General Chemistry 1 Reviewer

Lesson 1: Moles
Stoichiometry- how we calculate the relationship between the
amounts of reactants and amounts of products.
Mole- quantity of matter that we use for conversion purposes
Mass- quantity of matter present
Weight- measure of the pull of gravity on matter and is
measured in pounds or newtons. ●​ Molar Masses and Avogrado’s Number
Molar Mass- tells us the weight
EXAMPLE: Calculate the molar mass (gram formula weight) of
a mole of aluminum sulfate, Al2(SO4)3. Round to 2 decimal
places.
2 Al = 2 X (26.98) = 53. 96
3 S = 3 X (32.07) = 64.14
+ 12 O = 12 X (16.00) = 192.00
Al2(SO4)3 = 310.10 g Al2(SO4)3 /mol
●​ Mole as a unit of Mass
Moles to Grams

●​ Molar Volume of a gas

Grams to Moles

●​ Grams, Molecules, Liters

●​ Avogrado’s Number- 6.02 x 10^23

Lesson 2: Gasses ●​ Don’t attract or repel each other.
❖​ States of Matter ●​ Have an average KE directly related to
​ 2 main factors determine state: temperature.
●​ The forces (inter/intramolecular) holding ​ Particles in REAL gas
particles together ●​ Have their own volume
●​ The kinetic energy present (the energy ●​ Attract each other (intermolecular forces)
an object possesses due to its motion of ​ Gas behavior is most ideal
the particles) ●​ At low pressures
●​ KE tends to ‘pull’ particles apart ●​ At high temperature
❖​ Kinetic Energy, States of Matter & Temperature ❖​ Real Gases
​ Gases have a higher kinetic energy because At STP, molecules of gas are moving fast and are very
their particles move a lot more than in a solid or far apart, making their intermolecular forces and
a liquid. volumes insignificant, so assumptions of an ideal gas
​ As the temperature increases, gas particles are valid under normal temp/ pressure conditions. BUT
move faster, and thus kinetic energy increases. ●​ AT HIGH PRESSURES:gas molecules are
❖​ Characteristics of Gases pushed closer together, and their interactions
​ Gasses expand to fill any container. (random with each other become more significant due to
motion, no attraction) volume.
​ Gasses are fluids; like liquids (no attraction) ●​ AT LOW TEMPERATURES: gas molecules
move slower due to KE and intermolecular
​ Gasses have very low densities (no volume =
forces are no longer negligible.
lots of empty spaces)
❖​ PRESSURE
​ Gasses can be compressed (no volume = lots
Pressure = force/area
of empty space)
●​ Barometer- measures atmospheric pressure
​ Gasses undergo diffusion and effusion; random ●​ Atmospheric Pressure
motion (across a barrier with small holes) -​ The gas molecules in the atmosphere are
❖​ Kinetic Molecular Theory of ‘Ideal’ Gasses pulled toward Earth due to gravity, exerting
​ Particles in an ideal gas pressure.
●​ Have no volume ❖​ Units of Pressure
●​ Have elastic collisions -​ At Standard Atmospheric Pressure (SAP)
●​ Are in constant, random, straight-line 101.325 kPa ( kilopascal)
motion 1 atm (atmosphere)​ ​ ​ ​
 kPa = N Lesson 3: Organic Chemistry
760 mm Hg (millimeter Hg)​ ​ ​ m^2 ❖​ Chemical Bond
760 torr ●​ A force of attraction that holds two
14.7 psi (pound per square inch) atoms together.
Standard Temperature & Pressure ●​ Involves the valence electrons
0°C or 273 K ●​ Has a significant effect on chemical and
1 atm or 101. 325 kPa physical properties of compounds
❖​ Temperature: The Kelvin Scale ❖​ Valence Electrons- the electrons in the outermost
-​ Always use absolute temperature (Kelvin) when energy level of an atom.
working with gasses. The Octet Rule in Action
°C= K- 273 ​ ​ ​ K= °C + 273 -​ Atoms will combine to form compounds in order
1.​ Boyle’s Law- the pressure and volume of a gas are to reach eight electrons in their outer energy
inversely proportional (as one increases, the other level.
decreases, and vice versa) CONSIDER EIGHT A HAPPY NUMBER FOR ATOMS
-​ At constant mass & temperature ❖​ Lewis Dot Structure- way of drawing the outer energy
P1V1 = P2V2 level electrons (valence) of an atom
2.​ Charles’ Law- The volume and absolute temperature -​ The symbol for the element surrounded by as
(K) of a gas are directly proportional (an increase in many dots as there are electrons in its outer
temp leads to an increase in volume) ; at constant energy level.
mass & pressure ❖​ Oxidation Number- the charge that an atom would
V1= V2 have if it lost or gained electrons; ionic charge
T1 T2 -​ Can be helpful in determining which atoms will
3.​ Gay-Lussac’s Law- the pressure and absolute interact or bond with each other.
temperature (K) of a gas are directly proportional (as
temperature rises , so does pressure)
●​ At constant mass & volume
P1= P2
T1 T2
4.​ Combined Gas Law- combination of Boyle’s, Charles’,
and Gay Lussac’s Laws
P1V1=P2V2
T1 T2
❖​ 3 types of Chemical Bonds
1.​ Ionic Bonds- the force of attraction between
oppositely charged ions .
-​ Occurs after a transfer a loss/gain of
electrons
-​ Usually formed between atoms of
metals and atoms of non-metals.
-​ Resulting compounds have a name that
usually ends in -ide
2.​ Covalent Bond- a force that bonds two atoms
together by a sharing of electrons.
-​ Each pair of shared electrons creates a ❖​ Unequal Sharing (Polar Covalent Bond)- the unequal
bond. sharing of electrons between two atoms that gives rise
-​ Usually occurs between atoms of non- to negative and positive regions of electric charge.
metals -​ Results from an atom’s electronegativity (the
ability to attracts electrons to itself)
3.​ Metallic Bond- A force of attraction between a
positively charged metal ion and the electrons
in a metal
-​ Many metal ions pass along many
electrons
-​ Many properties of metals, such as
conductivity, ductility, and malleability,
result form the freely moving electrons in
the metal.
-​ Usually occurs between atoms of metals
➔​ Types of Covalent Bonds Results of bonding
-​ Different covalent bond types share a different
number of electrons.
 Components of Chemical Equation

❖​ Chemical Reaction- the process by which a chemical Energy and Chemical Reactions
change occurs
❖​ Types of Changes
1.​ Physical Change-a change in shape, size,
color, or state; a change without a change in
chemical composition; a change that is
reversible
2.​ Chemical Change- a change in which a
substance becomes another substance having
different properties ; a change that is not
reversible using ordinary physical means;
Changes that usually cause, heat, sound, light,
odor, fizzing/foaming, color changes Rates of Chemical Reactions
❖​ Chemical Equation- Shorthand form for writing what The rates at which chemical reactions can take
reactants are used and what products are formed in a place are based on the interaction (collisions)
chemical reaction; Sometimes shows whether energy between the different particles. These rates can
is produced or absorbed be impacted by the following:
• Temperature –a measure of the average
kinetic energy of the particles in a sample of
matter
 – Ex. Increasing the temperature when cooking ●​ Carbon forms covalent bonds in all its
• Surface area – amount of material that comes elemental forms and compounds.
into contact with the reactants -​ The ground state electron configuration
– Ex. Cutting a potato into smaller pieces when of C is [He]2s2 2p2; the formation of
cooking carbon ions is therefore energetically
• Concentration – amount of substance per unfavorable.
volume -​ C has an electronegativity of 2.5, which
– Ex. Turning the valve on a gas stove to is midway between that of most metals
increase the concentration of methane and nonmetals. C prefers to share
molecules electrons.
• Catalysts (enzymes) – organic substances ●​ Carbon exhibits catenation, the ability to bond
that help speed up chemical reactions, but are to itself and form a stable chain, ring and
not consumed in the reaction branched compounds
❖​ Law of Conservation of Mass- proposed by Antoine ❖​ Diversity and Reactivity of Organic Molecules
Lavoisier; In a chemical reaction, atoms are neither ●​ Many organic compounds contain
created nor destroyed; all atoms present in the heteroatoms, atoms other than C and H (most
reactants are also present in the products; common: O, N and halogens)
Balancing of Equations ❖​ Carbon Skeletons - Each C atom can form a
maximum of 4 bonds.The arrangement of C atoms
determines the skeleton, so a straight chain and a bent
chain represent the same skeleton
❖​ Hydrocarbons- contain only C and H
❖​ Alkanes- are hydrocarbons that contain only single
bonds and are referred to as saturated hydrocarbons;
alkanes comprise a homologous series.
Naming Organic Compounds
PREFIX + ROOT + SUFFIX
ROOT = number of C atoms in the longest
continuous chain
Organic Compounds and the Atomic Properties of Carbon SUFFIX = -ane
❖​ Bonding Properties of Carbon PREFIX= identifies any groups attached to the main
chain.
 The root name is determined by the number of C
atoms in the longest chain that also contains the
double bond.
The C chain is numbered from the end closest to the
double bond.
The suffix for alkenes is -ene
❖​ Alkynes- hydrocarbon that contains at least one triple
bond; named in the same way as alkenes, using the
suffix -yne
Functional Groups
-​ Group of atoms bonded in a particular way.

Rules for naming an Organic Compound

❖​ Alkenes- a hydrocarbon that contains at least one C=C

bond; unsaturated
Naming Alkenes
Practical Research 2 via:
Lesson 1: Understanding Data and Ways -​ experiments or clinical trials
to Systematically Collect Data -​ observations and records
❖​ Conceptual Framework- graphical presentation of -​ survey with close ended questions
ideas on the basic components of research, as well as -​ structured interviews
the relationships of these elements with one another - researchers need tools to gather data like the instrument of
-​ A broad outline to give shape to research the research
-​ Provides structure of study - they can adapt existing tools to create their own.
-​ Also include identifying variables.
❖​ How to make Conceptual Framework ❖​ Research Instrument- providing an instrument can be
1.​ Choose a topic done in two ways : researcher constructed and
2.​ Do a literature review adapted
3.​ Isolate important variables Types of Question in Quantitative Instrument
4.​ Create you framework 1.​ Dichotomous Question- has two possible
5.​ Include narrative answers
❖​ Quantitative Research Designs 2.​ Multiple Choice Question- provide multiple
1.​ Descriptive- attempts to describe answer options.
systematically (Keyword: level) 3.​ Rank Order Scaling- let respondents arrange
2.​ Correlational - establishes relationship of or rank the choices in specific order.
situation (Keyword: relationship) 4.​ Rating Scale- used to assign value to a
3.​ Causal-comparative- Cause and effect variable.
relationship (Keyword: cause and effect) 5.​ Stapel Scale- unipolar or has a singular
4.​ Experimental- true experiment ( Keyword: adjective to describe the respondents attitude
Effectiveness) towards something; composed of even
❖​ Defining Terms- for the reason of having a clear categories
understanding between the readers and researcher’s 6.​ Constant Sum question- respondents allocate
choice of words. certain points to different categories as part of a
1.​ Conceptual Terms- definitions with universal total sum.
meaning. Usual source is a dictionary. 7.​ Demographic Question- used to gather more
2.​ Operational Terms- the meaning of the word is personal information like age, height, gender or
only particular in a study. civil status.
❖​ Collecting Quantitative Data
 8.​ Checklist- list of questions or criteria is used to Lesson 2: Finding answers through Data Collection
verify the number of certain variables.
❖​ Validity Check- the degree to which an instrument Statistical Methods
measures what it intends to measure. ●​ Descriptive- describes a sample where researcher is
●​ Content Validity- the content of the instrument is only interested in; use summary statistics and graphs
aligned to the objectives being set. to visualize the variables.
●​ Face Validity- overall appearance of the ●​ Inferential- takes data from a sample and make
instrument inference or assumption about the population.
●​ Construct Validity- items in every category of
the instrument are placed where they belong
●​ Concurrent Validity- results of the used
instrument correlate with the results of an
existing measure of the same.
❖​ Reliability Check- consistency or stability of the
instrument over time
●​ Test-retest Reliability- obtained by taking the
same respondents to the same instrument with
a given time interval.
●​ Parallel Forms Reliability- can be achieved by
conducting assessments to the same group
with varied methods but targeting the same
Testing Hypothesis
objective.
●​ Inter-rater Reliability- happens when different
●​ Hypothesis- educated guess
assessors provide almost the same results from
●​ Hypothesis Testing- aims to make conclusion whether
using the same instrument
to reject the hypothesis
●​ Internal Consistency Reliability- refers to
Statistical Hypothesis
each item in an instrument that reflects what is
intended to measure.
1.​ Null Hypothesis (Ho) - NO statistical significance
between variables.
2.​ Alternative Hypothesis (Ha)- there’s a statistical
significance between variables.
 3.​ Pilot Testing- a test run to detect any issues with the Step 2: Analyzing Data
instrument. -​ whether to use simple descriptive statistical techniques
●​ Validators or advance analytical methods.
●​ Topic Expert
●​ Language Specialist Types of Data Analysis
●​ Statistician
●​ Descriptive Statistical Technique
Quantitative Data Analysis -Frequency Distribution
-name the right quantitative measurement scale for a research -Measure of Central Tangency ( Mean, Median,Mode)
question -Standare Deviation
-Presents and interprets data in tabular or graphical forms
-use descriptive statistics in analyzing data ●​ Advance Quantitative Analytical Method
-examining, classifying, calculating, recording -Correlation ( predicts relationship of variables)
- ANOVA ( determine the significant difference between
Measuring Scales for Quantitative Data variables)
- Regression ( describe the number of responses given in an
●​ Nominal Scale -categorizing people based on gender, item)
religion, position, etc.
●​ Ordinal Scale- Banking or arranging the classified Types of Statistical Data Analysis
variables to determine who should be the 1st, 2nd, 3rd,
4th, etc., in the group Univariate Analysis - analysis of 1 variable
●​ Interval Scale-order of the variables is known as well Bivariate Analysis - analysis of two variable
as the difference between these variables Multivariate Analysis - analysis of multiple variables relation
●​ Ratio Scale - rating something from zero to a certain between multiple variables
point

●​ Steps in Quantitative Data Analysis

Step 1: Preparing the Data

-​ Coding- quantifying the data
ex. 6- Elementary,12- High School,16- Bachelors, 18-MA
-​ Data Tabulation - collate data with graph, called Table
Filipino sa Piling Larangan Mga Katangian ng Isang Mahusay na Rebyu

Aralin 1: Pagsulat ng Rebyu Masaklaw

-​ sinusuri ng isang mahusay na rebyu ang lahat ng
●​ Rebyu- isang akdang sumusuri o pumupuna sa isang sangkap o elemento ng genre na kinabibiliangan ng
llikhang-sining. akdang sinusuri
-​ Binibigyang-pansin ang mga sangkap o Kritikal
elemento ng genre na nirerebyu upang ang -​ Kailangang masuri ang isang akda sa pananaw ng
isang kritiko ay makapaglahad ng obhetibo at isang kritiko
matalinong analisis. Napapanahon
Anu- ano ang maaaring gawan ng rebyu: -​ Ang isang mahusay na rebyu ay pumapaksa sa isang
-​ Tula akdang napapanahon.
-​ Sanaysay Walang Pagkiling
-​ Dula -​ Obhetibo ang isang mahusay na kritiko. Hindi sya
-​ Nobela nagpapaimpluwensya sa kanyang mga pansariling
-​ Pelikula pagkiling.
-​ Awit Mapananaligan
-​ Maikling katha -​ Kapani-paniwala ang isang mahusay na rebyu
-​ Biswal na Sining -​ katanggap-tangap sa lahat o kung hindi man ay sa
nakararami.
Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang Kritiko Orihinal
-​ Hindi pagsasama-sama lamang ng sinasabi ng ibang
1.​ Sapat na kaalaman sa genre o paksa na sinusuri kritiko.
2.​ Sapat na kakayahang magsuri o kakayahang kumilala -​ Hindi ito padampot-dampot lamang doon at dito at
ng mga kahinaan at kalakasan sinusuri. animo’y nagdidikit ng laway ng sinabi nina kung
3.​ Pagiging tapat, obhetibo, at kawalan ng bahid impluho sino-sino.
ng damdaming pansarili Makatuwiran
4.​ Pagkakaroon ng likas na kuro-kuro o hindi -​ Isinasaalang-alang ang mga limitasyon ng may-akda.
pagpapadala sa ibat-ibang impluwensya may kiling Nagtatangi
-​ Sa pamamagitan ng mahusay na pagpapaliwanag,
nagagabayan ng isang mahusay na rebyu ng ibang
mga mambabasa o tagapanood, kung kailangan pa
Mahahalagang Bagay na Dapat Tandaan sa Panunuri 2.​ Katawan
-​ Binubuo ng dalawang bahagi ; Ang buod ng banghay
1.​ Liwanaging mabuti kung anong uri ng katha ang at Ang Rebyu
sinururi kung ito’y nobela, maikling kwento, tula, dula, -​ Ang buod ng banghay. isang maikling buod ng
pelikula, programang pantelibisyon, o iba pa. banghay ng pelikula.Maaring banggitin lamang dito ang
2.​ Basahin o panoorin ito ng masinsin at igawa iyon ng tema ng pelikula. Hindi dapat dito ihayag ang wakas ng
lagom pelikula
3.​ Bigyang-halaga hindi lamang ang nilalaman kung pati -​ Ang Rebyu. tinatalakay dito ang elemento na
ang estilo o paraan ng pagkakasulat ng katha nagpapalakas at nagpapahina sa pelikula .Upang
4.​ Bukod sa pagbanggit ng kahusayan at kahinaan ng maging epektibo ,dapat banggitin dito ang mga
katha, mag-ukol din ng karampatang elemento na tumutulong sa paglinang ng tesis
pagpapakahulugan 3.​ Konklusyon
5.​ Lakipan ng ilang siping (quotations) -​ Maaring ulitin dito ang tesis sa ibang anyo. Ngunit
makapagbibigay-kabuluhan sa ginagawang panunuri. dapat ipakita dito ng sumusulat na balido ang kanyang
6.​ Iwasan ang pagbibigay ng ano mang kapasyahan nang impresyon o ang kanyang tesis.
walang lakip na batayan o patunay. -​ Maaring mag iwan dito ng pangungusap o tanong na
7.​ Kailangang nagbabatay din ang ano mang pagpapasya pag iisipan ng mga mambabasa.
sa mga takdang pamantayan
8.​ Gamitin ang panaalitang makatutulong sa mambabasa Pormat ng isang Rebyu
na makapgpasya kung ang akda ay karapat-dapat 1.​ Introduksyon
niyang basahin o hindi. a.​ Panimula
9.​ Iwasang makulayan ang rebyu ng palagay o kuro ng -​ Pamagat ng Pelikula
mga propesyonal na mamumuna na nakapagpahayag -​ Ang Direktor
na ng kanyang kuro-kuro sa akda. -​ Prodyuser
10.​Pag-ukulan din ng pagpapahalaga ang estilo ng -​ Manunulat
pagkakasulat buod sa nilalaman. -​ Aktor at Aktres
b.​ Pamagat
Tatlong Bahagi sa Pagsulat ng isang Rebyu -​ Ano ang pinapahiwatig ng pamagat ng
1.​ Introduksyon Pelikula?
-​ Isang kawili-wiling panimulang pangungusap -​ May Mensahe bang pinapahiwatig ang
-​ Ang titulo ng pelikula, direktor at mga tauhan pamagat?
-​ Tesis ng rebyu -​ Ang Font na Ginamit? Kulay na ginamit?
 c.​ Karakterisasyon Proseso sa pagsulat ng Repleksyong Papel:
-​ Pangunahing Tauhan (Protagonista)
-​ Katunggali Ng Tauhan (Antagonista) 1.​ Pagpili ng paksang may malalim na personal na
-​ Pantulong na Tauhan kahulugan sa awtor.
d.​ Uri o Genre ng Pelikula 2.​ Emosyonal na paglalakbay.
e.​ Tema o Paksa ng May Akda 3.​ Masining na talatang naglalahad ng imaheng vividly
f.​ Sinematograpiya graphic na nag-aanyaya sa mambabasa sa
g.​ Paglalapat ng Tunog at MUsika karagdagang introspeksyon.
h.​ Editing
i.​ Product Design Gabay para sa Pagsulat ng Repleksyong Papel
j.​ Buod o Synopsis
k.​ Kwento 1. Bigyan ng pansin ang panahong saklaw ng repleksyon.
l.​ Mga Kaisipan o Aral sa Pelikula 2. Mula sa saklaw na panahon, maaaring pansinin at
m.​ Konklusyon at Rekomendasyon pagmuni-munihan ang mga sumusunod:
a.​ Mga konsepto o aralin na lubhang sinasang-ayunan o
tinututulan;
Aralin 2: Pagsulat ng Sanaysay b.​ Mga gawain sa klase, mga pinanood, pinarinig, at iba
pa na lubusang nakaapekto o nakapagpaisip;
Sanaysay - Isang maiksing Komposisyon na kalimitang c.​ Mga liksyon, konsepto, at iba pa na lubos na
naglalaman ng personal na kuro-kuro ng may-akda. nakapukaw ng interes at nais saliksikin o aralin pa;
d.​ Mga liksyon, konsepto, at iba pa na agad na
Replektibong Sanaysay nahanapan ng paglalapat sa sariling mga karanasan;
-​ Isang pasulat na presentasyon ng kritikal na e.​ Mga liksyon, konsepto, at iba pa na nagdulot ng mga
repleksyon o pagmumuni-muni tungkol sa tanong na nais iharap ng mag-aaral para sa klase.
isang tiyak na paksa 3. Isa hanggang dalawang pahina lamang ang repleksyong
-​ Naglalaman ng mga reaksyon, damdamin at pagsusuri papel.
ng isang karanasan sa napakapersonal na paraan, 4. Dahil sa hindi mahaba ang repleksyong papel, inaasahang
kaiba sa paraan ng pormal na pananaliksik o hindi na magpapaligoy-ligoy pa. Maaari namang maglaro sa
mapanuring sanaysay. anyo upang magkaroon ng sariling estilo.
5. Maaaring gumamit ng wikang pormal o kumbersasyonal,
basta tiyaking malinawkung ano ang mga puntong
pagmumulan ng repleksyon.
6. Malaking tulong din ang pagbibigay ng mga halimbawa o 3. Orihinalidad
aplikasyon ng mga konseptong natutuhan sa klase. a.​ Higit na mainam kung ikaw mismo
7. Ito ay papel na gagradohan para sa talas ng inyong ang kukuha ng mga larawan
pagmumuni-muni. b.​ Kailangang ang pangkalahatang
8. Wastong baybay at pagbabantas kahulugang ipinahahayag ng
9. Ipaloob ang sarili sa micro at macro na lebel nalikhang larawan
ng pagtingin sa mga konseptong tinalakay sa papel. 4. Lohikal na Istruktura
10. Kung gagamit ng mga impormasyong galing a.​ Isaayos ang mga larawan ayon sa
sa mga website, libro, panayam, at iba pa, lohikal na pagkakasunod-sunod.
siguraduhing mababanggit sa papel 5. Kawilihan
11. Magpasa sa tamang oras at tamang lugar. a.​ Gumamit ng mga pahayag na
12. Maaaring maglagay ng pamagat na angkop nagpapahiwatig na kinawiwilihan mo
sa ginawang repleksyong papel. ang iyong paksa
6. Komposisyon
Panglarawang Sanaysay o Pictorial Essay a.​ Piliin ang mga larawang may kalidad
ang komposisyon.
●​ Ito ay isang kamangha-manghang anyo ng 7. Mahusay na Paggamit ng Wika
sining na nagpapahayag ng kahulugan sa a.​ Iorganisa nang maayos ang teksto.
pamamagitan ng paghahanay ng mga
larawang Ang Paggawa ng Pictorial Essay
●​ Larawan at teksto ang dalawang -​ Pumili ng paksang tumutugon sa pamantayang
pangkalahatang sangkap ng pictorial essay. itinakda ng inyong guro.
-​ Isaalang-alang ang iyong audience.
Mga Katangian ng Mahusay na Pictorial Essay -​ Tiyakin ang iyong layunin sa pagsulat at gamitin ang
iyong mga larawan sa pagkakamit ng iyong layunin.
1. Malinaw na Paksa -​ Kumuha ng maraming larawan.
a.​ Kailangang pumili ng paksang mahalaga sa iyo at alam -​ Piliin at ayusin ng mga larawan ayon sa lohikal na
na alam mo. pagkakasunod-sunod.
2. Pokus -​ Isulat ang iyong teksto sa ilalim o sa tabi ng bawat
a.​ Ang iyong malalim na pag-unawa, pagpapahalaga at larawan.
matamangobserbasyon sa paksa ay mahalagang
sangkap.
Tandaan: -​ Para sa epektibong pagsulat, makakabuti ang pagkuha
-​ Mahalagang ang gumagawa nito ay may kakayahan at ng larawan at mga tala sa mga bagay na
kaalaman sa dalawa ring larangan, sa potograpiya at naoobserbahan at naririnig mo.
sa wika.
-​ Ang pictorial essay ay kaiba sa picture story. Mga Gabay sa Pagsulat ng Lakbay Sanaysay

Lakbay Sanaysay - isang uri ng sulating tumatalakay sa 1.​ Hindi kailangang pumunta sa ibang bansa o malayong
karanasan sa paglalakbay. lugar upang makahanap ng paksang isusulat.
Travelogue - maaaring dokumentaryo, pelikula, palabas sa 2.​ Huwag piliting pasyalan ang napakaraming lugar sa
telebisyon o ano mang bahagi ng panitikan na nagpapakita at iilang araw lamang.
nagdodokumento ng iba’t ibang lugar na binisita at mga 3.​ Ipakita ang kwentong-buhay ng tao sa iyong sanaysay
karanasan dito ng isang turista at dokumentarista. 4.​ Huwag magpakupot sa mga normal na atraksyon at
Travel Blogging - nabibigyan ng ideya ang mga manlalakbay pasyalan.
kung ano ang aasahang makita, mabisita, madanas at makain 5.​ Hindi lahat ng paglalakbay ay positibo at puno ng
sa isang lugar. kaligayahan.
6.​ Alamin mo ang mga natatanging pagkain na sa lugar
Payo kung Paanong Epektibong Makapagsusulat habang lamang na binisita matitikman at pag-aralang lutuin ito.
Naglalakbay (Dity Moore, 2013) 7.​ Sa halip na mga popular at malalaking katedral,
Magsaliksik bisitahin ang maliit na pook-sambahan ng mga taong
-​ Huwag lamang magpakupot sa mga guidebook, hindi gaanong napupuntahan at isulat ang kapayakan
bagkus ay unawain ang kasaysayan, ekonomiya, ng pananampalataya rito.
kultura, agrikultura, pagkain, relihiyon, at mga 8.​ Isulat ang karanasan at personal na repleksyon sa
paniniwala ng isang lugar paglalakbay.
Mag-isip na labas pa sa ordinaryo
-​ Kailangan mong magpakita ng mas malalim na Ano ang kahalagahan ng pagsulat ng isang
anggulong hindi basta namamalas ng mata. Kailangan sanaysay?
mong magkwento ng karanasan, humanap ng malalim -​ Bagay na hindi naintindihan sa klase
na kahulugan at mailarawan ang lahat ng ito sa -​ Mga bagay na medyo naguguluhan at naitanong
malikhaing paraan. -​ Bagay na naunawaan at nais ibahagi sa klase
Maging isang manunulat -​ Mahalaga ang sanaysay, sapagkat dito mo
naibabahagi ang iyong saloobin at nabibigyan patunay
sa pamamagitan ng mga katotohanan na datos.
 -​ Pakikipag-usap sa dati at inaasahang
benepisyaryo, magkakaroon ng mas malinaw
na pagtingin sa aktuwal nilang
pangangailangan.
Panukalang Proyekto 2.​ Pagbabalik-tanaw sa mga naunang panukalang
-​ Detalyadong deskripsyon ng isang serye ng mga proyekto
aktibidad na naglalayong maresolba ang isang tiyak na -​ Sa pamamagitan nito, mabibigyang-kamalayan
problema. sa mga naging pagkakamali ng mga nauna
-​ Makikita ang detalyadong pagtalakay sa dahilan at nang panukala.
pangangailangan sa proyekto, panahon sa 3.​ Pagbabalik-tanaw sa mga ulat sa ebalwasyon ng mga
pagsasagawa ng proyekto at kakailanganing resorses. proyekto
-​ Mabibigyan ng tamang datos kung titignang
Mga Tagubilin sa Pagsulat ng Panukalang muli ang ebalwasyon ng mga nakalipas na
Proyekto proyekto.
1.​ Magplano nang maagap 4.​ Pag-organisa ng mga focus group
2.​ Gawin ang pagpaplano nang pangkatan. -​ Tiyakin lamang na ang mga taong magiging
3.​ Maging realistiko sa gagawing panukala. bahagi ng proyekto ay may pagnanais na
4.​ Matuto bilang isang organisasyon. makisangkot at mag-ambag.
5.​ Maging makatotohanan at tiyak. 5.​ Pagtingin sa mga datos estadistika
6.​ Limitahan ang paggamit ng teknikal na jargon. -​ Maging sigurado sa mga datos na ibibigay.
7.​ Piliin ang pormat ng panukalang malinaw at madaling
basahin. 6.​ Pagkonsulta sa mga eksperto
8.​ Alalahanin ang prayoridad ng hihingian ng suportang -​ Mapatataas ang kredibilidad ng panukala kung
pinansyal. ikinonsulta ang mga ito sa mga eksperto.
9.​ Gumamit ng mga salitang kilos sa pagsulat ng
panukalang proyekto. 7.​ Pagsasagawa ng mga sarbey at iba pa
-​ Mangalap ng preliminaryong impormasyon at
Mga Dapat Gawin bago and Pagsulat ng datos
Panukalang Proyekto 8.​ Pagsasagawa ng mga pulong at porum sa komunidad
1.​ Pag-interbyu sa dati at inaasahang tatanggap ng -​ Makukuha ang kooperasyon ng komunidad
benepisyo kung mayroong tuwirang pagsasangkot sa
kanila.
 4.​ Mag-iimplementang Organisasyon
6. Layunin
a.​ Ilalahad sa bahaging ito ang
masaklaw na layon ng panukalang
Pagsulat ng Panukalang Proyekto at ang mga proyekto.
Elemento nito 7. Target na Benepisyo
1. Titulo ng Proyekto a.​ Ipakikita sa bahaging ito kung sino
a.​ Ang pahina para dito ay kailangan ang mga makikinabang sa panukalang proyekto
kung ang proposal ay mas mahaba 8. Implementasyon ng Proyekto
sa tatlong pahina. a.​ Iskedyul.
2. Nilalaman b.​ Alokasyon.
a.​ Mahalaga ang c.​ Badyet.
pahinang ito upang madaling d.​ Pagmonitor at Ebalwasyon.
mahanap ang mga bahagi ng e.​ Pangasiwaan at Tauhan.
proposal. f.​ Mga Lakip.
3. Abstrak
a.​ Ito ang huling ginagawa na bahagi Adyenda
ng panukala. Inaasahang makikita ●​ Nagmula sa pandiwang Latin na ''agere'' na
sa abstrak ang pagtalakay sa nangangahulugang gagawin.
suliranin, layunin, organisasyon na ●​ Isang dokumento na naglalaman ng listahan
responsible sa implementasyon ng mga pag-uusapan at dapat talakayin sa
4. Konteksto isang pagpupulong.
a.​ Naglalaman sa
sanligang sosyal, ekonomiko, Mga Konsiderasyon sa Pagdisenyo ng Agenda
political, at kultural ng panukalang
proyekto. ●​ Saloobin ng mga kasamahan
5. Katwiran ng Proyekto ●​ Paksang mahalaga sa buong grupo
a. Ito ang pinakarasyonal ng proyekto. ●​ Estrukturang patanong ng mga paksa
Nahahati ito sa apat na Sub-seksyon: ●​ Layunin ng bawat paksa.
1.​ Pagpapahayag sa Suliranin ●​ Oras na ilalaan sa bawat paksa
2.​ Prayoridad na Pangangailangan ●​
3.​ Interbensyon Mga Hakbang sa Pagbuo ng Agenda
 Katitikan ng Pulong
1. Alamin ang layunin ng pagpupulong.
2. Sulatin ang agenda tatlo o higit pang araw bago ang ●​ Ang katitikan ay ang opisyal na record ng
pagpupulong. pulong ng isang organisasyon, korporasyon,
3. Simulan sa mga simpleng detalye. o asosasyon.
4. Magtalaga lamang ng hindi higit sa limang paksa para sa ●​ Ito ay tala ng mga napagdesisyonan at mga
agenda. pahayag sa isang pulong.
5. Ilagay ang nakalaang oras para sa bawat paksa.
6. Isama ang ibang kakailanganing impormasyon para sa Portfolio
pagpupulong. ●​ Layunin nitong ipakita ang pag-unlad ng
Pulong kaalaman at kasanayan sa pagsulat

●​ Pagtitipon ng dalawa o higit pang indibidwal Mga Bahagi ng Portfolio

upang pag-usapan ang isang komon na 1.​ Pabalat
layunin para sa pangkalahatang kapakanan 2.​ Pamagitang Pahina
ng organisasyon. 3.​ Prologo
4.​ Talaan ng Nilalaman
Hakbang sa Pagsasagawa ng Pulong 5.​ Mga Sulatin
6.​ Epilogo
1. Pagbukas ng Pulong 7.​ Rubriks
2. Paumanhin 8.​ Bionote
3. Adapsyon sa katitikan ng nakaraang pulong Ang Paggawa ng Portfolio
4. Paglilinaw mula sa katitikan ng nakaraang pulong 1.​ Pamagatan ang iyong Portfolio.
5. Pagtalakay sa mga liham 2.​ Gawin ang Pamagating Pahina.
6. Pagtalakay sa mga ulat 3.​ Isulat ang iyong Prologo.
7. Pagtalakay sa agenda 4.​ Gawin ang Talaan ng Nilalaman.
8. Pagtalakay sa paksang di-nakasulat sa agenda 5.​ Tipunin ang iyong mga sulatin
9. Pagtatapos ng pulong 6.​ Isulat ang iyong Epilogo.
7.​ Gawin ang pahina para sa Rubriks.
8.​ Isulat ang iyong Bionote
9.​ Palamutian ang iyong Portfolio.
10.​Ipasa ang iyong portfolio.
AYAWW KO NAAA SUKO NA AKOO BUKAS NAMAN
!!!! Di na keri ng mata koo antok na din ako….

Sige sige oks na yan tulog kana mamaya pako eh

HAHAHAHAH

“Why pass the exam when you can pass away”