;=re m%udKhla ,nd .;
yels w;r tajd wjYH mßÈ fhdod .ksñka ;SrK
.ekSu i|yd Ndú; lsÍug l<ukdlrKh lsÍfï
yelshdj
 wvq fiajl ixLHdjla m%udKj;a ùu
;dlaIKsl fuj,ï fhdod .kakd ksid fiajl
ixLHdj wvq ùu

 wvq bvlv m%udKj;a ùu


;dlaIKsl fuj,ï Ndú;hg wvq bvlvla m%udKj;a
ùu

 msßjeh wvq ùu

 by; ish¨ lreKq ksid wrmsßueiqï odhl ùu


uÕska msßjeh wju lr .ekSug yelshdj ,eî
we;'
INFORMATION
SYSTEMS
(Part - VII)

S. Madushanka
B.Sc (Mgt) Accounting (Special) (U.G)
University of of Sri Jayewardenepura
mß.Kl cd,

mß.Kl cd, hkq mKsúv" o;a; yd f;dr;=re


yqjudre lsßu wdÈ ld¾h bgqlr .ekSug mß.Kl
2la fyda Bg jeä .Kkla iïnkaO fldg fmdÿfõ
lghq;= lrk úg tu moaO;sh mß.Kl cd,hla
f,i ye|skf
a õ'

mß.Kl cd, m%Odk j¾. folls'

1' m%foaYSh mß.Kl cd, ^LAN &

2' mq¿,a lafIa;% mß.Kl cd, ^ WAN)


wka;¾cd,h

wka;¾cd,h mq¿,a lafIa;% mß.Kl cd,hls'


wka;¾cd,h hkak my; whqßka y÷kajd Èh yels h'
mq¿,a mrdihla wdjrKh lrñka ilia lrkq ,nk
mß.Kl cd,hls'

f,dalh mqrd jHdma; ù we;s mß.Kl cd, oyia


.Kkla iïnkaO ù f;dr;=re yqjudre jk ljr
fõ,djl jqj o iïnkaO úh yels l%shdldrlï iys;
;;a;ajhla wka;¾cd,h f,i ye|skf
a õ'
wka;¾cd,h uÕska imhkq ,nk fiajd

 f,dal jHdma; cd, myiqlï ^W.W.W.)


cd,uh mß.Kl f;dr;=re j¾. lsÍu" kej; ,nd
.ekuS " m<s fs h< lÍs u iy m%o¾Ykh lsÍu i|yd
jQ f,dal iïu; m%ñ;sh hgf;a jQ moaO;sh f,dal
jHdma; cd,h f,i y÷kajhs'

wka;¾cd,fha fjk;a whg keröu $ lshùu i|yd


.nvd lr we;s fldaá .Kkla jQ úoHq;a f,aLkj,
tl;=jla f,i o f,dal jHdma; cd,h ye|skaúh yels
h' f,dal jHdma; cd,hg msúiSug fjí n%jqirhla
^uDÿldx.hla& uÕska yelshdj ,efí'

Wod (
Internet Explorer, Netscape f,dal jHdma;s cd,fha
fjí wvú fidhd .ekSu i|yd fijqï hka;% (Search
Engines& WmldÍ fõ'
ksoiqka Google, Yahoo, MSN
 úoHq;a ;emE, ( e-mail)
ixksfõok iïnkaOlhla (Link) yryd
mß.Klhlska mßs.Klhlg mKsjqv yqjudre lr
.ekSu úoHq;a ;emE, fõ' úoHq;a mKsúvhla heùu
i|yd hjkakdg yd ,nkakdg wka;¾cd, myiqlï
yd úoHq;a ;eme,a ,smsfhduq ^e-mail Addrese & ;sìh
hq;= h' úoHq;a ;emE, uÕska PdhdrEm" f,aLk" Ñ;%"
y~" icSjlrK hkdÈh heúh yelsh'

 f.dkq yqjudre kshudj,sh ( File Transfer


Protocol)
wka;¾cd,hg iïnkaO mß.Kl w;r wfkHdakH
mß.Kl f.dkq yqjudrej i|yd jk l%uhls' úúO
lafIa;%j, f;dr;=re we;=<;a f,aLk" .S;" Ñ;%mg"
mß.Kl lS%vd wdÈh we;=<;a f.dkq msgm;a lr
.ekSug" yqjudre lr .ekSug fï l%ufha bv ,efí'
 l:k myiqlï ^VOIP-Voice Over Interne
Protocacol&
f,dj mqrd úisÍ isák mqoa.,hskag ;u ksjfia isg u
tlsfkld w;r l:d lsßug yd woyia yqjudre lr
.ekSug imhd we;s myiqluls' fuu myiqlu uÕska
my; i|yka l%u Tiafia woyia yqjudre fõ'

 woyia ghsma lr wfkla md¾Yajhg heùu


^,sÅ; l:k& ^Text Chatting &

 jdÑl j woyia yqjudre lr .ekSug ^y~


l:k& ^Voice Chatting&

 fjí leurd Ndú; lrñka Yíohg wu;rj


o¾Yk yqjudre lr .ekSug ^ùäfhda l:k&
^Vedio Chatting& ksoiqka – Skype
 VOIP-Voice Over Interne Protocacol
Text + Sound + Vedio+ Files yqjudre lsÍug yelsh'

 m%jD;a;s lKavdhï ^News Group&


iudk reÑlï we;s lKavdhïj,g f;dr;=re ,nd
.ekSug yd woyia yqjudre lr .ekSu g yd
f;dr;=re ,nd .ekuS g imhk myiqluls' ;u
reÑh we;s flafIa;%h fjkqfjka
ieliqKq m%jD;a;s lKavdhul idudðl;ajh ,nd
.;aúg wka;¾cd,h u.ska iajhxl%Shj lafIa;%fha kj
oekqu yd f;dr;=re ,eîug i,iajhs'
 fg,s mß.Kl ^Tele Computing &
tla ia:dkhl we;s mß.Klhla uÕska wka;¾cd,hg
iunkaO ù ;j;a ia:dkhl we;s mß.Klhla Ndú;
lsÍug myiqlï ie,iSu fg,s mß.Kl fiajh hs'
fï uÕska hï whl=g ;u ksjfia mß.Klh uÕska
msúi ;u ld¾hd,hfha mß.Klh Ndú; l< yelsh

ffoksl lghq;= i|yd mqoa.,fhl=g


wka;¾cd,h uÕska ,nd .; yels
myiqlï

 úoHq;a ;eme,a myiqlï

 fjí wvú keröu

 wka;¾cd, ixjdo

 ¥rl:k myiqlï

 ,smsf.dkq yqjudrej
 úoHq;a /iaùï" rEmjdysksh" .=jka úÿ,s
úldYkhka keröfï myiqlï

 B-mqj;a yd B-iÕrd" B-mqia;ld, myiqlï

 B-jek,a fiajh

wdh;khl ld¾h myiq lr,Sug o


wka;¾cd,h fhdod .; yels h'

 úoHq;a jdKsc lghq;= i|yd'

 NdKav yd fiajd ms<sn| j m%pdrKh lsÍu l<


yels ùu'

 ;u ;r.lrejka ms<sn| wjYH flfrk jeo.;a


f;dr;=re laIKsl j ,nd .; yels ùu'
 ikaksfõok msßjeh wju jk f,ig fhdod
.ekSu'

 ;ud i;= fjf<| fmd< f,dalh mqrd jHdma;


lsÍug'

 f;dr;=re myiqfjka yd fõ.j;a j ,nd §ug

 jHdmdr wdh;k iudc cd, Wmldr lr .ksñka


;u jHdmdr lghq;= isÿ lsÍu'
DOWNLOAD
Notes
Short Notes
Unit Test Papers
Term Test Papers
From

www.ALNoteBook.com
Your Ultimate Resource for GCE A/L Notes
and Study Guides
“The A/L notebook website is a dedicated online platform designed to provide
comprehensive study materials and notes specifically tailored for students preparing for the
General Certificate of Education Advanced Level (GCE A/L) examinations for free. The website
offers a wide range of resources, including detailed subject notes, past exam papers, practice
questions, and study guides. These materials cover various subjects and are curated by
experienced educators to ensure they align with the curriculum and exam requirements.”

You might also like