BweI vIr isMG Aqy sU&I rh`svwd: AMqr sMvwd
pRq`K jgq AMdr rh`s AnuBv dw rh`s hmySw bixAw rihMdw hY[ jykr rh`s jgq nUM
KolHx dw Xqn kIqw jwey qW ausdy AMdr hI iviBMn rh`s aujwgr huMdy idRStIgocr huMdy
hn, ijhnW dIAW iviBMn kotIAW bxweIAW jw skdIAW hn[ BwrqI rh`s AnuBv nUM
iqMn pRmu`K dwieirAW AMdr ivgisq huMdw dyiKAw jw skdw hY[ pihlw qWqirk
AiBAws hY, ijs dy SurUAwqI AMS hV`pw mohnjdwVo dI siBAqw ivc ivDmn sn[
AQrÍvyd qMqr nUM dYvI bwxI dw Awsrw pRdwn krdw hY[ smyN Anuswr SYv, Swkq Aqy
vYSxv qMqr dy m`q pYdw hoey[ ivkisq qWqirk m`qW dw pRmu`K AwDwr iksy dYvI srUp
au`pr tyk r`Kky, AwpxI qu`Cqw iv`c ausdI auc ` qw nUM jgwky, aus iv`coN DrqI’qy jIvn
jIx leI iviBMn ividAwvW dw inrmwx krn au`pr AwDwirq hY[ pRq`K ieMdrAwvI
AnuBv qoN sUKm ieMdrAwvI AnuBv pRwpq krn dy Xqn iv`c rs inSpqI dw kwiv
SwsqrI is`DWq qWqirk AiBAws dw hI is`tw hY[ BwrqI sMdrB iv`c dUsrI v`fI
rh`svwdI au`plBDI Xog dy rUp iv`c swhmxy AwauNdI hY[ pqMjlI Xog Swsqr mwnisk
ic`q ivRqIAW nUM inXMiqRq krky ieMdrIAW qoN AqIq SUMnX AnuBv dy AiBAws nwl
joVdw hY[ Aglyry smyN iv`c gorKnwQ ny Xog nUM BgqI nwl joiVAw Aqy bRihmMf dy
Awkwr nUM ipMf iv`coN smJx v`l moiVAw[ gorKnwQ AwpxI rcnw “is`D is`DWq p`DqI”
dy AMqrgq prm bRhm SUMnX qoN ikvyN kwrn, sUKm Aqy sQUl AwkwrW iv`c Aw irhw
hY, nUM is`DWq b`D kridAW, muV kuMfilnI nUM auDrvgwmI krky, iehnw AwkwrW iv`c dI
huMdy hoey prm bRhm ikvyN hoxw hY, dy AiBAws dI p~DqI inrDwirq krdw hY[ AYsw
jogI ipMf sMivqI khwauNdw hY ijs ny ipMf dy AMdr hI bRihmMf nUM jwx ilAw, ausy nUM
AvDUq ikhw jWdw hY[ prm SUMnX qoN jo ku`J hoNd iv`c AwauNdw hY auh aus AMdr pihlW
hI mOjUd sI, sB Awkwr aus dy AvkwS iv`c siQ`q rihMdy hn[ gorK bwxI iv`c aus
nUM ‘inrMXn kI kwieAw’ ikhw igAw hY[ AvDUq Awqmq`q qoN jwxU, Awqm-isiQq
rihMdw sB Awsiqk nwsiqk m`qW iv`c smMnvX sQwipq krdw hY[ Awp bRhm srUp
hoieAw jogI prm igAwqw huMdy hoieAW vI gurU A`gy sdw nqmsqk rihMdw hY[ rh`svwd
dw qIsrw BwrqI dwierw surq Sbd Xog nwl sMbMiDq hY[ ieh AnuBv Awqm qoN
pRmwqm v`l dw inrMqr s&r hY[ ieh qMqr Aqy Xog nUM vI Awpxy AMdr smw lYx dI
smr`Qw r`Kdw hY[ prMqU ies dy AMqrgq gurmuK nUM qmwm hyTly swDnW dw iqAwg
krky A`gy c`lxw pYNdw hY[ nw qW ies iv`c ieMdrIAW dI riskqw vDwaux dI zrUrq
hY nw ieMdrIAW dI cMclqw nUM h`T krm duAwrw kTorqw nwl rokx dw Xqn BwrU rihMdw
hY Aqy nw hI prm mnu`K jW prm SUMnX ho jwxw Aw^rI mukwm[ ndr imhr au`pr
Brosw r`Kky, nyk Aml, syvw Aqy sbr sMqoK nwl, pwrbRhm v`l iDAwn krky, nwm
jpidAW lgwqwr inrMqr ie`k gqI bxI rihMdI hY[ surq Sbd Xog qoN pUrv BwrqI
rh`svwdI prMprw bRhm nUM Awpxw AMiqm l^S mMn ky c`l rhI sI, pwrbRhm dw iDAwn
pwr SUMnX dy icMqn v`l moV idMdw hY[ “gurmiq dy ‘Sbd-suriq’ jog qoN Bwv suriq
dw Sbd nwl joVnw hY[”1 pwr bRhm Sbd srUpI hY, Awqmw suriq hY, jo Sbd qoN
ivCVI hoeI hY, ieh ivCoVw vI pwr bRhm dI dwq hY, ijs dy kwrx suriq nUM inj dI
pCwx huMdI hY ik auh Asl iv`c Sbd hI hY[ suriq Sbd dI pwqr hY, ijvyN suxweI
dyx dI bwhrI qwkq Avwz dI pwqr hY[ ijs qrHW suriq Sbd nwl juVdI jWdI hY,
auh Awpxy Asl srUp v`l v`DdI jWdI hY[
sU&I rh`svwd ieslwm dI iek pRm`uK SwK hY, ijs nUM qs`vu& dy nwm hyT iek sWJy
rh`svwdI rUp iv`c dyiKAw jw skdw hY[ ieslwmI rh`svwd dI SurUAwq gwry-ihrw
iv`c hzrq muhMmd swihb duAwrw kIqy jWdy izkry-ielwhI Aqy murwkby qoN ho geI
sI[ Awp duAwrw pRqIpwidq kIqy juhd iebwdq dy qrIikAW nUM ^ul&w-ey-rwiSdIn
Aqy hor shwbIAW duAwrw A`gy vDwieAw igAw[ qs`vu& ieslwm dw auh sWJw kyNdr
hY ij`Qy SIAw Aqy suMnI donoN qrHW dy rh`svwdI sMq iek`Ty ho jWdy hn[ AwmqOr qy suMnI
ieslwm nUM sU&IAW dy ivru`D dyiKAw jWdw irhw hY pr suMnI dwiery AMdr rihMidAW vI
qs`vu& dy ielm iv`c vwDw ivdvwnw v`loN kIqw jWdw irhw hY[ mu`Flw &rk ivAwiKAw
dw hY, ieslwm dy hr iPrky dy AMdr is`DWqk iviBMnqw pweI jWdI hY[ qs`vu& dw
pRmu`K kwrj bMdy v`loN A`lwh nwl muV is`Dw sMbMD joVxw hY, ijsdy sMdrB iv`c auh
A`lwh qoN iv`CV jwx dy kwrxw dI qlwS krdw, AwpxI hoNd dI pCwx v`l muVdw,
ausdw A`lwh nwl kI sMbMD hY, Aijhy svwlW dy au`qr Bwldw auh kurwn, hdIs Aqy
ivdvwnw dy m`q nUM sMdrB iv`c r`KidAW nvyN is`DWqW dI GwVq krdw hY[ sU&I kvI dy
XkIn dw pihlw AwDwr ausdy iPrky dy is`DWq bxdy hn, auhnw Anuswr aus dI
iebwdq dy AiBAws iv`coN aus dw injI rh`svwdI AnuBv inkldw hY[ sU&I kwiv aus
AnuBv dI AiBivAkqI hY, ieh AnuBv injI huMdw hoieAw vI kurwn Aqy hdIs dI
rOSnI iv`c prKx Xog bixAw rihMdw hY[ sU&I dw kwiv bMdZI dw cwA qW pYdw krdw
hY pr pRcwr dw swDn nhIN bxdw[ ies dUrI nUM bxweI r`Kx leI auh isrjxwqmk
klpnw dw BrpUr lwB auTwauNdw hY[
BweI vIr isMG horW dw swrw jIvn gurmiq aup ` r AwDwirq sI, auh kvI hox dy nwl-
nwl iek Sbd AiBAwsI gurmuK vI sn[ Sbd AiBAwsI gurmuK rh`svwdI iek
ibhqr mnu`K hox dI qWG iv`c inrMqr AiBAws krdw rihMdw hY qWik auh kbUilAw
jwvy Awpxy ipAwry v`loN, ijs A`gy auh pUrx smrpx kr cu`kw hY[ prMqU ieh ipAwrw
swDwrx mnu`KI hoNd r`Kdw mihbUb nhIN blik inrwkwr Akwl pRIqm hY jW aus dw
kwl dy bMDn nUM Dwrx kr AvqirAw swkwr gurU rUp[ sMswr Br dy rh`svwd Awps
iv`c bySk bhuq swrI iviBMnqw r`Kdy hn prMqU auhnw dI ivkws Xwqrw iv`c ku`J
Aijhy pVwA AwauNdy hn ik auhnw drimAwn sMvwd hoxw SurU ho jWdw hY[ rh`svwdI
ibrqI r`Kx vwly ivAkqI swhmxy DrmW, nslW Aqy dyS, rMg BydW dy vKryvyN im`txy
SurU ho jWdy hn[ auh AwpxI qVpdI rUh nUM jdoN dUsrIAW qVpdIAW rUhW dy ibrho
AnuBv dy drpx iv`c dyKdw hY qW aus nUM &rk nzr nhIN AwauNdw[ pMjwbI sU&I kwiv
ivclw ibrho dw qIvr vlvlw pMjwbI mwniskqw AMdr ieSk zjbw jgwauNdw AwieAw
hY[ ijs dI pMjwbI siBAwcwr AMdr iek ivSyS QW bxI hoeI hY[ koeI rh`svwdI
AwpxI prMprw iv`coN ArUp bwry jo SurUAwq iv`c suxdw hY, ausy iv`co aus dy XkIn dw
pihlw ^mIr bxdw hY[ sU&I A`lwh bwry suxdw hY ik auh hY, qW, bs hY[ ieh XkIn
aus dI pihlI pOVI bxdw hY[ ies XkIn shwry auh aus v`l v`Ddw jWdw hY Aqy aus
nUM pRq`K dyKxw cwhuMdw hY[ ies dy leI auh mwrg dI Koj krdw hY, aus nUM prMprw
iv`coN hI murSd dI d`s pYNdI hY[ ieh murSd A`lwh Aqy nbI dw nUr Awpxy nUrwnI
klb iv`c lukweI bYTw hY[ ij`Qy dunIAW hor hor vsqUAW dI AwiSk hoeI huMdI hY sU&I
murSd dw AwiSk ho jWdw hY[ sU&I Awpxy AnuBv duAwrw holI-holI pRq`K krdw jWdw
hY ik murSd qoN isvw hor dUjw koeI nhI jo aus nUM pwr lgw sky[ prMqU murSd kyvl
aus dw mlwh nhIN auh Awp ^udw hY[ ies qrHW sU&I dw AiBAws qWqirk rh`svwdI
qoN iBMn huMdw jWdw hY[ qWqirk rh`svwdI gurU dI Srx iv`c qW huMdw hY prMqU auh Awpxy
bRihmMfI srUp dI qlwS iv`c vDyry hY ijs nwl auh Awp iSv ho jwey[ prMqU sU&I ^ud
hsqI imtw ky Awpxy murSd dw AgMmI dIdwr pRwpq krnw cwhuMdw hY[ iesy leI
murSd dw dyh srUp swhmxy huMdy hoieAW vI auh aus dw dIdwr mMgdw hY[ ieh dIdwr
nUrwnI vIdyh dIdwr hY[ ijs nUM pRwpq krn dI Gwlxw ie`k XkIn qoN SurU huMdI hY[
BweI vIr isMG horW dI sU&IAW nwl pihlI sWJ iesy XkIn dI AvsQw kwrx bxdI
hY Aqy iehI XkIn sMvwd dw pRmu`K AwDwr bx jWdw hY[ XkIn dI p`Dr’qy sMswr dw
hr rh`svwdI iek sUqr iv`c proieAw jWdw hY[ XkIn iv`coN hI ipAwry dy dIdwr dI
iK`c qxdI hY[ ieh ibn dyiKEN SurU huMdw hY Aqy AiBAws drimAwn Awaux vwlIAW
qmwm muSiklW nUM pwr krdw AYn-aul-XkIn q`k phuMc jWdw hY[ AYn-aul-XkIn qoN
pihlW pYdw hox vwly SMky vI XkIn nUM pu`Kqw krn iv`c shwiek huMdy rihMdy hn, jdoN
swilk jW pWDI Awp AMdr pRq`K dyKx dI ie`Cw ADIn AgWh v`Ddw jWdw hY[
bwbw bu`lHy Swh vrgy sU&I Awpxy XkIn dy pihly pVwA qoN hI iS`dq dI AvsQw iv`c
dwiKl ho jWdy hn[ auh ^ud nUM isrxwqmk klpnw dy AMqrgq iesqrI rUp iv`c Fwl
lYNdy hn[ iek AijhI iesqrI ik cwhy auh ipAwry sMg ivAwhI hoeI hY jW aus nwl
pRym sMbMD iv`c hY, aus au`pr AiDkwr r`KdI hoeI aus nUM Aijhy bol vI kih idMdI hY
ik jo swDwrx Dwrimk zubwn iv`c nhIN khy jw skdy[ ieh bol dUsry au`pr pUrx
AiDkwr vwly hn[ ijhnw nUM pRIqm isr& brdwSq hI nhI krdw blik kihx vwly
v`l mu^wiqb vI huMdw hY[ isrjxwqmk klpnw dw Aijhw rUp BweI swihb dIAW
kivqwvW iv`c vI dyKx nUM imldw hY, AwpdI “myry sweIAW jIE” iv`coN kivqw ‘iml
vylw aU’2 ies sMbMD iv`c dyKx Xog hY:
ndI iknwry kUk pukwrW
au`ml au`ml bWh aulwrW
‘sWeIAW ‘sWeIAW hklW mwrW,
qUM swjn Albylw qUM[
‘qrky AwvW’ zor rwh n bWhIN
SUky ndI kWg Br AwhI,
‘qrky AwvW’ rwh nw kweI,
swjn sKw shylw qUM[
ie`Qy Awp ^ud sU&IAW vWg ho gey hn, Awp aus AgMmI inrwkwr joq srUp vwihgurU
nUM swjn Albylw Aqy sKw shylw kih rhy hn[ AwpxI AwzjI nUM Ablw pRyimkw vjoN
zwihr kr rhy hn jo ndI pwr nhIN jw skdI Aqy iknwry KVI kUk pukwr kr rhI
hY[ ieh swilk dI AQwh bybsI vwlI AvsQw hY, ij`Qy qWG qW byieMqhw hY pr pwr
jwxw Awpxy v`s iv`c nhIN[ ie`Qy isr& smr`Q pRIqm nUM pukwr kIqI jw skdI hY[
Aglyry bMDW iv`c BweI swihb kihMdy hn:
by vsIAW hd t`pIAW sWeIAW!
qWG imlx dI dUx svweIAw,
kUk pukwrW, myry sWeIAW!
Aw Awpy kr mylw qUM!
qUM smr`Q SkqIAW vwlw,
jy cwhyN kr skyN suKwlw,
iPr qUM imhrW qrsW vwlw[
kr CyqI ‘iml-vylw, aU[
ie`Qy vI XkIn kMm kr irhw hY ik pwr pRIqm zrUr bYTw hY Aqy auh AYsw hY ik ijs
q`k kIqI hoeI pukwr zrUr phuMcdI hY[ ausdI imhr au`pr Awsrw hY ik kdy qW auh
q`RuTygw Aqy drSn dyx ies pwr Aweygw Aqy Awpxy nwl Awpxy dyS lY jwvygw[
kurwn SrI& dI iek Awieq hY: “auhI hY ijsny KUbI Aqy husn b^iSAw hr aus cIz
nUM ijs nUM ausny pYdw &rmwieAw[”3 hdIs hY: “s`cmuc A`lwh jmIl hY Aqy jmwl nUM
muh`bq krdw hY[”4 ausdy nwm ‘Asmw aul husnw’ Bwv husn vwly hn[ bMdy dI haumY
aus dI idRStI Aqy kwienwq dy drimAwn prdw bx jWdI hY, ijs dy kwrx sdIvI
jmwl nzr nhI AwauNdw[ A`lwh dw jmwlI izkr bMdy AMdr jmwl pYdw krdw hY[
aus nUM hr pwsy aus dw husn nzrIN pYx l`gdw hY[ A`lwh dw husn bMdy dIAW igAwn
ieMdrIAW rwhIN aus dy AMdr pRvyS krdw rihMdw hY, aus dIAW A`KW leI sohxIAW
sUrqW, kudrq dy idRS; kMnW leI surIlw sMgIq Aqy nwiskw leI KuSboeI bx jWdw
hY[ ies qrHW sMswr dIAW BOiqk vsqUAW dw ieMdrIAwqmk AnuBv vI rh`svwdI kvI
duAwrw AgMmI husn nUM ibAwn krn leI kwiv ikrq AMdr ibMbW Aqy pRqIkW vjoN
Swiml hox lgdw hY[ hzrq sulqwn bwhU A`lwh dy nwm nUM muSk vwlI cMby dI bUtI
kihMdy hn[ ijsnUM muriSd ipAwry ny mn iv`c lwieAw hoieAw hY[ rh`svwdI sMvwd dy
AMqrgq BweI swihb vI “qUMhoN bUtI ey lweI sI”5 nwmIN kivqw iv`c aus AmUrq husn
nUM swkwr krdy hoey kihMdy hn:
‘qyrI Xwd dI bUtI’
qyrI ‘q`kxI’ augweI sI[
qyrI iek ‘ndr’ ny ies ivc
‘lihr-jIvn’ iCVweI sI[
qyry iek ‘nwz dy Zmzy’
sugMiD ies ivc buhweI sI[
muSk iek iPr mcI mn ivc
mgn surqI hu AweI sI[
BulwE jo qusIN swnUM
ikvyN rihsn icmn swfy,
iKVy qy muSkdy, sWeIAW!
ijnHy ey mihk pweI sI[
qUM iek iKn nw Bulw swnUM,
nw Bu`lw mYN qusW qweIN,
ik bUtI ey muSk vwlI
qusW hI Awp lweI sI[
PV vIxw myry h`QIN,
qy Brdy qwl mYN pYNrI,
iCVy ey gIq- “qUM sWeIAW”!
“qUhoN bUtI ey lweI sI[”
ies kivqw AMdr q`kxI, sugMiD Aqy gIq zrIey husn dw qRYp`KI AnuBv rUpmwn ho
irhw hY[ ieMdrI AqIq rh`s au`cI kwiv suriq duAwrw ieMdrIAwqmk jgq iv`c
ilAWdw jw irhw hY[ ie`Qy muSk vwlI bUtI Xwd dI bUtI hY, ieh “jIvn lihr” CyVx
vwlI Xwd hY[ Xwd dw auqpMn hoxw ivCoVy nwl juiVAw hoieAw hY, ijhVw swhmxy hoey
aus nUM Xwd nhIN kIqw jWdw blik q`ikAw jWdw hY[ ies qrHW ieh rUh dw Akwl
purK qoN pRQm ivCoVw swibq huMdw hY[ jykr ieh ivCoVw pwaux vwlw auh Awp sI qW
AwpxI iek ‘q`kxI’ nwl ‘ndr’ krn vwlw vI auh Awp sI[ aus dI Xwd hI aus
dw ieSk hY, ijs nUM sugMD vjoN BweI swihb ibAwn kr rhy hn, jo aus dy iek ‘nwz
dy Zmzy’ kwrx mn iv`c muSikAw ipAw hY Aqy surq mgn hoeI peI hY[ BweI swihb
Awpxy AMdr jo KyVw mihsUs krdy hn aus ivc vI aus dI Xwd nUM mihsUs krdy hn[
ieh Xwd iek qr&w nw ho ky dohW pwsy kMm krdI hY[ auh pRIqm ipAwrw vI AwpxIAW
rUhW nUM sMswr ivc Byj ky Bu`l nhIN igAw[ aus nUM Xwd hY qW hI swfy cmn iKVy hoey
mihk rhy hn[ Awi^r’qy BweI swihb iek Ardws kr rhy ik myry h`QW ivcoN vIxw
PV ky aus iv`c sMgIq Aqy myry pYrW iv`c qwl Brdy qW ik Awp muhwry “qUM sWeIAW,
qUM sWeIAW” dw gIq aupj jwey[ ieh iCx AQwh ivsmwdI msqI dw idRS bx jWdw
hY[ swrw husn sur lYA qwl dy sumyl ivc iek ho ky husn vwly dw guxgwx krn l`g
jWdw hY[
iek hor kivqw “AMdrly nYx”6 ivc BweI swihb kul mwilk nUM ‘suhxw suMdrqw dw
srdwr’ kihMdy hoey aus qoN AMdrly nYxw dI mMg krdy hn[ ieh nYx AklI idRStI qoN
koeI v`fI dwq hn[ ijhnw zrIey aus sohxy dy husn nUM hr jgHw dyiKAw jw skdw hY[
aus dw AzlI husn hI kwienwq AMdr iek hwrmnI bxweI r`Kdw hY[ mnu`K AwpxI
AklI j`do-jihd AMdr aus SkqI dI iBMn-iBMn ivAwiKAw qW krdw rihMdw hY prMqU
aus dI Xwd nUM Awpxy sIny AMdr qwzw krn leI koeI Xqn nhIN krdw[ ijs dy
AMqrgq ivkws krdI haumY kwrx mnu`K dw mnuK nwl tkrwv v`Ddw clw jWdw hY
Aqy hwrmnI tu`tdI jWdI hY[ aus dy husn qoN ivCiVAw mnu`K koJw huMdw jWdw hY[ BweI
swihb ies koJypn dy hnyry Aqy Akl dy cuMiDAw dyx vwly cwnx dohnW AMdr suMdrqw
dy srdwr nUM dyKx leI aus qoN mnu`Kqw leI AMdrly nYxw dI mMg krdy hn[ ijs nUM
dyiKAW haumY iqVk jWdI hY[
BweI swihb kudrq dy z`ry-z`ry ivc krqy dy husn nUM AnuBv krdy hoey, aus v`l iK`cy
jWdy hn[ AwpdI kivqw ‘suMdrqw qoN suMdr ivc’7 iesy v`l sMkyq krdI hY[ jd Awp
aus Sbd srUpI AzlI husn vwly dw dIdwr krdy hn qW auh Awpdy swhmxy gurU
nwnk jW gurU goibMd isMG jI dy srUp ivc swkwr huMdw hY[ phwVI rwgnI ivc ricq
‘klgIAW vwlw AM|x AwieAw!’8 nwmIN gIq AMdr BweI swihb gurU pRIqm nwl imln
dw jo vrnx kr rhy hn aus ivc vI sU&I rMg dyKx nUM imldw hY:
tyk- klgIAW vwlw AM|x AwieAw
AwieAw AwieAw AwieAw eI[
GolI vM\W aunH rwhW qoN ijq rwhoN tur AwieAw eI,
crKw cu`k A`g ivc G`qW, guhVw kwg aufwieAw eI,
hux kI krW kMm nUM mwey! kMmW qoN icq cwieAw eI[
ijs suhxy nUM isk isk l`QI Awpy Aj Gr AwieAw eI[
cMd vyK ivhVy ivc ciVHAw ivhVy Bwg lgwieAw eI[
klZI ijgw sIs qy sohy m`Qy nUr suhwieAw eI[
sUrj cMd ingwhoN vsdy qwirAW mINh vswieAw eI[
iK`cW lw ky iK`cx vwlw, iK`c-pUrn’ Aj AwieAw eI[
idE mubwirk rl iml shIE! jo loVXw mYN pwieAw eI[
ies gIq ivc Awey pRqIk crKw, guhVw, kW, mW nUM pukwr Aqy nUr pMjwbI sU&I kwiv
nwl ^ws qOr’qy juVy hoey hn[ auh ipAwrw klgIAW vwlw Awpy hI sihj sBwauy
ibrhn dy Gr Aw igAw hY[ ijs nUM s`d bulwvx dy qmwm Xqn kIqy jw rhy sn[
crKy duAwrw iqAwr kIqy gey dwj dw pRqIk hjrq Swh husYn horW dy kwiv iv`c bwr-
bwr AwieAw hY, ieh jMnq dy Azr pRwpq krn leI duinAw iv`c kmwey gey nyk
krmW Aqy juhd iebwdq Awid irAwzq leI vriqAw jWdw sI[ swDk nUM qwlIm dyx
leI ik mOq dw iek idn mukr`r hY, aus qoN bicAw nhIN jw skdw, iesqrI rUpI rUh
nUM cwhIdw hY ik auh jldI qoN jldI Awpxw dwj iqAwr kr ley qW ik aus nUM shury
Gr iv`c qwnHy nw sunxy pYx[ bwbw bu`lyH Swh ies pRqIk nUM ault idMdy hn, Aqy kw&I
‘BYxW mYN kqdI kqdI hu`tI’9 ivc crKw hI qoV idMdy hn, ieh kwT dI qsbIh vI ho
skdI hY, ijsdy bdly Awp idl dw mxkw Pyrx v`l prqdy hn[ ijhVw juhd krdw
AwiSk mYN mYN krn dw SokIn bixAw rihMdw hY aus dw glw mwSUk ksweI bx byilhwj
ho ky k`t idMdw hY, ieh vI aus dI z`rw invwjI hY[ jwihd dw isr igAw Aqy bu`lyH dw
crKw t`utw ies dI Dum M cwr cPyry pY geI[ bu`lyH Swh kihMdy hn ik AsW dwj dhyj
kI krnw hY AsW qW ijMd pihLW hI mwSUk dy nwvyN kr C`fI hY, bs myry drd nUM
iDAwn’c r`Kdy myrw ic`q cor s`d mMgw idau[ BweI swihb dy gIq ivc ikauNik pRIqm
Awpy hI Aw igAw hY Aqy aus ny pu`iCAw vI nhIN ik Awi^r aus nUM pukwrn vwly ny
kI swDnw kIqI hY qW aus swDnw dw ihswb kI r`Kxw[ ies leI crKw A`g ivc
su`itAw jw irhw hY Aqy k`qy gohiVAW dI i&kr nhIN kIqI jw rhI ijs nUM kW aufwky
lY gey hn[ ijs dI inrMqr iK`c bxI hoeI sI A`j auh sohxw Aw igAw qW sKIAW
shylIAW nUM ikhw jw irhw ik auh ies mubwrk vyly mubwrkW dyvx[
ies qrHW AsIN dyKdy hW ik BweI swihb dy kwiv dy AMqrgq gurmiq qoN aupjI
rh`svwdI surq Sbd Xog prMprw Aqy sU&I rh`svwd drimAwn iek BrvW sMvwd
hoieAw hY[ dohnW prMprwvW ivclw ieh sMvwd gurU jW murSd pRqI smrpx Aqy aus
dy drSnW dI iK`c, aus leI kIqI pukwr, pRwpqI qoN bwAd hox vwlI KuSI Aqy AwrMB
qoN lY ky AMq q`k ivkisq huMdy XkIn dI p`Dr’qy vrqy pRqIkW ibMbW q`k hI mihdUd
nhIN blik AnuBv dI p`Dr’qy swkwr huMdw vI idRStIgocr huMdw hY[
hvwly:
1. gulzwr isMG kMg, Sbd: AnuBv qy drSn, nwd pRgwsu sRI AMimRqsr, 2014,
pM. 215
2. BweI vIr isMG, BweI vIr isMG rcnwvlI ijld pihlI, BwSw ivBwg, pMjwb,
2011, pM. 193
3. kurwn SrI&, sUrwh: 32, Awieq: 7
4. Kazuyo Murata, Beauty in Sufism: The Teachings of Ruzbihan Baqli, Sunny
Press, Albany, New York, 2017, p. 34
5. BweI vIr isMG, BweI vIr isMG rcnwvlI ijld pihlI, BwSw ivBwg, pMjwb,
2011, pM. 199
6. auhI, pM. 196
7. auhI, pM. 209
8. auhI, pM. 132
9. fw. jgqwr (sMpw.), bu`lHy Swh: jIvn Aqy rcnw, cMfIgVH: lokgIq pRkwSn,
2014, pM. 81-82