Z INNEJ BAJKI.

MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE DO PODRĘCZNIKA

DO NAUKI JĘZYKA POLSKIEGO DLA DZIECI
W NIEMCZECH

AUTORKI:
Anna Rabczuk, Joanna Prędota, Marta Skura, Aleksandra Święcka

REDAKCJA MERYTORYCZNA I PROGRAMOWA:

Anna Rabczuk

ILUSTRACJE:
Marta Zabłocka/życie-na-kreskę

logo WUW.indd 1 5/12/2014 12:54:19 PM

Warszawa 2019
Tytuł oryginału: Z innej bajki. Materiały uzupełniające do podręcznika do nauki języka polskiego dla
dzieci w Niemczech

Redakcja językowa:
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Oprawa graficzna i skład:

Marta Zabłocka

Koordynacja projektu:
Lilia Luboniewicz

Recenzenci:
dr hab. Piotr Garncarek, Uniwersytet Warszawski
prof. dr hab. Grażyna Zarzycka, Uniwersytet Łódzki

Copyright © by Fundacja Wolność i Demokracja, Warszawa 2019

Copyright © by Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2019

ISBN 978-83-235-4023-6 (WUW)

ISBN 978-83-947079-7-2 („Polonicum”)
ISBN 978-83-947122-3-5 (Fundacja „Wolność i Demokracja”)

Fundacja Wolność i Demokracja: wid.org.pl

Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum”,
Uniwersytet Warszawski: polonicum.uw.edu.pl
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: wuw.pl
Polska Macierz Szkolna: polskamsz.de

Podręcznik Z innej bajki. Podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci w Niemczech jest
dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0. Międzynarodowa. Pewne
prawa zastrzeżone na rzecz Fundacji Wolność i Demokracja oraz WUW.

Książka Z innej bajki. Podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci w Niemczech przeznaczona
jest dla odbiorcy w wieku od siódmego roku życia. Oznacza to, że mogą z niej z powodze-
niem korzystać także starsze dzieci i młodzież. Materiał przygotowany jest tak, aby realizo-
wać go przede wszystkim w szkołach sobotnich pod kierunkiem nauczycielki/nauczyciela.
Niemniej wiele typów zadań można wykonywać w domu samodzielnie lub z rodzicami.

Podręcznik powstał w ramach zlecenia przez Kancelarię Senatu zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za
granicą w 2019 roku. Zezwala się na dowolne wykorzystywanie utworu pod warunkiem zachowania ww. informacji,
w tym informacji o stosownej licencji, o posiadaczach praw oraz o zleceniu zadania publicznego przez Kancelarię
Senatu oraz o przyznaniu dotacji na jego wykonanie w 2019 roku.
Drogie Nauczycielki, Drodzy Nauczyciele!

Oddajemy w Państwa ręce książkę Z innej bajki. Podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci
w Niemczech, a wraz z nią Materiały uzupełniające dla nauczyciela. Zdecydowałyśmy się na wzboga-
cenie klasycznej propozycji dydaktycznej o taki dodatek, ponieważ chciałybyśmy wyjść naprzeciw
Państwa oczekiwaniom, które miałyśmy możliwość poznać zarówno na etapie początkowych prac
nad podręcznikiem, jak i już po przedstawieniu go w wersji roboczej nauczycielkom i nauczycie-
lom w Niemczech. Starałyśmy się uwzględnić wszystkie Państwa uwagi i sugestie, za które w tym
miejscu serdecznie dziękujemy.

W maju 2019 roku wśród nauczycieli uczących polszczyzny w Niemczech przeprowadzono ankietę
dotyczącą Państwa potrzeb. Zarówno podczas jej wnikliwej analizy, jak i niezwykle inspirujących
spotkań z Państwem pojawiło się kilka ważnych kwestii, na które w znakomitej większości odpo-
wiedziałyśmy, przygotowując materiały dla Państwa, a na kilka innych odpowiemy w niniejszym
wstępie.

• Wiek odbiorcy: Książka przeznaczona jest dla dzieci uczących się języka polskiego w Niem-
czech już od siódmego roku życia. Oznacza to, że pracować z nią mogą z powodzeniem także
starsze dzieci i młodzież, w tym grupy mieszane, w których uczniowie są w różnym wieku.

• Język odbiorcy: Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla dzieci, dla których język polski
jest językiem odziedziczonym. Jest on tutaj rozumiany jako drugi język ojczysty, a więc język
rodziców/dziadków, który dzieci dziedziczą, tzn. przyswajają naturalnie od wczesnego dzieciń-
stwa przez kontakt z rodziną. Z czasem bywa wypierany przez język kraju zamieszkania. Uży-
wany jest głównie w sferze prywatnej, a więc edukacja dziecka nie odbywa się w tym języku.

• Poziom zaawansowania językowego: Zważywszy na fakt, że podręcznik przeznaczony jest do

nauki języka polskiego jako odziedziczonego, dokonałyśmy zupełnie innego rozkładu akcentów
w rozwijaniu poszczególnych sprawności językowych, niż ma to miejsce w klasycznym proce-
sie nauczania języka obcego. Wiemy bowiem, że nasz odbiorca dysponuje już pewną wiedzą,
którą, pisząc podręcznik, cały czas uwzględniałyśmy. Wobec tego w książce systematyzujemy
i „przemycamy” podstawowe informacje gramatyczne (można je porównać do poziomu A1/A2
wg klasyfikacji ESOKJ1), jednocześnie uwalniamy rozbudowaną i bogatą leksykę (wychodzącą
niekiedy nawet poza poziom A2).

• Treści programowe: Za zasadnicze dokumenty wyznaczające zakres podejmowanych zagad-

nień przyjęłyśmy: podstawę programową MEN (a więc dokument opisujący program nauczania
dla dzieci uczących się polskiego jako języka ojczystego), jak i Programy nauczania języka polskie-
go jako obcego. Poziomy A1-C2 (które są przeznaczone dla uczących się języka polskiego jako
1
Europejski System Opis Kształcenia Językowego
 obcego). Połączenie wytycznych z obu dokumentów stało się dla nas podstawą programową
dla dzieci uczących się języka polskiego jako odziedziczonego.

• Fabularyzacja treści: Dzięki zastosowaniu metodyki nauczania języka polskiego jako odziedzi-
czonego możemy przyspieszyć proces nauczania, dać dzieciom poczucie, że znają już wiele
słów, dzięki czemu czują się i ekspertami, i łatwiej jest nam przedstawić im ciekawą historię
książkowych bohaterów – piątki przyjaciół. Dzieci z polskich, niemieckich i polsko-niemieckich
małżeństw, a więc prawie takich, jak nasi odbiorcy, chodzących na lekcje polskiego do szkół
sobotnich w Niemczech. To pokolenie zanurzone w zupełnie innych realiach niż generacja ich
rodziców, którzy wychowywali się w homogenicznych (polskich bądź niemieckich) obszarach
językowo-kulturowych. Nasi bohaterowie są bilingwalni z domu. Ich dziadkowie żyją po obu
stronach granicy. Dzieci poznają więc niejako dwa światy, które w ich głowach wydarzają się
równocześnie. Wychodzimy z założenia, że takie zderzanie ze sobą dwóch kultur jest i dobrym,
i bezpiecznym zabiegiem poznawczym. Bezpiecznym, dlatego że nasi młodzi bohaterowie
identyfikują się z obydwoma kręgami kulturowymi, a więc w ciekawy sposób porównują to, co
„swoje” z tym, co również „swoje”. Zastosowałyśmy taki zabieg, ponieważ wiemy, jak ważna dla
młodego odbiorcy jest możliwość identyfikacji z książkowym bohaterem. Wspomniałyśmy, że
bohaterowie są „prawie” tacy sami jak nasi odbiorcy, ponieważ przyjaciele Z innej bajki są, jak
się później okaże, superbohaterami. Wystarczy zwrócić uwagę na ich nazwiska: Jan Twardow-
ski (nauczyciel), Julia Syreńska, Zofia Kozłowska i Kacper Kozłowski, Aleksander Smoczyński
i Bartek Kamiński. Nawiązują one do baśni i legend polskich, które są omawiane w kolejnych
rozdziałach.

• Czas pracy z podręcznikiem: Książka składa się z 36 modułów i powtórzenia odgrywającego

rolę egzaminu końcowego. Wyniki badania ankietowego wyraźnie wskazują, że dysponują
Państwo różną liczbą godzin przeznaczonych na naukę języka polskiego z daną grupą. Dlatego
też w niniejszych opracowaniach (podręcznik + materiały uzupełniające) przedstawiamy wersję
bardzo obfitą. Oznacza to, że nauczyciel musi podejmować decyzję, czy wykorzysta wszystkie
zaproponowane przez nas zadania, czy też ze względu na ograniczony czas pracy z uczniami
będzie musiał zrezygnować z niektórych z nich. Każdy z modułów z pewnością wystarczy na
90-120 minut pracy. Jednak po wzbogaceniu go o gry i zabawy zawarte w niniejszych Materia-
łach uzupełniających można realizować dany rozdział nawet podczas kilku spotkań. Podręcznik
zapewnia materiały dydaktyczne na zajęcia trwające w cyklu dłuższym niż rok.

• Praca z podręcznikiem i z elektronicznymi Materiałami uzupełniającymi: Warto zauważyć, że

nie zawsze wszystkie treści zawarte w podręczniku należy realizować w pierwszej kolejności,
a zadania dodatkowe z Materiałów uzupełniających tylko wtedy, kiedy wystarczy czasu. Przy-
gotowując się do zajęć, warto zapoznać się zarówno z zawartością danego modułu, jak i z pro-
pozycją dodatkową, ponieważ część zadań z podręcznika można zadać jako pracę domową,
niektóre można po prostu pominąć, a samą lekcję należy urozmaicić grą, zabawą, piosenką,
 ćwiczeniem, projektem czy tekstem z niniejszego e-booka. Gorąco zachęcamy do nauki dzieci
przez zabawę, jak najczęstszego zmieniania typów przedstawianych na lekcji materiałów, ko-
rzystania z różnorodności zadań.

• Język i tematyka podręcznika: Tematyka i leksyka poszczególnych modułów jest dostosowana

do wieku i zainteresowań uczniów szkoły podstawowej i jest dobrana tak, by umożliwić uczą-
cym się nawiązywanie kontaktu w języku polskim z rówieśnikami – tu kładziemy akcent na
formy nieoficjalne, w tym gwarę młodzieżową, stawianie pytań, udzielanie na nie odpowiedzi,
podstawowe akty mowy i użytkowe gatunki tekstów. Prezentujemy także strategie nawiąza-
nia kontaktu z osobami o wyższym statusie – tu kładziemy akcent na użycie form oficjalnych
i grzeczność językową. Koncentrujemy się także na opisie siebie i swoich działań w zróżnico-
wanym środowisku społecznym. W podręczniku uwzględniono kalendarz polski, znajdą więc
w nim Państwo lekcje świąteczne, okolicznościowe i opisujące wydarzenia z roku szkolnego.

• Stałe elementy w Materiałach uzupełniających: Prawie w każdym module (poza pierwszym) na

początku znajduje się segment Twoje pisarskie supermoce, a w Materiałach uzupełniających na
początku każdego rozdziału zamieściłyśmy tekst dyktanda powtórzeniowego, sprawdzającego
opanowanie zasad pisowni wyrazów z poprzedniej lekcji. Dzieci powinny wpisywać go do
podręcznika w miejscu oznaczonym hasłem Twoje pisarskie supermoce lub do zeszytu. Dzięki
takiemu zabiegowi dzieci łatwo zauważą rozwój swoich pisarskich umiejętności, co będzie dla
nich doskonałą motywacją do dalszej nauki. Dyktando nie musi być dyktowane w całości, może
zostać napisane w dowolnym momencie zajęć. Bardzo ważne jest, by podkreślać to, co było
napisane poprawnie i nie szczędzić uczniom pochwał, a następnie wspomnieć o fragmentach/
wyrazach wymagających poprawy. Nigdy nie należy stosować odwrotnej strategii, a więc nie
wolno korygować błędów w pierwszej kolejności, a dopiero potem wspomnieć o wyrazach
napisanych poprawnie.

• Praca z uczniami na różnych poziomach zaawansowania językowego: Zdajemy sobie spra-

wę, że niekiedy Państwa grupy tworzą uczniowie i w różnym wieku, i znające polszczyznę nie
na tym samym poziomie. W takich sytuacjach zalecamy modyfikowanie zadań tak, by osoby
lepiej znające język polski występowały w roli eksperta. Mogą one np. czytać tekst dyktanda
dla reszty uczniów. Podczas rozwiązywania klasycznych ćwiczeń takie osoby powinny być
„konsultantami”, którzy zatwierdzają odpowiedzi podane przez dzieci mniej zaawansowane
w znajomości polszczyzny itd.

• Chwalmy, chwalmy i jeszcze raz chwalmy! Pochwały to bardzo ważny element wzmacniający
motywację w dydaktyce. Nie zapominajmy o tym. Do tego po polsku: bawmy się, organizujmy
konkursy, twórzmy projekty, śpiewajmy, gotujmy, malujmy, świętujmy, wykorzystujmy atrak-
cyjne materiały i aplikacje… nie tylko dlatego, że uczymy w XXI wieku, nie tylko dlatego, żeby
nasza praca była dla nas pasją, ale przede wszystkim dlatego, żeby zarówno dzieci, jaki i Pań-
 stwo wstający w sobotę rano, czuli, że czeka je wielka przygoda, że będzie się działo. Za kilka,
kilkanaście lat ci młodzi adepci polszczyzny podziękują Państwu za to, że dzięki Wam, chciało
im się wstawać, że dzięki Wam, mają w rękach doskonałe narzędzie do kontaktu z przodkami,
narzędzie biznesowe, narzędzie do własnego dwujęzycznego i dwukulturowego wnętrza.

Takich podziękowań, owocnej pracy, wielu sukcesów i wzruszeń w imieniu własnym i reszty Ze-
społu Autorskiego podręcznika Z innej bajki (Joanny Prędoty, Marty Skury i Aleksandry Święckiej)
Państwu życzę

Anna Rabczuk
Numer Tytuł Gramatyka Leksyka Kultura strona
lekcji rozdziału i ortografia i komunikacja
0. Poznajmy się Jestem.../Nazywam się.../ Krótka autoprezentacja
Mam na imię...

1. Abecadło z pieca Alfabet polski, Świat dziecka – Wiersz Abecadło 15

spadło głoska a litera, zabawki, zabawy, rzeczy Juliana Tuwima,
spółgłoski codziennego użytku. informacje o Tuwimie
a samogłoski. Opowiadanie
Pytania: Kto to jest? o ulubionych zabawkach
Co to jest? i zabawach.
Porządkowanie według
kolejności alfabetycznej
imion i nazwisk

2. „Proszę, dziękuję, Spółgłoski twarde Powitania, pożegnania, Powitania i pożegnania 18

przepraszam. i miękkie. przedstawianie się. oficjalne i nieoficjalne.
Te słowa dzisiaj Zaimki osobowe Podstawowe informacje Nawiązywanie
ogłaszam” w mianowniku. o sobie i innych kontaktu
Definicja czasownika. w formie ustnej z rówieśnikami
Odmiana czasownika i pisemnej. i nauczycielem.
być oraz czasowników Zadawanie pytań Zadawanie
koniugacji -am, -asz koleżance i koledze oraz pytań oficjalnych
nauczycielowi. i nieoficjalnych. Formy
Przysłówki typu świetnie, grzecznościowe:
doskonale, wspaniale proszę, przepraszam,
– synonimy dziękuję, proszę pana,
proszę pani i in.
Grzeczność w Polsce.
Piosenka bardzo
kulturalna i refleksja
na temat sposobów
powitania w różnych
kulturach (materiały
uzupełniające)

3. W plecaku Definicja rzeczownika, Życie szkolne – Początek roku 24

szkolnym rodzaje rzeczownika wyposażenie sali szkolnego.
– męski, żeński, nijaki lekcyjnej, przybory Przedmioty szkolne
i męskoosobowy. szkolne, podstawowe w Polsce i Niemczech.
Zaimki wskazujące ten, emocje związane Plecak szkolny – jego
ta, to, te z pierwszym dniem zawartość i waga
szkoły, przedmioty
szkolne, dni tygodnia,
plan lekcji
4. Jestem super! Spółgłoska ł – Opis osoby – wygląd Wiersze Jana 32
pisownia i wymowa. zewnętrzny i cechy Brzechwy
Definicja przymiotnika, charakteru (wady Samochwała oraz Leń
końcówki i zalety). (drugi – materiały
przymiotników Zainteresowania (lubię…) uzupełniające).
w mianowniku (rodzaj i umiejętności (umiem…). Opisywanie osób
męski, żeński, nijaki, Antonimy i synonimy i prawienie im
niemęskoosobowy). przymiotników komplementów
Definicja
bezokolicznika.
Konstrukcje
lubić, umieć
z bezokolicznikiem
– szyk

5. Kim chcesz być Narzędnik Nazwy zawodów Wybrane powiedzenia 40

w przyszłości? rzeczownika męskich i żeńskich. związane z pracą.
i przymiotnika Określenia dotyczące Wyrażanie pragnień.
w liczbie pojedynczej pracy (trudna, Wyrażanie opinii
i mnogiej – zawód, monotonna itp.). dotyczących
narodowość. Podawanie, czym poszczególnych
Zamiana konstrukcji to zajmują się wykonawcy zawodów: nudny,
jest na jest. poszczególnych ciekawy, ważny…
Koniugacja I: -ę, -esz, zawodów (np. kucharz Wiersz Danuty
pisownia i wymowa -ę, gotuje). Wawiłow A jak będę
-ą w rzeczownikach Pytanie o pragnienia dorosła, piosenki i inne
oraz czasownikach dotyczące zawodów materiały edukacyjne
I koniugacji wykonywanych o zawodach (materiały
w przyszłości, wyrażanie uzupełniające)
tych pragnień: Kim
chcesz być w przyszłości?
W przyszłości chcę/
chciał(a)bym być…/będę…

6. Powtórzenie. Złota Konstruowanie pytań. Nazwy pór roku, Frazeologizmy polska 48

polska jesień Narzędnik liczby słownictwo związane złota jesień, babie lato.
pojedynczej i mnogiej. z jesienią – kolory Wiersz Józefa
Konstrukcje jesieni, oznaki jesieni, Czechowicza Jesień.
odpowiadające na dary jesieni Inne wiersze
pytanie dlaczego? i piosenki oraz prace
ze spójnikami bo, manualne o tematyce
dlaczego, gdyż jesieni (materiały
uzupełniające)
7. „Najlepsza drużyna Biernik liczby Rodzina – opisywanie Nazwiska męskie 54
to moja rodzina” pojedynczej. członków rodziny, i żeńskie.
Zaimki dzierżawcze. przyjaciół i siebie. Piosenka zespołu Mała
Koniugacja -ę, -isz/-ę, Odpowiadanie na Orkiestra Dni Naszych
-ysz. pytania typu: Co/kogo pt. Piosenka o rodzinie.
Różnica w wymowie masz/lubisz/kochasz? Julian Tuwim, O panu
i pisowni między sz a si i wyrażanie posiadania Tralalińskim (materiały
oraz dz a dzi uzupełniające)
8. Ile masz lat? Oznaczanie miękkości Liczebniki (1–30). Formy deminutywne 61
spółgłosek. Dodawanie imion żeńskich
Koniugacja -em, -esz. i odejmowanie. i męskich.
Formy deminutywne Opowiadanie na pytanie Pytanie ludzi o ich
imion żeńskich Ile masz lat? wiek.
i męskich. Formuła Wszystkiego
Rok a lata/lat najlepszego z okazji
urodzin i tekst Sto lat
9. Tu płacimy Liczba mnoga Liczebniki 31–199. Porównanie realiów 68
w złotych rzeczowników Owoce, warzywa, płacenia w Polsce
niemęskoosobowych. produkty spożywcze, i w Niemczech.
Odmiana złoty, grosz, rodzaje sklepów, działy Wiersz Jana Brzechwy
euro, cent w cenach w supermarkecie. Na straganie.
Robienie zakupów. Wybrane
Opisywanie warzyw frazeologizmy
i owoców (smak, kształt, związane z pieniędzmi
kolor…)
10. „Jedzie pociąg Koniugacja Określenie sposobów Lokomotywa Juliana 74
z daleka” czasowników ruchu: przemieszczania się. Tuwima
iść, jechać, chodzić, Pytanie o środki
jeździć. transportu
11. Kto pyta, nie błądzi Zdania pojedyncze Pory dnia. Pytanie o informacje 79
oznajmujące i pytające Mój dzień i udzielanie informacji
12. Powtórzenie Biernik liczby Rodzina. Imiona polskie 84
pojedynczej. Owoce, warzywa,
Koniugacja produkty spożywcze.
czasowników. Rodzaje sklepów.
Liczba mnoga Środki transportu.
rzeczowników Pory dnia.
niemęskoosobowych Mój dzień
13. Mamo, nie ma soku Dopełniacz Sporządzanie listy Frazeologizmy 89
pomarańczowego! rzeczownika zakupów świątecznych. z liczebnikiem 5, 6, 7,
i przymiotnika Kontynuacja liczebników 8, 9, 10.
liczby pojedynczej np. dopełniacz po Przepis na pierniki
(po formie nie ma, liczebnikach 5–10:
po czasownikach 10 jajek, 5 bananów,
zaprzeczonych, 6 marchewek
po liczebnikach
głównych)
14. Toruńskie pierniki Dopełniacz Boże Narodzenie. Różnice między 93
na świątecznym rzeczownika Formułowanie życzeń. tradycjami
stole i przymiotnika liczby Słownictwo związane świątecznymi w Polsce
mnogiej z Bożym Narodzeniem i w Niemczech.
Składanie życzeń.
Tradycje i zwyczaje

15. Interesuję się Narzędnik liczby Zainteresowania, hobby, Kółka zainteresowań 102
księżniczkami mnogiej i pojedynczej gry, zabawy.
i syrenkami, a ty? Opisywanie
umiejętności i pytanie
o nie

16. Julka nigdy nie Określanie Przysłówki Wybrane 112

myśli o chłopakach, częstotliwości frekwencyjne. frazeologizmy
ale dziś Jak często...? Podstawowe czasowniki
wieczorem… Wyrażanie opisujące rutynę dnia
następstwa zdarzeń codziennego
w teraźniejszości:
najpierw..., potem...

17. A dla mnie pierogi Zadawanie pytań. Wyrażanie pragnienia, Imieniny – znaczenie, 120
z truskawkami! Rozróżnianie użycia składanie zamówienia, świętowanie,
zwrotów: podoba mi nazwy typowych zwyczaje.
się, lubię i smakuje mi polskich dań, kolacja Kuchnia polska
w restauracji

18. Powtórzenie Dopełniacz. Składanie życzeń Polskie łamańce 126

Narzędnik. świątecznych. językowe
Przysłówki Zainteresowania.
częstotliwości Rutyna dnia
codziennego.
Zamawianie dań
w restauracji.
Zadawanie pytań

19. Polski Indiana Rozróżnienie Dzień Babci i Dzień Jak obchodzimy ten 133
Jones przymiotnik Dziadka dzień w Polsce?
– przysłówek. Czy obchodzi się go
Tworzenie w Niemczech?
przysłówków od Opisywanie
przymiotników umiejętności na
podstawie informacji
o babciach i dziadkach:
Moja babcia świetnie
gotuje. Moja babcia
pięknie maluje. Mój
dziadek fantastycznie
opowiada
20. Tarcza, miecz Czas przeszły (tylko Historia mojego miasta Wzmianki o historiach 140
i zwyczajne lustro formy regularne) miast, z których
część 1 pochodzą rodziny
naszych dzieci – Julka
i Bartek opowiadają
o Warszawie.
Legendy o Syrence
i Bazyliszku

21. Ratuszowa wieża Czas przeszły (formy Historia mojego miasta Wzmianki o historiach 145
i zabójczy baran nieregularne) część 2 miast, z których
pochodzą rodziny
naszych dzieci –
Bliźniaki opowiadają
o Poznaniu, a Aleks
o Krakowie
22. Kacper i Zosia Powtórzenie Jaki jest twój pokój? Meble i sprzęty 151
w jednym stali narzędnika liczby domowe.
domku... pojedynczej i mnogiej Dzieci opisują
Przyimki statyczne swoje pokoje i/lub
o rekcji narzędnikowej mieszkania

23. Będę pierwszy na Liczebniki porządkowe Będę pierwszy na mecie! Nazwy dyscyplin 157
mecie! i sprzętów sportowych

24. Powtórzenie Przymiotnik – Umiejętności. Legendy 164

przysłówek. Czas Meble.
przeszły. Sport
Liczebniki porządkowe
25. Dziś są moje Nazwy miesięcy Kiedy masz urodziny? Umieszczanie zdarzeń 168
urodziny w miejscowniku w czasie (daty), np.
(funkcjonalnie). Kiedy masz urodziny?
Daty: dzień + miesiąc Kiedy są święta?
Powtórzenie dni
tygodnia
26. Proszę Państwa, Pytania: Jaki? Jaka? Duże zwierzę – Dzieci uczą się nazw 176
oto miś... Jakie? Który? Która? identyfikowanie zwierząt zwierząt. Planują
Które? i opisywanie ich wycieczkę do ZOO.
Stefek Burczymucha i/
lub Lekcja kleksografii

27. Babcia Halinka Wielkanoc Polskie tradycje 181

z Poznania wielkanocne
a niemieckie tradycje.
Czy w innych
krajach obchodzi się
Wielkanoc?
Składanie życzeń
28. Zamień albo oddaj! Mieć na sobie a nosić Wiosenne porządki Wybrane 187
Wiosenne porządki coś. i przegląd szafy – nazwy frazeologizmy
w szafie Wyrażanie preferencji ubrań, określanie
w konstrukcjach wielkości (to jest za małe,
z czasownikiem woleć a to za duże)

29. Trzeba wspierać Czasowniki Udzielanie rad Reguły zachowania się 197
przyjaciół, ale nie niewłaściwe: trzeba, dotyczących zdrowia. w zoo, parku.
wolno kłamać można, wolno, warto. Tworzenie zabawnych Wybrane
Wybrane typy zdań regulaminów frazeologizmy.
z żeby. Fasolki, Myj zęby
Transformacje
składniowe

30. Powtórzenie Czasowniki Miesiące, daty. Składanie życzeń na 204

niewłaściwe. Nazwy i cechy zwierząt. różne okazje
Zaimki jaki i który. Nazwy ubrań.
Wyrażanie preferencji Wielkanoc.
– konstrukcje z woleć Określanie wielkości

31. Czy w przyszłości Wprowadzenie do Powtórzenie nazw Małgorzata 210

Kacper będzie czasu przyszłego. miesięcy i pór roku. Strzałkowska, Znaki
mężem Julki? Czas przyszły Horoskop, znaki zodiaku, zodiaku
czasownika być zalety i wady charakteru.
Przewidywanie
przyszłości.
Odczytywanie dat

32. Bohaterem Czas przyszły Supermoce. Projektowanie 218

być, czyli złożony wszystkich Opowiadanie Szczęśliwej Krainy.
z supermocami czasowników o przyszłości. Wybrane
w obronie niedokonanych (w tym Wyrażenia opisujące frazeologizmy
Szczęśliwej Krainy modalnych). przyszłość
Zadawanie pytań
dotyczących
przyszłości

33. Na łonie natury Bardzo proste zdania Majówka, piknik za 1, 2, 3 maja, opis tych 223
złożone ze spójnikami miastem świąt, tradycje.
i, a, bo Informacje o Unii
(Zosia bawi się lalką, Europejskiej (hymn,
a Kacper biega kraje członkowskie).
z latawcem) Godło, hymn, flaga

34. „A ja wolę swoją Formy adresatywne Składanie życzeń Dzień Matki, Dzień 227
mamę” wołacza (Droga Mamo, rodzicom, laurka, ręcznie Ojca.
Drogi Tato) robione prezenty Piosenka i wiersz
o mamie
35. Żegnaj szkoło! Formy trybu Zakończenie roku Skala ocen w Polsce 230
Witajcie wakacje! przypuszczającego szkolnego (świadectwo, i w Niemczech.
wyrażające życzenie podziękowanie, strój Zakończenie roku
(Chciałbym na wakacje galowy) szkolnego w Polsce
pojechać do dziadków i w Niemczech.
do Polski) Piosenka o wakacjach

36. Powtórzenie Czas przyszły. Horoskopy, przyszłość, Informacje o Unii 236

Spójniki zdań supermoce, świat za Europejskiej
złożonych 100 lat – dyskusja
współrzędnie.
Wybrane formy trybu
przypuszczającego.
Wołacz

37. Powtórzenie 239

 MODUŁ 1: ABECADŁO Z PIECA SPADŁO

I.
2.
imiona nazwiska
Aleksander Kamiński
Bartek Kozłowska
Jan Kozłowski
Julia Smoczyński
Kacper Syreńska
Zofia Twardowski

II.
1.
ą, ę, Ć, ć, ń, Ó, ó, Ś, ś, Ź, ź, Ł, ł, Ż, ż

2.
Przykłady wyrazów mogą być różne:
ą – wąsy, książka
ę – gęś, węże
ć – być, ćwierć
ń – kończyć, słoń
ó – stół, półka
ś – jeść, Jaś
ź – późno, weź
ł – młody, stół
ż – wąż, ważyć

3.
Ä, ä, Ö, ö, Q, q, ẞ, ß, Ü, ü, V, v, X, x

III.
1.
wyraz litery głoski wyraz litery głoski
0. rzeka 5 4 5. ślimak 6 6
1. łyżwy 5 5 6. dżdżownica 10 8
2. szuflada 8 7 7. rzecz 5 3
3. dzbanek 7 6 8. słońce 6 6
4. chmura 6 5

| 15
 MODUŁ 1. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

2.
czarodziej chleb
koszyk dżungla
koledzy zjeżdżalnia

IV.
e ą a y i ę u o

V.
1.
Julia – sukienka, motyl, książka, zamek, korona
Aleks – czekolada, klocki, puzzle, pociąg, gra komputerowa
Kacper – łyżwy, szal, czapka, rower, wąż
Zosia – kredki, ołówek, papier, latawiec, rolki
Bartek – pies, źrebak, dinozaur, zjeżdżalnia, huśtawka

2.
czapka, czekolada, dinozaur, gra komputerowa, huśtawka, klocki, kredki, książka, księżniczka, la-
tawiec, łyżwy, motyl, ołówek, papier, pies, pociąg, puzzle, rolki, rower, sukienka, szal, wąż, zamek,
zjeżdżalnia, źrebak

VII.
Zachęcamy dzieci do nauki wiersza Abecadło na pamięć.
Prezentujemy ten wiersz także w formie piosenki:
https://www.youtube.com/watch?v=Y8QggNTO9m0 [28.12.2019].
https://www.youtube.com/watch?v=_x_QQ4KC58c [28.12.2019].

Dodatkowe piosenki o alfabecie:

Piosenka o alfabecie https://www.youtube.com/watch?v=7jVFmqkN4YU [28.12.2019].
Piosenka – alfabet warzywno-owocowy https://www.youtube.com/watch?v=5IQBQBvgjrg
[28.12.2019].

Dodatkowe gry i zabawy:

1. Uczniowie mają za zadanie pokazać kształt liter, wykorzystując własne ciała. Niektóre litery
może pokazać jedna osoba: np. I, do innych liter potrzebne są pary lub trzy, cztery osoby.

2. Siedzimy w kręgu. Każdy po kolei mówi swoje imię i dodaje jakąś rzecz, zwierzę, roślinę na

16 |
 MODUŁ 1: ABECADŁO Z PIECA SPADŁO

pierwszą literę swojego imienia, przy czym wykonuje gest pokazujący tę rzecz, np. Artur jak arbuz
(i pokazuje rękoma, jak wygląda arbuz), Rafał jak rower (pokazuje, jak jeździ na rowerze). Kolejne
osoby powtarzają wszystkie poprzednie porównania i dodają swoje.

3. Przygotowujemy zestaw kartek z wyrazami. Dzieci układają wyrazy tak, aby następny wyraz
zaczynał się na głoskę (literę), na którą kończył się poprzedni, np. rak – koło – ogórek – kosz –
szafa – arbuz – zegar – raz – ząb – balon – nos.

| 17
 MODUŁ 2. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

W materiałach dla nauczycieli na początku każdego modułu znajduje się tekst dyktanda powtó-
rzeniowego, sprawdzającego opanowanie zasad pisowni wyrazów z poprzedniej lekcji. Dzieci
powinny wpisywać go do podręcznika w miejscu oznaczonym hasłem „Twoje pisarskie super-
moce” lub do zeszytu. Dyktando nie musi być dyktowane w całości, może zostać napisane
w dowolnym momencie zajęć.

Dyktando powtórzeniowe
Co to jest? To są moje ulubione zabawki. To są klocki, pociąg i zamek. Mam też kredki i papier.

III.
Kacper: Dzień dobry!
Jan Twardowski: Dzień dobry!
Kacper: Co u pana słychać?
Jan Twardowski: Dziękuję, bardzo dobrze. Co u ciebie słychać?
Kacper: Dziękuję, wszystko w porządku. Jak się pan nazywa?
Jan Twardowski: Nazywam się Jan Twardowski. A ty?
Kacper: A ja jestem Kacper Kozłowski. Miło mi pana poznać.
Jan Twardowski: Mnie również miło cię poznać.

IV.
Czasami możliwe są dwie odpowiedzi.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
c. a. i. d. g. e. h. b. f. j. l. k.

V.
oficjalnie nieoficjalnie uniwersalnie
0. – Dobry wieczór. – Cześć! – Dziękuję.
– Dobry wieczór. – Cześć! – Nie ma za co.
1. – Dzień dobry. – Cześć! – Proszę.
– Dzień dobry. – Na razie. – Dziękuję.
2. – Dobranoc. – Co u ciebie słychać? – Przepraszam.
– Dobranoc. – Wszystko ok. – Nic nie szkodzi.
3. – Do widzenia. – Smacznego.
– Do widzenia. – Dziękuję. Nawzajem.
4. – Co u pana/pani słychać? – Aaa psik!
– Dziękuję, bardzo dobrze. – Na zdrowie.

18 |
 MODUŁ 2: „PROSZĘ, DZIĘKUJĘ, PRZEPRASZAM. TE SŁOWA DZISIAJ OGŁASZAM”

VI.
Warto także wytłumaczyć uczniom, kiedy w języku polskim używamy formy ‘oni’, a kiedy ‘one’.
liczba pojedyncza (singularis) liczba mnoga (pluralis)
ja my
ty wy
on, ona, ono oni, one

Oprócz definicji czasownika warto wprowadzić pojęcie bezokolicznika jako podstawowej formy
czasownika zakończonej w języku polskim na -ć lub -c, np. pisać, stać, piec, biec.

Koniugacja -am, -asz (nazwa pochodzi od końcówek 1. i 2. osoby liczby pojedynczej) zwana jest
także koniugacją III.

nazywać się (-am, -asz)

liczba pojedyncza (singularis) liczba mnoga (pluralis)
ja nazywam się my nazywamy się
ty nazywasz się wy nazywacie się
on/ona/ono nazywa się oni/one nazywają się
pan/pani nazywa się państwo nazywają się

mieć (-am, -asz)

liczba pojedyncza (singularis) liczba mnoga (pluralis)
ja mam my mamy
ty masz wy macie
on/ona/ono ma oni/one mają
pan/pani ma państwo mają

Dodatkowe ćwiczenie:
Odmiana innych czasowników należących do koniugacji -am, -asz: czytać, słuchać, rozmawiać,
grać, znać, przepraszać, szukać, przepraszać, pytać, odpowiadać i in.

VII.
2.
1. Jak się nazywasz? 4. Skąd jest twój tata?
2. Gdzie mieszkasz? 5. Gdzie mieszka twoja rodzina?
3. Skąd jest twoja mama?

| 19
 MODUŁ 2. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

3.
1. Jak ona się nazywa? 4. Skąd są ich mama i (ich) tata?
2. Jak nazywa się jej brat bliźniak? 5. Gdzie oni teraz mieszkają?
3. Skąd oni są? 6. Gdzie mieszkają ich dziadek i babcia?

4.
Mam na imię Aleks/Jestem Aleks. Nazywam się Aleksander Smoczyński. Ja, moja mama i mój
tata mieszkamy w Niemczech/Ja, moja mama i mój tata jesteśmy z Niemiec. Moja babcia i mój
dziadek mieszkają w Polsce na Śląsku/Moja babcia i mój dziadek są z Polski ze Śląska.

5.
Tu pytania mogą być różne, np.: Skąd jesteś? Gdzie mieszkasz? Skąd jest twoja mama? Jak ma
na imię twój brat/pies? Gdzie mieszkają twój dziadek i twoja babcia?

VIII.
być
liczba pojedyncza (singularis) liczba mnoga (pluralis)
ja jestem my jesteśmy
ty jesteś wy jesteście
on/ona/ono jest oni/one są
pan/pani jest państwo są

X.
Warto wyjaśnić uczniom, kiedy w języku polskim mówimy „państwo”, a kiedy „panowie” i „panie”.
KONTAKT NIEOFICJALNY KONTAKT OFICJALNY
0. Cześć! Dzień dobry!
Co (u ciebie) słychać? Co u pana słychać?
1. Jak się nazywasz? 1. Jak się pan nazywa?
2. Skąd jesteś? 2. Skąd pan jest?
3. Gdzie mieszkasz? 3. Gdzie pan mieszka?
4. Gdzie mieszka twoja rodzina? 4. Gdzie mieszka pana rodzina?
5. Czy masz mój telefon? 5. Czy ma pan mój telefon?
6. Dzięki za pomoc. 6. Dziękuję (panu) za pomoc.
7. Fajnie cię poznać. 7. Miło pana poznać.
8. Co czytasz? 8. Co pan czyta?
9. Czy znasz dobrze Warszawę? 9. Czy zna pan dobrze Warszawę?
10. Na razie! 10. Do widzenia!

20 |
 MODUŁ 2: „PROSZĘ, DZIĘKUJĘ, PRZEPRASZAM. TE SŁOWA DZISIAJ OGŁASZAM”

XI.
1. Pan jest w domu.  Panowie są w domu.
2. Gdzie jesteś?  Gdzie jesteście?
3. Skąd pani jest?  Skąd panie są?
4. On gra w tenisa.  Oni grają w tenisa.
5. Czy grasz na gitarze?  Czy gracie na gitarze?
6. Czytam interesujący magazyn.  Czytamy interesujący magazyn.
7. Ona przeprasza cię.  One przepraszają cię.
8. Jak się pan nazywa?  Jak się panowie nazywają?
9. Jestem z Niemiec.  Jesteśmy z Niemiec.
10. Gdzie mieszkasz?  Gdzie mieszkacie?

XII.
1.
Kolejność od góry: świetnie, bardzo dobrze, dobrze, tak sobie, źle, bardzo źle, fatalnie
2.
Świetnie = wspaniale, doskonale; bardzo dobrze = fajnie; dobrze = wszystko w porządku, wszyst-
ko ok; fatalnie = okropnie

DODATKOWE ĆWICZENIA
1. Czy wiesz, jak ludzie witają się w różnych zakątkach świata?
Polecany artykuł dla nauczyciela:
https://podroze.onet.pl/ciekawe/jak-witaja-sie-ludzie-w-roznych-zakatkach-swiata/nm624re
[28.12.2019].

2. Rozmowa z dziećmi na temat grzeczności. Co wypada? Czego nie wypada mówić, robić?
Polecana audycja radiowa o grzeczności dla nauczyciela:
https://www.radio.rzeszow.pl/audycje/10081/jak-sie-zmienia-grzecznosc-jezykowa-polakow
[28.12.2019].

Inne materiały dostępne w Internecie:

http://polonista.lt/wp-content/uploads/2015/11/Etykieta_material_na_-strone.pdf [28.12.2019].

XIV.
c

| 21
 MODUŁ 2. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

GRY I ZABAWY
LITEROWY POCIĄG (na powtórzenie modułu 1)
Rysujemy lokomotywę z wagonikami. Każdy wagonik jest oznaczony literą. Kiedy uczeń postawi
pionek na danym wagoniku, musi wymienić trzy słowa rozpoczynające się na literę, którą ozna-
czone jest pole. Jeśli ich nie wymieni, traci kolejkę. Zwycięża osoba, która pierwsza dotrze do
lokomotywy. [źródło: A. Achtelik, Gry i zabawy dydaktyczne, pdf, materiały własne przesłane
uczestnikom konferencji]

IMIONA
Grupa siedzi w kręgu. Piłka jest przekazywana kolejnym osobom i każdy, kto ją dostanie, mówi
bardzo wyraźnie swoje imię (lub pseudonim). Kiedy wszyscy już się przedstawią, piłka wraca do
pierwszej osoby, która rzuca ją w kierunku innego uczestnika. Ten, łapiąc piłkę, musi wykrzyknąć
imię/pseudonim osoby rzucającej. I tak kolejno – piłka rzucana jest dalej, a każda osoba łapiąca
musi wypowiedzieć imię/pseudonim rzucającego. Zabawa trwa tak długo, aż nikt się już nie myli.
[źródło: https://zabawnik.org/dobry-poczatek-dobre-zakonczenie, 28.12.2019].

FORMY CZASOWNIKÓW
Uczeń losuje czasownik w formie bezokolicznika, np. grać i zaimek osobowy, np. ja. Musi utwo-
rzyć formę: ja gram. Przykładowe czasowniki: czytać, słuchać, rozmawiać, grać, znać, przepra-
szać, szukać, przepraszać, pytać, odpowiadać. Formy: ja, ty, on, ona, ono, pan, pani, my, wy, oni,
one, państwo, panowie, panie. Można też układać całe zdania.

Piosenka o grzeczności dla dzieci:

https://www.youtube.com/watch?v=-JIrvxJheRA [28.12.2019].
https://odndzieci.pl/o-malej-orkiestrze-dni-naszych [28.12.2019].
Można wykorzystać tekst piosenki do ćwiczeń ortograficznych.

22 |
 MODUŁ 2: „PROSZĘ, DZIĘKUJĘ, PRZEPRASZAM. TE SŁOWA DZISIAJ OGŁASZAM”

DODATKOWE ĆWICZENIE Z PIOSENKĄ

Posłuchaj tekstu piosenki i uzupełnij luki:
Mała Orkiestra Dni Naszych, Piosenka bardzo kulturalna
Utwór pochodzi z płyty Piosenki Zdrowych Dzieci
słowa i muzyka: Jerzy Kobyliński

Jestem królem dobrych ........................................

Nie przeklinam i nie kłamię
Zamiast walić z grubej rury wolę trochę mieć ........................................ .

........................................, ........................................, ........................................

Te słowa dziś ogłaszam!

Słowa ........................................ są ogromnie

A mój ........................................ świadczy o mnie
Dobre więc ........................................ wolę na ulicy i przy stole.

Umiem ........................................ bez ziewania

Nie przerywam w środku zdania
Bo ........................................ czyni cuda, różni mnie od małpoluda.

Mała Orkiestra Dni Naszych, Piosenka bardzo kulturalna

Jestem królem dobrych manier
Nie przeklinam i nie kłamię
Zamiast walić z grubej rury wolę trochę mieć kultury.

Proszę, dziękuję, przepraszam

Te słowa dziś ogłaszam!

Słowa ważne są ogromnie

A mój język świadczy o mnie
Dobre więc maniery wolę na ulicy i przy stole.

Umiem słuchać bez ziewania

Nie przerywam w środku zdania
Bo kultura czyni cuda, różni mnie od małpoluda.

| 23
 MODUŁ 3. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Nazywam się Julia Syreńska. Mieszkam w Niemczech. Moja mama jest z Niemiec. Mój tata jest z Polski
z Warszawy. Moja rodzina mieszka w Niemczech i w Polsce.

II.
Transkrypcja dialogu:
Jest wcześnie rano. Kacper i Zosia pakują plecaki do szkoły.
Zosia: Zeszyty, książki, piórnik, drugie śniadanie, woda… Chyba mam wszystko.
Kacper: Zosiu, czy możesz mi pomóc zamknąć plecak?
Zosia: Ojej, co ty tam masz?
Kacper: Same potrzebne rzeczy.
Zosia: Same potrzebne rzeczy?! To dlaczego twój plecak jest taki ciężki i wypchany? Ojej, co ja
tu widzę? Klocki, rakieta… Nie możesz tego wziąć do szkoły!
Kacper: Muszę. Chcę pokazać nowe zabawki Bartkowi.
Zosia: Pokaż, co tam jeszcze masz. O nie! Wąż!
Kacper: Przecież nie jest prawdziwy. Ale mogę postraszyć nim Julkę i ciebie.
Zosia: Ja się nie boję. To znaczy nie boję się węża, ale boję się szkoły.
Kacper: Czego tu się bać? Będzie fajnie: zajęcia sportowe, koledzy, wycieczki.
Zosia: Boję się, bo nie znam nowego nauczyciela i nie znam wszystkich koleżanek i kolegów.
Kacper: Znasz mnie, Bartka, Aleksa i Julkę. Na pewno szybko poznamy nowe osoby. Mogę zo-
baczyć, co ty spakowałaś do plecaka?
Zosia: Same potrzebne rzeczy.
Kacper: Same potrzebne rzeczy?! A co to jest? Słodycze?!
Zosia: To jest tylko czekolada w kształcie szkolnego dzwonka. Chcę ją zjeść razem z Julką.
Kacper: Można mieć tylko zdrowe drugie śniadanie. Zaraz powiem mamie.
Zosia: A ja zaraz powiem, co ty masz w plecaku!

24 |
 MODUŁ 3: W PLECAKU SZKOLNYM

Odpowiedzi do ćwiczenia na słuchanie:

prawda nieprawda
0. Kacper i Zosia pakują plecaki wieczorem. X
1. Kacper prosi mamę o pomoc. X
2. Kacper nie może zamknąć plecaka. X
3. Plecak Kacpra jest zepsuty. X
4. Kacper planuje wziąć do szkoły zabawki. X
5. Kacper chce pokazać zabawki Zosi. X
6. Wąż Kacpra jest żywy. X
7. Zosia boi się węża. X
8. Kacper cieszy się, że idzie do szkoły. X
9. Zosia stresuje się z powodu pierwszego dnia szkoły. X
10. Zosia planuje wziąć do szkoły niezdrowe jedzenie. X

III.
1.
1
K L E J
2
K R E D K A

G
3
U M K A
4
E K I E R K A
5
F A R B Y
6
N O Ż Y C Z K I
7
L I N I J K A
8
T E M P E R Ó W K A

HASŁO: EDUKACJA

2.
długopis, ołówek, pióro, flamaster (flamastry), cyrkiel…

| 25
 MODUŁ 3. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

V.
liczba pojedyncza liczba mnoga
 rodzaj męski  rodzaj żeński e rodzaj nijaki e rodzaj niemęskoosobowy
TEN TA TO ♘ TE
zeszyt książka krzesło kredki
uczeń uczennica okno nożyczki
piórnik woda śniadanie farby
pisak ławka biurko flamastry
projektor lampa
kosz na śmieci temperówka
nauczyciel gumka
komputer ekierka
klej linijka

DODATKOWE INFORMACJE GRAMATYCZNE

1. Można podać uczniom dodatkowe informacje dotyczące liczby mnogiej – istnieje rodzaj mę-
skoosobowy (oni), do tej grupy należą mężczyźni lub mężczyźni i kobiety oraz niemęskoosobowy
(one) – kobiety, zwierzęta, dzieci, rzeczy.

2. Można także zwrócić uwagę na odstępstwa od reguły, np. sól, rzecz, noc są rodzaju żeńskiego,
choć kończą się na spółgłoskę.

3. Można powiedzieć, że w języku polskim występują rzeczowniki, które mają tylko liczbę mnogą,
tzw. pluralia tantum, np. nożyczki, drzwi, skrzypce, urodziny, spodnie, okulary.

VI.
1. Jak się nazywa ta pani?
Ta pani nazywa się Anna Kozłowska.
2. Jak się nazywa ten nauczyciel?
Ten nauczyciel nazywa się Jan Twardowski.
3. Jak się nazywa ta nauczycielka?
Ta nauczycielka nazywa się Anna Nowak.
4. Jak ma na imię to dziecko?
To dziecko ma na imię Jaś.
5. Jak ma na imię ten uczeń?
Ten uczeń ma na imię Patryk.
6. Jak ma na imię ta uczennica?
Ta uczennica ma na imię Ania.

26 |
 MODUŁ 3: W PLECAKU SZKOLNYM

7. Gdzie jest to krzesło?

To krzesło jest tutaj.
8. Gdzie są te farby?
Te farby są tam.
9. Gdzie jest to muzeum?
To muzeum jest w Polsce.
10. Gdzie mieszkają te węże?
Te węże mieszkają w ZOO w Niemczech.

DODATKOWE (TRUDNIEJSZE) ĆWICZENIE DOTYCZĄCE

RODZAJU RZECZOWNIKA W LICZBIE POJEDYNCZEJ
Podziel następujące rzeczowniki na rodzaje: męski, żeński i nijaki. Wpisz je w odpowiednim
miejscu w tabeli.
dziewczyna, chłopak, mężczyzna, rzecz, kobieta, dziecko, imię, dentysta, dentystka, noc, kość,
poeta, miasto, słońce, pies, miś, mysz, latawiec, ćwiczenie, koleżanka, wąż, muzeum, kolega

liczba pojedyncza
 rodzaj męski  rodzaj żeński e rodzaj nijaki
TEN TA TO
zeszyt książka krzesło
chłopak dziewczyna dziecko

| 27
 MODUŁ 3. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

liczba pojedyncza
 rodzaj męski  rodzaj żeński e rodzaj nijaki
TEN TA TO
zeszyt książka krzesło
chłopak dziewczyna dziecko
mężczyzna rzecz imię
dentysta kobieta miasto
poeta dentystka słońce
pies noc ćwiczenie
miś kość muzeum
latawiec mysz
wąż koleżanka
kolega

VII.
G R U O F B N A M R U O K Ś G L D W
Ś B H J A J Ę Z Y K P O L S K I Ć Y
Ź Ą Ś S M Ę A W Z I R L P U Ł E T C
O O P O J Z Y Z Ł Ą F I B G J Ć K H
P L A S T Y K A M C G R Ń O P D Ż O
H M U Z Y K A S Ę U F E Z S Ą B N W
J T R H C N A Y S D P R Z Y R O D A
Ż L E Ń N I K H Z Ł F I N R J I B N
Ć M S H W E Ą N S Ó P R S Z C H Ó I
S B C H G M A T E M A T Y K A C Z E
Y Ę G C H I T A M I B M Z I M W Z F
G Ź Y D W E I Ó H Ć H D Ż I H O Y I
D L Z I C C A D O K W R D Ź C Ę S Z
G M C Z B K P Y I K J P Y Z L K N Y
S Ł Z J H I S T O R I A L A O R Y C
Ó Z I N F O R M A T Y K A P Ę S R Z
S W P Ą C Ż G Ó N K S A H J K Ń O N
T E C H N I K A H Y F M Ź Ł W Ą M E

28 |
 MODUŁ 3: W PLECAKU SZKOLNYM

IX.
EMOCJE POZYTYWNE EMOCJE NEGATYWNE
Nie mogę się doczekać. Boję się.
Cieszę się. Jestem zestresowana.
Jestem ciekawy. Jestem zdenerwowana.

A TO CIEKAWE…
Na podstawie: http://www.edziecko.pl/rodzice/7,79318,24094111,dzieci-nosza-za-ciezkie-tor-
nistry-w-szkolach-trwa-wazenie.html [28.12.2019].

DODATKOWE MATERIAŁY
o dniach tygodnia:
piosenka dla dzieci: https://www.youtube.com/watch?v=b2304tGXNBg [28.12.2019].
piosenka dla zespołu Niebiesko-Czarni Niedziela będzie dla nas: https://www.youtube.com/
watch?v=Fxkhe8GqYkc [28.12.2019].
w wykonaniu Maleńczuka i Waglewskiego: https://www.youtube.com/watch?v=K_IH4ec0yKg
[28.12.2019].

lulek tv: https://www.youtube.com/watch?v=Y5fAUZna0kI [28.12.2019].

Piosenka Niedziela będzie dla nas może zostać wykorzystana do ćwiczenia na uzupełnianie luk:

Niedziela będzie dla nas

Tekst: Wojciech Korda

W ......................................, w ...................................... ja nie mogę

Bo pomagam mamie
A we ......................................, a we ...................................... i w ......................................
Ty masz w domu pranie
No a w ......................................, no a w ...................................... ja mam dyżur
W ......................................, w ...................................... dwa zebrania
Ty w ......................................, ty w ...................................... też nie możesz
Bo na lekcje ganiasz
Ale za to ......................................,
Ale za to ......................................,
...................................... będzie dla nas
A za tydzień
W ...................................... ty nie możesz

| 29
 MODUŁ 3. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Bo pomagasz mamie
A we ......................................, a we ...................................... i w ......................................
Ja... mam w domu w pranie
No a w ......................................, no a w ...................................... ty masz dyżur
W ......................................, w ...................................... dwa zebrania
Ty w ......................................, Ty w ...................................... też nie możesz
Bo na lekcję ganiasz
Ale za to ......................................,
Ale za to ......................................,
Niedziela będzie dla nas

Niedziela będzie dla nas

W poniedziałek, w poniedziałek ja nie mogę
Bo pomagam mamie
A we wtorek, a we wtorek i w środę
Ty masz w domu pranie
No a w czwartek, no a w czwartek ja mam dyżur
W piątek, w piątek dwa zebrania
Ty w sobotę, ty w sobotę też nie możesz
Bo na lekcje ganiasz

Ale za to niedziela,
Ale za to niedziela,
Niedziela będzie dla nas

A za tydzień
W poniedziałek ty nie możesz
Bo pomagasz mamie
A we wtorek, a we wtorek i w środę
Ja... mam w domu w pranie
No a w czwartek, no a w czwartek ty masz dyżur
W piątek, w piątek dwa zebrania
Ty w sobotę, Ty w sobotę też nie możesz
Bo na lekcję ganiasz

Ale za to niedziela,
Ale za to niedziela,
Niedziela będzie dla nas

30 |
 MODUŁ 3: W PLECAKU SZKOLNYM

GRY I ZABAWY
1. Dzieci stoją w kółku. Nauczyciel jako pierwszy rzuca piłkę do jednej z osób i podaje kategorię:
przybory szkolne. Dana osoba musi wymienić jedną rzecz, a następnie rzucić piłkę do innej oso-
by, która będzie musiała podać nazwę innego rzeczownika z tej samej kategorii. Osoba, która nie
poda żadnego rzeczownika albo powtórzy już raz podany, odpada. Wygrywa osoba, która zna
najwięcej rzeczowników z danej kategorii. Można podać jeszcze inne kategorie, np. przedmioty
szkolne, oraz utrudnić zadanie – uczniowie muszą dodawać właściwy zaimek wskazujący: ten,
ta, to lub te.

2. Uczniowie wymieniają kolejno dni tygodnia: poniedziałek, wtorek, środa… Nauczyciel zapisuje
dni tygodnia lub przedstawia je w formie ilustracji z podpisami. Potem umawia się, że zamiast
konkretnych nazw dni tygodnia uczniowie będą wykonywać polecenia, np. poniedziałek – jed-
no klaśnięcie, wtorek – przysiad, środa – podskok, czwartek – skakanie na jednej nodze, piątek
– dwa klaśnięcia, sobota – obrót w prawo, niedziela – ręce do góry. Potem uczniowie znów
wymieniają dni tygodnia, a gdy nauczyciel wskaże dany dzień tygodnia, uczniowie wykonują
polecenie zamiast wypowiadania nazwy.

| 31
 MODUŁ 4. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
W plecaku mam same potrzebne rzeczy: książki, zeszyty, piórnik i zdrowe drugie śniadanie. Nie wiem,
dlaczego mój plecak jest taki ciężki. A ty? Co masz w plecaku?

I.
ławce, złamała, ładną, chłopiec,
leżał, łopatkę, żółtą, łyżwach,
ładny, łaciaty, łódkę, przyjaciółka,
ołówek, wlazł, małpa, ładne,
Łucja, stół, łapie, długie,
właśnie, Łukasz, łupiny, włosy

Warto wykonać dodatkowe ćwiczenia słuchu i wymowy głoski ł. Rekomendowane materiały:

• L. Madelska, Posłuchaj, jak mówię, Wiedeń 2010, s. 44–57, 114–127.
• L. Madelska, Bliźniacze słowa. Test przesiewowy do badania dojrzałości szkolnej w zakresie per-
cepcji i wymowy dzieci wielojęzycznych, Lublin 2010.
• Wymowa polska: http://wymowapolska.pl/ [28.12.2019].

Posłuchaj, czy słyszysz różnicę.

w:ł ø:ł
swój : słój uszko : łóżko
bywa : była Ania : łania
wózki : łuski udka : łódka
położę : powożę w oku : wokół
na wodzie : na łodzie soku : sokół
wata : łata orze : orzeł
wódka : łódka puka : półka
ławeczki : wałeczki stoki : stołki
koki : kołki
ł : wł doki : dołki
łączy : włączy rzuty : żółty
o! łosie : o włosie waśnie : właśnie
łamał : włamał sucha : słucha
łazi : włazi da : dał

Źródło: L. Madelska, Posłuchaj, jak mówię, Wiedeń 2010, s. 44–57, 114–127.

32 |
 MODUŁ 4: JESTEM SUPER!

III.
Kacper: Bartek, oddaję ci twój komiks o Avengersach. Wielkie dzięki.
Bartek: I co? Podobał ci się?
Kacper: Bardzo! Uważam, że sam jestem jak Kapitan Ameryka: silny, odważny i sprytny.
Zosia: Cha! Cha! Cha! Kacper myśli, że jest superbohaterem.
Bartek: Teraz się śmiejesz, a przecież sama mówiłaś, że jesteś jak Wasp.
Zosia: Tak, zgadza się, jestem młoda, towarzyska i umiem latać.
Kacper: Chyba jesteś po prostu szalona.
Bartek: W takim razie ja jestem jak Iron Man – też umiem latać. Poza tym jestem szybki, inte-
ligentny i genialny.
Zosia: Pobawmy się w superbohaterów! Zaraz będą tu Julka i Aleks.
Kacper: Jestem ciekawy, którym superbohaterem będzie Aleks.
Bartek: Czy znasz superbohatera, który jest gruby i lubi dużo jeść?
Zosia: Bartek, jesteś niemiły! Nie wiem, kim będzie Aleks, ale Julka na pewno będzie Supergirl,
bo ona jest po prostu super.

IV.
liczba pojedyncza liczba mnoga
rodzaj rodzaj rodzaj   e rodzaj
 męski
 żeński e nijaki
 ♘ niemęskoosobowy
Jaki? Jaka? Jakie? Jakie?
-y / -i -a -e / -ie -e /-ie
dobry uczeń dobra uczennica dobre radio dobre kredki
brzydki dom brzydka tablica brzydkie auto brzydkie flamastry

stary telefon stara książka stare krzesło stare nożyczki

ładny chłopiec ładna dziewczyna ładne imię ładne włosy
długi film długa noc długie nazwisko długie węże
miły pan miła pani miłe dziecko miłe panie
zdrowy mężczyzna zdrowa kobieta zdrowe śniadanie zdrowe owoce

V.
1. Jaka jest ta uczennica?
Ta uczennica jest towarzyski/towarzyska/towarzyskie.
2. Jakie jest to dziecko?
To dziecko jest dobry/dobra/dobre.
3. Jakie są te włosy?
Te włosy są długi/długa/długie.

| 33
 MODUŁ 4. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

4. Jakie są te oczy?
Te oczy są ładny/ładna/ładne.
5. Jaka jest ta rzecz?
Ta rzecz jest drogi/droga/drogie.
6. Jaki jest ten mężczyzna?
Ten mężczyzna jest młody/młoda/młode
7. Jakie jest to auto?
To auto jest tani/tania/tanie.
8. Jakie jest to nazwisko?
To nazwisko jest trudny/trudna/trudne.
9. Jakie jest to imię?
To imię jest brzydki/brzydka/brzydkie.
10. Jakie są te nożyczki?
Te nożyczki są nowy/nowa/nowe.

VII.
1.
Julka jest średniego wzrostu, szczupła i drobna. Ma długie blond włosy i niebieskie oczy. Jest
wrażliwa i trochę nieśmiała. Bardzo lubi słuchać bajek i marzyć. Umie pływać, grać na pianinie
i śpiewać. Lubi pisać i czytać.

2.
Kacper i Zosia to bliźniaki. Są bardzo podobni do siebie. Mają jasne oczy, rude włosy i piegi.
Kacper ma krótkie włosy, a Zosia ma półdługie włosy.
Kacper jest zdolny, ale leniwy. Lubi układać klocki i puzzle oraz rozwiązywać krzyżówki, ale nie
lubi czytać i pisać. Umie szybko biegać i grać w piłkę nożną.
Zosia jest energiczna i aktywna. Lubi uprawiać sport. Jest bardzo wysportowana. Lubi podró-
żować z rodziną. Umie wysoko skakać.

3.
Bartek ma ciemne włosy i zielone oczy. Jest niski, chudy, trochę niezdarny, ale bardzo sympa-
tyczny. Lubi naturę i zwierzęta. Kocha swojego psa – Bazyla. Bardzo lubi czytać książki o arche-
ologii i dinozaurach. Umie głośno gwizdać i daleko rzucać kamyki.

4.
Aleks ma jasne włosy i ciemne oczy. Jest wysoki, ale nie jest bardzo szczupły, ma okrągłą twarz.
Jest wesoły i zabawny. Czasami jest złośliwy. Lubi czytać komiksy i jeść słodycze. Nie lubi upra-
wiać sportu. Umie gotować i piec ciasta.

34 |
 MODUŁ 4: JESTEM SUPER!

VIII.
Kto? Jak wygląda? Jaki ma charakter? Co lubi robić? Co umie robić?
Julka średniego wzrostu, wrażliwa, słuchać bajek, pływać,
szczupła, drobna, trochę nieśmiała marzyć grać na pianinie,
blond włosy, śpiewać
niebieskie oczy
Kacper jasne oczy, krótkie zdolny, leniwy układać klocki, szybko biegać, grać
rude włosy i piegi puzzle, rozwiązywać w piłkę nożną
krzyżówki
Zosia jasne oczy, krótkie energiczna, uprawiać sport, wysoko skakać
rude włosy i piegi aktywna podróżować
z rodziną
Bartek ciemne włosy, niezdarny, bardzo czytać książki głośno gwizdać,
zielone oczy, niski, sympatyczny o archeologii daleko rzucać
chudy i dinozaurach kamyki
Aleks jasne włosy, wesoły, zabawny, czytać komiksy, jeść gotować, piec
ciemne oczy, czasami złośliwy słodycze ciasta
wysoki, niezbyt
szczupły, okrągła
twarz

XII.
1. Julka lubi słuchać bajek o księżniczkach.
2. Zosia lubi podróżować z rodziną.
3. Aleks umie smacznie gotować.
4. Umiem śpiewać polskie piosenki.
5. On umie czytać po polsku.

XIII.
2.
-Ć -ŚĆ / -ŹĆ -C
czytać jeść piec
słuchać gryźć biec
śpiewać nieść pomóc
pisać
bawić się
grać
pływać

| 35
 MODUŁ 4. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

XIV.
A.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
h a j b i d f g e c

B.
Możliwe są też inne odpowiedzi.

1. odważny ≠ tchórzliwy, mało odważny

2. mądry ≠ głupi
3. bogaty ≠ biedny
4. zimny ≠ gorący, ciepły
5. wesoły ≠ smutny
6. spokojny ≠ nerwowy, energiczny
7. szeroki ≠ wąski
8. dobry ≠ zły
9. pozytywny ≠ negatywny
10. twardy ≠ miękki

C.
1. gruby = tęgi, okrągły, puszysty, otyły
2. trudny = skomplikowany, niełatwy
3. chudy = bardzo szczupły, drobny
4. mądry = inteligentny, bystry
5. zdolny = utalentowany
6. zarozumiały = arogancki
8. interesujący = ciekawy
9. sympatyczny = miły
10. zabawny = śmieszny, komiczny

D.
ZALETY = POZYTYWNE CECHY WADY = NEGATYWNE CECHY
 
mądry leniwy
zabawny zarozumiały
przystojny głupi
cierpliwy nerwowy
szczupły mało odważny

36 |
 MODUŁ 4: JESTEM SUPER!

XV.
Dodatkowe materiały:
Warto zaprezentować wiersz Samochwała również w formie recytowanej:
• https://www.youtube.com/watch?v=Y665FJYt9hQ [28.12.2019].
• https://www.youtube.com/watch?v=uvedTp79o_8 [28.12.2019].
• w formie piosenki: https://www.youtube.com/watch?v=HiAsPxYlRCo&t=23s [28.12.2019].

Oprócz wiersza Samochwała można wykorzystać na lekcji także inny wiersz J. Brzechwy – Leń

Na tapczanie siedzi leń, A nie pokazałem języka?

Nic nie robi cały dzień. A nie chodziłem się strzyc?
„O, wypraszam to sobie! To wszystko nazywa się nic?”
Jak to? Ja nic nie robię? Na tapczanie siedzi leń,
A kto siedzi na tapczanie? Nic nie robi cały dzień.
A kto zjadł pierwsze śniadanie? Nie poszedł do szkoły, bo mu się nie chciało,
A kto dzisiaj pluł i łapał? Nie odrobił lekcji, bo czasu miał za mało,
A kto się w głowę podrapał? Nie zasznurował trzewików, bo nie miał ochoty,
A kto dziś zgubił kalosze? Nie powiedział „dzień dobry”, bo z tym za dużo roboty,
O – o! Proszę!” Nie napoił Azorka, bo za daleko jest woda,
Na tapczanie siedzi leń, Nie nakarmił kanarka, bo czasu mu było szkoda.
Nic nie robi cały dzień. Miał zjeść kolację – tylko ustami mlasnął,
„Przepraszam! A tranu nie piłem? Miał położyć się – nie zdążył – zasnął.
A uszu dzisiaj nie myłem? Śniło mu się, że nad czymś ogromnie się trudził.
A nie urwałem guzika? Tak zmęczył się tym snem, że się obudził.

W wersji recytowanej:
https://www.youtube.com/watch?v=6iASC9MrwZU [28.12.2019].

GRY I ZABAWY
ZALETY
Każda osoba ma przyklejoną na plecach pustą, białą kartkę papieru. Chodzi po klasie, a koledzy
i koleżanki wpisują po jednej zalecie, którą ma dana osoba. Gdy uczniowie „zbiorą” wiele zalet,
nauczyciel koryguje pisownię. Następnie każda osoba czyta swoje zalety.

CECHA CHARAKTERU
Każdy z uczestników wynajduje w sobie cechę charakteru zaczynającą się na literę swojego
imienia i tak się właśnie przedstawia, np. „Jestem kulturalny Karol”, „Szybki Szczepan”, „Ma-
łomówna Małgosia”. Wszyscy starają się zapamiętać imiona i przydomki poprzedników, każda

| 37
 MODUŁ 4. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

kolejna osoba powtarza wszystkie wcześniej wymienione imiona i przymiotniki, a na końcu

wymienia swoje. Co oznacza, że ostatnia osoba musi powtórzyć wszystkie. Następnie można
zaproponować zmianę kierunku.

RUNDKA, CZYLI PRZEDSTAWIAMY SIĘ

Rozbudowana wersja poprzedniej zabawy. Stoimy, siedzimy, leżymy (np. na łące) w kręgu i ko-
lejno, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, przedstawiamy się – imieniem lub pseudonimem,
dodając równocześnie jakieś określenie własnej osoby. Przykład: Hanka – miłośniczka kaktusów,
Jacek – fan rocka, Ewka – kinomanka itp. W następnej turze wszyscy kolejno zadają każdej
z obecnych w kręgu osób po jednym pytaniu (zupełnie dowolnym). I kolejna tura: każde z nas,
kierując się m.in. usłyszanymi odpowiedziami na pytania, „przedstawia” kolejno partnerów po
swojemu. Do imion i cech dodajemy teraz swoją opinię o każdym, oczywiście pozytywną. Przy-
kład: Hanka mówi: „To jest Jacek – znawca rocka, z miłym uśmiechem. A to Ewka, kinomanka,
błyszczy dowcipem. To Jurek – matematyk, zawsze optymista” itd. Jeśli macie sporo czasu –
runda zapoznawcza może przekształcić się w bardzo ciekawą rozmowę.

PRZECIWIEŃSTWA – DOMINO
Uczniowie mają za zadanie w parach ułożyć domino – antonimy przymiotnikowe.

38 |
 MODUŁ 4: JESTEM SUPER!

KARTA PRACY
Proszę wyciąć.

STARY LENIWY PRACOWITY WYSOKI

NISKI ŁADNY BRZYDKI SZCZUPŁY

GRUBY MAŁY DUŻY DŁUGI

KRÓTKI SZYBKI (PO)WOLNY TRUDNY

ŁATWY DROGI TANI JASNY

CIEMNY MĄDRY GŁUPI BOGATY

BIEDNY ZIMNY GORĄCY WESOŁY

SMUTNY DOBRY ZŁY POZYTYWNY

NEGATYWNY SZEROKI WĄSKI MŁODY

A TO CIEKAWE !
Na podstawie „Dziennik Polski” 8.04.1998

| 39
 MODUŁ 5. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Aleks ma jasne włosy i ciemne oczy. Jest wysoki, ale nie jest bardzo szczupły, ma okrągłą twarz. Jest
wesoły i zabawny. Czasami jest złośliwy. Lubi czytać komiksy i jeść słodycze. Nie lubi uprawiać sportu.
Umie gotować i piec ciasta.

II.
1.
Bartek: I co? Widzisz coś ciekawego?
Aleks: Tak, mój sąsiad – pan Jacek Nowak – jest już ubrany w mundur i wychodzi na nocną
służbę. Właśnie całuje żonę.
Kacper: Jest żołnierzem?
Aleks: Nie, jest strażakiem.
Kacper: Fajnie jest być strażakiem – można jeździć wozem strażackim na sygnale, gasić pożary,
ratować ludzi… Ja też chciałbym być strażakiem.
Zosia: Ja wolałabym być policjantką albo celniczką. Jeśli znudzi mi się mundur, zostanę alpinistką.
Kacper: Zdecyduj się, kim chcesz być w przyszłości. Aleks, daj mi teraz lornetkę.
Aleks: Poczekaj chwilę. Widzę, że pani Anna – fotograf – wraca z sesji zdjęciowej i rozpakowuje
swój aparat fotograficzny. Dobrze, masz teraz lornetkę.
Bartek: Ja wolę jakiś zawód związany ze zwierzętami. Chyba będę weterynarzem albo zoologiem.
Julka: Moja mama jest biologiem i nie ma kontaktu ze zwierzętami, ale siedzi przed komputerem
od rana do wieczora. Tata jest inżynierem i także spędza godziny na pracy przy komputerze.
Pracują za dużo, dlatego ja chcę być artystką.
Kacper: Właśnie widzę tancerkę, a może baletnicę na szóstym piętrze. Piętro wyżej mieszka
pianista.
Julka: Pokaż! Chcę zobaczyć. Rzeczywiście. A przy pianinie stoi nauczycielka muzyki lub
piosenkarka.
Bartek: Aleks, a ty? Kim chcesz być w przyszłości?
Aleks: Chcę być kucharzem – szefem kuchni w jakiejś dobrej restauracji – albo znanym
cukiernikiem.
Bartek: Cha! Cha! Wiedziałem. Mam nadzieję, że zostaniesz lodziarzem. Wtedy będziemy mogli
do woli jeść lody w twojej lodziarni.
Zosia: Na razie jesteście zwykłymi podglądaczami! Czy nie wiecie, że nie można podglądać
innych?!
Kacper: Nie jesteśmy podglądaczami. Po prostu bawimy się w detektywów.

2.
Kacper chce zostać strażakiem. Zosia chce zostać policjantką, celniczką lub alpinistką. Bartek –
weterynarzem lub zoologiem, Julka – artystką, Aleks zaś – szefem kuchni/kucharzem.

40 |
 MODUŁ 5: KIM CHCESZ BYĆ W PRZYSZŁOŚCI?

II.
A.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
b. e. a. c. f. h. i. g. d. j.

Warto powiedzieć uczniom, że we współczesnej polszczyźnie coraz częściej spotykamy formy

żeńskie tworzone od wszystkich form męskich, formy te są dopuszczalne, np. architektka, fo-
tografka. Informacje na ten temat m.in. : http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_conten-
t&view=article&id=1359:stanowisko-rady-jzyka-polskiego-w-sprawie-eskich-form-nazw-zawodo-
w-i-tytuow [28.12.2019].

III.
aktor – aktorka piłkarz – piłkarka
kelner – kelnerka tancerz – tancerka
fryzjer – fryzjerka kucharz – kucharka
opiekun – opiekunka dziennikarz – dziennikarka
policjant – policjantka pielęgniarz – pielęgniarka
poeta – poetka piosenkarz – piosenkarka
artysta – artystka urzędnik – urzędniczka
dentysta – dentystka kierownik – kierowniczka
lekarz – lekarka podróżnik – podróżniczka
malarz – malarka sprzedawca – sprzedawczyni

IV.
PRACA może być: interesująca, ciężka, ciekawa, nudna, monotonna, trudna, fizyczna, idealna,
łatwa, dobrze płatna, nielegalna, źle płatna

VI.
1.
 ON rodzaj męski  ONA rodzaj żeński e ONO rodzaj nijaki
kucharz policjantka miasto
zoolog artystka auto
policjant koleżanka
artysta
samochód
kolega

| 41
 MODUŁ 5. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VII.
 ON (rodzaj męski)  ONA (rodzaj żeński)
Aleks chce być sławnym kucharzem. Zosia chce być odważną policjantką.
Barek chce być znanym zoologiem. Julka chce być popularną artystką.
e ONO   e  ♘ ONI, ONE
(rodzaj nijaki) (rodzaj męsko- i niemęskoosobowy)
Warszawa jest ładnym miastem. Bartek i Aleks są najlepszymi kolegami.
Mercedes jest niemieckim autem. Warszawa i Kraków są polskimi miastami.

VIII.
1. Fryderyk Chopin jest polskim kompozytorem.
2. Babcia Julki jest miłą emerytką.
3. Mercedes jest niemieckim samochodem.
4. Lech Wałęsa jest znanym politykiem.
5. Julka jest pilną uczennicą.
6. Kacper jest zdolnym, ale leniwym uczniem.
7. Robert Lewandowski jest znanym piłkarzem.
8. Bonn jest niemieckim miastem.
9. Ten pan jest bogatym biznesmenem.
10. Czesław Miłosz był wrażliwym poetą.

X.
pić (-ę, -esz), myć (-ę, -esz)
liczba pojedyncza (singularis) liczba mnoga (pluralis)
ja piję, myję my pijemy, myjemy
ty pijesz, myjesz wy pijecie, myjecie
on/ona/ono pije, myje oni/one piją, myją
pan/pani pije, myje państwo piją, myją

chcieć (-ę, -esz), móc (-ę, -esz)

liczba pojedyncza (singularis) liczba mnoga (pluralis)
ja chcę, mogę my chcemy, możemy
ty chcesz, możesz wy chcecie, możecie
on/ona/ono chce, może oni/one chcą, mogą
pan/pani chce, może państwo chcą, mogą

42 |
 MODUŁ 5: KIM CHCESZ BYĆ W PRZYSZŁOŚCI?

pracować (-ę, -esz), gotować (-ę, -esz)

liczba pojedyncza (singularis) liczba mnoga (pluralis)
ja pracuję, gotuję my pracujemy, gotujemy
ty pracujesz, gotujesz wy pracujecie, gotujecie
on/ona/ono pracuje, gotuje oni/one pracują, gotują
pan/pani pracuje, gotuje państwo pracują, gotują

XI.
1. Pilny uczeń pisze esej.
2. Architekt projektuje budowle.
3. Julka chce być w przyszłości artystką.
4. Kim chcesz być w przyszłości?
5. Kim chcecie być w przyszłości?
6. Kacper i Bartek chcą być superbohaterami.
7. Nie możemy bawić się, bo nie mamy czasu.
8. Pielęgniarki opiekują się chorymi w szpitalu.
9. Czy chcecie bawić się w detektywów?
10. Czy mogę bawić się z tobą?

XII.
Można podać informacje dotyczące wymowy ą i ę:
ą, ę zgodnie z wymową pisze się przed spółgłoskami: f, w, s, z, ś, ź, sz, ż, ch, np. wąsy, wąż, język,
gałąź, gęsty, węch;

ą, ę niezgodnie z wymową pisze się przed spółgłoskami:

p, b (słychać om, em): trąbić, ząb, gołąb, tępy, bęben, głęboki
t, d, c, dz, cz (słychać on, en): wątroba, kąt, błąd, tętno, pędzel, tęcza
ć, dź (słychać oń, eń): zamknąć, wziąć, będzie, pięć
k, g (słychać on, en tylnojęzykowe): mąka, pociąg, błękitny, Węgry

-Y- -Ę- -Ą-

cytryna gęś wąż
łyżwy język książka
łyżka ręka trąbka
motyl zęby ząb
zeszyt tęcza pająk
cyrkiel węże wąsy

| 43
 MODUŁ 5. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

XIII.
Można podać dodatkową informację:
Ę pisze się (wymawia się e): w pierwszej osobie l.poj. koniugacji -ę, -esz i -ę, -isz, -ysz
JA ON/ONA/ONO ONI/ONE
0. piszę pisze piszą
1. piję pije piją
2. chcę chce chcą
3. piszę pisze piszą
4. myję myje myją
5. pracuję pracuje pracują
6. gotuję gotuje gotują
7. interesuję się interesuje się interesują się
8. studiuję studiuje studiują
9. podróżuję podróżuje podróżują
10. kupuję kupuje kupują

DODATKOWE ĆWICZENIA GRAMATYCZNE

I. Uzupełnij zdania poprawną formą rzeczownika i przymiotnika w narzędniku:
1. Adam jest (inteligentny student).
2. Ten aktor jest (przystojny mężczyzna).
3. Twoja ciocia jest (ładna kobieta).
4. Pan Filip jest (dobry dentysta).
5. Ta pani jest (dobra matka).
6. Kraków jest (piękne miasto).
7. Staś jest bardzo (ładne dziecko).
8. Kacper jest (wysoki chłopiec).
9. Ten profesor jest (genialny naukowiec).
10. Adam Małysz jest (polski skoczek).

II. Odpowiedz na pytania według przykładu.

0. Kim jest twój kolega? Mój kolega jest Polakiem. (Polak)
Kim jest twoja koleżanka? Moja koleżanka jest Polką. (Polka)
1. Niemiec, Niemka
2. Turek, Turczynka
3. Francuz, Francuzka
4. Rosjanin, Rosjanka
5. Austriak, Austriaczka
6. Szwajcar, Szwajcarka

44 |
 MODUŁ 5: KIM CHCESZ BYĆ W PRZYSZŁOŚCI?

7. Holender, Holenderka
8. Włoch, Włoszka
9. Chińczyk, Chinka
10. Amerykanin, Amerykanka

III. Podkreśl odpowiednią formę czasownika.

0. Marek [studiuję, studiujesz, studiuje] architekturę.
1. Magda i ja [kupujemy, kupujecie, kupuję] owoce w tym sklepie.
2. Aleks i Bartek [chce, chcę, chcą] zostać superbohaterami w przyszłości.
3. Cześć Julka! Czy [chce, chcę, chcesz] dziś bawić się ze mną puzzlami?
4. My [mogę, możemy, możecie] zostać w przyszłości, kim chcemy.
5. Kacper i ja [piję, pić, pijemy] tylko mleko na śniadanie.
6. Ja [myję, myje, myjemy] zęby regularnie.
7. Zosiu, Julko, a kim wy [chcą, chcecie, chcą] zostać w przyszłości?
8. One [pije, pijemy, piją] i wodę, i mleko.
9. Nauczyciele [pracują, pracuje, pracujemy] w szkole.
10. Co [studiuję, studiujesz, studiuje] twój brat?

MATERIAŁY DODATKOWE
Wiersz Danuty Wawiłow A jak będę dorosła…
Jak mi ręce urosną,
jak mi nogi urosną,
jak już będę dorosła
i wysoka jak sosna,
to zostanę, zostanę, zostanę... no, kim?
To na pewno zostanę lekarzem!
Przyjdę w białym fartuchu,
mamie zajrzę do ucha,
tatę klepnę po brzuchu,
powiem: „Trzymaj się, zuchu!”,
i zapiszę, zapiszę, zapiszę... no, co?
I zapiszę paskudne lekarstwo!
Co mi płacze i krzyki!
Będę robić zastrzyki!
Będę strasznie się trudzić!
A jak już mi się znudzi,
to zostanę, zostanę, zostanę... no, kim?
To zostanę okrutnym piratem!

| 45
 MODUŁ 5. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Nie posłucham się taty.

Będę strzelać z armaty,
będę w worku pękatym
przechowywać dukaty,
będę straszną mieć brodę i pistolet... i co?
I piracką przepaskę na oku!
Co mi wiatry i burze!
Mogę trwać jak najdłużej!
Niechaj żyją podróże!
A jak nimi się znużę,
to pojadę, pojadę, pojadę... no, gdzie?
To pojadę z powrotem do mamy!

GRY I ZABAWY
1. Zawody
Nauczyciel pokazuje plansze przedstawiające poszczególne zawody. Uczeń nazywa poszczegól-
ne zawody, używając konstrukcji: On/ona jest … On/ona pracuje jako … .
Uczniowie odpowiadają na pytania, które zawody są modne/niemodne, aktualne/nieaktualne,
dobrze płatne/niedobrze płatne itp.

2. Zgadnij, jaki to zawód.

Nauczyciel rozdaje kartki, na których są napisane nazwy zawodów. Uczeń nie może powiedzieć,
jaki zawód wylosował. Jego zadaniem jest pokazanie, na czym polega ten zawód (np. pokazać
gotowanie), a inni uczniowie muszą zgadnąć, że chodzi o kucharza.
W innej wersji tej zabawy: Uczeń losuje karteczkę i nie może powiedzieć, co wylosował. Ucznio-
wie z tej samej ekipy lub jeden kolega zadają mu różne pytania, ale on może odpowiadać tylko:
„Tak” , „Nie”, „Trudno powiedzieć”. Celem jest odgadnięcie, jaki to jest zawód.
Przykładowe pytania: Czy jest to praca fizyczna, czy umysłowa?
Czy jest to zawód prestiżowy, czy mało prestiżowy?
Czy jest to zawód dobrze płatny/źle płatny?
Czy jest to inżynier? Czy jest to nauczyciel?

2. Balon
[na podstawie A. Achtelik, Gry dydaktyczne, materiały z konferencji]
Każdy uczeń ma podać nazwę jednego zawodu (nie mogą się powtarzać). Następnie informuje-
my, że wszyscy lecimy balonem, który, niestety, leci zbyt nisko i może się rozbić, ponieważ jest
nas zbyt dużo. Grupa musi podać argumenty i zadecydować, przedstawiciela którego zawodu

46 |
 MODUŁ 5: KIM CHCESZ BYĆ W PRZYSZŁOŚCI?

wyrzuci jako pierwszego. Wybrana ofiara przedstawia kontrargumenty, grupa może go uratować,
ale wtedy szukamy następnej ofiary. Po usunięciu „zbędnego balastu” balon oczywiście znów
zaczyna opadać. Gra kończy się dyskusją o tym, co decyduje o prestiżu danego zawodu.

Piosenki o zawodach (dla młodszych dzieci):

https://www.youtube.com/watch?v=u_2RTNZvFrc [28.12.2019].
Rymowane wierszyki o zawodach (dla młodszych dzieci):
https://www.youtube.com/watch?v=U5yUDJqejyU [28.12.2019].
Animowany film o zawodach (dla młodszych dzieci):
https://www.youtube.com/watch?v=zYkJUgCDdyc [28.12.2019].

| 47
 MODUŁ 6. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Zosia Kozłowska ma jasne, rude włosy i piegi. Jest energiczną i aktywną dziewczyną. Lubi uprawiać
sport. Umie wysoko skakać. Jest też dobrą uczennicą i miłą koleżanką. Mieszka w Niemczech z rodzi-
cami i z bratem. Jej mama i tata są z Polski. Pracują w Niemczech. Mają tu polski sklep.

DODATKOWE ZADANIA
Można też wydrukować powyższy tekst dyktanda bez „ę” i „ą”. Zadaniem uczniów będzie jego
korekta.
Uczniowie mogą też napisać podobny tekst o sobie.

ODPOWIEDZI DO ĆWICZEŃ W PODRĘCZNIKU

I.
A.
1. Jak on ma na imię? → On ma na imię Jan.
2. Jak on wygląda? → On jest wysoki i szczupły. Ma blond włosy i niebieskie oczy.
3. Jaki on jest?/Jaki on ma charakter? → On jest mądry i pracowity.
4. Czy on jest Niemcem? → Tak, on jest Niemcem.
5. Skąd on jest (z Niemiec)? → On jest z Berlina.
6. Gdzie on teraz mieszka? → On teraz mieszka w Bonn.
7. Kim on jest (z zawodu)? → On jest nauczycielem.
8. Gdzie on pracuje? → On pracuje w tej szkole.
9. Co on lubi robić? → On lubi czytać książki.
10. Co on umie robić? → On umie opowiadać ciekawe historie.

B.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Zabawki Dni Przedmioty Przybory Zawody Cechy Cechy Kolory
tygodnia szkolne szkolne wyglądu charakteru
klocki środa fizyka kredki strażak szczupły odważny różowy
puzzle czwartek język zeszyt podróżnik ładny niemiły czerwony
latawiec poniedziałek angielski długopis kierowca przystojny inteligentny brązowy
lalka niedziela chemia ołówek lekarka wysoki nieśmiały żółty
geografia

48 |
 MODUŁ 6: POWTÓRZENIE. ZŁOTA POLSKA JESIEŃ

C.
     
To jest + To jest + On jest + Ona jest + Oni są + One są +
mianownik mianownik narzędnik narzędnik narzędnik narzędnik
To jest aktor. To jest On jest Ona jest Oni są One są
aktorka. aktorem. aktorką. aktorami. aktorkami.
To jest lekarz. To jest On jest Ona jest Oni są One są
lekarka. lekarzem. lekarką. lekarzami. lekarkami.
To jest artysta. To jest On jest Ona jest Oni są One są
artystka. artystą. artystką. artystami. artystkami.
To jest uczeń. To jest On jest Ona jest Oni są One są
uczennica. uczniem. uczennicą. uczniami. uczennicami.
To jest dobry To jest dobra On jest Ona jest do- Oni są dobry- One są
fryzjer. fryzjerka. dobrym brą fryzjerką. mi fryzjerami.dobrymi
fryzjerem. fryzjerkami.
To jest miły To jest miła On jest miłym Ona jest miłą Oni są miłymi One są miłymi
kolega. koleżanka. kolegą. koleżanką. kolegami. koleżankami.
To jest To jest On jest Ona jest Oni są One są
Niemiec. Niemka. Niemcem. Niemką. Niemcami. Niemkami.
To jest Polak. To jest Polka. On jest Ona jest Oni są One są
Polakiem. Polką. Polakami. Polkami.
To jest To jest On jest Ona jest Oni są One są
Francuz. Francuzka. Francuzem. Francuzką. Francuzami. Francuzkami.

Dodatkowe ćwiczenia gramatyczne znajdują się w materiałach dla nauczyciela w module 3 i 5.

Mogą one zostać wykonane w ramach powtórzenia.

| 49
 MODUŁ 6. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VI.
A K A L O S Z E W A T Ą Ś W A T
U A W Y Ą O W Ś Ż W Y U W D W U
Y Ł A T U A S D A U I K A G Y A
W U Ł A O W A F W Z W A J A C D
U Ż T Y O P I U G Y Ą S O H I E
T A W A W W A Ó R Ę W Z W Ś O S
A I Y T O A P T Z U O T J G W Z
W O U O C R Ł I Y L T A Y K T C
Y P R Z E Z I Ę B I E N I E W Z
T F W S T Y M Ł W Ś Y N W K Y W
R I A R U W F A R Ć U A R Ć A T
A Y P Ą D A T R Ł P Ą L T Ą Z U
F G A Ż R T M Y A Ń O R A L O A
A R G T C A Ń Ź M Ż O Ł Ą D Ź Ł
C H Ł Ó D F T A Y P A B T A Y Ą

VII.
1. Po deszczu powstają na ziemi duże chmury.
Po deszczu powstają na ziemi duże kałuże.
2. Pada deszcz, więc musisz wziąć okulary przeciwsłoneczne.
Pada deszcz, więc musisz wziąć parasol.
3. Jesienią często pada deszcz i jest gorąco.
Jesienią często pada deszcz i jest chłodno/zimno.
4. Jesienią dni są coraz dłuższe.
Jesienią dni są coraz krótsze.
5. Jesienią jeżdżę z tatą do lasu zbierać znaczki.
Jesienią jeżdżę z tatą do lasu zbierać grzyby.
6. Niektóre ptaki odlatują do zimnych krajów, gdzie mogą znaleźć więcej pożywienia.
Niektóre ptaki odlatują do ciepłych krajów, gdzie mogą znaleźć więcej pożywienia.
7. Jesienią zbieram w parku bursztyny i kasztany.
Jesienią zbieram w parku liście/żołędzie i kasztany.
8. Borowiki i maślaki to grzyby trujące.
Borowiki i maślaki to grzyby jadalne/nietrujące./Muchomory to grzyby trujące.

50 |
 MODUŁ 6: POWTÓRZENIE. ZŁOTA POLSKA JESIEŃ

VIII.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
a. i. d. c. j. h. g. e. f. b.

Zapamiętaj!

pora roku wiosna lato jesień zima

kiedy? wiosną latem jesienią zimą
na wiosnę w lecie na jesieni w zimie
Dopuszczalne, ale rzadkie formy to:
w wiosnę, w jesieni
Por. https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/latem-czyli-w-lecie;11915.html [28.12.2019].

MATERIAŁY DODATKOWE
I. Nauka wierszy i wierszyków o tematyce jesieni, np.:
Dorota Strzemińska-Więckowiak Jesień
Kolor złota i czerwieni
Drzewa mają na jesieni.
Choć jesienne dni są dżdżyste.
Barwy liści są ogniste.

Dorota Strzemińska-Więckowiak Jesienne skarby

Na jesieni skarby zbierz.
Co z nich zrobić – dobrze wiesz.
Z jarzębiny – koraliki,
A z kasztanów pajacyki.

Józef Czechowicz Jesień

Szumiał las, śpiewał las, Każdy zmierzch moczył deszcz,
gubił złote liście, płakał, drżał na szybkach...
świeciło się jasne słonko I tak ładnie mówił tatuś:
chłodno a złociście... jesień gra na skrzypkach...

Rano mgła w pole szła,

wiatr ją rwał i ziębił;
opadały ciężkie grona
kalin i jarzębin...

W wersji recytowanej: https://www.youtube.com/watch?v=DedD0SVZByo [28.12.2019].

| 51
 MODUŁ 6. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Wiersze o tematyce deszczu, np.:

Dorota Strzemińska-Więckowiak Kalosze
Gdy deszcz pada, gdy kałuże
Są na dworze bardzo duże,
By nie zmoknąć, zawsze noszę
I parasol, i kalosze.

II. Film edukacyjny dla dzieci o jesieni:

https://www.youtube.com/watch?v=jBpVLrsm3xc [28.12.2019].

III. Nauka piosenek o tematyce jesieni:

Piosenka o jesieni dla dzieci wzbogacająca leksykę:
https://www.youtube.com/watch?v=m3X_xds8Enk [28.12.2019].
Piosenka Jesienny kujawiaczek:
https://www.youtube.com/watch?v=EqJkNTF5KfU&list=PLFMcEtpF-O1zvix9-fNGmEWHCDQD-
GNuc1&index=4 [28.12.2019].
Piosenka Jesień piękna pani:
https://www.youtube.com/watch?v=nVmTwv-9VDM [28.12.2019].
Piosenka o porach roku dla dzieci:
https://www.youtube.com/watch?v=ee5TOtBH92M [28.12.2019].

IV. Zabawy manualne o tematyce jesiennej:

1. Dla starszych dzieci: Jesienny kolaż/Dary jesieni – praca zespołowa na dużej kartce papieru.
2. Dorysowywanie brakującej połowy liści. Liście mają różne kształty. Przyklejamy do papieru
tylko połowę listka. Zadaniem dzieci jest dorysowywanie i kolorowanie drugiej połowy.
3. Jesienna rodzina z liści. Przyklejanie liści, kasztanów itp. Domalowywanie farbami szczegółów.
4. Ludziki i zwierzątka z kasztanów i żołędzi.

Pomysły z Internetu:
• https://www.youtube.com/watch?v=yG_5XwAYaaY [28.12.2019].
• https://www.youtube.com/watch?v=HBigf3s98cs [28.12.2019].
• https://www.youtube.com/watch?v=fBkhM1qEFXw [28.12.2019].
• https://www.szkolneinspiracje.pl/jesienne-prace-plastyczne/ [28.12.2019].

52 |
 MODUŁ 6: POWTÓRZENIE. ZŁOTA POLSKA JESIEŃ

V. Kolory:
Jeśli dzieci nie znają kolorów:
https://www.youtube.com/watch?v=2YkC4vK3Wpg [28.12.2019].

| 53
 MODUŁ 7. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Dzieci lubią jesień. Mogą wtedy spacerować po parku, zbierać kolorowe liście – żółte, złote, czerwo-
ne, pomarańczowe, brązowe – oraz kasztany i żołędzie. Jesienią często pada deszcz, więc mogą też
skakać w kaloszach po kałużach.

I.
2.
Aleks lubi czytać komiksy i grać w gry komputerowe. Lubi zupę pomidorową i pieczonego
kurczaka.
Aleks ma kolekcję komiksów i gier. Ma małą rodzinę.
Aleks uwielbia jeść.
Aleks kocha szarlotkę i lody waniliowe.

Pani Helena lubi swoją pracę.

Pani Helena ma dużą kuchnię i stary komputer.
Pani Helena uwielbia oglądać filmy i seriale.
Pani Helena kocha muzykę rozrywkową.

Pan Michał lubi majsterkować.

Pan Michał ma nową wędkę.
Pan Michał uwielbia łowić ryby.
Pan Michał kocha dobre kino.

Ina lubi piłkę. Lubi pić sok jabłkowy i jeść zupę dyniową.
Ina ma swój własny pokój.
Ina uwielbia muzykę i taniec z tatą.
Ina kocha jeść i spać.

3.
Aleks jest bratem i synem.
Pani Helena jest żoną i matką.
Pan Michał jest mężem i ojcem.
Ina jest siostrą i córką.

II.
B.
1. Julka ma książkę/zeszyt i ołówek/długopis.
2. Bartek ma mamę, tatę i psa.

54 |
 MODUŁ 7: „NAJLEPSZA DRUŻYNA TO MOJA RODZINA”

3. Pan Twardowski ma okulary, tatuaż, komputer i długopis.

4. Państwo Smoczyńscy mają syna i córkę.
5. Aleks ma kurczaka, ciasto i wodę mineralną/niegazowaną.
6. Tata Julki ma dom i samochód/auto.
7. Kacper ma rower i piłkę nożną.
8. Oni mają sklep (spożywczy/polski).

III.
A.
1. mąż i żona
2. dziadek i babcia
3. matka, córka, syn i ojciec
4. mama, tata i dziecko

B.
1. Mąż i żona to małżeństwo.
2. Brat i siostra to rodzeństwo.
3. Babcia i dziadek to dziadkowie.
4. Ojciec i matka to rodzice.
5. Syn i córka to dzieci.

C.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
g. h. e. b. i. d. j. f. c. a.

IV.
2.
Kto? pies (on)  książka (ona)  pudełko (ono) e
Czyj to pies? Czyja to książka? Czyje to pudełko?
ja To mój pies. To moja książka. To moje pudełko.
ty To twój pies. To twoja książka. To twoje pudełko.
on, ono To jest jego pies. To jest jego książka. To jego pudełko.
ona To jest jej pies. To jej książka. To jest jej pudełko.
my To jest nasz pies. To jest nasza książka. To nasze pudełko.
wy To jest wasz pies. To wasza książka. To jest wasze pudełko.
oni, one To ich pies. To jest ich książka. To ich pudełko.

| 55
 MODUŁ 7. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

3.
MÓJ MOJA MOJE
dziadek ciocia miasto
wujek babcia zdjęcie
kolega koleżanka dziecko
długopis rzecz zadanie
przyjaciel przyjaciółka imię

V. Transkrypcja tekstu. Jeśli ćwiczenie na słuchanie okaże się za trudne, można dać uczniom
tekst do czytania.
A. Mam na imię Julka. Jestem pół Niemką i pół Polką. Moja mama – Veronika Syreńska – jest
Niemką, a mój tata – Krzysztof Syreński jest Polakiem. Mama jest z zawodu biologiem. Tata jest
inżynierem. Nie mam rodzeństwa, jestem jedynaczką. Moja mama nie ma już ojca. Ze strony
mamy mam tylko babcię Elisabeth, która mieszka w Berlinie. Mam też babcię Wandę i dziadka
Józefa z Warszawy. Bardzo lubię spędzać wakacje i święta z rodzicami, i dziadkami w Warszawie.

B. Nazywam się Zosia Kozłowska. Mam brata bliźniaka – Kacpra. Kocham mojego brata, bo z nim
zawsze jest wesoło, ale często się kłócimy. Nasz tata – Tomasz Kozłowski – i nasza mama –
Agnieszka Kozłowska – są Polakami. Oni są właścicielami polskiego sklepu w Niemczech. Kacper
i ja musimy często pomagać w sklepie. Uwielbiamy wakacje, bo wtedy jedziemy do Polski do
naszych dziadków. Oni mieszkają na wsi blisko Poznania.

C. Jestem Bartek. Jestem, podobnie jak Julka, pół Niemcem, pół Polakiem. Moja mama – Mag-
dalena – jest Polką, a mój tata – Robert – jest Niemcem. Moja mama jest z zawodu nauczy-
cielką geografii, ale w Niemczech pracuje jako opiekunka do dzieci. Mój tata ma własną firmę
transportową. Jestem jedynakiem, ale nie czuję się sam. Mam dobrego przyjaciela – Kacpra.
Wakacje spędzam z kuzynką z Berlina – Agnes. Jej mama – moja ciocia – jest Polką, a jej tata
– mój wujek – jest Turkiem. Poza tym mam psa – Bazyla, którego bardzo kocham. Często też
odwiedzają mnie dziadkowie z Krakowa. Mam też jedną prababcię w Zakopanem. Ona już nie
może podróżować, więc ja ją odwiedzam.

prawda nieprawda
0. Julka jest pół Polką, pół Niemką. X
1. Tata Julki ma na imię Tomasz. X
2. Julia ma rodzeństwo. X
3. Mama Julki ma tylko mamę, a nie ma taty. X
4. Zosia jest jedynaczką. X
5. Rodzice Zosi mają sklep w Niemczech. X
6. Zosia lubi spędzać czas z dziadkami. X

56 |
 MODUŁ 7: „NAJLEPSZA DRUŻYNA TO MOJA RODZINA”

7. Mama Bartka pracuje teraz jako nauczycielka. X

8. Bartek ma brata i kuzynkę. X
9. Pies Bartka to Bazyl. X
10. Prababcia Bartka często go odwiedza. X

VII.
Agnieszka: Tomasz jest moim mężem, Kacper jest moim synem, a Julka jest moją córką.
Kacper: Tomasz jest moim ojcem (tatą), Agnieszka jest moją matką (mamą), a Zosia jest moją
siostrą.
Zosia: Tomasz jest moim ojcem (tatą), Agnieszka jest moją matką (mamą), a Kacper jest moim
bratem.

VIII. W razie potrzeby można zrobić to ćwiczenie pisemnie.

1. Mądry Adrian lubi piękną Marię. Piękna Maria lubi wrażliwego Szymona. Wrażliwy Szymon
lubi ambitną Hannę. Ambitna Hanna lubi mądrego Adriana.

2. Głupi Jakub lubi inteligentną Elę. Inteligentna Ela lubi zabawnego Stefana. Zabawny Stefan
lubi śliczną Anię. Śliczna Ania lubi głupiego Jakuba.

3. Mój kolega lubi moją koleżankę. Moja koleżanka lubi tego chłopaka. Ten chłopak lubi tę
dziewczynę. Ta dziewczyna lubi mojego kolegę.

4. Małe dziecko lubi tego dużego psa. Ten duży pies lubi tego małego kota. Ten mały kot lubi
tego pana. Ten pan lubi tę panią. Ta pani lubi to dziecko.

IX.
1.
liczba pojedyncza (singularis) liczba mnoga (pluralis)
ja wolę, tańczę my wolimy, tańczymy
ty wolisz, tańczysz wy wolicie, tańczycie
on/ona/ono woli, tańczy oni/one wolą, tańczą
pan/pani woli, tańczy państwo wolą, tańczą

| 57
 MODUŁ 7. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

2.
JA ON/ONA/ONO ONI/ONE
0. uczę uczy uczą
1. mówię mówi mówią
2. robię robi robią
3. tańczę tańczy tańczą
4. liczę liczy liczą
5. walczę walczy walczą
6. kłócę się kłóci się kłócą się
7. wolę woli wolą
8. myślę myśli myślą
9. tłumaczę tłumaczy tłumaczą
10. bawię się bawi się bawią się

3.
JA ON/ONA/ONO ONI/ONE
0. chodzę chodzi chodzą
1. budzę budzi budzą
2. widzę widzi widzą

4.
JA ON/ONA/ONO ONI/ONE
0. muszę musi muszą
1. proszę prosi proszą
2. noszę nosi noszą

XI. Mała Orkiestra Dni Naszych

Piosenka o rodzinie
sł. i muz. Jerzy Kobyliński

Do ludzi możesz po rozum pójść

Ale do mamy1 pójdziesz po serce
Tata2 nauczy by nie podstawiać nóg,
Dziadek3 nauczy, jak podawać ręce.

Najlepsza drużyna
To moja rodzina4.

Gdy będzie trzeba, obroni cię brat5

58 |
 MODUŁ 7: „NAJLEPSZA DRUŻYNA TO MOJA RODZINA”

W rodzinie siła, każdy to powie

I jeszcze babcia6, wie o tym świat
Ostatni ratunek, nasze pogotowie.

Kiedy kłopoty7 ogromne są

Gdy wątpliwości w głowie same
Twoja rodzina8 i rodzinny dom
To wyspa odpowiedzi na pytań oceanie.

Piosenka:
https://www.youtube.com/watch?v=OpRTsApxNX0 [28.12.2019].
śpiewane przez przedszkolaków: https://www.youtube.com/watch?v=fsI8eGo-7ak [28.12.2019].

ZABAWY I DODATKOWE ZADANIA

1. Rodzinne fotografie
Poprosić uczniów, żeby przynieśli fotografie rodzinne i opowiedzieli o swojej rodzinie.

2. Drzewo genealogiczne
Uczniowie mają narysować genealogię rodziny w formie drzewa. Na dole przy konarze powinni
znajdować się najstarsi członkowie rodziny, a na górze – na najmniejszych gałęziach – najmłodsi.

3. Czyj? Czyja? Czyje?

Uczniowie chodzą po sali, wśród rzeczy swoich kolegów i zadają pytania typu: Czyj jest ten plecak?
Czyja jest ta kurtka? Czyje jest to pióro?

4. Jeden członek rodziny więcej

Uczniowie wyobrażają sobie, że są na łodzi. Pierwsza osoba wymienia jednego członka rodziny,
który wchodzi na łódź. Druga powtarza i dodaje jednego. Trzecia powtarza i dodaje trzeciego itd.
Jeśli dana osoba nie zapamięta wszystkich (potem kolejność może być dowolna) tonie z wszyst-
kim członkami swojej rodziny.

Dodatkowe ćwiczenie gramatyczne

Wyrazy w nawiasach zamień na formy biernikowe.
1. Mam (jeden brat) i (jedna siostra).
2. Mam (babcia) i (dziadek).
3. Bartek ma (pies Bazyl).
4. Aleks ma (młodsza siostra).
5. Pani Agnieszka ma (syn) i (córka).

| 59
 MODUŁ 7. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

6. Pan Twardowski czyta (ciekawa historia).

7. Kacper lubi (matematyka) i (fizyka).
8. Robię (praca domowa).
9. Czytam (długi tekst) i robię (trudne ćwiczenie).
10. Uwielbiam (ta piosenka).

Dodatkowy wiersz
Julian Tuwim, O panu Tralalińskim (członkowie rodziny i zawody)

60 |
 MODUŁ 8: ILE MASZ LAT?

Dyktando powtórzeniowe
Julka jest pół Niemką, pół Polką. Nie ma rodzeństwa. Jest jedynaczką. Ma rodziców oraz przyjaciółkę
– Zosię. Ma też jedną babcię w Berlinie i dziadków w Warszawie.

II.
A.
liczba pojedyncza (singularis)
ja wiem umiem rozumiem
ty wiesz umiesz rozumiesz
on/ona/ono wie umie rozumie
pan/pani

liczba mnoga (pluralis)

my wiemy umiemy rozumiemy
wy wiecie umiecie rozumiecie
oni/one wiedzą umieją rozumieją
państwo

B.
1. Nie rozumiem/umiem/jem, co on mówi.
2. Mój tata i ja jemy/umieją/umiemy grać na gitarze.
3. Zosiu, czy wiesz/rozumiesz/wie, gdzie jest tata?
4. Kto wie/jedzą/je lody?
5. Oni nie rozumieją/wiedzą/wiemy po polsku.
6. Bartek umie/wie/je dobrze gotować.
7. Bartek umie/wie/je, jak dobrze gotować.
8. Czy wy jecie/wiecie/znacie jakiś polski wierszyk na pamięć?
9. Nie wiem/umiem/rozumiem, gdzie jest Ina.
10. Moi rodzice wiedzą/jedzą/je drugie śniadanie.

V.
A.
0. Jan – Jaś 4. Jakub – Kubuś
1. Stanisław – Staś 5. Piotr – Piotruś
2. Adam – Adaś 6. Antoni – Antoś
3. Krzysztof – Krzyś 7. Michał – Michaś

| 61
 MODUŁ 8. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

C.
1. Jaś ma piękny uśmiech. 4. Śledź to ryba z Bałtyku.
2. Źrebak to młody koń. 5. Mam igłę i nić
3. Słyszysz ten dziwny dźwięk? 6. Robimy bańki mydlane.

E.
1. Barbara – Basia 5. Hanna – Hania
2. Katarzyna – Kasia 6. Zuzanna – Zuzia
3. Maria – Marysia 7. Lidia – Lidzia
4. Anna – Ania

F.
1. Siedem plus jeden równa się osiem.
2. Moja ciocia lubi piec ciasta.
3. Anioły mieszkają w niebie.
4. W którym miesiącu zaczyna się kalendarzowa jesień?
5. To dziecko lubi zielony kolor.
6. Nie widziałem tej dziury, bo było bardzo ciemno.

H.
1. musicie 6. zimowy
2. ciśnienie 7. chodzimy
3. siłownia 8. leniwy
4. spódnica 9. rodzina
5. piwnica 10. posiłek

I.
ć, ń, ś, ź, dź na końcu wyrazu → słoń, myć, miś, pić
ć, ń, ś, ź, dź przed spółgłoską → słońce, późno, chodźmy, uśmiech
ci, ni, si, zi, dzi przed spółgłoską → nikt, siła, cisza, zima
ci, ni, si, zi, dzi przed samogłoską → nie, książka, się, dziecko

J.
c lub ć/ci → cześć, tablica, babcia, ćwierć, myć, ciekawy
s lub ś/si → liść, list, posiłek, gęś, nasiono, siedzenie
n lub ń/ni → jesień, jesienny, jesienią, słońce, nigdy, niebieski
z lub ź/zi → zioła, źródło, jezioro, złoty , mroźny, przeziębienie
dz lub dź/dzi → dziura, dźwig, niedźwiedź, urodziny, łódź, budzenie

62 |
 MODUŁ 8: ILE MASZ LAT?

DODATKOWE ĆWICZENIE ORTOGRAFICZNE

Do oficjalnych imion żeńskich i męskich dopisz formy nieoficjalne według wzoru. (Preferowane
są formy zawierające spółgłoskę zmiękczoną. Czasami jednak takie nie istnieją albo są rzadko
używane).

Imię oficjalne Imiona nieoficjalne

Barbara Basia Baśka
Katarzyna
Maria
Krystyna
Gabriela
Małgorzata
Joanna
Zofia
Anna
Hanna
Jan Jaś Jasiek
Stanisław
Krzysztof
Piotr
Ryszard
Antoni

| 63
 MODUŁ 8. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Odpowiedzi:
Imię oficjalne Imiona nieoficjalne
Barbara Basia Baśka
Katarzyna Kasia Kaśka
Maria Marysia Maryśka
Krystyna Krysia Kryśka
Gabriela Gabrysia Gabryśka
Małgorzata Małgosia/Gosia Małgośka/Gośka
Joanna Joasia/Asia Joaśka/Aśka
Zofia Zosia Zośka
Anna Ania Anka
Hanna Hania Hanka
Jan Jaś Jasiek
Stanisław Staś Stasiek
Krzysztof Krzyś Krzysiek
Piotr Piotruś Piotrek
Ryszard Ryś Rysiek
Antoni Antoś Antek

64 |
 MODUŁ 8: ILE MASZ LAT?

Ułóż wyrazy z sylab. Wyrazy dwusylabowe:

SI ŁA CI SZA

ŹRE BAK ŹRÓ DŁO

DZIA DEK BAB CIA

MIE SIĄC DZIE CKO

PÓŹ NO PRO SIĆ

ŚMIE SZNY CIE SZY

ŚLI MAK TY DZIEŃ

| 65
 MODUŁ 8. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Ułóż wyrazy z sylab. Wyrazy trójsylabowe:

NIE DZIE LA

RO DZI NA

NIE BIE SKI

KWIA CIAR NIA

ZIE LO NY

CIE KA WY

66 |
 MODUŁ 8: ILE MASZ LAT?

Dodatkowe ćwiczenie ortograficzne na liczebniki:

zero 0 _e__
jeden 1 __d__ 
dwa 2 d__ 
trzy 3 _r__ 
cztery 4 __t__y 
pięć 5 p__ć

sześć 6 __e__

siedem 7 __e__m

osiem 8 o__e_

dziewięć 9 d__e__ę_

dziesięć 10 d__e__ę_

jedenaście 11 j__e__ś__e

dwanaście 12 d__n_ś__e

trzynaście 13 t _ _ y_ _ ś _ _ e

czternaście 14 __t__n_ś__e

piętnaście 15 p__t__ś__e

szesnaście 16 __e_n_ś__e

siedemnaście 17 __e__m__ś__e

osiemnaście 18 _s__m__ś__e

dziewiętnaście 19 d_ _ e _ _ ę_ n _ ś _ _ e

dwadzieścia 20 d_ a _ _ i _ ś _ _ a

trzydzieści 30 t__y__i_ś__

| 67
 MODUŁ 9. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
1. Czy dziesięć plus sześć równa się szesnaście?
2. Mój silny pies chce zjeść dużą kość.
3. Nie lubię jesieni, bo jesienią muszę nosić jesienne ubrania.
4. Zielony i niebieski to moje ulubione kolory.
5. Zimowe wieczory są zimne i ciemne.
6. Ciocia Jasia robi śniadanie i piecze ciasto.
7. Dziękuję dziadkowi za zabawkę – dźwig.

V.
Kacper: Skończyliśmy liczenie. Możemy się pobawić?
Zosia: Mama powiedziała, że możemy, ale wszystko musi pozostać na swoim miejscu.
Kacper: Dobrze. Ja jestem sprzedawcą, a ty klientką. Słucham panią?
Zosia: Poproszę dwa żółte banany, dwie słodkie gruszki, trzy małe pomarańcze i cztery czer-
wone jabłka.
Kacper: Proszę bardzo. Co jeszcze?
Zosia: Poproszę dwie mleczne czekolady, trzy lizaki truskawkowe i napój cytrynowy.
Kacper: Proszę. Coś jeszcze?
Zosia: Nie, dziękuję. To wszystko. Ile płacę?
Kacper: 21 euro 50 centów.
Zosia: Euro? Ja mam tylko złote.
Kacper: Złote? Jesteśmy w Niemczech. Tu płacimy w euro.
Zosia: Ale to jest polski sklep.

VI.
2.
Mianownik – liczba mnoga – rodzaj niemęskoosobowy = Biernik
To są… + mianownik Poproszę… + biernik
 ON (rodzaj męski)  ONA (rodzaj żeński) e ONO (rodzaj nijaki)
żółte banany mleczne czekolady czerwone jabłka
lizaki truskawkowe słodkie gruszki
napoje cytrynowe małe pomarańcze
-Y -Y -A -E
-I -E -I -E
-E -E

68 |
 MODUŁ 9: TU PŁACIMY W ZŁOTYCH

Jeśli istnieje taka potrzeba, należy wyjaśnić uczniom, kiedy w liczbie mnogiej rzeczowników
rodzaju niemęskoosobowego używamy danej końcówki:
a. Rzeczowniki rodzaju męskiego i żeńskiego mogą mieć w liczbie mnogiej trzy końcówki: -Y
– po spółgłoskach twardych, np. banan – banany, malina – maliny; -I po spółgłoskach k, g,
np. pociąg – pociągi, śliwka – śliwki; -E po spółgłoskach sz, cz, dz, dż, ż, rz, ś, ć, dź, ź, ń, c, l,
j, np. owoc – owoce, pomarańcza – pomarańcze, napój – napoje.
b. Rzeczowniki rodzaju nijaki mają tylko jedną końcówkę -A , np. jabłko – jabłka, muzeum
– muzea.

VIII.
1.
1
W I N O G R O N O
2
B R Z O S K W I N I A
3
T R U S K A W K A
4
G R U S Z K A
5
M A L I N A
6
W I Ś N I A
7
B A N A N
8
C Y T R Y N A

2.
1
R Z O D K I E W K A
2
K A P U S T A
3
O G Ó R E K
4
P I E T R U S Z K A
5
P A P R Y K A
6
M A R C H E W K A
7
S A Ł A T A

IX.
1.
słodki jak cukier okrągły jak jabłko duży ≠ mały
kwaśny jak cytryna owalny jak jajko łagodny ≠ ostry, pikantny
słony jak sól podłużny jak banan, ogórek twardy ≠ miękki
ostry jak chili
gorzki jak kawa

| 69
 MODUŁ 9. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

X.
nabiał – mleko, masło, śmietana, jajka, sery, jogurty
mrożonki – mrożone truskawki, frytki, lody, mrożone pierogi
ryby – łososie, pstrągi, makrele
mięso i wędliny – szynka, kiełbasa, salami, kurczak
napoje – woda mineralna, coca-cola, lemoniada, sok jabłkowy
słodycze – czekolady, batony, ciastka, cukierki
produkty zbożowe – kasza, makaron, ryż, płatki kukurydziane
pieczywo – chleb, bułka, rogalik

XI.
okulary – optyk paliwo – stacja benzynowa
spódnica – sklep odzieżowy szampon – drogeria, apteka
chleb – piekarnia aspiryna – apteka, drogeria
telewizor – sklep RTV AGD książka – księgarnia
kwiaty – kwiaciarnia gazeta – kiosk
buty – sklep obuwniczy

XII.
A.
1. Czarna herbata kosztuje (jedno) euro pięćdziesiąt centów (1,50 €).
2. Woda mineralna kosztuje trzy złote czterdzieści groszy (3,40 zł).
3. Jogurt owocowy kosztuje sześćdziesiąt centów (0,60 €).
4. Pączek kosztuje cztery złote trzydzieści groszy (4,30 zł).
5. Czerwona papryka kosztuje (jedno) euro dwadzieścia centów (1,20 €).
6. Guma do żucia kosztuje pięć złotych piętnaście groszy (5,15 zł).
7. Coca-cola kosztuje dwa euro siedemdziesiąt centów (2,70 €).
8. Bilet ulgowy kosztuje dwa złote dziewięćdziesiąt groszy (2,90 zł).
9. Słownik polsko-niemiecki kosztuje dwadzieścia pięć euro osiemdziesiąt centów (25,80 €).
10. Damska torebka kosztuje dziewięćdziesiąt dziewięć złotych pięć groszy (99,05 zł).
11. Sportowa kurtka kosztuje trzydzieści cztery euro dwadzieścia pięć centów (34,25 €).

B.
1. Dwie czarne herbaty kosztują trzy euro.
2. Dwie wody mineralne kosztują sześć złotych osiemdziesiąt groszy.
3. Dwa jogurty owocowe kosztują (jedno) euro dwadzieścia centów
4. Dwa pączki kosztują osiem złotych sześćdziesiąt groszy.
5. Dwie czerwone papryki kosztują dwa euro czterdzieści centów.

70 |
 MODUŁ 9: TU PŁACIMY W ZŁOTYCH

6. Dwie gumy do żucia kosztują dziesięć złotych trzydzieści groszy.

7. Dwie coca-cole kosztują pięć euro czterdzieści centów.
8. Dwa bilety ulgowe kosztują trzy złote osiemdziesiąt groszy.
9. Dwa słowniki polsko-niemieckie kosztują pięćdziesiąt jeden euro sześćdziesiąt centów.
10. Dwie damskie torebki kosztują sto dziewięćdziesiąt osiem złotych dziesięć groszy.
11. Dwie sportowe kurtki kosztują sześćdziesiąt osiem euro pięćdziesiąt centów.

XIII.
1. błąd – błędy 4. wąż – węże
2. dąb – dęby 5. gałąź – gałęzie
3. urząd – urzędy 6. gołąb – gołębie

XIV.
1. słoń – słonie 6. liść – liście
2. łoś – łosie 7. niedźwiedź – niedźwiedzie
3. ryś – rysie 8. łódź – łodzie
4. śledź – śledzie 9. gwóźdź – gwoździe
5. łosoś – łososie 10. gość – goście

Zabawa Abra-Kadabra
Zabawa Abra-Kadabra to wesoła zabawa grupowa. Może w niej brać udział dowolna liczba osób.
Celem gry jest liczenie od 1 do nieskończoności, bez wymieniania liczby 5 lub jej wielokrotności
(10, 15, 20, 25...) ani liczby 7 i jej wielokrotności (14, 21, 28, 35, 42...). Zamiast liczby 5 lub jej
wielokrotności należy powiedzieć „Abra”, a zamiast liczby 7 i jej wielokrotności należy powiedzieć
„Kadabra”. W przypadku wspólnej wielokrotności 5 i 7 (np. 35) należy powiedzieć „Abra-Kada-
bra”. Odpada każdy, kto popełni błąd i wymówi na głos wielokrotności 5 lub 7; powie „Abra”
kiedy powinno być „Kadabra”; powie „Abra-Kadabra” kiedy powinno być 36 itp. Zwycięzcą gry
jest ostatnia osoba, która pozostała w grze. Oto krótki przykład:

Kasia: 1
Tomek: 2
Kasia: 3
Tomek: 4
Kasia: Abra
Tomek: 6
Kasia: Kadabra
Tomek: 8

| 71
 MODUŁ 9. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Kasia: 9
Tomek: Abra
Kasia: 11
Tomek: 12
Kasia: 13
Tomek: Kadabra
Kasia: Abra
Tomek: 14 – Ups! Tomek powinien powiedzieć 16, ale tego nie zrobił, dlatego odpada z gry,
a Kasia wygrywa grę Abra-Kadabra!
http://www.serwis-matematyczny.pl/static/st_gry_liczbowe.php#gora [28.12.2019].

Dodatkowy wiersz
Przeczytaj wiersz Agnieszki Frączek pt. Wbrew zasadom i powiedz, jakie jedzenie jest zdrowe,
a jakie niezdrowe. Czy ty odżywiasz się zdrowo?

Agnieszka Frączek, Wbrew zasadom (fragment)

Nasza mama, wbrew zasadom, Dzieci jeść powinny kluchy,
Karmi dzieci czekoladą. Zupę, kaszę i racuchy!”
Jemy frytki, hamburgery, A my jemy bakłażany,
Chipsy i francuskie sery, Pizzę, lody, marcepany…

Mleczko chłepce tylko kicia, Nasza mama nie gotuje,

Mama dzieciom zaś do picia Tylko dziećmi się zajmuje…
Co dzień coca-colę daje.
Takie u nas są zwyczaje (…).

Babcia ręce załamuje:

„Przecież wnuki mi zmarnuje!
Nie przeżyją takiej diety!
Gdzie ziemniaki, gdzie kotlety?

Piosenki o owocach i warzywach (dla młodszych dzieci):

• Bajkowa drużyna, Cukierki, cukierki https://www.youtube.com/watch?v=85sUeVJXz5o
[28.12.2019].
• Fasolki, Witaminki, witaminki https://www.youtube.com/watch?v=6dhJhFdHeVk [28.12.2019].
• Mała Orkiestra Dni Naszych, Witaminowy blues https://www.youtube.com/watch?v=Sx-Wc-
Ty8u94 [28.12.2019].

72 |
 MODUŁ 9: TU PŁACIMY W ZŁOTYCH

DODATKOWE ĆWICZENIE GRAMATYCZNE

Uzupełnij tekst rzeczownikami w liczbie mnogiej.
W koszyku z zakupami są ………..........….. (warzywo) i ………..........….. (owoc). Znajdziemy tu
………..........….. ………..........….. (żółty banan), ………..........….. ………..........….. (dojrzały pomidor),
………..........….. ………..........….. (świeży ogórek) i ………..........….. ………..........….. (mała cebula). To są
………..........….. (produkt) na sałatkę. W koszyku są też dwa ………..........….. ………..........….. (duży kala-
fior), brokuły, ………..........….. ………..........….. (młody ziemniak) i ………..........….. ………..........….. (soczy-
sta marchewka). To są ………..........….. (produkt) na zupę. A co kupimy na deser? Na deser kupimy
………..........….. ………..........….. (słodka malina) i ………..........….. ………..........….. (polska truskawka).

| 73
 MODUŁ 10. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Zosia i Kacper lubią odwiedzać sklep rodziców. Tam jest dużo ciekawych produktów. Najlepsza jest
półka ze słodyczami.

Bartek i Aleks stoją na szkolnym korytarzu. Czekają na lekcję, rozmawiają i patrzą przez okno.
Bartek: Spójrz, jadą bliźniaki!
Aleks: Jadą?
Bartek: Tak. Kacper jedzie na hulajnodze, a Zosia na rowerze. Ciekawe, kto pierwszy dojedzie
do szkoły.
Aleks: Ja codziennie jeżdżę do szkoły samochodem z mamą lub tatą. Bardzo lubię jeździć samo-
chodem. Mogę wtedy spokojnie coś zjeść.
Bartek: A ja chodzę do szkoły pieszo. Odprowadzają mnie tata i Bazyl. Bardzo lubię spacerować
z Bazylem.
Julka: Cześć! Co robicie?
Bartek: Zobacz, kto jedzie w różowym kasku w jednorożce!
Julka: O, to Zosia! Ja też mam kask i nakolanniki.
Aleks: Nako… co?
Julka: Nakolanniki. To są ochraniacze na kolana. Kiedy jeżdżę na rolkach, mam je zawsze na
sobie, żeby nic mi się nie stało, kiedy się przewrócę.
Bartek: Słyszycie ten hałas? To pan Twardowski przyjechał swoim czarnym, wielkim motocyklem.
Aleks: Tak, widzę. Zobaczcie, jaki ma kolorowy kask z obrazkiem koguta!
Julka: Mój kask jest zielony w niebieskie delfiny.
Bartek: Julka, byłaś w delfinarium?
Julka: Tak, byłam w Zoo Duisburg. Pojechałam tam na wycieczkę z rodzicami. To był mój pre-
zent urodzinowy. Jechaliśmy ogromnym autokarem, w którym siedziało bardzo dużo rodziców
z dziećmi. To była przygoda!
Aleks: O, dzwonek! Chodźcie do klasy. Musimy poprosić pana Twardowskiego, aby zabrał nas
na wycieczkę statkiem kosmicznym.
Bartek: A czy będzie tam kosmiczna lodówka z kosmicznym jedzeniem?

II.
Kacper – hulajnoga, Bartek – nogi,
Zosia – rower, Julka – rolki,
Aleks – samochód, pan Twardowski – motor

74 |
 MODUŁ 10: JAK TWARDOWSKI NA KOGUCIE

III.
Latamy Pływamy
samolotem statkiem
helikopterem kajakiem
balonem łódką
rakietą żaglówką
motolotnią rowerem wodnym

IŚĆ CHODZIĆ
teraz więcej niż raz
raz nigdy nie
ja idę chodzę
ty idziesz chodzisz
on, ona, ono, pan, pani idzie chodzi
my idziemy chodzimy
wy idziecie chodzicie
oni, one, państwo idą chodzą

IV.
1. chodzą, 6. chodzą,
2. idzie, 7. chodzisz,
3. chodzimy, 8. chodzi,
4. chodzi, 9. chodzicie,
5. idziesz, 10. idą

JECHAĆ JEŹDZIĆ
teraz więcej niż raz
raz nigdy nie
ja jadę jeżdżę
ty jedziesz jeździsz
on, ona, ono, pan, pani jedzie jeździ
my jedziemy jeździmy
wy jedziecie jeździcie
oni, one, państwo jadą jeżdżą

| 75
 MODUŁ 10. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

V.
1. jeżdżą, 6. jedzie,
2. jedziesz, 7. jedzie,
3. jedziemy, 8. jeździcie,
4. jeździsz, 9. jedziecie,
5. jeździ, 10. jedzie.

VII.
1. rowerem, 6. statkiem,
2. motocyklem, 7. łodzią,
3. samolotem, 8. pociągiem,
4. taksówką, 9. tramwajem,
5. balonem, 10. hulajnogą

ĆWICZENIA DO WIERSZA JULIANA TUWIMA LOKOMOTYWA

IX. Napisz, co znajduje się w poszczególnych wagonach lokomotywy.
Pierwszy wagon – ………….........................................................................................................………………..
Drugi wagon – …………...............................................................................................................………………..
Trzeci wagon – …………...............................................................................................................………………..
Czwarty wagon – ………….........................................................................................................………………..
Piąty wagon – …………................................................................................................................………………..
Szósty wagon – ………….............................................................................................................………………..
Siódmy wagon – …………............................................................................................................………………..
Ósmy wagon – …………...............................................................................................................………………..
Dziewiąty wagon – ………….........................................................................................................………………..
Dziesiąty wagon – ………….........................................................................................................………………..

X.
Dzielimy klasę na dziesięć grup. Każda grupa rysuje wagon z zawartością (nauczyciel podaje nu-
mer wagonu, dzieci mogą losować numer wagonu itd.). Następnie dzieci przyczepiają do tablicy
za pomocą magnesów wagony w odpowiedniej kolejności. Mogą je też układać na podłodze
bądź na ławce.

76 |
 MODUŁ 10: JAK TWARDOWSKI NA KOGUCIE

XI.
1. Proszę przeczytać wiersz z podziałem na role.
2. Proszę przeczytać wiersz, zwracając uwagę na odpowiednią intonację.
3. Proszę przeczytać wiersz razem – nauczyciel i dzieci, potem same dzieci.
4. Proszę powtórzyć, starannie wymawiając poszczególne głoski:
• Ruszyła maszyna po szynach ospale.
• Do taktu turkoce i stuka i puka.
• Lecz fraszka, igraszka, zabawka blaszana.
• I spieszy się, spieszy, by zdążyć na czas.
• Żar z rozgrzanego jej brzucha bucha.
• Już ledwo sapie, już ledwo zipie.
• Tak to to, tak to to, tak to to, tak to to.
• W ósmym słoń, niedźwiedź i dwie żyrafy.
• Że pędzi, że wali, że bucha buch buch.
• Gładko tak lekko tak toczy się w dal.

XII. Dopasuj postaci z bajek i legend do pojazdów, którymi się poruszają w:

1. Kopciuszek kareta
2. Aladyn latający dywan
3. Książę koń
4. Święty Mikołaj sanie
5. Pan Twardowski kogut
6. Czarownica miotła

| 77
 MODUŁ 10. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

XIII. Domino wyrazowo-obrazkowe

MOTOCYKL BALON

ROWER POCIĄG

STATEK AUTOBUS

ROLKI TRAMWAJ

HELIKOPTER DESKOROLKA

78 |
 MODUŁ 11: KTO PYTA, NIE BŁĄDZI

Dyktando powtórzeniowe
Chcemy, aby pan Twardowski zabrał nas na wycieczkę. To będzie świetna przygoda. Polecimy statkiem
kosmicznym. Zobaczymy różne planety i gwiazdy. Chcesz lecieć z nami?

II.
Co lubi robić córka mistrzyni? Córka mistrzyni lubi skakać tak jak mama.
Czy chodzi do szkoły? Tak, chodzi do szkoły.
Czym lubi się bawić? Lubi bawić się lalkami, klockami i sprzętem sporto-
wym swojej mamy.
Jakie zwierzę ma w domu? W domu ma dużego brązowego psa i dwa rude
koty.

III.
Co pani Julia lubi jeść na kolację? Pani Julia lubi jeść na kolację warzywa, owoce i pić
wodę mineralną. /
Na kolację pani Julia lubi jeść warzywa, owoce i pić
wodę mineralną.
Kiedy i gdzie pani Julia śpiewa? Pani Julia zwykle śpiewa wieczorem na koncertach.
Co pani Julia robi rano? Pani Julia rano bardzo często słucha muzyki.
O której godzinie pani Julia kończy lekcje Pani Julia nie chodzi do szkoły.
w szkole?

V.
Proponowane pytania:
1. Kto jest w pokoju? / Jakie zwierzę gryzie kość? / Kto maluje obrazek?
2. Gdzie się bawią dzieci? / Gdzie siedzą chłopcy?
3. Kiedy dzieci grają w warcaby? / Kiedy Bazyl gryzie kość?
4. Jak wygląda Zosia? / Jak leży Zosia? / Jak siedzą chłopcy?
5. Czym Zosia maluje obrazek? / Czym chłopcy jedzą popcorn?

DODATKOWE ZADANIA DO ILUSTRACJI Z ĆWICZENIA V

1. Odpowiedz pełnymi zdaniami na pytania:
• Jak myślisz, dlaczego dzieci bawią się w domu?
• Co może się za chwilę stać?
• Co mogliby robić chłopcy, gdyby nie mieli gry?
• Co mogłaby robić Zosia, gdyby nie miała kredek?

| 79
 MODUŁ 11. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

2. Ułóż trzy pytania, na które odpowiedzią będzie wyraz „pies”.

(proponowane pytania: Jakie zwierzę gryzie kość? Jakie zwierzę leży na podłodze? Jakie zwierzę
leży obok chłopców? Jakie zwierzę jest głodne? itd.)

VII.
Pisze – Jaś – list – długi Czyta – Ania – książkę – ciekawą
Pisze. Czyta.
Jaś pisze. Ania czyta.
Jaś pisze list. Ania czyta książkę.
Jaś pisze długi list. Ania czyta ciekawą książkę.
Ogląda – Blanka – bajkę – długą Je – Zosia – jabłko – czerwone
Ogląda. Je.
Blanka ogląda. Zosia je.
Blanka ogląda bajkę. Zosia je jabłko.
Blanka ogląda długą bajkę. Zosia je czerwone jabłko.
Kupuje – Kamil – lizaka – dużego Słucha – Lena – piosenki – wesołej
Kupuje. Słucha.
Kamil kupuje. Lena słucha.
Kamil kupuje lizaka. Lena słucha piosenki.
Kamil kupuje dużego lizaka. Lena słucha wesołej piosenki.

IX.
Na ulicy Trybunalskiej
Mieszka sobie Staś Pytalski,
Co, gdy tylko się obudzi,
Pytaniami dręczy ludzi.

- W którym miejscu zaczyna się kula?

Co na deser gotują dla króla?
Ile kroków jest stąd do Powiśla?
O czym myślałby stół, gdyby myślał?
Czy lenistwo na łokcie się mierzy?
Skąd wiadomo, że Jurek to Jerzy?
Kto powiedział, że kury są głupie?
Ile much może zmieścić się w zupie?
Na co łysym potrzeba łysina?
Kto indykom guziki zapina?
Skąd się biorą bruneci na świecie?

80 |
 MODUŁ 11: KTO PYTA, NIE BŁĄDZI

Ile ważą dwa kleksy w kajecie?

Czy się wierzy niemowie na słowo?
Czy jaskółka potrafi być krową?

Dziadek już od roku siedzi

I obmyśla odpowiedzi,
Babka jakiś czas myślała,
Ale wkrótce osiwiała,
Matka wpadła w stan nerwowy
I musiała zażyć bromu,

Ojciec zaś poszedł po rozum do głowy

I kiedy powróci – nie wiadomo.

• W podręczniku dzieci mają fragment wiersza, bez ośmiu ostatnich wersów.

• Można poprosić dzieci, aby spróbowały odpowiedzieć na pytania Stasia Pytalskiego.

• Można przeczytać z dziećmi opowiadania Grzegorza Kasdepke Rozmowa się nie klei z książki
pt. Co to znaczy… Ponad 200 zabawnych historyjek, które pozwolą zrozumieć znaczenie niektó-
rych powiedzeń, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2015.
• Można przeczytać z dziećmi tekst Dociekliwa Jola, czyli kto pyta, nie błądzi z książki Przysłowia
polskie. Rymowanki dla dzieci Doroty Strzemińskiej-Więckowiak, Wydawnictwo SBM, War-
szawa 2012.

Przeczytaj wiersz Jana Brzechwy pt. Kwoka

Proszę pana, pewna kwoka
Traktowała świat z wysoka
I mówiła z przekonaniem:
„Grunt to dobre wychowanie!”
Zaprosiła raz więc gości,
By nauczyć ich grzeczności.
Pierwszy osioł wszedł, lecz przy tym
W progu garnek stłukł kopytem.

Kwoka wielki krzyk podniosła:

„Widział kto takiego osła?!”
Przyszła krowa. Tuż za progiem
Zbiła szybę lewym rogiem.
Kwoka gniewna i surowa
Zawołała: „A to krowa!”

| 81
 MODUŁ 11. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Przyszła świnia prosto z błota.

Kwoka złości się i miota:
„Co też pani tu wyczynia?
Tak nabłocić! A to świnia!”

Przyszedł baran. Chciał na grzędzie

Siąść cichutko w drugim rzędzie,
Grzęda pękła. Kwoka wściekła
Coś o łbie baranim rzekła
I dodała: „Próżne słowa,
Takich nikt już nie wychowa,
Trudno... Wszyscy się wynoście!”
No i poszli sobie goście.

Czy ta kwoka, proszę pana,

Była dobrze wychowana?

1. Jakich gości zaprosiła kwoka na przyjęcie?

2. Jak się zachowywali goście, których zaprosiła kwoka?
3. Co powinna zrobić kwoka, aby jej następne przyjęcie było dla wszystkich udane?
4. Jak powinna się zachowywać osoba dobrze wychowana? Porozmawiaj o tym z kolegami
i koleżankami w klasie.
5. Naucz się na pamięć jednej zwrotki wiersza. Podzielcie się tak, aby wyrecytować cały utwór.

ĆWICZENIE DODATKOWE
Ułóż wyrazy w odpowiedniej kolejności i zapisz zdania.
0. idzie / do / mama / sklepu Mama idzie do sklepu.
1. spaceruje / psem / Bartek / z ……………………………………
2. karmi / rybkę / Julia / złotą ……………………………………
3. trudną / Kacper / rozwiązuje / krzyżówkę ……………………………………
4. uprawiać / lubi / sport / Zosia ……………………………………
5. bliźniaków / są / Polski / rodzice / z ……………………………………
6. książki / dinozaurach / o / czytać / lubi / Bartek ……………………………………
7. Smoczyński / oczy / Aleks / ciemne / ma ……………………………………
8. nurkować / pływać / lubię / i ……………………………………
9. sportu / uprawiać / lubię / nie ……………………………………
10. piję / kolację / kakao / na ……………………………………

82 |
 MODUŁ 11: KTO PYTA, NIE BŁĄDZI

Odpowiedzi:
1. Bartek spaceruje z psem.
2. Julia karmi złotą rybkę.
3. Kacper rozwiązuje trudną krzyżówkę.
4. Zosia lubi uprawiać sport.
5. Rodzice bliźniaków są z Polski.
6. Bartek lubi czytać książki o dinozaurach.
7. Aleks Smoczyński ma ciemne oczy.
8. Lubię pływać i nurkować. / Lubię nurkować i pływać.
9. Nie lubię uprawiać sportu.
10. Na kolację piję kakao. / Piję kakao na kolację. / Piję na kolację kakao.

| 83
 MODUŁ 12. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Dzieci bawią się w wywiady ze znanymi osobami. Julia jest popularną piosenkarką. Aleks chciałby być
sławnym cukiernikiem. A ty kim chciałbyś być?

I.
0. Aleks jest bratem Iny.
1. Pani Helena jest żoną pana Michała.
2. Pan Michał jest mężem pani Heleny.
3. Ina jest siostrą Aleksa.
4. Aleks jest synem pani Heleny i pana Michała.
5. Ina jest córką pani Heleny i pana Michała.
6. Pani Helena jest matką Iny i Aleksa.
7. Pan Michał jest ojcem Iny i Aleksa.
8. Aleks chciałby mieć brata, ale ma tylko jedną siostrę.
9. Zosia jest siostrą Kacpra, a Kacper jest bratem Zosi.
10. Pani Agnieszka jest matką bliźniaków, a pan Tomasz jest ich ojcem.

IV.
0. 8 + 5 = 13 Osiem plus pięć równa się trzynaście.
1. 9 + 7 = 16 Dziewięć plus siedem równa się szesnaście.
2. 2 + 12 = 14 Dwa plus dwanaście równa się czternaście.
3. 13 + 6 = 19 Trzynaście plus sześć równa się dziewiętnaście.
4. 14 + 10 = 24 Czternaście plus dziesięć równa się dwadzieścia cztery.
5. 17 + 9 = 26 Siedemnaście plus dziewięć równa się dwadzieścia sześć.
6. 29 – 5 = 24 Dwadzieścia dziewięć minus pięć równa się dwadzieścia cztery.
7. 16 – 15 = 1 Szesnaście minus piętnaście równa się jeden.
8. 27 – 11 = 16 Dwadzieścia siedem minus jedenaście równa się szesnaście.
9. 14 – 8 = 6 Czternaście minus osiem równa się sześć.
10. 9 – 9 = 0 Dziewięć minus dziewięć równa się zero.

V.
0. (ja) lubię (ty) lubisz (on, ona, ono) lubi
1. (ja) tańczę (ty) tańczysz (on, ona, ono) tańczy
2. (ja) wolę (ty) wolisz (on, ona, ono) woli
3. (ja) uczę (ty) uczysz (on, ona, ono) uczy
4. (ja) liczę (ty) liczysz (on, ona, ono) liczy
5. (ja) mówię (ty) mówisz (on, ona, ono) mówi

84 |
 MODUŁ 12: POWTÓRZENIE

6. (ja) myślę (ty) myślisz (on, ona, ono) myśli

7. (ja) tłumaczę (ty) tłumaczysz (on, ona, ono) tłumaczy
8. (ja) robię (ty) robisz (on, ona, ono) robi
9. (ja) widzę (ty) widzisz (on, ona, ono) widzi
10. (ja) bawię się (ty) bawisz się (on, ona, ono) bawi się

VII.
0. Zofia – Zosia 6. Katarzyna – Kasia
1. Adam – Adaś 7. Stanisław – Staś
2. Barbara –Basia 8. Jakub – Kubuś
3. Piotr – Piotruś 9. Michał – Michaś
4. Antoni – Antoś 10. Joanna – Joasia/Asia
5. Maria – Marysia

VIII. Podpisz obrazki.

niedźwiedź gęś słoń

słońce ślimak liść

bocian Zosia łódź

śnieg śliwka koń

| 85
 MODUŁ 12. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

XII.
1. 25,49 € – dwadzieścia pięć euro i czterdzieści dziewięć centów
2. 2,6 € – dwa euro i sześćdziesiąt centów
3. 0,88 € – osiemdziesiąt osiem centów
4. 3,99 zł – trzy złote i dziewięćdziesiąt dziewięć centów
5. 2,75 € – dwa euro i siedemdziesiąt pięć centów
6. 11,25 € – jedenaście euro i dwadzieścia pięć centów
7. 16,37 zł – szesnaście złotych i trzydzieści siedem groszy
8. 7,5 zł – siedem złotych i pięćdziesiąt groszy
9. 0,49 zł – czterdzieści dziewięć groszy
10. 7,18 € – siedem euro i osiemnaście centów

XIII.
0. dwa węże
1. trzy dęby
2. cztery gałęzie
3. trzy gołębie
4. trzy liście
5. trzy niedźwiedzie
6. cztery łodzie
7. trzy zęby
8. dwa słonie
9. dwa łosie
10. trzy rysie

XIV.
0. G C P Ą I O pociąg
1. J R M A T A W tramwaj
2. O O L A S M T samolot
3. E K L H E O R T P I helikopter
4. R W O E R rower
5. T C O Y L K M O motocykl
6. T A T K E S statek
7. A C Ó D H O M S samochód
8. E R T M O metro
9. B U O T U S A autobus
10. A J K K A kajak

86 |
 MODUŁ 12: POWTÓRZENIE

XV.
0. Bardzo często chodzę do szkoły drogą przez park.
1. Bliźniaki jeżdżą czasami do rodziny do Poznania.
2. Aleks, dokąd idziesz dzisiaj po lekcjach?
3. Jak często (wy) jeździcie na wakacje do Polski?
4. Czy (oni) idą jutro z rodzicami na spacer?
5. Julko, dziś po południu jadę do muzeum. Czy chcesz jechać ze mną?
6. Zosiu, Kacprze, czy idziecie teraz z nami na plac zabaw?
7. Bartku, jak często chodzisz na spacer z Bazylem?
8. Dzieci, za tydzień jedziecie ze mną na wycieczkę do fabryki czekolady.
9. Kiedy jest lato, dzieci często jeżdżą na rowerach i na rolkach.
10. Ja i moi rodzice zawsze chodzimy w niedzielę na lody.

XVI.
0. Codziennie jeżdżę do szkoły metrem.
1. Bliźniaki lecą do Poznania samolotem.
2. Rodzice Bartka lubią pływać kajakiem.
3. Dzieci pojechały na wycieczkę autokarem.
4. Nasza babcia jeździ na zakupy rowerem.
5. Pan Twardowski przyjeżdża do pracy motocyklem.
6. Do Berlina można pojechać pociągiem.
7. Po rzece Ren można popływać statkiem.
8. Czy chcielibyście polecieć kiedyś balonem?
9. Kto leciał helikopterem?
10. Jedziemy na piknik za miasto samochodem.

ĆWICZENIA DODATKOWE

XX.
Wyjaśnij, co oznaczają frazy:
1. Kto pyta, nie błądzi.
2. Rozmowa się nie klei.

| 87
 MODUŁ 12. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

XXI. Dopisz nazwiska.

ON ONA
Jan Nowakowski Teresa Nowakowska
Krzysztof Nowak Maria …………………….
Kacper Kozłowski Zosia …………………….
Robert Lewandowski Anna …………………….
Kamil …………………… Ewa Stoch
Aleks ………………….. Ina Baranowska
Michał Baranowski Helena ……………………
Tomasz ………………….. Agnieszka Kozłowska
Jan Twardowski Małgorzata ………………………
Adam Nejman Luiza ………………………..
Damian ………………… Danuta Stępień

XXII. Dopisz: rok, lat lub lata.

0. Moja mama ma 32 lata.
1. Ina ma 2 …………..
2. Zosia i Kacper mają 8 ………….
3. Mama Zosi i Kacpra ma 34 ……………..
4. Tata Zosi i Kacpra ma 38 …………..
5. Jego babcia ma 67 ………..
6. Mój młodszy brat ma 1 ………
7. Jutro są twoje urodziny i skończysz 7 ……….
8. Koleżanka mojej siostry ma 11 …………..
9. Myślę, że pan Twardowski ma 40 ………..
10. Chodzisz do pierwszej klasy, więc masz 6 ……..?

88 |
 MODUŁ 13: MAMO, NIE MA SOKU POMARAŃCZOWEGO!

Dyktando powtórzeniowe
Kacper jeździ do szkoły na hulajnodze, a Zosia na rowerze. Aleks jeździ samochodem z rodzicami,
a Bartek chodzi pieszo. Codziennie przed szkołą stoi ogromny motocykl pana Twardowskiego. Rolki
Julki są schowane w szafce w szatni. A ty? Czym lubisz podróżować?

I.
1. kilogram cukru, 6. butelka mleka,
2. tabliczka czekolady mlecznej, 7. pół kilo żółtego sera,
3. słoik kremu czekoladowego, 8. dwie kostki masła,
4. butelka wody mineralnej gazowanej, 9. opakowanie budyniu śmietankowego,
5. puszka kukurydzy, 10. karton soku jabłkowego

III.
żółtego sera, soku jabłkowego, białego cukru, brązowego ryżu, mlecznej czekoladki, mąki torto-
wej, kaszy gryczanej, zimnego mleka, ciasta drożdżowego, mleka czekoladowego

IV.
Na drugim stole nie ma: kiełbasy, pączka, drożdżówki, ciastka

V.
1. margaryny, 6. maku,
2. proszku do pieczenia, 7. oranżady,
3. cukru waniliowego, 8. papieru do pieczenia,
4. twarogu, 9. kolorowej posypki,
5. słodkiej śmietany, 10. kawy zbożowej

VI.
miodu, sody oczyszczonej,
masła, przyprawy korzennej,
cukru pudru, kakao
mąki pszennej,

| 89
 MODUŁ 13. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VII. Wyobraź sobie, że idziesz na zakupy. Przygotowujesz listę zakupów. Uzupełnij tabelę
według wzoru:

Karton Butelka Puszka Słoik Kilogram Opakowanie Pudełko

mleka wody sardynek marmolady szynki ciastek herbaty
mineralnej

VIII. Wstaw wyrazy w odpowiedniej formie:

0. jedna kanapka dwie kanapki pięć kanapek
1. jeden hamburger trzy ……………….. sześć ……………………
2. jedna cytryna cztery ……………… siedem ………………….
3. jedno jajko dwa ……………….. osiem …………………..
4. jeden piórnik trzy ……………….. dziewięć ……………….
5. jeden plecak cztery …………….. dziesięć …………………
6. jedna komórka dwie ………………. pięć …………………….
7. jedna ładowarka trzy ……………….. sześć ……………………
8. jedno miasto cztery ……………… siedem …………………..
9. jedno jezioro dwa ……………….. osiem ……………………

Klucz:
1. jedna kanapka dwie kanapki pięć kanapek
2. jeden hamburger trzy hamburgery sześć hamburgerów
3. jedna cytryna cztery cytryny siedem cytryn
4. jedno jajko dwa jajka osiem jajek
5. jeden piórnik trzy piórniki dziewięć piórników
6. jeden plecak cztery plecaki dziesięć plecaków
7. jedna komórka dwie komórki pięć komórek
8. jedna ładowarka trzy ładowarki sześć ładowarek
9. jedno miasto cztery miasta siedem miast
10. jedno jezioro dwa jeziora osiem jezior

90 |
 MODUŁ 13: MAMO, NIE MA SOKU POMARAŃCZOWEGO!

IX. Z których owoców przygotujesz pyszny i zdrowy koktajl owocowy dla swojej rodziny?
Napisz przepis i podziel się nim z kolegami i koleżankami.
W szklance namaluj kolor swojego koktajlu.

X. Popatrz uważnie na ilustrację. Znajdują się na niej różne produkty spożywcze. Pokoloruj
te, które są zdrowe.

| 91
 MODUŁ 13. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

XI. Posłuchaj piosenki Witaminki dla chłopczyka i dziewczynki w wykonaniu zespołu Fasolki
i uzupełnij tekst:
Autor tekstu: Andrzej Grabowski
Kompozytor: Krzysztof Marzec
Wykonanie: Fasolki

Spójrzcie na Jasia, co za chudzina,

słaby, mizerny, ………..............………..1 mina,
a inni chłopcy silni jak słonie,
każdy gra w ………..............………..2 lepiej niż Boniek.

Dlaczego Jasio wciąż mizernieje,

bo to głuptasek, ………..............………..3 nie je

ref.: Witaminki witaminki,

dla chłopczyka i dziewczyki,
………..............………..4 mamy dziarskie minki,
bo zjadamy witaminki.

Wiśnie i śliwki, ruda ………..............………..5

grusza pietruszka i kalarepka,
smaczne porzeczki, ………..............………..6 maliny,
to wszystko właśnie są witaminy.

„Kto chce być silny, ………..............………..7 jak ryba,

musi owoce ………..............………..8 i warzywa”.

MNIAM! MNIAM

Brakujące słowa:
1. ponura, 5. marchewka,
2. piłkę, 6. słodkie,
3. witamin, 7. zdrowy,
4. wszyscy, 8. jeść

92 |
 MODUŁ 14: TORUŃSKIE PIERNIKI NA ŚWIĄTECZNYM STOLE

Dyktando powtórzeniowe
Zbliżają się święta. Aleks chce pomóc swojej mamie. Robi listę zakupów. Jego lista jest bardzo długa.
Chce upiec pyszne ciasta i ciasteczka.

Dialog do odsłuchania
Dziś Aleks ma w szkole duże serce z piernika z napisem z lukru.
Julia: Skąd masz to serce?
Aleks: Z jarmarku świątecznego. Byłem tam wczoraj z rodzicami.
Zosia: Uwielbiam jarmarki świąteczne! Można tam kupić dużo zabawek, słodyczy, dekoracji!
Julia: Można też posłuchać pięknych piosenek świątecznych i muzyki na żywo.
Bartek: A czy widzieliście domek śliwkowego ludzika, domek z pierników, dom bajek i teatr lalek?
Julia: Tak, ja widziałam. Słuchałam bajki o małej syrence i innych bardzo ciekawych historii.
Bartek: A czy wiecie, że w zeszłym roku pojechałem na jarmark świąteczny do Polski, do
Wrocławia?
Aleks: Czy tam też można kupić serca z piernika?
Bartek: No pewnie! Chociaż po najlepsze pierniki trzeba pojechać do Torunia. Czy słyszeliście,
że Toruń to miasto pierników?
Aleks: Najlepsze pierniki piecze moja mama, babcia i oczywiście ja!
Zosia: Kacper, nasza mama też piecze różne ciasta, prawda? Niedługo święta Bożego Narodze-
nia. Nie mogę się doczekać zapachu sernika, makowca, piernika i keksa.
Kacper: Na stole wigilijnym będzie dwanaście potraw.
Zosia: Tak, tak, a pod choinką dużo prezentów!
Bartek: Czy napisaliście już list do Mikołaja? To była nasza praca domowa na dzisiaj.
Kacper: Tak. Chciałbym dostać ogromne pudełko klocków i puzzli.
Julia: A ja zestaw kolorowych, pachnących długopisów i materac do pływania w kształcie
muszelki.
Zosia: Ja poprosiłam o bardzo dużo różnych rzeczy: nowy kask, zestaw nakolanników, buty
sportowe…
Aleks: Zośka, przestań. I tak wszystkiego nie dostaniesz. Ja chciałbym dostać zestaw młodego
kucharza, a ty, Bartku?
Bartek: Lornetkę i szkielet tyranozaura do składania. Mam już pięć szkieletów dinozaurów
w swoim pokoju.
Pan Twardowski: Drogie dzieci, proszę o ciszę! Przygotujcie swoją pracę domową.

| 93
 MODUŁ 14. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

I.
1. Julia, 6. Kacper, Zosia,
2. Bartek, 7. Aleks, Bartek, Julka, Kacper, Zosia,
3. Aleks, 8. Zosia,
4. Kacper, Zosia, 9. Bartek,
5. Bartek, 10. Kacper

II.
Zosia

Bartek
Julia

Aleks

Bartek
Julia
Zosia

Zosia

III.
1. siódmych urodzin, 6. mlecznych czekoladek,
2. słodkich pomarańczy, 7. polskich kolęd, świątecznych piosenek,
3. lodów waniliowych, 8. wszystkich świąt, żadnych dzieci
4. plastikowych dinozaurów, 9. kolorowych bombek,
5. czerwonych klocków, 10. toruńskich pierników

94 |
 MODUŁ 14: TORUŃSKIE PIERNIKI NA ŚWIĄTECZNYM STOLE

IV.
szczęścia, uśmiechu, miłości, słońca, dobrych ocen, wesołych wakacji, wspaniałych prezentów,
dobrych kolegów i koleżanek, zdrowych słodyczy

VI.
25 (dwudziestego piątego0) i 26 (dwudziestego szóstego) grudnia1 obchodzimy w Polsce Boże
Narodzenie. Jest to wielkie święto2 chrześcijańskie. 24 (dwudziestego czwartego) grudnia jest
Wigilia. Tego dnia wieczorem, kiedy na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka3, cała rodzina siada
do stołu. Według tradycji na stole4 powinno być 12 (dwanaście) postnych dań: barszcz z uszka-
mi, pierogi z kapustą5 i grzybami, karp i inne ryby6. W Wigilię łamiemy się opłatkiem7 i składamy
życzenia, śpiewamy kolędy8, otwieramy prezenty9 i chodzimy na pasterkę – pierwszą mszę10
w Boże Narodzenie.

VIII.
Różnice między ilustracjami choinek:
Pod pierwszą choinką są trzy prezenty, pod drugą jest pięć prezentów;
Na pierwszej choince jest siedem czerwonych bombek, na drugiej dziewięć;
Na pierwszej choince jest pięć niebieskich bombek, na drugiej są trzy;
Na pierwszej choince są serca z piernika, na drugiej nie ma serc z piernika;
Na pierwszej choince nie ma cukierków, na drugiej są;
Na pierwszej choince jest łańcuch, na drugiej nie ma;
Na pierwszej choince nie ma lampek, na drugiej są;
Na pierwszej choince jest złota gwiazda, na drugiej jest czubek;
Pierwsza choinka jest niższa, druga jest wyższa;
Pierwsza choinka stoi przy oknie, druga stoi przy ścianie.

| 95
 MODUŁ 14. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

IX.
K E K S W I C D M N K S
A U F K P N Z Ć Ó Ż S A
P P C L O K A R P I E Ł
U B M U M D R L W G R A
S O A F N U S Z K A N T
T N K O P I E R O G I K
A Z O Y W O I P M B K A
B R W U W O L B P T Ć Z
L P I E R N I K O M L B
Ś L E D Ź I O L T T U J
J M C K A B A R S Z C Z

96 |
 MODUŁ 14: TORUŃSKIE PIERNIKI NA ŚWIĄTECZNYM STOLE

ĆWICZENIA DODATKOWE
X. Napisz, czego jest dużo:
1. w szkole;
2. w klasie;
3. w sklepie spożywczym;
4. w mieście;
5. w twoim pokoju

XI. Posłuchaj piosenki i wstaw odpowiedni wyraz.

Mikołaj pędzi
Już na płatkach …………………………1 przyfrunęły święta
Teraz wszystkie …………………………2 marzą tylko o prezentach
Sanie Mikołaja dzwonią dzwoneczkami
Święty Mikołaju, bądź już …………………………3 tutaj z nami

Ref.: A Mikołaj pędzi, a Mikołaj gna

Od domu do domu ciężką …………………………4 ma
Jego piękną brodę pokrył …………………………5 lód
Gdyby tak biedaczek …………………………6 odpocząć mógł.

2. Święty Mikołaju my ci pomożemy

I wszystkie …………………………7 szybko dzieciom rozniesiemy
Potem pod …………………………8 siądziesz razem z nami
Też swój prezent znajdziesz w pięknym …………………………9 z paczuszkami

Ref.: A Mikołaj pędzi, a Mikołaj gna

Od domu do domu ciężką …………………………10 ma
Jego piękną brodę pokrył …………………………11 lód
Gdyby tak biedaczek …………………………12 odpocząć mógł.

Klucz:
1. śniegu, 7. prezenty,
2. dzieci, 8. choinką,
3. wreszcie, 9. koszu,
4. pracę, 10. pracę,
5. srebrny, 11. srebrny,
6. już, 12. już

| 97
 MODUŁ 14. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Autor: Dominika Strzelecka, 14 grudnia 2010

Polskie legendy: Toruńskie pierniki

Od dawien dawna Toruń słynął ze wspaniałych, aromatycznych wypieków. Każdy piekarz piekł
pierniki według własnej, pilnie strzeżonej receptury. Dlatego wystarczyło tylko skosztować pier-
nika, aby wiedzieć z czyjej piekarni pochodzi.

U mistrza Bartłomieja pracował Bogumił – młody piekarczyk. Był bardzo pracowity, a przy tym
wesoły. Gdy pracował, cała piekarnia wypełniała się jego radosnym podśpiewywaniem. Uroczy
młodzieniec przyciągnął uwagę córki mistrza, Róży. Ale i Bogumił nie był wobec niej obojętny.
Często przynosił jej wielkie bukiety polnych kwiatów i wypiekał ogromne serca z pierników.

Do Róży zalecał się również stary wdowiec, który przynosił jej sznury pereł. Ojciec dziewczyny
chciał, aby poślubiła bogatego wdowca, jednak ona całym sercem kochała Bogumiła.

Pewnego dnia, gdy w piekarni było niewiele pracy, piekarczyk wybrał się nad pobliski strumień.
Chciał nazrywać dla Róży najpiękniejszych kwiatów. Gdy tak sobie szedł, zobaczył w strumieniu
pszczołę. Była cała mokra i wyraźnie osłabiona walką z żywiołem. Bogumił pochylił się i podał
jej listek, który leżał na brzegu. Delikatnie wyłowił pszczołę i położył na koniczynie, aby wyschła
w promieniach słońca. Już miał odejść, gdy usłyszał:
– Dziękuję ci za uratowanie życia mojej poddanej, Bogumile.
Chłopiec rozejrzał się dookoła i zobaczył w trawie maleńką królową i rycerzy. Przykląkł i ukłonił
się, gdyż była to królowa krasnoludków.
– Jesteś dobrym człowiekiem. Bez pszczół nie przetrwalibyśmy, gdyż żywimy się tylko miodem,
który dla nas zbierają. Nagrodzę twoją wspaniałomyślność i zdradzę ci pewien sekret. Dzięki
niemu zdobędziesz sławę i bogactwo – powiedziała królowa.
– Co to za sekret? – zapytał.
– Miód, Bogumile. Dodaj go do ciasta, a twoje pierniki nabiorą takiego smaku i aromatu, jakiego
nikt nigdy nie czuł.
Piekarczyk zdziwił się, że to takie proste, ale podziękował i znów się ukłonił. Kiedy podniósł
głowę, nie było już ani królowej, ani rycerzy.
– Czy to sen? – myślał, biegnąc z powrotem do miasta. Chciał natychmiast wypróbować radę
królowej krasnoludków.

Gdy tylko przekroczył bramę miasta, ujrzał wielki tłum zgromadzony na rynku. Wszyscy z pod-
ekscytowaniem rozmawiali o jakimś nadchodzącym wydarzeniu.
– Król do nas przyjeżdża! – usłyszał jednego z mieszczan.
– Kiedy? – zapytał chłopak, usiłując czegokolwiek się dowiedzieć.
– Jutro! Jutro! – wykrzyknął ktoś z tłumu.
Bogumił pognał do piekarni mistrza Bartłomieja i zaczął przygotowywać ciasto. Nie zapomniał

98 |
 MODUŁ 14: TORUŃSKIE PIERNIKI NA ŚWIĄTECZNYM STOLE

też o miodzie, który dodał w tajemnicy przed mistrzem. Całą noc spędził na wypiekaniu pierni-
ków o przeróżnych kształtach.

Tej nocy pracowały wszystkie piekarnie w Toruniu. Każdy mistrz chciał zachwycić króla swoimi
wypiekami i otrzymać możliwość wożenia swoich wyrobów do Warszawy. Dlatego w większości
okien paliły się światła, a w całym mieście unosił się korzenny zapach.

Nazajutrz na rynku ustawiono pięknie ozdobione stragany, a mieszczanie wystroili się w swoje
najlepsze ubrania. Rajcy miejscy po powitaniu króla prowadzili go do każdego straganu, gdzie
otrzymywał od piekarzy całe kosze pierników. Kiedy dotarli do kramu mistrza Bartłomieja, król
zatrzymał się na dłużej. Pierniki pachniały niezwykle mocno i rozpływały się w ustach.
– Kto wypiekał te pierniki? – zapytał król.
– Wasza Wysokość, to mój uczeń, Bogumił – odparł mistrz, kłaniając się i wskazując na młodzieńca.
– Bogumile, twoje pierniki są najwspanialsze. Chciałbym wynagrodzić ci twoją pracę. Powiedz
mi zatem, czego najbardziej pragniesz?
Bogumił skłonił się i odpowiedział:
– Miłościwy panie, nie chcę pieniędzy, ale z całego serca pragnę poślubić córkę mistrza
Bartłomieja.
– Skoro takie jest twoje życzenie, weź ją za żonę i żyjcie spokojnie i szczęśliwie. Ja zaś pragnę,
abyś od dziś piekł pierniki dla mnie i dla całego mojego dworu w Warszawie.

Szczęśliwy Bogumił pojął Różę za żonę i wkrótce został mistrzem piekarskim. Swoje wypieki woził
do Warszawy, później do innych polskich miast. Wkrótce sława toruńskich pierników obiegła
cały świat i trwa do dziś.

Na podstawie: https://www.bajkowyzakatek.eu/2010/12/toru%C5%84skie-pierniki.html
[28.12.2019].

1. Przeczytaj legendę Toruńskie pierniki i opowiedz ją własnymi słowami.

2. Odpowiedz na pytania:
c. Kim był Bogumił?
d. Kim była Róża?
e. Komu uratował życie Bogumił?
f. Jaki sekret wyjawiła Bogumiłowi królowa krasnoludków?
g. Skąd przyjechał król?
h. Czyje pierniki były najlepsze?
i. O co Bogumił poprosił króla?
3. Narysuj pierniki o wybranym kształcie. Nie zapomnij ich udekorować.
4. Czy pamiętasz przepis na pierniczki z poprzedniej lekcji?

| 99
 MODUŁ 14. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest Realizacja
potrzebne?
Układamy zagadki Karta pracy (1) Praca w parach, małych grupach lub dla całej klasy. Dzieci
– pocięta losują karteczki ze słowami, do których mają ułożyć zagad-
ki. Następnie dzieci zadają sobie zagadki, a ich koleżanki/
koledzy starają się podać rozwiązanie. Można skorzystać
z karty pracy (1) lub zachęcić dzieci, aby samodzielnie
stworzyły do nich rysunki.
Gra towarzyska Karta pracy Mieszamy karty i układamy tak, aby obrazki nie były wi-
„Pamięć” (2) – skopiowa- doczne. Dzieci pojedynczo odkrywają po dwie karty i gło-
na podwójnie śno mówią nazwę przedmiotu/postaci. Jeśli na obydwu
i pocięta kartach znajduje się to samo, dziecko zatrzymuje parę.
Wygrywa ta osoba, która zgromadzi najwięcej par.

KARTA PRACY (1) – SŁOWA DO UKŁADANIA ZAGADEK

CHOINKA PREZENT BOMBKA

LAMPKI GWIAZDA PIERNICZKI

ŚWIĘTY
PIEROGI KARP
MIKOŁAJ

100 |
MODUŁ 14: TORUŃSKIE PIERNIKI NA ŚWIĄTECZNYM STOLE

KARTA PRACY (2) – PAMIĘĆ

| 101
 MODUŁ 15. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
W Polsce Mikołaj zostawia prezenty pod choinką. Pierwsza gwiazdka na niebie to znak, że można
usiąść do kolacji wigilijnej. Na początku cała rodzina dzieli się opłatkiem i składa sobie życzenia.

I.
Pan Twardowski: Moi drodzy, dzisiaj porozmawiamy o tym, co lubicie robić w wolnym czasie,
a więc o waszym hobby, o waszych pasjach, o waszym koniku.
Kacper: O koniku? Jakim koniku?
Pan Twardowski: Konik to inaczej hobby.
Kacper: Ale fajnie! To znaczy, że jak zbieram karty z piłkarzami, to jest mój koń?
Pan Twardowski: Konik, Kacprze, konik.
Kacper: Zbieranie kart to mój konik?
Pan Twardowski: Tak, właśnie tak! A kiedy coś zbierasz, to znaczy, że jesteś kolekcjonerem,
a więc kolekcjonerstwo to twoje hobby.
Julia: Ja lubię śpiewać i trochę interesuję się grą na pianinie, ale tak naprawdę kocham pływanie
i nurkowanie! Najchętniej siedziałabym w wodzie cały dzień
Kacper: To prawda! Julka może być pod wodą nawet dłużej niż ja! Chyba nikt nie pobije Julki
w nurkowaniu.
Pan Twardowski: Pięknie, Julio, a Ty, Bartku, czym się interesujesz?
Bartek: Interesuję się dinozaurami! W ogóle wszystkimi zwierzętami i archeologią!
Aleks: Ar-che-o… czym?
Bartek: Archeologią. Czyli tymi wszystkimi bardzo starymi rzeczami, które można wykopać na
przykład w Egipcie! A Ty, Aleks, czym się interesujesz?
Aleks: Ja nie wiem, bo ja lubię jeść. Proszę pana, czy można interesować się słodyczami?
Pan Twardowski: Jasne! Może kiedyś będziesz świetnym cukiernikiem albo stworzysz pyszną
czekoladę, która będzie zdrowa.
Aleks: O tak! Chciałbym! Bardzo też lubię pomagać mamie w kuchni. To znaczy, że interesuję
się gotowaniem i pomaganiem, prawda?
Pan Twardowski: Tak jest! Pomaganie to świetne hobby. Zosiu, a ty, co lubisz robić w wolnym
czasie?
Zosia: Ja też, jak Aleks, interesuję się słodyczami, ale zajmuję się również różnymi zabawami.
Kocham wymyślać nowe gry i zabawy razem z Kacprem.
Kacper: Tak! To jest super! Nasz tata też umie to robić. Wczoraj dał nam po 10 euro i powiedział,
że osoba, która dłużej nie powie żadnego słowa, może zachować te pieniądze dla siebie!
Pan Twardowski: To bardzo sprytne!
Kacper: Ja wygrałem, bo Zosia interesuje się także, jak mój tata, gadaniem!
Zosia: Ty wygrałeś, bo interesujesz się matematyką i liczeniem, a ja po prostu dobrą zabawą!

102 |
 MODUŁ 15: INTERESUJĘ SIĘ KSIĘŻNICZKAMI I SYRENKAMI, A TY?

II.
Julka: pianino, nutki i maska do nurkowania
Bartek: dinozaur, waza antyczna
Zosia: gra w klasy, gadanie (bla, bla, bla), warcaby, cukierki
Aleks: cukierki, gotująca mama
Kacper: gra w klasy, warcaby, matematyka

III.
Czasami jedna odpowiedź może pasować do kilku kategorii, w zależności od wyjaśnienia. Za
poprawne powinno się uznać wszystkie odpowiedzi, które dziecko potrafi logicznie uzasadnić.
Poniższy klucz jest jedynie przykładem, ale np. „szycie” może pasować także do kategorii „arty-
styczne”, a paintball – „sport / ruchowe” itd.
artystyczne sport/ruchowe przygodowe
kolorowanki, berek, rysowanie map,
gra na gitarze, bieganie, paintball,
rysowanie, zjeżdżanie na sankach, biwakowanie,
balet, ciuciubabka, podróże,
malowanie, piłka nożna, poszukiwanie skarbów
lepienie z plasteliny, granie w gumę
śpiewanie
ćwiczące myślenie kolekcjonerstwo praktyczne/codzienne
gra w warcaby, zbieranie znaczków, oglądanie bajek,
czytanie książek, zbieranie kart z piłkarzami, szycie,
nauka języka, zbieranie pocztówek słuchanie opowieści,
puzzle, sprzątanie,
gry komputerowe, gotowanie,
rozwiązywanie krzyżówek, spacery,
rozwiązywanie zagadek majsterkowanie

| 103
 MODUŁ 15. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Mamy tutaj powtórzenie narzędnika, ale warto przypomnieć dzieciom reguły przy okazji uzu-
pełniania tego ćwiczenia, a więc uzupełniać stopniowo na tablicy poniższą tabelkę.
Narzędnik – liczba pojedyncza
Kim/Czym się interesujesz?
Kim/Czym się zajmujesz?
 ON (rodzaj męski)  ONA (rodzaj żeński) e ONO (rodzaj nijaki)
Bartek interesuje się znanym Julia interesuje się warszawską Kacper interesuje się głośnym
archeologiem. syrenką. śpiewaniem.
Zosia zajmuje się młodszym Aleks interesuje się kuchnią Mama Julii zajmuje się małym
bratem. francuską. dzieckiem.
Jan Twardowski interesuje się
dobrym poetą.
Narzędnik – liczba mnoga
ONI, ONE (rodzaj męsko- i niemęskoosobowy)
Pan Twardowski zajmuje się dobrymi polskimi uczniami.
Julka interesuje się pięknymi wierszami.

IV.
Wskazówka metodyczna. Choć nie jest to napisane dosłownie w podręczniku, a jedynie zasuge-
rowane w przykładach, proszę zwrócić uwagę dzieci na następujące fakty. W punkcie A ucznio-
wie ćwiczą narzędnik rodzaju męskiego liczby pojedynczej. W punkcie B narzędnik rodzaju
nijakiego liczby pojedynczej. Warto podkreślić fakt, że narzędnik rodzaju męskiego i nijakiego
liczby pojedynczej ma takie same końcówki. W punkcie C dzieci ćwiczą narzędnik rodzaju żeń-
skiego liczby pojedynczej. W punkcie D narzędnik liczby mnogiej, w której wszystkie końcówki
narzędnika, bez względu na rodzaj gramatyczny, są takie same.
A.
1. bratem bliźniakiem, 5. sklepem spożywczym,
2. miłym kuzynem, 6. filmem polskim,
3. językiem polskim, 7. sportem,
4. Śląskiem, 8. pieskiem

B.
1. pięknym śpiewaniem 5. malowaniem i rysowaniem,
2. bieganiem 6. nurkowaniem i pływaniem,
3. biwakowaniem, 7. gotowaniem,
4. pomaganiem, 8. rozwiązywaniem

104 |
 MODUŁ 15: INTERESUJĘ SIĘ KSIĘŻNICZKAMI I SYRENKAMI, A TY?

C.
1. kuchnią polską i niemiecką, 5. piękną lalką,
2. piłką nożną, 6. mądrą i piękną księżniczką,
3. archeologią, 7. matematyką,
4. muzyką elektroniczną, 8. pyszną czekoladą

D.
1. pysznymi słodyczami, 5. zabawami sportowymi,
2. egzotycznymi podróżami, 6. starymi przedmiotami,
3. starymi banknotami, 7. sportami wodnymi,
4. grami planszowymi, 8. językami obcymi.

| 105
 MODUŁ 15. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

DODATKOWE ĆWICZENIE
V.
Zrób ankietę w grupie na temat zainteresowań, a potem opowiedz, czym interesują się albo
czym nie interesują się twoje koleżanki i twoi koledzy.
Imię koleżanki/kolegi Czym się interesujesz? Czym się nie interesujesz?
……………………………. …………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………

…………………………… …………………………… ……………………………

…………………………… ……………………………

…………………………… …………………………… ……………………………

…………………………… ……………………………

…………………………… …………………………… ……………………………

…………………………… ……………………………

…………………………… …………………………… ……………………………

…………………………… ……………………………

…………………………… …………………………… ……………………………

…………………………… ……………………………

106 |
 MODUŁ 15: INTERESUJĘ SIĘ KSIĘŻNICZKAMI I SYRENKAMI, A TY?

DODATKOWA GRA
Każde dziecko losuje jeden z poniższych zestawów i musi znaleźć w grupie dzieci, które mają hobby
wymienione w zestawie. W wersji łatwiejszej dzieci pytają koleżanki i kolegów, np. Czy interesujesz
się malowaniem? Czy lubisz zakupy? W wersji trudniejszej pytają: Czym się interesujesz? Co lubisz?

Wygrywa dziecko, które najszybciej znajdzie odpowiednią liczbę osób interesujących się aktyw-
nościami wylosowanymi w zestawie. Można poprosić dzieci o wymienienie imion osób, które
mają hobby z zestawu.
1. Malowanie (1 osoba) 1. Pomaganie innym (2 osoby)
2. Gra na komputerze (3 osoby) 2. Jedzenie czekolady (2 osoby)
3. Piłka nożna (1 osoba) 3. Oglądanie bajek (2 osoby)
1. Kolekcjonerstwo (1 osoba) 1. Bieganie (2 osoby)
2. Zakupy (2 osoby) 2. Śpiewanie (3 osoby)
3. Zabawa w dom (2 osoby) 3. Biwakowanie (1 osoba)
1. Gra w gumę (1 osoba) 1. Gra w berka (1 osoba)
2. Zagadki (2 osoby) 2. Gotowanie (1 osoba)
3. Kolorowanki (1 osoba) 3. Czytanie/oglądanie książek (2 osoby)
1. Lepienie z plasteliny (1 osoba) 1. Sprzątanie (1 osoba)
2. Zjeżdżanie na sankach (2 osoby) 2. Majsterkowanie (1 osoba)
3. Gra na instrumencie muzycznym (1 osoba) 3. Zwierzęta
1. Podróże (2 osoby) 1. Puzzle (1 osoba)
2. Słuchanie opowieści (1 osoba) 2. Spacery (2 osoby)
3. Taniec (2 osoby) 3. Krzyżówki (1 osoba)

VI.
1. przyrodnicze 6. taneczne
2. plastyczne 7. teatralne
3. muzyczno-rytmiczne 8. kulinarne
4. turystyczne 9. dobrego wychowania
5. eksperymentalne 10. recytatorskie

| 107
 MODUŁ 15. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

DODATKOWE ĆWICZENIE
Na kółkach zainteresowań można się wiele nauczyć. Uzupełnij ćwiczenie zgodnie
z przykładem.
0. Ktoś, kto chodzi na kółko matematyczne, umie liczyć.
1. Ktoś, kto chodzi na kółko teatralne, ………………………………. .
2. Ktoś, kto chodzi na kółko muzyczne-rytmiczne, ………………………………. .
3. Ktoś, kto chodzi na kółko eksperymentalne, ………………………………. .
4. Ktoś, kto chodzi na kółko taneczne, ………………………………. .
5. Ktoś, kto chodzi na kółko kulinarne, ………………………………. .
6. Ktoś, kto chodzi na kółko recytatorskie, ………………………………. .
7. Ktoś, kto chodzi na kółko turystyczne, ………………………………. .
8. Ktoś, kto chodzi na kółko dobrego wychowania, ………………………………. .
9. Ktoś, kto chodzi na kółko plastyczne, ………………………………. .
10. Ktoś, kto chodzi na kółko przyrodnicze, ………………………………. .

Klucz
Wiele odpowiedzi może pasować do tego zadania, poniższe to jedynie przykładowe.
Jest to trudniejsze zadanie, można pominąć ze słabszą grupą.

1. … teatralne, umie odgrywać role / naśladować inne osoby.

2. … muzyczne-rytmiczne, umie czytać nuty / grać na pianinie /śpiewać.
3. … eksperymentalne, umie zadawać pytania / obserwować / opisać zjawiska.
4. … taneczne, umie tańczyć.
5. … kulinarne, umie gotować / zrobić pizzę.
6. … recytatorskie, umie pięknie mówić wiersze / umie zapamiętać długi tekst.
7. … turystyczne, umie pokazać Paryż na mapie / umie opowiedzieć, jakie atrakcje są w Warszawie.
8. … dobrego wychowania, umie napisać eleganckie zaproszenie / umie jeść nożem i widelcem.
9. … plastyczne, umie ładnie rysować / pięknie malować.
10. …przyrodnicze, umie zrobić karmnik / umie opisać zwierzęta leśne.

IX.
Opisy gier, można zaproponować zagranie w jedną z nich.
Opisy większości gier na podstawie: https://zabawnik.org [28.12.2019].

1. Ciepło zimno
Jedno dziecko chowa przedmiot, a drugie stara się go odnaleźć. Dziecko, które schowało przed-
miot, daje wskazówki, mówiąc „ciepło”, „zimno”, „gorąco”, „parzy”, „chłodno”, „lodowato” – w za-
leżności od tego, jak blisko ukrytego przedmiotu jest szukające dziecko. Im bliżej, tym „cieplej”.

108 |
 MODUŁ 15: INTERESUJĘ SIĘ KSIĘŻNICZKAMI I SYRENKAMI, A TY?

2. Głuchy telefon
Wszyscy siadają w kręgu, na podłodze lub na krzesłach. Nauczyciel wymyśla długie słowo albo
zdanie i szeptem przekazuje na ucho pierwszemu dziecku. Ostatnia osoba, do której dotrze
przekaz, mówi głośno, co usłyszała. Im więcej osób i im dłuższe słowo lub zdanie, tym większe
prawdopodobieństwo, że ktoś nie dosłyszy i przekręci. Wtedy jest dużo śmiechu.

3. Ciuciubabka
Najlepiej kiedy uczestników jest około 10. Ustawiają się w kółko. Jednej osobie zawiązuje się
oczy, np. chustką, szalikiem i obraca ją wokół jej własnej osi, tak, aby straciła orientację w kie-
runkach. Pozostali dotykaniem, wołaniem dają znać ciuciubabce, gdzie się znajdują. Ciuciubabka,
poruszając się po omacku z szeroko rozstawionymi rękami, stara się kogoś pochwycić. Wszyscy
przebiegają obok niej, ale tak, by uniknąć złapania. Jednocześnie są zobowiązani do czuwania
nad bezpieczeństwem ciuciubabki, żeby nie poobijała się o sprzęty czy inne przeszkody.

4. Pomidor
Wszyscy siedzą lub stoją w szeregu, a jedna osoba, robiąc komiczne miny, zadaje po kolei każde-
mu śmieszne pytania, prowokując do śmiechu i odpowiedzi. Zadaniem pozostałych jest nie dać
się sprowokować, a na wszystkie pytania odpowiadać poważnie jednym tylko słowem „pomidor”.
Kto nie wytrzyma i roześmieje się lub powie jakieś inne słowo, daje fant. Gdy już rozśmieszacz
obejdzie wszystkich, siada na końcu, a jego rolę przejmuje następna osoba z początku szeregu.

5. Łamańce językowe
Kto potrafi w szybkim tempie wyrecytować, np.:
Suchą szosą szedł Sasza do suszarni suszyć śliwki.
W czasie suszy szosa sucha.
Czy tata czyta cytaty Tacyta?
Ząb – zupa zębowa, dąb – zupa dębowa.
Poczmistrz z Tczewa, rotmistrz z Czchowa.
Nie pieprz, Pietrze, wieprza pieprzem, bo przepieprzysz wieprza, Pietrze!
Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.
W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie i Szczebrzeszyn z tego słynie.
Stół z powyłamywanymi nogami.
Czy trzy cytrzystki grają na cytrze? Czy jedna płacze, a druga łzy trze?
Czarna krowa w kropki bordo gryzła trawę, kręcąc mordą.
Czarny dzięcioł z chęcią pień ciął.
Czy rak trzyma w szczypcach strzęp szczawiu, czy trzy części trzciny?
Cesarz czesał włosy cesarzowej, cesarzowa czesała włosy cesarza.
Gdy Pomorze nie pomoże, to pomoże może morze, a gdy morze nie pomoże, to pomoże może
Gdańsk.

| 109
 MODUŁ 15. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

DODATKOWE ZADANIE (PIOSENKA)

Jeśli mamy czas, warto posłuchać z dziećmi piosenki.
Fasolki, Każdy ma jakiegoś bzika,
autorka tekstu: Ewa Chotomska, kompozytor: Krzysztof Marzec
teledysk: https://youtu.be/tM5IjUBVSfY [28.12.2019].

Posłuchaj piosenki i podkreśl wyrazy, które nie występują w piosence, a są w tekście.

Zaśpiewajcie piosenkę razem.
Fasolki, Każdy ma jakiegoś bzika
Kiedy wracam ze szkoły i otworzyć chcę dom,
już od progu dobiega zawsze wierny głos „psi”.
Na dywanie w pokoju w domu łasi się kot,
a w pudełku pod stołem konik chowa się w kąt.

Każdy ma jakiegoś psiaka,

każdy jakieś hobby ma,
a ja w szkole mam chomika,
kota, rybki oraz dwa.

Każdy ma jakiegoś psiaka,

każdy jakieś hobby ma,
a ja w szkole mam chomika,
kota, rybki oraz dwa.

Wtedy smutno mi czasem, przyjdzie do mnie pan pies,

poda rękę, zapyta: „nie martw się, co ci jest?”
Kot zamruczy pod nosem,
chomik także da spać i od razu weselej,
już zaczynam się śmiać.

Każdy ma jakiegoś psiaka,

każdy jakieś hobby ma,
a ja w szkole mam chomika,
kota, rybki oraz dwa.
Każdy ma jakiegoś psiaka,
każdy jakieś hobby ma,
a ja w szkole mam chomika,
kota, rybki oraz dwa.

110 |
 MODUŁ 15: INTERESUJĘ SIĘ KSIĘŻNICZKAMI I SYRENKAMI, A TY?

Wersja ze słowami występującymi w piosence (dla nauczyciela):

Fasolki „Każdy ma jakiegoś bzika”
Kiedy wracam ze szkoły i otworzyć chcę drzwi,
już od progu dobiega zawsze wierny głos „psi”.
Na dywanie w pokoju w domu łasi się kot,
a w pudełku pod stołem chomik chowa się w kąt.

Każdy ma jakiegoś bzika,

każdy jakieś hobby ma,
a ja w domu mam chomika,
kota, rybki oraz psa.

Każdy ma jakiegoś bzika,

każdy jakieś hobby ma,
a ja w domu mam chomika,
kota, rybki oraz psa.

Kiedy smutno mi czasem,

przyjdzie do mnie pan pies,
poda łapę, zapyta: „nie martw się, co ci jest?”
kot zamruczy pod nosem,
chomik także da znać i od razu weselej, już zaczynam się śmiać.

Każdy ma jakiegoś bzika,

każdy jakieś hobby ma,
a ja w domu mam chomika,
kota, rybki oraz psa.

Każdy ma jakiegoś bzika,

każdy jakieś hobby ma,
a ja w domu mam chomika,
kota, rybki oraz psa.

| 111
 MODUŁ 16. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Julka kocha śpiewać i nurkować. Bartek interesuje się dinozaurami i archeologią. Konikiem Zosi są
podróże.

I.
Transkrypcja – dialog I
Mama Julki: Kochanie, obudzisz Julkę? Jeśli zaraz nie wstanie, to spóźni się do szkoły.
Tata Julki: Ona już wstaje.
Mama Julki: Jesteś pewien?
Tata Julki: Tak, tak, przed chwilą dała mi buziaka na „dzień dobry”.

[Julka wchodzi do kuchni]

Julka: Mamo, dzień dobry, dla ciebie też mam buziaka [cmok].
Mama: Dzień dobry, Juleczko. Idź, proszę się umyć, a ja skończę robić śniadanie.
Julka: Dobrze, ale najpierw muszę zobaczyć występ takiej dziewczynki na YouTubie. Wczoraj
była w „Mam talent”.
Tata: Julio! Jak się umawialiśmy, jeśli chodzi o telefon?
Julka: Oj, tato, to tylko moment. Ta dziewczynka ma tyle lat co ja! I pięknie śpiewa.
Tata: Julio, najpierw myjesz się, potem ubierasz, potem jemy śniadanie, potem myjesz ząbki,
występ oglądamy po lekcjach. Rano nie ma telefonu!
Julia: Ale tatoooo… No proszę, to tylko chwilka… Proszę, mamoooo!
Mama: Juleczko, bez dyskusji, za godzinę musimy być już w szkole.
Julia: Ale ja chcę zaśpiewać w „Mam talent”!
Mama: Porozmawiamy o tym przy śniadaniu, dobrze?
Julia: [zrezygnowana] No, dobrze. Idę do łazienki.
Mama: Dziękuję, moja najgrzeczniejsza córeczko na świecie.
Tata: Poranny, drobny kryzysik naszej Julci już za nami.
Julia: [słychać głos z oddali] Tato, ja wszystko słyszę!
Mama: Kochanie, lepiej skończ robić kanapki, a ja ugotuję kakao.
Tata: Tak jest!

112 |
 MODUŁ 16: JULKA NIGDY NIE MYŚLI O CHŁOPAKACH, ALE DZIŚ WIECZOREM…

Odpowiedzi:
mama tata Julia
Kto budzi Julkę? X
Kto dostał buziaka na „dzień dobry”? X X
Kto chce zobaczyć filmik na YouTubie? X
Kto nie pozwala na korzystanie z telefonu przed śniadaniem? X
Kto mówi, że Julia jest w trochę złym humorze? X
Kto wszystko słyszy nawet z łazienki? X
Kto robi kanapki? X
Kto gotuje kakao? X

II.
Transkrypcja – dialog II
Mama: Juleczko, jak było w szkole?
Julia: Fajnie. Najpierw opowiadaliśmy o swoich zainteresowaniach, to znaczy mówiliśmy, co jest
naszym konikiem, a potem poszłam z Bartkiem na stołówkę i tam jedliśmy obiad.
Mama: Opowiadałaś o nurkowaniu? Zawsze mówisz o sportach wodnych.
Julia: No tak, zawsze mówię o pływaniu, zwykle także o grze na pianinie i od dzisiaj codziennie będę
mówić o śpiewaniu.
Mama: A z jakim Bartkiem byłaś na stołówce? Kamińskim?
Julia: Tak, z Bartkiem Kamińskim, on jest bardzo fajny. Chudy, ale silny! I kocha dinozaury! Bez pro-
blemu podnosi swojego psa Bazyla. A on waży z 10 kilogramów.
Mama: Skąd wiesz?
Julia: Bo Bartek mi mówił, że bardzo kocha swojego psa i czasami zanosi go do łóżka. On codziennie
musi wyprowadzać swojego pieska. Czy ja mogę iść z nimi na spacer?
Mama: Pewnie, możemy umówić się z mamą Bartka. Często widzę ją na zajęciach jogi, więc z nią
porozmawiam. Co robiłaś po obiedzie?
Julia: Byłam na kółku muzycznym. Mamo, ja bardzo chciałabym zaśpiewać w tym programie, w tele-
wizji. Pani Ewa z kółka mówi, że mam niezwykły talent, że rzadko zdarza się ktoś z takim głosem jak ja.
Mama: Myślę, że pani Ewa ma rację. Zastanawiam się tylko, czy nie denerwowałabyś się, gdybyś
musiała śpiewać przy tak dużej publiczności?
Julia: Mamo, ja nigdy się nie denerwuję, kiedy śpiewam. Czuję się wtedy jak księżniczka albo jak praw-
dziwa syrenka i Bartek mi powiedział, że wszyscy mnie słuchają jak zaczarowani, że zawsze tak jest!
Mama: Hmmm, dobrze, porozmawiam o tym z tatą. A teraz czas na odrabianie lekcji. Może najpierw,
jak zwykle, zajmiemy się językiem polskim, a potem matematyką?
Julia: Dobrze, a później zaśpiewam ci piosenkę, której się dzisiaj nauczyłam. A jeszcze później pomogę
ci robić kolację.
Mama: Świetny plan!

| 113
 MODUŁ 16. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Odpowiedzi:
Jak często… zawsze codziennie zwykle często czasami rzadko nigdy
(=od czasu nie
do czasu)
Julka mówi o pływaniu? X
Julka mówi o grze na X
pianinie?
Julka będzie mówiła X
o śpiewaniu?
Bartek nosi psa na X
rękach?
Bartek wyprowadza X
pieska?
mama Julki spotyka X
mamę Bartka?
ktoś jest tak utalentowa- X
ny muzycznie jak Julka?
Julia denerwuje się, kie- X
dy śpiewa?
Julka zaczyna pracę do- X
mową od polskiego?

III.
Propozycje odpowiedzi:
1. Najpierw myję zęby, a potem jem kolację. – Nieprawda, bo zęby myjemy po kolacji.
2. Dzieci zawsze najpierw piszą, a potem uczą się czytać. – Nieprawda, żeby pisać, trzeba
najpierw nauczyć się czytać.
3. Bartek najpierw odrobił lekcje, a potem dostał dobrą ocenę. – Prawda.
4. Najpierw Julka wystąpiła w „Mam talent”, a potem nauczyła się śpiewać. – Nieprawda. Julka
musiała najpierw nauczyć się śpiewać, żeby wystąpić w tym programie.
5. Najpierw jemy śniadanie, a potem sprzątamy ze stołu. – Prawda.
6. Zwykle najpierw mówimy „dzień dobry”, a potem idziemy spać. – Nieprawda. Zwykle naj-
pierw mówimy „dobranoc”, a potem idziemy spać.
7. Najpierw Bartek wyprowadza pieska na spacer, a potem go głaszcze. – Prawda. Pieska można
głaskać przed spacerem i po nim.
8. Najpierw Julia ubiera się, a potem się myje. – Nieprawda. Zwykle robimy odwrotnie.
9. Zawsze najpierw wstajemy, a potem budzimy się. – Nieprawda, chyba że jesteśmy lunatykami.
10. Zwykle najpierw pomagam babci, a potem czuję się dobrze. – Prawda. Robienie czegoś
dobrego sprawia, że czujemy się dobrze.

114 |
 MODUŁ 16: JULKA NIGDY NIE MYŚLI O CHŁOPAKACH, ALE DZIŚ WIECZOREM…

IV.

spotykać się koleżankami i kolegami oglądać bajki

myć się jeść kolację głaskać kota pomagać babci

dawać buziaka ubierać się spać

iść na spacer z psem karmić złotą rybkę rozmawiać z rodzicami

śpiewać budzić się jeść śniadanie bawić się

iść do szkoły grać na komputerze

jeść obiad uczyć się myć zęby wstawać

V.
Klucz:
Zawsze – zwykle – często – czasami – rzadko – nigdy nie

| 115
 MODUŁ 16. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

DODATKOWE ZADANIE DO WYKONANIA

Karty pracy należy rozdać dzieciom w parach tak, żeby w jednej parze jedno dziecko miało kartę
A, a drugie kartę B. Dzieci zadają sobie pytania podane w tabeli i zaznaczają odpowiedzi. Ocze-
kujemy, że będą odpowiadały całymi zdaniami. Potem każde dziecko wybiera 2–3 odpowiedzi
swojej koleżanki/swojego kolegi i prezentuje je na forum grupy.
Dziecko A pyta dziecko B: Jak często grasz na komputerze?
B: Codziennie gram na komputerze.
Dziecko A zaznacza na swojej karcie „codziennie”. Teraz pytanie zadaje dziecko B.

A. Zapytaj koleżankę/kolegę:
JAK CZĘSTO…
Jak często… zawsze codziennie zwykle często czasami rzadko nigdy
(=od czasu nie
do czasu)
grasz na komputerze?
oglądasz filmiki na
YouTubie?
marzysz?
bawisz się?
sam/a się ubierasz?
śpiewasz?
oglądasz bajki?

B. Zapytaj koleżankę/kolegę:
JAK CZĘSTO…
Jak często… zawsze codziennie zwykle często czasami rzadko nigdy
(=od czasu nie
do czasu)
recytujesz wiersze?
mówisz brzydkie słowa?
pomagasz rodzicom?
wyrzucasz papierki do
kosza?
jeździsz na deskorolce
lub rolkach?
myjesz zęby?
oglądasz bajki?

116 |
 MODUŁ 16: JULKA NIGDY NIE MYŚLI O CHŁOPAKACH, ALE DZIŚ WIECZOREM…

DODATKOWA GRA
Rozcinamy poniższe frazy, dzieci je losują i:
1. albo mają pokazać gestami frazę, którą wylosowały (pantomima);
2. albo mają narysować frazę, którą wylosowały (kalambury);
3. albo mają opisać własnymi słowami frazę, którą wylosowały (definiowanie).

Dziecko, które odgadnie frazę, otrzymuje punkt. Osoba, która nazbiera najwięcej punktów,
powinna zostać nagrodzona.

MYĆ GŁASKAĆ
WSTAWAĆ SPAĆ
ZĘBY KOTA

JEŚĆ OGLĄDAĆ BAWIĆ DAWAĆ

KOLACJĘ BAJKI SIĘ BUZIAKA

IŚĆ NA KARMIĆ
UCZYĆ UBIERAĆ
SPACER ZŁOTĄ
SIĘ SIĘ
Z PSEM RYBKĘ

GRAĆ NA MYĆ BUDZIĆ

ŚPIEWAĆ
KOMPUTERZE SIĘ SIĘ

| 117
 MODUŁ 16. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VI.
Propozycja odpowiedzi:
spać / budzić się / wstawać / ubierać się / jeść śniadanie / myć zęby / iść do szkoły / uczyć się
/ jeść obiad / bawić się / grać na komputerze albo telefonie / jeść kolację / myć zęby / oglądać
bajki / spać

UWAGA! Można zaproponować dzieciom dodatkowe zadanie do tego ćwiczenia i zapytać, jaką
czynność, której tutaj nie ma, wykonują.

Oczekiwane odpowiedzi: myć się / pomagać rodzicom / pomagać babci / iść na spacer z psem
/ odrabiać lekcje / dawać buziaka etc.

Można także dopytać, których czynności dzieci w ogóle nie wykonują, a zostały one zapropo-
nowane w ćwiczeniu.

VII.
Zwykle rano tata Julii budzi swoją córkę. Julka nie wstaje od razu, jeszcze chwilę sobie leży. Po-
tem idzie do kuchni i daje buziaka mamie i tacie na „dzień dobry”. Potem idzie do łazienki, gdzie
myje się i ubiera. Następnie cała rodzina je śniadanie, Julia myje zęby. Następnie mama zawozi
Julkę do szkoły. W szkole Julia uczy się i rozmawia z koleżankami i kolegami. Następnie Julia je
obiad z Bartkiem, a później idzie na kółko muzyczne, na którym śpiewa. Potem Julia wraca do
domu. Opowiada rodzicom, jak było w szkole i bawi się w swoim pokoju. Potem pomaga tacie
przygotować kolację, którą wszyscy razem jedzą, albo odrabia lekcje. Czasami ogląda bajki na
dobranoc. Julia nigdy nie myśli o chłopakach, ale dziś wieczorem, kiedy kładzie się spać, myśli
o Bartku. Sama nie wie, dlaczego. To takie dziwne!

118 |
 MODUŁ 16: JULKA NIGDY NIE MYŚLI O CHŁOPAKACH, ALE DZIŚ WIECZOREM…

VIII.
1. myć się, 1. budzić się, 1. ubierać się, 1. rozumieć,
2. iść, 2. uczyć się, 2. oglądać, 2. jeść,
3. całować, 3. karmić, 3. grać, 3. wiedzieć
4. wstawać 4. spać 4. spotykać się
grupa -ę / -esz grupa -ę / -isz, -ysz grupa -am, -asz grupa -em, -esz
ja 1. myję się 1. budzę się 1. ubieram się 1. rozumiem
2. idę 2. uczę się 2. oglądam 2. jem
3. całuję 3. karmię 3. gram 3. wiem
4. wstaję 4. śpię 4. spotykam się
ty 1. myjesz się 1. budzisz się 1. ubierasz się 1. rozumiesz
2. idziesz 2. uczysz się 2. oglądasz 2. jesz
3. całujesz 3. karmisz 3. grasz 3. wiesz
4. wstajesz 4. śpisz 4. spotykasz się
on 1. myje się 1. budzi się 1. ubiera się 1. rozumie
ona 2. idzie 2. uczy się 2. ogląda 2. je
ono 3. całuje 3. karmi 3. gra 3. wie
4. wstaje 4. śpi 4. spotyka się
my 1. myjemy się 1. budzimy się 1. ubieramy się 1. rozumiemy
2. idziemy 2. uczymy się 2. oglądamy 2. jemy
3. całujemy 3. karmimy 3. gramy 3. wiemy
4. wstajemy 4. śpimy 4. spotykamy się
wy 1. myjecie się 1. budzicie się 1. ubieracie się 1. rozumiecie
2. idziecie 2. uczycie się 2. oglądacie 2. jecie
3. całujecie 3. karmicie 3. gracie 3. wiecie
4. wstajecie 4. śpicie 4. spotykacie się
oni 1. myją się 1. budzą się 1. ubierają się 1. rozumieją
one 2. idą 2. uczą się 2. oglądają 2. jedzą
3. całują 3. karmią 3. grają 3. wiedzą
4. wstają 4. śpią 4. spotykają się

IX.
1. wstajemy, 6. idziemy / Idziesz,
2. śpiewa, 7. karmisz,
3. grasz, 8. uczy się,
4. oglądacie, 9. ubiera się,
5. całuje, 10. jemy

| 119
 MODUŁ 17. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Bazyl waży dziesięć kilogramów. Kacper myje zęby rano i wieczorem. Czy wiesz, co to jest łabędzi
śpiew?

I.
TAK NIE
0. Mama Julii zawsze obchodziła imieniny. X
1. Świętowanie imienin jest popularne w całych Niemczech. X
2. Tata Julii zaprosił swoją żonę po raz pierwszy do polskiej restauracji. X
3. Julia planuje zamawiać dania bez pomocy rodziców. X
4. Tata wcześniej skontaktował się z restauracją w sprawie stolika. X
5. Veronika zamawia wodę zaraz po przyjściu do restauracji. X
6. Veronika zamawia zupę grzybową. X
7. Veronika zamawia jabłka na deser. X
8. Rodzina Julii bardzo często je mięso. X
9. Tata zamawia danie z niegotowanego mięsa. X
10. Julka chce przekonać się, jak smakuje tatar. X
11. Pizza jest typowym daniem dla kuchni polskiej. X
12. Julka decyduje się na słodkie dania. X

II.
Kelner: Czy mogę przyjąć od państwa zamówienie?
Tata: Tak, moja córka zacznie.
Kelner: Oczywiście. Słucham.
Julka: Poproszę pierogi z truskawkami.
Kelner: Ze słodką czy kwaśną śmietaną.
Julka: Poproszę ze słodką.
Kelner: Dobrze, a co dla pani?
Mama: Ja poproszę zupę grzybową w chlebie i kaczkę po polsku.
Kelner: Oczywiście, a dla pana?
Tata: Ja poproszę na przystawkę befsztyk tatarski.
Kelner: Dobrze, a na danie główne?
Tata: No właśnie, może mógłby mi pan coś polecić. Chciałbym coś lżejszego i bez mięsa.
Kelner: Mamy teraz nowość: pierogi z oscypkiem i żurawiną albo naleśniki z fetą i szpinakiem.
Chyba że woli pan coś na słodko?
Tata: Nie, nie, pierogi z oscypkiem brzmią świetnie. Poproszę.
Kelner: A co do picia?
Julia: Dla mnie sok jabłkowy.

120 |
 MODUŁ 17: A DLA MNIE PIEROGI Z TRUSKAWKAMI!

Mama: Ja poproszę wodę niegazowaną z lodem i cytryną i czerwone wino.

Tata: Ja poproszę to samo, co żona, tylko gazowaną. A kartę deserów poprosimy później.
Kelner: Oczywiście, dziękuję bardzo.
Julia: Dziękujemy.
Tata: Juleczko, jestem z ciebie bardzo dumny.

III.

pierogi zupa ogórkowa herbata szarlotka

kotlet schabowy pizza sok pomarańczowy gulasz

marchewka
tort czekoladowy kawa z mlekiem kasza z groszkiem

surówka z kwaszonej
naleśniki cola kapusty zupa pieczarkowa

fanta ziemniaki sernik frytki

| 121
 MODUŁ 17. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

IV.
Jedzenie i napoje z ćwiczenia numer III dopasuj do kategorii poniżej. Do każdej kategorii dopisz
minimum po jednym dodatkowym przykładzie.
I danie II danie deser
zupa pieczarkowa kotlet schabowy sernik
zupa ogórkowa pierogi tort czekoladowy
pizza szarlotka
gulasz
naleśniki
napoje dodatki
cola marchewka z groszkiem
herbata surówka z kwaszonej kapusty
sok pomarańczowy ziemniaki
kawa z mlekiem kasza
fanta frytki

122 |
 MODUŁ 17: A DLA MNIE PIEROGI Z TRUSKAWKAMI!

V.
Role do wylosowania
Jeśli jest czas (albo można zadać jako pracę domową), najlepiej poprosić dzieci, żeby wcześniej
narysowały i wycięły potrzebne potrawy tak, żeby kelner mógł „przynieść” wszystkie zamówione
dania. Dzieci mogą wylosować, co mają narysować.

Potrawy potrzebne do tego zadania, najlepiej narysowane na talerzach / w talerzach / w szklan-

kach / butelkach / filiżankach; można też poprosić dzieci, żeby narysowały sztućce.

KOTLET SCHABOWY
ZUPA
Z MARCHEWKĄ I GROSZKIEM
OGÓRKOWA
+ ZIEMNIAKI

ZUPA
SERNIK
PIECZARKOWA

KAWA Z MLEKIEM
I HERBATA PIZZA
(DWA ODDZIELNE OBRAZKI)

NALEŚNIKI Z SEREM, GULASZ Z KASZĄ

SOSEM TRUSKAWKOWYM I SURÓWKĄ Z KWASZONEJ
I BITĄ ŚMIETANĄ KAPUSTY

FRYTKI
PIEROGI
Z KECZUPEM

SOK
SZARLOTKA
POMARAŃCZOWY

COLA I FANTA TORT

(DWA ODDZIELNE OBRAZKI) CZEKOLADOWY

| 123
 MODUŁ 17. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Następnie losujemy poniższe role, które należy wcześniej wyciąć. Można przygotować kilka
zestawów, w zależności od liczby dzieci. Jeśli dzieci jest mniej, można pominąć role Basi i Kamili.

Jesteś bardzo kulturalnym kelnerem / kulturalną kelnerką.

Musisz zebrać wszystkie zamówienia, a potem przynieść jedzenie i napoje.

Marek. Jesteś tatą Dominiki i Huberta i mężem Marii. Masz ochotę

na zupę ogórkową i kotlet schabowy, marchewkę z groszkiem i ziemniaki.
Do picia zamówisz zimną colę. Twoja córka Dominika ma alergię na orzechy.

Maria. Jesteś mamą Dominiki i Huberta i żoną Marka. Chciałabyś zjeść

zupę pieczarkową i pierogi ruskie. Na deser zamówisz sernik
i kawę z mlekiem. Twoja córka Dominika ma alergię na orzechy.

Dominika. Jesteś córką. Chcesz zjeść pizzę i napić się soku pomarańczowego.
Na deser chcesz ciasto, ale nie może być z orzechami, bo masz na nie alergię.

Hubert. Jesteś synem. Chcesz zamówić naleśniki z serem,

sosem truskawkowym i bitą śmietaną. Do picia chcesz fantę.

Basia. Jesteś babcią. Masz ochotę na gulasz z kaszą i surówkę z kwaszonej kapusty.
Nie chcesz zupy. Na deser zamówisz szarlotkę i herbatę.

Kamila. Jesteś przyjaciółką Dominiki. Marek to twój wujek, a Maria to twoja ciocia.
Macie tę samą babcię – Basię. Masz ochotę na frytki z keczupem i tort czekoladowy.

124 |
 MODUŁ 17: A DLA MNIE PIEROGI Z TRUSKAWKAMI!

VI.
Lubię: muzykę, ten film, tort czekoladowy, moją koleżankę, mojego brata, dziadka, bajki, ciocię
Monikę, język polski, pana Twardowskiego, Bartka, twoją mamę
Podoba mi się: ten film, tort czekoladowy, Julia, ta piosenkarka, ta sukienka, ta gra planszowa,
ten mały miś, język polski, ta książka
Smakuje mi: jabłko, ryba, sałatka grecka, tort czekoladowy, rosół, szarlotka, ciasto, zupa pie-
czarkowa, tatar, sok jabłkowy

| 125
 MODUŁ 18. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Julia idzie z rodzicami do restauracji. Jej mama ma imieniny. Cała rodzina składa zamówienie. Kelner
przynosi pyszne potrawy.

I.
1. uszka, 6. keks,
2. barszcz, 7. karp,
3. sernik, 8. kompot,
4. kapusta, 9. śledź,
5. piernik, 10. sałatka.

II.
Owoc dla Aleksa Owoce dla Aleksa i Kacpra Owoce dla Aleksa, Kacpra,
Bartka, Julii i Zosi
1 mandarynka 2 mandarynki 5 mandarynek
1 gruszka 2 gruszki 5 gruszek
1 banan 2 banany 5 bananów
1 pomarańcza 2 pomarańcze 5 pomarańczy
1 truskawka 2 truskawki 5 truskawek
1 jabłko 2 jabłka 5 jabłek
1 melon 2 melony 5 melonów
1 malina 2 maliny 5 malin
1 brzoskwinia 2 brzoskwinie 5 brzoskwiń
1 grejpfrut 2 grejpfruty 5 grejpfrutów

IV.
1. rybkami, 6. jedzeniem,
2. kuchnią niemiecką, 7. sklepem spożywczym,
3. językiem polskim, 8. szybkimi motocyklami,
4. grami i zabawami, 9. psem Bazylem,
5. archeologią, 10. śpiewaniem.

126 |
 MODUŁ 18: POWTÓRZENIE

VII.
Czym się interesujesz? → Interesuję się zwierzętami.
Co lubisz robić w wolnym czasie? → W wolnym czasie lubię grać w gry komputerowe z bratem.
Czy umiesz grać na gitarze? → Tak, umiem grać na gitarze.
Jakie masz hobby? → Moje hobby to kolekcjonowanie kart z piłkarzami.
Czy chodzisz na jakieś kółko zainteresowań? → Tak, chodzę na kółko matematyczne.

IX.
1. wychodzimy, 6. oglądają,
2. spaceruje, 7. idziecie,
3. robi, 8. chodzimy,
4. piszą, 9. karmisz,
5. grasz, 10. uczę się.

X.
1. Najpierw ubieram się, a potem wychodzę z domu.
2. Najpierw robię kanapki, a potem jem kanapki.
3. Najpierw spaceruję, a potem wracam do domu.
4. Najpierw maluję obrazek, a potem pokazuję go mamie.
5. Najpierw uczę się, a potem dostaję piątkę z kartkówki.
6. Najpierw jem, a potem sprzątam ze stołu.
7. Najpierw skaczę na trampolinie, a potem odpoczywam.
8. Najpierw kupuję lody, a potem je jem.
9. Najpierw kupuję bilet na basen, a potem pływam.
10. Najpierw czytam książkę w łóżku, a potem idę spać / zasypiam.

XI.
Zosia: Dzień dobry państwu. Proszę menu.
Julia i Bartek: Dziękujemy.

(po chwili)
Zosia: Czy mogę przyjąć od państwa zamówienie?
Julia: Poproszę pierogi z serem.
Zosia: Ze śmietaną i cukrem?
Julia: Tak, poproszę.
Zosia: A co dla pana?
Bartek: Poproszę kotlet schabowy z frytkami oraz surówkę z marchewki i jabłka.

| 127
 MODUŁ 18. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Zosia: A co do picia?
Julia: Dla mnie sok jabłkowy.
Bartek: Ja poproszę kompot wiśniowy.
Zosia: Czy coś jeszcze?
Bartek: Na razie to wszystko.
Julia: Kartę deserów poprosimy potem.

XV.
1. sok pomarańczowy
2. koszyk wielkanocny
3. zupa
4. malowanie
5. zbieranie kart z piłkarzami

128 |
 MODUŁ 18: POWTÓRZENIE

ĆWICZENIA DODATKOWE
XVI.
Domino na czasowniki

UCZYĆ
SPAĆ
SIĘ

UBIERAĆ
JEŚĆ
SIĘ

OGLĄDAĆ
CAŁOWAĆ
TELEWIZJĘ

MYĆ
ŚPIEWAĆ
SIĘ

KARMIĆ
GRAĆ
PSA

| 129
 MODUŁ 18. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

XVII.
Pokoloruj pola z literami, które utworzą nazwę ilustracji. Literki z białych pól, czytane kolejno,
utworzą nowy wyraz. Przeczytaj go i zapisz.

C P R H E O I Z N E K N A T

…………………………………………………………………………………………………..

C Z M E K A O S L Ł A O D A

…………………………………………………………………………………………………...

D P I I N O E Z S A U R

…………………………………………………………………………………………………...

G F O I R T T E A P I R A A N

…………………………………………………………………………………………………..

S N A A N R K T I Y

…………………………………………………………………………………………………..

P U S Z Z Z A L C E H Y

…………………………………………………………………………………………………...

130 |
 MODUŁ 18: POWTÓRZENIE

L S O E R D N Y I K

…………………………………………………………………………………………………...

S H E O R B K A T A

…………………………………………………………………………………………………...

T E K L S E I W Ą I Ż Z K O A R

…………………………………………………………………………………………………...

D S Z O K O M Ł A

…………………………………………………………………………………………………...

XVIII. Zadaj pytania koleżankom i kolegom w klasie.

Jak często dajesz buziaka mamie?
Jak często oglądasz bajki?
Jak często chodzisz na spacer?
Jak często myjesz zęby?
Jak często jesz słodycze?
Jak często śpiewasz?
Jak często bawisz się na dworze?
Jak często chodzisz na zakupy z rodzicami?
Jak często jesz pizzę?
Jak często oglądasz gwiazdy na niebie?

| 131
 MODUŁ 18. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

XIX. Wpisz pasujące trzy produkty spożywcze.

0. kawałek ciasta sera kiełbasy
1. kilogram …………........….. …………........….. …………........…..
2. paczka …………........….. …………........….. …………........…..
3. puszka …………........….. …………........….. …………........…..
4. butelka …………........….. …………........….. …………........…..
5. kostka …………........….. …………........….. …………........…..
6. słoik …………........….. …………........….. …………........…..
7. opakowanie …………........….. …………........….. …………........…..
8. karton …………........….. …………........….. …………........…..
9. pół kilo …………........….. …………........….. …………........…..
10. pudełko …………........….. …………........….. …………........…..

XX. Pobaw się z koleżankami i kolegami z klasy w sklep. Jedna osoba jest sprzedawcą/sprze-
dawczynią, druga klientem/klientką.

132 |
 MODUŁ MODUŁ 19: POLSKI INDIANA JONES

Dyktando powtórzeniowe
W Polsce obchodzi się imieniny i urodziny. Imieniny to dzień imienia i zazwyczaj obchodzą je osoby
starsze. Urodziny są popularne wśród dzieci i młodych ludzi, ale niektórzy celebrują obie okazje, bo
lubią urządzać imprezy i dostawać prezenty.

I.
0. tak, 6. nie,
1. nie, 7. nie,
2. nie, 8. tak,
3. tak, 9. nie,
4. tak, 10. tak.
5. nie,

II.

imię: Janusz imię: Halina imię: Hans

dziadek Zosi i Kacpra babcia: Zosi i Kacpra dziadek: Julki
umie: rozpoznawać umie: opowiadać bajki umie: grać na pianinie
lokomotywy cecha charakterystyczna: i śpiewać
cecha charakterystyczna: mieszka na wsi, hoduje zwie- cecha charakterystyczna:
nosi czapkę rzęta, ma kwiaty w ogrodzie kiedyś grał w orkiestrze

imię: Marceli
dziadek: Bartka imię: Lucyna
umie: majsterkować, rozpo- babcia: Aleksa
znawać dinozaury umie: świetnie gotować
cecha charakterystyczna: cecha charakterystyczna:
ma wąsy ma krótkie siwe włosy

| 133
 MODUŁ 19. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

V.
Wesołe słońce wesoło patrzy
i ciepły uśmiech posyła babci.
I ja też, Babciu, mam dziś dla Ciebie
uśmiech jak słonko jasne na niebie.

Kochany Dziadku!
Życzę Ci dużo zdrowia,
Szczęścia, pomyślności,
Na Dzień Dziadka dużo gości,
By te chwile były miłe
I krążyły jak motyle.

VII.
0. zimny – zimno 6. ciemno,
1. wysoko, 7. dobrze,
2. brzydko, 8. źle,
3. tanio, 9. słonecznie,
4. drogo, 10. inteligentnie
5. jasno,

VIII.
0. Zosia ładnie pisze.
1. Dziadek Marceli umie świetnie wszystko zreperować.
2. Babcia Halina piecze najlepszą szarlotkę na świecie.
3. Aleks to fantastyczny kucharz.
4. Julka umie nurkować bardzo głęboko.
5. Język polski wcale nie jest taki trudny.
6. Bazyl to mały piesek.
7. Łatwo jest się nauczyć robienia pierogów.
8. Kacper i Zosia nie umieją cicho się bawić.
9. Babcia Felicja zrobiła dla mnie na drutach piękny czerwony sweter.
10. Mój tata zawsze długo pracuje.

IX.
0. W naszym parku jest zielono.
1. Przerwy między lekcjami zawsze wydają się za krótkie.

134 |
 MODUŁ MODUŁ 19: POLSKI INDIANA JONES

2. Mój dziadek jest wysoki i ma krótkie siwe włosy.

3. Aleks dostał od rodziców drogi prezent na urodziny.
4. Pan Twardowski umie bardzo ciekawie opowiadać.
5. Bardzo źle się czuję. Chyba mam grypę.
6. Julka ma piękne jasne włosy. Wygląda jak syrenka.
7. Bartku, czy możesz pożyczyć mi niebieski długopis? Mój właśnie się wypisał.
8. Kacper nie boi się wspinać wysoko na drzewa.
9. Zosiu, jak ty ślicznie malujesz!
10. Zawsze latem opalam się na czerwono.

Niepotrzebne: wolno

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest potrzebne? Realizacja
Dopasowywanie Karta pracy (I) pocięta na Praca w parach lub małych grupach. Do ry-
kawałki – tyle kompletów, sunków przedstawiających babcie i dziad-
ile jest par/grup ków przyporządkowujemy ilustracje przed-
stawiające zajęcia i cechy, które pojawiły się
w tekście II.
Przedstawienie Wiersze W. Chotomskiej Dzieci uczą się na pamięć wierszy z podzia-
U babci jest słodko i Wiersz łem na role i pod okiem nauczyciela przygo-
dla babci towują miniprzedstawienie na Dzień Babci.
Wiersz Dzieci w klasie lub w małych grupach pró-
bują stworzyć własne wiersze na Dzień
Dziadka.
Dopasowywanie Pocięta karta pracy (2) – Praca w parach lub małych grupach. Dzieci
tyle kompletów, ile jest przyporządkowują przymiotniki do odpo-
par/grup wiedniej końcówki, z którą mogą utworzyć
przysłówek, a następnie głośno wypowia-
dają nowo utworzone słowo.

| 135
 MODUŁ 19. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Wanda Chotomska , Wiersz dla babci

Kiedy tata basem huknie,

kiedy mama cię ofuknie,
kiedy patrzą na człowieka okiem złym –
to do kogo człowiek stuka,
gdzie azylu sobie szuka,
to do kogo, to do kogo tak jak w dym?

U babci jest słodko,

świat pachnie szarlotką.
No proszę, zjedz jeszcze ździebełko
i głowa do góry!
Odpędzę te chmury
i niebo odkurzę miotełką.

Nie ma jak babcia,

jak babcię kocham,
bez babci byłby kiepski los.
Jak macie babcię to się nie trapcie,
bo wam nie spadnie z głowy włos.

U babci jest słodko,

świat pachnie szarlotką,
a może chcesz placka spróbować?
Popijasz herbatę i słońce nad światem
już świeci jak złoty samowar.

Wszystkie wnuki, nawet duże,

nawet takie po maturze,
nawet takie z długą brodą aż po pas,
niech do babci lecą z kwiatkiem
i zaniosą na dokładkę tę piosenkę,
którą śpiewa każdy z nas.

136 |
 MODUŁ MODUŁ 19: POLSKI INDIANA JONES

Wanda Chotomska , U babci jest słodko

Z okazji święta babci Po czwarte proszę babci

Ja dzisiaj babcie nauczę Po piąte i po szóste
Jaka powinna być wnuczka Niech babcia nigdy więcej
I jaki powinien być wnuczek. Nie pierze wnuczkom chustek.

Po pierwsze proszę babci Wnuczęta chcą się bawić

Ja już od dawna uważam A moim skromnym zdaniem
Że nic tak wnucząt nie zdobi Zabawą jest i fraszką
Jak piękny uśmiech na twarzach. Dla wnuków takie pranie.

Uśmiech jest dobry na co dzień Po siódme proszę babci

A nie wyłącznie od święta Wnuki powinny gderać
Więc wnuczek ma się uśmiechać Dlaczego nasza babcia
A wnuczka ma być uśmiechnięta. nie chodzi do fryzjera.

Po drugie z czajnikiem w ręku Włóż babciu nową suknię

Również jest wnuczkom do twarzy Niech cię uczesze fryzjer
Każdy doroślej wygląda Posłuchaj babciu rady
Kiedy herbatę parzy. Obejrzyj telewizję.

Po trzecie chociaż wnuczek Już nie myśl babciu o nas

Czasem szklankę potłucze O sobie babciu pomyśl
Przy myciu naczyń także Czy babciu nie uważasz
Ślicznie wygląda wnuczek. Że to jest świetny pomysł?

| 137
 MODUŁ 19. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTA PRACY (1)

138 |
 MODUŁ MODUŁ 19: POLSKI INDIANA JONES

KARTA PRACY (2)

-O -E

WYSOKI DOBRY

NISKI ZŁY

JASNY ŁADNY

CIEMNY PIĘKNY

DROGI ŚWIETNY

TANI INTELIGENTNY

BRZYDKI SŁONECZNY

DŁUGI SMACZNY

KRÓTKI POPRAWNY
| 139
 MODUŁ 20. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Rozgrzewka (propozycje)
Dzieci przypominają, temat poprzednich zajęć. Mogą krótko przypomnieć umiejętności swoich
babć i dziadków lub, jeśli pamiętają, mogą opowiedzieć o dziadkach kolegi/koleżanki z ławki
według poniższego wzoru:
To jest Adaś.
Jego babcia ma na imię Basia. Ona robi pyszne pierogi.
Jego dziadek ma na imię Stanisław. On lubi zbierać grzyby i majsterkować.

Dyktando powtórzeniowe
Babcia i dziadek to bardzo ważne osoby. Uczą nas ciekawych rzeczy, pomagają i wspierają. Dlatego
w Polsce i w Niemczech obchodzimy ich dzień. Składamy im życzenia i malujemy laurki. Czasem też
przygotowujemy dla nich małe prezenty.

TRANSKRYPCJA:
Julka: Dzień dobry! Czy możemy już zacząć lekcję?
Kacper: A coś ty taka niecierpliwa?
Julka: Kacper, nie pamiętasz? Dziś prezentujemy nasze projekty „Legendy polskie” i ja już wam
chcę opowiedzieć legendę, którą przygotowałam.
Kacper: A, faktycznie. My z Zośką prezentujemy za tydzień, ale ja nie jestem aż tak podekscy-
towany jak ty…
Pan Twardowski: Dobrze, Juleczko, możesz zaczynać. Jaką legendę chcesz nam opowiedzieć?
Julka: Jak wiecie, część mojej rodziny pochodzi z Warszawy, więc dziś chciałabym opowiedzieć
wam o patronce tego miasta – warszawskiej Syrence.
Wszystkie dzieci razem: Słuchamy!
Julka: Dawno temu na brzegu Wisły stała rybacka osada. Mieszkańcy opowiadali, że w głębinach
rzeki mieszka syrena, chociaż nikt jej dotąd nie widział. Tylko rybacy powracający z połowów
słyszeli niekiedy jej piękny śpiew. Pewnego dnia trzej z nich spotkali się na brzegu.
– Jeśli złapiemy syrenę i zawieziemy ją księciu, dostaniemy mnóstwo złota – powiedział jeden
z nich. Pozostali pokiwali głowami i umówili się, że wypłyną za kilka dni, gdy księżyc będzie
w pełni. Nocą o pełni księżyca zaczaili się w łodzi, trzymając mocno sieć. Nie czekali zbyt długo.
Syrena wypłynęła z fal, usiadła na jednym z przybrzeżnych głazów i zaczęła śpiewać. Rybacy
urzeczeni jej głosem nie byli w stanie się poruszyć, aż wreszcie najstarszy z nich otrząsnął się
i wyjął z kieszeni wosk. Rybacy włożyli wosk do uszu i nie słysząc już śpiewu syreny, zarzucili
na nią sieć. Przerażoną wyciągnęli na brzeg i zanieśli do jednej z chat. Postawili na straży naj-
młodszego rybaka, a sami poszli przygotować wóz, by zawieźć syrenę do księcia. Młody rybak
przyglądał się syrenie z zaciekawieniem i kiedy zobaczył, że otwiera usta, odetkał sobie uszy,
aby usłyszeć, co mówi.
– Wypuść mnie i chodź ze mną, proszę! – błagała syrena i zaczęła cichutko nucić.

140 |
 MODUŁ 20: TARCZA, MIECZ I ZWYCZAJNE LUSTRO

Zauroczony jej głosem rybak wziął ją na ręce i zaniósł na brzeg Wisły.

Gdy pozostali zobaczyli, że syrena zniknęła, ruszyli w pogoń. Jednak było już za późno. Syrena
odpływała. Przestraszony krzykami młody rybak również skoczył do wody i podpłynął do syreny.
Syrena zatrzymała się jeszcze na chwilę i zawołała do stojących na brzegu:
– Śpiewałam dla was, bo was polubiłam! Chciałam wam pomagać i strzec was! A wy złapaliście
mnie jak zwykłą rybę i chcieliście sprzedać! Dlatego was opuszczam. Jeżeli wrócę, to tylko z mie-
czem i tarczą, aby was obronić, gdy niebezpieczeństwo będzie tak wielkie, że sami sobie nie
poradzicie. – Po tych słowach syrena zniknęła na zawsze. Nikt też już nigdy nie widział młodego
rybaka, który podążył za nią.
Dziś na miejscu rybackiej wioski stoi wielkie miasto – Warszawa. Mieszkańcy nie zapomnieli o swo-
jej syrenie. Na brzegu Wisły stoi jej pomnik. Z tarczą i mieczem uniesionym do góry strzeże bez-
pieczeństwa miasta. Jednak do tej pory ani razu się nie pojawiła.
Zosia: Och, co za piękna i romantyczna historia!
Bartek (innym głosem, bo w myślach, przerażony): O Boże! Skoro Julia jest Syreńska i umie pięknie
śpiewać i świetnie pływać, to znaczy, że jest jak Syrenka! Czy to znaczy, że ja, Bartek Kamiński,
mam coś wspólnego z tą, z tą… bestią, Bazyliszkiem?
Pan Twardowski (innym głosem, bo w myślach): Zawsze wiedziałem, że w mojej klasie są napraw-
dę wyjątkowe dzieci. Ale co się dzieje z Bartkiem? Martwię się o niego. Muszę z nim porozmawiać…

Na podstawie: Polskie legendy: Warszawska Syrenka, portal bajkowyzakatek.eu [28.12.2019 r.].

KLUCZE:

I.
0. Dzieci przygotowały na dziś kolację/specjalny projekt/prezenty.
1. Swój projekt najpierw prezentuje Zosia/Aleks/Julka.
2. Na lekcji klasa rozmawia o legendach/meczu piłkarskim/kolejnej wycieczce.
3. Historia opowiadana na lekcji odnosi się do Krakowa/Poznania/Warszawy.
4. Rybacy wyciągnęli z Wisły stary but/pustą sieć/syrenę.
5. Rybacy chcieli zabić/sprzedać/wypuścić to, co wyłowili.
6. Młody rybak postanowił wypuścić/oddać/odkupić to, co wyłowił wraz z przyjaciółmi.
7. Syrenka obiecuje, że będzie zawsze pięknie śpiewać/zje rybaków na śniadanie/będzie bronić
Warszawy.
8. Syrenka ma tarczę i miecz/koronę i diadem/szklane pantofelki.
9. Pan Twardowski obserwuje Kacpra/Bartka/Aleksa.
10. Bartek czuje się szczęśliwy/zaniepokojony/chory.

| 141
 MODUŁ 20. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

II. Uzupełnij tekst wyrazami z ramki.

0. ulicy 1. ogonem 2. pazurami 3. kamień 4. zjadał 5. serce 6. lustro 7. bogactwa 8. Bazyliszek
9. słońca 10. podziękować

VII. Znajdź i zapisz wszystkie formy czasu przeszłego.

F R O B I Ł E M P F L A L Z N S
B G F Z F O G Y O G K B K S J W
Z C J X D P H Ś I H J Y A E I M
V Z B C S M J L U B I Ł S R O I
Y Y B Y Ł O K A U R H S D D K E
A T M V A N L Ł Y A G D F X M S
F A Q B Q B P A T L F F G C L Z
K L S N W V O Ś R I D G H F P K
L I D M E C I F E Ś S H J T Q A
O Ś P L R X U K W C A J K Y A Ł
P M I K T Z Y O Q I M K L G W A
G Y E J Y A T C A E N L Z V E M
H K L H U S R H S J B P X B S E
T L D S Z U K A Ł Y Ś M Y H Z D
Q W J H I D E Ł D K V O C U X C
L Q K G O F W A F L G R A Ł Y V

VIII. Wybierz poprawną formę.

0. czytałaś 6. rysowała
1. byliśmy 7. opowiadał
2. lubił 8. zrobiła
3. pisałam 9. robiłyście
4. oglądaliście 10. spędzili
5. zgubiło

IX. Uzupełnij zdania poprawnymi formami czasu przeszłego.

0. czytałaś 6. zrobiliście
1. byłeś 7. przyjechał
2. obiecała 8. bawili
3. poznawaliśmy 9. narysowałaś
4. namalowałam 10. zamieniał
5. graliśmy

142 |
 MODUŁ 20: TARCZA, MIECZ I ZWYCZAJNE LUSTRO

ŹRÓDŁA:
Ćwiczenie II na podstawie: Polskie legendy: Bazyliszek, portal bajkowyzakatek.eu [28.12.2019 r.].
A to ciekawe…na podstawie: https://warsawtour.pl/syrenki-warszawskie/ [28.12.2019 r.].

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest Realizacja
potrzebne?
Projekcja filmu/ Sprzęt do odtwa- Dzieci oglądają wersję wideo legendy o Złotej Kaczce,
słuchowiska rzania wideo, kar-a następnie losują pytania (Karta pracy 1) i odpowia-
ta pracy (pocięta)dają na nie. Opcjonalnie mogą także stworzyć własne
ilustracje do bajki (lub komiks – jak przy legendzie
o Bazyliszku).
Proponowane linki:
Film: https://www.youtube.com/watch?v=7hDI5umGkzc
[28.12.2019 r.].
Słuchowisko:
https://www.youtube.com/watch?v=WFOCPSWVVvE
[28.12.2019 r.].
Teatr cieni Materiały papier- Dzieci pracują w 2 lub 3 grupach. Przygotowują z papie-
nicze, lampa ru postaci z omówionych na lekcji legend, przydzialają
sobie role, a następnie każda grupa przedstawia swoją
legendę w formie teatru cieni.
Nauka na Wiersz T. Kubiaka Dzieci uczą się na pamięć tekstu wiersza.
pamięć Wiślana Syrenka

Tadeusz Kubiak, Wiślana Syrenka

Wypłynęła z Wisły – Będę was broniła
Srebrzysta Syrenka Tym wiślanym mieczem.
Miała ogon rybi Niech w spokoju rybak łowi,
Ta dziwna panienka. Piekarz chleby piecze.
Nagle zobaczyła I tak zamieszkała
Dom u brzegu Wisły. Syrenka w Warszawie.
- Tutaj będę właśnie mieszkać Wczoraj w parku ją widziałem,
Powiedziała wszystkim. jak tańczyła z pawiem.

| 143
 MODUŁ 20. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTA PRACY (1)

JAK MA NA IMIĘ CO OBIECAŁA LUTKOWI

GŁÓWNY BOHATER? ZŁOTA KACZKA?

GDZIE PRACOWAŁ JAKIE ŻYCZENIE MIAŁA

GŁÓWNY BOHATER? ZŁOTA KACZKA?

CZY GŁÓWNY BOHATER JAK ZAREAGOWAŁ

BYŁ BOGATY? LUTEK?

GDZIE GŁÓWNY BOHATER CO KUPIŁ LUTEK ZA PIENIĄDZE

MIAŁ SZUKAĆ BOGACTWA? OD ZŁOTEJ KACZKI?

GDZIE MIESZKAŁA CZY LUTKOWI

ZŁOTA KACZKA? SKOŃCZYŁY SIĘ PIENIĄDZE?

CO KACZKA MOGŁA
KOGO LUTEK
ZAOFEROWAĆ TEMU,
SPOTKAŁ WIECZOREM?
KTO JEST ODWAŻNY?

CO NA GŁOWIE MIAŁA CO LUTEK ZROBIŁ

ZŁOTA KACZKA? Z RESZTĄ PIENIĘDZY?

CZY LUTEK OTRZYMAŁ

O CO ZAPYTAŁ
BOGACTWA OBIECANE
ZŁOTĄ KACZKĘ LUTEK?
PRZEZ ZŁOTĄ KACZKĘ?

W KOGO ZAMIENIŁA SIĘ JAKIE BYŁY DALSZE

ZŁOTA KACZKA? LOSY LUTKA?

CO POWIEDZIAŁ ZŁOTEJ
KACZCE LUTEK?
CO JEJ OBIECAŁ?

144 |
 MODUŁ 21: RATUSZOWA WIEŻA I ZABÓJCZY BARAN

Rozgrzewka (propozycje)
Dzieci opowiadają legendy, o których była mowa w module 20.
Można wykorzystać kartę pracy (1), wybierając zagadki dotyczące legend z modułu 20.

Dyktando powtórzeniowe
W herbie Warszawy znajduje się Syrenka. Trzyma ona miecz i tarczę, aby w razie niebezpieczeństwa
bronić stolicy.

Na Starym Mieście, w pobliżu ulicy Krzywe Koło mieszkał Bazyliszek, który strzegł skarbów. Każdego,
kto próbował je zdobyć, zamieniał w kamień.

I.
DIALOG: 1. nie, 2. tak, 3.tak, 4. nie, 5. tak

OPOWIEŚĆ ALEKSA (Na podstawie: bajkowyzakątek.eu): 1. nie, 2. nie, 3. tak, 4. tak, 5. tak

OPOWIEŚĆ ZOSI I KACPRA (Na podstawie: szlaklegend.pl): 1. tak, 2. nie, 3. tak, 4. tak, 5. nie

WSKAZÓWKA DLA NAUCZYCIELA: Opowieści Aleksa, Zosi i Kacpra są dość obszerne, a więc
sugerujemy, aby dzieciom przeczytał je nauczyciel. Uczniowie mogą w tym czasie śledzić tekst.

II.
1c, 2d, 3a, 4b,

VI.
0. Smok wawelski zjadł owcę pełną siarki.
1. Zwierzę nie mogło wydostać się z pułapki.
2. Kacper, Aleks! Nie mogliście być cicho, kiedy Julka mówiła?
3. Wczoraj jedliśmy pierogi, które zrobiła babcia Halinka.
4. Zosiu, nie mogłam ci powiedzieć, bo to tajemnica.
5. Lutek szedł wolno podziemnymi korytarzami.
6. Bartek, dlaczego nie mogłeś przyjść na urodziny Aleksa?
7. Kiedy szedłem na trening piłki nożnej, spotkałem pana Twardowskiego.
8. Nigdy nie jadłem baraniny.
9. Zośka! Sama zjadłaś całą pizzę? Nie zostawiłaś mi ani kawałka?
10. Kiedy szłyśmy na lekcję, Kacper i Bartek wyskoczyli przebrani za smoki i nas przestraszyli.

| 145
 MODUŁ 21. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

A TO CIEKAWE...
Źródło: https://www.krakow.pl/odwiedz_krakow/1590,artykul,smocza_jama.html [28.12.2019 r.].

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest potrzebne? Realizacja
Czytamy zagadki Karta pracy (1) – pocięta Praca w parach, małych grupach lub dla ca-
łej klasy. Dzieci losują karteczki z zagadkami,
czytają je, a pozostałe osoby starają się podać
rozwiązanie. Można skorzystać z karty pracy (1)
lub zachęcić dzieci, aby najpierw same napisały
zagadki dla kolegów.
Gra towarzyska Karta pracy (2) – skopiowa- Mieszamy karty i układamy tak, aby obrazki nie
„Pamięć” na podwójnie i pocięta były widoczne. Dzieci pojedynczo odkrywają
po dwie karty i głośno mówią nazwę przedmio-
tu/postaci. Jeśli na obydwu kartach znajduje
się to samo, dziecko zatrzymuje parę. Wygrywa
ta osoba, która zgromadzi najwięcej par.
Gra planszowa Karta pracy (3) – pocięta Praca w grupach 3–4 osobowych. Kopiujemy
„Legendy” i karta pracy (4) – skopio- planszę do gry oraz kartę z ponumerowanymi
wana; pionki i kostki do gry. pytaniami. Taki zestaw otrzymuje każda grupa.
Dzieci rzucają kostką i poruszają się po plan-
szy. Numery na planszy odpowiadają pytaniom
z karty pracy. Kiedy pionek zatrzyma się np.
na polu nr 13, dziecko odpowiada na pytanie nr
13. Jeśli udzieli prawidłowej odpowiedzi, może
rzucić kostką w następnej rundzie, jeśli nie –
czeka kolejkę.

146 |
 MODUŁ 21: RATUSZOWA WIEŻA I ZABÓJCZY BARAN

KARTA PRACY (1) – CZYTAMY ZAGADKI

TO PIĘKNA DZIEWCZYNA, BYŁ MŁODY I ODWAŻNY.

KTÓRA JEST SYMBOLEM ZABIŁ SMOKA I ZOSTAŁ
WARSZAWY. BOHATEREM.

PRZEDMIOT, ZA POMOCĄ
TAM MIESZKAŁ SMOK. KTÓREGO BAZYLISZEK
ZOSTAŁ POKONANY.

SYRENKA MA …………
I ……………., ABY W RAZIE
WYPIŁ JĄ SMOK I PĘKŁ.
NIEBEZPIECZEŃSTWA
BRONIĆ WARSZAWY.

LUDZIE, KTÓRZY ZŁAPALI SCHOWAŁY SIĘ TAM

I UWIĘZILI SYRENKĘ. KOZIOŁKI.

SZEWCZYK PODRZUCIŁ
MIESZKAŁ TAM
GO SMOKOWI, ŻEBY GO
BAZYLISZEK.
ZABIĆ.

TO MIASTO, W KTÓRYM
SPALIŁ MIĘSO W KUCHNI,
DZIŚ MOŻESZ ZOBACZYĆ
WIĘC UKRADŁ KOZIOŁKI.
KOZIOŁKI.

| 147
 MODUŁ 21. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTA PRACY (2) – PAMIĘĆ

148 |
 MODUŁ 21: RATUSZOWA WIEŻA I ZABÓJCZY BARAN

KARTA PRACY (3) – PYTANIA DO GRY PLANSZOWEJ

1. KTO ZJADAŁ ZWIERZĘTA I ATAKOWAŁ LUDZI W KRAKOWIE?

2. GDZIE MOŻEMY DZIŚ PODZIWIAĆ KOZIOŁKI?

3. KTO ZABIŁ SMOKA?

4. KTO ZŁAPAŁ I UWIĘZIŁ SYRENKĘ?

5. DLACZEGO BAZYLISZEK BYŁ NIEBEZPIECZNY?

6. GDZIE MIESZKAŁ BAZYLISZEK?

7. DOKĄD UCIEKŁY KOZIOŁKI?

8. DLACZEGO W POZNANIU ODBYWAŁA SIĘ WIELKA UROCZYSTOŚĆ?

9. CO ZJADŁ SMOK?

10. JAKIE CECHY CHARAKTERU MIAŁ SZEWCZYK, KTÓRY ZABIŁ SMOKA?

11. JAKIEGO MIASTA BRONI SYRENKA?

12. WYMIEŃ ATRYBUTY SYRENKI.

13. JAK ZGINĄŁ BAZYLISZEK?

14. W KTÓRYM MIEŚCIE MIESZKAŁ BAZYLISZEK?

15. JAK NAZYWAŁ SIĘ POZNAŃSKI KUCHARZ, KTÓRY PRZYGOTOWYWAŁ UROCZYSTOŚĆ?

16. CZEGO STRZEGŁ BAZYLISZEK?

17. KTO UWOLNIŁ SYRENKĘ?

18. JAK UPAMIĘTNIONE ZOSTAŁY POZNAŃSKIE KOZIOŁKI?

19. JAK NAZYWAŁ SIĘ KRÓL, KTÓRY ZGODZIŁ SIĘ, ABY SZEWCZYK SPRÓBOWAŁ POKONAĆ SMOKA?

20. Z JAKIEJ RZEKI WYPIŁ WODĘ SMOK?

| 149
 MODUŁ 21. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTA PRACY (4) – PLANSZA

14 15 16

1
START
13 17
WRÓĆ NA START

COFNIJ SIĘ

2 12 18
O 3 POLA

3 11 19
CZEKASZ PRZESKOCZ

4
KOLEJKĘ
10
O 3 POLA DO
20 META
PRZODU

5 9

6 7 8
150 |
 MODUŁ 22: KACPER I ZOSIA W JEDNYM STALI DOMKU…

Rozgrzewka (propozycje)
Krótkie dyktando oparte na którejś z legend z lekcji nr 20 lub 21.
Dzieci samodzielnie przypominają, czego nauczyły się na poprzedniej lekcji.
Rozmowa na temat wystroju klasy/szkoły i/lub pokoju dzieci.

Dyktando powtórzeniowe
Na poprzednich lekcjach dzieci opowiadały legendy o miastach, z których pochodzą ich rodziny.
Julka opowiedziała historię Syrenki warszawskiej, a Bartek – legendę o Bazyliszku. Aleks opowiadał
o smoku wawelskim, bo część jego rodziny pochodzi z Krakowa. Kacper i Zosia przygotowali legendę
o poznańskich koziołkach, które teraz można zobaczyć na ratuszowej wieży.

I.
Kacper: Panowie, potrzebuję waszej pomocy.
Bartek: Co się stało?
Kacper: U nas w domu jest teraz wielki remont. Rodzice zmieniają wszystko. Wszystko! Będzie
nowa kuchnia, nowa łazienka, nowe pokoje i… No właśnie… Ja i Zosia mamy sami zaplanować
i zaprojektować nasze nowe pokoje, a ja nie mam żadnego pomysłu.
Aleks: Ty? Nie masz pomysłu? Przecież zawsze masz sto pomysłów na minutę.
Kacper: No taaaak, ale teraz jakoś nie mogę się zdecydować.
Bartek: Pomyśl, co lubisz najbardziej i chcesz to mieć blisko siebie. Wiesz, że ja kocham zwie-
rzęta. Dlatego mam na przykład tapetę w dinozaury, a między moim łóżkiem a biurkiem jest
akwarium z rybkami. W moim pokoju śpi Bazyl. Jego łóżko jest obok drzwi, ale on woli spać ze
mną albo pod moim łóżkiem, chociaż mama się wtedy denerwuje.
Aleks: A ja chcę zostać superbohaterem, więc na ścianach mam plakaty Avengersów, a moje
łóżko wygląda jak batmobil. Mam też wielką półkę z komiksami.
Kacper: Hmmm… Sam nie wiem. Zwierzęta… Superbohaterowie… Wiem! Sport! Chcę mieć
pokój sportowy! Będą tam wszystkie moje piłki, rolki, a nad łóżkiem chcę mieć plakat Roberta
Lewandowskiego!

(wchodzi Julka z Zosią)

Julka: Cześć! Co robicie?
Aleks: Pomagamy Kacprowi zaprojektować jego nowy pokój.
Zosia: Kacper, jeszcze tego nie zrobiłeś? Ja już dawno mam wszystko zaplanowane. Już nawet
pokazałam wszystko mamie.
Kacper: Jak jesteś taka mądra, to powiedz, co wymyśliłaś.
Zosia: Mój pokój to będzie królestwo geografii, bo zostanę podróżniczką, gdy dorosnę. Na
jednej ścianie będzie fototapeta z oceanem, a na drugiej, nad łóżkiem będą wisieć stare i nowe
mapy świata. Pod łóżkiem będzie też skrzynia ze skarbami piratów zamiast zwykłego pudełka

| 151
 MODUŁ 22. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

na zabawki, bo to przecież jest dla dzieci.

Bartek: Wow, to superpomysł!
Kacper: No nieźle, nieźle. A ty Julka? Jaki jest twój pokój?
Julka: Mój pokój należy do prawdziwej księżniczki, jest różowy i piękny. Mam wielkie łóżko
z miękkimi poduszkami, a nad komodą jest piękne złocone lustro.
Chłopcy (razem): Bleeeeeee…

KLUCZ:
0. Bartek – b, 3. Zosia – e,
1. Aleks – a, 4. Julka – c.
2. Kacper – d,

II.

0. łóżko 1. stół 2. krzesło 3. kanapa 4. biurko

5. fotel 6. lodówka 7. pralka 8. wanna 9. prysznic

10. zmywarka 11. szafa 12. półka 13. lustro 14. regał

17. pudełko na
15. wieszak 16. szafka zabawki 18. telewizor 19. komoda

152 |
 MODUŁ 22: KACPER I ZOSIA W JEDNYM STALI DOMKU…

III.
0. pod, 3. nad,
1. przed, 4. między,
2. za, 5. pod

IV.
0. poduszką, 7. ścianą,
1. szafką, 8. telewizorem,
2. szafą, 9. garażem,
3. książką, 10. lustrem,
4. Zosią, 11. murem,
5. łóżkiem, 12. łóżkiem/biurkiem.
6. lampą/kanapą,

V.
0. drzwiami, 6. regałami,
1. książkami/zeszytami, 7. górami/lasami,
2. ubraniami, 8. drzewami,
3. lalkami, 9. domami,
4. zdjęciami. 10. schodami.
5. lekcjami.

| 153
 MODUŁ 22. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest potrzebne? Realizacja
Gra towarzyska Po dwa komplety na 3–4-oso- Mieszamy karty i układamy tak, aby obrazki
„Pamięć” bową grupę dzieci nie były widoczne. Dzieci pojedynczo odkry-
wają po dwie karty i głośno mówią nazwy
mebli i sprzętów domowych. Jeśli na obydwu
kartach znajduje się ten sam przedmiot, dziec-
ko zatrzymuje parę. Wygrywa ta osoba, która
zgromadzi najwięcej par.
Mówienie Wydrukowane i pocięte karty Dzieci pojedynczo losują obrazki zwierząt. Nie
– zgadywanki pracy (1) pokazują obrazka grupie, ale opisują zwierzę,
a pozostałe dzieci muszą zgadnąć, co jest na
obrazku.
Praca w małych Komplet kart pracy (1) na gru- Dzieci w dwu grupach projektują pokoje dla
grupach pę (nie muszą być pocięte), Kacpra i Zosi, przyklejając odpowiednie ele-
dowolne dodatkowe naklejki, menty do schematu pokoju. Można zmodyfi-
ozdoby oraz powiększona do kować to ćwiczenie i zamiast karty pracy (2)
rozmiaru A3 karta pracy (2) poprosić dzieci, aby zbudowały makietę po-
koju – wtedy ćwiczenie to przybierze formę
projektu.
Nauka na Tekst wiersza A. Fredry Paweł Dzieci uczą się tekstu na pamięć.
pamięć i Gaweł

154 |
MODUŁ 22: KACPER I ZOSIA W JEDNYM STALI DOMKU…

KARTY PRACY (1)

| 155
 MODUŁ 22. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTA PRACY (2)

156 |
 MODUŁ 23: BĘDĘ PIERWSZY NA MECIE!

Rozgrzewka (propozycje)
Biegane dyktando. Fragmenty tekstu należy umieścić w jednym końcu klasy. Dzieci pracują
w parach. Jedno z nich idzie/biegnie tam, gdzie umieszczony został tekst, wraca do kolegi/kole-
żanki i dyktuje mu/jej tekst, a drugie dziecko z pary zapisuje usłyszane wyrazy, zdania. Pierwsze
dziecko powtarza czynność tak długo, aż cały tekst zostanie zapisany. Wygrywa ta para, która
wykona zadanie najszybciej, a więc której zapisana wersja będzie najbardziej zbliżona do orygi-
nału i zostanie napisana z najmniejszą liczbą błędów w najkrótszym czasie.
Co to jest? Wykorzystujemy karty pracy z modułu 22. Dzieci losują karteczki z rysunkami sprzę-
tów domowych. Zadanie polega na opisaniu ich w taki sposób, aby pozostałe dzieci odgadły,
co jest na karteczce.

Dyktando powtórzeniowe
Jeśli planujesz, jak będzie wyglądać twój nowy pokój, pomyśl, co lubisz najbardziej i chcesz to mieć
blisko siebie. Ja kocham zwierzęta, dlatego mam na przykład tapetę w dinozaury, a między moim
łóżkiem a biurkiem jest akwarium z rybkami. W moim pokoju śpi Bazyl. Jego łóżko jest obok drzwi, ale
on woli spać ze mną albo pod moim łóżkiem, chociaż mama się wtedy denerwuje.

I.
1. piłkę nożną, 6. badmintona,
2. koszykówkę, 7. szachy,
3. pobiegać, 8. siatkówkę,
4. pływać, 9. jeździć/jazdę na nartach,
5. hokeja na trawie,

III.
PIŁKA KIJ, KIJKI LUB RAKIETA INNE (Co?)
piłka nożna, hokej na trawie, jazda na łyżwach – łyżwy
siatkówka, golf, jazda na nartach – narty
koszykówka, baseball, jazda na rolkach – rolki
golf, badminton, boks – rękawice
baseball, tenis, szachy – szachownica i pionki
badminton, jazda na nartach
tenis

| 157
 MODUŁ 23. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

V.
0. pierwsze, 6. pierwsza,
1. drugi, 7. drugi,
2. piąte, 8. pierwsza,
3. szósty, 9. trzeci,
4. piąty, 10. ósmy
5. pierwsze,

VI.
0. drugiej, 6. piątą,
1. pierwszym, 7. siódmego,
2. trzeci, 8. czwartej,
3. drugą, 9. pierwszej,
4. piątej, 10. pierwszej.
5. szóstym,

VII.
0. (1) pierwszy, 6. (2) drugi,
1. (2) drugi, 7. (10) dziesiąta,
2. (5) piąty, 8. (1) pierwsze,
3. (7) siódmy 9. (2) drugi,
4. (3) trzeci, 10. (1) pierwsza.
5. (3) trzecie, (4) czwarte,

158 |
 MODUŁ 23: BĘDĘ PIERWSZY NA MECIE!

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest potrzebne? Realizacja
Gra towarzyska Po dwa komplety na Mieszamy karty i układamy tak, aby obrazki nie
„Pamięć”* 3-4-osobową grupę były widoczne. Dzieci pojedynczo odkrywają
dzieci po dwie karty i głośno mówią nazwy dyscyplin
sportowych i sprzętów. W tej wersji gry dzieci
nie odkrywają dwóch takich samych kart, ale
dopasowują dyscyplinę i sprzęt. Kto skomple-
tuje największą liczbę par, wygrywa.
Gra towarzyska Karta pracy „Tabu” Dzielimy dzieci na drużyny lub każdy gra indy-
„Tabu”* widualnie. Ćwiczenie polega na tym, że dzieci
opisują wylosowane słowo bez użycia określeń,
które zostały wyszczególnione na karcie.
Plakat „Dzień Sportu Materiały plastyczne Dzieci wspólnie tworzą plan Dnia Sportu (ćw.
w mojej szkole” IV), a następnie malują plakat promujący tę
imprezę.
Piosenka „Z poradni- Tekst piosenki i nagra- Dzieci słuchają (lub oglądają) piosenki, uzupeł-
ka młodego zielarza” nie z serwisu You Tube niają tekst ze słuchu.
– Akademia Pana Kiedy tekst jest uzupełniony, dzieci mogą wspól-
Kleksa nie zaśpiewać.
*Aby przeprowadzić te ćwiczenia, nie trzeba korzystać z kart pracy, ale można zachęcić dzieci,
aby same stworzyły karty do obydwu gier. Gotowe karty pracy znajdują się poniżej.

| 159
 MODUŁ 23. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Z pamiętnika młodego zielarza

Autor tekstu: Krzysztof Gradowski

Muzyka: Andrzej Korzyński
Wykonanie: Piotr Fronczewski

W poradniku młodego zielarza

Napisanym dla szczęścia ludzkości
Pewien przepis się stale powtarza,
A zawiera on …...............…………….1 młodości:
…...............…………….2 rumianku, liść pokrzywy,
Ziele bratka, pieprz prawdziwy,
Pestki z dyni i borówki,
A do tego sok z makówki,
…...............…………….3 głogu, dzikiej róży
I tymianku liść nieduży.
Zsuszyć, skruszyć, zmielić, zwarzyć,
Podgrzać, zalać i zaparzyć
Zsuszyć, skruszyć, zmielić, zwarzyć,
Podgrzać, zalać i zaparzyć
A gdy wywar jest …...............…………….4
To po rozum pójść do głowy,
Nie próbować, wylać, nie pić,
Tylko …...............…………….5 się pokrzepić.
Umyć głowę zimną wodą
I zachować formę …...............…………….6
Biegać, …...............…………….7, latać, pływać,
W tańcu w ruchu wypoczywać
…...............…………….8, skakać, latać, pływać,
W tańcu w ruchu wypoczywać
Biegać, skakać, latać, …...............…………….9
W …...............…………….10 w ruchu wypoczywać
Biegać, skakać…

160 |
 MODUŁ 23: BĘDĘ PIERWSZY NA MECIE!

Z poradnika młodego zielarza

1. sekret , 6. młodą,
2. kwiat, 7. skakać,
3. owoc, 8. biegać,
4. gotowy, 9. pływać,
5. słońcem, 10. tańcu

| 161
 MODUŁ 23. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTY PRACY – PAMIĘĆ

162 |
 MODUŁ 23: BĘDĘ PIERWSZY NA MECIE!

KARTY PRACY – TABU

GOL PŁYWANIE SZACHY TENIS

piłka woda figury rakieta

noga ocean białe kort
grać płetwy czarne piłka

HOKEJ NARTY ROLKI KOSZYKÓWKA

lód śnieg buty kosz

kij góry jeździć piłka
krążek jeździć łyżwy skakać

BIEGANIE SIATKÓWKA ŁYŻWY GOLF

szybko buty kij

piłka
jogging lód piłka
siatka
buty sportowe jeździć trawa

PIŁKA
BADMINTON PŁETWY RĘKAWICE
NOŻNA

lotka pływać piłka boks

rakieta basen gol zima
tenis morze noga bić się

ROBERT
OLIMPIADA MECZ RAKIETA
LEWANDOWSKI

sport grać piłka nożna tenis

medal piłka nożna piłka badminton
ogień gol gol kort

| 163
 MODUŁ 24. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Kacper bardzo lubi uprawiać sport. Często gra w piłkę, biega, chodzi na basen. Jego siostra, Zosia,
również jest wysportowana. Lubi się wspinać na drzewa, umie nawet chodzić po linie.

WSKAZÓWKA DLA NAUCZYCIELA: Po przeczytaniu dialogu wprowadzającego cały moduł

można zrealizować w formie konkursu/gry. Należy wtedy skopiować zadania (wszystkie lub
tylko wybrane) na osobnych kartkach, dzieci podzielić na pary lub grupy. Każda grupa powinna
otrzymać komplet zadań. Dzieci, które jako pierwsze rozwiążą poprawnie wszystkie zadania,
wygrywają. Warto wyznaczyć nagrody dla zwycięzców oraz nagrody pocieszenia, aby zwiększyć
motywację dzieci.

I.
PRZYSŁÓWKI: ładnie, ślicznie, wysoko, źle, wolno, czerwono, zielono, ciekawie, dawno.
PRZYMIOTNIKI: zielony, smaczny, piękny, wysoki, drogi, niebieski, jasne, krótkie, tani, jasny,
ciemny, dobry, zły, słoneczny, inteligentny, kolorowy, dawno, długie, siwe.
NIEPOTRZEBNE: balon, zreperować, pierwszy

164 |
 MODUŁ 24: POWTÓRZENIE

III.
LEGENDY MEBLE I URZĄDZENIA SPORT
lustro, biurko, badminton,
miecz, fotel, baseball,
posąg z kamienia, kanapa, boks,
sieć rybacka, komoda, golf,
Smocza Jama, krzesło, hokej na trawie,
smok, lodówka, jazda na łyżwach,
tarcza, lustro, jazda na nartach,
Wisła łóżko, jazda na rolkach,
półka, koszykówka,
pralka, piłka nożna,
prysznic, siatkówka,
pudełko na zabawki, szachy,
regał, tenis
stół,
szafa,
szafka,
telewizor,
wanna
wieszak,
zmywarka

VI.
0. piłka/koszykówkę, 6. siatka/siatkówkę,
1. rękawice/w boksie, 7. rakieta do tenisa/tenisa,
2. rakieta do (badmintona)/badmintona, 8. kijki/jazdy na nartach,
3. szachownica/szachy, 9. piłka/w piłkę nożną,
4. płetwy/do pływania, 10. rolki/jazdy na rolkach.
5. kij golfowy/golfa,

| 165
 MODUŁ 24. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VII.
0. Babcia Halinka była piękna i miała długie, rude, włosy.
1. Dziadek Janusz pracował na kolei.
2. Zawsze spędzałam/spędzałem wakacje u babci w Krakowie.
3. Zosia i Kacper projektowali swoje nowe pokoje.
4. Ja i Kacper zawsze po lekcji graliśmy w piłkę.
5. Co robił Pan Twardowski?
6. Bazyl, pies Bartka spał pod łóżkiem.
7. Moi rodzice studiowali w Polsce.
8. Babcia Lucyna często gotowała zupę pomidorową dla Aleksa.
9. Julka pięknie śpiewała.
10. Zawsze w weekend chodziłam/chodziłem na lekcję do polskiej szkoły.

X.
P R Y S Z N I C Q W E R T Y U Z
O I P A S D R E G A Ł D F G H M
L J K L M N B V C X Z L K L J Y
O G F D S K R Z E S Ł O S U A W
D I G S T P B C M L F P R S D A
Ó O F T E L E W I Z O R D T F R
W P D Ó G M G F N K T A C R G K
K L S Ł B Q R T B J E L F O H A
A K A W N A C G V H L K T P J X
Q W Q K A N A P A G P A G O K C
W A W S H Z D W C F L N W T S V
E N Z B I U R K O D M B A R Z B
R N X E Y R W N X S K H Q E A F
T A F D K O M O D A O U I W F O
Y J G F J F A M Z S I Y P A K P
U H H J M T Z P S W I E S Z A K

166 |
 MODUŁ 24: POWTÓRZENIE

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest potrzebne? Realizacja
Zagadki Karty pracy z modułów 19- Dzieci pracują wspólnie lub są podzielone na
23, zawierające pojedyncze mniejsze grupy. Losują karteczki i:
obrazki rzeczy lub osób wersja łatwiejsza: głośno mówią, co znajduje się
na obrazku;
wersja trudniejsza: nie pokazują obrazka innym,
ale opisują, co się na nim znajduje tak, aby po-
zostałe osoby odgadły, co to jest.
Opowiadanie Karty pracy z modułów 19- Dzieci pracują w małych grupach. Losują po kil-
historii 23, zawierające pojedyncze ka obrazków na grupę, a następnie na ich pod-
obrazki rzeczy lub osób stawie tworzą nową bajkę.
Jak oni Przybory do rysowania Zadaniem dzieci jest namalować i opisać, jak
mieszkają? wyobrażają sobie dom/pokój swojego ulubio-
nego bohatera książki/filmu/bajki/komiksu.

| 167
 MODUŁ 25. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Rozgrzewka (propozycje)
Powtórzenie nazw dni tygodnia na podstawie wiersza Jana Brzechwy Tydzień
Dyktando – wybrane fragmenty wiersza Tydzień.

Dyktando powtórzeniowe
Tydzień dzieci miał siedmioro:
„Niech się tutaj wszystkie zbiorą!”
Ale przecież nie tak łatwo
Radzić sobie z liczną dziatwą:
Poniedziałek już od wtorku
Poszukuje kota w worku,
Wtorek środę wziął pod brodę:
„Chodźmy sitkiem czerpać wodę.”
Czwartek w górze igłą grzebie
I zaszywa dziury w niebie.

I.
Sobota rano. Niedługo zaczynają się lekcje. Dzieci powoli gromadzą się w klasie.
Wchodzą bliźniaki.
Kacper: Cześć wszystkim!
Zosia: Cześć! O, Aleks, a co ty tu robisz tak wcześnie? Przecież zawsze wpadasz spóźniony.
Julka: I masz jakąś dziwną minę. Najadłeś się czekolady przed śniadaniem i boli cię brzuch?
Aleks: Oj Julka, przestań. To są poważne sprawy. Mam wam coś do powiedzenia.
Zosia: Kacper, Bartek, chodźcie tu, z Aleksem coś się dzieje.
Kacper: Jesteśmy, a o co chodzi?
Aleks (oficjalnym, „dorosłym” tonem): Drogie koleżanki, drodzy koledzy. Tak się składa, że
w przyszłą sobotę obchodzę urodziny. I z tej okazji chciałbym was serdecznie zaprosić na małe
przyjęcie urodzinowe. Zamierzam osobiście upiec tort czekoladowy z wiśniami. Do tego podam
liczne przekąski i inne pyszności.
Julka: Ojej, jak fajnie! Ale przecież w soboty mamy lekcje…
Aleks: Nie martw się, przyjęcie będzie po naszych lekcjach, u mnie w domu. Moi rodzice zabio-
rą nas wszystkich po szkole, ale oczywiście zadzwonią najpierw do waszych mam zapytać, czy
mogą.
Bartek: A kiedy dokładnie masz urodziny?
Aleks: 13 marca.
Kacper: 13 marca? Cha, cha, cha, może jeszcze 13 w piątek? Teraz rozumiem, dlaczego jesteś
takim pechowcem…
Aleks: Bardzo śmieszne, bardzo śmieszne, Kacperku. Zupełnie, jakbyś urodził się pierwszego

168 |
 MODUŁ 25: DZIŚ SĄ MOJE URODZINY

kwietnia, w prima aprilis.

Zosia: Aleks, zgadłeś. Ja i Kacper urodziliśmy się właśnie wtedy.
Julka: To wiele tłumaczy…
Zosia (trochę obrażona): Phi.
Bartek: Dobra, nie kłóćcie się. Za tydzień czeka nas impreza i to jest najważniejsze.
Julka: A ty Bartek? Kiedy masz urodziny? Bo ja już miałam, 6 stycznia. Muszę teraz czekać prawie
cały rok na prezenty.
Bartek: Ja? Urodziłem się 10 września. A propos prezentów: co damy Aleksowi na urodziny?
Macie jakieś pomysły?
Wchodzi Pan Twardowski.
Pan Twardowski: Dzień dobry wszystkim. Zaczynamy lekcję.
Julka (szeptem do Zosi): Słyszałam, że Pan Twardowski urodził się w Halloween, 31 października.
Ciekawe, ile on ma lat.
Zosia: Daj spokój, on jest strasznie stary, pewnie ma ze 30…

PRAWDA FAŁSZ
0. Jest niedziela wieczór. X
1. Aleks jest zawsze punktualny. X
2. Aleks najadł się rano czekolady i boli go brzuch. X
3. Aleks ma dla kolegów ważną informację. X
4. Aleks organizuje imprezę urodzinową w niedzielę. X
5. Dzieci po lekcjach pojadą do Aleksa autobusem. X
6. Kacper żartuje z Aleksa. X
7. Mama Aleksa przygotuje tort z owocami. X
8. Zosia i Kacper urodzili się w prima aprilis. X
9. Julka musi długo czekać na swoje urodziny. X
10. Pan Twardowski ma 50 lat. X

III.
0. Aleks – 13.03, 4. Zosia – 1.04,
1. Julka – 6.01, 5. Pan Twardowski – 31.10,
2. Kacper – 1.04, NIEPOTRZEBNE: 14.02
3. Bartek – 10.09,

| 169
 MODUŁ 25. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

V.
0. stycznia 6. lipca,
1. lutego, 7. sierpień,
2. marcu, 8. września,
3. kwietnia, 9. października,
4. maju, 10. grudniu.
5. czerwcu,

170 |
 MODUŁ 25: DZIŚ SĄ MOJE URODZINY

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest potrzebne? Realizacja
Mówienie Karty pracy* Dzieci losują obrazki symbolizujące miesiące
– zgadywanki – miesiące i opowiadają, jakie przypadają wtedy święta/
uroczystości/wydarzenia.
Mówienie Karty pracy* – święta Dzieci losują obrazki symbolizujące święta/uro-
– zgadywanki i wydarzenia czystości/wydarzenia i mówią, w jakich miesią-
cach one przypadają.
Mój wymarzony Przybory plastyczne Dzieci rysują swój wymarzony prezent urodzi-
prezent – ćwiczenie nowy. Następnie nauczyciel zbiera rysunki i po-
plastyczno-słowne kazuje je klasie. Dzieci zgadują, czyj to wyma-
rzony prezent. Kiedy wszystkie dzieci mają już
swoje rysunki, opowiadają, dlaczego właśnie to
chciałyby dostać.
Dyktando Fragmenty wiersza
powtórzeniowe J. Brzechwy Tydzień
Nauka na pamięć Tekst wiersza Jana Dzieci uczą się tekstu na pamięć.
Brzechwy Tydzień
Lektura dodatkowa Janina Porazińska, Źródła: J. Porazińska: http://bibliotekazsw.jcom.
O dwunastu miesiącach pl/images/pliki/O_dwunastu_miesiacach.pdf?i=3
[28.12.2019 r.].
*Karty pracy można wykorzystać także do zabawy „Memory” lub ćwiczenia polegającego na
dopasowywaniu obrazków: miesiąc-wydarzenie

Ćwiczenie dodatkowe 1.
Poniedziałek, wtorek, środę, czwartek, piątek, sobota, niedzieli

Ćwiczenie dodatkowe 2.
Wskazówka: to ćwiczenie jest trudne i zawiera wiele archaicznych i niezrozumiałych słów. War-
to przygotować fotografie takich przedmiotów, jak: sierp, wrzos, paździerz, aby dzieci mogły je
faktycznie powiązać z nazwami miesięcy.

0. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
g d a f b i h l k j c e

| 171
 MODUŁ 25. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTY PRACY – MIESIĄCE

172 |
 MODUŁ 25: DZIŚ SĄ MOJE URODZINY

KARTY PRACY – ŚWIĘTA, WYDARZENIA

| 173
 MODUŁ 25. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Ćwiczenie dodatkowe 1. Przeczytaj i uzupełnij tekst nazwami dni tygodnia.

Jan Brzechwa, Tydzień

Tydzień dzieci miał siedmioro:

„Niech się tutaj wszystkie zbiorą!”

Ale przecież nie tak łatwo

Radzić sobie z liczną dziatwą:

Poniedziałek1 już od wtorku

Poszukuje kota w worku,

…………................……2 …………................……3 wziął pod brodę:

„Chodźmy sitkiem czerpać wodę”.

…………................……4 w górze igłą grzebie

I zaszywa dziury w niebie.

Chcieli pracę skończyć w …………................……5

A to ledwie był początek.

Zamyśliła się …………................……6

„Toż dopiero jest robota!”

Poszli razem do …………................……7

Tam porządnie odpoczęli.

Tydzień drapie się w przedziałek:

„No a gdzie jest poniedziałek?”

Poniedziałek już od wtorku

Poszukuje kota w worku -
I tak dalej...

174 |
 MODUŁ 25: DZIŚ SĄ MOJE URODZINY

Ćwiczenie dodatkowe 2. Połącz nazwę miesiąca z objaśnieniem jej pochodzenia.

0. styczeń a. Pochodzenie nazwy tego miesiąca wyjaśnia się na dwa sposoby: po-
chodzi ona od imienia rzymskiego boga – Marsa; druga teoria mówi, że
nazwa wzięła się od słowa marznąć (zdarzają się w tym miesiącu częste
przymrozki).
1. luty b. Wyraz ten ma łacińskie pochodzenie. Maius była boginią przyrody. Wy-
raz ten szybko wszedł do języka polskiego, stąd słowo „maić”, czyli przy-
ozdabiać kwiatami lub zielenią.
2. marzec c. Nazwa pochodzi od liści spadających z drzew (dawniej mówio-
no „list” a nie „liść”).
3. kwiecień d. Wyraz „luty” w języku staropolskim znaczył tyle, co srogi, ostry (panują
wtedy srogie, ostre mrozy).
4. maj e. Nazwa ta pochodzi od grudy, czyli bryły zamarzniętej ziemi.
5. czerwiec f. od kwitnących wówczas kwiatów i drzew.
6. lipiec g. Nazwa ta pochodzi od wyrażenia „stykać się”, ponieważ stykają się wtedy
ze sobą stary i nowy rok.
7. sierpień h. Miesiąc ten nazywano tak od kwitnących wówczas lip.
8. wrzesień i. Pierwotnie mawiano „czyrwiec” lub „czyrwień”. Nazwa ta pochodzi od
czerwia pszczelego, czyli larw pszczół, które w tym czasie się wylęgają
lub też od czerwia – małego pająka o purpurowej barwie.
9. październik j. Nazwa ta wywodzi się od paździerzy, czyli odpadków z lnu i konopi,
ponieważ w tym miesiącu powszechnie pracowano przy ich obróbce.
10. listopad k. Nazwa pochodzi od kwitnących w tym okresie wrzosów. Miesiąc ten na-
zywano również „pajęcznikiem” (od babiego lata) lub „jesiennikiem” (za-
czynała się wtedy jesień).
11. grudzień l. Nazwa ta pochodzi od sierpa żniwnego. Inna forma to „sirpień”.

0. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
g

Źródła:
Zenon Gierała, Cztery pory roku w obrzędach i podaniach ludowych, Warszawa 2001.
www.naludowo.pl [28.12.2019 r.].

| 175
 MODUŁ 26. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Rozgrzewka
Na początku lekcji warto porozmawiać z dziećmi o zwierzętach: jakie znają, lubią, czy mają jakieś
w domu, czy chciałyby jakieś mieć. Warto też przynieść atlas zwierząt, aby tak jak bohaterowie
książki, dzieci mogły obejrzeć fotografie zwierząt.

Dyktando powtórzeniowe
Aleks w sobotę obchodzi urodziny. Postanowił zorganizować przyjęcie i zaprosić na nie kolegów i ko-
leżanki z klasy. Ponieważ lubi gotować, chce sam upiec tort czekoladowy z wiśniami. Wszystkie dzieci
nie mogą się już doczekać następnej soboty. Ciekawe, jakie prezenty dostanie Aleks.

I.
1. Atlas zwierząt;
2. Nie, tylko brunatne;
3. Nie, miś to pluszowa zabawka, a niedźwiedź to dzikie zwierzę;
4. Krowę, króliki, psa, kurczaki;
5. Węża.

II.

0. tygrys 1. wąż 2. lis 3. ryba

4. kaczka 5. koń 6. wiewiórka 7. małpa

8. żyrafa 9. świnia 10. papuga 11. lew

176 |
 MODUŁ 26: PROSZĘ PAŃSTWA, OTO MIŚ…

12. chomik 13. słoń 14. krowa 15. niedźwiedź

16. jeż 17. świnka morska 18. żaba 19. kura

III.
Q W E R T Y U I O P L M N K B V
G N F D T Y G R Y S S A Z R X C
H I J K L P O I U Y W T R O E W
J E Ż Z L K J H G F I D S W A Q
X D S W K U R A E D E C V A F R
P Ź L O I K M J U Y W H N B G T
Z W C V B N G H J K I L G B N M
E I R C H O M I K T Ó Y U I O P
W E W M L S T G A H R R H Ż G B
S D E N K C K A C Z K A F Y F C
D Ź R B J G T H S P A G V R D S
C T T V H B R K D O F F G A S W
F G Y C G N E L F I D W K F E R
R B U Z F J W D G U B S H A R Y
T N I S K R O K O D Y L N L T I
G M H F D M F S H Y N D M J G K

VI.
1. Jakiego, 6. Które,
2. Który, 7. Z którym,
3. Jaki, 8. Jakiego,
4. którą, 9. Jaką,
5. Na której, 10. O której

| 177
 MODUŁ 26. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VII.
1. zły, osa, 5. uparty, osioł,
2. odważny, lew, 6. silny, wół,
3. zwinny, małpa, 7. chytry, lis,
4. głodny, wilk, 8. pracowita, mrówka.

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest potrzebne? Realizacja

Gra Po dwa komplety na Mieszamy karty i układamy tak, aby obrazki
towarzyska 3–4-osobową grupę dzieci nie były widoczne. Dzieci pojedynczo
„Pamięć” odkrywają po dwie karty i głośno mówią
nazwy zwierząt. Jeśli na obydwu kartach
znajduje się to samo zwierzę, dziecko
zatrzymuje parę. Wygrywa ta osoba, która
zgromadzi najwięcej par.
Mówienie Wydrukowane i pocięte Dzieci pojedynczo losują obrazki zwierząt.
– zgadywanki „Karty pracy” ze zwierzętami Nie pokazują obrazka grupie, ale opisują
zwierzę, a pozostałe dzieci muszą zgadnąć,
co jest na obrazku.
Kalambury Wydrukowane i pocięte Dzieci pojedynczo losują obrazki zwierząt.
„Karty pracy” ze zwierzętami Nie pokazują obrazka grupie, ale odgrywają
to zwierzę, a pozostałe dzieci odgadują, co
jest na obrazku.
Jakim Wydrukowane i pocięte Za pomocą taśmy klejącej nauczyciel
zwierzęciem „Karty pracy” ze zwierzętami, przymocowuje do pleców każdego dziecka
jestem? – taśma klejąca obrazek ze zwierzęciem tak, aby dziecko
ćwiczenie na go nie widziało. Następnie dziecko zadaje
zadawanie pytania kolegom tak, aby odgadnąć, jakim
pytań jest zwierzęciem.
Lekcja Sprzęt umożliwiający Dzieci oglądają film i ich zadaniem jest
Kleksografii obejrzenie fragmentu powiedzieć/narysować, jakie zwierzęta się
filmu Akademia Pana Kleksa w nim pojawiają. Następnie można film
(reż. K. Gradowski), Lekcja wykorzystać raz jeszcze, aby dzieci wspólnie
Kleksografii zaśpiewały fragmenty.

178 |
 MODUŁ 26: PROSZĘ PAŃSTWA, OTO MIŚ…

Projekt „Atlas Materiały i przybory Praca metodą projektu. Ćwiczenie to

zwierząt” plastyczne może być wykonane w kilku wariantach.
Przykłady:
1. Praca w klasie. Wykorzystując swoje
rysunki i opisy zwierząt z ćw. IV, dzieci
wspólnie komponują atlas zwierząt.
2. Praca w klasie. Dzieci w małych
grupach tworzą atlasy zwierząt. Można
przydzielić im konkretne grupy zwierząt,
np. leśne, domowe, egzotyczne.
Frazeologiczny Dzieci siedzą w kółku, nauczyciel
głuchy telefon (w kolejnych rundach mogą robić to
też dzieci) podaje zdanie zawierające
porównanie, np. Aleks jest zawsze głodny
jak wilk. Zdania mogą odnosić się do dzieci
z klasy, postaci z bajek czy kreskówek itd.

Nauka na Do wyboru: M. Konopnicka, Dzieci uczą się fragmentów tekstu na

pamięć Stefek Burczymucha lub pamięć.
J. Brzechwa, ZOO
Inscenizacja J. Brzechwa, ZOO Dzieci czytają lub recytują utwór
z podziałem na role.

ŹRÓDŁA:
Akademia Pana Kleksa, Lekcja kleksografii: https://www.youtube.com/watch?v=YYZiDSDMyhU
[28.12.2019 r.].
M. Konopicka Stefek Burczymucha: https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/stefek-burczymucha.
pdf [28.12.2019 r.].
J. Brzechwa ZOO: http://stara.centrumbajki.pl/resource/bajki/zoo-jan-brzechwa.pdf [28.12.2019 r.].

| 179
 MODUŁ 26. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTY PRACY – ZWIERZĘTA

180 |
 MODUŁ 27: BABCIA HALINKA Z POZNANIA

Rozgrzewka (propozycje)
1. Zwierzęce zagadki: dzieci pojedynczo opisują jakieś zwierzę, a reszta grupy musi odgadnąć,
co to jest.
2. Dzielimy grupę na pary lub mniejsze grupy. Każda z nich otrzymuje jedną planszę z kategorią:
zwierzęta domowe, zwierzęta leśne, zwierzęta wodne, zwierzęta egzotyczne. Dzieci wspólnie
wypisują nazwy zwierząt należących do poszczególnych kategorii.

Dyktando powtórzeniowe
LIS MAŁPA
Rudy ojciec, rudy dziadek, Małpy skaczą niedościgle,
Rudy ogon – to mój spadek, Małpy robią małpie figle,
A ja jestem rudy lis. Niech pan spojrzy na pawiana:
Ruszaj stąd, bo będę gryzł. Co za małpa, proszę pana!

I.
Zaczyna się lekcja. Zosia i Kacper siedzą nadzwyczaj spokojnie i mają tajemnicze miny.
Pan Twardowski: Dzień dobry. Mamy dziś szczególną lekcję, bo mamy wyjątkowego gościa.
Kacperku, Zosiu, może powiecie kolegom i koleżankom, kto dziś do nas przyszedł.
Kacper (udaje, że gra na trąbce): Panie i panowie! Mistrzyni naleśników i zupy pomidorowej,
pogromczyni bałaganu pod moim łóżkiem i najlepsza na świecie opowiadaczka bajek…
Zosia: …babcia Halinka!
Babcia Halina: Kacper, Zośka, uspokójcie się, nie jesteśmy w cyrku. Dzień dobry wszystkim.
Nazywam się Halina Kozłowska i, jak już wiecie, jestem babcią Zosi i Kacpra.
Zosia: Babcia przyjechała do nas z Poznania na święta i opowie nam o polskiej Wielkanocy,
a w domu już pieczemy mazurki i babki.
Aleks: Mazurki i babki? Brzmi smakowicie, ale sam nigdy jeszcze tego nie piekłem. Co to wła-
ściwie jest?
Babcia Halina: To są ciasta, które przygotowujemy w Polsce na święta wielkanocne. Mazurki
zwykle są na kruchym spodzie i mają różnego rodzaju polewy: czekoladową, kajmakową, śliw-
kową. Są też pięknie udekorowane orzechami i owocami.
Aleks: Już mi ślinka cieknie. Czy mogę prosić przepis?
Babcia Halina: Oczywiście. A czy ktoś z was wie, co to jest babka wielkanocna?
Julia: To też jest ciasto. Takie trochę śmieszne, z dziurką. Moja ciocia z Warszawy zawsze je robi.
Aleks: Julka, nie wiedziałem, że znasz się na ciastach. Myślałem, że twoja specjalność to
malowanie…
Julia: Masz rację, szczególnie malowanie jajek na Wielkanoc.
Zosia: Właśnie, babciu, czy pokażesz nam, jak się robi pisanki?
Babcia Halina: Oczywiście. Pokażę też, jak się robi święconkę i opowiem o śmigusie-dyngusie.

| 181
 MODUŁ 27. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Bartek: Ja wiem, co to jest! W Polsce w poniedziałek wielkanocny wszyscy polewają się wodą.
Kacper: Tak! Może urządzimy sobie bitwę na balony w tym roku? Co myślicie panowie?
Pan Twardowski: Kacper, dość tych szalonych pomysłów. Porozmawiacie o tym później, a teraz
siadaj i słuchaj babci.
Julia: Proszę pani, a co to jest ta święconka?
Babcia Halina: To taki koszyk z jedzeniem, który przygotowujemy w Wielką Sobotę, a potem
zanosimy go do kościoła, aby poświęcić pokarmy. W koszyku muszą być jajka, kiełbasa, chleb,
sól. Zwykle wkładamy też figurkę baranka – może być z cukru albo z czekolady.
Aleks: O Boże, nie wytrzymam. Zacznijmy malować te pisanki, bo chyba zaraz umrę z głodu…

0. b, 6. a,
1. a, 7. b,
2. b, 8. c,
3. c, 9. b,
4. c, 10. c
5. b,

II.
W dialogu pojawiły się: mazurek, babka, święconka, pisanki, kiełbasa, baranek.

182 |
 MODUŁ 27: BABCIA HALINKA Z POZNANIA

III.
Q B W E R T Y U I O P K M N B Ż
Z A J Ą C Z E K L Ś M K N B V Y
A B S F G H J K K M K L M N B C
Z K X C V B N M M I P O I U Y Z
P A P O I U Y T R G R E W Q A E
M W N B V C X Z A U D F M F G N
I I H K I E Ł B A S A G A D S I
N E C Z H K I A G D F D Z R D A
Q L W E R T Y R U Y I O U P L Ś
L K J H G F D A S N S A R Z X W
Z A Z X C V B N B G N M E B N I
L N K J H G F E Ż U R E K D S Ą
P O I U Y T R K R S E W Q A Z T
A C X P I S A N K A G F D S X E
L N K J H G F D S A Z X C V B C
P A O I U Y T R Y T R E W D C Z
N K O N H Ś W I Ę C O N K A G N
D F G H J K L K P O I K M N B E

V.
0. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10 11
h j g b e a d l f k i c

VI.
Komentarz: warto zachęcić dzieci, aby wymieniły inne niemieckie i polskie tradycje wielkanocne,
które znają i również umieściły je w tabelce

polskie tradycje wspólne tradycje niemieckie tradycje

Niedziela Palmowa malowanie jajek, Zielony Czwartek
śmigus-dyngus szukanie pisanek i słodyczy
przygotowywanie święconki w ogrodzie1
święcenie pokarmów stukanie się jajkami przy
jedzenie zupy na śniadanie śniadaniu

1
Tę tradycję możemy spotkać także w niektórych częściach Polski, np. na Dolnym Śląsku.

| 183
 MODUŁ 27. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VII.
Niedziela Zielony Wielki/ Wielka Niedziela Poniedziałek
Palmowa Czwartek Cichy Piątek Sobota Wielkanocna Wielkanocny
1 8 2, 5 3, 4, 10 6, 7, 11 9

IX.
Życzenia wielu radosnych chwil z okazji Świąt Wielkanocnych,
smacznego święconego, mokrego dyngusa
przesyła Aleks Smoczyński.

Niepotrzebne: świętego

Wesołych Świąt Wielkanocnych, smacznego jajka, szalonego i mokrego śmigusa-dyngusa oraz

samych słonecznych i cudownych dni życzą Zosia i Kacper

Niepotrzebne: szynki

DODATKOWE ĆWICZENIA I ZABAWY

Forma pracy Co jest potrzebne? Realizacja
Domino – praca Karta pracy (I) Dzieci pracują razem. Układają domino tak,
w parach lub małych aby połączyć słowo z odpowiednim obraz-
grupach kiem. Domino należy zamknąć w prostokąt.
Poszukiwanie jajek Czekoladowe jajka lub po- Dzieci pracują indywidualnie, w parach lub
jemniczki w kształcie jajek, w małych grupach. Ukrywamy jajka w klasie,
w których zamknięte są py- szkole lub ogrodzie. Dzieci wyruszają na po-
tania na temat Wielkanocy szukiwania. Wygrywa ten/ci, który/którzy
(karta pracy II) zbiorą najwięcej jajek. W wersji z ukrytymi
pytaniami liczy się nie tylko liczba jajek, lecz
także poprawne odpowiedzi na pytania.
Quiz wielkanocny Dzieci pracują w dwóch grupach. Najpierw
mają za zadanie wymyślić dla przeciwników
10 pytań, a następnie przeprowadzamy
quiz. Wygrywa drużyna, która poprawnie
odpowie na jak największą liczbę pytań.

184 |
 MODUŁ 27: BABCIA HALINKA Z POZNANIA

KARTA PRACY I – DOMINO

PISANKA BARANEK

ŚWIĘCONKA KURCZAK

KOSZYK ZAJĄCZEK

KIEŁBASA BAZIE

MAZUREK PALMA

KARTKA
ŻUREK Z
ŻYCZENIAMI

ŚMIGUS-
BABKA
-DYNGUS

| 185
 MODUŁ 27. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTA PRACY II – PRZYKŁADOWE PYTANIA

W KTÓRYM KRAJU OBCHODZIMY ZIELONY CZWARTEK?

W KTÓRYM KRAJU OBCHODZIMY NIEDZIELĘ PALMOWĄ?

W KTÓRYM KRAJU OBCHODZIMY LANY PONIEDZIAŁEK?

JAKIEGO WARZYWA MUSIMY UŻYĆ, JEŚLI

CHCEMY POMALOWAĆ JAJKA NA NIEBIESKO?

JAKIEGO WARZYWA MUSIMY UŻYĆ, JEŚLI

CHCEMY POMALOWAĆ JAJKA NA BRĄZOWO?

CO TO JEST MAZUREK?

CO TO JEST BABKA WIELKANOCNA?

CO TO JEST ŻUREK?

CO JEMY W POLSCE NA ŚNIADANIE WIELKANOCNE?

CO JEMY W NIEMCZECH W ZIELONY CZWARTEK?

CZEGO NIE JEMY W POLSCE W WIELKI PIĄTEK?

CO TO JEST ŚWIĘCONKA?

W KTÓRYM KRAJU PRZYGOTOWUJEMY BUKIET WIELKANOCNY?

CZY ŚMIGUS-DYNGUS I LANY PONIEDZIAŁEK TO TO SAMO?

JAKIE JEST TRADYCYJNE DANIE WIELKANOCNE W NIEMCZECH?

186 |
 MODUŁ 28: ZAMIEŃ ALBO ODDAJ! WIOSENNE PORZĄDKI W SZAFIE

Dyktando powtórzeniowe
W sobotę idziemy ze święconką do kościoła. Na śniadanie wielkanocne jemy żurek z jajkiem i kiełbasą.
Czy w twoim koszyczku był cukrowy baranek?

I.
Dialog I
Kacper: Słuchajcie, mama kazała nam posprzątać w szafach z ubraniami, bo już się to w ogóle
nie zamyka. A Julia z Zosią wymyśliły, żeby to, co niepotrzebne, albo oddać potrzebującym, albo
żebyśmy się tym powymieniali.
Aleks: Już widzę siebie w sukience Julki.
Bartek: No, myślę, że wyglądałbyś super!
Kacper: Plan jest teraz taki, że robicie w swoich szafach wiosenne porządki i wszystko, co wam
się nie przyda – koszulki, bluzki, spodnie, spodenki – przywozicie do nas. My to razem posegre-
gujemy, a wszyscy rodzice będą grillowali w tym czasie u nas w ogrodzie. Moja mama wszystko
załatwi, już dzwoniła do waszych rodziców.
Aleks: A stare skarpetki i majtki też znosimy?
Bartek: O, fuj!
Kacper: Ja planuję przebrać się w dziewczyńskie ciuchy i nastraszyć Julkę z Zośką!
Bartek: O, ja też chcę!
Aleks: I ja!

Dialog II
Julia: Zosiu, a zobacz, może ten różowy sweterek będzie na ciebie dobry? Szkoda, że na mnie
jest już za mały.
Zosia: Wiesz, to trochę nie mój styl. Ja wolę dresy i adidasy od sukienek i pantofelków, a od
spódnic wolę spodnie bojówki, bo lubię, jak jest wygodnie i jak mam kieszenie, do których mogę
pochować różne rzeczy.
Julia: To mojej srebrnej sukienki też chyba nie zechcesz?
Zosia: No, nie bardzo. Ale podoba mi się ta twoja kurtka moro. Tylko nie wiem, czy nie będzie
za duża. Mogę przymierzyć?
Julia: To nie moja, to Bartka! Mój jest tamten żółty płaszczyk w tęcze. Nie podoba ci się?
Zosia: Podoba mi się, ale ty lepiej wyglądasz w takich rzeczach niż ja.
Julia: No może masz rację, ale mam coś, co ci się spodoba!
Zosia: Tak??
Julia: Tak, zobacz, moje dżinsowe ogrodniczki!
Zosia: Ooooo, jakie piękne! Ile kieszonek! Dam ci za nie mój kapelusz podróżniczki!
Julia: Yyyyy, dziękuję bardzo, ale moja korona wciąż jest na mnie w sam raz.

| 187
 MODUŁ 28. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Rozwiąż krzyżówkę
To zadanie warto wykonać po ćwiczeniu II.
4

5 1

6 7

10

11

1. Nosisz ją zimą, jest ciepła, może być z kapturem.

2. Może być elegancki, nosisz go jesienią, wiosną.
3. Nosisz to zimą na rękach.
4. Nosisz to pod rajstopami albo pod spodniami.
5. Dziewczyny noszą ją na specjalne okazje.
6. Sportowe ubranie.
7. Nosisz to na stopach pod butami.
8. Nosisz to na głowie zimą.
9. Dziewczyny noszą to do bluzki zamiast spodni.
10. Ma krótki rękaw, nosisz to pod bluzką albo bluzą.
11. Buty do chodzenia po domu.

Klucz:
1. kurtka, 7. skarpetki,
2. płaszcz, 8. czapka,
3. rękawiczki, 9. spódnica,
4. majtki, 10. koszulka,
5. sukienka, 11. kapcie.
6. dresy,

188 |
 MODUŁ 28: ZAMIEŃ ALBO ODDAJ! WIOSENNE PORZĄDKI W SZAFIE

III.
Każde dziecko powinno dostać dwie karty pracy: jedną kartę pracy ze wszystkimi ubraniami
i drugą wylosowaną, a więc albo szafę Julii, albo Zosi, albo Kacpra + każde dziecko będzie miało
jedną szafę na swoje ubrania. Należy zachęcić dzieci, żeby pokolorowały ubrania, które pasują
do wylosowanej szafy, dorysowały wzorki, a dopiero potem je wycięły i np. poprzyklejały tylko
pasujące ubrania do szafy danego dziecka. Druga szafę wypełniają własnoręcznie wykonanymi
rysunkami ubrań i je podpisują.

| 189
 MODUŁ 28. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTA PRACY „JULIA”

190 |
MODUŁ 28: ZAMIEŃ ALBO ODDAJ! WIOSENNE PORZĄDKI W SZAFIE

KARTA PRACY „ZOSIA”

| 191
 MODUŁ 28. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTA PRACY „KACPER”

192 |
MODUŁ 28: ZAMIEŃ ALBO ODDAJ! WIOSENNE PORZĄDKI W SZAFIE

KARTA PRACY Z UBRANIAMI

| 193
 MODUŁ 28. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

DODATKOWE ĆWICZENIE NA ZAPAMIĘTANIE NAZW UBRAŃ.

Należy wyciąć obrazki i albo rozdać każdej parze jeden komplet, żeby uczniowie na zmianę się
przepytywali, albo usiąść np. w kręgu i losować po kolei po jednej karcie i odpowiadać na pytania.

Co Julia ma na sobie? Co to jest?

Jakiego koloru jest sukienka? Co Bartek nosi zimą? Jaki kolor ma ten… ?

Co Aleks ma na sobie? Co Kacper ma na sobie?

Jakiego koloru jest…? Co to jest? Jakiego koloru jest…?
Jaki kolor mają…? Jaki kolor mają te…? Jakiego koloru są…?

194 |
 MODUŁ 28: ZAMIEŃ ALBO ODDAJ! WIOSENNE PORZĄDKI W SZAFIE

Co Zosia ma na sobie?
Co to jest? Jakiego koloru są...? Co Bartek nosi wieczorami?
Jaki kolor ma ten…? Jakiego koloru jest…? Jakiego koloru jest ta...?

Co to jest? Co to jest? Co to jest?

Jakiego koloru są te…? Jaki kolor ma ta…? Jaki kolor mają te…?

| 195
 MODUŁ 28. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

V. Jakie to ubrania i czy nie są (nie jest) za długie, za krótkie, za małe, za duże czy w sam raz?
0. Ta spódnica jest za długa.
1. ………….....................................................................................…………………………………………………………..
2. ………….....................................................................................…………………………………………………………..
3. ………….....................................................................................…………………………………………………………..
4. ………….....................................................................................…………………………………………………………..

0. 1. 2. 3. 4.

A teraz ty narysuj 3 obrazki i niech twoja koleżanka/twój kolega podpisze, jakie to ubranie i czy
jest za długie, za krótkie, za małe, za duże, czy w sam raz.

196 |
 MODUŁ 29: TRZEBA WSPIERAĆ PRZYJACIÓŁ, ALE NIE WOLNO KŁAMAĆ

Dyktando powtórzeniowe
Zimą zawsze noszę ciepłą kurtkę, szalik, czapkę i rękawiczki. Julia lubi nosić sukienki księżniczki i pan-
tofelki, a Zosia woli wygodne dresy albo bojówki.

I. Transkrypcja
Jest przerwa. Piękny wiosenny dzień. Aleks siedzi ze smutną miną na ławce na korytarzu.
Kacper: Aleks, wstawaj, idziemy na dwór!
Aleks: Ja nie mogę.
Bartek: Co nie możesz? Chodź!
Aleks: Niedobrze mi. Chyba muszę iść do pani pielęgniarki albo do lekarza.
Kacper: Ja to się trochę boję do lekarza, ale mam sposób.
Bartek: Jaki sposób?
Kacper: Na dentystę. Ostatnio jak byłem u niego, to mówił, że trzeba mi wyrwać ząb, ale tak
się rozbeczałem, że mnie puścił.
Zosia: Kacper, co ty opowiadasz! Nikt ci nie chciał usuwać zęba.
Kacper: Oj, Zośka, nieważne. Nie wiesz, że trzeba wspierać przyjaciół?
Zosia: Ale nie wolno kłamać! Aleks, co ci się stało?
Aleks: Wczoraj zrobiłem takie pyszne babeczki z bitą śmietaną, posypką, czekoladą i kremem
z tego przepisu waszej babci Halinki. Sami wiecie, że trzeba słuchać starszych...
Zosia: Nie zwalaj winy na naszą babcię, tylko powiedz, ile zjadłeś tych babeczek?
Aleks: Wczoraj trzy jeszcze ciepłe, potem dwie na deser, dzisiaj rano trzy na śniadanie i chyba
jeszcze jedną w samochodzie...
Kacper: Aleks, nie można tak się objadać! Szczerze? Już dawno trzeba było ci to powiedzieć.
Julia: Kacper ma rację. Aleks, wiesz przecież, że warto dbać o zdrowie. Nie wolno jeść słodyczy...
Aleks: Ale mama zawsze mówi, że trzeba sobie robić małe przyjemności.
Zosia: Aleks, małe, a nie jeść sto babeczek z kremami, czekoladą i nie wiadomo, z czym jeszcze.
Aleks: Skoro jesteście tacy mądrzy, powiedzcie mi, co mam teraz zrobić.
Julia: Warto uprawiać sport. Musisz ćwiczyć.
Kacper: O, Julka! Dobrze mówisz! Piłka, rower, tenis, pływanie – co tylko zechcesz.
Zosia: Nie można siedzieć cały czas przed komputerem. I musisz jeść marchewkę, kalafiory,
brokuły – one są doskonałe na skórę.
Julia: Zosiu, trzeba jeść wszystkie warzywa i owoce. To są same witaminy.
Aleks: To znaczy, że wolno jeść ciasto marchewkowe?
Julia: Aleks, serio masz jeszcze ochotę na jakieś ciasto?
Aleks: No, teraz nie, ale może jutro.
Zosia: A weź przestań!
Bartek: Trzeba dużo spać. Ale nie za dużo.
Julia: Nie wolno w kółko grać na telefonie.
Kacper: Solarium!

| 197
 MODUŁ 29. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Zosia: Co solarium?!
Kacper: No nie można chodzić na solarium.
Zosia: O, patrzcie jakiego mam mądrego brata!

KLUCZ:
I.
1. trzeba, 6. warto, 11. trzeba,
2. wolno, 7. wolno, 12. wolno,
3. trzeba, 8. trzeba, 13. trzeba,
4. można, 9. warto, 14. wolno,
5. trzeba, 10. można, 15. można

II.
TRZEBA – To jest konieczne, musisz to zrobić.
MOŻNA – Nie ma przeszkody, żeby tego nie robić, jest dopuszczalne, możesz to zrobić.
WARTO – Jest sens, opłaci się, to będzie dobre dla ciebie, jeśli to zrobisz, przyniesie ci to korzyść.
WOLNO – Ktoś pozwala, zgadza się, żebyś coś zrobił(a).

III.
1. warto, 6. trzeba, 11. wolno/można,
2. trzeba, 7. warto, 12. trzeba,
3. można, 8. wolno, 13. można/wolno,
4. wolno, 9. trzeba, 14. warto,
5. trzeba, 10. warto, 15. można

IX.
A.
1. Tutaj nie wolno palić papierosów.
2. Tutaj nie wolno myśleć o szkole.
3. Tutaj nie wolno łowić ryb.
4. Tutaj nie wolno skakać do wody.
5. Tutaj nie wolno dotykać eksponatów.

B.
1. Tutaj można robić zdjęcia.
2. Tutaj można pić napoje.

198 |
 MODUŁ 29: TRZEBA WSPIERAĆ PRZYJACIÓŁ, ALE NIE WOLNO KŁAMAĆ

3. Dzisiaj można jeść słodycze.

4. Tutaj można wnosić plecaki.
5. Tutaj można używać komórek.

X.
0. Szczerze – bez ukrywania swoich myśli, zamiarów, mówić prawdę
1. Objadać się – jeść za dużo, więcej niż potrzebujesz
2. Rozbeczeć się – rozpłakać się
3. Wspierać kogoś – pomagać komuś
4. Kłamać – mówić nieprawdę
5. Zwalać (na kogoś) winę – przypisywać zrobienie czegoś złego komuś, nie sobie
6. Przeszkoda – utrudnienie, żeby coś zrobić
7. Karmić – dawać jeść
8. Hałasować – być głośno
9. Wybieg – ogrodzony teren dla zwierząt, aby mogły po nim swobodnie chodzić
10. Regulamin – zbiór reguł obowiązujących w jakiejś instytucji bądź jakimś miejscu

XI.
1. przeszkodzie, 6. nie zwalaj winy,
2. szczerze, 7. objadają się,
3. wybieg, 8. kłamie,
4. hałasować, 9. karmi,
5. się rozbeczała, 10. regulaminu.

| 199
 MODUŁ 29. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

DODATKOWE ZADANIA
I. (po zadaniu V) Zdecyduj, co można, a czego nie wolno robić w parku. Napisz
zdania zgodnie z przykładem.
0. odpoczywać, 0. rozpalać ognisko, 1. kąpać psa w fontannie, 2. jeździć na rowerze, 3. space-
rować z rodzicami, 4. robić grilla, 5. słuchać śpiewu ptaków, 6. robić piknik, 7. zrywać kwiaty,
8. słuchać głośnej muzyki, 9. jeździć na rolkach, 10. śmiecić. 11. obserwować przyrodę.

 
0. W parku można odpoczywać. 0. W parku nie wolno rozpalać ogniska.

KLUCZ:
I.
(Proszę zwrócić uwagę, że w kategorii „nie wolno” mamy w niektórych przypadkach zamianę
biernika na dopełniacz.)
 
0. W parku można odpoczywać. 0. W parku nie wolno rozpalać ogniska.
W parku można słuchać śpiewu ptaków. W parku nie wolno robić grilla.
W parku można robić piknik. W parku nie wolno kąpać psa w fontannie.
W parku można jeździć na rowerze. W parku nie wolno zrywać kwiatów.
W parku można spacerować z rodzicami. W parku nie wolno słuchać głośnej muzyki.
W parku można jeździć na rolkach. W parku nie wolno śmiecić.
W parku można obserwować przyrodę.

200 |
 MODUŁ 29: TRZEBA WSPIERAĆ PRZYJACIÓŁ, ALE NIE WOLNO KŁAMAĆ

II. (po zadaniu VI) Wykonaj plakat przedstawiający regulamin (wybierz jeden
temat):
Zadanie można wykonać ustnie jako temat do dyskusji. Może to być burza mózgów albo praca w pa-
rach lub mniejszych grupach. Może to też być zadanie pisemne. Należy przypomnieć uczniom, by
stosowali czasowniki bezosobowe można, (nie) wolno, trzeba, warto. Wszystkie tematy można po-
traktować z przymrużeniem oka i dodać, że chodzi o śmieszny regulamin.

Dnia Dziecka,
swojego domu,
sali zabaw dla dzieci,
przyjęcia urodzinowego,
przyjęcia weselnego,
korzystania z toalety,
wakacji na egzotycznej wyspie.

III. po zadaniu IX lub X jako powtórzenie.

Znajdź 10 wyrazów z zadania IX, wykreśl je, a następnie wypisz je wszystkie obok.
X O B J A D A Ć S I Ę E R T H
W F R G H K L F S G S F R R A A
Y D E R T Y K A R M I Ć U E S Ł
B Z R M D E R C P Q G T G G C A
I S Z C Z E R Z E T S Y D U F S
E P F R Y Ś Z X C R E U S L R O
G P D W S Y D U F K Ł A M A Ć W
H O C C Z E Ć R S I A I E M Y A
G I V P R Z E S Z K O D A I I Ć
E U Ą U K I O L P E G Q W N K W
W S P I E R A Ć E R E W E D M A
R Y Ś Z X C V B N M D E R C P Q
D T R O Z B E C Z E Ć S I Ę Z

| 201
 MODUŁ 29. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KLUCZ:

X O B J A D A Ć S I Ę E R T H
W F R G H K L F S G S F R R A A
Y D E R T Y K A R M I Ć U E S Ł
B Z R M D E R C P Q G T G G C A
I S Z C Z E R Z E T S Y D U F S
E P F R Y Ś Z X C R E U S L R O
G P D W S Y D U F K Ł A M A Ć W
H O C C Z E Ć R S I A I E M Y A
G I V P R Z E S Z K O D A I I Ć
E U Ą U K I O L P E G Q W N K W
W S P I E R A Ć E R E W E D M A
R Y Ś Z X C V B N M D E R C P Q
D T R O Z B E C Z E Ć S I Ę Z

IV. Posłuchaj piosenki i podkreśl wyrazy, które są w niej niepoprawne. Posłuchaj piosenki
jeszcze raz i zapisz wyrazy, które powinny być w miejscu tych niewłaściwych.
Autorka tekstu: Ewa Chotomska
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=72U7wqEkVVw [28.12.2019].

Fasolki, Myj zęby

poprawne wyrazy

Szczotka, pasta, szyja, ciepła woda, _________________________

tak się zaczyna wielka przyroda, _________________________
myje zęby, bo wiem dobrze o tym,
kto ich nie myje, ten ma namioty. _________________________
Żeby zdrowe zęby mieć, warto tylko chcieć. _________________________
Szczotko, Szczotko, hej, laleczko! O! O! O! _________________________
Zatańcz ze mną, tańcz w czółeczko. O! O! O! _________________________
W prawo, w lewo, w lewo, brawo. O! O! O! _________________________
Po zabawie kręć się żwawo. O! O! O! _________________________
W prawo, w lewo, w lewo, brawo. O! O! O! _________________________
Po jedzeniu wierć się żwawo. O! O! O! _________________________
Bo to bardzo ważna rzecz,
trzeba zdrowe zęby mieć! _________________________

202 |
 MODUŁ 29: TRZEBA WSPIERAĆ PRZYJACIÓŁ, ALE NIE WOLNO KŁAMAĆ

KLUCZ
Poprawna wersja
Szczotka, pasta, kubek, ciepła woda,
tak się zaczyna wielka przygoda,
myje zęby, bo wiem dobrze o tym,
kto ich nie myje, ten ma kłopoty.
Żeby zdrowe zęby mieć, trzeba tylko chcieć.
Szczotko, Szczotko, hej, szczoteczko! O! O! O!
Zatańcz ze mną, tańcz w kółeczko. O! O! O!
W prawo, w lewo, w lewo, w prawo. O! O! O!
Po jedzeniu kręć się żwawo. O! O! O!
W prawo, w lewo, w lewo, w prawo. O! O! O!
Po jedzeniu kręć się żwawo. O! O! O!
Bo to bardzo ważna rzecz,
żeby zdrowe zęby mieć!

A TO CIEKAWE!
O podróżach na podstawie: https://turystyka.wp.pl/najdziwniejsze-zakazy-z-roznych-krajow-swi-
ata-6076940345332353g [28.12.2019].

| 203
 MODUŁ 30. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
W Szkole Marzeń można codziennie jeść czekoladę, trzeba sprawiać sobie przyjemności i nie wolno
się martwić.

I.
kwiecień, 1. styczeń,
październik, 2. luty,
styczeń, 3. marzec,
listopad, 4. kwiecień,
marzec, 5. maj,
grudzień, 6. czerwiec,
maj, 7. lipiec,
sierpień, 8. sierpień,
czerwiec, 9. wrzesień,
wrzesień, 10. październik,
luty, 11. listopad,
lipiec, 12. grudzień.

III.
1. Dzień Dziadka, 4. Boże Narodzenie,
2. Urodziny, 5. Wielkanoc.
3. Dzień Babci,

204 |
 MODUŁ 30: POWTÓRZENIE

IV.
Propozycje odpowiedzi, inne, jeśli są właściwie uzasadnione, należy także uznać za poprawne:
1. jeż, 19. lis,
2. papuga, kaczka, kura, 20. kura, kaczka, krokodyl (samica),
3. małpa, 21. lew,
4. wiewiórka, 22. lis,
5. świnia, 23. małpa,
6. papuga, kaczka, kura, 24. niedźwiedź,
7. krokodyl, 25. krokodyl, tygrys, lew,
8. krowa, lew, 26. krowa,
9. chomik, lis, 27. papuga,
10. krowa, 28. ryba,
11. wiewiórka, małpa, 29. słoń,
12. koń, 30. świnka morska,
13. jeż, 31. świnia,
14. krokodyl. 32. koń, lew,
15. kaczka, 33. świnka morska,
16. niedźwiedź, 34. tygrys,
17. koń, 35. wiewiórka.
18. krowa,

VI.
Umiejętność wyjaśniania zasad użycia zaimków który i jaki jest dosyć trudna. Poza informacja-
mi, które zawarto w rozdziale 26, dodajemy kolejne wskazówki.

Uwaga gramatyczna:
Zaimka jaki używamy, jeśli w poprzedzającym kontekście może wystąpić zaimek taki.
Zaimka który używamy, jeśli w poprzedzającym kontekście może wystąpić zaimek ten.
Zaimka jaki używamy wtedy, gdy chcemy wskazać na typ zjawisk, rzeczy, osób itp., natomiast
zaimka który – gdy chcemy wskazać konkretną rzecz, osobę, konkretne zjawisko itp.

Np. dziewczyny, jakie malował (łączyło je coś, co sprawiało, że malarz akurat je wolał malować
od innych, piękne, brzydkie, niskie, wysokie – mające jakąś cechę) i dziewczyny, które malował
(określone, konkretne, te dziewczyny – Kasię, Basię i Małgosię, być może niemające żadnych
cech wspólnych). W tym przypadku zaimki te mogą być użyte zamiennie, ale niosą inne zna-
czenie. Mamy też sytuacje, w których nie można ich używać zamiennie.

Np. Na którym piętrze mieszkasz? Na pierwszym. Gdybyśmy użyli w pytaniu Na jakim piętrze
mieszkasz? Odpowiedzią nie mógłby być liczebnik porządkowy, ale raczej dość absurdalny

| 205
 MODUŁ 30. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

opis, przedstawiający cechę, np. na betonowym – takie pytanie i taka odpowiedź raczej nie
mają sensu.

1. Które, 6. Jaką,
2. Jaki, 7. które,
3. której, 8. Jakie,
4. Jaką, 9. jakim,
5. Która, 10. której.

VII.
1. babka, 6. lany,
2. baranek, 7. święconka,
3. śmigus, 8. kurczaczek,
4. pisanka, 9. palma.
5. żurek,

Hasło: WIELKANOC

VIII.
1. d, 6. a,
2. d, 7. c,
3. a, 8. c,
4. c, 9. a,
5. b, 10. b.

206 |
 MODUŁ 30: POWTÓRZENIE

DODATKOWE ĆWICZENIE
Zagadki pobrane z: https://www.wroclaw.pl/zagadki-przedsiebiorczy-przedszkolak [28.12.2019].

Zagadki można rozciąć i dać dzieciom do losowania albo skopiować je w całości jako karty pracy
i poprosić o rozwiązanie. Dodatkowo można poprosić o narysowanie ubrań pasujących do opisu.

1. Może sięgać kostek 2. To takie ubranie,

albo za kolana. które zawsze wkładam,
Bywa w nią dziewczynka kiedy po kąpieli
lub mama ubrana. do snu się układam.
3. Mają długie języki 4. Zawsze na głowie zimą noszone,
i sznurowadła mają. jedne z frędzlami, inne są z pomponem.
Gdy dzieci chcą wyjść na dwór,
na stopy je wkładają.
5. Zawsze długie są jak węże, 6. Jedne mają pięć paluszków,
gładkie albo kolorowe. drugie jeden palec mają.
Ogrzewają ludziom szyje Całą zimę twoje ręce
w mroźne dni zimowe. przed zmarznięciem ochraniają.
7. Kiedy deszczyk pada, 8. Kiedy deszczyk pada,
to szybko go wkładasz. na nogi je wkładasz.
Potrzebne w podróży
po wielkiej kałuży.
9. Jeden jest jednoczęściowy, 10. Mięciutkie i ciepłe
drugi z dwóch części się składa. na stopy włożymy,
Gdy na plażę się wybierasz, kiedy ze spaceru
właśnie to ubranie wkładasz. do domu wrócimy.
11. Długie ma rękawy,
lub nie ma ich wcale.
W stroju tym dziewczynki
czują się wspaniale.

| 207
 MODUŁ 30. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Klucz:
1. sukienka lub spódnica 7. płaszcz
2. piżama 8. kalosze (tego słowa nie było na lekcji)
3. buty 9. strój kąpielowy
4. czapki 10. kapcie albo skarpetki
5. szaliki 11. sukienka
6. rękawice

X.
1. za mała, 6. za mały,
2. za krótkie, 7. za duże,
3. za długie, 8. w sam raz,
4. w sam raz, 9. za długie.
5. za duże, 10. za krótkie lub za małe.

208 |
 MODUŁ 30: POWTÓRZENIE

XII.
Uczniom warto rozdać karty pracy, na których wpiszą swoje odpowiedzi. Ułatwi to także roz-
strzygnięcie konkursu.

Nazwa zespołu:
Numer Odpowiedzi
zadania

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

KLUCZ do pytania 9 – nie, nie można ubierać butów (chyba, że chcemy im założyć czapkę, szalik,
rękawiczki). Buty zakładamy.

| 209
 MODUŁ 31. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Trzeba dbać o zdrowie. Czasami można się rozbeczeć. Nie wolno kłamać. Warto czytać książki.

I. Transkrypcja. Wyrazy, które należy wpisać w luki, zaznaczono kursywą.

Kacper: Chłopaki, słuchajcie, Julka ma takie wróżby, z których wynika, że moja Zośka będzie
kochać Lwa albo Strzelca!
Bartek: Kogo?
Kacper: No jakiegoś chłopaka spod znaku Lwa albo Strzelca.
Bartek: Jakiego znaku?!
Kacper: No, zodiaku. Mam nadzieję, że Julka będzie z Baranem.
Aleks: Cha, cha, cha! Czyli z kimś niezbyt mądrym?
Kacper: Oj, chłopaki! Co wy? Nie słyszeliście o horoskopie?
Bartek: Ja – nie.
Aleks: A ja – tak, jestem „Rybką” i pewnie dlatego tak świetnie gotuję!
Bartek: O czym wy mówicie?
Kacper: To taka zabawa, że do każdej daty urodzenia można przypisać znak zodiaku i dowiedzieć
się, co cię czeka w przyszłości, jaki jesteś, kim będziesz z zawodu i kogo będziesz kochać. Niektórzy
chyba traktują to wszystko bardzo poważnie.
Bartek: A ty?
Kacper: To zależy od tego, spod jakiego znaku jest Julka i czy będzie w przyszłości z Baranem...

II.
Poznaj własny znak zodiaku.

210 |
 MODUŁ 31: CZY W PRZYSZŁOŚCI KACPER BĘDZIE MĘŻEM JULKI?

III.
Znak zodiaku Data Pora roku Znak zodiaku Data Pora roku
Baran 21 marca – 20 wiosna Waga 23 w r ze - jesień
kwietnia śnia – 23
października

Byk 21 kwietnia – wiosna Skorpion 24 paździer- jesień

21 maja nika – 22
listopada

Bliźnięta 22 maja – 21 wiosna Strzelec 23 listopada jesień

czerwca – 21 grudnia

Rak 22 czerwca – lato Koziorożec 22 grudnia – zima

22 lipca 20 stycznia

Lew 23 lipca – 22 lato Wodnik 21 stycznia – zima

sierpnia 20 lutego

Panna 23 sierpnia – lato Ryby 21 lutego – zima

22 września 20 marca

IV.
0. Aleks – 13.03 – Ryby,
1. Julka – 6.01 – Koziorożec,
2. Kacper – 1.04. – Baran,
3. Bartek – 10.09 – Panna,
4. Zosia – 1.04 – Baran,
5. Pan Twardowski – 31.10 – Skorpion.

| 211
 MODUŁ 31. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VI.
Czas przyszły czasownika być
Liczba pojedyncza (singularis) Liczba mnoga (pluralis)
ja będę my będziemy
ty będziesz wy będziecie
on, ona, ono będzie oni, one będą

VII.
Przepowiednia – informacja o tym, co się stanie w przyszłości, prognoza sporządzona na pod-
stawie wróżby lub intuicji. Kiedyś zajmowali się nimi wróżbici i wróżki.
Ciało niebieskie – np. gwiazdy i planety.
Horoskop – charakterystyka osoby na podstawie układu ciał niebieskich w chwili urodzin.
Z przymrużeniem oka – żartobliwie, nie traktujesz tego poważnie.
Podpowiedź – wskazówka, co dalej robić.

VIII.
1. będzie, 12. będziesz,
2. będę, 13. będziesz,
3. będziecie, 14. będę,
4. będziesz, 15. będzie,
5. będzie, 16. będziesz,
6. będziesz, 17. będą,
7. będę, 18. będą,
8. będziesz, 19. będziesz,
9. będzie, 20. będzie,
10. będą, 21. będzie,
11. będą, 22. będziemy.

212 |
 MODUŁ 31: CZY W PRZYSZŁOŚCI KACPER BĘDZIE MĘŻEM JULKI?

IX.
Małgorzata Strzałkowska, Znaki zodiaku
(źródło: „Świerszczyk” 2003, nr 1)

Baran Rak
Baran, dzielny i wytrwały, Rak, gdy tylko czuje drakę,
Bywa łasy na pochwały Woli się wycofać rakiem,
I bez przerwy, z każdej strony, Lecz gdy tkwi w rodzinnym kole,
Bardzo lubi być chwalony. Wreszcie w swoim jest żywiole!

Lecz czasami sam się łaje, Tu kuzyni, wujków krocie,

Gdy coś mu się nie udaje Tam kuzynki, babcie, ciocie –
I ze złością szczęką kłapie, Kiedy wszyscy są w komplecie,
Że sto srok za ogon łapie! To cudownie jest na świecie!

Byk Lew
Byk porządnie się nagłowi, Jest odważny, silny, dzielny
Zanim krok do przodu zrobi, I okropnie samodzielny!
Lecz gdy wreszcie iść zaczyna, Czasem takie ma pomysły,
Prze do przodu jak maszyna. Że rodzice tracą zmysły!

Choć rozzłościć trudno Byka, Dzierżąc berło i koronę,

Lepiej niech mu nikt nie fika, Lubi słabych brać w obronę
Bo gdy Byk się zdenerwuje, I królewskim obyczajem
Każdy przed nim respekt czuje! Potem im się wielbić daje...

Bliźnięta Panna
Świat bez ruchu i hałasu Jak świat światem, każda Panna
Jest dla Bliźniąt stratą czasu! Jest dokładna i staranna,
Zamiast lekcji i klasówek Nawet w głowie ma porządek,
Wolą słuchać miłych słówek! Bo ustawia myśli w rządek.

Zwykle pracą się nie chlubią Panna boi się ryzyka,

I leniwy żywot lubią, Niczym ognia go unika,
Lecz gdy precz wygonią lenia, Więc przeszkody całą zgrają
To pracują bez wytchnienia. Same z drogi jej znikają!

| 213
 MODUŁ 31. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Waga Wodnik
Waga chce wieść rajskie życie – Wodnik wizje i marzenia
Hulać, spać i jeść obficie! W rzeczywistość umie zmieniać.
Nie ma nawet ciut ochoty Jeśli ma tylko okazję,
Na zmartwienia i kłopoty! Wykorzysta swą fantazję!

Zanim jakąś myśl wysmaży, Zrobi rzeźbę lub obrazek,

Wszystko dobrze zmierzy, zważy... Machnie jakiś wynalazek...
Za to potem nie ma mowy, Sto pomysłów w jednej chwili
By tę myśl jej wybić z głowy Ma, choć wcale się nie sili!

Skorpion Koziorożec
Skorpion pamięć ma nie lada, Koziorożec jest uparty
Przy tym głową nieźle włada, I wytrwały nie na żarty!
Ale bywa nieżyczliwy Idzie w górę pomalutku,
I okropnie pamiętliwy! Powolutku, lecz do skutku!

A gdy już do celu zmierza, A gdy znajdzie się na szczycie,

Ustępować nie zamierza. To go stamtąd nie zrzucicie –
Sieje przy tym straszny zamęt, Będzie siedział zadumany,
Bo ma wielki temperament! Snując jakieś nowe plany...

Strzelec Ryby
Strzelec wielbi ruch i zmiany! Wszystkie Ryby wprost zachwyca
Wciąż jest strasznie zalatany – Niezgłębiona tajemnica –
Meksyk, Chiny, Rzym, Hawaje, Wyczyniają jakieś czary,
Tokio, Kaukaz, Himalaje... Jakieś cuda nie do wiary...

Szybko, szybko, byle prędzej!’ Lecz są także z tego znane,

Dużo, dużo, byle więcej! Że są niezdecydowane,
Czemu tak bez przerwy gna? Więc bez przerwy się wahają,
Jakiś cel w tym chyba ma... Czy w te czary wierzyć mają...

214 |
 MODUŁ 31: CZY W PRZYSZŁOŚCI KACPER BĘDZIE MĘŻEM JULKI?

DODATKOWE GRY
Po ćwiczeniu V – Gwiezdne wróżby
Nauczyciel przygotowuje gwiazdki wycięte z papieru. Zadaniem dzieci jest wpisanie na nich
czegoś miłego z użyciem czasownika będziesz, np. Będziesz fantastyczną piosenkarką. Będziesz
doskonałym kucharzem. W przyszłości będziesz bardzo bogaty. Za 5 lat będziesz najładniejszą dziew-
czyną w klasie. Będziesz mieć bardzo utalentowane dziecko. Będziesz żoną Marka. Będziesz gwiazdą
filmową. Będziesz mieszkać w Nowym Jorku itd. Później nauczyciel zbiera wszystkie gwiazdki i je
miesza. Każde dziecko losuje wróżbę dla siebie.

| 215
 MODUŁ 31. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

KARTA PRACY
Po ćwiczeniu VIII
Wróżba – Poznaj swoją przyszłość
1. Pomyśl sobie jakieś życzenie. Nie zapisuj go.
2. Uporządkuj zwierzęta w zależności od tego, które lubisz najbardziej:
KOŃ, KROWA, OWCA, ŚWINIA, TYGRYS

Twoja kolejność:
1. ..................................................................
2. ..................................................................
3. ..................................................................
4. ..................................................................
5. ..................................................................
3. Opisz każde poniższe słowo jednym wyrazem:
1. Pies – ..................................................................
2. Kot – ..................................................................
3. Szczur – ..................................................................
4. Morze – ..................................................................
4. Pomyśl o pięciu ważnych dla ciebie osobach (możesz podać ich imiona lub inicjały)
i każdą z tych osób dopasuj do jednego koloru:
1. Pomarańczowy – ..................................................................
2. Żółty – ..................................................................
3. Czerwony – ..................................................................
4. Biały – ..................................................................
5. Zielony – ..................................................................
5. Zapisz tutaj swój ulubiony dzień tygodnia – .................... .

Wyniki wróżby
Można przygotować na 3 sposoby:
1. Jako prezentację i wyświetlić je na ekranie. Prosząc poszczególnych uczniów o odczytywanie
rozwiązań konkretnych wróżb.
2. Porozcinać rozwiązania i dać do losowania różnym uczniom, tak żeby każdy miał coś innego
do odczytania, a reszta ma zanotować najważniejsze dla siebie wnioski.
3. Rozdać wszystkim dzieciom całościowe zestawienie, odczytać wspólnie i zapytać, co dzieciom
się (nie) podoba w ich przepowiedniach na przyszłość. Należy podkreślić, że te wróżby są jedynie
zabawą i niekoniecznie się spełnią.

216 |
 MODUŁ 31: CZY W PRZYSZŁOŚCI KACPER BĘDZIE MĘŻEM JULKI?

Odpowiedzi
1. Pomyśl sobie jakieś życzenie. Nie zapisuj go.
2. Każde ze zwierząt symbolizuje, co będzie najważniejsze dla ciebie w życiu. Sprawdź,
co jest na pierwszym miejscu i kolejnych.
KOŃ oznacza rodzinę,
KROWA oznacza karierę,
OWCA oznacza miłość,
ŚWINIA oznacza pieniądze,
TYGRYS oznacza dumę.

Co jest najważniejsze dla ciebie według wróżby?

3. Opis psa mówi jaki/jaka jesteś.
Opis kota mówi, jaki/jaka będzie twój partner/twoja partnerka.
Opis szczura mówi, jaki jest twój wróg.
Opis morza mówi, jakie będzie twoje życie.

Czy podoba ci się ta wróżba?

4. Pomarańczowy to ktoś, kto jest twoim najlepszym przyjacielem.
Żółty to ktoś, o kim będziesz zawsze pamiętać. Czerwony to ktoś, kogo kochasz.
Biały to twoja bratnia dusza.
Zielony to ktoś, kto będzie zawsze w twoich myślach.

Jak myślisz, czy to prawda?

5. Tego dnia spełni się twoje życzenie, o którym pomyślałaś/pomyślałeś na początku
zabawy. 

| 217
 MODUŁ 32. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
Strzelec kocha Koziorożca. Bliźnięta to znak powietrza. Kacper lubi czytać horoskopy.

Na rozgrzewkę można wykonać grę – loterię.

Poniższe wyrażenia należy wyciąć, zagiąć, żeby nie było widać ich zawartości i rozdzielić na dwie
grupy – w jednej z nich znajdują się tylko wyrażenia napisane na czerwono, w drugiej – tylko
te napisane na niebiesko. Mogą być w pojemniczkach, woreczkach, kopertach czy rozdzielone
na biurku.

Dzieci losują po jednej karteczce z każdej grupy i mają ułożyć zdanie albo zdania, w którym
będą oba wyrażenia. Może to być cokolwiek, co przyjdzie dziecku do głowy. Można też poprosić
dzieci, aby każde kolejne kontynuowało wątek poprzednika, np. dziecko nr 1 mówi: Jutro Julia
z pewnością będzie malować kwiaty na szybach…
Dziecko 2: …ale pojutrze Julia chyba będzie miała lekcję śpiewu u Justina Biebera.

Warto zachęcać dzieci do puszczenia wodzy fantazji i wymyślania niestworzonych historii. Po-
budzi to ich prawą półkulę mózgu i ułatwi zapamiętanie struktur. Gdyby to było za trudne,
prosimy, żeby dzieci mówiły tylko pojedyncze zdania (nie całą historię) o sobie. Potem, jako
podsumowanie i ćwiczenie umożliwiające odmianę czasownika „być” w czasie przyszłym, można
poprosić, żeby dzieci przypomniały, co będzie robić ich kolega/koleżanka.
Np. w pierwszej rundzie Ania mówi: W 2035 będę miała pięcioro dzieci.
W drugiej rundzie siedzący obok Ani Marek mówi: Ania powiedziała, że w 2035 będzie miała
pięcioro dzieci.

218 |
MODUŁ 32: BOHATEREM BYĆ, CZYLI Z SUPERMOCAMI W OBRONIE SZCZĘŚLIWEJ KRAINY

NA PEWNO JUTRO

DZISIAJ
MYŚLĘ, ŻE
WIECZOREM

PRAWDOPODOBNIE POJUTRZE

W PRZYSZŁYM
Z PEWNOŚCIĄ
ROKU

CHYBA W 2035

KIEDY BĘDĘ
WYDAJE MI SIĘ, ŻE
MIEĆ 70 LAT

ZA PIĘĆ
MOŻLIWE, ŻE
LAT

ZA DWA
RACZEJ NIE
TYGODNIE

| 219
 MODUŁ 32. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

I.
Julia: nutki, ogon syrenki
Kacper: bieganie, puzzle (stara się odczytać przepowiednię)
Aleks: ogień, patelnia z naleśnikiem, cukierki
Bartek: zegarek, dinozaur
Zosia: latanie.

II.
jutro / za tydzień / pojutrze / dzisiaj / w przyszłym roku / za miesiąc / jak będę dorosła / za
100 lat / w przyszłą sobotę / wkrótce / niedługo / jak będę w liceum / w przyszłości / kiedyś /
w każdą niedzielę / całe lato

III.
1. Będziesz jeść pierogi?
• (dziewczyna) Będziesz jadła pierogi?
• (chłopak) Będziesz jadł pierogi?
2. Będzie śpiewać najpiękniej na świecie.
• Julka będzie śpiewała najpiękniej na świecie.
• Kacper będzie śpiewał najpiękniej na świecie.
• Dziecko będzie śpiewało najpiękniej na świecie.
3. W przyszłą sobotę będziemy grać na komputerze.
• (Julka i Zosia) W przyszłą sobotę będziemy grały na komputerze.
• (Kacper i Bartek) W przyszłą sobotę będziemy grali na komputerze.
4. Czy wy także będziecie mieć jakieś supermoce?
• (dziewczyny) Czy wy także będziecie miały jakieś supermoce?
• (chłopcy) Czy wy także będziecie mieli jakieś supermoce?
5. Uczniowie naszej szkoły będą znać biegle co najmniej dwa języki.
• (uczennice) Uczennice naszej szkoły będą znały biegle co najmniej dwa języki.
• (uczniowie) Uczniowie naszej szkoły będą znali biegle co najmniej dwa języki.

220 |
MODUŁ 32: BOHATEREM BYĆ, CZYLI Z SUPERMOCAMI W OBRONIE SZCZĘŚLIWEJ KRAINY

VII.
To zadanie można wykonywać, tworząc jedną Szczęśliwą Krainę, a więc nad plakatem i planem
obrony pracują wszystkie dzieci. Można też od razu (szczególnie w większych grupach) podzielić
klasę na kilka grup i każda z nich tworzy własny plakat i własną koncepcję obrony swojej Kra-
iny. Każda z grup może wybrać dowolny wariant. Można też wykonać plan obrony dla dwóch
wariantów.

| 221
 MODUŁ 32. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

DODATKOWE ZADANIE
Proszę powycinać zdania i rozdać je porozcinane uczniom. Każde zdanie musi być spięte spina-
czem bądź zabezpieczone w inny sposób tak, żeby nie pomieszało się z innymi zdaniami. Każda
z grup lub par powinna otrzymać komplet zdań. Ta, która najszybciej ułoży poprawne zdania,
wygrywa.

PO NIEMIECKU.
KUCHARZEM.
WSPANIAŁYM

I
ZA 100 LAT?
MARATONY.

PO POLSKU
ŚPIEWAĆ.

BĘDZIE
DOROSŁY,
PIĘKNIE

BIEGAŁ

MÓWIĆ
ŚWIAT
WYGLĄDAŁ

ŚWIETNIE
BĘDZIE

BĘDZIE

BĘDZIE
W PRZYSZŁOŚCI

KACPER

BĘDZIE

ALEKS

BĘDĘ
W PRZYSZŁOŚCI
ZA 10 LAT
JULIA

KIEDY
JAK

222 |
 MODUŁ 33: NA ŁONIE NATURY

Dyktando powtórzeniowe
Myślę, że w przyszłym roku będziemy podróżowali na Księżyc. Chyba nie będziemy mogli oglądać
tam zwierząt w zoo.

I. Dialog Majówka
Pan Twardowski: Moje drogie dzieci, drodzy rodzice i dziadkowie. Witam was serdecznie na
naszym klasowym pikniku i życzę dobrej zabawy!
Aleks: Proszę pana, upiekłem sernik, babeczki i zrobiłem sałatkę. Proszę się częstować.
Julia: A ja przyniosłam owoce i soki. Zosiu, siądź, proszę, na moim kocu.
Zosia: Spójrzcie, przyniosłam swoje zabawki, ale zapomniałam farb i kredek.
Kacper: A ja mam piłkę nożną, karty z piłkarzami i latawiec.
Aleks: Latawiec? A co będziesz z nim robił? Przecież nie ma wiatru.
Bartek: Kacper może szybko biec i latawiec sam będzie unosił się w powietrzu. Kacper potrafi
bardzo szybko biegać, nie pamiętasz?
Julia: Zosiu, dlaczego nie ma twojej mamy?
Zosia: Mama pojechała do dziadków do Poznania. W Polsce była niedawno majówka, więc mama
postanowiła odwiedzić rodzinę.
Aleks: Majówka? My dzisiaj też mamy majówkę.
Bartek: Majówka to w Polsce długi weekend majowy. Wszyscy Polacy czekają na ten czas.
Zosia: Pierwsze trzy dni maja to bardzo ważne święta. Moja babcia zawsze mówi, że na ulicach
Poznania jest cicho i spokojnie. Wszyscy wyjeżdżają na odpoczynek.
Kacper: Aleks też ma rację. Majówka to wyjazd za miasto, pikniki, spotkania z bliskimi.
Zosia: Kacper, pamiętasz? Dziadek wywiesza dwie flagi: flagę Polski i taką granatową z gwiazdkami.
Bartek: Zosiu, to flaga Unii Europejskiej. Polska i Niemcy są jej członkami.
Pan Twardowski: Czy wiecie, że autorem słów hymnu Unii Europejskiej jest niemiecki poeta
Fryderyk Schiller?
Julia: A ja umiem zaśpiewać „Odę do radości” po polsku i po niemiecku. Posłuchajcie!

I.
1. Prawda, 4. Nieprawda,
2. Nieprawda, 5. Prawda
3. Nieprawda,

| 223
 MODUŁ 33. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

II.
1. ale, 5. dlatego, więc, 9. i,
2. i, 6. i, 10. a/dlatego/więc,
3. ale, 7. a, 11. a/dlatego/więc
4. dlatego/więc, 8. dlatego/więc,

VI.
Początkowa Nazwa kraju Początkowa Nazwa kraju
litera Unii Europejskiej litera Unii Europejskiej
A Austria L Luksemburg, Litwa
B Belgia, Bułgaria, Ł Łotwa
C Czechy, Cypr, Chorwacja M Malta
D Dania N Niemcy
E Estonia P Portugalia, Polska
F Francja, Finlandia R Rumunia
G Grecja S Szwecja, Słowacja, Słowenia
H Holandia, Hiszpania W Włochy, Wielka Brytania, Węgry
I Irlandia

VII.
1. O, radości, iskro bogów, kwiecie Elizejskich Pól,
Święta, na twym świętym progu staje nasz0 natchniony chór.
Jasność twoja wszystko zaćmi, złączy, co rozdzielił los.
Wszyscy ludzie będą braćmi tam1, gdzie twój przemówi głos.

2. Patrz, patrz, wielkie słońce światem biegnie, sypiąc złote skry.

Jak zwycięzca i bohater2 biegnij, bracie tak i ty.
Radość tryska z piersi Ziemi, radość pije cały świat.
Dziś wchodzimy, wstępujemy na radości złoty3 ślad.

3. Ona w sercu, w zbożu, w śpiewie, ona w splocie ludzkich rąk.

Z niej najlichszy robak czerpie, w niej największy4 nieba krąg.
Wstańcie ludzie, wstańcie wszędzie, ja nowinę niosę wam.
Na gwiaździstym firmamencie bliska5 radość błyszczy nam...

• Czy wiesz, kto jest autorem tekstu?

• Czy wiesz, kto skomponował muzykę?

224 |
 MODUŁ 33: NA ŁONIE NATURY

ĆWICZENIE DODATKOWE:
X. Czy znasz stolice państw Unii Europejskiej? Popatrz na mapę i spróbuj dokończyć zdania.
Stolica Włoch to Rzym.
Stolica Słowacji to …………………………
Stolica Niemiec to ……………………………
Stolica Holandii to ………………………..
Stolica Czech to …………………………..
Stolica Szwecji to …………………………
Stolica Chorwacji to ……………………...
Stolica Węgier to …………………………
Stolica Polski to …………………………..
Stolica Francji to …………………………

KLUCZ:
X.
Stolica Włoch to Rzym.
Stolica Słowacji to Bratysława.
Stolica Niemiec to Berlin.
Stolica Holandii to Amsterdam/ Haga.*
Stolica Czech to Praga.
Stolica Szwecji to Sztokholm.
Stolica Chorwacji to Zagrzeb.
Stolica Węgier to Budapeszt.
Stolica Polski to Warszawa.
Stolica Francji to Paryż.

XI. Wypisz w kolejności alfabetycznej wszystkie kraje Unii Europejskiej i napisz, jakie są ich
stolice.
kraj stolica
Austria Wiedeń
Belgia Bruksela
Bułgaria Sofia
Chorwacja Zagrzeb
Cypr Nikozja
Czechy Praga
Dania Kopenhaga
Estonia Tallin
Finlandia Helsinki

| 225
 MODUŁ 33. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Francja Paryż
Grecja Ateny
Hiszpania Madryt
Holandia Amsterdam/Haga*
Irlandia Dublin
Litwa Wilno
Luksemburg Luksemburg
(Wielkie Księstwo Luksemburga)
Łotwa Ryga
Malta Valletta
Niemcy Berlin
Polska Warszawa
Portugalia Lizbona
Rumunia Bukareszt
Słowacja Bratysława
Słowenia Lublana
Szwecja Sztokholm
Węgry Budapeszt
Wielka Brytania Londyn
Włochy Rzym
*Holandia ma dwie stolice: oficjalną, konstytucyjną jest Amsterdam, a administracyjną jest Haga.

XII. Zajrzyj do atlasu i sprawdź, jakie flagi mają poszczególne kraje Unii Europejskiej. Spróbuj
je narysować.

XIII. Posłuchaj piosenki Witaj majowa jutrzenko i wstaw w puste miejsca odpowiednie wyrazy
z ramki.
Polsce, naszej, nasza, wielki, króla, raj,
1. Witaj, majowa jutrzenko, 2. Nierząd braci naszych cisnął,
świeć ……………… polskiej krainie, gnuśność w ręku …………….. spała,
uczcimy ciebie piosenką a wtem Trzeci Maj zabłysnął
Która w całej ……………. słynie. i ………….. Polska powstała.

Ref. Witaj Maj, Trzeci Maj, Ref. Witaj Maj, Trzeci Maj,
Dla Polaków błogi …………! X2 Wiwat ……………… Kołłątaj! X2

226 |
 MODUŁ 34: A JA WOLĘ SWOJĄ MAMĘ

Dyktando powtórzeniowe
W maju jest często ładna pogoda. Można spotykać się z rodziną i ze znajomymi. Czy lubisz pikniki na
świeżym powietrzu?

II.
Aleks – ciasta, Julia – śpiew,
bliźniaki – krakowiak, Bartek – puste miejsce

III.
Dzieci malują, piszą, co Bartek może przygotować na szkolne przedstawienie.

V.
1. Dziadku, 6. Ciociu,
2. Mamo, 7. Wujku,
3. Tato, 8. Kuzynie,
4. Mamusiu, 9. Kuzynko,
5. Tatusiu, 10. Stryjku.

VII.
Przykładowe odpowiedzi:
0. Kwiaty bibuła drut klej
1. Laurka blok rysunkowy papier kolorowy klej
2. Serwetka z papieru papier kolorowy linijka nożyczki
3. Obrazek blok rysunkowy farby pędzelek
4. Wazon na kwiaty butelka farby pędzelek
5. Serce papier kolorowy nożyczki kredki
6. Ramka na zdjęcia blok techniczny nożyczki linijka
7. Korale koraliki makaron sznurek
8. Brelok na klucze blok techniczny farby sznurek
9. Pudełko na biżuterię blok techniczny nożyczki klej
10. Zakładka do książki papier kolorowy bibuła nożyczki

| 227
 MODUŁ 34. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VIII.
Ona mi pierwsza pokazała księżyc
I pierwszy śnieg na świerkach
I pierwszy deszcz.
Byłem wtedy mały jak muszelka,
A czarna suknia mojej matki,
Szumiała jak Morze Czarne...

IX.
Mama Dziecko Dzieci Mama Dziecko Dzieci
kura 0. pisklę pisklęta kaczka 6. kaczę kaczęta

koń 1. źrebię/ źrebięta/ koza 7. koźlę koźlęta

źrebak źrebaki

owca 2. jagnię jagnięta pies 8. szczenię/ szczenięta

szczeniak

krowa 3. cielę cielęta gęś 9. gąsię gąsięta

świnia 4. prosię prosięta indyk 10. indyczę indyczęta

kot 5. kocię kocięta

228 |
 MODUŁ 34: A JA WOLĘ SWOJĄ MAMĘ

DODATKOWE ĆWICZENIE
XI. Posłuchaj piosenki A ja wolę moją mamę i wstaw wyrazy z ramki.
świetnie, Wikinga, kota, rano, włosy, oczy, obrazku, wielkie, włosy, rano, oczy

Słowa: Agnieszka Osiecka

Wykonanie: Maria Jeżowska
Rok powstania: 1985

Pewnego razu Kinga, spotkała Wikinga0

mieszkał na …………................…………1, zrywał się o brzasku
i zwiedzał …………................…………2 morza,
i Kindze było go żal.

A ja wolę moją mamę,

co ma …………................…………3 jak atrament,
złote …………................…………4 jak mój miś,
i płakała …………................…………5 dziś.

Pewnego dnia Dorota,

znalazła w lesie …………................…………6,
wzięła więc go do domu,
zamiast dać byle komu,
i …………................…………7 się bawili,
i w zgodzie sobie żyli.

A ja wolę moją mamę,

co ma …………................…………8 jak atrament,
złote …………................…………9 jak mój miś,
i płakała …………................…………10 dziś.

Odpowiedz na pytania:
1. Gdzie mieszkał Wiking?
2. Jaki kolor oczu włosów ma mama z piosenki?
3. Kogo w lesie znalazła Dorota?
4. Co robiła rano mama?
5. Jakie oczy ma miś?

| 229
 MODUŁ 35. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Dyktando powtórzeniowe
W maju jest Dzień Matki. W czerwcu jest Dzień Ojca. Wtedy składamy życzenia swoim rodzicom.

I.
Pan Twardowski: Dzisiaj spotykamy się ostatni raz przed wakacjami.
Julia: Jest mi tak smutno. Bardzo lubię lekcje w polskiej szkole.
Zosia: Ja też. Bartku, czy mógłbyś zatrzymać czas?
Pan Twardowski: Nie martwcie się. Przed wami wakacje. Na pewno bardzo miło je spędzicie. A za
dwa miesiące znów się zobaczymy.
Kacper: Proszę pana, czy ma pan dla nas świadectwa?
Pan Twardowski: Oczywiście, że mam.
Kacper: Chcę je zobaczyć.
Zosia: Kacper, nie mówi się „chcę”! To jest niegrzeczne. Powiedz, że chciałbyś je zobaczyć.
Kacper: Proszę pana, chciałbym je zobaczyć.
Julia: Kacper, mógłbyś być bardziej cierpliwy.
Pan Twardowski: Moi drodzy, to są wasze świadectwa. Gratuluję! Wszyscy dostaliście promocję
do następnej klasy.
Aleks: Co dostaliśmy?
Pan Twardowski: Promocję. To znaczy, że od września będziecie mogli chodzić do następnej klasy.
Kacper: K– a– c– p– e – r K – o – z – ł – o – w – s – k – i… To moje imię i nazwisko! 1 k – w – i –
e – t – n – i – a. To moja data urodzenia!
Zosia: Kacper, nie przynudzaj! Proszę pana, a co to znaczy „wyniki edukacji szkolnej”?
Pan Twardowski: Tam napisałem kilka słów o tym, jak pracowaliście przez cały rok. Jestem z was
bardzo dumny. Możecie się teraz pochwalić swoimi świadectwami rodzinie w Polsce.
Bartek: Bardzo chciałbym pokazać swoje świadectwo z polskiej szkoły mojej prababci z Zakopa-
nego. Byłaby szczęśliwa.
Pan Twardowski: Czy macie już plany na lato?
Julka: Ja część wakacji spędzę u dziadków w Niemczech, a potem u dziadków w Warszawie. Chcia-
łabym też pojechać do Trójmiasta i zobaczyć Morze Bałtyckie po polskiej stronie.
Zosia i Kacper: My pojedziemy do Poznania i do parku rozrywki na Pomorze.
Aleks: Chciałbym pojechać na Śląsk do babci i dziadka, a stamtąd z moim kuzynem na obóz kuli-
narny do Karpacza.
Julia: Czy Ina też z wami pojedzie?
Aleks: Nie! Na pewno nie! Ina zostanie z dziadkami na Śląsku.
Bartek: Część wakacji spędzę w Berlinie ze swoją kuzynką Agnes. Potem razem z rodzicami pole-
cimy do Turcji, skąd pochodzi tata Agnes. Chciałbym też pojechać do babci do Warszawy.

230 |
 MODUŁ 35: ŻEGNAJ SZKOŁO! WITAJCIE WAKACJE!

II.
0. Ina Dziadkowie na Śląsku
Julia Dziadkowie w Niemczech, dziadkowie w Warszawie, Trójmiasto
Kacper/Zosia Poznań, park rozrywki na Pomorzu
Aleks Dziadkowie na Śląsku, obóz w Karpaczu
Kacper/Zosia Poznań, park rozrywki
Bartek Berlin, Turcja, Warszawa

III.
a.
0. Chcę zobaczyć swoje świadectwo. Chciałbym zobaczyć swoje świadectwo.
1. Pojadę do Poznania. Pojechałbym do Poznania.
2. Mogę zobaczyć twój prezent? Mógłbym zobaczyć twój prezent?
3. Napiję się zimnej wody. Napiłbym się zimnej wody.
4. Zatrzymam czas. Zatrzymałbym czas.
5. Zjem zupę pomidorową. Zjadłbym zupę pomidorową.

b.
0. Chcę zobaczyć swoje świadectwo. Chciałabym zobaczyć swoje świadectwo.
1. Pojadę do Poznania. Pojechałabym do Poznania.
2. Mogę zobaczyć twój prezent? Mogłabym zobaczyć twój prezent?
3. Napiję się zimnej wody. Napiłabym się zimnej wody.
4. Zatrzymam czas. Zatrzymałabym czas.
5. Zjem zupę pomidorową. Zjadłabym zupę pomidorową.

IV.
Julia:
0. Zjadłabym ciastko czekoladowe.
1. Zaśpiewałabym piosenkę, ale boli mnie gardło
2. Pobiegłabym szybko w tych zawodach.
3. Ugotowałabym pyszny barszcz.
4. Chciałabym pojechać do Warszawy.
5. Zostałabym dłużej nad morzem.
6. Pobawiłabym się z kolegami.
7. Pograłabym w warcaby.
8. Nakarmiłabym rybkę.
9. Wyszłabym na spacer z Bazylem.
10. Poskakałabym po kałużach.

| 231
 MODUŁ 35. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Aleks:
0. Zjadłbym ciastko czekoladowe.
1. Zaśpiewałbym piosenkę.
2. Pobiegłbym szybko w tych zawodach.
3. Ugotowałbym pyszny barszcz.
4. Chciałbym pojechać do Warszawy.
5. Zostałbym dłużej nad morzem.
6. Pobawiłbym się z kolegami.
7. Pograłbym w warcaby.
8. Nakarmiłbym rybkę.
9. Wyszedłbym na spacer z Bazylem.
10. Poskakałbym po kałużach.

Zosia i Kacper:
0. Zjedlibyśmy ciastko czekoladowe.
1. Zaśpiewalibyśmy piosenkę.
2. Pobieglibyśmy szybko w tych zawodach.
3. Ugotowalibyśmy pyszny barszcz.
4. Chcielibyśmy pojechać do Warszawy.
5. Zostalibyśmy dłużej nad morzem.
6. Pobawilibyśmy się z kolegami.
7. Pogralibyśmy w warcaby.
8. Nakarmilibyśmy rybkę.
9. Wyszlibyśmy na spacer z Bazylem.
10. Poskakalibyśmy po kałużach.

V.
Niech żyją wakacje Pojedzie z nami piłka
Niech żyje pole, las i pajac i skakanka,
I niebo i słońce będziemy się bawili
Wolny swobodny czas. od samiutkiego ranka.
Gorące złote słońce Niech żyją wakacje
na czarno nas opali Niech żyje pole, las
w przejrzystej bystrej rzece I niebo i słońce
będziemy się kąpali. Wolny swobodny czas.
Niech żyją wakacje
Niech żyje pole, las
I niebo i słońce
Wolny swobodny czas.

232 |
 MODUŁ 35: ŻEGNAJ SZKOŁO! WITAJCIE WAKACJE!

DODATKOWE ĆWICZENIA
VI. Wyraź prośby w formie trybu przypuszczającego.
0. Pójdziesz ze mną do sklepu? Poszedłbyś/Poszłabyś ze mną do sklepu?
1. Zrobisz mi kanapkę? …………………..............................………………….
2. Kupisz mi loda? …………………..............................………………….
3. Podasz mi tę książkę? …………………..............................………………….
4. Przeczytasz mi bajkę? …………………..............................………………….
5. Opowiesz mi, co się stało? …………………..............................………………….
6. Zadzwonisz do babci? …………………..............................………………….
7. Pożyczysz mi komórkę? …………………..............................………………….
8. Pograsz ze mną w piłkę? …………………..............................………………….
9. Wymienisz się ze mną kartami? …………………..............................………………….
10. Włączysz komputer? …………………..............................………………….

Odpowiedzi:
1. Zrobiłbyś/Zrobiłabyś mi kanapkę?
2. Kupiłbyś/Kupiłabyś mi loda?
3. Podałbyś/Podałabyś mi tę książkę?
4. Przeczytałbyś/Przeczytałabyś mi bajkę?
5. Opowiedziałbyś/Opowiedziałabyś mi, co się stało?
6. Zadzwoniłbyś/Zadzwoniłabyś do babci?
7. Pożyczyłbyś/Pożyczyłabyś mi komórkę?
8. Pograłbyś/Pograłabyś ze mną w piłkę?
9. Wymieniłbyś/Wymieniłabyś się ze mną kartami?
10. Włączyłbyś/Włączyłabyś komputer?

| 233
 MODUŁ 35. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

VIII. Posłuchaj wiersza Juliana Tuwima Dzieci w polu i odpowiedz na pytania:

Julian Tuwim, Dzieci w polu
Idą dzieci ścieżką. Z prawej strony owies,
Z lewej strony łubin żółty i pachnący,
A na łące, w dali, stado białych owiec
I chłopczyk, i piesek, stada pilnujący.
A nad wszystkim słońce złotym blaskiem świeci,
Promieniami ciepła cały świat przenika:
I tę ścieżkę polną i idące dzieci,
Owies, łubin, owce, pieska i chłopczyka.

1. Kto idzie ścieżką?

2. Jakie rośliny dzieci mijają z prawej i lewej strony?
3. Jakie zwierzęta są na łące?
4. Kto pilnuje zwierząt?
5. Jaka jest pogoda?

IX. Zilustruj to, co jest opisane w wierszu. Namaluj obrazek farbami lub kredkami.

X. Przeczytaj wiersz Juliana Tuwima Rozmowa ptaków i wypisz z tekstu nazwy ptaków. Pierw-
sza litera jest już podana.
Julian Tuwim, Rozmowa ptaków
Kukułeczka kuka,
Dzięcioł w drzewo stuka,
Jaskółeczka śmigła
Ćwierka coś do szczygła.

Szara pliszka kwili:

Ciszej, moi mili,
Boście mi pisklęta
W gniazdku obudzili.

Więc przerwały ptaszki

Leśne swe igraszki.
Pliszka dziatki tuli:
Luli, małe, luli…
k………………….., d…………………., j………………….., s……………………, p…………………. .

234 |
 MODUŁ 35: ŻEGNAJ SZKOŁO! WITAJCIE WAKACJE!

XI. Przepisz nazwy ptaków z ćwiczenia III w kolejności alfabetycznej.

XII. Przeczytaj wiersz jeszcze raz i do każdego podanego wyrazu dopisz drugi wyraz, który
się z nim rymuje.
0. kuka – stuka
1. śmigła – ………...................……..
2. kwili – ………...................…….., ………...................……..
3. ptaszki – ………...................……..
4. tuli – ………...................……..

XIII. Przeczytaj wiersz Jana Twardowskiego Na wakacjach i odpowiedz na pytania.

Wakacje. Zamknięta szkoła Wszyscy śpiewają przy ognisku,
milczy ze wzruszenia wielkiego. kłaniają się ogniowi złotemu,
Tymczasem Marysia znad morza choć zbiegła z narzeczonym
pisze list do mamusi nieśmiała pani od śpiewu.
jak na lekcji języka polskiego. Ksiądz już na urlopie.
Wojtek, jak na matematyce, Jakby nie było nikogo.
skarpetki, koszule liczy. Tylko poziomka niemowa
Miał jeszcze dwie pary majtek – zaczęła mówić o Bogu.
licząc – trudno się doliczyć.

1. Jakie przedmioty szkolne są wymienione w wierszu?

2. Gdzie Marysia pojechała na wakacje?
3. Do kogo napisała list?
4. O czym napisała w swoim liście?
5. Co na wakacjach robi Wojtek?

Jan Twardowski, Na wakacjach, Warszawa 2014.

W czasie wakacji nie ma lekcji: ani polskiego, ani matematyki, ani śpiewu, ani rysunku, ani religii.
Jednak w czasie wakacji też się uczymy.
Zosia pojechała nad morze i od razu napisała do mamusi list, tak jak wypracowanie z polskiego.
Opisała, jaka była podróż, jaka jest pogoda. Jakby wciąż uczyła się polskiego.
Andrzej pojechał na wakacje i stale rachuje: ile wziął skarpetek, ile pantofli, ile koszul. Nie ma
matematyki, a on stale liczy, bo kiedyś pojechał i poginęły mu koszule, skarpetki – i teraz wie, że
nawet w czasie wakacji trzeba rachować, co ma się w walizce, żeby wszystko przywieźć do domu.

XIV. Przygotuj listę rzeczy, które weźmiesz na wakacje.

| 235
 MODUŁ 36: POWTÓRZENIE

Dyktando powtórzeniowe
Już za moment koniec roku. Cieszę się, że zaczynają się wakacje. W czasie wakacji na pewno będę
mówić po polsku.

I.
1. będzie, 11. będzie, 21. będziemy,
2. będą, 12. będą, 22. będziesz,
3. będziesz, 13. będzie, 23. będziesz,
4. będziesz, 14. będą, 24. będą,
5. będą, 15. będziesz, 25. będą,
6. będą, 16. będą, 26. będziesz,
7. będą, 17, będziecie, 27 będziesz,
8. będą, 18. będziecie, 28. będziecie,
9. będziemy, 19. będą, 29. będziecie,
10. będziemy, 20. będą 30. będziecie.

Propozycje odpowiedzi (warto przedyskutować, niektóre np. wady mogą okazać się zaletami
w kulturze niemieckiej i odwrotnie):
znak zaleta wada
Baran Energiczny, żywy, inteligentny, wielkie serce.
Może sprawiać kłopoty.
Byk Spokojny, czuły, umiłowanie sztuki. Uparty.
Bliźnięta Inteligencja, pomysłowość. Odbierane jako niegrzeczne
i nerwowe.
Rak Wrażliwe, uprzejme, wyjątkowe, pełne fantazji. Niepewne i nieśmiałe.
Lew Wesołe, pogodne, uśmiechnięte. Zarozumiałe.
Panna Bardzo inteligentne. Zamknięte i poważne (a może
powaga jest zaletą?).
Waga Urocze, spokojne, tworzą dobrą atmosferę. Nieśmiałe.
Skorpion Inteligentne, wrażliwe. Czasami nie słuchają rodziców,
agresywna obrona.
Strzelec Szczęśliwy, odważny, beztroski (a może to Niecierpliwy.
wada?).
Koziorożec Bardzo inteligentne. Zamknięte w sobie.
Wodnik Oryginalny, spokojny, sprawiedliwy. Brak odpowiedzialności
i dyscypliny.
Ryby Bardzo wrażliwe, zdolności artystyczne. Słabo zorganizowani.

Na podstawie: https://www.ofeminin.pl/horoskopy/horoskop-dla-dzieci-charakterystyka-znakow-
-zodiaku/s2f8dyb [20.08.2019].

| 236
 MODUŁ 36. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

III.
Najlepiej podzielić dzieci na grupy i np. poprosić je o wylosowanie jednego lub dwóch numerów
odpowiadających problemom w podręczniku, tak, żeby na koniec lekcji powstała całkowita wizja
świata za 100 lat. Najlepiej zilustrowana w postaci plakatów, które w miarę możliwości warto
rozwiesić w sali.

IV.
Kraj Kraj
1. Austria 15. Litwa
2. Belgia 16. Luksemburg
3. Bułgaria 17. Łotwa
4. Czechy 18. Malta
5. Cypr 19. Niemcy
6. Chorwacja 20. Portugalia
7. Dania 21. Polska
8. Estonia 22. Rumunia
9. Finlandia 23. Słowacja
10. Francja 24. Słowenia
11. Grecja 25. Szwecja
12. Holandia 26. Włochy
13. Hiszpania 27. Węgry
14. Irlandia 28. Wielka Brytania

VI.
1. więc (zatem), 6. ale,
2. a, 7. więc (zatem),
3. ale, 8. albo (lub),
4. czy, 9. zatem (więc),
5. i, 10. lub (albo).

237 |
 MODUŁ 36: POWTÓRZENIE

VIII.
Propozycje odpowiedzi
Mianownik Wołacz Do kogo?
0. Kochana Marysia Kochana Marysiu W liście / na pocztówce / w mailu do przyjaciółki.
1. Droga Babcia Droga Babciu Do babci, na kartce z życzeniami z okazji Dnia Babci,
imienin, urodzin
2. Drogi Tatuś Drogi Tatusiu Na kartce z życzeniami z okazji Dnia Ojca, imienin,
urodzin, na wiadomości zostawionej tacie
3. Droga Pani Ewa Droga Pani Ewo Do mamy kolegi/koleżanki, do nauczycielki – kartki
z okazji imienin, urodzin, na zakończenie roku
4. Szanowny Pan Szanowny Panie W formalnej wiadomości/mailu do mężczyzny, któ-
rego nie znamy, do dyrektora
5. Kochani Kochani Do rodziców, przyjaciół, rodzeństwa, dziadków –
kartka na Boże Narodzenie, Wielkanoc, Nowy Rok,
pocztówka z wakacji
6. Julka Julko Do koleżanki/przyjaciółki, w prywatnej wiadomości,
mailu, SMS-ie, liściku.
7. Kacper Kacprze Do kolegi/przyjaciela, w prywatnej wiadomości, ma-
ilu, SMS-ie, liściku.
8. Kochany Dziadzio Kochany Dziadziu Do dziadka, na kartce z życzeniami z okazji Dnia
Dziadka, imienin, urodzin
9. Ciocia Ciociu Do cioci, na kartce z życzeniami z okazji imienin,
urodzin, w prywatnej wiadomości, mailu, SMS-ie
10. Kochany Bartek Kochany Bartku Do przyjaciela, brata, sympatii, syna – w liście, mailu,
prywatnej wiadomości, na kartce walentynkowej,
z okazji urodzin, pocztówce z wakacji

IX.
1. Kacperku, dałbyś mi pograć?
2. Babciu, opowiedziałabyś mi jeszcze raz, jak poznałaś dziadka?
3. Julio, zaśpiewałabyś nam piosenkę?
4. Dziadku, moglibyśmy/mogłybyśmy iść do kina?
5. Zjedlibyście/Zjadłybyście lody?
6. Dziewczyny, poszłybyście z nami na mecz?
7. Zosiu, pomogłabyś mi z matematyką?
8. Bartku, nakarmiłbyś pieska?
9. Pobawilibyśmy/Pobawiłybyśmy się w dom?
10. Poczytałbyś mi, tato?

| 238
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Proponujemy powtórzenie zamiast egzaminu końcowego, wierząc, że dobra zabawa przyniesie

lepsze efekty. Uczniowie zapamiętają w ten sposób więcej informacji niż podczas stresującego
testu.

POWTÓRZENIE
Proponujemy grę, do której potrzebujemy:
• kostki lub kostek do gry (jeśli jest dużo osób w grupie, należy przynieść odpowiednio więcej
kostek, optymalnie jedna kostka na 4–5 osób). Można także podzielić grupę na drużyny.
Wtedy koniecznie trzeba poprosić o wymyślenie nazw dla drużyn. W tym przypadku odpo-
wiedzi będą udzielane przez całe drużyny.
• Wyciętych zestawów pytań. Należy albo je podzielić na zestawy, albo wydrukować na róż-
nych kolorach kartek – każda kategoria na innym kolorze – wtedy mamy pewność, że nic się
nie pomiesza (każda grupa musi mieć swój zestaw, składający się z 5 kategorii, ewentualnie
można rozdzielić jeden zestaw na 2–3 grupy, ponieważ pytań jest dużo, ale wtedy należałoby
wymienić pytania po jakimś czasie, by każda z grup powtórzyła cały materiał). Układamy
pytania na stole podzielone na 5 kategorii, można je włożyć w pudełka lub woreczki – tak,
żeby dzieci nie widziały pytań.

Zasady gry
Liczba wyrzuconych oczek: 1 – pytanie z zestawu „Gramatyka”, 2 – pytanie z zestawu „Leksyka”,
3 – pytanie z zestawu „Komunikacja”, 4 – pytanie z zestawu „Ortografia”, 5 – pytanie z zestawu
„Niespodzianka”, 6 – osoba, drużyna, sama wybiera, z której kategorii chce otrzymać pytanie.

Uwaga, należy zliczać punkty, zapisywać na tablicy, czy kartkach, tak, żeby motywować uczniów
do udzielania dobrych odpowiedzi i zdrowej rywalizacji.

Można także wydrukować lub przesłać pytania mailem, żeby dzieci po skończonej grze mogły
sobie powtarzać materiał w domu. Można ewentualnie powtórzyć grę po przygotowaniu się
uczniów w domu.

ZESTAW 1 GRAMATYKA

Lp. Pytanie Moduł

1. (ja) jestem, (ty) jesteś, on jest, (my) …, (wy) …, oni są 2
2. ja mieszkam, ty mieszkasz, oni ... 2
3. Jaki rodzaj gramatyczny (męski – ten, żeński – ta czy nijaki – to) mają nastę- 3
pujące rzeczowniki: śniadanie, jabko, język, linijka?
4. Ta rzecz jest (dobrze/dobra/dobre/dobry). 4

239 |
 POWTÓRZENIE

5. Jaka jest forma żeńska od rzeczownika urzędnik? 5

6. Warszawa jest ładn… miast… . 5
7. To jest Polak. On jest Polakiem. To jest Niemiec. On jest Niem... 6
8. jesień → (kiedy?) ... 6
9. jesień – ten, ta czy to? 6
10. Mam młodsz… siostr… . 7
11. woleć: ja wolę, ty ... 7
12. jeść: ja jem, oni ... 8
13. wiedzieć: Ja … , gdzie leży Warszawa. Oni nie … . 8
14. jedna słodka pomarańcza – dwie słodk…… pomarańcz…… 9
15. jedno centrum handlowe – dwa centr…… handlow…… 9
16. Odmień czasownik iść przez wszystkie osoby. 10
17. Odmień czasownik chodzić przez wszystkie osoby. 10
18. Odmień czasownik jechać przez wszystkie osoby. 10
19. Odmień czasownik jeździć przez wszystkie osoby. 10
20. Co lubisz jeść na śniadanie? Odpowiedz pełnym zdaniem. 11
21. Czym lubisz się bawić? Odpowiedz pełnym zdaniem. 11
22. Uzupełnij zdanie: Julka karmi ……………… rybkę. 11
23. Ina jest …………….. Aleksa. 12
24. Jeden wąż – dwa ………. 12
25. Lubię sok jabłkowy – Nie lubię …………………………………. 13
26. jeden banan, dwa ………………., pięć ………………… 13
27. jedna pomarańcza – pięć ………………. 14
28. jedno dziecko – troje ……………... 14
29. Bartek chce być znan….. archeolog…… 15
30. Kacper interesuje się (muzyka i sport). 15
31 Zosia interesuje się (podróż – l. mn) i (rysowanie). 15
32. Odmień czasownik całować przez wszystkie osoby. 16
33. Odmień czasownik karmić przez wszystkie osoby. 16
34. Odmień czasownik wstawać przez wszystkie osoby. 16
35. Odmień czasownik jeść przez wszystkie osoby. 16
36. podoba mi się/smakuje mi czy lubię ta zupa? 17
37. podoba mi się/smakuje mi czy lubię zupę pomidorową? 17
38. Julia zajmuje się …………….. (śpiewanie) i …………………….. (rybka) 18
39. Kacper często …………….. (grać) na komputerze. 18
40. Zosia i Julia …………………….. (pisać) list do Świętego Mikołaja. 18
41. Prawie w każdą sobotę (my – chodzić) …………. do polskiej szkoły. 18
42. Wymień 3 przysłówki. 19
43. Wymień 3 przymiotniki. 19
44. Odmień w czasie przeszłym czasownik przeczytać. Podaj formy męskoosobowe. 20

| 240
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

45. Odmień w czasie przeszłym czasownik napisać. Podaj formy niemęskoosobowe. 20

46. Odmień w czasie przeszłym czasownik mieszkać. Podaj formy męskoosobowe. 20
47. Odmień w czasie przeszłym czasownik zrobić. Podaj formy niemęskoosobowe. 20
48. Odmień w czasie przeszłym czasownik iść. Podaj wszystkie formy. 21
49. Odmień w czasie przeszłym czasownik móc. Podaj wszystkie formy. 21
50. Bazyl śpi …… łóżkiem Bartka. 22
51. Lampa wisi ……. stołem. 22
52. Między fotel… a szaf…. stoi komoda. 22
53. Kacper ukrył swoje oszczędności między książk….. 22
54. Utwórz liczebnik porządkowy: 1 – Będę …………….. na mecie. 23
55. Utwórz liczebnik porządkowy: 2 – Mama: Posprzątajcie pokój! Nie będę (2) 23
raz powtarzać!
56. Utwórz liczebnik porządkowy: 5 – Aleks właśnie zjada (5) babeczkę z kremem. 23
57. Grudzień – Boże Narodzenie jest w grudni... 25
58. Przeczytaj datę: Dzień Matki jest …….. (26.05.) 25
59. Przeczytaj datę: Dziś jest ……. (14.02.) 25
60. To wycieczka, o ………… zawsze marzyłam. 26
61. ……….. zwierzęta ma babcia Halinka? 26
62. ………… komputer jest wolny? Ten po prawej. 26
63. To najpiękniejsze miejsce, ………… widziałem. 26
64. Zimą noszę czapka/czapkę/czapką. 28
65. Latem zwykle mam na sobie/ubieram/noszę klapki. 28
66. Wolę (korona) niż (kapelusz). 28
67. Wolę (Batman) od (Spiderman). 28
68. Dokończ: Żeby być mądrym, ………………….. 29
69. Tutaj jest zakaz picia alkoholu – Tutaj nie wolno pić alkoholu. Zamień analo- 29
gicznie: Tutaj jest zakaz skoków do wody – …………………………………………
70. Wybierz dobrą opcję: W muzeum nie wolno/warto/trzeba dotykać eksponatów 29
71. Je będę, ty będziesz, on ……….., my ……………, wy ……………….., oni ……………… 31
72. Uzupełnij zdanie właściwą formą wyrazu w nawiasach: Jutro będę (móc) jeź- 32
dzić na rolkach.
73. Uzupełnij zdanie właściwą formą wyrazu w nawiasach: Czy dziewczynki będą 32
(chcieć) ubrać się w nowe sukienki?
74. Można powiedzieć: Jutro będę grać na komputerze, ale wyraz „grać” można 32
też zamienić na inną formę – jaką? Jutro będę ……………. na komputerze.
75. Dokończ i wstaw poprawną formę wyrazu w nawiasach: Za 100 lat ludzie 32
będą (móc) ………………….
76. Dokończ: Pada deszcz, więc ……………………... 33
77. Dokończ: Chcę mieć psa, ale …………... 33
78. Dokończ: Julia lubi śpiewać i ………………………………. 33

241 |
 POWTÓRZENIE

79. Aleks – Drogi …………… , Kacper – Drogi …………………... 34

80. Julia – Droga ……………., Zosia – Droga ………….. 34
81. Zjem ciastko – Zjadłbym ciastko, Wypiję sok –.............. sok 34
82. Kacper: chciałbym, skakałbym; Zosia: …………………………… , …………………... 34
83. Dokończ: chciałbym, chciałbyś, ………………. 34
84. Dokończ: chciałabym, chciałabyś, ………….. 34

ZESTAW 2 LEKSYKA

Lp. Pytanie Moduł

1. Co nie pasuje: klocki, puzzle, gra planszowa, zjeżdżalnia? 1
2. Co nie pasuje: doskonale, okropnie, świetnie, wspaniale? 2
3. Tydzień ma 7 dni. Wymień wszystkie dni tygodnia. 3
4. Wymień 3 przedmioty szkolne. 3
5. Podaj przeciwieństwo (antonim) przymiotnika pracowity. 4
6. Podaj podobieństwo (synonim) przymiotnika interesujący. 4
7. Co nie pasuje: policjant, lodziarz, muzyka, kierowca? 5
8. Wymień 5 kolorów. 6
9. Wymień 4 pory roku. 6
10. Co nie pasuje: przyjaciel, brat, kuzyn, wujek? 7
11. Mama i tata to rodzice; brat i siostra to … . 7
12. Wymień 5 owoców. 9
13. Wymień 5 warzyw. 9
14. Podaj przeciwieństwo (antonim) przymiotnika słodki. 9
15. Co nie pasuje: samochód, autobus, samolot, pociąg? 10
16. Wymień 3 nazwy środków transportu wodnego. 10
17. Na czym umiesz jeździć? 10
18. Podaj 3 nazwy zwierząt domowych. 11
19. Co tu nie pasuje: klocki, lalka, żółw, karty z piłkarzami? 11
20. Jak można zacząć pytanie? 11
21. W księgarni można kupić ……………………. 12
22. W dziale warzywnym można kupić ……………………….. 12
23. kostka …………, pudełko …………., butelka …………….., kilogram …………….. 13
24. Wigilijne potrawy to: ……………………………………... 14
25. Ozdoby choinkowe to: …………………………………….. 14
26. Wymień 3 artystyczne zainteresowania. 15
27. Co można kolekcjonować (3 rzeczy). 15
28. Na jakie kółko powinnam chodzić, jeśli lubię naturę i kontakt ze zwierzętami? 15
29. Wymień pięć czynności, które robimy codziennie. 16

| 242
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

30. Uzupełnij: nigdy nie, ……., czasami, ………, zawsze 16

31 Co można zamówić na deser w polskiej restauracji? (wymień 2 rzeczy) 17
32. Uzupełnij zdanie: Smakuje mi ... 17
33. Uzupełnij zdanie: Podoba mi się ... 17
34. Grzyby w słoiku są marynowane, a ogórki …………………….. . 17
35. Co nie pasuje: prezent, choinka, koszyk wielkanocny, kolęda? 18
36. Co można zbierać? 18
37. Wymień 3 nazwy instrumentów muzycznych. 18
38. Jeśli lubisz reperować zepsute rzeczy, to lubisz..... 19
39. Osoba, której włosy są białe lub srebrne, ma …. włosy. 19
40. Okolice dość oddalone od centrum miasta, które są prawie jego granicą to... 19
41. Syrenka trzyma m………. i t………... 20
42. Jak się nazywa pan, który zawodowo łowi ryby? 20
43. Warszawa to s…………… Polski. 20
44. Bazyliszek zamieniał ludzi w k…………….. 20
45. Bazyliszek mieszkał na S………. M…………. 21
46. Jakie to miasto: P_ _ _ _ _ 21
47. Jakie to miasto: K_ _ _ _ _ 21
48. Wymień 3 meble, na których można siedzieć. 22
49. Wymień 3 meble lub sprzęty, które znajdują się w kuchni. 22
50. Jak nazywa się pokój, w którym śpimy? 22
51. Wymień 3 zimowe dyscypliny sportowe. 23
52. Wymień 3 letnie dyscypliny sportowe. 23
53. Co nie pasuje: piłka, bramka, rakieta tenisowa, boisko? 23
54. Miesiąc, w którym zaczyna się rok, to…. 25
55. Miesiąc, w którym zaczynają się wakacje, to... 25
56. Wymień cztery pory roku. 25
57. Wymień 3 dzikie zwierzęta. 26
58. Wymień 3 zwierzęta domowe. 26
59. Dokończ zdanie: Aleks jest zawsze głodny jak ……. 26
60. Dokończ zdanie: Julka jest dziś zła jak …….. 26
61. Jak nazywa się wielkanocny koszyk z jedzeniem, który zanosimy do kościoła 27
w Wielką Sobotę?
62. Co to jest pisanka? 27
63. Wymień 3 produkty, które wkładamy do wielkanocnego koszyka. 27
64. Wymień 3 nazwy ubrań zimowych. 28
65. Wymień 2 nazwy ubrań typowo dziewczęcych. 28
66. Wymień 2 nazwy spodni. 28
67. Co na basen zakłada chłopak, a co dziewczyna? 28
68. Co to znaczy zwalać na kogoś winę? 29

243 |
 POWTÓRZENIE

69. Co to znaczy rozbeczeć się? 29

70. Co to znaczy hałasować? 29
71. Co to są wady? 31
72. Co to są zalety? 31
73. Wymień 3 określenia czasu, których używamy, mówiąc o przyszłości, np. 32
jutro.
74. Wymyśl jakąś supermoc i opowiedz o niej. 32
75. Wymień 3 kraje należące do Unii Europejskiej. 33
76. Przeczytaj w poprawnej kolejności: iskro, o, bogów, radości 33
77. Co nie pasuje: Belgia, Dania, Brazylia, Węgry 33
78. Mama i dziecko: kura – ……………………, owca – …………………... 34
79. Co nie pasuje: dziadku, babciu, wujku, tato 34
80. Co nie pasuje: bibuła, nożyczki, papier kolorowy, blok techniczny? 34
81. Wymień 3 nazwy prezentów, które można wykonać ręcznie. 34
82. Co nie pasuje: karuzela, zjeżdżalnia, skakanka, trampolina? 35
83. Co nie pasuje: las, rzeka, łąka, pole, boisko? 35
84. H … Ś … A … K ... 35
85. Co nie pasuje: świadectwo, wakacje, choinka, lato? 35

ZESTAW 3 KOMUNIKACJA

Lp. Pytanie Moduł

1. Jakie są twoje ulubione zabawki? 1
2. Skąd jesteś? Gdzie mieszkasz? 2
3. Zapytaj nauczycielkę (oficjalnie), skąd jest i gdzie mieszka. 2
4. Jaki jest twój ulubiony przedmiot szkolny i dlaczego? 3
5. Co może znajdować się w piórniku? 3
6. Jakie masz wady i zalety? 4
7. Jak wygląda twoja nauczycielka/twój nauczyciel? 4
8. Kim chcesz zostać w przyszłości? 5
9. Jaki jest twój ulubiony kolor? 6
10. Czy lubisz jesień? Dlaczego? 6
11. Jaką masz rodzinę? Opisz ją. 7
12. Ile masz lat? 8
13. Zrób działanie matematyczne, a następnie przeczytaj: 25 + 16 = 8
14. Jaki jest twój ulubiony owoc? Opisz go. 9
15. Jakie jest twoje ulubione warzywo? Opisz je. 9
16. Czym jeździsz do szkoły? 10
17. Czym lubisz jeździć na wakacje? 10

| 244
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

18. Jak często latasz samolotem? 10

19. Co robisz, kiedy jest ładna pogoda? 10
20. Do której klasy chodzisz? 11
21. Co jesz na śniadanie, obiad i kolację? 11
22. Opisz przyjęcie dla swoich lalek i misiów. 11
23. Kiedy odpoczywasz? 12
24. Czego nie lubisz jeść? 13
25. Co chciał(a)byś dostać od Świętego Mikołaja? 14
26. Opisz choinkę w swoim domu. 14
27. Czym dzieli się polska rodzina przed kolacją wigilijną? 14
28. Czego życzysz swoim rodzicom z okazji świąt? 14
29. Czym się interesujesz? 15
30. Jakie masz hobby? 15
31 Co umiesz robić? 15
32. Czego nie umiesz robić? 15
33. Co zwykle robisz rano, a co wieczorem? 16
34. Jak często oglądasz bajki? 16
35. Jesteś w restauracji, odpowiedz na pytanie: Co dla pani/pana? 17
36. Jesteś w restauracji, odpowiedz na pytanie: A co na danie główne? 17
37. Gdzie powiesz: „Dla mnie żurek”? 17
38. Gdzie usłyszysz: „Tam jest stolik dla państwa”? 17
39. Na jakim instrumencie muzycznym chciałabyś/chciałbyś grać? 18
40. Kiedy powiesz: ĺWszystkiego najlepszego”? 18
41. Czym interesuje się twoja koleżanka/twój kolega? 18
42. Jaka jest twoja babcia? Opisz ją krótko. 19
43. Co umie robić twój dziadek? 19
44. Jakie polskie legendy znasz? 20
45. Opowiedz, co robiłaś/robiłeś na ostatniej lekcji polskiego. 20
46. Opowiedz legendę o smoku wawelskim. 21
47. Opowiedz swoją ulubioną legendę. 21
48. Opisz, jak wygląda twoja klasa. 22
49. Opisz, jak wygląda dom twoich marzeń. 22
50. Jaki jest twój ulubiony sport? 23
51. Jaki sport twoim zdaniem jest najtrudniejszy? Dlaczego? 23
52. Kiedy masz urodziny? 25
53. Kiedy w Polsce obchodzi się Dzień Babci i Dzień Dziadka? Kiedy obchodzi 25
się te święta w Niemczech?
54. Kiedy w Polsce obchodzi się Dzień Mamy i Dzień Ojca? Czy te święta obcho- 25
dzi się także w Niemczech?
55. Kiedy i jak obchodzi się Dzień Dziecka? 25

245 |
 POWTÓRZENIE

56. Jakie zwierzę masz lub chciałabyś/chciałbyś mieć? Opisz je. 26

57. Czy lubisz chodzić do ZOO? Jakie zwierzęta można tam zobaczyć? 26
58. Jaka jest twoja ulubiona tradycja wielkanocna? Dlaczego? 27
59. Co mówisz swoim rodzicom lub dziadkom w czasie Świąt Wielkanocnych? 27
60. Za kogo chcesz się przebrać na bal przebierańców? 28
61. Co założysz na ważną uroczystość? 28
62. Twój kolega chce nakarmić tygrysa w zoo, zareaguj. 29
63. Powiedz koleżance/koledze, co można robić, a czego nie wolno w Szkole 29
Marzeń.
64. Czego nie można robić w zoo? Wymień 2 reguły. 29
65. Wymień trzy nazwy znaków zodiaku. 31
66. Jakie są twoje zalety? Wymień 3. 31
67. Co będziesz robić w wakacje? 32
68. Gdzie będziesz mieszkać w przyszłości? 32
69. Jakie danie będzie popularne za sto lat? 32
70. Jakie święto obchodzi się w Polsce 1 maja? 33
71. Jakie święto obchodzi się w Polsce 2 maja? 33
72. Jakie święto obchodzi się w Polsce 3 maja? 33
73. Opisz laurkę, jaką zrobisz dla swojej mamy. 34
74. Gdzie chcesz jechać na wakacje? 35
75. Co to jest świadectwo szkolne? 35

ZESTAW 4 ORTOGRAFIA/FONETYKA

Lp. Pytanie Moduł

1. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku cz. 1
2. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku sz. 1
3. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku lub w środku dz. 1
4. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku ź. 1
5. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku ci. 1
6. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku si. 1
7. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku ni. 1
8. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku dzi. 1
9. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku h. 1
10. Podaj 3 wyrazy, które mają na początku, w środku lub na końcu ch. 1
11. Podaj 3 wyrazy, które mają na początku lub w środku ó. 1
12. Podaj 3 wyrazy, które mają na początku, w środku lub na końcu u. 1
13. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku ż. 1
14. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku rz. 1

| 246
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

15. Podaj 3 wyrazy, które mają w środku lub na końcu ń. 1

16. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku ś. 1
17. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku ć. 1
18. Podaj 2 wyrazy, które mają na początku dź. 1
19. Wymień 3 litery polskiego alfabetu, które nie występują w niemieckim 1
alfabecie.
20. Wymień 3 spółgłoski miękkie. 2
21. ó czy u: temper_wka? 3
22. ó czy u: pi_rnik? 3
23. ż czy rz: odwa_ny? 4
24. Podaj 5 wyrazów, które mają na początku, w środku lub na końcu ł. 1, 4
25. i czy y: c_tr_na? 5
26. Wymień 5 wyrazów, które mają w środku lub na końcu ę. 5
27. Wymień 5 wyrazów, które mają w środku lub na końcu ą. 5
28. Uzupełnij: Je_e_ą li_ _e spadają z drzew. 6
29. Uzupełnij: Jesienią często pada de_ _ . 6
30. dz czy dzi: ro__na, ro__eństwo, cho__my, cho__ę? 7
31 sz czy si: mu__ę, mu__sz, mu__, mu__my, mu__cie, mu__ą? 7
32. Uzupełnij: __edem plus jeden równa się o__em. 8
33. Uzupełnij: __więć plus jeden równa się __sięć. 8
34. z czy ź/zi: __ródło, je__oro, pó__no, __łoty, __elony? 8
35. c czy ć/ci: __ma, __emny, __ały? 8
36. s czy ś/si: __anki, je__eń, wie__? 8
37. n czy ń/ni: __ebo, __arty, sło__ce? 8
38. ę czy ą: jeden z__b, dwa z__by? 9
39. Uzupełnij: samoch...d, ł...dka, autob...s, żagl...wka. 10
40. Ja idę, chodzę, jadę, jeżdżę. Ty ………………, ..............., ..............., ................. . 10
41. ż czy ź: je….dżę, je….dzimy, je….dżą, je….dzicie, je….dzi? 10
42. Jakie to słowa: t k o, o c, i y k d e, z m y c, d i z g e? 11
43. Uzupełnij: goł….b – goł….bie, z….b – z….by, d….b – d….by 12
44. Uzupełnij: pięć pomidor....w, ogórk....w, kalafior....w, burak....w. 13
45. Uzupełnij brakujące litery: szczę....cie, miło....ć, sło....ce, u....miech. 14
46. Przepisz i uzupełnij: Na choince jest dużo cukierk....w i piernik....w. 14
47. Uzupełnij: Co_ _ ie _ _ ie rano i wie_ _ orem m_ję z_by. 16
48. Uzupełnij: ogórki k_ _ _ on_. 17
49. Powtórz: W czasie suszy szosa sucha. 18
50. Powtórz: Czy tata czyta cytaty z Tacyta. 18
51. Powtórz: Stół z powyłamywanymi nogami. 18
52. Jakie to słowo: j a m r e s t o k n i e a w? 19
53. Jakie to słowo: i g o r e i p? 19

247 |
 POWTÓRZENIE

54. Wielka czy mała litera: S/s yrenka W/w arszawska? 20

55. Uzupełnij litery: Syrenka war_ _ awska t_ _yma tar_ _ę i mie_ _. 20
56. Wielka czy mała litera: S/s mok W/w awelski? 21
57. Powtórz: Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego. 21
58. Jaka to fraza: ukmod moiws w ukmoT ćonloW? 22
59. Powtórz: No cóż, że ze Szwecji. 22
60. Wymień 3 dyscypliny sportowe na literę b. 23
61. ą czy ę: dziesi_ć, dziesi_ty, pi_ć, pi_ty, pi_tnaście? 23
62. Uzupełnij pisemnie: Kw_e_ _e_ ple_ _ e _, bo p _ _ ep_ a_a. 25
63. dź, dz czy dż: w paź...ierniku, w listopa...ie? 25
64. ą czy ę: Lubi… zwierz...a./Nie lubi… zwierz...t. 26
65. ż czy rz: ...yrafa, ...ubr, ...aba? 26
66. ż czy rz: ...urek, szynka wiep...owa? 27
67. Sz czy rz: w...ystkiego najlep...ego? 27
68. Podaj 3 nazwy ubrań, które kończą się na i. 28
69. ch czy h: __ ałasować? 29
70. ż czy rz: __uć gumę? 29
71. u czy ó: ż__ć g__mę? 29
72. ch czy h: ……oroskop? 31
73. ż czy rz: Kozioro__ec, St__elec? 31
74. Powtórz: O, radości, iskro bogów, kwiecie Elizejskich Pól 33
75. Wielka czy mała litera: A/a ustria, Ch/ch orwacja, C/c ypr? 33
76. e czy u: Jank……, Frank……., Mateusz……, Rafal….., Maćk…...? 34
77. u czy o: Julk……, Zosi……., Ani….., Joann….., Mart…...? 34
78. wielka czy mała litera: D/d zień B/b abci? 34
79. ó czy u: h...śtawka, kolejka g...rska, kar...zela, ob...z? 35
80. ż czy rz: u...ądzenie, zje...dżalnia, Mo...e Bałtyckie? 35

ZESTAW 5 NIESPODZIANKA
(pytania kulturowe i frazeologiczne mogą być punktowane podwójnie)

Lp. Pytanie Moduł

1. Ułóż w porządku alfabetycznym wyrazy: żaba, zero, źrebak. 1
2. Ile głosek i liter ma wyraz rzecz? 1
3. Jaki jest polski odpowiednik wyrazu alfabet? 1
4. Jak zapytasz rodziców kolegi (oficjalnie) o to, skąd są i gdzie mieszkają? 2
5. Powiedz komplement swojemu koledze/swojej koleżance. 4
6. Co znaczy powiedzenie: Bez pracy nie ma kołaczy? 5
7. Jakie są kolory jesieni? 6

| 248
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

8. Jak jesienią zmienia się przyroda? 6

9. Co to jest babie lato lub polska złota jesień? 6
10. Jan Wiśniewski ma córkę, która nazywa się Ewa Wiśniew_ _ _. 7
11. Jakie są formy deminutywne (zdrobnienia) od następujących imion: Jan, Anna, 8
Zofia, Julia, Jakub?
12. Twoja koleżanka ma urodziny. Złóż jej życzenia. 8
13. Jaka jest oficjalna waluta w Polsce, Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii? 9
14. Opisz swoją podróż w kosmos. 10
15. Masz urodziny. Jaki pojazd chcesz dostać? 10
16. Jeśli lubisz wakacje nad wodą, możesz pływać …………. 10
17. Jaki jest twój ulubiony deser? 11
18. Czy poprawna jest wypowiedź: Dokąd jedziesz na wakacje? Na wakacje jadę 11
w czerwcu.
19. Co znaczy przysłowie Kto pyta, nie błądzi? 11
20. Podaj składniki do zrobienia pierniczków. 13
21. Co znaczy być w siódmym niebie? 13
22. Co znaczy ósmy cud świata? 13
23. Co można zwiedzić w Toruniu? 14
24. Kiedy obchodzimy Wigilię i Boże Narodzenie? 14
25. Zapytaj dorosłą osobę (oficjalnie) o zainteresowania. 15
26. Co to jest kółko zainteresowań? 15
27. Co jest twoim konikiem? 15
28. Czy umiesz latać? 15
29. Co to znaczy syreni śpiew? 16
30. Opisz swój dzień. 16
31 Wymień 3 dania popularne w polskiej kuchni. 17
32. Co to są imieniny? 17
33. Z czego składa się typowy polski obiad? 17
34. Odpowiedz na pytanie: Na co masz ochotę? 17
35. Kto i gdzie zwykle zadaje to pytanie: A dla pana? 17
36. Ułóż życzenia dla koleżanki z okazji świąt Bożego Narodzenia. 18
37. Co powiesz swojej babci w dniu jej święta? 19
38. Kiedy w Niemczech obchodzi się Dzień Dziadka? 19
39. Co obiecała rybakom Syrenka, kiedy od nich odpływała? 20
40. Kto i w jaki sposób pokonał Bazyliszka? 20
41. Gdzie możemy dziś podziwiać poznańskie koziołki? 21
42. Kto i w jaki sposób pokonał smoka wawelskiego? 21
43. Jaki jest tytuł wiersza o dwóch braciach, którzy w jednym stali domku? 22
44. Kiedy używamy wyrażenia Wolnoć Tomku w swoim domku? 22
45. Czy potrafisz wyjaśnić skąd wzięły się nazwy piłka nożna, koszykówka, siatkówka? 23

249 |
 POWTÓRZENIE

46. Wymień trzy miejsca, gdzie można uprawiać sport. 23

47. Kiedy masz urodziny? 25
48. Czy znasz idiom związany z pogodą lub nazwami miesięcy? 25
49. Wymyśl 3 zagadki o zwierzętach i zadaj je swoim rywalom. 26
50. Wymień 3 idiomy z nazwami zwierząt. 26
51. Opowiedz o tradycyjnych w Polsce i w Niemczech potrawach wielkanocnych. 27
52. Opowiedz o zwyczaju lanego poniedziałku. 27
53. Czy to zdanie jest poprawne: Ubieram buty? 28
54. Co masz dzisiaj na sobie? 28
55. Co zwykle nosisz latem? 28
56. Jeśli osoba nosi rozmiar M, to rozmiar S będzie na nią za ………, a rozmiar L 28
za ……… .
57. Co to znaczy, że można z kimś konie kraść? 29
58. Co to znaczy, że do tanga trzeba dwojga? 29
59. Jaki jest twój znak zodiaku? 31
60. Co to jest horoskop? 31
61. Co to znaczy: Nie kracz, bo wykraczesz? 32
62. Co to znaczy: Ta książka to biały kruk? 32
63. Kto jest autorem tekstu i kompozytorem muzyki Ody do radości? 33
64. Jak wygląda flaga Unii Europejskiej? 33
65. Jaką literą piszemy nazwy krajów? Wielką czy małą? 33
66. Co to jest majówka? 33
67. Kto jest autorem wiersza Spotkanie z matką? 34
68. Kiedy w Polsce obchodzi się Dzień Matki? 34
69. Kiedy w Polsce obchodzi się Dzień Ojca? 34
70. Wymień 3 nazwy parków rozrywki w Polsce. 35
71. Co można spotkać w parku rozrywki? 35
72. Jak poprosisz mamę o gorące kakao? 35
73. Jak powiesz grzeczniej: Chcę dostać rower? 35

| 250
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

Uwaga, klucz zawiera propozycje odpowiedzi, w przypadku gramatyki będą to propozycje praw-
dopodobnie jedyne możliwe, ale w innych kategoriach, jeśli pojawią się dobre odpowiedzi, inne
niż proponowane, należy je uznać za właściwe.

ZESTAW 1 GRAMATYKA

Lp. Odpowiedź Moduł

1. jesteśmy, jesteście 2
2. mieszkają 2
3. śniadanie, jabłko – rodzaj nijaki, język – rodzaj męski, linijka – rodzaj żeński 3
4. dobra 4
5. urzędniczka 5
6. ładnym miastem 5
7. Niemcem 6
8. jesienią, na jesieni 6
9. ta jesień 6
10. młodszą siostrę 7
11. wolisz 7
12. jedzą 8
13. ja wiem, oni nie wiedzą 8
14. słodkie pomarańcze 9
15. centra handlowe 9
16. idę, idziesz, idzie, idziemy, idziecie, idą 10
17. chodzę, chodzisz, chodzi, chodzimy, chodzicie, chodzą
18. jadę, jedziesz, jedzie, jedziemy, jedziecie, jadą 10
19. jeżdżę, jeździsz, jeździ, jeździmy, jeździcie, jeżdżą 10
20. np. Na śniadanie lubię jeść płatki z mlekiem. 11
21. np. Lubię bawić się lalkami i klockami. 11
22. np. złotą, małą, śliczną, piękną 11
23. siostrą 12
24. dwa węże 12
25. soku jabłkowego 13
26. dwa banany, pięć bananów 13
27. pięć pomarańczy 14
28. troje dzieci 14
29. znanym archeologiem 15
30. muzyką i sportem 15
31 podróżami i rysowaniem 15
32. całuję, całujesz, całuje, całujemy, całujecie, całują 16

251 |
 POWTÓRZENIE

33. karmię, karmisz, karmi, karmimy, karmicie, karmią 16

34. wstaję, wstajesz, wstaje, wstajemy, wstajecie, wstają 16
35. jem, jesz, je, jemy, jecie, jedzą 16
36. smakuje mi 17
37. lubię 17
38. Julia zajmuje się śpiewaniem i rybką. 18
39. Kacper często gra na komputerze. 18
40. Zosia i Julia piszą list do Świętego Mikołaja. 18
41. Prawie w każdą sobotę chodzimy do polskiej szkoły. 18
42. Przykładowa odpowiedź: dobrze, ładnie, brzydko. 19
43. Przykładowa odpowiedź: zielony, mały, duży. 19
44. przeczytałem, przeczytałeś, przeczytał, przeczytaliśmy, przeczytaliście, 20
przeczytali
45. napisałam, napisałaś, napisała, napisało, napisałyśmy, napisałyście, napisały 20
46. mieszkałem, mieszkałeś, mieszkał, mieszkaliśmy, mieszkaliście, mieszkali 20
47. zrobiłam, zrobiłaś, zrobiła, zrobiło, zrobiłyśmy, zrobiłyście, zrobiły 20
48. szedłem, szedłeś, szedł, szliśmy, szliście, szli/szłam, szłaś, szła, szło, szłyśmy, 21
szłyście, szły
49. mogłem, mogłeś, mógł, mogliśmy, mogliście, mogli/mogłam, mogłaś, mogła, 21
mogło, mogłyśmy, mogłyście, mogły
50. pod 22
51. nad 22
52. między fotelem a szafą 22
53. między książkami 22
54. pierwszy 23
55. drugi 23
56. piątą 23
57. w grudniu 25
58. dwudziestego szóstego maja 25
59. czternasty lutego 25
60. o której 26
61. Jakie 26
62. Który 26
63. jakie 26
64. czapkę 28
65. noszę 28
66. koronę/kapelusz 28
67. Batmana/Spidermana 28
68. Np. trzeba czytać książki. 29
69. Tutaj nie wolno skakać do wody. 29

| 252
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

70. nie wolno 29

71. będzie, będziemy, będziecie, będą 31
72. mógł/mogła 32
73. chciały 32
74. grał/grała 32
75. np. Za sto lat ludzie będą mogli mieszkać na Księżycu. 32
76. np. więc będę bawić się w domu. 33
77. np. ale mama się nie zgadza. 33
78. np. i śpiewa codziennie przed lustrem. 33
79. Drogi Aleksie, Drogi Kacprze 34
80. Droga Julio, Droga Zosiu 34
81. Wypiłbym 34
82. chciałabym, skakałabym 34
83. chciałby, chcielibyśmy, chcielibyście, chcieliby 34
84. chciałaby, chciałybyśmy, chciałybyście, chciałyby 34

ZESTAW 2 LEKSYKA

Lp. Odpowiedź Moduł

1. zjeżdżalnia 1
2. okropnie 2
3. poniedziałek, wtorek, środa, czwartek, piątek, sobota, niedziela 3
4. np. matematyka, język polski, język niemiecki, historia, geografia 3
5. leniwy 4
6. ciekawy 4
7. muzyka 5
8. np. biały, czarny, niebieski, żółty, czerwony, zielony 6
9. wiosna, lato, jesień, zima 6
10. przyjaciel 7
11. rodzeństwo 7
12. np. jabłko, gruszka, banan, pomarańcza, kiwi, winogrono 9
13. np. ziemniak, marchewka, ogórek, cebula, sałata 9
14. gorzki 9
15. samolot 10
16. np. statek, łódka, kajak 10
17. np. na rolkach, na wrotkach, na hulajnodze, na rowerze 10
18. np. pies, kot, rybki 11
19. żółw 11
20. np. Jak? Gdzie? Kiedy? Co? Czym? Kto? Dlaczego? 11

253 |
 POWTÓRZENIE

21. np. książki, podręczniki, mapy, poradniki, przewodniki 12

22. np. ogórki, pomidory, paprykę, pieczarki 12
23. np. kostka masła, pudełko ciastek, butelka mleka, kilogram cukru 13
24. np. karp, barszcz z uszkami, pierogi, makowiec, sernik 14
25. np. bombki, lampki, łańcuch, gwiazda, czubek, pierniczki 14
26. np. śpiewanie, rysowanie, taniec 15
27. np. 1. znaczki, 2. karty z piłkarzami, 3. pocztówki 15
28. przyrodnicze 15
29. np. wstawać, myć zęby, jeść śniadanie, iść do szkoły, ubierać się 16
30. rzadko, często lub zwykle 16
31 np. sernik, szarlotkę, lody 17
32. nazwa jedzenia, np. Smakuje mi to ciasto. 17
33. np. Podoba mi się ten film. 17
34. kiszone 17
35. koszyk wielkanocny 18
36. np. karty z piłkarzami, znaczki, pocztówki, kolorowe długopisy 18
37. np. fortepian, gitara, skrzypce 18
38. majsterkować 19
39. siwe 19
40. przedmieścia 19
41. Syrenka trzyma miecz i tarczę. 20
42. rybak 20
43. Warszawa to stolica Polski. 20
44. Bazyliszek zamieniał ludzi w kamień. 20
45. Bazyliszek mieszkał na Starym Mieście. 21
46. Poznań 21
47. Kraków 21
48. np. sofa, fotel, krzesło 22
49. np. lodówka, zmywarka, stół 22
50. sypialnia 22
51. np. jazda na nartach, jazda na łyżwach, jazda na sankach 23
52. np. tenis, piłka nożna, pływanie 23
53. rakieta tenisowa 23
54. Miesiąc, w którym zaczyna się rok, to styczeń. 25
55. Miesiąc, w którym zaczynają się wakacje, to czerwiec. 25
56. wiosna, lato, jesień, zima 25
57. np. tygrys, lew, aligator 26
58. np. koń, krowa, pies 26
59. Dokończ zdanie: Aleks jest zawsze głodny jak wilk. 26
60. Dokończ zdanie: Julka jest dziś zła jak osa. 26

| 254
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

61. święconka 27
62. pomalowane jajko, które wkładamy do święconki 27
63. np. jajka, chleb, sól 27
64. np. szalik, czapka, rękawiczki, kurtka 28
65. np. spódnica, sukienka 28
66. np. ogrodniczki, bojówki, szorty, legginsy 28
67. chłopak kąpielówki, a dziewczyna strój/kostium kąpielowy 28
68. np. przypisywać komuś, a nie sobie, zrobienie czegoś złego 29
69. np. rozpłakać się 29
70. np. być głośno 29
71. np. słabe strony 31
72. np. mocne strony 31
73. np. pojutrze, za rok, w przyszłym tygodniu 32
74. np. umiejętność przenoszenia się w czasie 32
75. np. Litwa, Malta, Portugalia 33
76. O radości iskro bogów 33
77. Brazylia 33
78. kura – pisklę, owca – jagnię 34
79. babciu 34
80. nożyczki 34
81. np. laurka, korale, zakładka do książki 34
82. skakanka 35
83. boisko 35
84. HUŚTAWKA 35
85. choinka 35

ZESTAW 3 KOMUNIKACJA

Lp. Odpowiedź Moduł

1. np. lalka, klocki, ... 1
2. Jestem z… . Mieszkam w… . 2
3. Skąd pani jest? Gdzie pani mieszka? 2
4. np. Moim ulubionym przedmiotem szkolnym jest przyroda, bo lubię naturę 3
i zwierzęta.
5. np. długopis, ołówek, gumka, kredki 3
6. Jestem…. – to moje zalety. Jestem… – to moje wady. 4
7. np. Moja nauczycielka jest… . Ona ma… oczy i … włosy. 4
8. np. W przyszłości chcę/chciał(a)bym zostać/być lekarzem. 5
9. np. Moim ulubionym kolorem jest niebieski. 6

255 |
 POWTÓRZENIE

10. Lubię jesień, bo… . Nie lubię jesieni, bo jesienią... 6

11. np. Moja rodzina jest mała. Mam mamę, tatę i jedną siostrę. Moja siostra jest 7
młodsza. Mam też babcię i dziadka.
12. Mam… lat(a). 8
13. 41 (dwadzieścia pięć plus szesnaście równa się czterdzieści jeden) 8
14. np. Moim ulubionym owocem jest … . …. ma … kształt i … smak. 9
15. np. Moim ulubionym warzywem jest … . …. ma … kształt i … smak. 9
16. np. Do szkoły jeżdżę samochodem z rodzicami. 10
17. np. Na wakacje lubię jeździć pociągiem. 10
18. np. Latam samolotem dwa razy w roku. 10
19. np. Kiedy jest ładna pogoda, jeżdżę z siostrą na rowerze. 10
20. np. Chodzę do pierwszej klasy. 11
21. np. Na śniadanie jem kanapkę, na obiad rosół, na kolację spaghetti. 11
22. np. Na przyjęciu będzie herbata, babeczki z kremem. Będzie muzyka. 11
23. np. po szkole, w weekend, wieczorem 12
24. np. pierogów, chleba z masłem, zupy ogórkowej 13
25. np. zestaw klocków, lalkę, psa, rower, rolki 14
26. np. Moja choinka jest wysoka, wiszą na niej kolorowe bombki i lampki. 14
27. opłatkiem 14
28. np. zdrowia, miłości, uśmiechu, wspaniałych prezentów 14
29. np. Interesuję się piłką nożną. (ważne, żeby były zachowane formy narzędnika) 15
30. np. Gotowanie to moje hobby. 15
31 np. Umiem rozwiązywać krzyżówki. 15
32. np. Nie umiem pływać. 15
33. np. Rano jem śniadanie, a wieczorem oglądam bajkę. 16
34. np. Często oglądam bajki./Rzadko oglądam bajki. 16
35. np. Dla mnie zupa pomidorowa. Poproszę zupę pomidorową. 17
36. np. Poproszę naleśniki z serem. 17
37. w restauracji 17
38. w restauracji 17
39. np. na wiolonczeli 18
40. np. z okazji świąt, urodzin, imienin 18
41. np. samochodami/lalkami 18
42. Moja babcia jest... . 19
43. Mój dziadek umie... . . 19
44. Znam... 20
45. Na ostatniej lekcji polskiego... . 20
46. Legenda o smoku wawelskim opowiada o... . 21
47. Moja ulubiona legenda to... . 21
48. Moja klasa jest duża/mała/średniej wielkości. W mojej klasie jest/są... . 22

| 256
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

49. Dom moich marzeń jest... W domu moich marzeń jest/są... 22

50. Mój ulubiony sport to... . 23
51. Moim zdaniem najtrudniejszy sport to..., ponieważ... . 23
52. Urodziny mam... . 25
53. Dzień Babci – w Polsce 21.01, w Niemczech w drugą niedzielę października, 25
Dzień Dziadka – w Polsce 22.01, w Niemczech – brak.
54. Dzień Matki – 26.05, Dzień Ojca – 23.06. 25
55. Dzień Dziecka – 01.06; dzieci dostają prezenty. 25
56. Chciałabym/chciałbym mieć... . 26
57. Lubię/nie lubię… . Można tam zobaczyć... . 26
58. Moja ulubiona tradycja wielkanocna to..., ponieważ... . 27
59. Wesołych Świąt Wielkanocnych, smacznego jajka, szalonego i mokrego 27
śmigusa–dyngusa.
60. np. Chcę się przebrać za pirata. 28
61. np. Założę elegancką sukienkę, rajstopy i pantofelki. 28
62. np. Nie wolno karmić zwierząt w zoo! 29
63. np. W Szkole Marzeń wolno jeść lody w czasie lekcji. W Szkole Marzeń nie 29
można się stresować.
64. np. W zoo nie wolno podchodzić zbyt blisko zwierząt. W zoo nie wolno 29
hałasować.
65. np. Byk, Baran, Wodnik 31
66. np. inteligencja, wrażliwość, cierpliwość 31
67. np. Będę opalać się na plaży. 32
68. np. W przyszłości będę mieszkać w Nowym Jorku. 32
69. np. Za sto lat wciąż będzie popularny kebab. 32
70. Międzynarodowy Dzień Pracy 33
71. Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej 33
72. Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791 r. 33
73. np. Jest duża, na niej kolorowe kwiaty z bibuły i kokardka z materiału. 34
74. np. nad morze 35
75. To dokument poświadczający zakończenie klasy. 35

257 |
 POWTÓRZENIE

ZESTAW 4 ORTOGRAFIA/FONETYKA
Lp. Odpowiedź Moduł
1. czekolada, czarodziej, czapka... 1
2. szal, szkoła, szuflada... 1
3. dzwonek, dzbanek, pędzelek... 1
4. źrebak, źrenica, źdźbło, źródło... 1
5. ciocia, ciasto, ciuchcia... 1
6. siostra, siatkówka, siedem... 1
7. niebo, nietoperz, niania... 1
8. dzień, dziadek, dziecko... 1
9. hipopotam, hokej, huśtawka... 1
10. chleb, słuchać, duch... 1
11. ósemka, ołówek, mrówka... 1
12. ul, ulica, urodziny... 1
13. żaba, żart, żyrafa... 1
14. rzeka, rzecz, rzodkiewka... 1
15. słoń, słońce, koń, bańka... 1
16. śniadanie, ślimak, świnka... 1
17. ćwierkać, ćma, ćwiczenie... 1
18. dźwig, dźwięk... 1
19. ą, ę, ć, ń, ś, dź... 1
20. ś (si), ź (zi), ń (ni), ć (ci), dź (dzi) 2
21. ó 3
22. ó 3
23. ż 4
24. ławka, ołówek, stół, Łukasz, małpa, ładny, łatwy, długi, włosy... 1, 4
25. cytryna 5
26. tęcza, język, węże, chcę, piszę, myję... 5
27. ząb, pająk, wąż, chcą, piszą, myją... 5
28. jesienią liście 6
29. szcz 6
30. rodzina, rodzeństwo, chodzimy, chodzę 7
31 muszę, musisz, musi, musimy, musicie, muszą 7
32. Siedem, osiem 8
33. Dziewięć, dziesięć 8
34. źródło, jezioro, późno, złoty, zielony 8
35. ćma, ciemny, cały 8
36. sanki, jesień, wieś 8
37. niebo, narty, słońce 8
38. ząb, zęby 9

| 258
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

39. samochód, łódka, autobus, żaglówka 10

40. Ty idziesz, chodzisz, jedziesz, jeździsz 10
41. jeżdżę, jeździmy, jeżdżą, jeździcie, jeździ 10
42. kto, co, kiedy, czym, gdzie 11
43. gołąb – gołębie, ząb – zęby, dąb – dęby 12
44. pomidorów, ogórków, kalafiorów, buraków 13
45. szczęście, miłość, słońce, uśmiech 14
46. Na choince jest dużo cukierków i pierników. 14
47. Codziennie rano i wieczorem myję zęby. 16
48. kiszone 17
49. W czasie suszy szosa sucha. 18
50. Czy tata czyta cytaty z Tacyta? 18
51. Stół z powyłamywanymi nogami. 18
52. majsterkowanie 19
53. pierogi 19
54. Syrenka warszawska 20
55. Syrenka warszawska trzyma tarczę i miecz. 20
56. smok wawelski 21
57. Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego. 21
58. Wolnoć Tomku w swoim domku 22
59. No cóż, że ze Szwecji. 22
60. boks, badminton, baseball 23
61. dziesięć, dziesiąty, pięć, piąty, piętnaście 23
62. Kwiecień plecień, bo przeplata. 25
63. w październiku, w listopadzie 25
64. Lubię zwierzęta. / Nie lubię zwierząt. 26
65. żyrafa, żubr, żaba 26
66. żurek, szynka wieprzowa 27
67. wszystkiego najlepszego 27
68. ogrodniczki, majtki, skarpetki, bojówki, kąpielówki, rękawiczki 28
69. hałasować 29
70. żuć 29
71. żuć gumę 29
72. horoskop 31
73. Koziorożec, Strzelec 31
74. O, radości, iskro bogów, kwiecie Elizejskich Pól 33
75. Austria, Chorwacja, Cypr 33
76. Janku, Franku, Mateuszu, Rafale, Maćku 34
77. Julko, Zosiu, Aniu, Joanno, Marto 34
78. Dzień Babci 34

259 |
 POWTÓRZENIE

79. huśtawka, kolejka górska, karuzela, obóz 35

80. urządzenie, zjeżdżalnia, Morze Bałtyckie 35

ZESTAW 5 NIESPODZIANKA
(pytania kulturowe i frazeologiczne mogą być punktowane podwójnie)

Lp. Odpowiedź Moduł

1. zero, źrebak, żaba 1
2. 3 głoski, 5 liter 1
3. abecadło 1
4. Gdzie państwo mieszkają? Skąd państwo są? 2
5. np. Masz ładny sweter. Jesteś miłym kolegą. Jesteś dobrą koleżanką. 4
6. np. musimy ciężko pracować, żeby osiągnąć cel; każdy sukces wiąże się z cięż- 5
ką pracą.
7. żółty, brązowy, złoty, purpurowy, ... 6
8. np. liście zmieniają kolory i spadają z drzew, owoce i warzywa dojrzewają, 6
rosną grzyby ...
9. Babie lato lub polska złota jesień – to okres pięknej, ciepłej pogody we wrze- 6
śniu i w październiku, gdy liście zmieniają kolor.
10. Wiśniewska 7
11. np. Jaś, Ania, Zosia, Julka, Kuba 8
12. np. Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin! 8
13. W Polsce – złoty, w Unii Europejskiej – euro, w Wielkiej Brytanii – funt. 9
14. W kosmos polecę rakietą. Będę spacerować po Księżycu. 10
15. rower/statek kosmiczny/prywatny helikopter 10
16. łódką, żaglówką, kajakiem, statkiem, rowerem wodnym, motorówką 10
17. np. lody/babeczki z kremem 11
18. Nie jest poprawne. Dokąd? np. do Polski, nad morze, w góry 11
19. Zamiast uczyć się na własnych błędach, możemy zapytać o radę. 11
20. miód, masło, cukier puder, jajko, mąka, soda oczyszczona, kakao, przyprawa 13
21. czuć się szczęśliwym, być bardzo zadowolonym 13
22. coś wspaniałego, wyjątkowo zachwycającego 13
23. Muzeum Żywego Piernika 14
24. Wigilia – 24 grudnia, Boże Narodzenie – 25 i 26 grudnia 14
25. np. Czym się pani/pan interesuje?/Jakie ma pani/pan hobby? 15
26. np. Kółko zainteresowań to dodatkowe zajęcia, na których można rozwijać 15
swoje talenty.
27. np. Puzzle to mój konik. 15
28. Tak, umiem latać. / Nie, nie umiem latać. 15

| 260
 MODUŁ 37. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE: Z INNEJ BAJKI...

29. piękny, urzekający głos/śpiew 16

30. np. Zwykle rano budzę się, myję się, ubieram się, a potem jem śniadanie… 16
31 np. pierogi, tatar, zupa grzybowa 17
32. np. przyjęcie z okazji dnia, który jest przypisany w kalendarzu patronowi da- 17
nego imienia.
33. np. pierwsze danie – zupa, drugie danie, np. ziemniaki, mięso, surówka, deser, 17
kompot.
34. np. Mam ochotę na jajecznicę i parówki. 17
35. Kelner w restauracji. 17
36. np. Dużo zdrowia, pięknych prezentów, dużo uśmiechu. 18
37. Np. Wszystkiego najlepszego z okazji Dnia Babci, dużo zdrowia... 19
38. Nie ma takiego dnia. 19
39. Obiecała im, że będzie bronić miasta. 20
40. Zrobił to młody chłopiec. Pokazał Bazyliszkowi lustro i ten zamienił się w ka- 20
mień, kiedy zobaczył swoje odbicie.
41. Na Rynku Starego Miasta w Poznaniu, na szczycie ratuszowej wieży. 21
42. Zrobił to szewczyk podrzucając mu owcę wypchaną siarką. 21
43. Paweł i Gaweł 22
44. Kiedy chcemy, aby ktoś nie rządził się w naszym domu i uszanował naszą 22
przestrzeń.
45. piłka nożna – bo noga, koszykówka – bo kosz, siatkówka – bo siatka 23
46. hala sportowa, boisko, stadion 23
47. Urodziny mam... 25
48. Np. w marcu jak w garncu 25
49. Przykładowa zagadka: Jest duży, żyje na sawannie, mówi się o nim, że to król 26
zwierząt.
50. Np. głodny jak wilk, odważny jak lew, zły jak osa 26
51. np. babka wielkanocna, żurek z kiełbasą i jajkiem, mazurek 27
52. W lany poniedziałek... 27
53. nie, buty się zakłada, nie można ich ubrać (np. w czapkę, szalik itp.) 28
54. np. Dzisiaj mam na sobie niebieskie spodnie, różową bluzkę i skarpetki. 28
55. np. Latem zwykle noszę klapki, szorty i koszulkę. 28
56. za mały, za duży 28
57. np. To znaczy, że możemy na kogoś zawsze liczyć, że ten ktoś jest lojalny 29
i może nam towarzyszyć we wszystkim.
58. np. To znaczy, że dwie strony muszą się zaangażować, żeby coś się wydarzyło. 29
59. np. Mój znak zodiaku to Waga. 31
60. np. Horoskop to charakterystyka osoby albo przepowiednia tego, co będzie. 31
61. np. Nie mów źle o czymś, co ma się dopiero wydarzyć, bo rzeczywiście tak 32
się stanie.

261 |
 POWTÓRZENIE

62. np. To znaczy, że ta książka jest wyjątkowa, unikalna, cenna. 32

63. Friedrich Schiller – autor tekstu, Ludvig van Beethoven – kompozytor muzyki 33
64. 12 gwiazd na lazurowym tle 33
65. Wielką 33
66. długi weekend majowy w Polsce, majowa wycieczka za miasto 33
67. Konstanty Ildefons Gałczyński 34
68. 26 maja 34
69. 23 czerwca 34
70. np. Energylandia, Majaland, Dinopark w Zatorze 35
71. np. karuzele, zjeżdżalnie, sklepy z pamiątkami 35
72. np. Mamo, chciałbym/chciałabym się napić gorącego kakao. 35
73. Chciałbym/chciałabym dostać rower. 35

| 262