0% found this document useful (0 votes)
343 views161 pages

၀ိညာဥ္ေလာက၀တၳဳတိုမ်ား (ဒဂုန္ေရႊျမွား)

Uploaded by

Paing Wai
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
343 views161 pages

၀ိညာဥ္ေလာက၀တၳဳတိုမ်ား (ဒဂုန္ေရႊျမွား)

Uploaded by

Paing Wai
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 161

e-book - yHkESdyfrSwfwrf;

uGeyf sLwmpmpDpm&ku
d f - yawaizin
tacsmowf pdf wnf;jzwfol - eainoo

jrefrm e- book tjzpf


yxrtBudrf
Ek0d ifbmv? 2010

jrefrmrQm;ewfarmif uGejf rLewD zd&k rf;rS


xkwaf 0onf/

owday;csuf
þpmtkyfonf jrefrmusL;ypfrefbmrsm;rS
tcrJ Y wif q uf x m;aom pmtk y f j zpf y gojzif Y
tcaMu;acGjzifY ul;,la&mif;csjcif;? tusKd;tjrwf
wpHkw&m tvkdYiSm toHk;csjcif; wkdYukd jyif;xefpGm
wm;jrpfonf/
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 3

pmrlcGifhjyKcsuftrSwf - 1119 ^ 2001


rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf - 982 ^ 2001 (12)

pDpOfol

udkjrifhxGef;

yHkESdyfjcif;

yxrtBudrf - azazmf0g&D? 2002


tkyfa& - 1000

rsufESmzHk;yef;csD - baX;Munf
umvmcGJ -Prestige
uGefjyLwmpmpD - Quality
twGif;zvif - Quality

yHkESdyfol

a':pdefpdef (05404) a&mifpOfatmhzfquf


trSwf (163)? 48 vrf;? Adkvfwaxmif/

xkwfa0ol

OD;ausmfqef; (&Jatmifpmay) (0932)?


trSwf (2)? cRef; (1) vrf;? r*FvmawmifnGefY
&efukefNrdKU/

wefzdk;

900 usyf

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 4

rmwdum

1/ rD;vif;aeaom za,mif;wdkif
2/ nrzwf& (odkYr[kwf) aoG;pkwfa&m*g
3/ owif;ay;ol
4/ rsufvHk;pdrf;uav;ESpfvHk;
5/ avmufvef;ozG,f 0dnmOfwG,f
6/ b0oHo&m
7/ aomMumjzL
8/ aoG;pkyfaumifBuD;
9/ tjzL&dyfBuD;\ vufcsuf
10/ ao&Gmjyefppfom;
11/ oHo&mjyefvufpm;
12/ yifhulb0
13/ rjrif&aompkwfcsuf

rD;vif;aeaom za,mif;wdkif

1930 ckESpfu pmtkyfrsm; yHkESdyfxkwfa0olwpfOD;onf uRefawmfhxHvma&mufí


yOö½lyHpmyHkESdyfwdkuf OD;cqdkola&;aom ]]wapäyHkjyif0w¬Krsm;}}uJhokdY 0w¬KnGefYaygif;
wpf t k y f u d k xk w f a 0vd k a Mumif ; ? yH k j yif r sm;r[k w f a pbJ ud k , f w d k i f a wG U zl ; ol r sm;?
EIwfrSajymqdkaom 0w¬Krsm; jzpfap&rnfhtjyif? xl;xl;qef;qef; taMumif;csif;&mrsm;
yg&Sd&rnfjzpfaMumif;? tu,fí wapäyHkjyif r[kwfapumrl wapäajcmufjcif;ESifh quf
oG,fvsuf vQdKU0SufeufeJaom taMumif;t&mrsm; yg&Sdu ,lrnfjzpfaMumif; ajymqdk
ojzifh uREfkyfvnf; xdktvkyfudk wm0ef,lí vufcHNyD;vQif jrefrmjynft&yf&yfodkY
vSnfhvnfcJh\/
wpfaeYwGif jrefrmjynfodkY a&mufNyD;aemuf rD;&xm;jzifh &efukefokdY jyefcJh&m
rD;&xm;ay:wGif trdefYawmf& OD;wifarmifqdkolESifh awGUí xdkolxHrS ,ckatmufwGif
a&;om;rnfh oludk,fwdkif awGUBuHKcJhaom tw¬KyÜwådwpfyk'fudk &&SdcJhygonf/ txufyg
yHkESdyfxkwfa0olonf jrefrmjynft&yf&yfwGif vSnfhvnfpHkprf;í uRefawmf&&SdcJhaom

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 5

tvGefvQdKU0SufeufeJonfh tw¬KyÜwådrsm;? xl;qef;aom wapäajcmufyHkrsm;rSpí uRefawmf


\0w¬Krsm;udk taMumif;rnDnGwfojzifh rxkwfa0bJ&Sd&m uRefawmfonf vGefcJhaom
ESpfaygif; ESpfq,fcefYu odkrSD;xm;cJhonfh 0w¬Krsm;udk rnfonfhowif;pm? *sme,f?
0wåKwdkufrsm;udkrQ ray;bJ ,ck tvsOf;oifhaomtcgrSom qdkif&modkY ay;tyfjcif;
jzpfygonf/
tcgtcGifhoifhí taMumif;nDnGwfcJhygrl uRefawmfpkaqmif;xm;aom 0w¬Krsm;
udk þr*¾Zif;rsm;üyif qufvufí a&;om;oGm;rnfjzpfygaMumif;/

pma&;ol
1-3-51

1927 ckESpf Zefe0g&Dvqef;avmufü uREfkyfrSm &efukefodkY oGm;&ef udpöwpfck


ay:aygufcJh\/ xdktcgu rD;&xm;rsm;rSm ,ckacwfuJhokdY vrf;wGif pdwfwxifhxifh
pD;&aom &xm;rsm;r[kwf? at;csrf;om,maom c&D;onfrsm;jzpfojzifh vufrSwfppfrsm;
udk vufrSwfjy&onfrSwpfyg; tjcm;pdwftaESmifht,Suf r&Sdacs/ tu,fí 'kkwd,wef;
ESifh vdkufygEdkifcJhygrl wpfenf;tm;jzifh vGefpGmyif pnf;pdrf&SdvSayonf/ nOfhOD;,HwGif
v,fuGif;rsm;rS wdkufcwfaom avnif;uav;rsm;udk cHpm;&if aq;wHudk yg;apmifü
cJvsuf owif;pmudk at;aq;pGmzwfum wNidrfhNidrfhvdkufygoGm;&aom c&D;oGm;jcif;rSm
wpfcgwpf&H c&D;oGm;olrsm;twGuf rqdx k m;bdO;D ? tpOftNrJ oGm;vmaeolrsm;twGuyf if
MunfEl;zG,f aumif;vSayonf/
a&SUaepmar;yGJrSm rwfvukef {NyDvqef;avmufwGif usif;yrnfjzpfaomfvnf;
uREfkyfrSm t*Fvdyfbmomjzifh 0ifa&mufajzqdkrnfjzpfí Oya'yg&*lrsm; pkíar;aom
aemufqHk;wpfvoifwef;udk wufEdkif&efvnf;aumif;? &efukefNrdKUat;csrf;aom ae&m
wpf c k w G i f tcef ; uav;wpf c k iS m ;&rf ; um pmrsm;ud k wd w f q d w f N id r f o uf p G m
avh u suf E d k i f & ef wpf a Mumif ; ? þuJ h o k d Y 3 vcef Y rS wif B ud K íoG m ;&ef
pDrHcJhjcif;jzpfavonf/
odkYESifh wpfaeYaom n&xm;ESifh 'kwd,wef;vufrSwfwpfapmifudk 0,f,lum
&efukefNrdKUodkY vdkufygvmcJh\/ eHeuf (6) em&DwGif &efukefNrdKUodkY a&muf&Sdí uREfkyfvnf;
ukefonfvrf;&Sd oli,fcsif;wpfa,mufaetdrfü wnf;cdk&ef jrif;&xm;wpfpif;
iSm;ívmcJh\/ jrif;&xm;onf yef;qdk;wef;wpfavQmufrS armif;cJhí ]]½lar;eD;,m;}}
[dwk ,faxmifo h Ykd a&mufaomtcg vuf0b J ufoYkd csdK;oGm;av\/ tb,fah Mumifq h akd omf
uREfkyfwnf;cdkrnfh oli,fcsif;tdrfrSm ]]½lar;eD;,m;}}[dkw,fESifh 3-4wdkufrQom
jcm;avonf/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 6

wdu k w f pfv;kH a&SUodYk a&mufí eHygwfuMkd unhNf yD;aemuf tay:xyfoYkd wufomG ;&m
‘'kwd,txyf wHcg;0wGif ,cifu csdwfxm;aeusqdkif;bkwfudk rawGU&awmhbJ xdkae&m
wGif qefyGJpm;ukvm;ukrÜPDwpfckudkom awGU&awmhojzifh uREfkyfrSm pdwfysufí oGm;rd
awmh\/ '&0rfukvm;udk ar;jref;Munhf&m ,cifu þtcef;wGif a&SUaewpfa,muf
aeoGm;zl;&m vGefcJhaom wpfvavmufuyif rnfonfhae&modkYrod? ajymif;oGm;NyD
jzpfaMumif; od&ojzifh rsm;pGmpdwyf sufryd gawmhonf/ odYk aomf oli,fcsif;a&SUaeudak wGUí
wnf;ckcd iG &hf apumrl pmudak umif;pGmusufEikd rf nfah e&m r[kwaf cs/ tb,faMumifq h akd omf
uREfkyf\oli,fcsif;a&SUaerSm om;orD; 5 a,muf? c,fr 2 a,muf? a,mu©rBuD;
wpfa,muf &Sdaeojzifh usOf;ajrmif;aom tcef;uav;wpfcef;ü þrQavmuf
td r f o l t d r f o m;rsm;onf h t d r f a xmif E S i f h twl a e&onf r S m pmar;yG J 0 if r nf h o l
wpfa,muftwGuf oifhavsmfonfhae&m r[kwfacs/
okdYESifh uREfkyfonf pdwfysufysufESifh wdkufay:rS qif;cJhNyD;vQif eHeufpm
vufzuf&nfaomuf&if; tBuHxkwf&ef jrif;&xm;udk ]]½lar;eD;,m;}} [dkw,fodkY vSnfhí
armif;ap\/ tcsdefrSm eHeuf 6 em&DcGJrQom &Sdao;í [dkw,frSm zGifhcgprQ&Sdao;&m
uREfkyfvnf; ]]csdKwm;[mZ&D}} udk rSm,lvdkufavonf/
pm;yGJwpfvHk;wGifxdkifum vufzuf&nfudk at;aq;pGmazsmfíaomuf&if;
wnf;cdkrnfhae&mudk tBuHxkwfvsuf&Sdav\/ A[ef;t&yfü rdwfaqGwpfa,muf&Sdzl;\/
odkYaomf xdkolrSm qif;&JEGrf;yg;olwpfa,muf jzpfojzifh uREfkyf wnf;ckdí oifhavQmfrnf
rxif/ xdkYjyif bdkifpukyfpaom yGJvrf;obif aysmf&TifrIrsm;&Sd&m NrdKUESifhvnf;
uGma0;vSojzifh uREfkyfwnf;cdk&ef rvdkvm;acs/
xdktcsdefü uREfkyfESifh pm;yGJwpfvHk;jcm;wGif xdkifaeaom vlwpfa,mufonf
uREf k y f x H o d k Y xívmNyD ; vQif rD ; jcpf a wmif ; av\/ rD ; jcpf a y;vd k u f a omtcg
ol\pD;u&ufudk rD;n§dNyD;aemuf [kdw,ftjyifbufodkY xGufoGm;av\/ xdkolrSm
rD;ckd;a&mif bavZmtuÐs? rD;cdk;a&mif befaumufvHkcsnf? wpfywf&pf aemufydwfzdeyf
tnd K ud k 0wf x m;\/ tom;jzLNyD ; vQif rsuf E S m rS m vnf ; oem;urm;&S d o jzif h
uREkfyfowdxm;vdkufrd\/
bGdKifukvm;uav;onf uREfkyf\ vufzuf&nftdk;xJodkY vufzuf&nfudk
vnf;aumif;? EdkYc&m;xJodkY EdkYtenf;i,fudkvnf;aumif;? jznfhpGufvsuf&SdpOf
ukvm;uav;rSm zswfvwfoGufvuf[ef&Sdojzifh uREfkyfu ...
]]bGdKif ... rif;wdkY[dkw,fem;rSm wdkufcef;vGwfwpfckavmuf r&Sdbl;vm;a[h}}
]]&Edkifygw,f qyf ... qyf tNrJaerSmvm;}}
]]tNrJawmh raebl;ayghuG,f? wpfv ESpfv aerSmaygh}}
]]uRefawmfwdkY[dkw,feJY wpfwdkufjcm; oHk;xyfwdkufwpfvHk; tay:qHk;xyfu
tcef;tm;aew,f qyf? tcef;u us,fvnf;us,fw,f? oefY&Sif;vnf;oefY&Sif;w,f?
avvnf; aumif;aumif;&w,f? 0&efwmvnf;&Sdw,f? "mwfrD;vnf; &Sdw,f? a&&Sdw,f
qyf}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 7

]]tif; taumif;om;bJ ... wdkuf&Sifudk rif;odovm;}}


]]odygw,f qyf? wdkuf&Sifaewmvnf; ra0;ygbl;? qyf Munhfcsif&if
uRefawmfvdkufjyr,f}}
xd k t cgu tcef ; vG w f r sm;rS m tvG e f a ygojzif h wd k u f & S i f r sm;onf
yGJpm;rsm;omru [dkw,ftapcHrsm;udkyif tiSm;aernfholrsm;ESifh qG,fay;&ef
taMumif;Mumm;xm;wwfMu\/ þodkY tdrfiSm;rsm; qG,fay;í aps;oifhjrwfaomtcg
xdkufoifhaom aumfr&SiftcEIef;rsm; &Muavonf/ þtaMumif;rsm;udk aemufrS uREfkyf
od&Sd&avonf/
uREfkyfonf bGdKifukvm;av;vufxJodkY aiGwpfusyfxnfhí vTwfvdkuf&m
bGdKifukvm;av;vnf; olYzcifxHrS tcGifhawmif;NyD;vQif vsifjrefpGm xGufoGm;avonf/
15 rdepfcefYMumvwfaomf jyefa&mufvm&m uREkfyfvnf; vufzuf&nfzdk; ]]bDvf}}udk
&Sif;vif;ay;cJhNyD;aemuf bGdKifukvm;uav;ac:&m wdkufwef;vsm;odkY vdkufygoGm;av\/
rsm;pG m ra0;vS o jzif h ajcusif a vQmuf o G m ;&m jrif ; &xm;ay:rS ypö n f ; rsm;ud k r l
[dkw,frefae*smxHwGif tyfxm;cJh&avonf/
tcef;vGwf&Sdaom wdkufrSm wpfxyfvQif tcef;av;cef;pDaqmufvkyfxm;aom
oH;k xyf wdu k w
f ef;vsm;BuD;wpfv;kH jzpfí atmufq;kH xyfwiG f bPfwu kd rf sm;? ouúvyfEiS hf
ydk;xnfa&mif;aomqdkifrsm;? zdeyfqdkifrsm;? bdvyfukefa&mif;aomqdkifrsm; jzpfNyD;vQif
tawmfyif om;em;oyf&yfpGm&Sday\/ 'kwd,txyfrsm;üvnf; tvkyfwdkufrsm;?
Adkvfujym;rsm;aeaom tcef;rsm;jzpfí oyfoyf&yf&yf &SdvSay\/ wwd,txyfrsm;
rSmvnf; vluHkxHrsm;yif ae[efwlavonf/
uREfkyfwdkYonf orHwvif;cif;xm;í oHwdkifvuf&ef;rsm;&Sdonfh avScg;rS
wufcJhMu&m avScg;tauGUwdkif;ü "mwfrD;vHk;rsm;udk awGU&onfhtjyif uyfvsuf&Sdaom
tcef;rsm;rSmvnf; oHwdkifacgufwHcg;rsm;jzifh wyfqifxm;&Sd\/ wwd,xyfodkY
a&mufvwfaomf vuf0b J uf&t dS cef;BuD;rSm aomhcwfxm;ojzifh bGKd ifuv k m;uav;onf
olYtdwfxJwGif ygvmaom aomhjzifh zGifhvdkufav\/
tcef;wGif;ü tdrfa&SU{nfhcef;BuD;ESifhwuG acgif;&if;bufwGif tdyfcef; 1 ck?
ajc&if;ü tdyfcef; 1 ck&Sd\/ ajc&iftdyfcef;rS aemufaz;bufodkY avQmufoGm;aomf
xrif;pm;cef; 1 cef;? tapcHaeaom tcef; 1 cef;? acgif;&if;buf tdyfcef;aemufü
a&csdK;cef;? xdkaemufü rD;zdk&Sd\/ tdrfa&SU{nfhcef;wGif av;axmifhpm;yGJBuD;wpfvHk;?
ukvm;xdkif 4 vHk;? tdyfcef;ü ESpfa,muftdyfukwif 1 vHk;? rSefwifcHk 1 ck? bD½dk 1 ck?
xrif;pm;cef;wGif pm;yGJ 1 vHk;ESifh ukvm;xdkif 6 vHk;? tapcHcef;wGif uGyfyspfwpfvHk;?
ukvm;xdkif 1 vHk;ESifh pm;yGJa[mif;uav; 1 vHk;&Sd\/ "mwfrD; 4 yGifh? a&bHkbdkif 2 ck?
tdrfomrSpí oyf&yfpGm &Sd\/ teH ay 30? tvsm; ay 50 &Sdaom tcef;BuD;jzpfí
,ckacwfürl wpfvvQif tdrfvc usyf 200 xuf enf;rnfr[kwfay/
]]b,fES,fhvJ qyf? tcef;udk BudKufNyDr[kwfvm;}}
]]at;uG,f ... BudKufygNyD/ wdkufvcu b,favmufay;&rSmvJ}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 8

]]rrsm;ygbl; qyf/ tifrwef tzd;k csKd ygw,f/ wpfvajcmufq,fygyJ/ "mwfr;D vH;k


toHk;jyKwJhtwGufawmh rDwmrSmusoavmuf qyfu ay;&r,f}}
]]at;uG,f ... igem;vnfygw,f}}
]]tdrf&Sif rdef;rBuD;eJY wdkuf½dkufpum;ajym&atmif ... qyf vdkufcJhaygh}}
wdkuf&SifolaX;rSm &[l'DvlrsdK; rkqdk;rBuD;jzpfí xdkwdkufESifh wdkufESpfvHk;ausmfwGif
aexdkif&m bGdKifukvm;onf uREfkyftm; wdkuf&SifxH ac:oGm;NyD;vQif rdwfqufay;av\/
wdkufvcrSm bGdKifukvm;ajymonfhtwdkif; 60d^- u ravQmhEdkifaMumif;? ,cif 75d^-
ESifh iSm;aom wdkufcef;jzpfaomfvnf; aiGaMu; usyfwnf;&Sm;yg;onfhtwGuf tzdk;EIef;udk
avQmhxm;aMumif;? rD;a& tjynfhtpHk&Sdonfhtwdkif; rD;cudk rDwmwGif usoavmuf
cH&rnfjzpfaMumif;? pm;yG?J ukvm;xdik ?f bD½rkd sm;udk wdu k if mS ;aeonfth wGi;f oabmtwdik ;f
oHk;pGJEdkifaMumif;? wdkufvcudkrl wpfvtwGuf wifBudKí ay;xm;&rnfjzpfaMumif;ESifh
ajymqdkav\/ ukefonfvrf;BuD;rSm aeYtcgrsm;wGif [Gef;oHrsm;? vloHrsm;jzifh w*D*D
wa*:a*: qlnHvsuf&Sdaomfvnf; qdkifESifh tvkyfwdkufursm;ojzifh nOfhtcgrsm;ürl
aeYtcgü qlnHoavmuf wdwfqdwfaewwf&um; uREfkyftwGuf toifhavsmfqHk;ae&m
jzpfayvdrfhrnf/ xdkYjyif ]]½lar;eD;,m;}} [dkw,frSmvnf; teD;qHk;wGif &Sdae&um;
tpm;taomuftwGufvnf; vG,fulayrnf/ odkYESifh uREfkyfonf wdkuf&SifESifh
aps;wnfhNyD;vQif wpfvtwGuf aiG 60d^- udk ay;vkdufav\/
xdkaeY eHeufpmudk ]]½lar;eD;,m;}} [dkw,fü pm;NyD;vQif bGdKifukvm;uav;udkyif
ulvDwpfa,muf iSm;apí tcef;udk trIdufo½dkuf &Sif;vif;okwfoifapNyD;aemuf
uREkfyfESifhygvmaom tdyf&mvdyf? oHaowåm? t0wfzm? pmtkyfxkwf ponfhypönf;rsm;udk
aeom;wus xm;od k j yif q if a p\/ þod k Y jzif h uREf k y f r S m tNrJ a exd k i f a om
tdrfiSm;wpfa,mufuJhokdY cHhnm;pGm &Sdaeawmh\/
uREfkyfrSm rdbESpfyg;aoqHk;NyD;aemuf tarGtjzpfjzifh ypönf;Opömtajrmuftjrm;
&&S d c J h & m? ,ck u J h o d k Y a&S U aepmar;yG J u d k 0if a &muf a jzqd k r nf BuH j cif ; rS m vnf ;
taysmfoufoufrQomjzpfí pmar;yGJ atmifonfjzpfap? ratmifonfjzpfap uREfkyftzdkYü
ta&;rBuD;vSacs/ odkYjzpfí &efukefü tydk 1 v? 2 vcefY at;aq;pGm aeNyD;aemufrS
Munfvifat;aq;aom OD;aESmufjzifh ajzqdkawmhrnf[k pdwful;rdavonf/
xdkaeY aeYvnfü uREfkyfonf aps;ESifh vrf;rawmfbufodkY oGm;í &Gufzsif
ukvm;xdik w f pfv;kH ESihf pm;p&mrsm;? opfo;D ESihf rkeYf aowåmrsm;? acsmhuvufrsm;? za,mif;
wdkifESifh rD;jcpfxkyfrsm;rSpí vdktyfaom ypönf; tcsdKUudk 0,f,lcJh\/ odkYESifh wdkufcef;odkY
jyefa&mufaomtcg &Gufzsifukvm;xdkifudkjzefYí xdkifum aq;wHudk aq;xnfhí aomuf
&if; þrQavmufus,f0ef;aom tcef;BuD;ü wpfa,mufwnf;ae&rnfhta&;udk awG;í
ysif;&dNiD;aiGUrd\/ tpm;tpmrsm;twGuf [dkw,frefae*smESifh pDpOfvQif wdkufcef;odkY
tcsdefrDvmí ydkYrnfjzpfaomfvnf; vufwdkvufawmif; ckdif;ap&ef oli,fwpfa,muf
vdk\/ tapcHcRwfu&m;xm;vQif jrefrmoli,frsm;rSm trsm;tm;jzifh aqmifh<um;<um;
oli,frsm;om aygNyD;vQif ½dk;ajzmifhwnfwHholrsm; &Sm;yg;vS\/ odkYjzpfí tvkyfudk

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 9

vnf;aumif;? aiGudkvnf;aumif;? ocifudkvnf;aumif; usdK;EGH½dkaoavh&Sdonfh ukvm;


uav;rsm;udkom iSm;vdk\/
odkYjzpfí uREfkyfvnf; þudpöudk uREfkyf\rdwfaqG bdGKifukvm;ESifhyif pDpOf&&m
aemufwpfaeYü &ygaprnf[k 0efcH\/ xdkaeYnaeapmif; ae0if&Dwa&m tcsdefodkY a&muf
vwfaomf uREfkyfvnf; tjyifodkYrxGufrD uREkfyfae&rnfh tdrfcef;udk aocsmpGm vSnfhvnf
Munhf½Ird\/ tdrfa&SU{nfhcef;rSm qdktyfNyD;jzpfonfhtwdkif; av;axmifhpm;yGJBuD; 1 vHk;?
ukvm;xdkif 4 vHk;jzifh toifh&Sdae\/ uREfkyf\tdyfcef;rSm ESpfa,muftdyfckwif&Sd&m
xdktay:wGif uREfkyf\arGU,m? acgif;tHk;? jcifaxmifwdkYrSm jyifqifNyD;jzpfavonf/
rSefwifcHkay:wGif uREfkyf\bD;? acgif;vdrf;qD? a&arT;ykvif;wdkYrSm olYae&mESifhol &Sdae
Mu\/ a&csdK;cef;wGif pnfydkif; 1 vHk;&Sdonfhtwdkif; a&rsm;jynfhaeNyD;vQif pifuav;ay:
wGif qyfjymcJ? oGm;wdkufbl;? oGm;wdkufaq; tqifhoifh wifxm;jzpf\/ a&tdrfüvnf;
a&cGufESifh ]]b½dkrdkay;yg;}} ac: puúLvdyf toifh&Sd\/ xrif;pm;cef;odkY 0ifíMunhf&m
uREkfyf,lcJhaom 'gefcsdKifh? vufokwfyk0g? vufzuf&nfyef;uefpHk? ,dkbl;? rkefYaowåm?
ZGef;? cuf&if;xnfhaom aowåmESifh xrif;pm;yef;uefjym; 2 csyf &SdaeMuonf/ xdkaemuf
uREkfyfonf aemufaz;buf&Sd tapcHtdyfonfh tcef;odkY 0ifcJh&m ukvm;rsm;onf
xdktcef;odkY 0ifíjyifqif[efrwlacs/ tb,fhaMumifhqdkaomf opfom;uGyfyspfuav;
ay:üyif zH k r sm;xl x yf p G m &S d a eNyD ; vQif pm;yG J 0 d k i f ; uav;ES i f h uk v m;xd k i f r S m
za,mif;wdkifpdkufíxGef;aom aMu;0gjzifh jyKvkyfxm;onfh ]]za,mif;wkdifpdkuf}}wpfck&Sd\/
xdkza,mif;wdkifpdkuf&mwGif topfpufpuf za,mif;wkdifwpfck&Sd\/ teD;üum;
za,mif;wdkif 10 wdkifESifh opfom;rD;jcpfwpfvHk; rD;jcpfqHtjynfhESifh &Sd\/
xdktapcHtcef;twGif;ü "mwfrD; r&Sdonfhjyif tcsdefrSmvnf; arSmifpjyKaeNyD
jzpfí uREfkyfonf ]]za,mif;wdkifpdkufcHk}}ay:wGif pdkufíxm;aom za,mif;wdkifudk
opfom;rD;jcpfjzifh trSwfrJh rD;xGef;vdkufrd\/ xdkaemuf za,mif;wdkifrD;a&mifESifhyif
tcef;twGif;wGif avQmufíMunhfrd\/ vlraeonfrSm tawmfMumNyDjzpfí rsufESmMuuf
wGif usyfcdk;rsm;ESifh tcef;axmifhrsm;wGif yifhultdrfrsm; &SdaeonfrSwpfyg; wpfpHkwpf&m
xl;jcm;jcif; rawGU&acs/ odkYESifh uREfkyfvnf; tjyifodkY xGufawmhrnfjzpfí za,mif;wdkif
rD;udk Nidrf;ypfvdkuf\/
xdYk aemuf tm;vH;k "mwfr;D rsm;udNk idr;f í uREfyk v
f nf; tcef;wHcg;rBuD;udk tjyifrS
aomhcwfNyD;aomf wdkufatmufodkY qif;cJhav\/ ]]½lar;eD;,m;}} [dkw,fwGif npmpm;í
uREfkyfonf wpfa,mufwnf; wdkufcef;üae&ef ysif;&dvSojzifh ]]*vkyf}} ½kyf&Sif½HkodkY
oGm;a&mufum 6 em&DyGJudk Munhf½Ivsuf yGJNyD;rS jyefcJhav\/ wdkufay:odkY wufrdaom
tcg avScg;rS "mwfrD;yGifhrsm; tm;vHk; rD;Nidrf;xm;onfjzpfí uREfkyfonf tdwfxJrS
rD;jcpfjzifhjcpfum wufcJh&\/ odkYaomf ½kyf&Sif½HkxJwGif aq;wHudk tawmfaomufrdcJhojzifh
rD;jcpfqHrSm ESpfacsmif;rQom usefawmh&m wwd,avScg;auGUokdY a&mufaomtcg
aemufqHk;rD;jcpfqH ukefoGm;ojzifh orHwvif; avScg;udk prf;í wufcJh&\/
wHcg;rBuD;udkzGifhvdkufonfESifh wpfNydKifeuf uREfkyfonf tHhtm;oifhíoGm;rd\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 10

tb,faMumifhqdkaomf tapcHtdyfaomtcef; jywif;aygufrS rD;a&mifxGufaeonfudk


jrif&aomaMumifhwnf;/ uREfkyfonf tdrfa&SU{nfhcef; "mwfrD;cvkwfudk rzGifhEdkifrD 2
rdepfcefYrQ Muufaoaoum &yfaerd\/ uREfkyf\pdwfonf uREfkyfudk rvSnfhpm;cJhaomf
atmufodkYrqif;rD uREfkyfonf za,mif;wkdifudk taotcsm rD;rIwfcJh\/ rnfolonf
þrD;udk vmíxGef;EdkiftHhenf;/
odkYESifh uREfkyfonf cg;xJwGif xdk;xm;aom "m;ajr§mifudk EIwfNyD;vQif tapcH
tcef;qDodkY oGm;av\/ tcef;wGif;odkY a&mufaomtcg za,mif;wdkifrSm pGyfíxm;aom
taygufxJodkY 0ifvkeD;yg; awmufavmifvsuf&Sdonfudk tHhtm;oifhpGm awGU&Sd&awmh\/
tcef;rsm;udk vkdufvH&SmazG&m rnfoludkrQ rawGU&onfhtjyif uREfkyf\ ypönf;rsm;rSm
vnf; ajc&mvuf&mrysuf&Sdaeonfudk awGU&av\/
pOf ; pm;&ef w pf c suf r S m td r f & S i f j zpf a p? td r f & S i f u vT w f v d k u f o l j zpf a p?
uREfkyfr&Sdcdkuf tcef;wGif;odkY 0ifNyD;vQif tapcHtcef;wGif;ü tvG,fwulawGU&aom
za,mif;wdkifudk rD;nd§xGef;xm;NyD;vQif tjyefbuf arhaumif;arhí oGm;ayvdrhfrnf/
uREfkyfudk,fwdkifyif xdkza,mif;wkdifudk rD;xGef;n§dcJhzl;ojzifh rD;udk rNidrf;owfbJ xm;rd
aumif;xm;rdayvdrhfrnf/ tb,faMumifhqdkaomf vlrsm;rSm owdcsdKU,Gif;rIrsm;
&Sdwwfojzifh wpfcgwpf&H rdrdrvkyfaomtvkyfudk vkyfrdonf[lívnf;aumif;
trSm;rSm;t,Gif;,Gif; xifwwfMuonf/ uREfkyfudk,fwdkifyif rD;rNidrf;EdkifbJ xm;cJh
[ef&Sdonf[k þxifjrifcsufESifhyif pdwfauseyf&NyD;vQif xdkntzdkY tcsdefukefNyD;vQif
tdyf&modkY 0if&av\/ nOfhtdyf&müvnf; wpfpHkwpf&m taESmifht,Sufr&SdbJ aumif;pGm
tdyfpuf&\/
Ä Ä Ä

aemuf w pf a eYü uREf k y f o nf ,ref a eYnu tjzpf t ysuf r sm;ud k


pdwfpaemifhpeif;&SdonfESifh eHeuf vufzuf&nfaomufNyD;aemuf tdrf&Sif&[l'DrBuD;
wkdufokdY vmcJhNyD;vQif uREfkyftm;ay;xm;aom tcef;ü tydkaomhwl &Sd r&Sdudk ar;jref;&m
&[l'DrBuD;onf t*Fvdyfbmomjzifh ...
]]r&Sdbl; 'Dwpfacsmif;yJ &Sdygw,f? bmjzpfvdkYvJ}}
]]&Sd&if vdkcsifvdkYygcifAsm? uRefawmhftapcHudk wpfacsmif; ay;xm;csifvdkYyg}}
þtajzESifh auseyfNyD;aemuf jyefcJh&\/ odkYaomf ,refaeYnu rnfolwpfOD;
wpfa,mufrQ uREfkyftcef;wGif;odkY zGifhr0ifaMumif; ydkí xif&Sm;NyD;vQif ]]rD;xGef;xm;aom
za,mif;wdkif}} rSmvnf; uREfkyf owdarhavsmhjcif;yif jzpfwef&m\[k atmufarh\/
xd k a eY ü uREf k y f o nf bd G K if u k v m;u iS m ;ay;ojzif h ]]rk e d } }qd k o l tapcH
ukvm;uav;wpfa,mufudk &&SdcJh&m ukvm;uav;rSm tvGefzswfvwfoGufvufí
cdkif;íaumif;vS\/ tprSm wpfaeYvQif 2 d^- rQay;&í ol\tvkyf0wå&m;rSm eHeuf
(6)em&DwGif a&mufí nae (6)em&DwGif jyef&rnfjzpfayonf/ ukvm;uav;
a&mufvmaomtcg eHeufpmESifh npmomru vufzuf&nfESifh aeYvnfpmrsm;udk ,lí

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 11

pm;aomufEdkifcJhavonf/
xdkaeYnaeü naepmudk [dkw,frS cyfapmapm,lí pm;NyD;vQif tm;vHk;
tvkyfudpörsm; NyD;aomtcg 6 em&DcGJavmufü rked jyefoGm;av\/ xdknü uREfkyfrSm
vrf;rxGufbJ pmzwfvsuf&Sdojzifh n 9 em&DausmfrS pmtkyfudk vufu csvdkufav\/
xdkYaemuf aemufaz;odkY udk,fvufokwfoif&efoGm;rnf[k tdyfcef;rS {nfhcef;
bufodkYxGufvdkuf&m tapcHcef;rS xdk;xGufaeaom rD;a&mifudk jrif&ojzifh uREfkyfrSm
tawmfyif tHhtm;oifhí oGm;rdjyef\/ uREfkyfonf csufcsif; oGm;íMunhf&m rnfonfh
tcsdefu xGef;xm;onfrod? za,mif;wdkifrSm pdkufonfhae&m taygufwGif;odkY a&muf
vkrwwf &Sdaeonfudk awGU&avonf/ xdktBudrfum; uREfkyf taotcsm rSwfrd\/
uREfyk of nf ,refaeYnu trSwrf xif za,mif;wdik t f opfwpfcu k kd pdu
k yf pfc\
hJ / odYk aomf
xd k a eY uREk f y f u d k , f w k d i f v nf ; rxG e f ; n§ d ? rnf o l r Qvnf ; xG e f ; n§ d j cif ; r&S d b J
rD;awmufaeonfrSm tHhMozG,f aumif;vS\/ uREfkyfrSm t,lonf;olvnf; r[kwfyg/
odkYyifjzpfvifhupm; þtcsif;t&mrsm;udk awGU&aomtcg MuufoD;arG;nif;rsm;xum
tjyif;txef wkefvIyfrd\/
tdrf&Sif&[l'DrBuD; ajymvdkufonfudk uREfkyf rauseyfEdkifacs/ olu cdkif;apaom
vlwpfa,mufaomfvnf;aumif;? uREfkyf pmxJwGif pdwf0ifpm;aeonfhtcdkuf tcef;udk
zGifhí 0ifrnfqdku 0ifEdkif\/ þodkYrS r[kwfcJhaomf ,cifu þtcef;udk iSm;&rf;aezl;ol
wpfa,muf vufxJwGif aomhwl 1 acsmif; &Sdaumif;&Sdayvdrhfrnf/ xdkolü rnf
onfh&nf&G,fcsuf &Sdavoenf;/
txufyg ar;cGef;rsm;udk pdwfxJwGif ar;NyD;aemuf uREfkyfvnf; wpfa,muf
wnf; ae&jcif;xuf twlwltdyfEdkifrnfholwpfa,mufudk iSm;&rf;xm;&aomf pdwf
oufom&m &rnfhtaMumif; odonfESifh tdrf&Sifrdef;rBuD;xH pHkprf;&ef pdwfudk
ydkif;jzwfvdkufNyD;vQif tdyf&modkY 0ifav\/
aemufwpfaeYeHeufü uREfkyfonf wkduf&Sif &[l'DrBuD;xHodkY tvnftywf
vma&mufav[efjzifh pum;pjrnfajymqdkNyD;aemuf pum;pyfrdonfESifh wpfNydKifeuf
uREfkyfaeaomtcef;wGif ,cifu rnfolaezl;aMumif; trSwfrJh ar;jref;vdkufav\/
]]'Dtcef;rSm t&ifu rdef;rwpfa,muf aeoGm;zl;w,f}}
]]jrefrmvlrsdK;yJvm; cifAsm}}
]]jrefrmvdk ajymwmyJvm;? EdkYayr,fh uREfkyfpdwfxif &Srf;pyfeJYwlw,f}}
]]&Srf;jynfe,fu vmaewmvm; cifAsm}}
]]b,fu vmaewmawmh rodbl;&Sif}}
]]aemufawmh ol jyefoGm;ovm;}}
]]qHk;oGm;w,f&Sifh}}
]]aMomf ... aooGm;w,fvm;}}
]][kwfuJh ... 'DrSmyJ aooGm;&Smw,f}}
rdef;rBuD;onf olajymaompum;rsm; vGefoGm;avovm;[k xifrSwf[efjzifh

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 12

aemufq;kH ajymvku d af om pum;rsm;udk cyfxpfxpfajymvku d \ f / xdt k cg rde;f r{nfo


h nfrsm;
a&mufvmojzifh uREfkyfvnf; EIwfqufí jyefvmcJh&\/
xdkaeYnaeü uREfkyfonf ]]*sLbDvDa[m}}wGif jyovsuf&Sdaom jyyGJodkY
oGm;csifpdwfay:vmonfESifh oGm;a&mufMunhf½Iav\/ jyyGJrSm naecif;rsm;wGif
tvGefvlpnfum;onfhtwdkif; tjcm;vufrIynmqdkif&mrsm;udk MunhfNyD;aemuf
ajrmufbufwHcg;teD;&Sd yef;csDum;rsm; jyonfh½HkokdY a&mufoGm;av\/ xdkae&mrsm;rSm
tjcm;ae&mrsm;avmuf vlrpnfum;aomfvnf; yef;csDum;wpfum;a&SUü vlrsm;
0d k i f ; íMunh f a eonf u d k jrif a wG U &ojzif h uREf k y f v nf ; a&maES m Munh f ½ I a erd \ /
0dkif;Munhf½Iaeaom vlpkrSm trsm;tm;jzifh Oa&mywdkufom;rsm;u rsm;\/ yHkrSm
(0ufpw H w
H m;)\ yHjk zpfí ae0ifcsdef aemufcx H m;um aq;a&mifpjkH zifh qGx J m;aom yHjk zpfNyD;
vQif taetxm; tvGefyif usvSay\/ uREfkyfonf xdkum; a&;qGJoltm; pdwfxJu
csD;usL;NyD;vQif ½Hka&SUjrufcif;ay:ü cif;xm;aom pm;yGJ½kHrS vifrepfwpfcGufudk rSmí
aomufav\/ xdktcsdefü vlwpfa,mufonf yef;csDum;Munhfaeaom vltkyfxJrS
wdk;xGufvmNyD;vQif uREfkyf\pm;yGJodkYyif vma&mufxdkifum vufzuf&nfwpfcGufudk
aomufvsuf&Sdavonf/ xdkolonf pum;ajymvdk[efjzifh uREfkyftm; cyfNyHK;NyHK; Munhf
vsuf&Sd&m uREfkyfu ...
]]um;ujzifh odyfaumif;wJhum;Asm? aq;pyfyHka&m? tvif;tarSmifa&m?
tcsdK;tpm;a&m wu,fobm0uswJh um;ygyJ}}
]]aumif;qdk wu,fhae&mudkoGm;NyD; wu,f pdwfygvufygeJY qGJwJh um;
udk;cifAs}}
]]rdwfaqGu 'Dyef;csDum; qGJwJhvludk odvdkYvm;}}
]]'Dum;qGJwJhvlu uRefawmfygyJ}}
]]awGU&wm odyf0rf;omwmyJcifAsm/ usKyfu yef;csDynmudk rwwfayr,fh 'Dvdk
tEkynmonfawGudkawmh odyfNyD; MunfndKwmyJ/ rdwfaqGu &Srf;jynfuvm;}}
]][kwfygw,fcifAsm? 'gayr,fh &efukefrSm taersm;ygw,f}}
]]rdwfaqGemrnfu b,fvdkac:ygovJ}}
]]armifaomif;ygwJhcifAsm/ rdwfaqGuaum}}
]]udkwifarmifvdkY ac:ygw,f/ aeygOD; rdwfaqGudk usKyfwpfcg jrifzl;ygw,f}}
xdktcgrS uREfkyfonf olYtm; uREfkyf xrif;vcay;pm;aom ]]½lar;eD;,m;}}
[dkw,fwGif wpfBudrf awGUzl;aMumif; trSwf&vm\/ xdktcg uREfkyfwdkYrSm wpfa,muf
taMumif;udkwpfa,muf ar;jref;pHkprf;um ,cifuxuf ydkrdk&if;ESD;vmNyD;vQif wpfem&D
cefYrQ pum;vufqHkusvsuf &SdMuav\/
aemuf q H k ; ü uREf k y f v nf ; jyyG J r S jyef a wmh r nf j yK&m armif a omif ; onf
ol\tdwfxJrS vdyfpmuwfjym;uav;udk xkwfíay;&m uwfjym;ay:wGif (cG cGefaomif;?
yef;csDq&m? ausmufrJNrdKU? acwå &efukef? trSwf 112 uEém;vrf;) [k a&;om;yg&Sad v
onf/ uREfkyfrSm uwfjym;ay:wGif &efukefvdyfpm r½dkuf&ao;ojzifh uwfjym;eHab;rS

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 13

wdkufeHygwf (...)? ukefonfvrf;? ]]½lar;eD;,m;}} [dkw,fteD;[k a&;ay;avonf/


cGefaomif; (c) armifaomif;onf uREfkyfvdyfpmudkjrifvQif wpfcPrQ tHhtm;oifhum
&SdaeNyD;aemuf uREfkyf\rsufESmudkMunhfvsuf ...
]]rdwfaqGaewJhwdkufu [dkw,ftaemufbuf? wpfwdkufjcm; wdkufeDBuD;vm;}}
]][kwfygw,f? tay:qHk;xyf tcef;eHygwf 14 av}}
]]aMomf ... [kwfvm;? 'Dtcef; uRefawmf todom;yJ}}
]]b,fvdkodyHkvJ}}
]]uRefawmhftodwpfa,muf t&ifu 'Dtcef; aeoGm;zl;w,f}}
]]apmrmvmqdkwJh r[ma'0Dwpfa,mufyg/ 'gayr,fh olYudk,fudk wjcm;vl
awGrodatmif emrnfajymif;NyD; (ryef;½Hk)qdkwJh emrnfeJY aeoGm;w,f}}
]]bmjyKvdkY emrnfajymif;NyD; ae&wmvJ}}
]]'DvkdygrdwfaqG? olYa,mufsm; apmfbGm;[m tifrwef pdwfcufxefwJh vl
wpfa,mufjzpfygw,f/ wdkif;a&;jynfa&;eJY ywfoufNyD; wdkif;jynfrSm MoZmwduúrBuD;wJh
EdkifiHa&;acgif;aqmif trwfBuD;wpfOD;eJY roifhrjrwfjzpfMuwmeJY aemufqHk; wdkif;jynfu
xGufoGm;Mu&w,f/ apmfbGm;tay:rSmvnf; 'Drdef;ru tifrwef MoZm&Sdw,f/
wdkif;jynfudk tkyfcsKyfwmuvnf; 'Drdef;roabmtwdkif;yJ/ 'Drdef;r r&SdvQif a,mufsm;[m
onhfavmuf wdkif;oljynfom;tay:rSm qdk;oGrf;r,f r[kwfbl;/ 'geJY apmfbGm;u yxr
xGuo f mG ;w,f/ 'gayr,fh olxu G af jy;wmvnf; txrajrmufygbl;/ ausmufrb J w
l mrSm
rd e f ; rwpf a ,muf v uf c suf e J Y touf q H k ; &&S m w,f / Ed k Y ayr,f h rd e f ; ruawmh
BuHzefvGwfoGm;NyD; aemufqHk; &efukefa&mufvmw,f}}
]]aemuf 'Drdef;r b,fa&mufoGm;ovJ rdwfaqG}}
]]'DwdkufrSmyJ aooGm;w,f}}
]]'gjzifh {uEÅ 'Drdef;r r&Sdwkef;u tcef;aomhudk wpfa,mufa,muf &oGm;
NyDxifw,f}}
]]bmjyKvdkYvJ rdwfaqG}}
]]b,fhES,fAsm? tJ'Daomh &oGm;wJhvlu usKyftcef;udk rMumrMum 0ifNyD; aESmifh
,SufaewmyJ}}
]]b,fvdk0ifyHkvJAs}}
xdkolrSm olpdrf;wpfa,mufjzpfaomfvnf; uREfkyfvnf; pdwfxJwGif &SdorQudk
zGifhajymvdkojzifhwpfaMumif;? þodkYajymqdkjcif;jzifh uREfkyf\udpöwGif wpfpHkwpf&m
taESmift h ,Sujf zpfrnf rxifaomaMumifv h nf;aumif;? rD;xGe;f vsuf&adS om za,mif;wdik f
awGUonfhudpöudk yef;csDq&mcGefaomif;tm; tvHk;pHkzGifhí ajymvdkufav\/ xdktcg
armifaomif;u ...
]]rdwfaqG 'Dvkdxif&if rSm;rSmayghAsm/ apmrmvmrSm olaewJhae&mudk &efolawG
odoGm;rSmpdk;vdkY tapcHawmif rxm;0Hhbl; cifAsm/}}
]]aeygOD;/ cifAsm;u olYtaMumif; b,fvdkvkyfodovJ}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 14

]]ol r[ma'0DtjzpfeJY aepOfu uRefawmfhtaru olYudk pmoifay;&w,fAs/


'gaMumifh olYtaMumif; uRefawmf aumif;aumif;odwmaygh/}}
]]'geJY aemuf b,fvdkjzpfovJAs? ajymprf;ygOD;/}}
]]&efukefudk olvmaeayr,fh olYaemufu &efolawG tNrJvdkufaewm/ olwdkYu
vQdKU0Suftoif;om;awGAs/ 'Drdef;rudk rowf&orQ olwdkY pdwfrauseyfEdkifbl;/ ausmufrJ
blwmrSm olYa,mufsm;udk owf&wmvnf; 'Dtoif;om;awG&UJ vufcsufy/J ol &efuek u f kd
a&mufvmw,fqdkwJhowif; uRefawmfMum;&awmh olYtcef;udk uRefawmfoGm;wm wpfcg
ESpfcgawmh ol vufcHpum;ajymygao;&JU/ aemufawmh uRefawmfhawmif tawGUrcHawmh
bl;Asm/ uRefawmfhvdk trsdK;om;csif;? Zmwdwltcsif;csif;udkawmifrS r,HkMunf
awmhbl;xifyg&JU}}
]]odyfvnf; aMumufae&Smw,f xifyg&JU}}
]]aMumufwmayghAsm/ ol'‘DrmS &Sw d ,fqwkd m odomG ;&if vmNyD; rkcsowfr,fqw kd m
'd|odwmyJcifAs/ vHk;BuD;aygufvSeJY tpu tifrwefacsmwJhrdef;r[m pdwfraumif;wm
aMumifh xifyg&JUcifAsm/ 0g;jcrf;jym;axmifxm;ovdk jzpfoGm;wmygyJ}}
]]tif; ajymygOD;Asm}}
]]xrif;pm;wmudkawmif [dkw,fu bGdKifukvm; rdef;ru vmydkY&w,f/ ydkYawmh
vnf; tdrfxJr0if&bl;/ tcef;wHcg;a&SUrSm csxm;cJh&w,f/ olaeawmhvnf; tdrfa&SUcef;
rSm vljrifrSmpdk;vdkY xifyg&JU cifAsm/ aemufaz;bufu tapcHaewJh tcef;rSmyJaew,f/
tdyaf wmhvnf; tJ't D cef;xJrmS yJ tdyw
f ,f/ 'geJY wpfaeYawmh xrif;vmydYk whJ bGKd ifuv k m;
rdef;ru tcef;wHcg;acgufwm r&wmeJY aMumufNyD; olYa,mufsm;ajym? olYa,mufsm;u
wqifh [dkw,frefae*sm ajymwmudk;cifAs/ 'Dawmh [dkw,frefae*smu ykvdyfudk
taMumif;Mum;NyD; tcef;wHcg;udk twif;0ifzGifhMunhfMuawmh tJ'DtapcHaewJh tcef;xJ
rSm aoaewm awGU&awmhwmyJcifAsm/ rsufESmrSmvnf; rsufvHk;ESpfvHk;[m aocgeD;
tifrwefaMumufNyD; aowJhvu©PmeJY ykZGefrsufaphvdk jyL;xGufaeowJhcifAs/ NyD;awmh
tem;rSmvnf; za,mif;wdkifwpfwdkif[m aemufqHk; t&nfaysmfNyD; avQmufpD;oGm;wJh
t&mudkyg awGU&w,fqdkwmudk;cifAs}}
]]aMomf ... ol Y td y f & mem;rS m za,mif ; wd k i f x G e f ; xm;cJ h w J h t &m awG U &
w,fqdkygawmh}}
]][kwfygw,f}}
]]tcef;uvnf; tapcHtcef;xJrSmaemf}}
]][kwfygw,fcifAsm/ tapcHtdyfwJhtcef;qdkvdkY 'Dwpfcef;yJ &Sdygw,f/ NyD;awmh
wpfck&Sdao;w,fcifAs/ 'Drdef;r raocifwpf&ufu tcef;a&SUrSmxm;wJh pmxnfhwJh
pmwdkufyHk;xJrSm (eifaewJhae&m odNyD/ eif owdomxm;NyD; aeawmh) qdkwJh owday;pm
wpfapmif &w,fqdkyJcifAs}}
]]'D[m toif;om;awGu owday;wmaygh}}
]][kwfygvdrfhr,f}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 15

aool ryef;½Hk (c) &Srf;r apmrmvm\ Zmwfvrf;rSm þae&mwGif NyD;qHk;ojzifh


aemufqHk;ü uREfkyfvnf; yef;csDq&mcGefaomif;tm; EIwfqufNyD;vQif wdkufcef;odkY
jyefcJhav\/
uREf k y f r S m wapä a jcmuf o nf q d k j cif ; ud k tvsOf ; ,H k M unf o l r [k w f o jzif h
wkdufcef;odkY jyefa&mufaomtcg aeNrJtwdkif; qufvufaexdkifí rkedtm; uREfkyftwGuf
npmudk [dkw,frS ,lcJhapNyD;vQif wdkufcef;ü pm;aomuf\/ nae 6 em&DcGJodkY a&muf
aomtcg rkedonf tdrfodkY jyefoGm;avonf/
rdk;csKyfonfESifhwpfNydKifeuf uREfkyfonf tcef;wHcg;udk twGif;rS aomhcwf
NyD;vQif (&we,f)a&;aom ausmif;om;oHk; oufaocHOya'pmtkyfudk zwfvsuf&Sd\/
wpfem&DausmfausmfcefY pmzwfíaeaomfvnf; uREfkyf\pdwfrsm;rSm pmxJodkYra&mufbJ
cG e f a omif ; ajymvd k u f a om þtcef ; ü aoqH k ; oG m ;onf h r[ma'0D apmrmvm
taMumif;udkom pdwfpGJvsuf&Sdojzifh rdrdudk,fwdkifyif rjrifzl;aomfvnf; tom;jzLjzL?
t&yfjrifhjrifh? rsufwGif;a[mufa[mufESifh 0g;jcrf;jym;axmifxm;ouJhodkY ydefBuHKvSaom
rdef;rwpfa,mufudkom pdwfxJwGif jrifvsuf&Sdav\/
uREfkyf\tcef;odkY ,refaeYnrsm;u vma&mufaESmifh,Sufolonf tcef;wGif;ü
uREfyk &f adS eNyDukd odaevdrrhf nfjzpfí ,cknwGif vma&mufaESmif, h u S af wmhrnf r[kwaf cs/
aemufaz;wHcg;? rD;zdkwHcg;ESifh jywif;aygufrsm;udkvnf; twGif;rSaeí uefYvefYxdk;um
aomhcsdwfcsí vHkNcHKpGmydwfxm;NyDjzpf&um; tu,fívmcJhaomf tdrfa&SUwHcg;rBuD;rS
aomhudkom zGifhí vmEdkifayawmhrnf/ xkdwHcg;udkvnf; taotcsm aomhcwfxm;NyD;
jzpfí aomhvnf; uREfkyftdwfxJü &Sdae\/ okdYESifh uREfkyfonf tdrfa&SUwHcg;rBuD;rS
toHudkyif em;pGifhaxmifvsuf&Sdavonf/ okdYaomf tdrfa&SUrS wpfcgwpf&H um;jzwf
oGm;oHrsm;? tvkyfwdkuf '&0rfrsm;\ toHrsm;udk Mum;&onfrSwpfyg; rnfonfhtoHrQ
rMum;&bJ wdwfqdwfvsuf&Sdav\/
uREfkyfonf pdwfyifrygvSaomfvnf; aq;wHudk wpfqHkNyD;vQif wpfqHk aq;
xnf h í aomuf & if ; Oya'pmtk y f u d k o m wG i f w G i f B uD ; zwf v suf & S d & m aemuf q H k ;
vufywfem&Dudk MunhfvdkufaomtcgrS 1 em&Dxdk;&ef 15 rdepfcefYomvdkawmhaMumif;
od&awmh\/ xdktcgrS uREfkyfvnf; aemufaz;xGuf&efESifh udk,fvufokwfoif&ef
trSwf&vmNyD;vQif za,mif;wdkifwpfwdkifudkxGef;nd§í {nfhcef;odkYxGufNyD;vQif tv,f
aqmifMum;vrf;rS aemufaz;bufodkYavQmufcJh\/ aqmifMum;rS uREfkyf\ za,mif;wdkif
tvif;a&mifrSwpfyg; arSmiftwdNyD;vsuf&Sd&m tapcHtdyfaomwHcg;rSm ydwfxm;onfudk
awGU&\/ rnfolydwfxm;avoenf;/ uREfkyfyif ydwfrdavoavm rajymwwfacs/
odkYaomf tcef;wGif;rS arS;rSdefpGmxGufvmaom tvif;a&mifudk aomhaygufrS jrifvdkuf&
ojzifh uREfkyfyif touf&SL&yfoGm;vkrwwf tHhtm;oifhí oGm;rd\/
tu,fí wHcg;udkzGifhMunhfvdkufu tom;jzLjzL? t&yf&Snf&SnfESifh ydefBuHK
vSaom rdef;rBuD;onf aoG;r&Sdaomtom;rsm;? ta&miftqif;r&Sdaom rsufvHk;rsm;jzifh
uREfkyftm; &ifqdkifawGUrnfavm[k pOf;pm;vdkufrd\/ wapäo&Judk r,HkMunfaomfvnf;

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 16

uREfkyfudk,fay:&Sd arG;nif;uav;rsm;tm; axmifívmap\/ uREfkyfonf tcef;wGif;rS


awmufavQmuf ajy;qif;oGm;NyD;vQif vrf;ay:wGif tjcm;olrsm;ESifhtwl a&maESmaevdk
vS\/ odkYaomf pdwfom&Sdaomfvnf; trSeftm;jzifh rjzpfEdkifacs/
uREykf o
f nf avvGiv hf su&f adS om uREykf pf w d rf sm;udk jyefípkaqmif;vku d \ f / xdt k cg
uREfkyfonf e*dktwdkif;jyefjzpfvmí uREfkyfvnf; wHcg;udk ajcjzifh aqmifhuefvdkufNyD;vQif
rD;n§x d m;aom za,mif;wdik u f kd vufuudik u f m tcef;wGi;f odYk &Jwif;pGm 0ifomG ;awmh\/
tcef;wGif;üum; uREfkyfawG;xifonfhtwdkif; rnfonfht&mudkrQ rawGU&bJ ,cifu
&Sdonfhtwdkif; r[ma'0DaoqHk;oGm;onfqdkaom ckwifvGwfudkom awGU&avonf/
odkYaomf ckwifeHab; pm;yGJ0dkif;ay:&Sd za,mif;wdkifpdkuf aMu;wdkifay:wGif za,mif;wdkif
wpfwdkifonf rD;vif;um atmufajcodkY a&mufvkrwwfjzpfae\/
uREfkyfonf ukvm;xdkifvGwfay:wGif xdkifum xl;qef;aomjzpfysufyHkudk pOf;pm;
vsuf&f \ dS / aooGm;aom r[ma'0D\0dnmOfonf þtapcHtcef;xJü &Sad eum za,mif;
wdkifudk rD;xGef;n§djcif;jzpfavoavm/ rjrif&aomwpfpHkwpf&mudk aMumuf&GHUojzifh
aoolonf za,mif;wdik rf sm;udk aMumufpw d af jy&ef xGe;f n§cd jhJ cif;udk ,ckvnf; xd0k n d mOfyif
qufvufxGef;n§daejcif; jzpfavoavm/ uREfkyfonf 0dnmOfavmuudk t,HktMunf
r&Sdaomfvnf; 0dnmOfavmu\ xl;qef;yHkrsm;udk Mum;zl;cJhojzifh ¤if;wdkYudk ,HkMunf&
rnfavm/ þjyóemrsm;onf wpfcNk yD;wpfck qufvufxu G af y:vmaomfvnf; uREykf rf mS
&Sif;vif;jcif;iSm rwwfEkdifbJ rD;udkNidrf;owfí za,mif;wdkifwdkuav;udk ,lcJhNyD;vQif
tcef;jyifodkY xGufcJhNyD;aemuf tcef;udk ydwfcJhav\/
uREykf of nf uREykf Ef iS thf yd rf nfh tazmfa,mufsm;wpfa,muf tvd&k adS Mumif; rket d m;
ajymjyxm;zl;ojzifh aemufEpS &f ufrQMumaomtcg rkeo d nf vlwpfa,mufukd ac:cJah v\/
xdkESpf&uftwGif;ü uREfkyfonf n 7 em&DrS eHeufrdk;vif;onftxd twif;ZGwfrSdwfí
tdyaf ecJo h jzifh xdtk apcHtcef;xJoYkdvnf;ra&muf? za,mif;wdik f rD;vif;onf? rvif;onf
udv k nf; odciG rhf &cJah cs/ wpfenf;tm;jzifv h nf; uREfyk rf mS pdwo f ufomcGihf &&Scd ahJ vonf/
rkedac:vmaomolrSm touf 30 cefY&Sd armifbausmfqdkoljzpfí Zmwdtm;jzifh
tnmom;wpfa,mufjzpf\/ ol\tvkyt f udik rf mS eHeuf 6 em&Dx;kd onfEiS w hf pfNydKifeuf
toifhjyifqifNyD; rkefY[if;cg;rsm;udk ,lNyD;vQif a&ausmfaps;ü oGm;a&mufa&mif;cs&í
csufjyKwfjyifqif&ef rnfonfhwm0efrQ r&Sdacs/ odkYjzpf&m wpfnvQif tdyf½HkrQESifh aiG 1d^-
&rnfjzpfojzifh uREfkyfESifhtazmfvkyfum vmítdyf&ef oabmwljcif;jzpfavonf/ ol\
yHkyef;oGifjyifudk jrif&jcif;jzifh vl½dk;wpfa,mufjzpfaMumif; tuJcwfrdonfhjyif [dkw,frS
bGKd iu
f vk m;uav;onfvnf; xdo k t l rd ef m;wGiaf eojzifh ol\taMumif;udk odNyD;jzpfaMumif;
tmrcH&m uREfkyfvnf; iSm;&rf;vdkufav\/
udkbausmfonf xdkaeYnaewGif tvkyf0if&ef ol\tdyf&mvdyfuav;udk ,l\/
uREfkyf wdkufcef;odkY ajymif;a&TUvmcJh&m rkedrSm tazmfwpfa,mufwdk;vmojzifh tvGefyif
0rf;ajrmufonfh vu©PmESihf &Sad eNyD;vQif uREfyk u f , kd wf ikd v
f nf; tazmfEiS hf tdy&f awmhrnf
jzpfojzifh tm;wufrd\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 17

udbk ausmo f nf tvdu k o f wd wfaom olwpfa,muf jzpfonft h wdik ;f tcef;rsm;&Sd


trIu d o
f ½du
k rf sm;udk &Si;f vif;okwo f ifjcif;? a&tdrEf iS hf a&csKd ;cef;udk &Si;f vif;okwo f ifjcif;?
uREfkyf\t0wfa[mif;rsm;udk zHkokwfjcif;rsm;udk rkedtm; ulnDvkyfudkifay;ojzifh uREfkyfrSm
tazmfaumif;wpfa,muf&ayNyD[k 0rf;ajrmufrd\/
td r f u d k & S i f ; vif ; NyD ; aemuf ud k b ausmf o nf ol \ td y f & mvd y f u av;ud k
tapcHtdyfaom tcef;xJodkY oGif;oGm;onfudk jrifojzifh uREfkyfu ...
]]udkbausmf ... b,frSmvJ}}
]]aemufaz;cef;uav;rSmayghq&m/ odyfNyD;ae&muswmyJ q&ma&U/ uRefawmfh
twGuf wrifvkyfxm;ovdkyJ/ uGyfyspfuav;eJY? tem;u ukvm;xdkifeJY? pm;yGJuav;eJY?
rtdyfcsifao;&if pmMunhfzdkY za,mif;wdkifawGvnf; <uufavQmufay:rSmawGUyguvm;
q&m&JU/ q&mxm;ovm;}}
]]rxm;ygbl;/ t&ifu tdrfiSm;aeoGm;wJhvl&JU ypönf;jzpfcsifjzpfrSmaygh/}}
]]q&m ... bmjzpfvdkY ar;wmvJ}}
]]usKyfu tdrfa&SUcef;rsm; tdyfrvm;vdkYyg}}
]]q&m tvd&k &dS if ac:vdu k wf maygh q&m/ ra0;vSygbl;/ NyD;awmh uReaf wmfvnf;
ttdyfqwfygw,f}}
]]at;av ... 'gjzifhvnf; tdyfwmaygh}}
xdt k cgu uREfyk u f zGií hf ajymvdu k rf nf[k atmufarhrad o;\/ odYk aomf uREfyk rf mS
tpGJtvrf;BuD;olwpfa,muf r[kwfojzifhwpfaMumif;? aMumufwwfonf[k olpdrf;
wpfa,mufu txiftjrifao;oGm;rnfukd pd;k ojzifw h pfaMumif;? uREykf u f ,
kd w f ikd uf vnf;
rnfonfhenf;ESifhrQ r,HkMunfojzifhwpfaMumif; ,cifu tjzpftysufrsm;udk zGifhí
rajymvkdufrdacs/
tdrfwGif Munhf½Iapmifha&Smufrnfholrsm; vHkavmufpGm&SdNyDjzpfí uREfkyfvnf;
naeapmif;wGif bk&ifryef;NcH (,ck AE¨Kvyef;NcH) odYk tysi;f ajy vrf;avQmufxu G cf ahJ v\/
taemufbufqDodkYa&muf&m xdkifcHkwpfckay:wGif pD;u&ufwpfvdyfudkcJ&if; avnif;
cH a eaom cG e f a omif ; ud k tqif o if h a wG U &onf E S i f h uREf k y f v nf ; ol Y t em;wG i f
0ifa&mufxdkifrdav\/
]]b,feJYvJAs udkwifarmif/ b,fuvSnfhNyD; vmwmvJ}}
]]ysif;ysif;&SdwmeJY vrf;avQmufxGufvmcJhwmbJAsm/ tck tdrfrSm tazmf&aeNyDAs}}
]]cifAsm;ajymwJh ukvm;uav;r[kwfvm;}}
]]r[k w f y gbl ; Asm? uk v m;uav;u ½k y f & S i f ½ H k r S m aps;a&mif ; avawmh
nrtdyfEdkifygbl;/ ‘gaMumifh ntdyfr,fhtazmfwpfa,muf iSm;vdkuf&w,f}}
]]b,fuvJ}}
]]udkbausmfwJhAs/ vlu tnmom; vl½dk;wpfa,mufygyJ/ crsm qif;&J&Smw,f/
bmtvkyrf S rvky&f bJeYJ tdy½f ekH YJ wpfnwpfusyaf y;awmh olvnf; ody0f rf;omwmayghAsm}}
]]'gxuf olu b,frSmtdyfrSmvJ}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 18

]]tapcHtcef;uav;xJrmS ayghAsm/ tcef;uav; odyo f abmusw,fqNkd yD; usKyu f


bmrSrajym&ao;bl;/ olYtdyf&mvdyfuav; oGif;oGm;wmbJ}}
]]uRefawmfom udkbausmfqdk&if 'Dtcef;rSm rtdyfbl;q&m}}
]]bmjyKvdkYvJAs}}
]]tvum;yJ}}
]]'gayghAsm/ ol odwmrS r[kwfbJ/ vlqdkwm odrSaMumufw,f r[kwfvm;}}
]]at;av ... tnmom; bkrodbrodrdkY udpöawmh r&Sdygbl;/ 'gayr,fh
uRefawmfwdkYt&yfrSm za,mif;wdkif 3 wdkif rD;vif;&if vlaowwfw,fqdkwJh t,l&Sdw,f}}
]]usKyfwdkYawmh t,lr&SdaygifAsm/ ,Hkvnf; bmrSr,Hkbl;}}
xdkYaemuf cGefaomif;vnf; pum;jzwfí yef;csDynmtaMumif;ESifh ywfoufí
ql;avbk&m;\yHak wmfukd þae&mrSaeí jrif&yHu k kd a&;qGu J tvGeyf Pm&rnft h aMumif;udk
ajymqdkNyD;vQif twefi,farSmifvmonfESifh uRefawmfvnf; wdkufcef;odkY jyefcJh\/
uREfkyfwdkYvnf; xdknü tdyf&modkY apmapm0ifMu\/ udkbausmfonf eHeuf 6
em&D tdyf&mrSxrnfhtaMumif;udk ajymNyD;vQif tapcHaeaomtcef;odkY 0ifoGm;avonf/
xdn
k wGif uREykf rf mS tazmf&NyDjzpfí pdwEf v S ;kH 'H;k 'H;k csítdyaf omaMumifh wH;k xd;k xm;bdouJo h Ykd
tdyfaysmfíoGm;av&m eHeufwGif tcef;wHcg;udk tjyifu ukvm;uav; acgufaom
tcgrS Edk;avonf/
rkedudk wHcg;zGifhay;NyD;aemuf uREfkyfonf 0goemtwdkif; tdyfcef;xJwGif aq;wH
udk rD;xGe;f n§íd rSed ;f aepOf rke\
d tvefYwMum; atmf[pfou H kd Mum;&aomtcgrS tcef;xJrS
ajy;xGufvmrd\/ jzpf&yHkrSm rkedonf udkbausmftdyfaom tapcHtcef;udk tjyifrS
wGef;ízGifhMunhf&m rvIyfr,Suf rsufvHk;rsm;jyL;xGufaeaom udkbausmfudk jrif&ojzifh
vefYíatmfvdkufjcif;jzpfavonf/ uREfkyfvnf; tajy;tvTm;oGm;a&mufum udkbausmf
tdyfaom tcef;wHcg;udkzGifhvdkuf&m udkbausmfonf uGyfyspfay:wGif yufvufvSefum
ol\rsufvHk;rsm;onf acgifrdk;&Sd&modkY jyL;us,fpGmMunfhvsuf&Sdukef\/ vufoD;ESpfbuf
udv
k nf; uspu f spyf gatmif qkyx f m;ao;\/ teD;&Sd pm;yGaJ y:üum; za,mif;wdik pf u kd x
f w
J iG f
t&if;txd avmifíoGm;aom za,mif;wdkifudk awGU&avonf/
uREfkyfvnf; ½lar;eD;,m;[dkw,f refae*smxH oGm;NyD;vQif tdrfüiSm;ítdyfaom
tazmf aoqHk;oGm;aMumif; ajymjy&m refae*smonf qdkif&modkY taMumif;Mum;íay;\/
rMumrD q&m0efwpfa,mufESifh ykvdyfrsm; a&mufvmNyD;vQif tavmif;udkppfaq;&m
udbk ausmfrmS ½kww f &uf ESv;kH &yfomG ;ojzifh aoqH;k aMumif;rSwcf sufcsonfukd aemiftcg
uREfkyfod&\/ tavmif;udk aq;½HkodkY ,loGm;í udkbausmfrSmvnf; OD;BuD;awmf
pyfolwpfa,mufrSwpfyg; tjcm;aqGrsdK;nmwdrsm; r&Sdojzifh tokbudpötwGuf
uREfkyfuyif tukeftus cHvdkuf&\/
xdt k cgrS uREfyk v f nf; ,refnu olYtm; xl;qef;aom tapcHtcef;av;xJwiG f
tdyfcGifhjyKcJhonfrSm rSm;avNyD[k aemifw&rd\/ aiG 1d^- udk vdkcsif&Smojzifh uREfkyftm;
tazmfjyKum wpfpw kH pf&m rodem;rvnf&mS bJ aooGm;&aom udb k ausmtf wGuf uREyfk rf mS

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 19

,lBuHK;r&jzpfrdawmh\/
þrQavmufpdwf'ku©ay;aom wdkufcef;wGif qufvufraexdkifvdkawmhojzifh
bGdKifukvm;tm; tjcm;tcef;vGwfwpfckudk &SmazGap&m (37)vrf;&Sd wdkufwpfvHk;
atmuf x yf w G i f tcef ; vG w f w pf c k tvG , f w ul E S i f h &&S d o jzif h xd k a eYyif
ajymif;a&TUaexdkifcJhav\/
tcsdefonf wjznf;jznf; ukefvGefcJh&m xdk&ufrsm;twGif;ü uREfkyfonf
cGefaomif;ESifh *sLAvDa[müvnf;aumif;? bk&m;BuD;üvnf;aumif;? ½kyf&Sif½Hkrsm;ü
vnf;aumif; rMumcP awGUqHkMuonfhtjyif wpfa,mufESifhwpfa,mufvnf; ydkrdk
&if;ES;D vmcJ\ h / cGeaf omif;rSm jrefrm&Sr;f pyf jzpf[efwí l pum;ajymaumif;jcif;? avmuGwf
ysLiSm&Sdjcif;? tvdkufodwwfjcif;rsm;&Sdaomfvnf; ol\awmufypl;&Saom rsufvHk;rsm;
atmuf w G i f euf e J a omt"d y Ü g ,f u d k a qmif o nf h vu© P mrsm;ud k awG U jrif & \/
tvGeef ufeaJ om a&wGi;f ü a&wdraf &eufukd rodEikd o f uJoh Ykd vnf;aumif;? arSmifru
kd af om
tcef;xJwiG &f adS om ypön;f rsm;udk tjyifrS rjrif&ouJo h Ykdvnf;aumif;? cGeaf omif;\ rsuv f ;kH
atmufwiG &f adS om t"dygÜ ,fukd awG;awmqifjcifEikd &f ef cJ,Of;vS\/ cGeaf omif;ESihf wpfaeY
wpfjcm; &if;ES;D vmcJah omfvnf; &if;ES;D oavmuf ol\tay:wGif ouFmruif;jzpfvmcJ\ h /
uREfkyfu udkbausmf xl;qef;pGm aoqHk;oGm;aMumif; ajymaomtcg ]] tif; ... cifAsm;
r,Hb k ;l qdwk m tckawmh xdNyDr[kwv f m;}} [k wpfceG ;f rQom jyefíajymojzifh ol\tay:wGif
omírouFmjzpfum rkef;wD;pdwfrsm;yif ay:ívmcJh\/
udb k ausmf aoqH;k oGm;NyD;aemuf we*FaEG ESpyf wfcefYrQ Mumaomtcg uREykf o f nf
]]½lar;eD;,m;}}[dkw,fwGif cGefaomif;ESifhtwl npmpm;aomufvsuf&Sd&m uREfkyfu ...
]]xl;qef;wmwpfcku cGefaomif;&,f? usKyf'‘Dwdkufcef;udkpGefYNyD; 37 vrf;u
wdkufcef;udk ajymif;aecJhayr,fh [dkwkdufcef;udk oGm;aecsifwJh pdwfu tNrJ&Sdaew,fAs/
NyD;awmh wdkufem;a&mufjyefawmhvnf; txJudk r0ifcsifjyefawmhbl;}}
]]cifAsm;ajymif;oGm;rS t&ifwdkufcef;udk a&mufao;ovm;}}
]]ra&muf a wmh y gbl ; Asm/ wd k u f v c wpf v twG u f wif x m;wmawmif
tqHk;cHvkdufygNyD}}
]][kwfw,fAs? xl;qef;w,f/ vlrsm;[m wpfckckudk aMumufrSjzifh trsdK;rsdK;awG;?
trsdK;rsdK;xifwwfMuwmyJ xifyg&JU/ NyD;awmh uRefawmfMum;zl;wmu aooGm;wJhvl&JU
0dnmOfawG[m olwdkYaowJhae&mrSmyJ aewwfMuowJh udkwifarmif&JU/ 'D[mwif
ruao;bl ; / vl u d k o wf z l ; wJ h vl r sm;[m ol w d k Y o wf w J h a e&mu wjcm;a0;a0;
a&SmifoGm;zdkYawmif tifrwefcJ,Of;w,fqdkyJ}}
]]'Dvdkqdk&if usKyfpdwfxifjzifh ...}}
uREfkyfonf qufrajymbJ þae&mwGif pum;udk &yfxm;vkdufav\/
]][kwfw,f udkwifarmif}}
]]usKyfpw
d x f ifjzifh cGeaf omif;udk wu,fvYkd t&ifusKyfaewJt h cef; wpfem&Davmuf
oGm;ae&atmifvdkY usKyfuac:&if trSefrvdkufcsifbl;xifw,f}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 20

(cufxefaomrsuEf mS jzif)h ]] uReaf wmfu vdu k &f r,f [kwpf - bmjzpfvYkd uReaf wmf
u vdkuf&rSmvJ}}
uREf k y f o nf qwf c eJ jyef í ajymvk d u f a om cG e f a omif ; \pum;rsm;ud k
Mum;&aomtcg tHhtm;oifhoGm;rd\/ odkYESifh uREfkyfonf avoHudkESdrfhvsuf ...
]]tazmfr&SdvdkY ac:wmyg rdwfaqG}}
(avoHajymif;vsuf) ]]aMomf ... 'Dvdkvm;/ 'Dvkdqdk&if uRefawmfrvdkufbJ
aeyghrvm;Asm/ vdkufrSmaygh}}
]]rvdkufawmhrvdkufcsifbl;vm;}}
]]vdkufvnf;vdkufcsif&JU? rvdkufvnf; rvdkufcsifbl;cifAs/ trSefajym&&if
r[ma'0DaooGm;wmeJY cifAsm;tcef;xJrmS jzpfysucf w hJ hJ udpaö wGeYJ qufaeawmY '‘Dtcef;udk
uRefawmf a&mufcsifaewmvnf; MumvSNyD? oGm;&rSmvnf; aMumufw,f}}
]]udkif; ... 'gjzifhvnf; vmcJhAsm/ tckyJ oGm;MupdkY}}
uREfkyfonf ajymajymqdkqdkESifh ukvm;xdkifay:rS xav\/
(uREfkyftm; twefi,f rouFm[efjzifh wpfcsufrQvSrf;í MunhfNyD;aemuf)
]]aumif;ygNyD? oGm;Muwmaygh/ cifAsm;rSm aomhyg&JU r[kwfvm;}}
]]yg ygw,f}}
odkYESifh uREfkfyfwdkYonf [dkw,frSxGufí uREfkyf\tcef;&Sd&m wdkufeDBuD;bufodkY
avQmufcJhMuav\/
cGeaf omif;onf avScg;odYk a&SUrS xGuo f mG ;ojzifh uREykf v f nf; ¤if;aemufrS vku d yf g
oGm;av\/ oH;k xyfoYkda&mufí wHcg;0ü &yfrMd uaomtcg cGeaf omif;onf avoHErdS v hf suf
]]aeygOD; udkwifarmif&JU/ uRefawmfwdkY‘'Dudkvmwm bmudpövJ}}
]]bmvJ ... cifAsm;u aMumufvdkY xGufajy;csifNyDvm;}}
]]r[kwyf gbl;Asm? bm&nf&, G cf surf S r&Sb
d J vlBuD;ESpaf ,mufjzpfvsuef YJ 'Da&mufvm
wm xl;qef;vGef;vdkY}}
]]tcef;xJusawmh udpu ö dk usKyfajymjyr,fayghAsm}}
odYk EiS hf uREfyk o
f nf tdwxf rJ S aomhukd xkw, f Nl yD;aemuf wHcg;udk zGiv hf u
kd af v\/
xdkYaemuf "mwfrD;cvkwfudkvnf; zGifhvdkufavonf/
]]"mwfrD;vnf; &Sdygw,fAs/ vmav ... xdkifyg/ at;at;aq;aq; cP
pum;ajymMuwmaygh}}
cGeaf omif;onf wHcg;udk jyefíydwNf yD;aemuf uREykf af c:&m {nfch ef;odYk vdu k vf mcJNh yD;
vQif ukvm;xdkifwpfvHk;ay:ü xkdifav\/ xdkYaemuf uREfkyfu aq;wHudk rD;n§daomuf&m
oluvnf; pD;u&ufbl;udkxkwfí pD;u&ufwpfvdyfudk rD;n§dí aomufavonf/
]]'gyJvm;As? ukvm;xdkifay:xkdif? aq;vdyfaomufNyD; jyefMua&mvm;}}
(wpfpHkwpf&mudk &SmazG&if;) ]]aeygOD;Asm? za,mif;wdkifuav;rsm;&&if taumif;
om;/ usKyfrSm za,mif;wdkifawG trsm;BuD; xm;cJhygw,f}}
]]bmjzpfvdkY za,mif;wdkif &Smae&wmvJAsm/ "mwfrD;&Sdom;yJ}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 21

]]tcef;awGMunhfcsifvdkYAs}}
odkYESifh uREfkyfonf aemufaz;rD;zdkcef;odkY oGm;a&mufum za,mif;wdkifwpfwkdifudk
,lcJhavonf/ xdkYaemuf uREfkyfu ...
]]usKyfxm;cJhwJhtwdkif; awGUcJhNyD}}
]]'gawmh awGU&rSmayghAsm/ aeygOD; ... usKyfwdkY tck bmvkyfMurSmvJ}}
]]cifAsm;ajymovdak yghAsm/ vlowfraI wG jzpfomG ;wJah e&mqdw k m aMumufvefYp&m
aumif;NyD; vlrsm;[m awG;csifovdkawG;? xifcsifovdk xifwwfMuw,fqdk? NyD;awmh
aooGm;NyD;wJhaemuf 'Dae&mrSmyJ aewwfMuw,fqdk}}
]][kwfw,f ... Mum;zl;wmyJ}}
]] 'gxuf ... cifAsm;ajymwJt h wdik ;f ryef;½Hak ooGm;wm tifrwefrS aMumufvefYNyD;
aooGm;wmayghaemf}}
]]'gayghcifAsm}}
]]oem;p&mAsm? olYvifvnf; owfao;&JU/ olYvnf; vdkufowfMuwmaygh}}
]]'gayr,fh oludk,fwdkif tifrwef&ufpufwJh rdef;rwpfa,mufyJ/ cifAsm;u
taMumif;rodvdkY}}
]]cifAsm;rdwfaqGyJ r[kwfvm;}}
]]uReaf wmhtf aru olYukd pmoifay;zl;wmeJY uReaf wmfrh w d af qG jzpf&awmhrmS vm;Asm}}
cGefaomif;onf jyL;aMumifaom rsufvHk;rsm;jzifh uREfkyftm; tuJcwfí aebd
ouJhodkY Munhf½Ivsuf &Sd&\/ xdkYaemuf uREfkyfu qufvufí ...
]]onfawmh bmjzpfovJ}}
cGefaomif;onf pum;jyefírajym&ef BudK;pm;ouJhodkY yg;pyfrsm;udk wif;MuyfpGm
ydwfxm;\/ xdkYaemuf twefi,f wkef&DaomtoHjzifh ...
]]uReaf wmf cifAsm;ar;wm jyefrajymcsib f ;l Asm/ 'gayr,fh apmrmvmaowJh tcef;
vnf;a&mufa&m pum;rajymbJudk raeEkdifoavmufjzpfwmyJ? odyfNyD; xl;qef;wmyJ}}
]]'gjzifh ajymav ... ajymp&m&Sdwm ajymaygh}}
]][kdw,frSmwkef;u uRefawmfajymwm rSwfrdao;w,fr[kwfvm;}}
]]bmvJ}}
]]vlowfzl;wJhvl[m ... vlowfzl;wJhae&mu a0;a0; roGm;Edkifbl;qdkwmav}}
]]tif; ... rSwfrdygw,f}}
]][kwfw,fcifAs? uRefawmfvnf; onftwdkif;bJ}}
]]cifAsm; ... [kwfp}}
]][kwfw,f ... apmrmvmudk uRefawmfowfwmyJ}}
uRefawmfonf tHtm;oifhum ukvm;xdkifwpfvHk;ay:rS ckefíxvdkufrdav\/
]]aeygOD; udkwifarmif? uRefawmfowfwJh vufeufu pmwpfapmifygAs}}
]]bmt"dyÜg,fvJ}}
]]olYpmwku d yf ;kH xJukd pmxnfw
h m wjcm;vl r[kwb f ;l / uRefawmfy/J olaewJah e&m

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 22

udk odNyDvkdY a&;vdkufwmeJY taMumufvGefNyD; aooGm;wmyJ}}


uREfkyfonf ukvm;xdkifay:odkY jyefíxdkifvdkufNyD;aemuf ...
]]cifAsm;u 'Dvkda&;wmu ol vGwf&mvGwfaMumif; ajy;EdkifatmifvdkYvm;}}
]]r[kwfbl;cifAs ... aoatmifvdkY}}
]]bmjyKvdkYvJ}}
]]olraovnf; uRefawmfu owfrSm trSefyJ}}
]]cifAsm;tarudk oli,fi,fu Munhf½Ixm;zl;w,fqdk/ cifAsm; aus;Zl;&SifyJ
r[kwfvm;}}
]]'Dvu dk ;kd cifAs/ uRefawmfu trSeaf wmh vGwv f yfwvhJ wl pfa,muf r[kwaf ybl;/
olwYkd toif;u toif;om;wpfa,mufy/J toif;u qH;k jzwfcsufukd uRefawmf vdu k ef m&
ygw,f/ apmrmvmudkowfzdkY rJcswJhtcg uRefawmfusygw,f}}
cGefaomif;onf txufygpum;rsm;udk wkefvIyfpGmajymNyD;aemuf wpfpHk
wpfa,mufudk arQmfvifhaeouJhodkY wHcg;qDodkY wpfcgESpfcg vSrf;íMunhf\/
]]uRefawmfu &efukefrSmaewmeJY uRefawmfowfzdkY wm0efusygw,f ... r[kwf
ygbl;cifAsm ... uRefawmfu olwdkYudk ajym&wmr[kwfygbl; ... cifAsm;u uRefawmfhudk
b,fvdkxifvdkYvJ}}
]]tifrwef pdwf"mwfckdifwJh vlwpfa,mufvdkY xifwmaygh}}
]]bmjzpfvkdYvJ}}
]]tusKd ;taMumif; usKyu f ajymNyD;wJah emufawmif cifAsm; '‘Dae&mudk jyefvmvdYkaygh}}
]][m ... [m ... uRefawmfraMumufygbl;}}
]]wu,fvm;}}
]]wu,fyJ raMumufygbl;}}
]]raMumuf&if ‘Dtcef;rSm wpfa,mufwnf; tck ntdyfrvm;}}
]]uRefawmfu bmjzpfvdkY tdyf&rSmvJ}}
]]tvum; r[kwfygbl; cGefaomif;&JU ... tavmif;tpm;eJYyg/ usKyf ydkufqH
csr;f omw,fqw kd m cifAsm;todom;yJ/ onfawmh tckajymwJt h wdik ;f 'Dtcef;xJrmS tckn
tdyf0HhvdkY&Sd&if usKyfu aiG 1000d^- ay;r,f? rtdyf0Hh&if? xGufajy;&if cGefaomif;u aiG
5d^- xJ ay;awmh ... wpfaxmifeJY ig;usyf avmif;r,f}}
]]tdyfr,fAsm? pdefvdkuf ... 'gayr,fh cRif;csufwpfck ay;&r,f}}
]]bmvJ qdkprf;ygOD;}}
]]aemufaz; tapcHtdyfwJhtcef;rSmawmh usKyf rtdyfbl;aemf}}
]]rvdkygbl;/ cifAsm; tdyfcsifwJhae&mrSm tdyfyg}}
]]udkif; 'gjzifh cifAsm;&JU tavmif;tpm;udk uRefawmfvufcHNyD}}
]]eufjzef b,ftcsdefavmuf vlcsif; awGUMurvJ}}
]]7 em&DayghcifAsm}}
]]'gjzifh 7 em&Dwdwd usKyf a&mufatmifvmcJhr,f/ 'DawmhrS ½lar;eD;,m;

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 23

[kdw,foGm;NyD; ESpfa,muftwlwl vufzuf&nfaomufMuwmaygh}}


]]aumif;NyD}}
]]za,mif;wdkifaum rD;xGef;zdkY ,lOD;rvm;}}
]]aus;Zl;wifygw,fAsm? r,lawmhygbl;? uRefawmfhrSm rD;jcpfygygw,f}}
xdYk aemuf uREfyk o f nf xrif;pm;cef;xJoYkd 0ifc&hJ m cGeaf omif;onf uREfyk af emufrS
vdu k v
f m\/ xdt k cg w½kwu f yf jywif;aygufwpfck yGií hf aeojzifh uREykf of nf jywif;ayguf
udk ydwf&ef teD;odkY oGm;a&mufav\/ tcsdefrSm rsm;pGm nOfhreufao;aomfvnf;
vrf;ay:wGif vloGm;vlvm jywfvsuf&Sd\/ taemufbufaumif;uifrS wpfjcrf;yJh
vav;onf rIerf mT ;pGm omvsuf&\ dS / wdu
k ef BD uD;ESihf rsufEmS csif;qdik üf uGuv
f yfwpfc&k &dS m
xdkuGufvyfay:wGif uREfkyfwdkYwdkufqDodkY armfMunhfaeaom vlwpfa,muf\ rnf;rnf;
yH k o P² m ef w pf c k u d k awG U jrif & av\/ xk d Y a emuf uREf k y f v nf ; jywif ; ayguf u d k
ydwfvdkufav\/
]]udkif; oGm;awmhr,f cGefaomif; ... *GwfEkduf}}
]]*Gwf('‘)Edkuf udkwifarmif}}
uREfkyfonf cGefaomif;tm; wpfa,mufwnf; þodkY xm;cJh&onfudk 0rf;enf;
bdouJhodkY pdwfrsm;ay:vm\/
]]cGefaomif;? cifAsm; wu,fae&pfrSmvm;}}
]]wu,fayghcifAsm/ cifAsm; uwdudk uRefawmfvufcHNyD;rSyJ}}
]]cifAsm; raMumuf ...}}
(pum;rqHk;rD) ]]tdk ... raMumufvdkYayghAsm}}
cGeaf omif;rSm aiG&vdrk aI Mumifo h mr[kwb f J olu, kd w
f ikd u
f yif aecsifpwd &f í
dS vm
[ef&Sd\/ odkYESifh uREfkyfonf wHcg;tjyifbufodkY xGufí olYtm; vufqGJEIwfquf&m
ol\vufrsm;rSm a&cJuJhodkY at;at;aq;aq; &Sdaeonfudk awGU&\/ xdkYaemuf uREfkyf
vnf; wdkufay:rS qif;vmcJhav\/
Ä Ä Ä

uREykf f tcef;opfoYkd a&mufaomtcg uREykf jf yKvkycf o hJ nfukd pOf;pm;ír&Edik af tmif


&Sdav\/ uREfkyfonf rnfonfhtwGufaMumifh cGefaomif;tm; xdktcef;ü wpfnae
apvdkoenf;/ wapäo&Judk r,HkMunf[k qdkapumrl uREfkyfonf ,HkMunf&m a&mufvsuf
ae\/ aool\ 0dnmOfrsm;onf olwYkd\ tavmif;aumifu, kd uf m,rS xGucf mG í olao
qHk;&modkY jyefíaeMuonfqdkaom pum;udk uREkfyfr,HkMunf[k EIwfuajymaomfvnf;
tjyKtrltm;jzifh uREfkyfvufcH&m a&mufae\/
aemufwpfaeYeeH ufü 7 em&Dtcsed w f iG f uREykf o
f nf wdu k ef BD uD;\ tay:qH;k xyfoYkd
wufíoGm;av\/ cGefaomif;tm; trnfudkac:NyD;vQif wHcg;udk tBudrfBudrfacguf&m
r&ojzifh uREfyk v f nf; twGi;f odYk wGe;f zGi0hf ifomG ;&m tcef;xJwiG f cGeaf omif;tm; rawGU&
awmhacs/ yxr uREfkyf\ tcef;üvnf;aumif;? {nfhcef;üvnf;aumif;? a&csdK;cef;ü

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 24

vnf;aumif;? rD;zdak qmifüvnf;aumif; &SmazG&m t&dyrf aiGUrQ rawGU&awmhacs/ pOf;pm;í


ae&ef vdrk nfrxifacs/ cGeaf omif;onf tavmif;tpm;udk vufcaH omfvnf; uREykf q f if;vm
cJhNyD;aemuf pdwfajymif;um ol\aetdrfodkY at;csrf;pGmjyefoGm;jcif;yif jzpf&ayrnf/
uREfyk o f nf pOf;pm;í 0rf;omrd\/ okYd EiS hf uREfyk o f nf jyefíqif;awmhrnf[k avScg;qDoYdk
avQmufvmcJhNyD;vQif 3-4 xpfrQ qif;cJhrd\/ odkYaomf wpfpHkwpf&mudk trSwf&ojzifh
jyefíwufvmcJhjyef\/
uREykf rf Munh&f ao;aom wpfae&museaf o;\/ ¤if;rSm tapcHcef;yif jzpfav\/
uREfkyfiSm;xm;aom tcef;us,fBuD;wGif þtapcHtcef;uav;wpfckom aMumufp&m
taumif;qHk;? ab;tEÅ&m,ft&SdqHk; ae&mjzpf&m þtaMumif;rsm;udk aumif;pGmod&SdNyD;
vlwpfa,mufonf tb,fenf;ESirhf Q 0ifíaernfr[kwaf cs/ vlwYkd\obm0onf rdr\ d
ab;tEÅ&m,fudk wwfEdkiforQ umuG,fa&SmifMuOf&onf r[kwfygavm/ uREfkyf
oGm;a&mufMunhf½Iaomfvnf; tydkyifjzpfacsrnf/
odkYaomf rMunhfrdonfhae&m r&Sd[k ajym&avatmif uREfkyfvnf; cef;rBuD;xJodkY
jyefí0ifcJhNyD;vQif tapcHcef;&Sd&m aemufaz;aqmifodkY avQmufvmav\/ tcef;uav;
a&SUodkYa&mufaomtcg wHcg;rSm aph½Hkomaphíxm;ojzifh uREfkyfvnf; wHcg;udkwGef;í
twGi;f odYk 0ifvu kd af v\/ uGyyf spaf y:üum; cGeaf omif;onf udb k ausmu f ohJ Ykdyif vufo;D
ESpfbufudk wif;MuyfpGmqkyfum rsufvHk;rsm;onfvnf; rsufvHk;tdrfxJrS aygufxGufvk
rwwf jyL;xGufvsuf aoaeonfudk awGU&av\/ teD;&Sd pm;yGJay:üum; rD;Nidrf;pyif
&Sdao;[efwlaom za,mif;wdkift<uif;tusefwpfckrS za,mif;&nfrsm; pD;usaeonfudk
awGU&avonf/
cG e f a omif ; tm; rnf o l v mí owf a voenf ; / od k Y r[k w f tvG e f
aMumuf&UHG jcif;aMumifyh if cGeaf omif;aoavoavm rajymwwfay/ aool\ 0dnmOfonf
towfcH&aomae&modkY jyefívmwwfaMumif; cGefaomif;onf ,HkMunf\/ ol,HkMunf
onfhtwdkif; þae&mü aooGm;aom 0dnmOfrsm;onf cGefaomif;tm; vma&muf
vufpm;acsjcif; jzpfavoavm/
wpfcsufvnf; pOf;pm;&ef&Sd\/ cGefaomif;onf tjyif{nfhcef;odkYvnf;aumif;?
uREfkyftdyfaom tdyfcef;üvnf;aumif; tdyfEdkifygvsuf xdkae&mrsm;wGif rtdyfbJ ab;
tEÅ&m,f&adS om tapcHtcef;xJoYkd a&mufaejcif;rSm ol\e*dpk w d uf kd 0dnmOfu aoG;aqmif
íyif jzpfavoavm[k pOf;pm;&ef&Sd\/ rnfoludkrqdkar;vQif [kwfvdrfhrnf[k ajzMum;
ayvdrfhrnf/ tb,faMumifhqdkaomf tavmif;tpm;jyKpOfuyif þtcef;ürtdyf&ef
cRif;csufawmif;cJhaom olwpfa,mufonf rdrd\pdwfudk vmítkyfpdk;aom tjcm;0dnmOf
wpfc\ k wdu k w f eG ;f qGaJ qmifrrI &Sbd J þtcef;odYk oGm;rnfr[kwaf cs/ ,cka&mufaejcif;rSm
þurÇmvlom;wdkY pOf;pm;Edkifonfh tcsufr[kwfay/
aemufq;kH tcsuw f pfcrk mS ,refaeYnu jywif;aygufukd uREyfk yf wd af epOf wdu k Ef iS hf
rsufESmcsif;qdkif&Sd uGufvyfay:wGif uREfkyfwdkYtcef;udk Munfhaeaom vlwpfa,mufyif
jzpfavonf/ cGefaomif;rSm tvGefvQdKU0Sufaom? vufpm;acs&mwGif vufjrefvSonfh

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 25

toif;om;wpfOD;jzpfí toif;om;wpfa,mufa,mufyif þtcef;ü þnwGif


cGeaf omif;&Sad eaMumif; odojzifh vma&mufowfjzwfjcif;ayavm[k awG;&eftcsufvnf;
usefao;onf/
xdkYjyif vlaoíoGm;wdkif; za,mif;wdkifrD; vif;aeonfhudpu ö &Sdao;\/ 0dnmOf
onf 0dnmOfr[kwb f J vljzpfíom rD;xGe;f n§Ed ikd o
f avm/ þtcsurf mS þ0w¬KwGif pOf;pm;
&ef ta&;BuD;qHk;tcsufyif jzpfavonf/ odkYaomf uREfkyfpdwfxiftm;jzifh txufyg
tjzpftysuf\ vQdKU0SufeufeJrI\aomhcsufudk udkifxm;olrSm uREfkyfjywif;aygufudk
ydwfaepOf uREfkyftcef;&Sd&modkY pdkufíMunfhaeaom ]]ol}} yifjzpfvdrfhrnf[k ,HkMunfrd
ygaMumif;/
Ä Ä Ä

cGeaf omif;aoqH;k aMumif; udw k ifarmifonf ½lar;eD;,m;[kw d ,f refae*smrSwqifh


qdik &f modYk wdik Mf um;&m ykvyd rf sm;onf udw k ifarmiftay:ü rouFmjzpfum udw k ifarmifrmS
zrf;qD;csKyfaESmifjcif; cH&avonf/
odkYaomf ½Hk;odkYa&mufaomtcg þtcef;rSm wapäajcmufaomtcef;jzpfí
tavmif;tpm;vkyu f m cGeaf omif;u oabmwlí tdyaf Mumif; 0wfvw kH pfO;D iSm;um wdik yf if
íxG u f q d k \ / q&m0ef \ aq;pmouf a ocH c suf r S m vnf ; aool o nf tvG e f
aMumufwwfí pdwv f yI &f mS ;um ESv;kH aoG;rNidrrf oufaom a&m*g&Sad eaMumif;? taMumuf
vGeí f jzpfap? 0rf;ajrmufjcif;vGeí f jzpfap pdwu f ½kd w
k w
f &uf xdcu
kd u
f m NAHK;ceJ aoqH;k oGm;Edik f
aMumif ; ? ,ck a oqH k ; onf r S m vnf ; ES v H k ; aoG ; ½k w f w &uf &yf o G m ;jcif ; aMumif h
aoqHk;jcif;jzpfaMumif; tppfcHavonf/
okdYESifh udkwifarmifrSm trIrS vGwfajrmufav&m avmif;aMu;aiG 1000d^- udk
cGefaomif;tm; ay;&rnfhtpm; trIjzpfí iSm;&rf;&onfh 0wfvHkodkY ay;cJh&avownf;/

uavmifpHkr*¾Zif;? 1951 ckESpf {NyDv

nrzwf & (od k U r[k w f ) aoG ; pk y f a &m*g

jzL;NrdKUteD;&Sd anmifyifom&GmBuD;rSm vlux


kH rH sm; aexdik í
f obm0tm;jzifv
h nf;
vSypdkjynfaom &Gmwpf&Gm jzpfonfhtwdkif; tawmfyifom,mpnfum;aom &GmBuD;wpf&Gm
jzpfavonf/ &efukef-rEÅav; vrf;rBuD;ay:wGif wnf&Sdí ,if;vrf;rBuD;rSm &Gmudk
awmifESifhajrmuf tv,frS xufjcrf;cGJíxm;ouJhokdU wnf&Sd\/ vrf;ab; wpfbuf
wpfcsufüum; vloGm;vrf;uav;&Sd\/ &GmxdyfwGif t"du& anmifyifBuD; wpfyif&Sd&m
xdkanmifyifBuD;udk tpGJjyKí ]anmifyifom}[k ac:wGif[ef&Sdavonf/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 26

anmifyifBuD;\ awmifbufwGif uyfvsuf &GmOD;bkef;BuD;ausmif;&Sd\/


ajrmufbuf wpfzmvHkcefU a0;aomae&mü &GmocFsKdif;&Sdavonf/ ocFsKdif;\ ta&SUbuf
2 zmvHck efUavmufwiG f acsmif;uav;wpfacsmif;pD &Sí d aEG&moDrsm;wGif crf;ajcmufvrk wwf
&Sd\/ &Gm\ ta&SUbufwGif &IarQmfí rqHk;aom v,fuGif;rsm;onf vnf;aumif;?
taemufbufwGif yJcl;&dk;rawmifajcxda&mufatmif us,fjyefUaom uGif;jyifBuD;rsm;ESifh
v,fcif;rsm;onf vnf;aumif;? tcsdKU ae&mrsm;wGif pdrf;vef;aom opfyiftkyfrsm;ESifh
tjcm; &Gmi,fuav;rsm;onfvnf;aumif;? tvGefom,maom &IarQmfcif;udk jzpfap\/
&GmxJüvnf; wpfNcHESifh wpfNcH uyfaeonfh NcHrsm;twGuf o&uf? MoZm? rmvum? ydEéJ
paom pdrf;vef;aomtoGifudk aqmifvsuf&Sdav\/
opfyif 0g;yifrsm;\ pdr;f vef; om,mjcif;onfvnf; a&? rd;k eD;onft h wGuyf if
jzpfav&m jcHwpfjcHwGif a&wGif; wpfwGif;uspD &Sd\/ ajrrSm EHk;? &TUH? oJajrpyf jzpfNyD;vQif
6awmif? 7awmifEiS yhf if a&rsm;udk atmifjrifpmG &&Sad vonf/ þodUk jzifh anmifyifom&GmrSm
wpfaeUwpfjcm; pnfum;vsuf&Sdum jzL;NrdKU tNidrf;pm;t&m&Sd tcsdKUonfvnf;aumif;?
unGwu f iG ;f e,f pma&;pmcsrD sm;onf vnf;aumif;? anmifyifom &Gmuav;wGif ajrMoZm
rsm; 0,f,lum vma&muf aexdkifMuonf/
xdktcg uRefawmfonf anmifyifom &Gmav;ü acwåaexdkifvsuf&Sd&m t*Fvdyf
pmwwf vl&, G v
f v
l wfrsm; enf;yg;aom ae&myif jzpfonft h wdik ;f a'gufwm a&Toifqo kd l
wpfa,mufESifh tawmfyif cspfcif&if;ESD;cJh\/ OD;a&ToifrSm &efukefaumvdyfausmif;wGif
owåaA'bufqikd &f m ouf&t dS &mrsm; jyKjyifyt
kH wwf (Physiology) ]]zDqtD v
kd *kd s}D } ynmwGif
ygarmu©wpfOD;jzpfí touft&G,ftm;jzifh EkysdKzswfvwfonfht&G,f ig;q,frQyif
rjynfhao;aomfvnf; tvkyfrS EIwfxGufcJhNyD;vQif yxr jzL;NrdKUü aexdkifcJh\/ xdkYaemuf
anmifyifomrS rdwfaqGwpfOD;\ wkdufwGef;zdwfac:csuft& ay 100 ywfvnfcefU &Sd
NcHwpfjcHudk 0,f,lum wpfxyftdrfuav; wpfvHk; aqmufvkyfí wynfh wpfa,mufESifh
twl at;csrf;pGm aexdkifcJhol jzpfavonf/
OD;a&Toifonf vma&mufonfh tcsdefrSpí uRefawmfESifh todtuRrf;jzpfcJh&m
ZeD;qHk;olcsif; uHwl tusdK;ay;rsm; jzpfMuonfhtwdkif; uRefawmfwdkYrSm tjcm;olrsm;xuf
ydkrdk &if;ESD;cJhMuavonf/ vlcsif;yif&if;ESD;aomfvnf; 0goemcsif;um;rwlvSacs/
uRefawmfrSm iSufypfjcif;? trJvdkufjcif;? ig;jr§m;jcif;wdkYwGif 0goemygí OD;a&Toif\
ouf&t dS &mrsm; jyKjyifyt
kH wwfynmü 0goemrygacs/ a'gufwma&Toifonf tdyrf ufjcif;?
pdwfndSKUjcif;? vdyfjymudk ac:,ljcif;? vdyfjymudk appm;jcif; paom twwfwdkYü
txl;0goemygjyD;vQif vl\ udk,fcE¨mwGif&Sdaom vlwdkY\ 0dnmOfESifh ywfoufonfh
twwfynmrsm;udk aeYpOfESifh trQ avhusifh&SmazGaeolvnf; jzpfavonf/ olonf
wapäo&Jrsm;udkvnf; ,HkMunfí vlaojyD;aemuf xdkol\ 0dnmOfonf ]]aqmufwnf&m
r&ao;aom b0}}ü &SdaepOf uRefawmfwdkYonf tcgtcGifhoifhí wdkufqdkifu
jrifEdkifaMumif;jzifhvnf; ajymjy\/ odkYaomf uRefawmfwdkY jrif&aom½kyfrSmomref
uvyfpnf;wdkYjzifh zGJUpnf;xm;tyfaom ]]aoG;om;}}&kyfrsdK; r[kwfbJ xdk0dnmOfESifhtwl

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 27

uyfíygvmaom cyfa&;a&;rQ jrifEdkifonfh wHvSyfozG,f t&dyfta,mifrQom


jzpfaMumif;ESifhvnf; ajymjyavonf/
wpf a eYwG i f a'guf w ma&T o if o nf ol \ td r f ü uRef a wmf h t m;
vufzuf&nfMurf;tdk;jzifh {nfhcH&if; awm&Gm\ om,mMunfEl;zG,faumif;yHkrsm;? "avh
xH;k pHrsm;? &efuek Nf rdKUuJoh Ykd vl½yI v
f al yGrsm; raygrsm;bJ &d;k om;nHzh si;f í rodem;rvnf&mS aom
awmom; v,form;ESifh aygif;oif;qufqHí aumif;yHkrsm;udk wpfvSnfhpDajym&if;
ol0goemygaom pkef;? o&J? wapä paom 0dnmOfavmu taMumif;odkY wjznf;jznf;
pum;a&mufí oGm;av\/
(a&T) ]]'gxuf udkwifarmif.. pkef;qdkwm ,Hkovm;}}
(uRefawmf) ]] Mum;awmh Mum;zl;yg&JUAsm.. EdYk ayr,fh rawGUzl;ygbl;? rawGUzl;awmh
r,Hkbl;bJ qdkygawmh}}
]] uRefawmf pl;prf; &SmazG&oavmufuawmh pkef;[m tMurf;tm;jzifh 2rsdK;?
2 pm;&Sdw,fAs/ yxr trsdK;uawmh rdrd&JU 0dnmOfudk wjcm;ol&JU 0dnmOfeJYoGm;jyD;
a&mpyfatmif vkyEf ikd w f hJ wefc;kd owå&d wdS hJ vlawG &Sw
d ,fAs... 'kw, d trsKd ;uawmh olu, kd w
f ikd f
u tjcm;0dnmOfudk ryl;uyfEdkifbl;/ odkYaomf tjcm;0dnmOf wpfckckvm&if cH,lEdkifwJh
wefcdk;&Sdw,f... tJ'gu 'kwd,trsdK;tpm;/ yxr trsdK;tpm;u Active qdkygawmhAsm/
'kw, d trsKd ;tpm;u Passive aygh/ odYkaomf yxrtrsKd ;tpm;jzpfayr,fh olomG ;jyD; yl;uyfr,fh
vl&JU 0dnmOf[m tm;enf;jcif;? tm;aysmhjcif;? cH,lEdkifjcif; pwJh tiftm;enf;yg;wJh
vu©Pm&SdrS olu 0ifEdkifwmudk;As/ jrefrmpum;eJY ajym&&ifawmh vdyfjymi,fwJhvludkom
yl;uyfEdkifw,fqdkygawmh... cH,lEdkifjcif;wefcdk;owåd&SdwJh 'kwd,trsdK;tpm;uvnf;
'Denf;twdkif;yJ/ oludk,fwdkifu aysmhnHhwJhpdwf&Sdw,f? tm;i,fwwfw,f? ‘'gaMumifh
tjyifu wjcm;0dnmOfwpfcck v k m&if olvufcEH ikd w f ,f/ tJ'v D kd vufcEH ikd w
f t
hJ cg 0ifvmwJh
0dnmOf&UJ wefc;kd udk ol&jyD; tJ'0D n d mOf cdik ;f apwJt
h wdik ;f olvyk w f ,f/ 'gaMumifh pke;f yl;w,f
ewfy;l w,fq&kd if rde;f reJY uav;awGomrsm;w,f/ cifAsm;wdYk usKyfwYkdvkd pdwm”f wfBuHYcikd w f hJ
a,musfm;&ifhrMuD;awGudk olwdkY ruyfEdkifbl;/ usKyfodoavmuf tMurf;zsOf;ajym&&if
'D[myJAs/ usKyfvnf; 'Dbufudk vdkufpm;wm odyfrMumao;awmh '‘DavmufyJ prf;oyf
&SmazGvdkY &ao;w,f}}
]]uRefawmfjzifh olwdkYpGJwm uyfwmawG em;rvnfygbl;Asm/ wpfcgrSvnf; udk,f
awGU rMuHKzl;bl;/ cifAsm;&Si;f jywJh twdik ;f uawmh pdwyf nmoabmeJY Munfah wmif tifrwef
,k w å d & S d w myJ . .. pd w f t m;i,f w J h v l u d k pd w f t m;BuD ; rm;wJ h v l u Ed k i f w ,f q d k w m
obm0twdkif;yJ}}
wpfywfvQif wpfBudrrf Q jzL;odYkjzpfap? unTwu f iG ;f aps;odYkjzpfap ig;yd? qD? iHjym&nf?
ig;ajcmuf? xef;vsuf? oMum;? EdYk qD paom&dum© rsm;udk vlMuHKjzifyh g;íaomfvnf;aumif;?
wynfhwpfa,mufudk apvTwfíaomfvnf;aumif; 0,f,lap\/ qefrSmrl &GmxJuyif
armif;axmif;qefrsm; aygrsm;í tjyifodkY t0,fxGuf&ef rvdkay/ [if;oD;[if;&Guf
wdkYrSmvnf; jcHwdkif;vdkyif a0qmvsuf&Sdojzifh vdkonfxufyif ydkíaeawmh\/ þodkYjzifh

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 28

uRefawmfwYkd onf om,mMunfE;l zG,af umif;aom anmifyifom&Gmuav;wGif aysmf&iT pf mG


aexdkifvsuf&SdMuav\/
olBuD;OD;pHNzdK;\om; armifoli,fqdkolrSm awmifilwGif ausmif;q&mvkyfae&mrS
ausmif;aumfrDwDrsm; ta&;,lavmufaom pm&dwåESifh ywfoufonfh jypfrIwpfcktwGuf
tvkyfrS xGufcJh&av&m t*Fvdyfpmwwfwpfa,mufjzpfonfhtwdkif; uRefawmfwdkYESifh
taygif;toif;jzpfcJh\/ xdkoli,frSm uRefawmfwdkYxuf 10 ESpfcefY i,fonfhtjyif
taomuftpm; 0goemxHkolwpfa,mufjzpfonfhtwdkif; &Hzef&Hcg uRefawmfwdkYxH
vma&muf\/
xdkYaemuf uRefawmfwdkY taygif;toif;wGif wpfa,mufwdk;vmjyef\/ ¤if;rSm
]rrdk;ol} (c) rkqdk;r t&m&Sduawmfa[mif; wpfa,mufjzpfavonf/ rrdk;olrSm touf
t&G,ftm;jzifh 40 ausmf t&G,faumif;wkef;rQ&Sdao;í½kyf&nfoefYjyefYaom rdef;racsm
wpfa,mufjzpf\/ &Srf;jynfe,fwGif vifa,musfm; aoqHk;jyD;aemuf &efukefodkYjyefí
acwåaexdkifcJh&m toHk;tpm;rrQwojzifhwpfaMumif;? anmifyifom&GmodkY acwå
tvnf t ywf v mcJ h & mrS &G m \ taetxm; wd k ; wuf v myH k E S i f h om,mMunf E l ;
zG,faumif;aom ½Icif;rsm;udkvnf;aumif;? a&S;rdbvufxufrS rdwfa[mif;aqGa[mif;
tcsdKUudkvnf;aumif; awGU&jyD;vQif oabmusum wpfcgwnf; ajymif;a&TYvmcJhol
jzpfavonf/
odYk EiS hf pum;ajymazmfa&Gjcif;? taygif;toif;qefYjcif;? cifrifwwfjcif;wdYk aMumifh
rrdk;olonf rMumrD uRefawmfwdkYESifh cifrif&if;ESD;vmcJhjyD;vQif wpfcgwpf&H uRefawmf
wdkY0dkif;odkYyif 0ifa&mufum pum;pjrnf a&maESmajymqdkvsuf &Sdwwfavonf/ &efukefrS
vma&mufajymif;a&TU aexdkifolrsm;rSm uRefawmfwdkY(3)OD;om &Sdojzifh uRefawmfwdkYvnf;
wpfcgwpf&H a'gufwma&Toiftrd üf vnf;aumif;? wpfcgwpf&H uReaf wmft h rd üf vnf;aumif;?
{nfhcHauR;arG;í pum;0dkif;zGJY ajymwwfav&m wpfaeYwGif rrdk;oluvnf; ol\tdrfodkY
zdwfac:um xdkaeY npmauR;í {nfhcHav\/ armifoli,fqdkolrSmrl uRefawmfwdkYESifh
taygif;toif;[kom qdk&aomfvnf; wpfcgwpf&Hom vma&mufwwfojzifh xdkaeYu
tjcm;ol i ,f c sif ; rsm;ES i f h &G m xJ w G i f aomuf p m;rl ; ,pf u m uRef a wmf w d k Y 0 d k i f ; od k Y
ra&mufvmacs/
npm pm;aomuf M ujyD ; aemuf td r f a &S U Murf ; jyif w G i f zsmrsm;cif ; um
vufzuf&nfMurf;udk yJavSm?f xef;vsufwYkd jzifh jrnf;&if; pum;vufqu kH svsuf&adS v\/
rrd k ; ol u txuf & S r f ; jynf e ,f w G i f ol Y a ,musf m ;ES i f h aepOf u awG U BuH K cJ h a om
tawGUtBuHKrsm;udv k nf;aumif;? uRefawmfu usm;ypfjcif;ESihf nOft h csdew f iG f rD;vif;zdEk iS hf
,kev f ukd jf cif; taMumif;rsm;udv k nf;aumif; wpfvn S phf aD jymjyjyD;aemuf a'gufwma&Toifh
tvSnfh a&mufvm\/ a'gufwma&Toifonf rrdk;oltm; wpfrsdK;wpfzHk pdwf0ifpm;
ouJo h Ykd aom rsufv;kH rsm;jzifh wpfcgwpf&H tuJcwf Munfah ewwf\/ rrd;k olEiS hf rdwaf qG
o*F[tjzpf aygif;oif;&müvnf; uReaf wmfuo hJ Ykd [uf[ufyufyuf r&Sv d bS J cyfat;at;
&Sdaewwfav&m þtcsuftvufrsm;ESifh ywfoufí uRefawmfonf a'gufwm

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 29

a&Toiftay:wGif em;rvnfEdkifatmif &Sdawmh\/


rrdk;olonf yef;uefvHk;xJrS usefaomvufzuf&nfMurf;udk eHab;odkY
yufvu kd jf yD;aemuf-
]]udkif;.. a'gufwm.. ajymaeus wapäyHkrsdK;yJ ajymyg.. uRefruvnf; wapäyHk
odyfMudKufwm a'gufwm&JU}}
]]uRefawmfajymrSmu wapäyHkr[kwfygbl; rrdk;ol.. vlwpfa,mufaojyD;aemuf
olY&JU0dnmOfu b,fvdk oGm;vmusufpm;w,f? 0dnmOf&JU t&dyfta&mifudk vlomrefrsm;
jrifEdkifrjrifEdkif.. jyD;awmh 'D0dnmOfu tm;i,fwJhvlrsm;&JU 0dnmOfudk yl;Edkif ryl;Edkif pwJh
t,ltqawGudk avhvmaewJh taMumif;awGyg}}
]]ajymygav.. bmyJajymajym a'gufwmajymwmawG[m odyef m;axmifaumif;wm
bJ}}
]]aMomf.. 'gxuf.. (rajymaumif;ajymaumif;) aoG;pkyaf &m*gqdw k m Mum;zl;vm;}}
]]rMum;zl;ygbl;Asm}}
]]cifAsm;aum Mum;zl;vm; rrdk;ol}}
]]rMum;zl;aygif&Sif}}
]]aoG;pkyq f w kd m usKyfu twdak umufajymwmud;k As.. aoG;udk tpkycf &H jyD; csufcsif
;tm;jywfjyD; aowJh a&m*grsdK;aygh.. 'DvAkd s usKyft&ifu cifAsm;udk wpfcgajymzl;wJt h wdik ;f
0dnmOfwpfc[ k m tjcm;0dnmOfwpfcu k kd vmuyfjyD; vl&UJ aoG;udk pky,
f v
l Ykd jzpfwahJ &m*gaygh..
tuyfcH&wJh 0dnmOf[m wjcm;r[kwfbl;/ tifrweftm;i,fwJh 0dnmOfwpfckyJ/ vmjyD;
uyfwJh 0dnmOfuawmh usKyfajymwJh vlwpfa,muf&JU aqmufwnf&m r&wJh 0dnmOfyJ/
tJ'D0dnmOf[m vlYaoG;udk pkyfjyD; tcsdefMumjrifhpGm aeEdkifw,f.. usKyfwdkY jrefrm
t,ltqeJYqdkawmh vmjyD;uyfvmwJh 0dnmOfudk ]]zkwf}}vdkY ac:rvm;rodbl;.. 'DtcgrSm
tuyfcH&wJh yifudk,f0dnmOf[m jyifyu 0dnmOfeJY yl;aygif;rdwJhtwGuf bmrS rwwfEdkif
awmhbl; ... tjyifty 0dnmOfu apcdkif;wJhtwdkif;vkyf&awmhwmyJ}}
]]'gjzifh cifAsm;ajymwJhtwdkif;qdk&if vlaumif;udk zkwf0dnmOfu vmjyD;
0ifEdkifw,fqdkwmaygh}}
]][kwfw,f udkwifarmif? 'Dtwdkif;yJ... 'gaMumifh tJ'Da&m*grsdK;[m &Sdw,fvdkY
usKyfajymwmaygh... vGecf w hJ hJ ESpaf ygif; 100 ausmfavmufu &Sr;f jynfajrmufyikd ;f ]0}e,fpyf
uGrf;vHkrSm tMuD;tus,fjzpfjyD; vm;&dI;udk a&mufvmw,f/ 'Daemuf awmifydkif;
&Srf;jynfe,fa&mufjyD; ]vG,fvif}em;u &Gmuav;wpf&Gmqdkwm wpf&GmvHk;ysufoGm;wJh
txdy/J jyD;awmh bmMumao;vdYk vAJ s/ vdKG ifaumfrmS wpfO;D ESpOf ;D jzpfw,fqw kd m od&w,f/
'Dawmh 'Da&m*g[m wpfcgwnf; vHk;0 wdrfjrKyfaysmufuG,foGm;jyDvdkY rqdkEdkifbl;}}
]]owif;pmawGbmawGxJrSmawmh w,frawGUzl;bl;}}
]]owif;pmqdw k mu 'grsdK;udk odyjf yD; pdw0f ifpm;wmrS r[kwb f .J .. udw k ifarmif...
EdYk ayr,fh jrefrmEdik if v
H ;kH qdik &f m usef;rma&;eJY aq;tpD&ifcpH mxJrmS usKyfawGUvdu k w
f ,fAs}}
rrd;k olonf xdn k Ofu h &,fp&m armp&mrsm;pGm rajymvSbJ EIwq f w d v f su&f &dS mrS...

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 30

]]uRefrwdYk awmh rMum;vdu k yf guvm; a'gufwm... vGecf w hJ hJ 2 ESpaf vmufuqd&k if


uRefrwdkY vdGKifaumfrSm &SdaewmbJ}}
]]'guawmh odcsifrS odrSmaygh rrdk;ol.. tvdk}}
a'gufwma&ToifvufxrJ S vufzuf&nfMurf; yef;uefonf jAHK;ceJ vGwu f somG ;jyD;
aemuf Murf;jyifatmufodkY usum tpdwfpdwftrTmtrTm uGJoGm;av\/
xdktcgrrdk;olonf ]]atmifrav; q&m&JU}} [k vefYí atmf[pfvdkufjyD;vQif
rsufpdrsufESm ysufoGm;\/
a'gufwma&Toifonf rawmfwqjzpfonft h wGuf nnf;nLvsu&f &dS m rrd;k olu
]]tdk... q&muvnf; nnf;raeprf;ygeJY? rawmfvdkY jzpfwmyJ/ tzdk;wefwJh ypönf;
vdkufvdkY}}
]]aMomf.. 'gxuf rrdk;olu vefYwwfovm;}}
]]rvefYwwfygbl; q&m&JU? a,mifatmfrdwmyg}}
xdkYaemuf uRefawmfvnf; tjcm;pum;rsm;udk qufvufajymqdkjyD;vQif
twefi,fnOfeh ufvmonfEiS hf rrd;k oltm; EIwq f ufjyD;um tdro f Ykd jyefcMhJ uav\/ vrf;wGif
a'gufwma&Toifonf uRefawmhftm; pum;tenf;i,frQom ajymvsuf wpfpHkwpf&m
eufeJaom udpw ö pfckudk awG;awm pOf;pm;vsuf&Sd[efjzifh tvGefyif qdwfjidrfvSawmh\/
xdkaeYrSpí a'gufwma&ToifESifh uRefawmfonf &ufaygif; 20 cefYrQ rawGUbJ
&SdaecJhavonf/
yltdkufaom &moDodkY a&mufvmNyDjzpf&m &GmtwGif;tjyif&Sd opfyifrsm;onf
&Gufa[mif;rsm; a<uusum t½dk;NydKif;NydKif;&Sdae\/ ,cifu pdrf;vef;cJhaom v,fcif;rsm;
onf 0g0if;aom zkef;qdk;wdkYjzifh jynfhvsuf rdk;wGif;u xlxJaom jrufcif;rsm;wGifvnf;
ajcmufaoGUaom aumuf&;kd yHrk sm;? ½d;k jywfpnf;rsm;udk awGUjrif&awmh\/ nOft h csderf sm;wGif
rnf;eufaom rSufjcif&dkif;wpfrsdK;onf ta&SUt&yfrS ysHoef;vmí ½dk;jywfpnf;rsm;ESifh
zkef;qdk;rsm;ay:wGif tyfcsp&mr&Sdatmif em;aeMuvsuf &GmxJrS tykyftpyfrsm;udk
pm;aomufjyD;vQif vlrsm;ESihf uREJ mG ; wd&pämefrsm;udk n§mwmjcif;uif;rJph mG udu k cf MJ uuke\ f /
xdkjcifrsdK;rSm &GmxJ&Sd touft&G,fBuD;&ifhaom vlBuD;rsm; ajymjycsuft&
(10)ESpftwGif; wpfBudrfrQyif rvmwwfaMumif;? þjcifrsdK; usa&mufvmu &GmwGif
a&m*gqdk;rsm; jzpfwwfaMumif;jzifh Mum;od&avonf/
vludk udkufcJaomtcg tqrwefBuD;rm;vSaom taumifBuD;rsm;onf
vl\ud, k af y:wGif yxrem;aejyD;aemuf vnfyif;qDoYkd wa&GUa&GU avQmufvm\/ xdYkaemuf
vnfrsdKrS aoG;aMumtwGif;odkY xdk;oGif;um aoG;rsm;udk pkyf,lav&m xdktcgrS tudkufcH
&olu odjyD;vQif armif;ESifypfEdkifavonf/ tudkufcH&olu vnfyif;taMumay:wGif
tyfpl;&muJhodkY taygufuav; 2 ayguf usefae&pfcJhwwf\/ yxr ,m;,H&mrS ysm;
xdk;ouJhodkY tqdyfwufaom a0'emudk cHpm;&avonf/
wpfaeYwiG f uReaf wmfonf awmifio l Ykd udpw
ö pfcEk iS hf 10 &ufcefY oGm;&í jyefa&muf
vm&m rrdk;oltdrfwGif xrif;csufaom t&D;qHk\ om;uav;rSm tawmfyif emrusef;

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 31

jzpfaeaMumif;jzifh Mum;od&\/ oli,fav;rSm touf 16 ESpfom;om &Sdao;\/ rrdk;ol


jcHtwGif;&Sd jcHaxmifh wJi,fuav;ü qif;&JpGmaexdkif&\/ aemufwpfaeYü ¤if;tm;
aq;ukaom &GmxJrS aq;q&mMuD; OD;pHz;l xHrS xdt k aMumif;ESihf ywfoufí tawmfpv kH ifpmG
Mum;od&jyef\/ uRefawmfESifh a'gufwma&ToifwdkYonf OD;pHzl;tdrfodkY oGm;a&mufjyD;vQif
oli,fav;\ a&m*gtaMumif;udk ar;jref;Munfh&m atmufygtwdkif;od&Sd&\/
jciftkyfMuD;rsm; usvmjyD;aemuf 3 &ufajrmufaom aeYwGif oli,fav;onf
nOfh 12 em&Davmufu ol\ vnfyif;udk uif;xdk;ygonf[k ua,mifuwrf; xí
atmfaMumif;? tr,fMuD;onf rD;cGufxGef;í tdyf&mrS xMunfhaomtcg tdyf&mteD;tyg;
wGif rnfonfh yd;k rTm;wd&pämefrS rawGU&aMumif;? odYk aomf vnfrsdKteD;&Sd aoG;aMumay:wGif
tyfp;l &muJo h Ykd aoG;pdYkaeonfh taygufuav; 2 aygufukd awGU&aMumif;? aemufwpfaeYwiG f
oli,fav;onf rMumcP rl;a0vsuf xdt k csderf sdK;wGif ua,mifacsmufcsm; ajymaMumif;?
xrif;udkrl Nrdef&SufpGmpm;í rMumcPvnf; xrif;awmif;aMumif;? odkYaomf 4 &ufrQ
tMumü wpfcgwnf; ydeMf uHKazsmu h somG ;jyD;vQif wpfvud;k owif; rrmaeaom vlrrmBuD;
uJhodkY &kyfvu©Pmrsm; usqif;oGm;aMumif;? odkYaomf tpm;taomufudkrl ,cifu
usef;rmpOfuxufyif ydí k pm;aomufEikd af Mumif;? aq;0g;wdu k íf tm[m&jzpfapEdik af om
ig;O? c&rf;oD;? trJom;wdkYudk auR;aomfvnf; tiftm;rjzpfbJ vlrrmrSm t&dk;ay:wGif
ta&wifrQ &SdaeaMumif;? ,ckaeYrSm 11 &ufajrmufaomaeYjzpfí uav;twGuf
arQmfvifhcsuf tenf;i,frQom &SdaeaMumif;jzifh ajymjyavonf/
tdrftjyefwGif a'gufwma&Toifu...
]]usKyfMum;zl;wJh a&m*geJYawmh udkufaewmyJAsdKU.. olwdkY taemufEdkifiHrSmawmh
‘Da&m*gudk uyfa&m*gwpfrsKd ;qdjk yD; tifrwefaMumufMuw,fqykd AJ s.. yxr *sed ;f bk&if tkypf ;kd
pOftcgu 'Da&m*grsdK;[m t*Fvefu ul;pufvmw,fvdkY ,lqMuw,f.. 'Dawmh
uav;vnf; oufom&m&atmif jyD;awmh usKyfvnf; 'Da&m*gtaMumif; vufawGU
avhvmEdkifatmif eufjzef usKyftdrfudk a&TYxm;r,fAsm}}
]]rrdk;olu oabmwlyghrvm;}}
]]wlcsifwl rwlcsifaeAsm.. uav;udk olydkifwmrS r[kwfbJ? jyD;awmh olwdkY
aumif;zdkYvkyfwm.. tr,fBuD;u bmoabmrusp&m&SdvJAs/ tr,fBuD;udk usKyf&atmif
ajymr,f}}
þodkYjzifh uav;\ a&m*grSm a&S;ESpfaygif;rsm;pGmu jzpfyGm;cJhzl;aom ]aoG;pkyf}
a&m*gjzpfaMumif;jzifh a'gufwma&Toifonf wpfxpfcs ,HkMunfvsuf&Sdav\/ aemuf
wpfaeYü a'gufwma&Toifonf tr,fBuD;\ oabmwlnDcsuft& vlrrmuav;tm;
apmifukd ykcufjyKvyk í f vl2 a,mufxrf;apjyD;vQif arQmv f ifch surf &Sad om vlrrmudk '‘kuc© í
H
ol\ tdrfodkY a&TYajymif;av\/ rrdk;olurl arQmfvifhcsufr&Sdaom vlrrmudk 'ku©cHí
a&TYajymif;jcif;jzifh tusKd ;xl;rnfr[kwaf Mumif;? awmifirl S q&m0efBuD;rsm;ESihf ukojcif;u
ydkí c&D;a&mufrnfxifaMumif;jzifh ajymjy\/ 0rf;xJurl xdkuJhodkY a&TUajymif;onfudk
oabmwl[ef vu©Pm r&Sdacs/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 32

xdknu rrdk;olonf owif;pmiSm;&ef uRefawmfhtdrfodkY a&mufvm&m tr,fBuD;


rSm olYom;twGuf a'gufwma&Toiftrd o f Ykd oGm;aeojzifh wpfa,mufwnf; vm&aMumif;
ajymjy\/ uRefawmfu aumfzD? bDpuGwfrkefYrsm;jzifh {nfhcHjyD;vQif pum;pjrnf
ajymqdkvsuf&Sd&m vlrrm taMumif;udk pum;pyfrdMu\/
]]'gxuf udw k ifarmif... &Siahf 'gufwmuvnf; vlwpfrsKd ;yJ&iS .hf . bmrsm;pdwu f ;l &jyD;
uav;udk olYtdrfa&TUwmvJ rajymwwfbl;}}
]]uav;jzpfwJh a&m*g[m &dk;&dk;r[kwfbl;/ a&S;ESpfaygif; 100 avmufwkef;u
&Srf;jynfe,f rSm pjzpfcJhzl;wJh uyfa&m*gwpfrsdK;vdkU ol,lqw,fav/ olUtqdku jynfy
0dnmOfwpfck yl;uyfNyD; jzpfwJhtwGuf tJ'D 0dnmOftaMumif; avhvm&atmif jzpfrSmaygh/
olu pdwfynmorm; wpfa,mufyJ}}
]]r[kwfygbl;&Sif.. ½dk;½dk;tm;jywfwJh a&m*geJU wlygw,f}}
]]EdkUayr,fh xl;qef;wmwpfcku uav;[m tpm0ifoavmuf tm[m&rjzpfbJ
wpfaeUwjcm; ydefvmw,f r[kwfvm;}}
]]'guawmh a&m*goabmud;k udw k ifarmif&UJ / uRerf wdUk vnf; q&m0efr[kwaf wmh
b,fodrvJ.. NyD;awmh uav;[m arQmf..}}
]]udik ;f .. 'DaeU owif;pmay;prf;ygOD; udw k ifarmif.. jyefO;D r,faemf? tr,fBuD;r&Sv d Ukd
tdrfaomhcwfxm;cJh&w,f.. aMomf.. 'gxuf ntdyf&if udkwifarmif jywif;ayguf zGifhtdyf
ovm;}}
]]zGifhtdyfw,f rrdk;ol.. odyftdkufwmAs/ usKyfu avr&&if rtdyfEdkifbl;/ NyD;awmh
usKyfwdkU&GmrSm olcdk;ol0Suf pdk;&drf&wmrS r[kwfbJ}}
]][kwfw,f udkwifarmif.. uRefrvnf; avvHkae&if raewwfbl;/jywif;ayguf
awG tm;vH;k zGit hf yd &f rS.. jcifaxmifuakd wmif rvTo J mvdUk cs&w,f/ udik ;f .. owif;pmvnf;
&NyD? uRefrjyefr,f udkwifarmif}}
rrd k ; ol jyef o G m ;NyD ; aemuf uRef a wmf o nf jywif ; ayguf r S wjzL;jzL;
wdkufcwfvsuf&Sdaom avjynfudk cHpm;&if; tdyfaysmfoGm;av&m tvGef aMumufrufzG,f
aumif;aom tdrfrufwpfckudk jrifrufav\/ tdrfrufxJu uRefawmfonf tdyf&mrS
Ed;k aeí jywif;ayguf 2aygufpvH;k ydwaf eonfukd awGU&\/ odUk ESihf touf½LS MuyfNyD;vQif
tdy&f mrSxum yxr jywif;aygufwpfck &S&d modUk oGm;í wHcg;&Gurf sm;udk wGe;f zGiv hf ukd \f /
jywif;aygufüum; yHkoP²efwpfckonf vif;EdkUuJhodkU tjyifrS wGJ&&GJcdkvsuf&Sd&m
,if;yHkoP²ef\ rsufESmrSm rrdk;ol\ rsufESmjzpfavonf/ uRefawmfonf vefUzswfum
wpfudk,fvHk; wkefvIyfoGm;\/ cPMumrS owd&ojzifh jywif;wHcg;udk jyefí
ydwfvdkuf&avonf/ xdkUaemuf 'kwd,jywif;aygufqDodkY oGm;NyD;vQif zGifhvdkufjyef\/
okYd aomf xdjk ywif;ayguf yGio hf mG ;aomtcgüvnf; rrd;k ol\ rsufEmS udk jrif&jyefavonf/
uRefawmfonf jywif;aygufudk jyefí ydwfvdkuf\/
xdktcg uRefawmfvnf; avr&Sdaom tcef;xJwGif touf&SLMuyfum teD;&Sd
vufvSrf;rDorQ t&m0wåKrsm;udk qGJudkifzspfn§pfNyD;vQif toHukef [pfatmfvsuf

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 33

&Sdav\/ odkUaomf toHonf tjyifodkU rxGufvmbJ vnfacsmif;xüyif epfjrKyfaysmuf


uG,fí oGm;avonf/
xdktcsdefü uRefawmfonf tdyf&mrS vefYEdk;&m jywif;ayguf 2aygufrSm yGifhvsuf
&S\
d / at;jraom avoHonfvnf; wjzL;jzL; wdu k cf wfvsu&f &dS m refusn;f yif xdyzf sm;rsm;
qDoUkd a&mufaeNyDjzpfaom v0ef;onf MunfvifpmG omvsuf ¤if;\ aiGa&mifjcnfrsm;udyk if
uRefawmf\ tdyf&mwpfjcrf;ay:odkU usa&mufapvsuf&Sd\/ tcsdefrSm 12em&DrQom
&Sdao;\/
toufudk tm;yg;w& wpfBudrf ½SL½dIufvdkufNyD;aemuf uRefawmfvnf; xl;qef;
aMumufrufzG,faumif;aom tdyfruftaMumif;udk jyefvSefpOf;pm;&if; rdrdudk,fudkyif rdrd
jyefíNyHK;rdao;\/ nOfhtdyfcgeD;wGif rrdk;ol tvnfvmpOfu ajymcJhaom pum;rsm;udk
pGJvef;um jrifrufjcif; jzpfavoavm[k atmufarhrd\/
aemufwpfaeU eHeufü uRefawmfonf tdrfrS xrif;csuf oli,fav;ESifh vlwpf
a,muf pum;ajymoH Mum;ojzifh tdyf&mrS vefUíEdk;av\/ tcsdefrSm 6em&DcGJ
&SdNyDjzpfí rdk;pifpifvif;vsuf &SdaeavNyD/ wHcg;zGifhvdkufaomtcg a'gufwma&Toifonf
tcef;xJodkU ysm&D;ysm,m 0ifvmavonf/
]]tckrS Edk;ovm;As.. udkwifarmif}}
]][kwfuJh.. uRefawmf nOD;ydkif; aumif;aumif; tdyfraysmfvdkU rkd;vif;oGm;w,f/
cgwdkif;qdk&if ig;em&DcGJ xwmyJ.. apmapmpD;pD; bmrsm;taMumif;xl;vmvdkUvJAs...}}
]]xl;w,fAsdKU.. taMumif;uawmh odyfxl;wmyJ/ raeUnu uav;&JUa&m*g
tajctaeudk q&mOD;pHz;l eJU wkid yf ifNyD; ppfaq;Munfw h ,fAs.. vnfyif;u taygufuav;
2 ayguf tckxufxd&Sdao;w,f/ uav;&JU a&m*gtajctaea&m? olUpdwfae oabm
xm;a&m qef;ppfMunfhwJhtcgrSm jrefrmpmayeJU aq;ynmt&a&m? usKyfbufuvnf;
]&lyaA' obm0odyyHÜ nmt&a&m? a&S;a[mif; aq;&mZ0ift&a&m oli,fav;&JU a&m*g[m
0dnmOfwpfckcku aoG;pkyfNyD;aewJh a&m*gjzpfaMumif; xif&Sm;w,fAs/ q&mOD;pHzl;vnf;
usKyfajymwmudk oabmaygufw,f/ NyD;awmh vlrrmudk usKyftdrfudka&TUwJhtcgwkef;u
cifAsm; rrd;k olu usKyftay: rauseyfb;l udw k ifarmif? cifAsm;awmh &dyrf v d m; rajymwwf
bl;/ usKyfawmh olYrsufESmudk jrif½HkeJU &dyfrdw,f/ 'Dawmh 'Drdef;rudk usKyfrouFmbl;
udkwifarmif}}
]]usKyfjzifh enf;enf;rS em;rvnfygbl;Asm}}
]]udik ;f .. 'gjzifeh m;axmif. '‘Daemuf bmjzpfrvJqw kd m usKyfajymjyr,f/ raeUnu
10 em&DavmufrSm uskKyfvnf; pm;yGJwif rSeftdrfrD;udk Nidrf;NyD; tdyfw,f/ vlrrm uawmh
tcef;axmifrh mS olUtarBuD;eJU tdyw f ,f/ 'geJU tdycf geD;rSm usKyt f yd w
f hJ tdy&f m&JU vuf0bJ uf
u jywif;aygufuav;wpfayguf[m wHcg;&Guw f pf&u G f yGiahf ewm usKyf owdrxm;rdb;l /
tdyfaysmfoGm;wmudk;As.. 'geJY n 12em&Dxdk;NyD;avmufrSm usKyftdyf&mu wpfa&;Edk;awmh
jywif;ayguf jyifbufuaeNyD; jywif;wHcg;udk zGifhaeovdk vufonf;eJU jcpfoHvdkvdk
toH wpfoH Mum;&wmud;k .. udw k ifarmif&YJ .. b,fEh , S vfh nf;.. vlyv J m;.. aMumifyv J m;..

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 34

iSuv f m;/ usKyf trsKd ;rsKd ;awG;rdw,f/ usKyt f rd u f ajcwH&n S af qmufxm;wJt h rd f r[kwv f m;/
jywif;ayguf[m ajrBuD;uaejyD; ay 20 jrifhw,fAs/ 'geJY usKyfvnf; tdyf&mux? ajc
oHrMum;atmif jywif;aygufqD avQmufoGm;jyD; cef;qD;axmifhwpfbufudk arSmif&dyfu
tomrjyD; Munfv h u
kd af wmh vm;.. vm;.. rrd;k ol rsuEf mS BuD;udk usKyfjrif&w,f udw k ifarmif/
olYvufwpfbuf[m vif;EdkYrsm; opfudkif;wG,fxm;ovdk jywif;aygufabmifay:
wG,fxm;w,f/ 'geJY usKyfvnf; tHhtm;oifhae&mu t&JpGefYNyD; wHcg;&Gufudk *sdKif;ceJ
qGJydwfvdkufwmbJAsdKU/ vufawmif enf;enf; xdoGm;w,fxifw,f}}
]]jzpfEdkifr,frxifygbl;udka&Toif.. cifAsm;pdwfu xifvdkYrsm;vm;}}
]]usKyf oli,fESyfpm; r[kwfygbl; udkwifarmif/ usKyfrsufpdeJUudk wyftyf
jrif&wmyg.. 'gwGif b,furvJ.. usKyfrtdyfbJ xdkifapmifhaeawmh tjyifrSm wG,fuyfae
ao;ovm; rajymwwfb;l / tawmifcwfov H v kd kd vufonf;eJY jcpfov H v kd kd Mum;ae&wm
rd;k omvif;a&m/ udik ;f . '‘Dawmh jzpfEikd rf jzpfEikd f usKyfajymwJh tcsuaf wG aygif;pyfMunfrh ,f..
jyD;awmh cifAsm;awmifiloGm;aewkef; usKyf bmvkyfw,fxifvJ/ vdGKifaumfrSm&SdwJh
usKyfrdwfaqG q&m0efwpfOD;qDudk rrdk;oltaMumif; pma&;jyD;ar;w,f udkwifarmif..
usKyfrdwfaqGuvnf; wwfEdkiforQ pHkprf;jyD; 5 &ufavmuftMumrSm jyefpm&w,f/
ol Y a ,musf m ;u vrf ; buf e J Y aqmuf v k y f a &;t&m&S d w pf O D ; As/ ol Y a ,muf s m;u
ukvm;ujym;emrnf rpöwma';ApfwJh/ olYa,mufsm;[m wjznf;jznf; tm;enf;jyD; aoG;
qkww f hJ a&m*geJY aoowJAh s/ jyD;awmh NrdKUay:rSm wjcm;vl 4-5 a,mufvnf; 'Da&m*grsKd ;eJY
aoMuowJh udkwifarmif&JU.. a&m*g&JY trnfudkawmh olvnf; aumif;aumif;
rac:wwfbl;wJh/ 'gayr,fh vlrrm[m tpm;taomufudk irf;irf;wuf pm;wm&,f?
vnfyif;u emw,femw,f nnf;vdYk Munfv h u kd af wmh jcifuukd &f mvdv
k kd ysm;wkww f mvdv
k kd
taygufuav; 2 ayguf awGU&w,f/ jyD;awmh rMumrMum rl;a0jyD; ua,mifacsmufcsm;
ajymwmawG&,f?f aEGO;D ayguftcsed f jzpfwm&,f? usKyfajymwJh aq; &mZ0ifrmS ygwJh ]]aoG;pky}f }
a&m*gqdkwJh ]]jyify 0dnmOf}} wpfcku vlYaoG;udk vmpkyf,lwJha&m*geJY vu©PmawGcsif;
udkufnDaewmyJ udkwifarmif}}
uRefawmfonf ,refaeYnu jrifrufaom tdyfrufudk pOf;pm;um awGa0í
aerdygonf/
(a'gufwma&Toifu qufvufí) ]] 'Dawmh yxrtcsufu olYa,musfm;jzpfwJh
a&m*geJY tck olYtrd rf mS xrif;csufaewJh rde;f rBuD;&JU om;uav;jzpfwhJ a&m*geJY vu©Pm
csif; wlw,f/ 'kwd, tcsufu rrdk;ol[m 'Duav;udk usKyftdrfa&TY,lwm rMudKufbl;/
wwd, tcsufu rrdk;ol[m bmr[kwfwJh [muav;eJY zswfceJvefYjyD; rsufpdrsufESm
ysufoGm;wwfw,f.. usKyfwdkY olYtdrfrSm t&ifwpfcg vufzuf&nfaomufwkef;u
vufzuf&nfyef;uefwpfvHk; wrifwumcscGJjyD; usKyfu prf;vdkufawmh a,mifatmfjyD;
rsufpdrsufESm ysufoGm;w,f r[kwfvm;/ a,mifwmuawmh vlwdkif;vdk jzpfwwfvdkY
xm;ygawmh/ 'guav; 'Davmuf rsufpd rsufESmysuf? rsufESm jzLzyfjzLa&mf jzpfoGm;w,f
qdkwmawmh vGefvGef;w,f.. 'DtcsufawGaMumifh olYudk usKyf rouFmbl; udkwif

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 35

armif..eD;pyf&mudk t&ifqHk; wdkufcdkufw,fqdkwmvnf; usKyf ,HkMunfw,f}}


xktd cgrS uReaf wmfvnf; ,refnu jrifrufaom tdyrf ufukd a’gufwma&Toiftm;
ajymjyav\/
]]cifAsm; wpfenf;tm;jzifh uHaumif;w,fAsKd U udw k ifarmif/ olY0nd mOfu raeYnu
tjyifudkxGufjyD; usufpm;w,fqdkwm xif&Sm;NyD/ tdyfrufqdkwm cifAsm;&JU odwwfwJh
pdwfeJY rodwwfwJh pdwfpyfMum;rSm jzpfay:vmwJh t&dyfta,mifbJ/ 'Dawmh 'Dtajctxd
a&muf&if cifAsm; usKyfudk ulnD&vdrfhr,f}}
]]b,fvdk ulnD&rSmvJ}}
]]vlrrm oli,fav;udk apmifha&SmufwJh ae&mrSma&m 'D0dnmOfudk usKyf&SmazG
azmfxw k w f hJ ae&mrSma&mayghAsm.. aoG;&d;k om;&d;k r[kwbf ;l udw
k ifarmif/ jyifyu 0dnmOfwpfck
'Drdef;rudk pGJuyfaewm trSefyJ.. a&SUudk b,fvdkvkyf&r,fqdkwmawmh usKyfwdkY Munfhao;
wmaygh.. taMumif;tcsuf 2 ck&Sdw,f udkwifarmif/ yxrtcsufu 'Doli,fav;&JU
toufukd apmifah &SmufumuG,zf Ykd? 'kw, d tcsuu f cifAsm;twGub f .J . 'grsKd ;[m eD;pyf&mudk
t&ifwu kd cf ukd w
f wfvYkd usKyu
f kd rke;f oavmuf cifAsm;udk cifrifw,f.. b,fEh , S v
hf J ulnrD ,f
r[kwfvm;}}
]]ulnDyghr,fAsm}}
uRefawmfwdkYonf xdktcgrSpí vlrrmteD;wGif tjrJaexdkifvsuf tcsdef
tenf;i,frQ tvpfray;bJ apmifha&Smuf jyKpkvsuf&Sdav\/ odkYESifhtom;tenf;i,frQ
auR;arG;aomtcg vlrrmonf rsufESmu aoG;a&mifvQrf;um tiftm;jynfhwif;í
vmawmh\/
Ä Ä Ä

4 &ufajrmufaomaeYü uRefawmfESifh a'gufwma&ToifwdkYonf vlrrmteD;ü


ol\ rdcifBuD;ESihf xrif;csuf oli,fav;udk tapmifx h m;cJjh yD;vQif &Gmtv,f um;vrf;ab;
wpfavQmufrS awmifbufodkY avQmufvmcJhMu\/ xdktcgrSm eHeuf 8 em&DcefY jzpfojzifh
pyg;wifaom avmfvDum;BuD;rsm;? awmifiloGm; bwf(pf)um;ESifh c&D;onfwif &efukef
rEÅÅav;um;rsm; tawmfyif ½Iy, f uS cf wfvsuf&&dS m uRefawmfwYkd rmS rMumcP vrf;ab;rS
a&SmifxGufoGm;&\/
&G m vnf & S d wH w m;uav;teD ; a&muf a omtcg uRef a wmf w d k Y ES i f h
rsuf E S m csif ; qd k i f b uf r S vuf q G J j cif ; uav;wpf c k u d k ud k i f í vmaom rrd k ; ol E S i f h
yufyif;ygawGU&\/ rrdk;olonf uRefawmhftm; yxrMunfhjyD;vQif a'gufwma&Toiftm;
rvTJomojzifh Munfh&onfh tMunhfrsdK;jzifh MunfhjyD;aemuf..
]]b,fhES,f .. apmapmpD;pD; udkwifarmifwdkY vrf;avQmufMu rSwfw,f..}}
[k ajymum jyHK;&,fvdkuf\/
(uRefawmf) ]][kwfw,f rrdk;ol.. cifAsm;aum b,fuvmwmvJ}}
]]taemufbufwef;u [if;&Gucf ;l jyD; jyefvmw,f.. 'gxuf atmifped f b,fEh , S hf

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 36

aeao;vJ/ tawmfoufomaeNyD Mum;w,f}}


]][kwfw,f rrdk;ol.. raeYu EdkY 50 om;avmuf aomufEdkifvmNyD ... NyD;awmh
tpm;taomufvnf; avmbwBuD; r[kwfawmhbJ tawmfrSefvmjyD}}
]]aumif;ygavwJh&Sifh oufomygap/ uRefrvnf; tckvmMunfhygOD;r,f}}
xdktcsdefxd £ajE´BuD;pGmjzifh pum;rajymbJ &Sdaeaom a'gufwma&Toifonf
rrdk;ol\ rsufESmteD;odkY a&mufatmif vufnSdK;xdk;um ...
]] 'DrSm rrdk;ol? cifAsm; usKyftdrfudk rvm&ifaumif;r,f/ cifAsm;udk usKyf
enf;enf;av;rS rouFmbl;.. '‘Dtvkyu f kd cifAsm; &yfvu kd &f if aumif;r,f.. usKyf owday;
vdkufygay&JU.. jyD;awmh}}
pum;rqH;k rD rrd;k olonf a'gufwma&Toif\ vufnK§d ;udk rMunf0h o hH nf[h efjzifh
rsufvHk;rsm;udk rSdwfum vufwpfbufjzifh a&Smif&Sm;umuG,fvsuf &Sdav\/ ol\
vuf,mbuf vufñdI;rSm t0wfpuav; wpfckjzifh pnf;aESmifxm;onfudk awGU&ojzifh
uRefawmfvnf; a'gufwma&Toif ajymjyaom ,refnu tjzpftysufrsm;udk owd
&rdvu kd \
f / rrd;k ol\rsuEf mS vlaorsuEf mS uJo h Ykd &kww
f &uf csucf si;f jzLa&mfíoGm;jyD;vQif
e*dk½kyfyif ysufíoGm;onf[k uRefawmf xifrd\/ þrQavmuf ½kyfysufqif;ysuf jzpfí
oGm;aom rsuEf mS rsKd ;udk uReaf wmf\ wpfoufwiG f rawGUjrifz;l acs/ vufEiS hf a&Smif&mS ;vsuf
&S&d mrS olonf wpfu, kd v
f ;kH wqwfqwf wkev f mjyD;vQif urlay:odYk ajcacsmfí eif;vdu k f
rdojzifh vrf;ab;odkY vJusoGm;av\/ xdkcPüyif ]]abmf}}ceJ jrnfvdkufaom um;oH
wpfoHudk Mum;vdkuf&\/
uRefawmfwdkY tHhtm;oifhjcif;rQ raysmufrD ukefwifum;wpfpD;onf rrdk;ol\
udk,fay:odkY &ifrS pvG,fodkif;jzwfum eif;Budwfí oGm;avjyD/
uReaf wmfwYkdonf tjrefarmif;ESio f mG ;aom um;udk *½krpdu k Ef ikd b
f J uReaf wmfonf
rrd;k oltm; ayGUcs, D v
l ukd &f m rrd;k olonf a0'em cHpm;&ojzifh ½HUI rJv h su&f o dS nfh tMum;rSyif
uRefawmfhtm; cifrif Muifemonfh t”dyÜg,fygaom rsufvHk;rsdK;jzifh wpfcsufrQ Munfhvdkuf
ao;\/ xdkYaemuf yg;vTmaom yg;pyfuav;udk wpfcsufrQ [vdkufjyD;vQif uRefawmfh
vufay:üyif toufaysmufí oGm;&Smawmh\/
rrd;k ol\ tavmif;udk &Gm\xH;k pHtwdik ;f &GmxJoYkd roGi;f bJ &Gmtjyifu xm;\/
tokbudpu ö kd tultnDjzifh uReaf wmfwYkdEpS af ,mufuyif acgif;aqmifNyD;vQif xdak eYnae
udpNö yD;atmif aqmif&GufMu\/
Ä Ä Ä

rrdk;olrSm þwGif Zmwfodrf;cJhavNyD/ odkYaomf ol\ taMumif;t&mrsm;um;


quf&ef&Sdao;\/
aeY&ufrsm;onf ukefvGefíoGm;&m &GmwGif rrdk;ol\ taMumif;udkvnf;
wpfaeYwpfjcm; arhavsmhyaysmufí oGm;cJhavjyD/ cifrif&if;ESD;cJhaom uRefawmfwdkY
ESpfa,mufcsif;om tawmftwef owd&vsuf &Sdae\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 37

aEG&moD ukefajrmufí rdk;OD;us uqkefvqef;odkY a&mufvmcJh\/


wpfaeYaom nu uRefawmfonf olBuD;om; armifoli,fu npmzdwfí
auR;arG;ojzifh oGm;a&muf&m xrif;pm;jyD;aemuf vufzuf&nfMurf; aomuNyD;vQif
,if;aemufwGif ]]ydkum}}0dkif;rSm omíaumif;ojzihf nOfh 11 em&Dxdk;rS tdrfodkYjyefcJh&\/
xdkaeYrSm vjynfhausmf(1)&ufaeYn jzpfojzifh Munfvifaom vrif;onf xdefvif;
pGmomvsuf &Sdae\/ armifoli,f aeaomtdrfrSm &Gm\ ajrmufbuftpGefwGif &Sdojzifh
uRefawmfvnf; &Gmv,fvrf;rS avQmufí jyefcJh&m rrdk;olaeaom tdrf0if;teD;odkY
a&mufaomtcg vlraeaomtdrfrS 0g;x&Hjzifh jyKvkyfxm;aom 0if;wHcg;onf
twGif;bufrS yGifhoGm;jyD;aemuf rdef;rwpfa,muf\ yHkoP²meffonf tjyifvrf;ray:odkY
xGuv f m&m ¤if;rSm aumif;pGmjzD;vdr;f 0wfpm;xm;aom rrd;k olyif jzpfavonf/ uReaf wmf
onf MuufoD;rsm; xíoGm;jyD;vQif ,if;yHkoP²meftm; tHhMojcif;? aMumuf&GHUjcif;?
awGa0jcif;wdkYjzifh acwårQ ai;pdkufMunfhaerd\/ uRefawmf a&muf&Sdaeaom ae&mrSm
tdrfajc&if;bufwGif pdkufxm;aom tkef;ESJyif\ t&dyfatmufwGif &Sdaeí rrdk;olonf
uRefawmhftm; jrif[efrwlacs/ ywf0ef;usifum; wdwfqdwfvsuf&Sd\/
xdkoP²mefonf wjznf;jznf; vrf;ray:odkY wufum vrf;udk ausmfjzwf
oGm;jyD;aemuf xef;yifuav; 2 yifMum;rS rsufapmif;xdk; tdrf0if;xJodkY 0ifoGm;jyD;vQif
wHpufNrdwfatmufodkY a&mufaomtcg aysmufuG,fí oGm;av\/
odYkEiS hf uReaf wmfvnf; acgif;em;yef;BuD;um ajcvSr;f udk cyfow k o
f wk f vSr;f cJjh yD;vQif
tdrof Ykdr0ifao;bJ uReaf wmhf tdrEf iS hf rsuaf pmif;xd;k wGi&f adS om a'gufwma&Toif\ tdro f Ykd
oGm;jyD;vQif wHcg;udk acgufav\/ a'gufwma&Toifonf pmzwfNyD;p tdyf&may:wGif
vSJ&HkrQom&Sdao;í uRefawmfhtm; csufjcif;yif wHcg;zGifhíay;avonf/
]]b,fhES,fhvJ udkwifarmif.. ysm&dysm,meJY bmjzpfwmvJ.. cifAsm;pajymrvm;..
'grS r[kwf&if usKyftawG;udk ajym&rvm;}}
]]cifAsm; rawG;Edkifygbl;Asm}}
]]rawG;Edkifbl;xm;awmh.. txifajym&&if [dkrdef;r jyefvmwm cifAsm;
jrif&w,fr[kwfvm;/ udkif;.. ajymprf;Asm}}
uRefawmfonf a'gufwma&Toiftm; uRefawmf awGUjrifcJhorQudk tptqHk;
jyefajymav\/
pD;u&ufaomuf&if; em;axmifaejyD;aemuf a'gufwma&Toifonf pD;u&ufwu kd kd
aiGvifyef;xJwGif yGwfacsvdkufav\/
]]tJ'Dtdrf[m udkw½kwfjzLtdrfAs.. acgif;&if;bufrSm xef;yifuav; 2 yif&Sdw,f
av}}
]][kww f ,f.. tJ'x D ef;yifuav; 2 yifMum;xJuyJ 0ifomG ;w,f/ 'gjzifh usKyfwYkd
b,fvdkvkyfMurvJ}}
]]b,fvv kd yk Mf urvJq.kd . vkyzf Ykdenf;vrf; &Sm&rSmaygh udw
k ifarmif/ udik ;f .. tJ't D rd f
qDudk usKyfwdkY cP vrf;avQmufMunfh&atmif}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 38

OD;w&kwfjzL\ tdrfrSm ESpfxyftdrfwpftdrfjzpfí tdrfa&SUodkY a&mufaomtcg


tdrfay: jywif;aygufeSpfayguf yGifhaejyD;vQif rD;rsm; xdefvif;vsuf tdrfxJrS vloHrsm;
udkvnf; Mum;&\/ xdkcPü OD;w&kwfjzLonf uRefawmfwdkY acwå&yfMunfhaeonfudk
jrifojzifh tdrfjyifodkY xGufvmavonf/
(jzL) ]]aMomf.. udkwifarmifeJY a'gufwma&ToifwdkYygvm;.. nOfheufvSjyD..
b,foGm;MurvdkYvJ}}
(uRefawmf) ]]armifoli,ftdrfu jyefvmMuwmyg.. aemifawmfaum b,fvJ}}
(jzL) ]]uRefawmf q&mOD;pHzl; oGm;ac:rvdkYyg/ uRefawmfhrdef;r rNidrf;[m
b,fvdkjzpfrSef;rodbl; a'gufwm&JU/ ntdyf&m0ifwkef;u taumif;bJ/ uRefawmf
[dkbuftdrfu pum;ajymjyD; jyefvmawmh rsufESmu jzLzyfjzLa&mf jzpfNyD; armw,f..
armw,f ajymaew,f/ udkif;.. uRefawmfhudk wpfqdwf cGifhjyKygcifAsm.. OD;pHzl;udk oGm;EId;&
OD;r,f}}
(oif) ]] 'DrSm cPaeygOD; OD;w&kwfjzL.. vnfyif;uaum emw,fajymvm;}}
(jzL) ]]ajymw,fcifAs.. rD;cGufrSm MunfhwJhtcg ysm;wkwfwJh t&mav;vdk
aoG;xGufaewJh tyfaygufavmuf taygufuav; 2 aygufawGY&w,f/ aMomf.. 'gxuf
t&ifu rrd;k oltrd rf mS xrif;csufwhJ a':pHh om;uav;vnf; vnfyif;rSm rSurf J tudu k cf H
&jyD; rMumrMum armaew,f Mum;&w,f..'‘Da&m*grsdK;vm; rajymwwfygbl;cifAsm}}
OD;w&kwfjzLonf nnf;nLí xGufoGm;aomtcg a'gufwma&Toifvnf;
uRefawmfhtm; vufukyfí ...
]]udkif;.. usKyfwdkY tvkyfpMu&vdrfhr,fAsdKU.. vmAsm.. udkwifarmif}}
tdrfodkY ac:oGm;NyD;aemuf a'gufwma&Toifonf uRefawmhftm; ol\
aygufcRef;wpfck? 0uftlvSnfh wpfacsmif;? BudK;acGwpfacG? vufESdyf"mwfrD;wpfvufudk
,lcJhNyD;vQif uRefawmfhtm;vnf; a*:jym; wpfckudk ,lcJhapí tdrfrSxGufcJh&m uRefawmfhrSm
¤if;\ tBuHtpnfudkyif r&dyfrdcJhay/
]]udkif;.. vm udkwifarmif/ usKyfwdkYoGm; Mur ,f}}
]]b,fudkvJAs}}
]]&GmocsØKif;udkav}}
Ä Ä Ä

uRefawmfwdkYvnf; vlolav;yg; rawGUap&ef &Gmvrf;rBuD;twdkif; aemufaz;


vloGm;vrf;uav;wavQmufrS &GmocsØKif;&Sd&modkY vmcJhMuav\/ vrf;wGif a'gufwm
a&Toifu ..
]]'DrSm udkwifarmif.. usKyfawG;wJhtwdkif;rSef&if rdk;rvif;cif rsufpdeJY
cifAsm;udk,fwdkif wwftyf jrif&vdrfhr,f/ olY0dnmOf&JU yHkoP²meft&dyfta,mifudk cifAsm;
trSwfrxifawGYwm usKyfwdkY uHaumif;w,f/ {uEÅ vlYaoG;udkpkyfwJh 0dnmOf[m '‘Drdef;r
raocif olYudk,fxJ0ifjyD; olY0dnmOfeJY yl;aygif;jyD; 'Dtvkyfudk vkyfw,f.. tck olao

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 39

oGm;jyD;wJhaemufvnf; 'D0dnmOf[m olYudk,fxJrSmyJ &Sd&r,f/ &SdvdkYom olraocifu


t&dyt f a,mifukd aqmifNyD; noef;acgifrmS &GmxJxu G jf yD; usupf m;wmjzpf&r,f/ trSeaf wmh
cifAsm;jrifcJh&wm uHaumif;wmyJAsdKU/ usKyfwdkY rykyfrodk; awGY&vdrfhr,f/ a[m[dku
refusnf;yiftkyfuav;[m &GmocsØKif;yJ r[kwfvm;}}
uRefawmfwdkYonf &GmocsØKif;odkY a&mufvmcJhNyDjzpf&m trSwftom; trsdK;rsdK;jzifh
pdkufxlxm;aom ajryHkocsØKif;&mrsm;onf va&mifatmufwGif aMumufzG,fvdvd &Sday\/
&Gmokomef ]]wpfpjyif}} wpfckvHk;rSm va&mifatmufwGif xdefxdefvif;vsuf&Sdav&m
uRefawmfwdkYvnf; rrdk;ol\ ocsØKif;&m ajryHkudk tvG,fwul awGY&Sd&av\/
rrd;k olocsKØ if;rSm Z&yfEiS hf 0g;av;jyefcefYom a0;ojzifh a'gufwma&Toifonf uReaf wmht f m;
Z&yfay:&Sd arSmif&yd wf pfco k Ykd ac:oGm;NyD;aemuf uReaf wmfwYkdonf xdak e&mrSyif apmifq h ikd ;f &ef
ae&m,llMuav\/
]] 'DvdkAs udkwifarmif... cifAsm;awGUcJhwJh rrdk;ol t&dyfta,mif[m olY0dnmOf
[kwfcsifrS[kwfr,f/ oltouf&SdpOfu olYudkrSDaewJh tjyiftyu aoG;pkyf0dnmOf fjzpfcsif
jzpfr,f/ 'D0dnmOf[m olaooGm;jyD;wJhaemuf wjcm;udkroGm;bJ olY&JU udk,fcE¨mxJudk
0ifaew,f.. aeYtcg olYudk,fcE¨mBuD;xJrSm udef;atmif;jyD; ntcgusrS udk,fxJrS
xGufusufpm;wwfwmrsdK;udkAs}}
]]jzpfEdkifyghrvm;Asm}}
]]'gawmh usKyfwdkY rMumcifawGY&rSmaygh.. tJ'Dvdk vSnfhvnf usufpm;NyD;
rlvudk,fcE¨m twåabmqDudk rdk;rvif;cif jyefw,f.. aeYtcsdefrSm oludef;atmif;aewJh
&kyftavmif;xJu b,fenf;eJYrS rxGufEdkifbl;.. tJ'Dvdk noef;acgifrSm usufpm;NyD;
jyefvmwJhtcg tavmif;[mvnf; aoG;om;jynfh0NyD; rykyfrodk;bJ &Sdaewwfw,f}}
]]cifAsm;ajymovdkawmh tifrwefxl;qef;wmyJ}}
]]0dnmOfavmu&JU xl;qef;yHkawG[m ajymvdkY rukefoavmufbJ udkwifarmif..
cifAsm;wdkY usKyfwdkY tckaewmu vlwpfa,muf touf&Sifaewkef; olYrSm&SdwJh
pdw"f mwfavmufuo kd m tay:,HoMd uwmud;k As.. aoonf\ tjcm;rJh olY0n d mOfa&mufomG ;
wJh avmuudk usKyfwdkYrS rodbJ/ Oyrm.. bmeJY wlovJqdk&if vltrsm; awGUwJh odwJh
ajryHkavmufom cifAsm;wdkY usKyfwdkY odwmudk;As.. urÇmay:rSm vlawG rayguf ra&muf
zl;ao;wJh awmawmifa&ajr pMum0VmawG &Sdovdk usKyfwdkY rjrifzl;?rawGUzl;wJh ae&mawG
&Sdwmaygh.. 3 em&Dawmifxdk;jyD}}
uRefawmfwYkd onf Z&yfaxmifw h pfaxmif&h dS arSmif&yd w
f iG f yifyef;BuD;pGm apmifq h ikd ;f
vsuf &SdMuav\/
tdyfcsifidkufjrnf;jcif;? qmavmifrGwfodyfjcif;? aq;vdyfaomufcsifjcif;rsm;onf
uRefawmhftwGuf rcHr&yfEdkifatmif &Sdaomfvnf; wHawG;udk rsdKcsjcif;jzifhom wif;wdrf&
awmh\/ em&DvufwHonf puf0dkif;udk wjznf;jznf; vnfywfcJhjyD;aemuf 4 em&DodkY
a&mufívm&m &GmxJrS MuufwGefoHrsm;udkvnf;aumif;? &GmOD;bkef;awmfBuD;ausmif;rS
ukvm;wufacgufoHudkvnf;aumif; Mum;&\/ odkYaomf xdktcsdefxd wpfpHkwpf&m

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 40

taMumif;rxl;acs/ a'gufwma&ToifrmS rdrx d ifjrifonft


h wdik ;f jzpf&rnf[al om rsuEf mS rsKd ;
jzifh vGefpGmyif pdwftm;xufoefvsuf &Sdavonf/
v0ifomG ;jyD;aemuf twefi,f arSmifíoGm;aomfvnf; Mu,frsm;\ta&mifonf
va&mifeD;yg;rQ qufvuf awmufyvsuf&Sd\/ 5 em&DodkYyif a&mufcJhavNyD/
wpfcPrQMumaomtcg &Gmxdyfbkef;awmfBuD;ausmif;qDrS acG;tloHwpfoH
Mum;vdkuf&jyD;aemuf a'gufwma&Toifonf wpfae&mudk vufñdI;nTefum uRefawmf\
vufwpfzufudk jznf;nif;pGmukwfítcsufay;vdkufojzifh olvufñdI;nTef&modkY
Munfhvdkuf&m jcHpnf;½dk;qDrS tv,focsØKif; ajryHkrsm;&Sd&modkY wa&GYa&GY vmaeaom
rdef;rwpfa,muf\ yHkoP²mefudk awGUjrif&av\/
udk,fvHk;udk,faygufESifh vIyf&Sm;yHk[efyefudk Munfhjcif;tm;jzifh rrdk;olESifh
wlvSacs\/ wa&GYa&GY vmaeaom oP²mefrSm ajcjzifhvSrf;oGm;onfxuf a&GYvsm;jcif;u
ydkrsm;onf[k qdk&ayrnf/
teD;odkYa&mufaomtcg Mu,frsm;\ tvif;a&mifu usifhom;&vmNyDjzpfaom
uRefawmf\ rsufvHk;rsm;rSm rrdk;ol\ rsufESmudk aumif;pGm rSwfrdawmh\/ yg;pyfESifh
EIwfcrf;ywfvnfu eD&Jaom t&nfrsm; pD;usvsuf&Sd\/ yHkoP²mefonf rrdk;olYocsØKif;
ajryHkwnfhwnfhay:odkY a&mufonfESifh wpfNydKifeuf EIwfcrf;rsm;udk okwfonfh[efjzifh
vufwpfbufudk yg;pyfqDodkY ajr§mufvdkuf\/ xdkYaemuf aumif;uifodkY vufESpfbuf
udk ajr§mufNyD;vQif MuufoD;arG;nif; xavmufatmif jyif;pGmaom &,farmoHBuD;jzifh
&,farmjyD;aemuf ajrBuD;xJodkY vQdK;0ifaysmufuG,foGm;avonf/
]]udkif;.. vmAsdKU udkwifarmif}} [kac:ojzifh uRefawmfvnf; a'gufwma&Toif
aemufodkY vdkufygoGm;&av\/
a'gufwma&Toifonf rrd;k ol\ ocsKØ i;f &mudk aygufcRe;f jzifh wl;qGav&m uReaf wmf
u a*:jym;jzifh ajrrsm;udk ,ufxkwfay;&\/ rdepf 20cefY tMumwGif 3 aycefYrQ teuf
wl;rdNyDjzpfí ]]acgif;zHk;}}udk aygufcRef;jzifh aygufrdav\/acgif;udk awGY&aomtcg
uRefawmfwdkYvnf; acgif;eHab;rS vufudkifaMu;uGif;rsm;udk BudK;jzifhpGyfNyD;vQif
yifyef;BuD;pGmjzifh tay:odkY qGJwifMuavonf/
a'gufwma&Toifonf acgif;zHk;rS 0uftlrsm;udk wpfacsmif;pD 0uftlvSnfhjzifh
jzKwfNyD;aemuf uRefawmfwdkYvnf; acgif;zHk;udk zGifhvdkufMu\/ xdktcsdefwGif aet&kPf
wufvmNyDjzpfí vif;a&mifrsm; ajy;ívmavjyD/ uRefawmf\pdwfxifrSm ykyfyGíaeaom
rrdk;oltavmif; udkaomfvnf;aumif;? tom;rsm;usoGm;ojzifh t&dk;pkrQom &Sdaeonfh
ur®Xmef;aumifudkaomfvnf;aumif; awGU&vdrfhrnf[k awG;xifrd\/ odkYaomf uRefawmf
awG;xifonfhtwdkif;r[kwfay/ rrdk;ol\ tavmif;rSm armfawmfum;eif;xm;aom
'Pf&maMumifh eH&dk;rsm;aMurGNyD;vQif 0rf;Adkufrsm; jym;uyfvsuf&Sdaomfvnf; rsufESmrSm
,refaeYu aoaomolwpfa,mufuJhodkY vwfqwfpGm&Sdae\/ ezl;ESifh yg;jyifrS oeyf
cg;rsm;yif tcsdKYae&mu rysufao;acs/ rsufESmESifhwuG awmifhwif;aomvufrS
taMumrsm;onfvnf; aoG;a&mifrsm; vQrf;jyD;vQif tdyfaeaom olwpfa,mufuJhodkY

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 41

vwfqwfpmG &Sad eonfukd xl;qef;pGm awGYjrif&\/ txl;qef;qH;k rSm ydwaf eaom rsuv f ;kH
tpHkonf uRefawmfwdkY Munfhae&if;yif zGifhvmjcif;jzpfavonf/
uRefawmfonf ajcwpfvrS ;f aemufoYkd qkwjf yD;vQif ]]tvdak v;.. bk&m;.. bk&m;..}}
[k yg;pyfu a&&Gwfvdkufrd\/ xdktcg a'gufwma&Toifu ]]udkif;..udkwifarmif
cifAsm;rMunfh0Hh&if [dkbufvSnfhaeAsdKY}} [k ajymvdkufao;\/ odkYaomf vlwdkYrnfonf
aMumufrufzG,faumif;aomt&mudk rMunfh&ef wm;jrpfaomtcgrS ydkíMunfhvdkao;\/
a'gufwma&Toifonf aygufcRe;f udk vufcsed &f atmif wpfxmG cefYrQ ud, k Ef iS chf mG vdu
k Nf yD;vQif
rsuvf ;kH rsm;yGiahf eaom tavmif;\ vuf0b J uf&iftu kH kd ]]cGy}f }ueJ jrnfatmif wtm;pdu k íf
aygufcsvu kd af v\/ xl;qef;onfxuf xl;qef;aomt&mrSm 'Pf&mrS aoG;rsm; yef;xGuf
ay:vmcJah vjyD/ uRefawmfwYkd onf acgif;udk jyefícsjcif;? ajrrsm;zdYk jcif;? ajc&mvuf&mrsm;
azsmufjcif;? 10 rdepftwGif;NyD;pD; Muavonf/ xdkYaemuf &GmodkY jzwfvrf;rS jyefcJh&m
uHaumif;axmufrojzifh vrf;wGif rnfolwpfOD;wpfa,mufudkrQ rawGY&acs/
a'gufwma&ToiftdrfodkY a&mufaomtcg EdkYwpfcGufpDESifh bDpuGwfrkefYrsm;udk
pm;aomufjyD;aemuf ]]udkif;.. 'Dudpöawmh vlodcHvdkYrjzpfbl; udkwifarmif/ ocsØKif;u
tavmif;udk trdeYfr&Sb d J wl;azmfwmu &mZ0wfrAI s/ cifAsm;vnf; odom;yJ}} [k txyfxyf
ajymMum;avonf/
vlrrmrsm;\ a&m*grSm ,lypfvdkufouJhodkY aysmufoGm;NyD;vQif xdktcsdefrSpí
anmifyifom &Gmuav;rSm at;csrf;om,mpGm &SdcJhavownf;/

aoG;aomufr*¾Zif;

owif ; ay;ol

'kwd,urÇmppfrjzpfrD 5ESpfcefYavmufu &mZ0wftkyf udkxGef;vIdifqdkolonf


rdrdtvkyfvkyfaom *gwfESifh reD;ra0; 37 vrf;&Sd tdrfcef;wpfcef;wGif iSm;&rf;um tdrf&Sif
ta':BuD;xH xrif;vcay;í pm;aomufaexdkifcJhavonf/ om;r,m;r&Sd wpfudk,f
wnf;jzpfonft h wdik ;f udx
k eG ;f vIid rf mS tvky0f wå&m;rusaom tcsed rf sm;ü rdr\ d ynmÚmPf
xufoefap&ef taemufEikd if rH S pHak xmuf0w¬K¬ rsm;udzk wfjcif;? rdru
d ,
kd t
f *Fg BuHYcidk af wmifw
h if;
ap&ef tm;upm;trsdK;rsdK;udk avhusifhjcif;wdkYjzifh tcsdefudk ukefvGefap\/
½kyf&nftm;jzifh udkxGef;vIdifrSm acsmarmolwpfa,mufr[kwfay/ t&yfrSm 5 ay
4 vufromjrifhNyD;vQif wkwfckdifaom udk,ft*Fg&Sdvsuf vufarmif;uJhodkY oefrm
awmifhwif;aom vufBuD;rsm; &Sdavonf/ omrefvl 2 a,mufudk vufeufrygbJ ol\
vufarmif;BuD;rsm;jzifh Edkifeif;pGm csKyfwD;xm;Edkifaom ykvdyft&m&Sdwpfa,mufaywnf;/
udkxGef;vdIif\ 0goemrSm tvkyfESifhywfoufaom aomursm;onf tvkyfcGifü

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 42

usef&pfcJhí tdrfodkYa&mufonfESifhwpfNydKifeuf vGwfvyfaom vlwpfa,muftaeESifh


&SdaecJhavonf/ odkYaomf udkxGef;vdIifü BuD;rm;aom qE´ 2 ck&Sd\/ yxrarQmfrSef;csufrSm
&mxl;wufvdkjcif;jzpfí 'kwd,arQmfrSef;csufrSm wifhawmifhwifhw,f vufxyfvdkjcif;
jzpfavonf/ odkYaomf yxrarQmfvifhcsuf jynfhpHkrSom 'kwd,arQmfrSef;csufudk
vufvSrf;Edkifrnfhtjzpfudk awG;rdavonf/
odkYjzpfí udkxGef;vIdifonf vGefcJhaom wpfESpfcefYrSpí &mxl;wdk;wuf&m
wdk;wufaMumif; enf;vrf;rsm;udk &SmazGvsuf&Sd&m xdktcgu &mZ0wfrIBuD;wpfckckudk
zrf;qD;&rdEdkifrSom &mxl;wdk;wufzdkY vrf;&Sdavonf/
wpfnü udkxGef;vIdifonf n (8) em&DavmufwGif tvkyf0wå&m;NyD;ojzifh rdrd
aeaom tdrcf ef;odYk jyefvmcJah v\/ tdrcf ef;wHcg;udk zGií hf pm;yGw
J ifreS t f rd u
f kd rD;xGe;f xm;cJh
NyD;vQif tay:tuÐsudk tcef;eH&H tuÐscsdwfü csdwfcJhNyD;aemuf twGif;cef;odkY 0ifrnfjyKpOf
pm;yGJaemufbuf ukvm;xdkifay:wGif vl&dyfuJhokdY jrifvdkufojzifh aemufodkY jyefí zswfceJ
vSnv hf u
kd af vonf/ ukvm;xdik af y:üum; tom;rnf;rnf;ESihf pkwjf ywfjywf vlwpfa,muf
tcefYom; xdkifvsuf&Sdonfudk jrif&\/ xdkolrSm t0wftpm; tpkwfpkwftjywfjywf
&Sdae½HkrQru vGefpGmydefBuHKvsuf rGJajcmufaom tom;ta&vnf; &Sdavonf/ rSeftdrfrS
rD;a&mifonf xdo k \
l ydecf u
G af om vuf0b J uf yg;jyifay:odYk arS;rSed pf mG usa&mufvsu&f &dS m
rsufvHk;rsm;rSmrl tvif;bufodkY usa&mufwdkif; pdrf;vJhvJh ta&mifxGufaeouJhodkY
udkxGef;vdIif xifrd\/ xdkolonf pum;vnf;rajym/ udkxGef;vdIiftm; vSnfhírQyif
rMunfhacs/
vdIif/ ]]b,fhES,fhvlygvdrfh bmudpövJ}}
xdkolonf pum;jyefí rajymacs/
vdIif/ ]]cufvdkufygbdu½dkU ... bmudpövJAs/ cifAsm; usKyfudk awGUcsifvdkYvm;}}
xdktcgrS vlydefonf acgif;udk rodrom ndwfvdkufavonf/
vdIif/ ]]bmajymcsifovJ ... ajymav}}
xdkolu yg;pyfudk vufñdI;xdk;um OD;acgif;udk &rf;íjym\/
]]bmvJ ... pum;rajymwwfbl;vm;}}
xdkolu acgif;udkndwf\/
]]'gjzifh pmeJY a&;jyrvm;}}
xdkolu OD;acgif;udk xyfí ndwfjyefavonf/ odkYESifh udkxGef;vdIifonf pma&;
puúLuwfESifh cJwHudk xdkola&SUodkY wdk;íay;vdkufavonf/
udxk eG ;f vdiI u
f EIwjf zifah r;vdu
k w
f idk ;f xdo
k u
l puúLay:wGif pmjzifh a&;íajzojzifh
¤if;rSm pum;rajymwwfaomfvnf; aumif;pGm em;Mum;í pma&;wwfaMumif; od&av
onf/
(udkxGef;vIdif\ ar;jref;csufrsm;ESifh xdkolu jyefíajzqdkcsufrsm;udk atmufwGif
a&;om;azmfjyxm;aMumif;)
vdIif/ ]]cifAsm; bmvdkcsifvdkYvJ}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 43

xdkol/ ]]usKyf owif;wpfck ay;csifvdkY vmw,f}}


]]bmowif;vJ rdwfaqG}}
]]vlqdk;armifarmifudk cifAsm; Mum;zl;rSmaygh}}
]]yef;qdk;wef; "m;jyrIeJY wpfuRef;usoGm;wJh armifarmifav}}
]]vufjywfarmifarmif r[kwfvm;}}
]][kwfygw,f}}
]]odwmaygh ... 'Dtaumif wpfuRef;u xGufajy;vdkY ykvdyfrSm awmfawmf
tvkyf½Iyfaew,f/ tckvnf; &efukefjyefa&mufaeovdkvdk owif;Mum;w,f}}
]]&efukefjyefa&mufaeNyD ... a&muf½Hkb,furvJ/ 'DuaeYnyJ wdkufwpfwdkufudk
azmufawmhr,f/ 'DrSmvmNyD; usKyfowif;ay;wmyJ}}
]]b,frSmvJ ... cifAsm; b,fvdkodovJ[if/ cifAsm; b,folvJ}}
&mZ0wftkyf udkxGef;vdIifonf toufudkrQ r½SLEdkifbJ ar;cGef;rsm;udk pOfwdkuf
ar;vdkufavonf/
]]usKyf b,folvJqdkwm rajzEdkifbl;}}
]][kwfom;yJ ... usKyf owdvpfoGm;vdkYyg/ owif;ay;ol&JU trnfemrudk
xkwfazmfjcif;rjyK&bl;qdkwJh Oya'udk usKyfodygw,fAsm}}
]]'Dtaumifudk qkaiG 1000d^- xkwfxm;w,f r[kwfvm;}}
]][kwfygw,f}}
]]'gxuf cifAsm;udk wpfckar;&OD;r,f ... cifAsm;&JU b0c&D;pOfrSm tifrwef MuD;
rm;wJh arQmfvifhcsufBuD; 2 ck &Sdw,fr[kwfvm;}}
]]tvdk ... cifAsm; b,fvdkvkyfodvJ}}
]]b,fvdkododav ... 'D[m ta&;r[kwfygbl;/ 'Dtaumifudk cifAsm; zrf;rd&if
cifAsm;vdktifqE´BuD; jynfh0awmhr,f}}
]][kwfwmayghAsm ... aus;Zl;wifygw,f}}
]]aus;Zl;wifp&mrvdkygbl;/ usKyfudk,fwkdif owif;ray;bJ raeEdkifvdkY vmay;&
wmyg}}
]]cifAsm;u oleJY BuHazmfBuHzufvm;}}
]]t&ifwkef;uawmh [kwfygw,f}}
]]tckawmhaum}}
]]tckawmh usKyfu e,fjcm;aeygNyD}}
]]b,fvdke,fjcm;aewmvJ}}
]]'D[mawG ar;raeygeJYav ... cifAsm;eJYvnf; rqdkifygbl;/ vdk&if;tcsufu
olb,fukd vmvdrrhf ,fqw kd m odzYkdyJ r[kwv
f m;/ ol vmr,fah e&mu olYukd apmifzh rf;½Hak ygh}}
]][kwfygw,f}}
]]olYrSm aoewf&Sdw,faemf ... owdxm;? "m;vnf;ygw,f}}
]]aumif;ygNyD;Asm ... EdkYayr,fh usKyfrSmvnf; aoewf&Sdom;yJ}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 44

]]NyD;awmh 'Dtaumifu tifrwef vufjrefw,f}}


]][kwfw,f ... usKyfvnf; Mum;zl;w,f}}
]][,fvyifvrf;u a':jroDwdkufudk cifAsm;odvm;}}
]]rkqdk;r olaX;uawmfBuD; a':jroDr[kwfvm;}}
]][kwfw,f}}
]]tJ'w D ukd uf kd tckn 1 em&Dx;kd rSm olazmuf0ifvrd rhf ,f/ cifAsm; oGm;NyD; apmifah y
awmh .../ aemufaz;rD;zdk jywif;aygufuzGifhNyD; tdrfrBuD;xJ 0ifvdrhfr,f ...}}
]][m ... w,fodwJhvlyguvm; ... aeOD; ... aeOD; ... cifAsm;ajymwmawG usKyf
'dik ,f m&DxrJ mS aoaocsmcsma&;NyD; rSw&f OD;r,fAs/ NyD;awmh cifAsm;trnfeYJ ae&yfvyd pf myg
rSwx f m;&OD;r,f ... 'D[mu usKyfwYkd xkwaf zmfNyD;ajymzdYk r[kwyf gbl;/ tud;k tum;&atmif
rSwfxm;zdkYvdkw,f ... cPaeOD;Asm}}
'dkif,m&DpmtkyfrSm ukwftuÐstdwfxJwGif xnfhxm;ojzifh udkxGef;vIdifonf
tcef;eH&q H o D YkdomG ;um tuÐscsw d w
f iG f csw
d xf m;aom tuÐstw d t
f wGi;f rS 'dik ,
f m&Dpmtkyuf kd
EdIuf,lav\/ odkYaomf jyefí vSnfhvdkufaomtcgüum; xdkolr&Sdawmhacs/
odkYESifh udkxGef;vIdifonf 0&efwmwavQmufwGif Munfhaomfvnf; xdkoludk
rawGU&ojzifh avScg;atmufoYkd qif;í vdu k af v\/ atmufxyfoYkda&mufvQif {nfch ef;a&SU
wHcg;aygufwGif tdrf&Sifta':BuD;ESifh tazmfrdef;rBuD;wpfa,mufudk awGU&ojzifh ...
vdIif/ ]]ta': ... vlwpfa,muf qif;oGm;wm rjrifbl;vm;}}
a':/ ]]rjrifyguvm; armif&,f ... b,fwkef;uvJ}}
]]tckyJcifAs ... 1 rdepfavmufyJ &SdOD;r,f}}
]]qif;rvmygbl;}}
]]ta':wdkY pum;ajymaewm b,favmufMumNyDvJ}}
]]uGrf;wpf&mnufom &SdygNyD ... qif;vm&if jrifrSmaygh}}
]]r[kwfygbl; ... 'Dvl b,fa&mufoGm;ygvdrfh}}
]]tdrfay: &Sdcsif&SdOD;rSmaygh}}
odkYESifh udkxGef;vIdifonf vsifjrefpGm aysmufoGm;aomvludk tay:xyfwGif
vdkufí&Smjyef\/ okdYaomf rnfonfhae&mwGifrQ rawGU&acs/ odkYESifh udkxGef;vIdifonf
rdrt d rd cf ef;xJoYkd jyefí0ifum pm;yG?J ukvm;xdik rf sm; atmufygrusef &SmazGMunf½h aI vonf/
xl;qef;aomolum; ae&müyif ajrrsdKíoGm;ouJhodkY aysmufjcif;rvS aysmufuG,fí
oGm;cJhav\/
Ä Ä Ä

udkxGef;vdIifonf umuD&SyfESifh abmif;bDwdkudk 0wfNyD;vQif ajcoHrMum;aom


ywåL&Guzf sizf ed yfukd pD;av\/ xdYkaemuf ajcmufv;kH jyL;aoewfukd vuf,mbuf abmif;bD
tdwfü xnfhNyD;vQif vuf0JbufwGif vufESdyfm” wfrD;wpfvufudk xnfhavonf/
xdkYaemuf rMumrD wuúpDwpfpD;jzifh [,fvyifvrf;odkY oGm;a&mufav\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 45

vrf;axmifah rSmif&yd w f pfcw


k iG f wuúpuD m;udk jyefívTwNf yD;aemuf rif;uawmfBuD;wdu k &f &dS modYk
oGm;av\/ NcH0if;0&Sd tapmifhtm; rdrduwfjym;av;udk xkwfay;vkdufNyD;vQif acwå
apmifhqdkif;ae&m wpfcPrQMumvwfaomf tapmifhjyefvmí udkxGef;vIdiftm; NcHwHcg;udk
zGifhíay;av\/
{nfhcef;wGif rif;uawmfBuD;onf udkxGef;vIdiftm; ae&mxdkifcif;ay;um
awGUqHkav\/ udkxGef;vdIifu xdknwGif vlqdk;wpfa,muf rif;uawmfBuD;tdrfudk azmuf
xGi;f &ef BuHpnfonfukd owif;&ojzifh vma&mufaMumif;? rdrrd mS ykvyd t f &m&Swd pfO;D jzpfí
f
tvkyf0wå&m;twdkif; vma&mufcJhjcif;jzpf&m xdkvlqdk;udk zrf;qD;&rdu qkaiG 1000d^-
&&Srd nft
h jyif &mxl;wd;k wufa&;twGuf arQmfvifch suf&adS Mumif;ESihf ,if;udprö mS rdr\ d b0
c&D;udk jyKjyifay;rnfhudpjö zpfaMumif; &Sif;vif;ajymjyav\/
]]ta':u 'Dvrf;rSm enf;enf; emrnfuav;vnf;&Sjd yef? tdro f al ,mufsm;vnf;
r&Sdjyefqdkawmh BuHpnf0HhwmyJcifAsm}}
]]NyD;awmh armif&ifrYkd ajym&OD;r,f/ tckwavm ta':u pdet f a&mif;t0,fuav;
vkyfaew,farmif&JU}}
]]aMomf ... 'gaMumifhudk;/ 'Dtaumifu tifrwefvsifwJh taumifvm;cifAsm/
wpfuRef;uawmif vufvGwfxGufajy;vmwJhtaumifyJ}}
]]emrnfub,folwJh}}
]]vufjywfarmifarmifwhJ cifAs ... vuf0b J uf vufoef;uav;wpfacsmif; jywf
aevdkY vufjywfarmifarmifvdkY ac:Muw,f}}
]]armif&ifvmwm wpfa,mufxJyguvm; ... jzpfyghrvm;}}
]]udprö &Syd gbl;cifAsm ... uReaf wmfraMumufygbl; ... 'gxuf tapcHawGu b,frmS
tdyfMuovJcifAs}}
]]atmufxyfrmS yg armif ... ta':u tdraf y:u tcef;xJrmS wlrav;wpfa,muf
eJY twlwl tdyw f ,f/ atmufxyfrmS awmh tdraf &SUrSm awmufwrkd ,f&cdik ;f wJh aumifuav;
tdyfw,f/ rD;zdkbufrSm xrif;csufwJh vifr,m;&Sdw,f ... 'gygyJ}}
]]'gjzifh - tdrfa&SUrSm tdyfw,fqdkwJh oli,f - 'DuaeYn tdrfay: ajymif;tdyfyg
apvm; cifAsm}}
]]aumif;ygNyD armifhoabmtwdkif;ygyJ}}
]]aemufaz; rD;zdak csmiftyd wf hJ vifr,m;udak wmh tdraf &SUcef; ajymif;tdyaf pcsiwf ,f}}
]]'gvJ jzpfEkdifygw,farmif}}
]]atmufxyfudk uRefawmf wpfqdwfavmuf Munhfyg&apcifAsm}}
]]Munhf&ygw,f ... Munhf&ygw,f - vmyg}}
odkYESifh udkxGef;vIdifonf rif;uawmfBuD;ESifhtwl atmufxyfodkY qif;cJhav\/
atmuf x yf t d r f a &S U buf w G i f tacsmwd k u f x m;aom Murf ; jyif a y:wG i f
pm;yGJwpfvHk;udk0kdif;um Budrfukvm;xdkifykuav;rsm;udk csxm;\/ tcef;0wGif AD½dktvS
2 vHk;&Sdí rD;zdkESifh uyfvsuf&Sdaom tcef;üum; 3 aycefYtjrifh&Sdonfh rD;cHaowåmBuD;

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 46

&Sdavonf/
xdkYaemuf udkxGef;vIdifonf tdrfaemufaz; rD;zdkESifhwuG rD;zdkrS tdrfrodkY0ifaom
wHcg;tajctaeudkvnf;aumif;? rD;cHaowåmBuD;xm;aom tcef;udkvnf;aumif;
Munfh½Ivsuf&Sdav\/ rD;cHaowåmxm;aom tcef;üum; tjcm; ajymyavmufaom
ypönf;wpfpHkwpf&mr&SdbJ tdrfoHk;ypönf;tcsdKU wifxm;aom pm;yGJ 2 vHk;ESifh rD;cHaowåmESifh
rsuEf mS csi;f qdik b f uf cyfapmif;apmif;usaom ae&mwpfcw k iG f pmtkyaf [mif;rsm;xnfo h nfh
rwfwwfA½D Bkd uD;wpfv;kH &Sad vonf/ udx k eG ;f vIid of nf xdAk ½D rkd S aomhukd rif;uawmfBuD;xHrS
awmif;,lavonf/
xdkYaemuf udkxGef;vdIifvnf; rif;uawmfBuD;tm; oHaowåmtwGif;rS tzdk;wef
vuf0wfvufpm;ESifh aiGrsm;udk xkwf,lodrf;qnf;xm;apNyD;aemuf ...
]]'gxuf atmufu b,fvdktoHrsdK;yJMum;Mum; rif;uawmfBuD;udk,fwdkif qif;
rvmygeJYcifAsm/ uRefawmftvdk&Sd&if ac:vdkufygr,f - cdkif;wJh oli,fav;eJY xrif;csuf
udkvnf; 'Dtwdkif; trdefYay;xm;yg}}
]]aumif;ygNyD armif}}
rif;uawmfBuD;\ tdro f m;rsm;tm; rnforl Q tjyifoYkd rxGu&f efEiS hf apmapmtdy&f ef
pDpOfrmS Mum;NyD;aemuf udx k eG ;f vIid of nf rD;cHaowåm&Sad om tcef;odYk vmcJah v\/ xdYkaemuf
12 em&Dxdk;vwfaomf AD½dkBuD;twGif;odkY 0ifcJhavonf/
us,f0ef;aom NcHBuD;rsm;jzifh vlaetdrfajc enf;yg;aom &yfuGufvnf;jzpfjyef
tcsdeuf vnf; nOfeh ufívmjyef&um; udx k eG ;f vdiI o
f nf rdr\ d touf½LS oHEiS hf vufywf
em&Duav;rS puúeYf vufwo H mG ;oHuav;rsm;udyk if us,favmifpmG Mum;&\/ rdepfyikd ;f rQ
aom tcsed u f av;udyk if tvGeMf umanmif;onf[k atmufarhr\ d / jynfvrf;rBuD;ESiv hf nf;
rsm;pGm ra0;vSojzifh wpfcgwpf&H oJceJ &SJceJ jzwfoef;ajy;oGm;aom um;oHrsm;onf
qdwNf idraf om tarSmifxu k kd ausmv f mT ;um rdryd ek ;f atmif;aeaom AD½t kd wGi;f odYk 0ifa&mufvm
onf[kyif xifrd\/ tdrf\ ywf0ef;usifüum; qdwfNidrfNrJ qdwfNidrfvsuf &Sdavonf/
tcsdefrSm 1 em&D 8 rdepfrQ &SdavNyD/ udkxGef;vIdifonf aemufaz;bufrS ]cRwf}ceJ
toHwpfcu k o hJ Ykd Mum;vdu k &f ojzifh em;pGií hf axmifr\ d / toHrjrnfatmif apmapmuyif
qDxnfhxm;aom rdrd AD½dkwHcg;udk vufr0ufcefY zGifhíMunfh\/ xdktcdkuf rD;zdkbufrS
wHcg; ½kwfw&ufyGifhvmNyD;vQif t0wftkyfxm;ojzifh arS;rSdefpGm xGufay:vmonfh "mwf
rD;a&mifuav;onf rD;cHaowåmBuD;&S&d modYk a0SY&rf;jzwfoef;í xd;k vdu k of nfukd jrif&\/
xd k c Pü abmif ; bD t euf u d k 0wf x m;onf h ud k , f v H k ; ud k , f a yguf
awmifhwif;[ef&Sdaom vlwpfa,mufonf Murf;jyifudk aMumifuJhokdY ayghyg;pGmeif;vsuf
tcef;wGif;odkY 0ifvmavonf/ xdkolonf tcef;axmifhrsm;&Sd&mokdY vufESdyf"mwfrD;udk
cyftyk t f yk f a0SY&rf;xd;k vdu
k Nf yD;vQif rD;cHaowåm&S&d modYk 0ifvmavonf/ xdak emuf aowåm\
aomhaygufrsm;udk aocsmpGm MunhfNyD;vQif ae&mwpfckudk a&G;cs,fae[efjzifh vufESdyf
"mwfrD;jzifh xdk;um &SmazGvsuf &Sdavonf/ xdktcsdefü "mwfrD;a&mifonf acsmarGU
ajymifvufaom oHaowåm\ rsufESmjyifay:okdY usa&mufvsuf&Sd&m tvif;a&mifonf

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 47

ol\ rsufESmjyifay:okdY jyef[yfvsuf&Sdavonf/


udkxGef;vIdifonf acsmif;ajrmif;Munhf½I&mrS xdkvlqdk;\ rsufESmudk ab;apmif;
jrif&aomtcg vlqdk;pm&if;"mwfyHkwGif rdrdjrifcJhzl;í pdwfxJwGif pGJrSwfxm;aom vlqdk;
armifarmif\ rsuEf mS udk rSwrf ad v\/ wpfBudrw f iG f "mwfr;D a&mifonf xdo k \l vuf0b J uf
vufay:odYk usa&mufomG ;&m jywfíaeaom vufoef;uav;udk &dycf eJ jrifvu kd &f ojzifh
ydkí aocsmae\/
vlq;kd armifarmifonf abmif;bDtw d t f wGi;f rS tvsm; 6 vufr? teH 4 vufr?
xk 2 vufrcefY ud&, d mwpfcu k kd xkw,f v
l u
dk \ f / xdYk aemuf em&Drsm;udk aomhay;ouJo h Ykd
2 ywf? 3 ywfrQ vufwHwpfckudk vSnfhvdkufNyD;vQif ¤if;udk oHaowåmrsufESm0
tv,favmufwGif awhíxm;um cvkwfwpfckudk ESdyfvdkufavonf/ xdktcg ]w&SD&SD}
jrnfaomtoHrsm; ay:xGufvmNyD;aemuf xdkud&d,mtwGif;rS vQyfppfrD;yef;a&mifuJhodkY
ao;i,faom a&mifjcnfwef;uav;wpfck xGuaf y:vmav\/ xdt k cg armifarmifonf
,if;vQyfppfa&mifudk rdrdtvdk&Sdaom ae&mwpf0dkufodkY vSnfhywfíay;avonf/
,if;uJo h Ydk jyKvkyv f suf&&dS m wpfBudrw f iG f armifarmifonf pufu&d , d muav;udk
&yfum rouFm[efjzifh wpfcef;vHk;udk vuffESdyf"mwfrD;jzifh xdk;Munhfaeaom tcgüum;
udkxGef;vIdifonf wpfcgwnf; ypfcsvdkufawmhrnf[k aoewfarmif;ay:üyif vufwif
vdkufrd\/ odkYaom vufESdyf"mwfrD;a&mifonf wHcg;0udk ausmfvGefNyD;aemuf vsifjrefpGm
aysmufuG,fí oGm;avonf/
tcsed af ESmif;íae&ef rjzpfawmhNyD/ udx k eG ;f vIid o
f nf AD½w
kd cH g;udk zGiv
hf u kd Nf yD;aemuf
armifarmif\ aemufausmudk usm;uJhodkY wpf[kefxkd; ckefítkyfvkdufum vufESpfzufudk
csKyfuikd af v\/ odYk aomf armifarmifum; udx k eG ;f vIix f ufyif vsifjrefouJo h Ykd &Sad wmh\/
udkxGef;vIdif\ tav;csdefaMumifh armifarmifrSm a&SUodkY [yfxdk;vJusoGm;aomfvnf;
xdtk cdu k t f wefYüyif armifarmifonf cg;Mum;xJrS "m;ajr§mifukd qGx J w k uf m udx k eG ;f vIid \f
vuf0Jbufvufarmif;udk wpfcsufxdk;vdkufavonf/
xdt k cg udx k eG ;f vIid rf mS rwwfomawmhojzifh armifarmif\ vuf,mbufvufukd
vTwv f ukd Nf yD;vQif aoewf½;kd jzifh armifarmif\csKd apmif;udk wpfcsuf jyif;xefpmG ½du k v f ukd &f m
armifarmifonf owdarhum Murf;jyifay:odkY vJusoGm;awmh\/
rMumrD rif;uawmfBuD;ESifhwuG tapcHrsm; a&mufvmMu&m udkxGef;vIdif\
nTeMf um;csut f & tdref ;D csi;f tcsKd Uyg vma&mufNyD;vQif 0dik ;f 0ef;ulnMD uavonf/ tdref ;D csi;f
ppfAv kd wf pfa,mufu udx k eG ;f vIid \ f vufarmif;rS 'Pf&mudk t0wfpwpfcjk zifh pnf;aESmif
ay;\/ rif;uawmfBuD;u ajymjyaomtcgrSom rif;uawmfBuD;\ tdrt f wGi;f odYk vlq;kd wpf
a,muf xG i f ; azmuf 0 if a &muf a Mumif ; ES i f h yk v d y f t &m&S d w pf O D ; u owif ; t&
vma&mufapmifhqdkif; zrf;qD;aMumif; odMu&av\/
em&D0ufrQ Mumaomtcg tjcm;ykvdyft&m&SdwpfOD;ESifh ykvdyfom; 2 a,muf
a&mufvmí vlqdk;udk XmeodkY ydkYtyfvdkufMuavonf/
Ä Ä Ä

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 48

aemuf 7 &ufcefYMumaomtcg udx k eG ;f vIid o


f nf vufjywfarmifarmifxrH S olYtm;
awGUqHvk akd Mumif; aq;½Hrk S a&;vdu k af om pmwpfapmif&&So d jzifh oGm;a&mufawGUqHak v\/
tcsed rf mS aeYvnfjzpfojzifh aq;½HBk uD;rSm tawmftwef vl&iS ;f íaeNyD;vQif tcsKyf
orm;rsm;xm;aom tcef;wpfcef;&Sd ckwifwpfv;kH ay:wGif armifarmifukd awGU&avonf/
ykvdyfom;ESpfa,mufu reD;ra0;rS apmifhMunhfvsuf&Sd&m armifarmifonf udkxGef;vIdifudk
jrifaomtcg OD;acgif;wGif ywfxm;aom ywfw;D udk txufoYkd twefi,f jr§iw hf ifvu kd uf m
udkxGef;vIdiftm; azmfa&GpGm EIwfqufNyD;vQif ae&mxdkifcif;ay;avonf/
armif/ ]]xdik yf gq&m ... uReaf wmfjzifh q&m vmrSvmyghrvm;vdYk atmufarhrw d ,f}}
(tm;emonfh[efjzifh udkxGef;vIdifu) ]]ig enf;enf;vufvGefoGm;w,fuG,f?
armifarmif pdwfr&SdeJYuGJUaemf}}
]]r&Sdygbl;q&m ... uRefawmfodygw,f? 'g[m q&mhtvkyf0wå&m;yJ ... NyD;awmh
q&muom vufrOD;&if tckavmuf&Sd wmarGvm; BuHawmvm; q&ma&mufaeNyD}}
]][kwfwmayghuGJU ... 'gaMumifh}}
]]'gxuf aeygOD;q&m&JU/ q&mhudk 'DudpörSm b,folrsm; owif;ay;ovJ}}
]]rodcsifygeJYuG,f ... b,folay;ay; rif;wynfhxJu jzpfrSmaygh}}
]]uRefawmf wynfhrarG;bl;q&m/ wu,fvdkY arG;&ifvnf; b,fawmhrS olwdkYudk
'DvdkudpörSm todray;bl; ... txl;ojzifh tckudpörSm - uRefawmfwpfa,mufwnf;
BuHpnfwm q&m&JU/ b,folYrS rodbl;}}
]][kwfuJhvm;}}
]][k w f y gw,f q &m&,f ... uRef a wmf u tck t ajca&muf r S q&mh u d k
vdrfajym&OD;rSmvmm; .../ eufjzefoefbufyJ axmifa&mufawmhr,f}}
ud k x G e f ; vI d i f o nf rd r d x H o d k Y xl ; qef ; pG m vma&muf o wif ; ay;aom
vl\taMumif;udk twefMum awGa0pOf;pm;vsuf &Sdav\/
]]q&m bmpOf;pm;aewmvJ ... ajymprf;ygq&m/ 'Dvl uRefawmf odcsifveG ;f vdYk yg}}
]]armifarmifuvnf;uG,f ... tckrS rodcsifygeJYawmh ... ighrSm ajymzdkYvnf;
0wå&m;r&Sdbl;uGJU ... NyD;awmh wu,fvdkY ig ajymcsifOD; olYemrnfvnf; rodbl;/ ol
b,fxGufoGm;w,fqdkwmawmif ig rodvdkufbl;}}
]]b,fES,fhajymwmvJ q&m}}
]]t[kwfudk igrodbl; armifarmif ... pum;awmif igeJY ajymvdkYrqHk;ao;bl;/
'Dvl aysmufoGm;w,f}}
]]q&mh[muvnf; ra&&mvkdufwm/ b,fhES,fh[mvJ}}
]]EdkYayr,fh ola&;jywJh tdrfa&m? tcsdefa&m udkufaewmyJuGJU}}
]]bm q&m&JU ... a&;jyw,f [kwfp}}
]][kww f ,f ... pum;rajymbl;/ pmeJY a&;jyw,f ... pum;rajymwwfb;l xifyg&JU
uG,f ... igar;orQ olu pmeJYcsnf; a&;jywmbJ}}
]]vlyHku tom;rnf;rnf; rGJajcmufajcmuf qHyifqHwdkeJY}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 49

]][kwfw,fa[h ... [kwfw,f}}


]]tvdkav; ... bk&m; ... bk&m; u,fawmfrlyg ... vufpowfawmh pum;
rajymwwfwJh t-t pH&Tef;yguvm;}}
]]'gjzifh rif; olYudk odwmaygh}}
]]od½b kH ,furvJ q&m ... olYukd uReaf wmf owfvu kd w f m wpfvavmuf&NdS yDcifAs
... yg;pyfuom pum;rajymwwfwm/ tifrwef tuif;yg;wJh ]]tnmom;rGJajcmuf t
aumif}}
]][if ... rif; olYudk owfNyD;NyD [kwfvm;}}
]]owf½Hkawmifrubl;/ olUtavmif;udk uRefawmfudk,fwkdif wGif;wl;jr§KyfcJhw,f}}
]]'gjzifh owif;vmay;wm vlr[kwfbl;aygh}}
]]olaooGm;awmh olY&JU wapäjzpfrSmaygh q&m}}
]]xl;qef;vdu k af v armifarmif&,f ... ighwpfoufeYJ wpfu, kd f rBuHKzl;ygbl;uG,}f }
]]'Dvdkq&m&JU uRefawmf wpfuRef;u xGufajy;vmNyD; axmufBuHhrSm aqGrsdK;
wpfa,muf&w dS meJY tom½kyzf suNf yD; ckad ewke;f 'Dtaumifu uReaf wmft h aMumif; b,fwek ;f
uodvmrSef; rodygbl;cifAsm/ uRefawmfhtaMumif; ykvdyfudk owif;ay;wmudk; cifAs/
'geJY uReaf wmfvnf; &GmrSmrae0Hah wmhbJ xGuaf jy;NyD; vSn;f ul;rSm ckad e&w,f/ wpfaeYawmh
ae0if&Dwa&m &GmtjyifbufrSm wpfa,mufcsif;awGUwmeJY toHvnf;rMum;atmif
"m;ajr§mifeYJ xd;k owfvu kd &f w,f/ yxr tcsuu f ]]csuaf umif;}} rxdavawmh olYtw d x
f u
J
cJwHeJY puúLuav; uysmu,mxkwfNyD; uRefawmfhudk pma&;jyoGm;w,f}}
]]bmwJhvJ ...}}
]]'Db0rSm owif;ray;&&if eifhudk aemufb0uvmNyD; owif;ay;r,fwJh}}
]]tif; ... olajymwJhtwdkif; vmvkyfwmyJ}}
]]'gaMumifh uRefawmfwpfa,mufwnf; usdwfNyD; vkyfwJhtvkyfudk olodwmaygh
q&m&JU ... q&mhvufutemaum tawmfoufomvm;}}
]]oufomygNyDuG,f udpör&Sdygbl;/ rif;"m;u tay:&H&SyfNyD; jywfoGm;wmyg/
t½dk;udkrxdygbl;}}
]]aumif;ygav&JU cifAsm ... 'DvdkMum;&wm uRefawmf 0rf;omygw,f}}
xdknü &mZ0wftkyf udkxGef;vIdifrSm rdrdtm; xl;qef;pGm owif;ay;vmol\
rsufESmudkom wa&;a&; jrifa,mifí aeavawmhownf;/

½Ir0r*¾Zif;? 1956 ckESpf? rwfv

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 50

rsuf v H k ; pd r f ; uav;ES p f v H k ;

pdwfESifh ½kyfudk cGJjcm;ír&acs/ uREfkyfwdkY\ udk,fcE¨¨mBuD;onf pdwf"mwfjzifh


vTrf;NcHKtkyfpdk;vsuf&Sd&m uREfkyfwdkY\ pdwfudk pdwåaA'yg&*lwdkY tMurf;zsif;tm;jzifh (3)rsdK;
a0zefydkif;jcm;onf/ ,if;wdkYrSm ]]self }} (c) twåpdwf ]]Herd}} (c) taygif;toif;pdwfESifh
]]Sex}} (c) vdifpdwfwdkY jzpfayonf/ ,if; (3)rsdK;teuf twåpdwfonf rnfonfhowå0g
rsKd ;rqdk yxrqH;k t&if;cHpw d jf zpf&um; ig[lí tpGt J vrf;BuD;aom rmefrmew&m;wdYkonf
xdkpdwfrS xGufay:vmaom tusdK;w&m; jzpfavonf/
jrwfpmG bk&m;ocifonf xdt k wåpw d u f kd tewåxifjrifatmif a[majym\/ odYkaomf
uREykf w f Ykd\ rl&if;pdw"f mwfjzpfaom xdt k wåpw d rf mS avmb? a'go? arm[wdYkjzifh xlxyfpmG
vTr;f NcHKvsu&f &dS um; rdrw d Ykd\ rNrJaomb0udk rjrifEikd b f J ae&mwumwGif igwnf;[laom
rmefrmew&m;jzifh zHk;vTrf;vsuf&Sdavonf/ rdrdudk,fudk txifBuD;jcif;? wpfudk,faumif;
BuHwwfjcif;? aumif;aom tcGifhta&;udkom cHpm;vdkjcif; ponfwdkYonf xdktwåpdwf\
tnGeYf twufuav;jzpfavonf/ xdpk w d rf mS uREfyk w f Ykd \ rl&if;yxr t&if;cHjzpf&m rnf
onfhowå0grQ xkdpdwfESifh ruif;ay/ odkYaomf tenf;ESifh trsm;om uGmjcm;Muavonf/
xdkpdwfrsdK;udk uav;oli,frsm;ü ydkíawGUEdkif\/ uav;oli,frsm;onf tjyifavmuudk
wpfpw kH pf&m rMunfw h wf? rodwwfao;bJ rdrv d t kd ifqE´uo kd m odojzifh olwYkd\ &mcdik Ef eI ;f
90 rQ zHk;vsuf &Sdavonf/
uREfkyfwdkY\ cE¨mudk,fBuD;onf pdwf\ qGJaqmif&modkY vdkufem&onfhtwdkif;
trSefudkvnf; jyKrd\/ trSm;udkvnf; jyKrd\/ ½kyfESifhemrfonf 'GefwGJvsuf&Sd&um; uREfkyf
wdYkonf &mckid Ef eI ;f 90 rQ pdw\ f aemufoYkd vdu k Mf u&\/ xdt k wåpw d rf sm;onf toGit f jyif
trsdK;rsdK;jzifh uREfyk wf Ykd \pdwu f kd zH;k vTr;f vsuf&adS vonf/ olwpfyg;ajymvQif ,Hv k ,
G jf cif;?
aMumufwwfjcif;? pdwaf umufv, G jf cif; ponfwYkd rmS vnf; xdrk v l pdwrf S jzpfay:vmonfh
vufwufuav;rsm;om jzpfavonf/
txufyg taMumif;t&mrsm;udk tud;k tum;jyKNyD;vQif ajreDuek ;f t0dik ;f BuD;teD;&Sd
ajrEkvrf; vli,frsm;BuD;yGm;a&; toif;wdkufwGif vGefcJhaom trwfa&G;aumufyGJ usif;y
pOfu pdw\ f taMumif;udk rlwnfNyD;vQif pdwaå A'uxdu udak tmifjrifo h nf y&dowftm;
a[majymvsuf &Sd\/ xdkaemuf uxdu OD;atmifjrifhu qufvufí ...
]]NyD;awmh ... vl&JU pdwf"mwfqdkwm pyg;BuD;a>reJY wlw,f/ udk,fu olrsm;udk
ñdIU&ifvnf; olrsm;u cH&wwfw,f/ olrsm;u udk,fhudk ñdIU&ifvnf; udk,fu cH&wwf
w,f/ trSefawmh tñdIUaumif;wJhvlbufudk ygMupNrJyJ/ pdwf&JUwefcdk;[m tifrwef
BuD;w,fqw kd m uReaf wmf txl;csUJ xGiNf yD;awmh rajymvdyk gbl;/ jzpfawmhr,fvYkd pdwx f if&if
wu,fu h kd jzpfvmwwfw,f/ rjzpfawmhb;l vdYk pdwcf sae&if rjzpfurkd jzpfawmhb;l / 'gaMumifh
ynma&;rSmyJjzpfjzpf? pD;yGm;a&;rSmyJjzpfjzpf? rdrd&JUpdwfudk pl;pl;pdkufpdkuf tm;xkwfNyD;vkyf&if
vkyfwJhtwdkif; rkcsatmifjrif&r,f .../ 'DrSm ... wpfck uRefawmfajymr,f/ tpnf;ta0;
wpfckrSm tjypf&SdwJhvlwpfa,muf[m olYtjypf&SdrSef; vlwdkif;odMuayr,fh pum;udk

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 51

em;0ifcsKd Eikd o
f rQ csKd atmifajymNyD; olYtjypfukd cGiv hf w T zf Ykd wdu
k ½f udk rf ajymbJ oG,0f u kd wf ehJ nf;eJY
oltajymaumif;&if olYudk tjypfay;r,fvdkY pdwful;xm;wJhvlawG olvm&if wpfcgwnf;
olYtjypfudk zGifhcsvkdufr,fqdkwJh vlawG[m ... wpfcgwnf; yg;pyfta[mif;om;eJY
NidrfusukefwmyJ cifAsm ...
tJ'g bmvJqakd wmh em;axmifwhJ y&dowf&UJ pdwu f kd olYpw d "f mwftm;eJY olYbufukd
ygatmif qGJwJh pdwfwefckd;yJcifAs/ olu pyg;BuD;a>r? em;axmifwJh y&dowfu ol&JU trJ
awGycJ ifAsm/ ol[m y&dowf&UJ pdwu f kd ñdUI aewmyJ/ 'gaMumifrh Ykdvnf; Edik if aH &;acgif;aqmif
vkyfaewJholawG[m 'Denf;y&d,m,fawGoHk; ... vlxkudk wpfenf;enf;eJY olwdkYbuf ryg
ygatmif qGaJ qmifNyD; enf;y&d,m,ftrsdK;rsdK;oH;k ? olwYkd vckd sifwhJ &mxl;&atmif vkyaf eMu
wmyJcifAsm/ uRefawmfu EdkifiHa&;orm;wpfa,muf r[kwfayr,fh olwdkY&JU ñdIU"mwfudk
uReaf wmfjrifw,f/ olwYkd[m cifAsm;wdYk uReaf wmfwYkdxuf vlxt k &dyt f uJukd ydNk yD;odw,f/
wcsdKU[m wu,fhynmwwfBuD; r[kwfayr,fh (qdkifudkvdk*sD) qdkwJh pdwfynm enf;pepf
uav;awGukd wwforQ rSwo f rQ &SmazGpak qmif;NyD; ,H, k MkH unfMunf toH;k jyKMuw,fcifAsm/
tcsdKvdkwJhvludk tcsdKay;? tcsOfBudKufwJhvludk tcsOfauR;w,f/ 'gawG[m uRefawmfwdkY
b0c&D;rSm tifrweftoH;k usr,fh t&mawG jzpfwt hJ wGuf A[kow k twGuv f nf; uReaf wmf
wdkY rSwfom;xdkufygw,f}}
w&m;a[molonf a&wpfcGufudk aomufvkdufNyD;aemuf qufvufajymjyef
avonf/
]]pdw&f UJ qGaJ qmifreI YJ ywfoufNyD; Munhyf gvm; cifAsm/ uReaf wmfwYkd&UJ tm½Hik g;yg;?
cyf&Sif;&Sif; tpD&ifcH&&if ... vSvSuav;jrif&if Munhfcsifw,f/ arT;arT;uav;awGU&if
erf;csifw,f/ toHcsdKcsdKuav;Mum;&if em;axmifcsifw,f/ jrufjrufuav;&Sw d hJ tpmudk
pm;csifw,f/ El;nHhwJht&mudk xdcsifawGUcsifw,f/ 'D[mawG uRefawmf tus,fcsJUNyD;
ajymzdkYrvdkygbl;/ cifAsm;wdkYu ydkNyD; odygw,f/ owif;pmrsufESmzHk;awGrSm aeYwdkif;
‘DtaMumif;awG ygaewmyJ}}
(MobmoHrsm;)
]]'gaMumif h uRef a wmf aemuf q H k ; ajymvd k w mu pd w f q d k w m tif r wef
odraf rGUEl;nHyh gw,f/ rmvd&k if rmEdik w f ,f/ aysmv h &kd ifaysmEh ikd wf ,f/ ajr§muf&ifajrmufw,f/
acsmuf&ifaMumufw,f/ awG;&ifaqG;w,f/ aESmuf&ifaemufw,f/ vlwpfa,mufudk
Edkifcsif&if 'Dvl&JU pdwf"mwfudk odatmifvkyfNyD; EdkifwJhtcsufudkom udkifvdkufEdkif&r,f/
vlwpfa,muf&UJ pdw"f mwfukd ud, k b hf ufrygygatmif qG, J El ikd w
f ,f/ odYk aomf wpfct k a&;
BuD;wmu qGJwJhvl&JUpdwfu vlwpfzufom;&JU pdwf"mwfxuf ydkNyD; jyif;xefxufoefwJh
wefc;kd tmedoif &S&d r,f/ EdYkrv S nf; qG, J El ikd w
f ,f .../ 'gaMumifh rdrpd w d "f mwfukd wpfzufom;
&JU pdwxf uf ydNk yD; &ifo h efxmG ;BudKi;f vmatmif jyKjyifavhusiahf y;&r,f/ b,fvakd vhusi&hf r,f
qdw k mawmh avhusichf ef;oifcef;pmawG uReaf wmf aemufwpfBudrrf sm; 'DrmS pum;ajymcGi&hf &if
uRefawmf tpD&ifcHygOD;r,f/
]]NyD ; awmh oH v d k u f [ m oH u d k qG J , l E d k i f o vd k pd w f " mwf w pf c k [ mvnf ;

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 52

tjcm;pdwf"mwfwpfckudk qGJ,lEdkifw,f/ ajymifvufwJh t&m0wåKrsm;[m olwdkY&JU ½lyg½HkeJY


vlwpfa,muf&JU pdwf"mwfudk qGJ,lEdkifw,f/ 'gaMumifh vSywJh t&m0wåKwpfck? cspfp&m
aumif;wJh t&m0wåKwpfckudk jrifvdkuf&if vlwpfa,muf&JU rsufvHk;[m 'D[may:udk
pdwftm½Hka&mufoGm;wmyJ/ aMumufp&maumif;wJh t&m0wåKwpfckawmif aMumufvkdYyJ
olYudkxyfNyD; MunhfcsifwJhpdwfay:vmw,f/ olvnf;yJ pdwf"mwfudk qGJaqmifEdkifwmyJ/
cifAsm;wdkY tifrwefoabmuswJh vHkcsnf? tuÐs? zdeyf? ypönf;toHk;taqmifrSpNyD; qdkif
wpfqikd xf uJ rSeAf ½D x
kd rJ mS xnfNh yD; tvSjyxm;&if cifAsm;wdYk &UJ tm½Hk (6)yg;udk qGaJ qmifae
vdkYyJ/ 'gaMumifh rdef;uav; acsmacsmvSvSawG tem;rSm ausmif;om;awG[m ta0;udk
½kwfw&ufxGufroGm;EdkifbJ &pfoD&pfoD vkyfaeMuwm[m tJ'D ½lyg½Hkpdwf"mwfawG&JU
qGJaqmifrIaygh}}
(MobmoHrsm;)
xdkodkY ajymqdkNyD;aemuf uxdu OD;atmifjrifhonf ]]udkif; ... 'DuaeYtzdkYawmh
‘DavmufeJY awmfavmufygNyD/ uRefawmf yxrtpu ajymcJhwJhtwdkif; orm"dw&m;
vufudkifxm;NyD; rdrd&JU pdwfwefcdk;BuD;vmatmif aeYpOf avhusifhay;Muprf;yg/
b,fae&mrsdK;rqdk atmifjrifrI&vdrfhr,f}}
pum;tqHk;owfí udkatmifjrifh xdkifvdkufaomtcg tpnf;ta0;\ obm
ywdjzpfol vli,frsm;? toif;OuúXu rwfwyf&yfí rEÅav;NrdKUrS {nfo h nfawmftjzpfjzifh
acwåa&muf&Sdvmaom pdwåaA'uxdu OD;atmifjrifhu ,ckuJhodkY rdrdwdkY toif;wdkufokdY
vma&mufNyD;vQif pdwfynmtaMumif;ESifh ywfoufonfh ynm&yfrsm;udk a[majymojzifh
txl;aus;Zl;wifygaMumif;? rEÅav;odkY rjyefrD aemiftcgtcGifhoifhu vma&muf
a[majym&ef xyfrHawmif;yefygaMumif; ed*Hk;csKyf aus;Zl;wifpum; ajymMum;NyD;vQif
a[majymyGJudk ½kyfodrf;avonf/
Ä Ä Ä

OD;atmifjrifo h nf a[majymyGNJ yD;onfah emuf rdrw d nf;ck&d m jynfvrf;odYk um;av;jzifh


jyefcNhJ yD;vQif um;uav;onf tvGeu f s,f0ef;aom NcHBuD;wpfNcHtwGi;f odYk 0ifcahJ vonf/
NcH\tv,fwGif wdkufcHtdrfBuD;wpfvHk;&Sd&m xdktdrfBuD;rSm ygarmu© OD;jrifhvGifhESifh
a':cifpef;MunfwdkY aexkdifavonf/
OD;atmifjrifrh mS touf 27 ESprf Qom &Sad o;í wuúov kd wf iG f aepOfu OD;jrifv h iG f
ESihf tvGecf spcf if&if;ES;D cJah vonf/ OD;jrifv h iG u
f m; touf 30 rQ &SNd yDjzpfí a':cifpef;Munf
ESihf vufxyfc&hJ m oH;k OD;pvH;k rEÅav;Zmwdrsm;jzpfMuonft h wdik ;f wpfa,muftaMumif;udk
wpfa,mufodaom i,faygif;BuD;azmfrsm; jzpfavonf/
OD;jrifv
h iG rf mS owåaA'ESihf udrv d aA' ynm&yfrsm;wGif txl;avhvmxl;cRecf ahJ om
(Zoo-logist) jzpfonft h wdik ;f wuúov kd wf iG f ygarmu©tjzpf vkyu f ikd af eoljzpf\/ odYk aomf
rdr0d goemudk vufawGUvkyu f ikd v
f o
kd jl zpfonft h wdik ;f csKyfcs,fjcif;ruif;aom ,leAD mpDwD
ajray:wGif raebJ txufygtdrfESifhNcHBuD;udk tdrfc BuD;jrifhpGmay;í vGwfvyfpGm iSm;&rf;

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 53

aexdik cf ohJ l jzpf\/ odYk EiS hf OD;jrifv


h iG \
f us,f0ef;vSaom NcHBuD;twGi;f wGif avSmiftrd rf sm;
jzifvh nf;aumif;? oHcsdKifrh sm;jzifv h nf;aumif; arG;jrLxm;aom ,kerf sm;? yl;rsm;? <uufrsm;?
a>rygrsm;? a>rrsm;tjyif tjcm;xl;qef;aom ydk;rTm;trsdK;rsdK;udkyg arG;jrLxm;avonf/
{nfhonfOD;atmifjrifhonf xdktdrfü wnf;ckdvsuf&Sd&m tdrfoltdrfom;jzpfaom
OD;jrifv
h iG Ef iS hf a':cifpef;MunfwYkdu avmuGwyf sLiSmaumif;vSaomfvnf; NcHxw J iG f tESYHtjym;
arG;jrLxm;aom ydk;aumifrTm;aumifrsm;udk jrif&ojzifh rdrdudk,fwdkif vlat;wpfa,muf?
pdwfynmq&mwpfa,muf? tEkynmonfwpfa,muf jzpfonfhtwdkif; wpfcgwpf&H pdwf
rcsrf;rom jzpfrdavonf/
OD;atmifjrifh jyefa&mufaomtcg tcsdefrSm eHeuf 10 em&DomomrQom &Sdao;í
NcHwiG ;f odYk um;0ifvmaomtcg a>rrsm;xm;aom ½Hw k ef;vsm;a&SUwGif NcHapmifu
h v k m;onf
<uuft&Sifrsm;udk ql;ESifhxdk;um a>rwpfaumiftm; tpmauR;aeonfudk jrif&ojzifh
OD;atmifjrifhonf tjcm;wpfbufodkY rsufESmvTJvdkufum ESmacgif;½HIUrdav\/ um;onf
qif0ifatmufodkY 0ifonfESifhwpfNydKifeuf a':cifpef;Munfonf tdrfxJrS xGufvmum
um;armif;ol armifyktm; um;udk tdrfab; um;½HkxJodkY oGif;&ef trdefYay;NyD;aemuf ...
]]b,fhES,fhvJ ... q&mBuD; ... awmfawmfarmcJh&JUvm;}}
]]armawmharmwmaygh rcifpef;Munf&,f/ EdkYayr,fh udk,f0goemygwJh tvkyf
qdak wmh wpfem&Davmuf a[m&wm ud, k phf w
d xf rJ mS ig;rdepfavmufyJ Mumw,f atmufarh
&w,f}}
]]uRerf wdYk trd uf vlvnf; 'Dv0kd goemrsKd ;aMumifh cufaewmaygh udak tmifjrif&h ,f/
wpfaeYwpfaeY olYa>rawGukd tpmauR;&wmeJY <uufawG prf;oyf&wmeJY? ,keaf wG aq;xd;k
ay;&wmeJY? yl;awGudk cGJpdwf&wmeJY tcsdefukefaewmygyJ}}
]][kwyf gw,fcifAsm/ 'DvYl taMumif; uRefawmfoyd gw,f/ ausmif;aeuwnf;u
'Dydk;aumif rTm;aumifawGudk tifrwef 0goemygwJhvlAs/ wpfcgvnf; a>rwpfaumif
zrf;vmNyD; olYtcef;xJrmS aowåmuav;eJY xnfx h m;wm wpfaeYawmh aowåmuav;yGiNhf yD;
a>r[m uyfaewJt h cef;buf ul;oGm;awmh [db k ufcef;uvlvnf; vefYNyD; 0g'ifukd wdik v f m;
jyKvm;eJY 'Dudpaö Mumifh ausmif;tkkyfBuD;eJY tawmfpum;rsm;&ao;wmuvm;}}
]]uRefrjzifh 'D[mawG 0goemrygvdkufwmrS vGefa&m udkatmifjrifh&,f}}
]]'Dvdkqdk&if a&S;vlBuD;rsm; pum;yHk rSm;NyD}}
]]bmrSm;wmvJ}}
]]toGifrwl tdrfolrjzpfqdkwJh pum;yHkav}}
]]'guawmh udkatmifjrifh&,f ... ezl;pmygvdkY nm;vmMuayr,fh 0goemcsif;u
wlcsifrSwlrSmudk;&Sifh}}
]]'gjzifh ... rcifpef;Munfu bm0goemygvdkYwkef;}}
]]uRefruawmh owif;pmawGzwf? r*¾Zif;awGzwf? EdkifiHjcm;uvmwJh *sme,f
awGzwf? Zmxdk;yef;xdk;awG twkcdk;wefcdk;? tcsuftjyKwfbufu enf;,lwef,l? 'D[m
awG v nf ; 0goemygw,f / rd e f ; rqd k w muvnf ; a,muf s m;vd k r [k w f b J

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 54

tdrfaxmifuwpfzuf xdef;&ao;wmudk;&Sifh}}
]]'gjzifh MunfMunfu usKyfvdk pdwful;,Oform;wpfa,mufyJ}}
(NyHK;í rsufapmif;xd;k vsuf) ]]tdk ... udak tmifjrifu
h vnf; MunfMunfawGbmawG
ac:raeprf;ygeJY/ udkjrifhvGifMum;oGm;&if tvum; txifrSm;aeOD;r,f}}
]]b,fES,fh ... w,f pum;aumif;aeMuygvm;AsdKU/ udkif; ... xrif;pm;Mur,f/
Munf ... udk,fawmh qmNyDa[h}}
[laom OD;jrifhvGif\ toHudk Mum;&ojzifh ESpfa,mufpvHk; wpfcPrQ
tHt
h m;oifvh suf &Sad eMuonf/ xdak emuf rcifpef;Munfonf udak tmifjrifb h ufoYkd vSnu
hf m
]]udkif; ... udkatmifjrifh a&jrefjrefcsdK;ayawmh/ uRefrwdkY xrif;pm;MupdkY/ 10
em&Dawmif cGJaeNyD}}
[k &,f&,farmarmajymqdkNyD;aemuf aemufaz; rD;zdkcef;odkY 0ifoGm;av\/
(vGif) / / ]]a[hvl ... jrefjref a&csdK;avAsm/ usKyf xrif;qmvSNyD cifAs}}
(jrifh) / / ]]tvum; apmifhaew,fAsm/ pm;ESifhMua&maygh/ tm;emp&mBuD;}}
]]tr,f ... cifAsm;u bmrsm; tm;empum; ajymae&ovJ/ ausmif;wkef;uvdk
oabmxm;ygAs/ usKyf [efBuD;yefBuD; b,fawmhrS rvkyfwwfygbl;}}
]]'gaMumifhrdkYvnf; cifAsm;tdrf wnf;wmaygh q&m&,f}}
]]udkif; ... vkyfavAsm/ jrefjrefa&csdK;? xrif;pm;Mur,f}}
Ä Ä Ä

xrif;pm;yGüJ uxdu OD;atmifjrift h m; pm;yGxJ yd w


f iG f ae&may;xm;&m udjk rifv
h iG Ef iS hf
rcifpef;MunfwdkYu vuf0Jvuf,m rsufESmcsif;qdkif xdkifMuavonf/
(Munf) ]]udkatmifjrifh tm;remeJYaemf ... a[m'D c&rf;csOfoD;eJY qvwf&Guf[m
uRerf wdYkNcHxuG &f iS /hf pm;Munhpf rf;yg/ a[m'gu 0ufom;uifav/ 'gvnf; Munfu, kd w
f ikd f
uifwmyJ}}
(jrifh) ]][kwfuJh}}
(vGif) ]]Munfuvnf;uGm ... 'Dtaumif odyfNyD; 0ufom;awG rauR;ygeJY/
0ufom;rBudKufygbl;}}
(jrifh) ]][kwfygw,f/ rBudKufygbl;/ usKyfu tom;b,fawmhrS rpm;bl;/
tacgufyJ pm;w,f}}
xdktcg tm;vHk; 0dkif;í&,farmMu&m rcifpef;MunfrSm oD;ívmrnfpdk;ojzifh
zefcGufxJrS a&tenf;i,fudkyif ,líaomufvdkuf&\/
xdktcg oli,fcsif; 2 a,mufwdkYonf rcifpef;Munftm; NyHK;&,fMunhf½Ivsuf
&Sdavonf/
rcifpef;MunfrmS acgif;avQmfNyD;pjzpfojzifh qHyifukd wpfywfvQdK xH;k xm;NyD;vQif
oeyfcg;a&usu J av;rQ vdr;f usu H m ESi;f qD0gwpfyiG u
hf kd OD;acgif;tv,fü yefvsu&f adS v\/
0g0if;vsuf&Sdaom ESif;qDyGifh\ta&mifonf ydwHk;a&mif aemufcH&Sdaom qHyiftv,fü

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 55

xif&mS ;ay:vGiv f su&f \ dS / c&rf;yGiahf &mif wpfywf&pf zJvckH snu f vkd nf;aumif;? c&rf;Eka&mif
EdkifvGeftuÐsudkvnf;aumif;? qifwl0wfxm;ojzifh 0g0if;aomtom;ESifh yeH&vsuf&Sd&m
vnfwikd Ef iS u hf yfí cyfwif;wif;csnx f m;aom ykvyJ w k ;D uav;rSm aMumh&iS ;f aom vnfwikd f
udk ydkíausmh&Sif;apbdouJhodkY &Sd\/ wpfbuf 4 &wDcefY&Sd pdefwpfvHk;em;uyfuav;rSm
pum;ajymvdu k w f ikd ;f oGm;\ta&mifEiS t hf wl a&m,Sux f uG af y:aeouJo h Ykd xif&avonf/
udkatmifjrifhonf rcifpef;Munfu [if;udkvSrf;í xnfhay;aomtcgwdkif; olr\udk,frS
]]atmf'u D vH;k }} a&arT;eHYuav;udv k nf;aumif;? ]]tD;AD;eif;tify&J pf}} aygif'geHYEiS hf a&míae
aom oeyfcg;eHYuav;udv k nf;aumif; rodrom ½SL½SKd ufrad omtcg ½SL½SLd ufo\ l pdwuf kd
ydrk q
kd aJG qmifouJo h Ykd rSwx f if&avonf/ xdt k cg i,fpOfu tjzpftysurf sm;onf udak tmif
jrifh\ rsufpdxJü ½kyf&SifjyouJhodkY ay:aygufvmav\/
udjk rifv h iG f (bD-tufp-f pD) atmifNyD;aomtcsed w f iG f udak tmifjrifrh mS (tdik -f tufp-f
pD) txufwef; atmifjrifNyD;pom &Sad eao;ojzifh ausmif;ydwí f rEÅav;NrdKUü vnfywfMu
onft h cgrsm;wGif rcifpef;Munftm; olYxufig vufaqmifrsm; ay;MuyHu k kd trSw&f rd\/
rcifpef;Munf\ zcif ppfuJBuD;OD;omcifonf aemufqHk;ü orD;unm tcg
rvifah pESi[ hf al om pum;udk vufawGUoH;k onft h vm; aumif;pGmt&G,af &mufNyD;jzpfaom
orD;twGuf orufavmif; a&G;cs,f&awmh\/ udkjrifhvGifrSm olaX;om;vnf;jzpfjyef?
bDtufpaD tmifNyD;í tvky&f vkqq J vJ nf;jzpf&um; (tdik -f tufp-f pD) atmifNyD;pjzpfaom
udkatmifjrifhESifh EIdif;pmaomf udkjrifhvGifbufuom rJta&twGuf omvsuf&Sdavonf/
odkYESifh udkjrifhvGifrSm vlyHkvlyef;tm;jzifh ykuGuG &Sdaeaomfvnf; ynmt&nftcsif;
aumif;ojzifhwpfaMumif;?? ypönf;OpömESifhjynfhpHkaom olaX;om;jzpfojzifhwpfaMumif;
rcifpef;Munfwnf;[laom yxrqkudk tvG,fwul qGwfcl;EdkifcJhavonf/
xdktjzpftysufrsm;onf udkatmifjrifh\ rsufpdü wa&;a&; ay:vmcJhav\/
xdktcgu rcifpef;Munfonf udkatmifjrifh? udkjrifhvGif oli,fcsif;ESpfa,mufay:wGif
wlnaD omarwåmudk xm;½Hrk Qru tom;vwfvwf? t&yfaxmifaxmifarmif;armif;&Sad om
udak tmifjrift h ay:wGif tenf;i,f rodromrQyif ydo k uJo h Ykd xif&avonf/ odYk jzpf&um;
rcifpef;Munfonf udjk rifv h iG Ef iS hf taMumif;ygcJah omfvnf; i,fpOfu tjzpftysufrsm;udk
jyefí pOf;pm;vdkufonfhtcgwdkif; udkatmifjrifhtm; rnfonfhtcgrQ rarhcJhacs/
xdktaMumif;udk udkatmifjrifhuvnf; odavonf/
vGefcJhaom 10 ESpfcefYu jzpfysufcJhaom txufygtjzpftysufrsm;udk
udak tmifjriho f nf xrif;pm;&if; pOf;pm;vsu&f \ dS / rcifpef;Munfuvnf; 0ufom;uifukd
vSD;jzwf&mwGif tvGefaES;uefpGm vSD;aeojzifh ]]aMomf ... olvnf; ighvdkyJ pOf;pm;aewm
xifyg&JU}} [k pdwful;,Ofrd\/ pdwfynmorm;wpfa,muf jzpfonfhtwdkif;yif ig\
pdwf"mwfonf olYxHodkY ul;pufoGm;avNyD[k xifrd\/ udkjrifhvGifrSmrl pdwful;,Oform;
wpfa,mufr[kw?f vufawGUvkyw f wfow l pfa,muf jzpfonft h wdik ;f rdrZd eD;ESihf {nfoh nf
udkatmifjrifhwdkYtm; wpfvSnfhpD &,f&Tef;zwf&Tef;ajymum bJaygif;udkom wGifwGifBuD;
vS;D jzwfpm;aomufvsuf &Sad vonf/ udjk rifv h iG o f nf wpfzef 0ufaygifuifukd cuf&if;ESihf

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 56

xdk;,lNyD;aemuf ...
]]a[hvl udkatmifjrifh pm;avAsm/ 0ufacgufuif BudKufw,fqdk}}
]]&,fp&majymwmygAsm/ tacgufudk usKyf enf;enf;rS rBudKufbl;As}}
]]'gaMumifh cifAsm; ydefaewmyJ}}
(Munf) ]]tdk ... [kwyf g&JU/ tck pum;pyfrv d Ykd ar;&OD;r,f/ udak tmifjrifh i,fi,fu
ESvHk;a&m*g &Sdw,fqdk}}
]][kww f ,f rcifpef;Munf ... ½Sw d ,f/ 'gaMumifh tckvnf; a'gufwmpdeb f ef;qDu
aq;udk usKyftNrJaomufae&wmaygh}}
]][kwfw,f/ udkatmifjrifhMunhf&wm odyfNyD; tm;&SdyHkr&bl;/ aq; BudK;pm;
pm;yg&Sif/ rayghygeJY}}
(vGi)f ]][kww f ,fu, kd vhf l ... raygheYJ / ESv;kH a&m*g&Sw d v hJ ql wkd m NAHK;ceJ xdwpf &m?
vefYp&m&S&d if rl;ceJ? rdu k cf eJ jzpfomG ;wwfw,fAs/ ol&aJ jcmufwahJ e&mrsm; roGm;aveJYaemf
...}}
]][m ... udkjrifhvGifqdkwJhvlu wu,faemufwJhvlyJ/ ausmif;wkef;utusifhawG
cifAsm; tckxd razsmufao;bl;vm;}}
(Munf) ]][kwfom;yJ armifuvnf;? tvum; bmvdkY rawmfwmawG
avQmufajymae&wmvJ}}
]]NyD;awmh cifAsm; xDvnf; b,fawmhrS rxdk;aveJY q&m}}
]]tvdk ... bmjzpfvkdYygvdrfhAsm}}
]]wu,fvdkY yxrodef;qkrsm; aygufvmw,fqdk&if}}
(Munf) ]]awmfyg&Sif ... pm;rSmpm;prf;yg/ olajymwmawG em;axmifraeeJY
udkatmifjrifh/ a[m'D 12 rsdK;[if;csdKuav;u rcsdKbl;vm;}}
]]csdKyghAsm ...}}
xrif;pm;NyD;í wa&;warm tdy&f mxJwiG f xrif;vH;k pD&if; wpfem&DcefYrQ tdypf uf
Muavonf/
aeYvnf 2 em&DcefYwGif aeYvnfpm pm;MuNyD;aemuf udkatmifjrihfonf
pmtkyu f av;wpftyk u f kd qGcJ NhJ yD;vQif tdrahf emufaz; O,smOfxo J Ykd xGuv f mcJah v\/ odYkaomf
opfyifatmuf&Sd cHk&Snfay:odkY oGm;rnfjyKpOf vrf;wGif udkjrifhvGifESifhawGUojzihf ]]vmAsm
udkatmifjrihf usKyfa>rawG tpmauR;wm oGm;Munfh&atmif}} [kajymum a>r½HkqDodkY
twif;qGaJ c:oGm;ojzifh udak tmifjrifrh mS a>rudk aMumufwwfow l pfa,mufjzpfaomfvnf;
jiif;qefu ½dkif;rnfpdk;ojzifh udkjrifhvGifaemufodkY vdkufoGm;&av\/
a>rxm;aom½H k r S m td r f v uf , mbuf a b;&S d opf y if w pf c k a tmuf ü &S d í
wd&pämef&HkuJhodkY 5uefY? 6uefYrQ uefYíxm;aom tcef;uav;rsm;onf aMumiftdrf
BuD;rsm;ozG,f wpfcEk iS w hf pfck oHqefumBuD;rsm;jzifh trsKd ;rsKd ;? tqift h wef;trsKd ;trsKd ;aom
a>rBuD;a>ri,fwYkdonf tapmifu h v k m;u pl;ESix hf ;kd íay;aom raor&Sif <uufuav;rsm;udk
trsdK;rsdK;tzHkzHk udkufpm;0g;rsdKvsuf &SdMuukef\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 57

a>ra[mufrsm;? a>rayG;rsm;? ief;trsdK;rsdK;rsm;? a&a>rESifh a>rpdrf;rsm;udk


vdkufvHjyoNyD;aemuf aemufqHk;wGif tayguftusOf;qHk; oHZumwpfcküxm;aom 3
aycefY &Snfvsm;onfh a>reufwpfaumifudk jyav\/ xdktcsdefü ukvm;wpfa,mufonf
zm;t&Sif 2 aumifudk xdka>rtdrftay:aygufudkzGifhum atmufodkY ypfcsvsuf&Sdaeonf/
(vGif) ]]'DrSm ... udkatmifjrifh usKyfwdkYaewJh urÇmBuD;rSm a>rtrsdK;aygif;
b,favmuf&Sdvdrfhr,f cifAsm;xifovJ}}
(&GH&Sm[efjzifh) ]]trsdK;ESpfq,f tpdwf&SdrSmayghAsm}}
]][m ... b,furvJAs}}
]]'gjzifh 100-90 aygh}}
]]cifAsm; a&Smfao;wmyJ/ tm;vHk; a>rtrsdK;aygif; 2000ausmf&Sdw,fAs/ wpfrsdK;eJY
wpfrsdK;[m ta&miftqif; taoG;tuGufrSmomr[kwfbl;/ olwdkY rdwfvdkufyHk? tpm&SmyHk?
ñIdYyHk? &pfywfyHk? zrf;qD;yHkupNyD; wpfrsdK;eJYwpfrsdK; rwlMubl; udkatmifjrifh}}
(pdwfrygvSbJ) ]][kwfrSmaygh}}
]]a>rrSm em;&Guf&Sdovm;}}
]]BuHBuHzefzefAsm ... b,fodrvJ}}
]]em;&Gufr&Sdbl;As}}
]]'gjzifh toHudk b,fvdkvkyf Mum;ovJ}}
]]'DvdkAs/ a>rqdkwm tjyifem;&GufeJY aomwtm½Hkudk cHpm;EdkifwJh toH vufcHtdrf
uav; r&Sdbl;/ 'gaMumifh tjyifuvmwJh toHvIdif;udk olwdkY zrf;r,lEdkifbl; qdkwmaygh/
EdYk ayr,fh a>rtwGi;f uvmwJh toHvidI ;f udk zrf;,lEikd w f hJ vufc"H mwftrd &f w dS ,f/ 'gaMumifh
zswfceJqdk olwdkY Mum;wmaygh}}
]]tif; ... cifAsm; vdkufpm;wJh bmom&yfu tawmf½Iyfom;yJ}}
]]tJ'D½IyfwmawGudkyJ usKyfu pdwf0ifpm;w,f}}
]]odygw,fAsm/ ausmif;wkef;uawmif cifAsm;[m jrufa&SmwdkY? viff;a>rwdkYzrf;?
tcef;xJrSm aowåmeJYavSmifxm;/ [dkvlUjy? 'DvlYajcmufeJYvkyfwm usKyftodom;yJ}}
]]'Da>r[m bma>rvJ... odvm;}}
]]rodaygifAsm ...}}
]]pyg;BuD;rsuv f ;kH pdr;f vkYd ac:w,fAs/ usKyfwYkd jrefrmEdik if rH mS r&Sb
d ;l / tmz&duwdu k f
,l*ef'ge,fwpfe,frSmom awGU&w,f/ t*Fvdyfvdk ]]bdktm;uGefx&ufwm*&if;}}vdkY
ac:w,f/ olYrsufvHk;udk cifAsm; aoaocsmcsm Munhfprf;}}
]][kwfw,fAsdKU ... ta&mifu cyfpdrf;pdrf;yJ}}
]]ñdYIwahJ e&mrSm wefc;kd tBuD;qH;k taumifrsKd ;ayghAsm/ olYtqku d jzifh xGmqdik af vmuf
&S&d if jcaoFah wmif ñdYIEikd of wJ/h olwYkd tmz&duwdu k rf mS awmh jcaoFu h tifrwefaygwmud;k As}}
]]cifAsm; b,fu,lvmovJ}}
]]usKyf umvuwåm; a&mufwek ;f u trsKd ;om;jywdu k u
f q,faygifay;NyD; 0,f,cl hJ
&w,f}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 58

]]cifAsm;vnf; 'D[mawG pdwf0ifpm;ygayhAsm/ 'gaMumifhrdkYvnf; ya&mfzufqm


jzpfaewmxifyg&JU}}
]]vlwpfudk,f 0goemwpfrsdK;aygh ... udkatmifjrifh/ cifAsm;uvnf; pdwf
ynmpmtkyfeJYaysmf? usKyfuvnf; usKyftaumifawG tavSmifawGeJY aysmfaewmyJaygh}}
]]ud k i f ; Asm ... oG m ;Mupd k Y cif A sm;taumif a wG Munf h & wm usKyf j zif h
w,fpdwfrcsrf;omygbl;}}
]]udk,fhvlvnf; cufwmyJ/ tckxd a>raMumufwkef;yJvm;}}
]]trSefajym&rSmjzifh 'Dowå0grsdK;udk usKyftaMumufqHk;yJAsdKU}}
xdak emuf oli,fcsif;ESpaf ,mufwYkd onf yef;NcHKwpfcak tmufwiG f cif;íxm;aom
cHk&Snfay:ü xkdif&ef oGm;Muavonf/ xdkae&mü xdkifrdMuaomtcg udkatmifjrifhonf
pmtkyfudkzGifhí zwfrnfjyKpOf udkjrifhvGifu a&S;a[mif;aESmif;jzpfrsm;udk píajymaeojzifh
zwfrnfjyKaom pmtkyfudkyif ydwfxm;vdkuf&av\/
ausmif ; aepOf u tjzpf t ysuf w d k Y rnf o nf ajymírqH k ; Ed k i f a om
taMumif;rsm;jzpfojzifh ,leDAmpDwDaumf&pf'güvnf;aumif;? tjyifüvnf;aumif;?
,leAD mpDwo D l vSysKd jzLwdYktm; rdrw
d Ykd rnfuohJ Ykd yd;k yef;cJMh uyH?k txl;ojzifh rcifpef;Munftm;
rnfuJhodkY ydk;yef;cJhMuyHk ponfwdkYudk pm;NrHKUjyefvsuf&SdMu&m ESpfaygif;tawmfMum
uGJuGmaeaom oli,fcsif;ESpfa,mufwdkYonf pum;vufpowfí rukefEkdifatmifyif
&Sdawmh\/
]]tdk ... 'gxuf vpfvDwpfa,mufaum a,mufsm;r&ao;bl;vm;AsdKU}}
]]cifAsm; rMum;ao;bl;vm; ...}}
]]rMum;ygbl;Asm ... olvufxyfwmmu owif;pmxJrSm rygbJudk;}}
]]&aeNyDAs/ ausmufaoG;wef;u pufolaX; OD;omu'dk;om; udkcspfvGifqdkwm
cifAsm; odrvm; rajymwwfygbl;}}
]]udkcspfvGifvm; ... odwmayghAsm tom;ndKndK ausmufaygufrm oufoufeJY
vlr[kwfvm; ... 'Dvl q,fwef;atmif&JUvm;As}}
]]ratmifayr,fh ydkufqH&Sdw,f q&ma&U}}
]]vpfvD½kyfu racbl;aemf}}
]][m ... cifAsm; ydk;aewm cifAsm; todqHk;aygh}}
]]bke;f BuD;trI &GmvmNyD; rywfygeJY q&m&,f/ 'Djh yifvl rodayr,fh cifAsm;taMumif;
usKyfu twGif;odyg}}
]]bmodwmvJ}}
]]rcifpef;Munfudk cifAsm;eJYusKyf twlwlydk;cJhMuwmav}}
xdktcg udkatmifjrifhrSm rarQmfvifhbJ Mum;vdkuf&aom pum;jzpfojzifh rsufpd
rsufESm ysufoGm;\/ tjcm;udpörsm;wGif aemuf&Twfajymifvsuf&Sdaomfvnf; rdrdwdkY
tNydKiftqdkifydk;cJhaom rcifpef;MunfESifh ywfoufírl þrQtxd ajymifavSmifvdrhfrnf
rxifcahJ cs/ rsuEf mS udk cyfwnfwnfxm;í aemufajymifwwfaom udjk rifv h iG f taMumif;udk

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 59

odNyD;jzpfaomfvnf; udkatmifjrifhrSm vGefpGmrsufESmysufvsuf &Sdav\/


(atmif) ]]udjk rifv
h iG u
f vJAsm ... tvum; r[kww f mawG avQmufaemufaewmyJ}}
(vGif) ]]bmaemufwmvJAs/ tck usKyfeJYnm;awmif cifAsm; ydk;wkef;yJr[kwfvm;
... reufwkef;u cifAsm;wdkY tdrfa&SUcef;rSm pum;ajymaewm usKyf tjrifom;yJ}}
(ae&mrSxí oGm;rnfjyKum) ]]awmfAsm ... udjk rifv h iG f aemufw,fqw
kd m 'Davmuf
txdawmh aemufawmh raumif;awmhbl;}}
(NyHK;vsuf) ]]tif; ... usKyfrdef;rudkrsm; cifAsm; &D;wD;,m;wm; rvkyfeJYaemf ...
rsufvHk;pdrf;uav;udk nus&if usKyfvTwfvdkufr,f odvm; ... [J ... [J ...}}
Ä Ä Ä

xdak eY aeapmif;ü udak tmifjrifo


h nf xrif;yGw J iG f udjk rifv
h iG Ef iS hf rsuEf mS csi;f qdik &f ef
rsufESmylvSojzifh NrdKUxJrS rdwfaqGwpfOD;u xrif;pm;zdwfxm;aMumif;ESifh tapcHrsm;tm;
rSmxm;cJhNyD;vQif tdrfuum;udk r,lbJ oGm;av\/
taemufyikd ;f &Sd w½kw[ f w
kd ,fwpfcük npmpm;NyD;vQif 2 em&DcefYrQ tcsed u f ek af tmif
jzKef;wD;NyD;aemuf tawmfuav; nOfheufrS tdrfodkY jyefcJhav\/
tdrfodkY a&mufaomtcg atmufxyf&Sd {nfhcef;wGif rcifpef;Munfonf
tjymEka&mif odk;arT;q,fwmtuÐsudk0wfum ajctdwfxdk;aeonfudk jrif&ojzifh
udkatmifjrifhonf rjrif[efaqmifNyD;vQif tdrfay:odkY wufoGm;rnfjyKav\/
(Munf) ]]jyefvmNyDvm; udkatmifjrifh rxdkifawmhbl;vm;}}
(jrifh) ]][kwfuJh rxdkifawmhbl; ... tjyifoGm;wm enf;enf; tat;rdovkdjzpfNyD;
aeraummif;wmeJY cyfapmapm tdyfawmhrvdkY}}
]]tdru f um;udk bmjzpfvYkd ,lroGm;wmvJ&iS hf ... udak tmifjrifh oGm;csiw f ahJ e&moGm;zdYk
atmifykudk ajymxm;NyD;om;yJ}}
]]udpör&Sdygbl; rcifpef;Munf/ bwf(pf)um; tqifoifhom;yJ ... NyD;awmh
cifAsm;wdYk trd f wnf;&wm odyt f m;emp&m aumif;w,fAsm/ xrif;tvum; pm;½Hrk ubl;/
um;vnf; tvum;pD;eJY ...}}
]]tdk ... udkatmifjrifhuvnf; b,ftcgrqdk tm;emp&mcsnf; ajymaewmyJ}}
]]'geJY [dkq&mwpfa,muf rjrifygvm; ... b,foGm;vJ}}
]]NrdKUxJrSm tpnf;ta0;wpfck &Sdw,fxifyg&JU&Sif ... awmfawmfMum jyefvmyg
vdrfhr,f ... udkatmifjrifh odyfaeraumif;jzpfvmovm;}}
]]enf;enf; tat;ywfvmwmeJY wlygw,f/ udpör&Sdygbl;}}
]]tdraf y:a&mufawmh tuf(pf)y&ifuav; eJeJ aomufvu kd yf gvm;&Sif ... "mwfA;l xJ
rSm a&aEG;vnf; toifh&Sdom;yJ ... Al;teDxJrSm aumfzDazsmfNyD;om;yJ toifh&Sdw,faemf}}
]][kwfuJh rcifpef;Munf}}
tdraf y:xyfoYkd a&mufaomtcg udak tmifjrifo h nf 0wfaumif;pm;vSrsm;udk cRwí f
zvefe,f &SyftuÐsay:rS qG,fwmvufjywfudk xyfí0wfqifum tuf(pf)y&if tenf;

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 60

i,fudk a&aEG;ESifh aomufcsvdkufavonf/ xdkaemuf pm;yGJteD;&Sd ukvm;xdkifwGifxdkifum


pm;yGJwifrD;udk zGifhvdkufNyD;vQif t*Fvdyfr*¾Zif;wpfapmifudk qGJ,lzwf½Ivsuf&Sdav\/
odYk aomf r*¾Zif;wGif pdwrf ygvSbJ aeYvnfu yef;NcHxw J iG f udjk rifv
h iG f ajymvdu k f
aom pum;rsm;udkom wEkHYEkHY jyefvnfpOf;pm;vsuf&Sdavonf/
]]'Dv[ l m wjcm;ae&mrSmom uacsmu f cRwef YJ &,fp&m ajymcsiaf jymr,f ... r,m;eJY
ywfoufvmawmh wu,fvkyfcsifvkyfr,fhvl/ reufu a&csdK;cgeD;wkef;u olYrdef;rudk
ig t&ifi,fi,fwkef;uvdk &if;&if;ESD;ESD; MunfMunfvdkY ac:vdkufwmrsm; Mum;oGm;vm;
rodb;l ... aemufaeYvnfusawmh olu rsufEmS xm;eJY cifAsm; &D;wD;,m;wm; rvkyef YJ aemf
... vkyf&if rsufvHk; pdrf;uav;eJY pyg;BuD;a>rteufrsdK;udk usKyf vTwfvdkufr,fwJh ...
bk&m; ... bk&m; ... olYrdef;rudk 'Dvdk &if;&if;ESD;ESD; ac:vdkufrdwm igrSm;wmyJ}}
udkatmifjrifhrSm pdwfynmorm;wpfa,mufjzpfonfhtwdkif; wpfpHkwpfckudk
awG;rdvQif ½kww f &uf raysmufbJ pGpJ v JG rf;vrf; EIu d Ef udI cf RwfcRwf awG;wwfonft h wkikd ;f
qufvufpOf;pm;vsuf &Sdjyefavonf/
]]b,fvdkvJ oli,fcsif;? cifw,fqdkayr,fh r,m;xd "m;Munhfqdkwmvdk 'Dvl
{uEÅ ighudk pdwfqdk;oGm;NyD xifw,f ... rSm;NyD ... rSm;NyD ... ig 'Dtdrfwnf;rdwm rSm;NyD}}
þuJhodkY rdrd\ cspfcifaom ausmif;aezufoli,fcsif;tdrfwGif wpfpHkwpf&m
tm;rembJ pdwfcsrf;omrIudk arQmfvifhívnf; wnf;cdkcJhonfrSm trSm;BuD;rSm;NyD[k
aemifw&rdav\/
xdkcPü tdrfa&SUrS um;oHMum;&av&m ... udkjrifhvGif jyefvmaMumif; od&\/
tu,fí rdrdxifonfhtwkdif;r[kwfbJ pdwfrqdk;cJhaomf udkjrihfvGifonf tdrfay:
odYk wufvmí rdrd aexdik rf aumif;onfukd ar;jref;NyD;vQif &,fp&marmp&myif qufvuf
ajymayvdrrhf nf/ odYk aomf em&D0ufcefY apmifq h ikd ;f aeonfw h ikd af tmif tay:xyfoYkd rnforl Q
wufrvmacs/
]][kwyf gw,f ... igxifwt hJ wkid ;f ygyJ ... 'Dv[ l m yg;pyfu NyHK;pdped YJ ? vkypf &m&S&d if
wu,fvyk w f vhJ /l ausmif;wke;f u Munfyh gvm;/ tnmu ausmif;om;wpfa,muf olYukd
r[kwb f J ausmif;olwpfa,mufeYJ orkw&f rvm;qdNk yD; "m;eJYvu kd wf m tem;uaumifawG
renf;qGJxm;vdkYaygh ... yg;pyfu &,f&Tef;ywf&Tef; ajymwJhvlrsdK;[m omNyD; aMumufp&m
aumif;ao;w,f}}
xdktcsdefwGif tdrfa&SUrS zGifhíxm;aom rSefjywif;aygufwpfcsyfrS avuav;
wpfcsuf okwfí0ifvm&m udkatmifjrifhrSm ausmxJwGif pdrfhceJjzpfoGm;í jywif;aygufudk
xíydwf&\/
udak tmifjrift h m; tdrt
f ay:xyf tdraf &SUcef;wpfcef;vH;k udk ay;xm;í udjk rifv h iG Ef iS hf
rcifpef;MunfwdkYu atmufxyfwGif tdyfMu\/ udkatmifjrifhtwGuf wpfa,muftdyf
uRe;f ukwiftopfwpfv;kH udk arGU&m? Zmjcifaxmif? acgif;tH;k rsm;jzifh tdrOf ;D cef;bufcyfusus
jyifay;xm;\/ ckwif\ ajc&if;bufwGif uav;upm;p&muav;rsm;? t½kyfuav;rsm;
wifxm;aom pifwpfck&Sd\/ udkjrifhvGifESifh rcifpef;MunfwdkYrSm vufxyfNyD;cgpwGif

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 61

xGef;um;cJhzl;&m 3 cgvnf ausmfausmfavmufrS uav;qHk;oGm;ojzifh vifr,m;


ESpfa,mufwdkYrSm ,lBuHK;r& jzpfcJhzl;\/
xdktcgu udkjrifhvGifESifh rcifpef;MunfwdkYu udkatmifjrifhxHodkY rdrdwdkYü
om;a,mufsm;uav; &&SdaMumif;? ykcufwifESifh emrnfay;r*Fvmudk crf;em;pGm
jyKvkyrf nfjzpfaMumif;? uav;\emrnfukd rdbESpyf g;trnfygatmif ]]armifjrifph rf;}}[lí
rSnfhac:rnfjzpfaMumif;jzifh pma&;cJhzl;\/ xdkr*Fvmtcrf;tem;odkY udkatmifjrifhtm;
zdwfMum;aomfvnf; udkatmifjrifhrSm xdktcgu rvma&mufEdkifcJhacs/ pmwdkufrS
vufaqmifrsm;udo k m ydYk vukd &f \/ uav;rSm tcgvnfausmfNyD;aemuf wGww f ;D wGww f m
t&G,fodkY a&mufvwfaomf armifjrifhvGifrSm uav;tm; txl;cspfciftvdkvdkufum
upm;p&mtrsdK;rsdK;? t½kyftrsdK;rsdK;udk 0,fjcrf;ay;cJh\/ þodkYjzifh uav;qHk;oGm;NyD;
aemufüyif rcifpef;MunfrSm armifjrifhprf; touf&SdpOfu upm;cJhaom upm;p&m
t½k y f a v;rsm;ud k rypf & uf E d k i f b J tvG r f ; ajy Munh f E d k i f & ef pif u av;ay:ü
wifíxm;cJhavonf/
udak tmifjrift
h yd af om wpfa,muftyd u f wk ifteD;&Sd pmtkyt f enf;i,fwifxm;aom
pmMunhpf m;yGu J av;ay:wGif pm;yGw J if "mwfr;D wdik uf av;wpfc&k í dS yvwfpwpftpdr;f a&mif
tkyfaqmif;jzifh tkyfxm;\/ þodkYjzifh pm;yGJwif"mwfrD;rS ta&mifonf ukwifacgif;&if;
bufü ydkívif;NyD;vQif ukwifajc&if;ydkif;rSm arSmif&dyfusí aeavonf/
xdck Pü <uufuav;wpfaumifonf ukwifajc&if;bufrS ajy;xGuv f mNyD;vQif
pmtkyrf sm;wifxm;aom pm;yGt J eD;odYk a&mufaomtcg udak tmifjrif\ h ajcay:odYk jzwfum
ukwifajc&if;atmufodkYyif jyefí 0ifoGm;av\/ udkatmifjrifhonf zswfceJ vefYí
oGm;NyD;aemuf ]]atmifrav;}} [k a,mifíyif atmfvdkufrdao;\/
udkatmifjrifhonf <uufuav; 0ifoGm;aom ckwifajc&if;bufodkY twefi,f
iHkYíMunhfvdkufrd\/ ,if;uJhodkY MunhfvdkufrdonfESifh wpfNydKifeuf wpfudk,fvHk; wGefYceJ
jzpfíoGm;NyD;vQif rdr\d OD;acgif;rSm ykwaf vmufBuD;í oGm;ouJo h Ykd xifvu kd rf \d / 0rf;xJrS
tonf;ESvHk;rsm;onf &if0qDodkY ckefwufvmonfhtvm; rsufvHk;rsm;rSmvnf; jymceJ
jzpfíoGm;avonf/
udkatmifjrifh jrif&aom t&mrSm ckwifatmufajc&if;qDrS wvufvuf
awmufíaeaom rsufvHk;pdrf;uav; 2 vHk;yif jzpfawmh\/
]]bk&m; ... bk&m; ... rsufvHk;pdrf;uav; 2 vHk;yguvm;}}
[k pdwfxJu a&&Gwfrd\/ odkYaomf toHum; rxGufawmhacs/ rsufvHk;uav;
2 vHk;rSm aysmufíroGm;bJ ,cifuxufyif awmufyvmum rdrdtm; aphaphMunhf
aebdouJhodkY xifrSwf&av\/
]]bk&m; ... bk&m; ... olYa>rBuD; ighqDvTwfvkdufygNyDaum}}
udak tmifjrif\h vufrmS wqwfqwfwek í f aeacsNyD/ odYk EiS hf olonf ukvm;xdik f
vufwef;udk wif;MuyfpmG qkyu f ikd xf m;\/ odYk aomf qkyu f ikd í
f r&bJ vufrsm;rSm wjznf;
jznf; avsmhívmojzifh vufwef;udk vTwv f u kd &f \/ rsufv;kH uav;rsm;rSm xdt k wdik ;f yif

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 62

awmufypGm &Sad eNyD;vQif rdrt d m; pdr;f pdr;f Munhaf ebdouJh &Sad eavonf/ rsuv f ;kH pdr;f uav;
2 vHk;\ qGJaqmifrIum; vGefpGmyif BuD;rm;vSayonf/
udak tmifjrifrh mS xdq
k aJG qmifraI Mumifh ukvm;xdik af y:rS zif<uum rwfwwf &yfvu kd f
\/ atmufxyfodkY [pfatmfí ac:vkdufrnf[k pdwful;rd\/ odkYaomf yg;pyfzsm;rSm [
ír&awmhacs/
olonf tdyfrufxJwGif wpfvSrf;csif; vrf;avQmufí aeaomoluJhodkY a&SUodkY
wpfvrS ;f wd;k í oGm;jyef\/ ol\ rsufv;kH rsm;rSmvnf; ckwifatmufrS rsufv;kH pdr;f uav;
2 vH;k &S&d modYkom pl;pduk Mf unh½f v I su&f adS v&m rsuv f ;kH pdr;f uav; 2 vH;k uvnf; olYtm;jyefí
qGJaqmifzdwfac:aeouJhodkY &Sdavonf/
udak tmifjrifrh mS aZmacR;rsm; jyefívmavNyD/ ol\ pdwt f m½Hrk mS rnfonfah e&modYk
rQra&muf/ ol\ rsufvHk;rsm;ü pka0;um wvufvufawmufyvsuf&Sdaom rsufvHk;pdrf;
uav; 2 vHk;qDodkYom ol\ pdwfm” wfudk tpGrf;ukefvTwfvsuf&Sdavonf/
udak tmifjrifo h nf vufEpS b f ufukd a&SUodYk qefYwef;um ol\ajcvSr;f rsm;rSmvnf;
a&SUodkY wpfvSrf;rQ wdk;íoGm;av\/
]]rsufvHk;pdrf;uav; 2 vHk;eJY a>rBuD;awmh ighudkn§dKUaeNyD}}
[laom todudkum; 0rf;xJu odae\/ odkYaomf pdwf"mwfrSm jyif;xefvSojzifh
ajcvSrf;udk jyefíwkefY&ef owdr&bJ &Sdaeawmh\/ rsufvHk;av;ESpfvHk;\ nd§KU"mwfonf
vnf; wpfpuúeYf xufwpfpuúeYf jyif;xefívmum olYtm; tjyif;xefq;kH aom wefc;kd jzifh
qGJiifvsuf &SdaeavNyD/
xdt k csed u
f m; udak tmifjrifrh mS tpGr;f ukef wkev f yI v
f mNyDjzpfí aqmufwnf&mr&bJ
'l;rsm;auG;í Murf;ay:odkY bkef;ceJ vJusoGm;av\/
atmufxyfüum; udjk rifv h iG o f nf tdycf ef;twGi;f &Sd yufvufuv k m;xdik af y:wGif
pD;u&ufwpfvdyfudk zGmvsuf&Sd&m rcifprf;Munfurl ckwifay:ü yufvufvefum
0w¬Kzwfvsuf&Sdavonf/
(vGif) ]]udkatmifjrifhwpfa,mufawmh tdyfNyDxifw,f? toHrMum;awmhbl; ...
pdwfynmq&mBuD;av owå0grsm;rSm pdwf"mwftm;[m ta&;BuD;qHk;vdkY ,lqwJh
vlwpfa,mufaygh}}
(Munf) ]]tdyfa&maygh ... NyD;awmh enf;enf;tat;rdvmw,f ajymw,f}}
]]aq;uav;bmav; rwdkufvdkufbJudk;}}
]]acR;xkwaf q;aomufzYkd Munf owday;vdu k yf gw,f/ NyD;awmh a&aEG;udk "mwfb;l
eJY toifh xnfhxm;w,f/ aumfzDvnf; xnfhay;xm;w,f}}
]]'Dvlu odyf½dk;wJhvl Munf&JU ... odyftm;emwwfwmyJ/ NyD;awmh odyfvnf;
aMumufwwfwJhvl/ ausmif;aewkef;u oleJYarmif[m tcspfqHk;yJ ... b,favmufpp
pdwfrqdk;bl;}}
]]olYMunhf&wm Munfjzifh tm;r&bl; armif&,f/ rsufESmu jzLzwfjzLavsmfeJY/
aoG;om; odyftm;enf;wmyJ ...}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 63

]]ESv;kH a&m*g&Sw d v
hJ q
l w kd m 'Dvykd J Munf&UJ / NyD;awmh 'grsKd ;qdw
k m xdwpf &mvefYp&m
wpfckckeJYawGU&if pdwfudk csufcsif; xdcdkufwwfw,f ... NyD;awmhvnf;}}
udkjrifhvGif pum;rqHk;rD tay:xyfrS 'Hk;ceJ toHwpfoH Mum;vdkuf&ojzifh ...
]]tvdk tdrfay:u bmoHygvdrfh}}
[k rcifpef;Munfu atmfvdkufav\/
xdak emuf owd&vmMuaomtcg vifr,m;ESpaf ,mufwYkdonf um;armif;orm;
armifykESifh tapcHr,fjrwdkYtm; [pfatmf toHjyKcJhNyD;vQif tay:xyfodkY tl,m;zm;,m;
ajy;wufoGm;Muav\/ armifykESifh r,fjrwdkYvnf; aemufrS wufívdkufoGm;&m olwdkY
awGUjrif&aom ½Icif;um;? oem;zG,fvnf;aumif;? pdwfESvHk; wkefvIyfzG,fvnf; aumif;
vSay\/ ckwifeHab;wGif udkatmifjrifhonf Murf;ay:ü tvsm;arSmuf vJusum ckwif
ajc&if;bufodkY vuf,mbufvufudk tpGrf;ukef qefYwef;vsuf&Sd\/ xdkvufrSm ckwif
atmufoYkdyif wpfaycefY a&mufvsu&f adS vonf/ xdv k uf\ a&SUwpfxmG cefYa0;aom ae&m
üum; upm;p&mrsm;xm;aom pifrS rawmfwqusae[efwlaom ,kef½kyfav;wpf½kyfudk
awGU&\/ ,ke½f yk u f av;\ rsufv;kH ESpv f ;kH rSm tvGeaf wmufyaom tpdr;f a&mif a<uykw;D
aphuav;ESpfvHk; wyfqifxm;av\/
udkatmifjrifhtm; rdrd usDpm;Ncdrf;ajcmufvdkufaom pum;rsm;onf t½kyfpifrS
rawmfwq vdru hf sae[efwal om ,ke½f yk u f av;\ tpdr;f a&mif rsuv f ;kH rsm;ESihf taMumif;
csif;wdkufqdkifum udkatmifjrifhrSm taMumufvGefí oGm;[efwl\/ e*dkuyif ESvHk;a&m*g
&So
d jzifh xpfceJqv kd Qif txdww f vefY jzpfwwfow l pfa,muftm; þuJo h Ykd uspD m;rdonfrmS
rSm;avNyD[k udkjrifhvGifonf BuD;pGm aemifw&rd\/
udkjrifhvGifu OD;acgif;udk ajz;nif;pGm &rf;vsuf ...
]]Munf&,f ... toufr&Sdawmhygbl;}}
[k ajymvdu k v
f Qif rcifpef;Munfonf csHK;cs idak <u;&Sm\/ udjk rifv h iG o
f nf ,keu f
av;udk vSrf;íMunhfvdkuf&m ¤if;\rsufvHk;tpHkrSm arS;rSdefaom "mwfrD;a&mifatmufwGif
tpdrf;a&mifxGufum wvufvuf awmufyvsuf&Sdaeonfudk awGU&\/ okdYESifh rcifprf;
Munf &dyrf rd nfp;kd ojzifh udjk rifvh iG v
f nf; atmfoaH Mumifh ajy;wufvmaom tapcH armifyk
tm; rsuf&dyfjyvsuf t½kyfuav;udk pifay:odkY wifcdkif;vdkuf&onf/
xdkaemuf udkjrifhvGifonf udkatmifjrifh\ tokbtwGuf qufvuf jyifqif
Mu&avawmhownf;/
aoG;aomufr*¾Zif;? 1957 ckESpf? Mo*kwfv

avmuf v ef ; ozG , f 0d n mOf w G , f

ouf&Sdowå0grSeforQum; y#doaE¨aejcif;ESifh uif;uGmír&acs/ y#doaE¨


aejcif;rSm (1) Oyywf y#doaE¨[íl ,cifb0u 0dnmOfcsKyo f nfEiS hf wpfNydKief uf ewf?jA[®m?
Nydwåmrsm;uJhodkY aemufb0wGif bGm;ceJ rm;rm;rwfrwf ½kyfoP²mefjzpfay:vmjcif;/ (2)

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 64

oHao'Z y#doaE¨[í l tn§u d pkd íJG tvGeaf o;i,faom uvmyfpnf;wpfcrk S wjznf;jznf;


BuD;xGm;vm&onfh ydk;avmufwdkYuJhodkY y#doaE¨rsdK;/ (3) t@Z y#doaE¨ [lí Muuf?
iSufponfwdkY aygufzGm;&ouJhodkY OtcGHrS aygufzGm;aom y#doaE¨rsdK;/ (4) vl? acG;
ponfwdkYuJhodkY rdcif\ om;tdrfrS aygufzGm;&onfh ZvmAkZ odkYr[kwf *AÇao,su
y#doaE¨rsdK;[lí av;rsdK; ydkif;jcm;vsuf &Sdavonf/
xdyk #doaE¨av;rsdK;teuf yxrOyywf y#doaE¨rw S pfyg; usefo;kH rsdK;wdYk rmS uREfyk f
wdYkavmuwGif awGUjrifae&aom y#doaE¨rsKd ;rsm; jzpfavonf/ 'kw, d trsKd ;tpm;jzpfaom
oHao'Z y#doaE¨rmS ,ckrsujf rif tñSrd jS zpfonfh yd;k avmufrsm;omru a&S;tcg ]]vl}}rsm;
yif oHao'Z y#doaE¨rsKd ;jzifh aygufzmG ;Edik af Mumif; a&S;usr;f *efrsm;wGif uREykf w f Ykd awGU&\/
refusnf;yifrSzGm;aom pdOörme owdkYorD;? Mumzl;rSzGm;onfh y'kra'0D? 0g;wGif
oaE¨wnfcJhonfh a0VK0wDrif;orD;wdkY jzpfavonf/
Oyywfy#doaE¨udk xyfrHpOf;pm;u ewfjA[®m? NydwåmwdkYuJhodkY vlwdkYwGif rjzpfEdkif
oavm[laom tcsufwGif rnfonfhenf;ESifhrQ jzpfEdkifp&m taMumif;r&Sd/ jzpfEdkifonf
[lívnf; rMum;zl;acs/ odkYaomf vl\ udk,fcE¨mtdrfxJodkY tjcm;0dnmOfwpfckonf aq;
ynmtpGr;f aMumifah omfvnf;aumif;? tjcm;taMumif;wpfpw kH pf&maMumifah omfvnf;aumif;
0ifa&mufEdkifaMumif;udkrl &Hzef&Hcg uREfkyfwdkY Mum;zl;avonf/
aojcif;taMumif;udk pOf;pm;vQifvnf; 0dnmOfonf wpfcgwnf; aysmufuG,f
csKyfNidrf;íroGm;bJ tjcm;b0opfwpfckodkY y#doaE¨tjzpfjzifh oGm;a&mufpGJuyfjcif;rQom
jzpfavonf/ odYk jzpfí b0wpfcEk iS w hf pfcrk mS tvGeef uf½iId ;f rnf;arSmifvaS om acsmufBuD;
wpfckodkY a&mufaomtcg tjcm;bufurf;wGif jzpfysufcJhonf rdrdb0a[mif;rS tjzpf
tysufwYkd ukd jyefveS af jymqdEk ikd af vonf/ Oyrmtm;jzifh tdyrf ufruf&mrS zswfceJ vefYíEd;k
aomtcg tdyfrufxJwGif a&;a&;rQxifcJhonfh taMumif;t&mwdkYudk jyefíowd&
ouJhodkYyifwnf;/
Ä Ä Ä

'kwd,urÇmppfBuD;jzpfp &efukefNrdKUrS 48em&DtwGif; xGufcGmoGm;&ef trdefY


xkwjf yefonfah eYu eHeufapmapmtcsed w f iG f vl 150cefYygonfh ppfwyfuav;wpfwyfonf
t*Fvyd uf yÜwed wf pfa,muf tkycf sKyfum r*Fvm'Hrk S ]]jynf}}bufoYkd qkwcf mG vmavonf/
ppfom;rsm;rSm trsm;tm;jzifh a*:&cg;vlrsdK;rsm; jzpfMuí jrefrmvlrsKd;
vlESpfq,fcefY yg0ifavonf/
t*Fvyd w f Ykd onf tdE,
d́ jynftxd qkwcf mG rnfukd odaomfvnf; a*:&cg; ppfom;
rsm;onf usdK;EGH½dkaopGm vdkufygvmMu\/ odkYaomf tcsdKU jrefrmppfom;uav;rsm;rSm
,ckppfonf rdrw d Ykd trdjrefrmjynfBuD;tm; uRefwiG ;f rS vGwaf p&ef zefw;D vmaom ppfjzpf
onf[k ,lqonfhtwdkif; *syefwdkYbufrS 0ifa&mufwdkufcdkufvdkaom pdwfrsm; wzGm;zGm;
ay:aygufum vrf;ckvwfrS xGufajy;&ef BuHpnfvsuf &SdMuukef\/
þodkYjzifh vufyHwef;NrdKU\ tjyifbuf um;vrf;jzpfaom uRef;uav;&Gmü

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 65

wyfpcef; csaeonfhtcg jrefrmppfom; ig;a,mufwdkYonf vufeufrsm;ESifhwuG


wdwfwqdwf xGufajy;Muavonf/ odkYaomf ppfwyfrSm txufjrefrmjynfodkYa&mufvQif
½kyfodrf;thHqJqJ &SdaeojzifhwpfaMumif;? ppf\ tajctaeudk axmufxm;ojzifh
uyÜwdefonf aysmufqHk;aom ppfom;rsm;udk wpfpHkwpf&m vdkufvH&SmazGjcif;rjyKbJ
qkwfNrJqkwfcJh\/
xdxk uG af jy;aom ppfom;ig;a,mufxw J iG f e,fom; armifa&Tav;qdo k w l pfa,muf
yg0ifav&m armifa&Tav;onf oH;k &ufrQ awmxJwiG f ykeaf tmif;aeNyD;aemuf vl0wfvu J m
vufyHwef;NrdKUodkY vmcJhav\/ xdktcsdefrSm wdkif;jynfA½kwfA&uf jzpfaeonfhtcsdefjzpfí
armifa&Tav;onf xrif;qdkifwpfqkdifü tcaMu;aiGay;í xdkxrif;qdkifüyif wpfv
udk;oDwif; aexdkifcJh\/
xdkaemuf acwfBuD;onf wjznf;jznf; ajymif;vJvmawmh\/
*syefppfwyfESifh jrefrmppfwyfwdkYonf &efukefNrdKUudk odrf;ydkufrdawmh\/ rMumrD
t*Fvdyfukefypönf;rsm; wjznf;jznf; &Sm;yg;ívm&m t*FvdyfaiGpuúLrsm; aysmufuG,f
oGm;awmh\/ a'gufwmbarmf tpd;k &tzGUJ onf wdik ;f jynfukd tkycf sKyu f m bDtikd af ttjzpfoYkd
ul;ajymif;vmMu\/ xdktcg ,cifu A½kwfA&ufjzpfcJhaom wdkif;jynfonf tawmfyif
Nidrf0yfydjym;ívmawmh\/ NrdKUwdkif;NrdKUwdkif;ü ,m,DtkyfcsKyfa&;tzGJUrsm;udk zGJUpnf;Mu\/
*syefppfwyfrsm;onf NrdKUwdik ;f &Gmwdik ;f ae&mtESYHtjym; pcef;csvsuf &Sad eMuNyD;vQif wdik ;f jynf
twGuf toufudkpGefYrnfh om;aumif;&wemrsm;jzpfMuaom jrefrmppfom;rsm;udk
trsm;tjym; awGU&awmh\/
xdt k cg rdrwd Ykd td;k tdrrf sm;udk pGeYfíajy;cJ&h aom olrsm;onf tcsKd U rdrw d Ykd t&yfa'o
odkY rjyefbJ a&muf&mt&yfüyif vkyfudkif&SmazGum pm;aomufvsuf&SdMu\/ ta&mif;
t0,frsm;onf ae&mwdkif;ü pnfum;vsuf rD;&xm;rsm;onfvnf; jzpforQ wGJrsm;? puf
acgif;rsm;jzifh jyefvnfcw k af rmif;vsuf &SMd u\/armfawmfum;rsm;onfvnf; wpfNrdKUrS wpfNrdKU
odkY ul;oef;um ukefypönf;rsm;udk o,faqmifí oGm;Mu\/ vcpm;rsm;xuf ukefonf
tvkyfudk vkyfaomolrsm;onf pD;yGm;vrf;ajzmifhvsuf &SdMu\/
,if;uJhodkY ppfBuD;jzpfaeonfhtwGif; tawmftwef acwfjyefí aumif;vm
aomtcsdeüf armifa&Tav;onf tjcm;olrsm;uJo h Ykd ukepf nfu;l oef;a&mif;0,fa&;üvnf;
ruRrf;usifojzifh vufyefwef;NrdKU&Sd tkyfcsKyfa&;tzGJUwGif omrmefpma&;uav;tjzpfjzifh
0ifa&mufvkyfudkifvsuf &Sdavonf/
ppf\ ab;'PfaMumifh wdr;f a&Smifxu G af jy;Mu&ukeaf om wdik ;f oljynfom;rsm;um
rdrdwdkY ae&yfZmwdyif r[kwfapumrl taMumif;tm;avsmfpGm aexdkifMu&ukef\/
wpfaeYoü armifa&Tav;onf jynf&xm;odkY vdkuf&ef {nfhonfwpfa,muftm;
vduk yf YkdpOf &xm;ay:wGif jynfNrdKUom; armifxeG ;f a&Tqo kd El iS hf awGUí wpfNrdKUwnf; aexdik of l
rsm;onf tjcm;wpf&yfwpf&Gmü awGUqHkrdMuaomtcg tvGefcifrifwwfonfhtwdkif;
armifa&Tav;onf 15rdepfcefY &xm;apmifah eonft h csed wf iG f pum;pjrnfajym&ef armifxeG ;f
a&Ttm; vufbuf&nfqdkifwpfqdkifodkY ac:cJhav\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 66

vufzuf&nfEiS rhf ek Yfrsm;udk rSmxm;NyD;aemuf armifa&Tav;onf jynfNrdKUodYk ra&muf


cJo
h nfrmS 6ESpaf usmf 7 ESpcf efYrQ &Sad eNyDjzpfojzifh vlrsm; wuGw J jym;pD &Sad eonfth aMumif;rSpí
jynfNrdKUrS rdwfaqGo*F[rsm; taMumif;rsm;udk ar;jref;vsuf&Sdav\/
xGef;/ / ]]'gxuf jynfrSm udka&Tav;&JU aqGrsdK;awG &Sdao;vm;}}
av;/ / ]]t&if;tcsmxJuawmh r&Sdygbl; udkxGef;a&T/ tarBuD;vnf; uRefawmf
ppfxJrvdkufcifuav;wGifyJ qHk;oGm;&Smw,f}}
xGef;/ / ]][kwfw,fav ... uRefawmftodom;yJ}}
av;/ / ]]EdYkayr,fh tarbufu wlrwpf0rf;uGaJ wmfwhJ rrESi;f qdw k mawmh&w dS ,f/
t&ifuawmh aps;BuD;&JU tjyifbufwef;rSm pufcsKyfw,f}}
xGef;/ / ]]aMomf ... a':ESif; ... a':ESif; ... odNyD/ cifAsm;eJY bmawmfovJ}}
av;/ / ]]tpfr ESpf0rf;uGJavmuf awmfwmayghAsm/ tck bmvkyfaeovJ
rajymwwfbl;}}
xGe;f / / ]]olu uRefawmfwYkd xuf eJeBJ uD;vdYk uRefawmfwYkd u a':ESi;f vdYk ac:w,f/
olYtaMumif; cifAsm; rMum;ao;bl;vm;}}
av;/ / ]]rMum;ao;ygbl;Asm/ jynfudkvnf; uRefawmfra&mufbl;/ 'DrSmyJ
ukyfaewmyJ/ oGm;p&muvnf; taMumif;r&SdbJ udkxGef;a&T&JU}}
xGef;/ / ]][kwfwmayghav/ uRefawmfwdkYuom ukefonfqdkawmh jynfeJY&efukef
tdrfOD;eJYMurf;jyif jzpfaewmyJ/ wpfvudk tenf;qHk; ESpfacguf? oHk;acgufa&mufw,f}}
av;/ / ]]'gxuf rrESif;taMumif; ajymprf;ygOD;}}
xGef;/ / ]]a':ESif; tdrfaxmifusoGm;NyDAs/ jynfrSm AHk;awGbmawG usvmawmh
olwdkYu ykwD;ukef;udk ajy;w,f/ 'geJY ykwD;ukef;u ajrydkif&Sifwpfa,mufeJY taMumif;yg
oGm;owJ/h vlBuD;u rkq;kd zdk yifpifpm;BuD;qdk xifyg&JUAsm/ 0ufyw k wf Ykd tif;rwdYk rmS ajrawG
trsm;BuD; &Sdw,fqdkyJ/ toufuawmh rESif;xuf BuD;wmayghav/ EdkYayr,fh vlBuD;u
ydkufqHcsrf;omw,f ... 'geJY 0ufykwfu NcHBuD;wpfNcHxJrSm oGm;aew,fvdkY Mum;&w,f/
usKyfwdkYt&yfxJu udkpdefwdkY aygif;wnfoGm;wkef;u awGUcJhowJh udka&Tav;&JU}}
av;/ / ]]tif;Asm? Mum;&wm 0rf;omygw,f/ tckvdk acwfBuD;rSm tm;vHk;
usef;usef;rmrm&SdMu&if NyD;wmyJ}]
xGe;f / / ]]'gayghAsm/ udik ;f ... oGm;MuOD;rSb/J &xm;xGucf sdef eD;aeNyD/ cifAsm;aum
'DrSmae&wm aysmf&JUvm;}}
rdwfaqGESpfa,mufwdkYonf pum;wajymajymESifh rD;&xm;&Sd&modkY wjznf;jznf;
avQmufí vmcJhMuavonf/
av;/ / ]]aysmfw,fvYkd r[kwyf gbl; udx k eG ;f a&T&,f/ uRefawmfvnf; ukyrf u d yk &f m
aeawmhwmyJ/ b,frSvnf; ra&mufbl;}}
xGef;/ / ]][kwfyg&JUAsm/ cifAsm;vnf; odyfaeEdkifwJh vlwpfa,mufyJ/ jynfudkrsm;
wpfacgufwpfav vmcJha&maygh/ usKyfwdkYvnf; t&Sdom;eJY}}
]]tif;av ... wpfacgufawmh a&mufatmif vmcJhOD;raygh}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 67

]]cifAsm; tpfrqDaum tvnftywf oGm;ygOD;vm;}}


]][kwfuJh olaewJhae&m od&rSyJ oGm;OD;r,f/ 0ufykwfukd b,fblwmu qif;
&ovJ}}
]]ykw;D uke;f uqif;NyD; jrif;vSn;f uav;eJYomG ;&if a&mufwmayghAsm/ oH;k av;rdik f
avmuf a0;wmyJ}}
]]udkif; ... udkif; ... oGm;ayawmh udkxGef;a&T ... awGU&wm 0rf;omoAsm}}
tcsdefonf oHk;vrQ MumoGm;\/ wpfaeYoü armifa&Tav;onf jynfNrdKUodkY
toGm;wGif 6 ESpaf usmf 7 ESpcf efYrQ uGaJ eaom tpfrESp0f rf;uGJ rESi;f tm; awGU&ef ykw;D uke;f
blwmwGif qif;cJhav\/ blwmuav;rSm twuftqif;enf;yg;aom blwmuav;
jzpfojzifh rD;&xm;qdkufaomtcsdefrSm nae 5 em&DcefYyif &SdaeavNyD/
armifa&Tav;onf blwm½HkteD;wGif a&mif;aom jrefrmxrif;qdkifwpfqdkifodkY
0ifNyD;vQif xrif;wpfyGJudk rSmípm;&if; qdkif&Sifrdef;rBuD;tm; 0ufykwf&GmodkYoGm;&ef
xdktcsdefwGif jrif;vSnf;uav;wpfpD; &Edkifygoavm[k ar;&m rdef;rBuD;u aps;bufodkY
vufñ;Id \ñTev f suf aemufq;kH 6 em&Dtxd &Edik af Mumif;? odYkaomf tjcm;c&D;onfrsm;r&bJ
rdrw
d pfa,mufwnf; oGm;&rnfqu kd jrif;vSn;f cudk 5d ay;&rnfjzpfaMumif;ESihf ajymqd&k m
armifa&Tav;vnf; xrif;pm;NyD;aemuf aps;bufodkY xGufvmcJhav\/ xdkaemuf
tjcm;c&D;onfrsm; rawGU&onfESifh toifhawGUaom jrif;vSnf;wpfpD;udk 5day;í
iSm;&rf;NyD;aomf 0ufykwf&Gmuav;odkY armif;ESifap\/
ykwD;ukef;blwmrS xGufvmcJhaomtcg jrif;vSnf;oGm;&m vrf;uav;onf
tawmfyifom,mvsuf 0J,mwpfbufwpfcsuf&dS v,fuiG ;f rsm;onfvnf; 0ifvq k aJ om
aea&mifwGif jrpdrf;a&miftqif;uJhodkY &Sdae\/ ]]avmif;BuD;}}&GmrS vGefaomtcg xef;yif
rsm;onf vrf;wpfbufwpfcsufwGif BudKMum;aygufa&mufvsuf csHKzkwfrsm;onfvnf;
vrf;ab;ESihf qufpyfvsu&f adS om awmpyfuav;rsm;wGif uGuw f u
d uG u f sm; aygufa&muf
vsuf &SMd uavonf/ ta&SUbufoYkd ½IarQmí f Munhaf omf tjymEka&mifaumif;uifukd aemufcH
xm;vsuf cyfa&;a&;rQ jrif&aom ]]ta&SU½d;k r}} awmifwef;rsm;onfvnf;aumif;? taemuf
bufwGif tjyma&mifjzifh tawmfeD;uyfpGm awGUjrif&onfh ]]yJcl;½dk;r}}awmifwef;
onfvnf;aumif;? om,maom ½IarQmfcif;rsm;udk jzpfap\/ ½dk;rawmif\aemufbuf
awmifp, G wf iG f 0ifvqk aJ om aewpfjcrf;\ a&mifjcnfrsm;onfh opfyifay:odYk usa&mufum
vS n f ; vrf ; uav;ay:ü t&d y f r sm;ud k xif a p\/ armif a &T a v;pD ; vmaom
jrif;vSnf;uav;onf cyfrSefrSef oGm;vsuf&Sdavonf/
jrif;vSn;f orm;onf vl&, G w
f pfa,mufjzpfí aq;ayghvyd w f ukd kd yg;pyfüudu k uf m
ao;auG;csnefh YJ aom jrif;uav;udk rMumcP MumyGwo f aH y;um cyfreS rf eS f ESiv
f su&f \dS /
av;/ / ]]b,fhES,fhvJAs awmfawmfeD;NyDvm;}}
jrif;vSn;f orm;/ /]]wpfrikd af vmuf vdyk gawmhw,f/ [dak &SUu auGUuav;ausm&f if
&Gmudk jrif&ygNyD/ q&mu b,folYtdrfudk oGm;rSmvJ}}
av;/ /]]a,mufsm;emrnfawmh rodbl;Asm/ olYrdef;ru rESif;wJh? jynfNrdKUu

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 68

ppfajy;NyD; vm&if;rSm tdrfaxmifusaewm}}


rm;/ / ]]rESif; ... rESif; ... uRefawmfodwJh rESif;vm; rajymwwfbl;}}
]]cifAsm;odwJh rESif;u b,fvdk yHkyef;oP²mefvJ ... ajymprf;ygOD;}}
]]touf 30 ausmfavmuf ½kyu f oem;urm; tom;vwfvwf cyfawmifah wmifh
t&ifu ykwD;ukef;rSmaew,f}}
]][kwfNyDAsdKU [kwfNyD? olwdkYtdrf oGm;rvdkYAs/ rESif;u uRefawmfhtpfr
ESpf0rf;uGJavmuf awmfw,f}}
]]tJ'DrESif;udkawmh uRefawmfodygw,f/ olYa,mufsm;u ypönf; tawmf
csrf;omw,f/ toufawmhBuD;NyD/ olwdkYaewJh NcHBuD;u acsmif;ab;rSm tus,fBuD;yJ}}
]]tJ'Dtdrfa&mufatmif ydkYAs}}
]]tdraf &mufatmifawmh ydYkvYkdrjzpfb;l q&m/ olwYkdtrd t f xd jrif;vSn;f raygufb;l /
wHwm;xdyfem;rSm xrif;qdkifwpfqdkif&Sdw,f/ tJ'Dxrif;qdkifa&SUrSm q&mqif;ayawmh/
xrif;qdkifab;vrf;Mum;u ajrmufbufwnfhwnfh acsmif;ab;twdkif; wpfac:avmuf
q&mavQmufoGm;&if olwdkYNcHBuD; 0ifwdk;rdwmyJ/ NcHpnf;½dk; awmfawmfjrifhjrifh cwfxm;wm
'Dae&mrSm olwdkYNcHyJ&Sdw,f}}
]]tif;Asm 'gjzifhvnf; cifAsm;ajymwJh xrif;qdkifa&SUyJ cscJhwmaygh ... olwdkYu
NcHrSm bmvkyfovJ}}
]]olYa,mufsm;u jrif;arG;w,f q&m&JU/ jrif;awGrS taumifEpS q f ,ftpdw&f wdS ,f/
ckaetcg wpfaumifudk wpfaxmif? axmifhig;&m &wmaygh}}
xdok Ykd ajymqdv
k su&f pdS Of jrif;vSn;f uav;rSm vSn;f vrf;rS wmvrf;ay:odYk wufNyD;
vQif vuf0JbufodkY wnfhwnfhcsdK;NyD;aemuf 0ufykwf&GmxJodkY 0ifvmav\/
jrif ; vS n f ; ay:rS q if ; cJ h N yD ; vQif armif a &T a v;onf wH w m;xd y f & S d
xrif;qdkifuav;xJodkY 0ifcJhav\/ qdkifuav;rSm ae0if&Dwa&m tcsdefjzpfí
vlrsm;&Sif;vif;vsuf&Sd&m qkdif&Siftbdk;BuD;tm; ykwD;ukef;rS rESif;aexdkifaom NcHodkY
oGm;&mvrf;udk ar;jref;vsuf&Sdav\/
BuD;/ / ]]armifu b,folvJ}}
av;/ / ]]uRefawmfu vufyefwef;uygcifAsm ... tck uRefawmfar;aewJh
rESif;qdkwmu uRefawmfhtpfr ESpf0rf;uGJ awmfygw,f}}
BuD;/ /]]a[m'Dtrd af b;u vrf;uav;twdik ;f om ajrmufbufwnfw h nfh avQmuf
oGm;ayawmh/ NcHBuD;udk awGUvdrfhr,f ... olYa,mufsm;u OD;cspfaomif;wJh/ toufawmh
tawmfBuD;ygNyD/ olwYkdu jrif;awGtBuD;tus,af rG;NyD; a&mif;pm;w,f/ ckaetcg wpfaumif
1500d-2000d tenf;qH;k &wmaygh/ *syefppfAv kd af wGawmif olYNcHxu
J jrif;awGukd vmvm
0,fMuw,f ... udkif; ... udkif; ... ighwl oGm;ayawmh? rdk;csKyfaer,f}}
armifa&Tav;onf xrif;qdkif&Sif tbkd;BuD;tm; aus;Zl;wifpum; ajymNyD;vQif
acsmif;ab;&Sd vloGm;vrf;uav;twdkif; ajrmufbufodkY ESpfzmvHkcefY avQmufrdaomtcg
tvGefus,f0ef;aom NcHBuD;wpfNcH\ 0if;wHcg;0odkY a&mufvmcJhavonf/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 69

0if;wHcg;rSm ydwí f xm;ojzifh armifa&Tav;onf [pfatmftoHjyKav&m yxrü


acG;a[miforH sm; Mum;&NyD;aemuf 0if;wHcg;qDoYkd vlBuD;wpfa,muf cyfreS rf eS f avQmufvm
onfudk jrifav\/ tcsderf mS 6 em&DcrJG Q &SNd yDjzpfaomfvnf; aeomaom pufwifbmv\
naecsr;f jzpfojzifh tvif;a&mif raysmufwwfao;acs/ vlBuD;onf vufxw J iG f MumyGwf
wpfacsmif;udk udkifxm;avonf/
BuD;/ / ]]bmudpövJ armif}}
av;/ / ]]uRefawmf rrESif;eJY awGUcsifvdkYygcifAsm/ rrESif;u uRefawmfh&JU tpfr
ESpf0rf;uGJ awmfygw,f}}
BuD;/ / ]]aMomf [kwfvm; armifu b,fuvJ}}
av;/ / ]]uRefawmf Zmwdu jynfyg ... ppfxJvdkufoGm;NyD;wJhaemuf}}
armifa&Tav;onf a&SUodkYrqufbJ pum;udk ½kwfw&uf jzwfvdkufavonf/
rodaomvlcsif; awGUqHkpum;ajymqdkMuaomtcg wpfa,mufudkwpfa,muf
apmif;yg;&dyfajcMunhfum tuJcwfwwfMuonfhtwdkif; vlBuD;onf twefi,f ouFm
ruif;aom rsufvHk;rsm;jzifh rdrdtm; Munhfaeonf[k armifa&Tav;pdwfwGif xifrd\/
rdrd\ tpfr0rf;uGJ rESif;\a,mufsm; NcH&Sifjzpf[efwlí &Srf;abmif;bDteufESifh
pGyfus,ftuÐsvuf&Snfudk 0wfxm;\/ vlBuD;\rsufESmrSm xdyfbufwGif um;ae&mrS
atmufbufodkY wjznf;jznf; ½SL;íusqif;oGm;&m ESmacgif;rS twefi,fa&SUodkY aigxGuf
vsuf&Sdonf[k xif&\/
odYkjzpf&um; rdrjd rifz;l orQ a,mufsm;xJwiG f t½kyq f ;kd qH;k vlwpfa,muf[k owdjyK
vdkufrd\/
xdktcsdefü rESif;udk,fwdkif NcHwHcg;teD;odkY a&mufvmNyDjzpfí armifa&Tav;
jzpfaMumif; odonfESifhwNydKifeuf tHhtm;oifhum acwårQ MunhfaeNyD;aemuf wHcg;zGifh
ay;av\/
]][Jh armifa&Tav;yguvm; ... rif; b,fuvmovJ}}
]]vufyefwef;u vmcJw h ,f rrESi;f ... uReaf wmf jynfomG ;rvdYk [m vrf;BuHKwmeJY
0ifvmcJhwmyJ/ rrESif;wdkY tm;vHk;rm&JUaemf}}
]]at; ... at; ... rmMuygw,f/ rrESif; 'DrSm&Sdw,fvdkY rif;b,folajymovJ}}
]]vufyefwef;blwmrSm jynfu udkxGef;a&TeJY awGUwmeJY rrESif;wdkY ykwD;ukef;rSm
yxraew,f/ tckawmh 0ufyw k rf mS &Sw
d ,fajymvdYk ? uReaf wmfvnf; rawGU&wm MumwmeJY
owif;ar;NyD; vdkufvmwm rrESif;&JU}}
]]at;uG,f 0rf;omw,f .. vm ... vm}}
xdktcsdefü vlBuD;onf jrif;aZmif;rsm;&Sd&modkY xGufoGm;avNyD/
rrESif;u a&SUuoGm;ojzifh armifa&Tav;onf aemufrS vdkufygoGm;av\/
NcHpnf;½dk;twGif; wpfbufwpfcsufüum; tdrfwef;vsm;rsm;ozG,f aqmufvkyfxm;onfh
jrif;aZmif;rsm;&S\ d / jrif; oH;k av;aumifrmS NcHBuD;twGi;f üyif BudK;rsm;jzifh vSex f m;onfukd
vnf; awGU&avonf/ tdrfwpfaqmifteD;odkY a&mufvmaomtcg touf 40ausmf?

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 70

50cefY&dS rde;f rBuD;wpfa,mufonf vufqrJG eS t f rd w


f pfv;kH udk udik u
f m vrf;jyojzifh rESi;f ESihf
twl armifa&Tav;onf tdrfxJodkY0ifí vdkufoGm;avonf/
tdrfuav;rSm oHk;yifESpfcef; ysOfcif;oGyfrdk; ESpfxyftdrfuav;jzpfí tdrfwGif;ü
NrdKUqefaom tdrfaxmify&dabm*rsm;pGm r&SdbJ {nfhcef;wGif ½dk;½dk;Budrfukvm;xdkif 4 vHk;?
pm;yGJ0dkif;wpfck tay:rS xGef;n§dxm;aom a&eHqD vomrSeftdrfwpfvHk;om &Sd\/ {nfhcef;
aemufü ajc&if;acgif;&if wpfbufwpfcsufwGif tdyfcef;ESpfcef;&Sdí tv,fü aemuf
az;rD;zdkodkY oGm;aom vrf;&Sdavonf/
rESif;onf armifa&Tav;tm; {nfhcef;&Sd ukvm;xdkifwpfvHk;ay:wGif xdkifapí
armifa&Tav;\ vG,t f w d Ef iS hf vufqo
JG m;a&tdwu f kd axmifw h pfaxmifwh iG f csxm;av\/
av;/ / ]]NcHwcH g;0rSm uReaf wmfeYJawGUwJh vlBuD; ...}} (pum;rqH;k rD rESi;f ujzwfí)
]][kwfw,f tJ'g rrESif; a,mufsm; OD;cspfaomif;qdkwmyJ ... toufawmh
rrESif;xuf trsm;BuD; BuD;wmaygh/ oabmaumif;ygw,f armifav;&JU}}
av;/ / ]][kwfuJh ...}}
ESif;/ / ]]'gxuf rif; xrif;pm;cJhNyDvm;}}
av;/ / ]][kwfuJh NyD;cJhygNyD/ uRefawmf ykwD;ukef;uwnf;u pm;vmw,f}}
]]jzpfrS jzpf&avuG,f ... tvum;yJ pm;vmw,f/ 'DrmS rrESi;f wdYk&w dS m todom;eJY}}
]]tdk ... udprö &Syd gbl;/ rrESi;f uvnf; ... NcHxrJ mS jrif;awG trsm;BuD; arG;xm;w,f
aemf}}
]]at; ... 'D[mu olYtvkyfudkuGJU/ jrif;awGudk azmufNyD; a&mif;w,f/ olu
tifrwef 0goemygwmyJ}}
]]aumif;ygw,f rrESif;&,f/ 'Dtvkyfu tifrwef 0ifaiGaumif;wJhtvkyfyJ}}
]]wpfaumifq&kd if awmfawmftzd;k &ygw,f/ wpfcgwpfcg *syefppfAv kd af wGvmNyD;
ESpfaumifoHk;aumif 0,foGm;wmyJ/ EdkYayr,fh 'Dtvkyfudk rrESif; oabmrwlygbl;uG,f/
'Djyif[m wpfckck a&mif;0,fpm;&if aumif;wmaygh/ rif;aum tck bmvkyfaevJ}}
]]uReaf wmfawmh pma&;yJ vkyaf e&wmyJ rrESi;f &,f/ ppfxu J xGuv f mNyD;wJah emuf
vufxrJ mS t&if;tES;D vnf; r&Sad wmh jzpfuwwfqef; qif;vkyaf ewmyJ/ pdwu f ygvSw,f
r[kwfygbl;}}
]]at;aygh ... acwfysufxJrSm usbef;aygh/ a[m ... tudkBuD;awmif jyefvmNyD}}
rESif;onf tdrfxJodkY 0ifvmaom OD;cspfaomif;bufodkY vSnfhí EIwfquf
vdu k Nf yD;aemuf armifa&Tav;ESihf OD;cspfaomif;wdYk tm; rdwq f ufay;NyD;vQif armifa&Tav;rSm
rdrzd cifbufrS pyfvQif armifErS ESp0f rf;uGJ awmfpyfaMumif;? t*Fvyd v f ufxufu ppfxo J Ykd
0ifcNhJ yD;aemuf tdE, ´d odYk ygroGm;yJ ,ck vufyw H ef;wGif tkycf sKyfa&;bufü pma&;tvkyu f kd
vkyaf eaMumif;? jynfNrdKU&Sd rdwo f *F[rsm;xH tvnftywfomG ;&mwGif vrf;BuHKojzifh owif;
ar;jref;um 0ifa&mufvmjcif;jzpfaMumif;ESifh OD;cspfaomif;tm; ajymjyvsuf&Sdav\/
aomif;/ / ]]tif; ... awGU&wm 0rf;omygw,f armifa&Tav; ... udkif; xrif;pm;
Mur,f rESi;f a& ... NyD;awmhrS pum;ajymMuwmaygh ... {nfo h nftwGuyf g xrif;jyifyguG,}f }

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 71

ESif;/ / ]]ol pm;cJhNyD;NyDwJh tudkBuD;&JU}}


av;/ / ]][kwfw,f uRefawmf ykwD;ukef;u pm;vmygw,f}}
]]'Dvmwm 'DusrSyJ pm;a&mayghuG,f ... udkif; 'gjzifh vufzuf&nfwdkY bmwdkY
vkyfMuawmh ... rx,fudk jyifay;ygap}}
ESif;/ / ]][kwfuJh tudkBuD;}}
xdkYaemuf aemufaz;rD;zdk xrif;pm;cef;ü tdrf&Sifrsm; xrif;pm;Muav&m tapcH
a':x,fonf vufzuf&nfMurf;ESifh yJBuD;avSmfokyf? xef;vsufrsm; ,lvmNyD;vQif
armifa&Tav;\ pm;yGJü csxm;avonf/
xrif;pm;aomufNyD;aomtcg OD;cspfaomif;ESifh rESif;wdkYonf tjyif{nfhcef;odkY
xGufvmNyD;vQif armifa&Tav;tm; pum;pjrnf ajymvsuf&SdMuav\/
ESif;/ / ]]rif; ppfxJvdkufoGm;wm rrESif;jzifh wpfESpfavmufMumrS odw,f/
&efukefrSm aew,fyJ atmufarhaewm}}
av;/ / ]][kwfuJh &efukefuaeNyD; vkdufoGm;wmyJ}}
ESif;/ / ]]wdkuf&cdkuf&ao;vm;}}
av;/ / ]]r&Sv d yS gbl; rrESi;f ... e,fjcm;rSm wpfcgyJ awmyke;f awGeYJ wdu k cf &hJ w,f/
rajymyavmufygbl;/ 'Daemuf bmrS rMumbl;/ *syefu ppfvnf;aMujima&m uReaf wmfwYkd
&efukefu jyefvmNyD; &efukefuae qkwfcJhwmyJ}}
ESif;/ / ]]rif;u xGufcJha&mvm;}}
av;/ / ]][m xGufvdkYb,f&rvJ rrESif;&JU/ uRefawmfwdkYppfwyf vufyHwef;
ta&mufrSm oli,fcsif;eJY twlxGufajy;wmaygh}}
aomif;/ / ]]aMomf 'gjzifh ppfwyfxJu xGufajy;vmwmaygh}}
av;/ / ]][kwu f hJ wyfuvnf; ysufawmhr,ft h wlwl rxl;bl;qdNk yD; uRefawmfwYkd
vnf; uif;apmifhuswJhtvSnfhrSm wpfcgwnf; vpfcJhwmyJ tudkBuD;a&}}
aomif;/ / ]]rif;wdkYudk vdkufr&Smbl;vm;}}
av;/ / ]]vl½dkao½Hkavmuf &SmrSmaygh tudkBuD;&,f ... *syefwyfuvnf; &efukef
a&mufzkdY eD;vmawmh olwdkYvnf; ‘a&maomyg; qkwf&wmyJ/ ompnfu jrif;wyfjzifh
jrif;awGawmif tm;vH;k r,lEikd b f ;l / wpfcsKd Uwpf0ufavmuf,Nl yD; ud, k af zsmufomG ;Muw,fvYkd
Mum;&wmyJ}}
aomif;/ / ]]'gjzifh jrif;awG b,fvdkjzpfukefvJ}}
av;/ / ]]t&yfom;awG vufOD;&m ,lMuwmaygh tudkBuD;&,f}}
aomif;/ / ]]wu,fhjrif;aumif;awGeJY wlw,fa[h}}
jrif;qdak ompum;udk Mum;vdu k &f onfEiS whf pfNydKifeuf OD;cspfaomif;rS em;pGiu hf m
rsufvHk;rsm;jyL;um pdwfyg0ifpm;pGm ar;vsuf&Sdav\/
]]ajymrSajymyav tudkBuD;&,f ... wu,facsmwJh jrif;BuD;awGaygh}}
]]bmrsdK;vJuGJU}}
]]trsKd ;awmh uReaf wmfvnf; aumif;aumif;rajymwwfb;l tudBk uD;a&U/ EdYk ayr,fh

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 72

tifrwef t&yftarmif;aumif;wJh ]]tm&yf}} rsdK;awGeJY wlygw,f}}


]]at;ayghuG,f tckacwfrSmawmh ]]a0;v(p)}} EdkifiHu jrif;awGudk ]]a0vm}}rsdK;wJh?
MopaMw;vD,mrsdK;wJh? vnfyif;&Snf ]]*&pfzif}}rsdK;wJh? trsdK;rsdK; ac:Muwmaygh/ 'gayr,fh
wdYkjrefrmusr;f *eft&qdak wmh jrif;Zmwd tjym;rsKd ; 10 yg;&,fvYkd 10 yg;yJ&w dS ,f/ odaE¨mrsKd ;?
ok0PÖomrrsdK;? t*Fvyd u f vnf; olwYkd x;kH pHtwdik ;f aygufzmG ;&mEdik if v
H ukd Nf yD; ac:wmaygh
... ouú#tóMuE¨qdkwJh usrf;xJrSm jrif;eJYywfoufvdkY tm;vHk; tus,f&Sdwmaygh}}
av;/ / ]]tckNcHxJu tudkBuD;&JUjrif;awGu bmrsdK;awGvJ}}
]]rsKd ;aumif;awG r[kwyf gbl;uG,/f &GuMf urf;a&BudKawGaygh ... EdYkayr,fh tudBk uD;&JU
]]abmfjzL}}qdw k hJ jrif;BuD;uawmh tmumobdEé trsdK;tEG,x f uJ eJY wlygw,f/ wud, k v
f ;kH
qGwfqGwfjzLBuD;yJ/ tmumobdEéqdkwmu trsdK;tm;jzifh wwd,avmufvdkufwJh
trsdK;xJuaygh ... eufjzefawmh armifa&Tav; jy&OD;r,f}}
]][kwfuJh Munhf&wmaygh ... uRefawmfvnf; jrif;taMumif; em;rvnfayr,fh
0goemawmh eJeJ&Sdygw,f}}
]]at; ... 'Dvq kd &kd if tudBk uD;u oabmuswmaygh/ tJ'D ]]abmfjzL}}qdw k hJ aumifBuD;
uawmh tudkBuD;&JU tcspfawmfyJa[h}}
]]vSvnf; vSaywmudk;cifAs}}
rESif;onf armifa&Tav;twGuf tdyf&mudk tdrfa&SUüyif jyifqifay;av\/
armifa&Tav;rSm jrif;udk tvsOf;0goemrygaomfvnf; tdrf&Sif\"mwfudk odonfhtwdkif;
0goemyg[efaqmifvsuf &SdcJhavonf/
þodYk jzifh OD;cspaf omif;ESihf armifa&Tav;wdYk onf nOfh 11em&Dx;kd onftxd pum;
aumif;vsuf &SdMuav\/
ESp&f uf oH;k &ufrQom aernf[k tvnftywf vma&mufcahJ om armifa&Tav;onf
wpfvrQ MumcJhavNyD/
a&mufNyD;aemuf 10&ufcefYMumaomtcgü OD;cspfaomif;onf rdrd\udk,fpm;
jrif;rsm;udk Munh½f aI pmifah &Smuf&ef armifa&Tav;tm; ol ,cifu &&Scd ahJ om vpmtwkid ;f ay;í
iSm;&rf;cJ&h m armifa&Tav;uvnf; oabmwlvufcv H u kd \
f / ,if;uJo h Ykd vufcv H u kd jf cif;rSm
aqGrsdK;enf;yg;vSaom vl&G,fwpfa,muftwGuf rdrdtm; tawmftwef *½kpdkufonfh
tpfr0rf;uGw J pfa,mufEiS hf twlae&jcif;rSm rnfoYkd yifjzpfap rdr\ d b0c&D;pOfü ud, k pf w d f
csrf;omrIudk ay;vdrfhrnf[k ,HkMunfojzifh wpfaMumif;? pma&;tvkyfwGif raysmfydkuf
ojzifhwpfaMumif; vufcHvdkufjcif; jzpfayonf/
armifa&Tav; a&muf&Sdaomtcsdefü jrif;taumif 30 ausmfcefY&Sd&m jrif;r 18
aumifcefY&í dS jrif;uav; oH;k av;aumif&\ dS / usejf rif;rsm;rSm om;pyfjrif;vm;BuD;rsm;jzpfí
trsm;tm;jzifh NydKifjrif;rsdK;rsm; jzpfavonf/
OD ; cspf a omif ; onf jrif ; rsm;ud k Munh f ½ I & ef vl i S m ;ig;a,muf x m;í
ukvm;oH;k a,mufwYkdu jruf&yd af y;&NyD;vQif jrefrmESpaf ,mufwYkdu ESyd ef ,fjcif;? a&csKd ;jcif;?
tpmauR;jcif;wdkYudk jyKvkyf&avonf/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 73

armifa&Tav;url NrdKUrsm;odkY oGm;a&mufum jrif;twGuf aq;rsm;0,fjcrf;&jcif;?


jrif;rsm; emruse;f jzpfu q&m0efEiS hf aq;xd;k jcif;? tpmauR;jcif;tvkyu f kd jyKvky&f jcif;ESihf
&Hzef&cH g jrif;0,forl sm;&S&d modYk vdu k vf pH yfpm;jcif;? a<u;NrDrsm; awmif;cHjcif; ponfwYkd ukd
OD;cspfaomif;udk,fpm; aqmif&Guf&\/
armifa&Tav;onf rESi;f tm; cifrifonft h jyif OD;cspfaomif;udv k nf; aus;Zl;&Sif
wpfa,muf[k oabmxm;um tvkyu f kd ud,
k zf &d ifzd vkyuf ikd af qmif&u G \ f / wpfcgwpf&H
OD;cspfaomif;onf txuftnmodkY jrif;rsdK;aumif;rsm; 0,f&ef nOfhtdyfnOfhae c&D;xGuf
wwf&m xdktwGif;ü armifa&Tav;yif jrif;Munhf½I auR;arG;olrsm;tay:wGif pDrHtkyfcsKyf
cJh&avonf/
odkYaomf uHMur®monf rnfuJhodkY zefwD;vmOD;rnfrod/ atmufygtaMumif;rsm;
um; jzpfay:vmcJhavonf/
wpfaeYoü xrif;0dik ;f wGif rESi;f u ]]armifav; rrwdYkukd tm;remeJYaemf pm;ompm;}}
[kajymum Muufom;[if;cGux f rJ S tonf;zwfwpfzwfukd ZGe;f ESiahf umfí armifa&Tav;\
xrif;yef;uefxo J Ykd xnfah y;\/ wpfcPrQ Mumaomtcg OD;cspaf omif;onf yef;uefxrJ S
xrif;udkyif ukefatmifrpm;bJ &ifjynfhívmaMumif;ajymum xrif;yGJrS xoGm;av\/
wpfBudrfwGifvnf; armifa&Tav;onf a<u;awmif;&ef udpöwpfckESifh aygif;wnfNrdKUodkY
c&D;oGm;rnfhqJqJü pGyfus,fa[mif;wpfxnfudkudkifum a&csdK;&ef aemufaz;cef;odkY
0ifvm\/ xdktcg rESif;u ]]a[h armifa&Tav; jrif;vSnf;rrDbJ aer,faemf/ a&csdK;NyD;
jrefjrefoGm;/ rif;tuÐsudk rrzGwfxm;vdkufr,f}} [k ajymvdkuf&m OD;cspfaomif;onf
tdrfacgif;&if;wHcg;udk a*smif;ceJydwfum rnfolYudkrQ pum;rajymbJ tdrfa&SUodkY
xGufoGm;onfudk ESpfa,mufpvHk;yif owdjyKvdkufrdMuavonf/
£omrpä&, d pdwrf sm;um OD;cspaf omif;\ &ifxw J iG f wzGm;zGm; jzpfay:ívmawmh
[ef wl\/ xdktcsdefrSpí OD;cspfaomif;onf armifa&Tav;tay:wGif tqdyfygaom
rsufvHk;rsm;jzifh Munhf½IaeouJhodkY xif&\/ rESif;rSmrl wpfcgwpf&H armifa&Tav;tm;
oem;pzG,f rsu&f nfrsm;0dik ;f um awGa0Munh½f í I aewwf\/ rESi;f tay:ü OD;cspaf omif;\
tjyKtrlrsm;onfvnf; wpfaeYwjcm; at;pufrmausmívmaMumif; armifa&Tav; owdjyK
rd\/ þodYkjzifh yxrü aysmaf rGUzG,f aumif;oa,mifa,mif xifrw S cf ahJ om armifa&Tav;\
b0c&D;wGif taESmifht,Suf t&dyfta,mifrsm; oef;ívmawmh\/
wpfaeYoü OD;cspfaomif;onf ykw;D uke;f odYk udpw ö pfcEk iS hf oGm;a&muf&m armifa&T
av;rSm tdrfOD;cef;wGif jrif;aq;rsm;xnfhaom AD½dkudk okwfoif&Sif;vif;vsuf&Sday\/
rESi;f url tdraf &SUcef;wGif wHjrufpnf;vSn;f vsuf &Sad vonf/ ,cifu ud, k v f ;kH ud,
k af yguf
tm;jzifv h nf;aumif;? tom;t&nftm;jzifv h nf;aumif; Munh½f í I aumif;aom rESi;f onf
,cktcgürl tawmftwef ydefBuHKUíoGm;½HkrQru Munfvifaom rsufvHk;rsm;onfvnf;
tHkYrIdkif;aomtoGifudkaqmifum wpfcgw&H rsuf&nfprsm;udkyif jrif&avonf/
armifa&Tav;onf {nfhcef;qDodkY avQmufívmcJh\/
av;/ / ]]rrESif; pdwfrcsrf;ombl;qdkwm uRefawmfodygw,f rrESif;}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 74

ESif;/ / ]]at; ... rif;xifwJhtwdkif;yJ armifa&Tav;&,f}}


]]trSefawmY 'g[m uRefawmhfaMumifh jzpf&wmyJ rrESif; ...}}
]]r[kwb f ;l ... r[kwb f ;l ... rrESi;f pdwrf csr;f omwm tckrrS [kwb f ;l / MumvSNyD/
trSefawmh bmrS 0rf;enf;p&mr&Sdbl;/ rrESif; ukodkvfyJ ...}}
]]b,fvdkvJ ajymprf;ygOD; rrESif;}}
]]rif; b,folYrS rajymeJYaemf ... pdwfcsyg&ap armifav;&,f}}
]]uRefawmf rajymygbl;/ pdwfcsyg}}
]]rrESif; oleJYae&wm aysmfw,fxifovm;}}
]]yxrawmh xifrw d ,f ... EdYkayr,fh tckawmh olYtaMumif;od&vdYk rxifawmhb;l }}
]]wpfaeYrS rrESif; pdwfrcsrf;omygbl;}}
]]'guawmh vifeJYr,m;qdkwm 'Dvdkaygh rrESif;&,f/ avmuBuD;rSm rrESif;
wpfa,mufwnf; &Sdwmr[kwfygbl;/ 'Dvdk pdwfrcsrf;om&wJh vifr,m;awG 'keJYa';yJ}}
]]olYtaMumif;aum rif; b,fvkd tuJcwfro d vJ/ wdYk armifErS csi;f rdYk ar;wmaemf}}
]]uReaf wmfawmh olYukd odyo f abmrusb;l / olYpw d of abmxm;vnf; rBudKufb;l /
olY[eftrlt&mvnf; rBudKufbl;/ NyD;awmh ...}}
]]trSerf mS awmh b,forl jyK rdrrd q I okd vdak ygh armifa&Tav;&,f/ rru tdraf xmif
rjyKcsiyf gbl;/ yxr jiif;ygw,f/ EdYkayr,fh ykw;D uke;f u tdru f tr,fBuD;u aeYa&mna&m
wdkufwGef;avawmh tm;emNyD; ygrdwmyguG,f}}
]][kwfrSmayghav}}
]]'gxuf rif;ajymwm olYpdwfoabmvnf; rBudKufbl;? olYtrlt,mvnf;
rBudKufbl;/ NyD;awmh bmrBudKufwm&Sdao;vJ}}
]]rrESif; ar;vdkY&SdrS ajym&rSmyJ/ olYrsufESmBuD; Munhf&wmudk usufoa&r&Sdygbl;
rrESif;&,f}}
]]rif; rSefrSefajymprf; armifa&Tav; ... olYrsufESm[m bmeJYwlovJ}}
armifa&Tav;onf rdrdxifjrifcsufudk ajym&vQif aumif;rnfavm wpfcPrQ
awGa0pOf;pm;vsuf&Sdavonf/
]]rrESi;f udk tm;remeJY/ rif;pdwx f rJ mS &Sw
d majymprf;/ olYrsuEf mS Munh&f wm bmeJYwl
ovJ}}
]]uRefawmfhpdwfxif ajym&rSmjzifh jrif;eJYwlw,fxifw,f}}
]]tif; ... [kww f mayghuUJG / 'DvBl uD;u tifrwefx;l qef;wJh vlBuD;wpfa,mufy/J
A[kokwvnf;&Sdw,f/ ÚmPfynmeJYvnf; tifrwefjynfhpHkw,f ... wjcm;vlrSmr&SdwJh
ÚmPfrsdK;awmif olYrSm&Sdw,f ... Oyrm qdkMuygpdkYuG,f ... jrif;awGajymwJhpum;
olem;vnfw,f}}
]][kwfyghrvm; rrESif;&,f ...}}
]]tif;av ... rrESi;f vnf; yxrawmh r,Hrk b d ;l aygh ... jrif;awGajymwJph um;qdw k m
vleJYvlcsif; t&dyftuJodovdk jrif;awG&JU t&dyftuJudk oltm;vHk;odw,f/ jrif;awG[m

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 75

olajymwJhpum;udk tm;vHk;em;axmifw,f}}
]]wd&pämefqdkwm ocifudkawmh cspfwwfpNrJyJ ...}}
]]'gwifrubl; armifa&Tav;&JU ... taMumif;&Sdw,f ... olwpfcg t&uf
aomufvmwke;f u rrESi;f udk ajymzl;w,f/ rESi;f rif; ighrsuEf mS udk aphaphMunhpf rf; bmeJYwl
ovJwJh ... 'Dawmh rrESif;vnf; rajym&ufwmeJY bmrSrajymbl; ... wpdrf;w&Hudkawmif
ajym&rSm tm;emzdkYaumif;w,fr[kwfvm; ... EdkYayr,fh olur&ruar;avawmh ...
rrESif;u aemufqHk;rSm tpfudkBuD;rsufESm[m ]]abmfjzL}} rsufESmeJYwlw,fvdkY &,fovdk
armovdk ajymvdu k w
f ,f ... 'Dawmh olu bmajymovJov d m; ... olYrsuEf mS [m jrif;eJYrwl
bJ aeyghrvm; ... ol[m t&ifb0u jrif;jzpfcJhw,fwJh/ abmfjzLeJYawmif nDtpfudk
awmfcJhao;w,fwJh/ 'gaMumifh ol[m jrif;awGvkyforQ em;vnfNyD; jrif;awGuvnf;
olYudk jyefcspfw,fwJh ... NyD;awmh aemufxyfolu wpfckajymao;w,f/ olao&if
aemifb0rSm jrif;yJjyefjzpf&r,fwJh/ olwdkYESpfa,muf[m t&ifb0a[mif;u nDtpfudk
awmfcJhzl;vdkY olao&ifjrif;jzpfr,f ... abmfjzLao&if abmfjzL[m vljyefjzpfr,fwJh}}
]]xl;qef;vdkufwm ... rrESif;&,f}}
]]NyD;awmY 'Dpum;udk olr;l vmwJt h cgusrS ajymw,f ... trl;ajyoGm;&if b,fvrkd S
ar;vdkYr&awmhbl;}}
]]aomufaumaomufwwfovm;}}
]]aomufwwfw,fvYkdawmh r[kwyf gbl;uG,f ... wpfcgw&H oleYJ vkyaf zmfuikd zf uf
t&m&Sda[mif;BuD;awG bmawGawGUvdkY taygif;toif;pHkwJhtcgrsdK;om vkyfwwfwmyg}}
]]'Dvdkqdk&if awmfygao;&JU rrESif;&,f}}
]]EdYk ayr,fh tJ'v D kd rl;vmwJt h cgus&if avxd;k atmifw h wfw,fuUJG ... rif;ra&muf
cifuav;wGifyJ wpfcgwav atmihfvdkYESdyfvkduf? eif;vdkufMu&wm rajymygeJYawmh ...}}
]]'gxuf tckvdktwdkif;qdk&if uRefawmfawmh a&muf&ma&muf? ayguf&mayguf
oGm;csifawmhwmyJ rrESif;}}
]]'Dvv kd nf;rvkyyf geJYO;D uG,f ... rrESi;f udk wpfa,mufwnf;ypfxm;cJah wmhrvm;}}
armifa&Tav;onf wpfpHkwpf&mudk eufeJpGm pOf;pm;aeouJhodkY &Sdav\/
]]aMomf ... 'gxuf rif;udk wpfckajym&OD;r,f ... rif; oJukef;udkoGm;wJhaeYwkef;u
aeYvnf a&csKd ;NyD;vdYk a':xnfzw G af y;wJh t0wfawG rrESi;f u vSe;f r,fqNkd yD; tdraf &SUxGuf
tvmrSm abmfjzL[m jrif;aZmif;wHcg;u rif;wkyu f kd olYEw
I of ;D eJY jzKwx
f u
G v
f mNyD; rrESi;f udk
twif;vdkufudkufawmhwmyJuG,f ... qdwfukvm; yefa';u 0g;vHk;eJY twif;½dkufvdkYom
oufom&m&awmhw,f/ uHaumif;vdkYayghuG,f}}
]][kww f ,f rrESi;f ... tck rrESi;f ajymrS uRefawmfowdxm;rdw,f/ abmfjzL[m
uRefawmfhudkvnf; jrifrSjzifh EIwfacgif;BuD;½HIU oGm;BuD;NzJNyD; rmefzDaew,f}}
]]rif; owdxm;aemf ... armifa&Tav; ... abmfjzLUtem;udk rif; ruyfeJYaemf/
abmfjzLu t&ifueJYrwlbl;}}
]][kww f ,f ... t&ifwek ;f u Munh&f wm rrESi;f udk tifrwefcspfw,f/ rrESi;f udk

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 76

odyfyGwfoD;yGwfoyfvkyfwmyJ}}
]]tck 'Dvdkjzpfwm bmjzpfvdkYvJ odvm;}}
]][ifhtif; ... rodbl;}}
]]tpfudkBuD;u wdkYESpfa,mufudk tck rkef;aew,fr[kwfvm; ... 'gaMumifh
oluvnf; rke;f wmayghuUJG / tpfuBkd uD;csp&f if olucspw
f ,f/ tpfuBkd uD;rke;f &if oluvnf;
rke;f w,f/ tpfuBkd uD;ajymwJt
h wdik ;f aemufb0rSm vljzpfr,fqw
kd m rrESi;f jzifh ,Hck siv
f mNyD/
olYocif&JU tvdkudk odyfodwmyJ}}
]]odyftHhMop&maumif;wmyJ rrESif; ...}}
]]a[m ... tdrfa&SUu ac:oHMum;w,fa[h ... tpfudkBuD;jyefvmNyDxifw,f ... 6
em&Dawmif xdk;awmhrSmyJ}}
Ä Ä Ä

OD;cspfaomif; a&mufvmaomtcsdefrSm ae0ifzsdK;zs &SdaeNyDjzpfí rdk;uav;vnf;


wpfzGJzGJusvsuf&Sdojzifh rD;cGufrsm;yif xGef;n§dpjyKavNyD/
rESif;u acgif;aygif;ESifh tay:tuÐsudk odrf;,loGm;NyD;aemuf csnfvHkcsnf
wpfxnfudkay;&if; ...
]]tpfudkBuD; a&csdK;ygOD;vm; ... NyD;awmh ... xrif;cl;ay;r,fav}}
]]igrqmbl; ... ykwD;ukef;u pm;vmw,f ... w½kwfqdkifrSm OD;xGef;yGifheJYawGUvdkY
enf;enf;aomufcJh&ao;w,fa[h}}
]]a[m ... tpfudkBuD; vkyfvmjyefNyD}}
]]armifa&Tav; ... vm ... ighuw kd NJG yD; tdrcf ef;xJu yufvufuv
k m;xdik q
f D ydYk prf;}}
xdktcg rESif;ESifh armifa&Tav;wdkYonf OD;cspfaomif;tm; wpfbufwpfcsufpD
wGNJ yD;vQif yufvufuv k m;xdik &f &dS modYk ydYkMuav\/ rESi;f onf OD;cspaf omif;tm; ZufaMum
udk tomt,m qGJay;NyD;vQif ,k,pGm ,yfcyfay;vsuf&Sd\/
]]'DuaeYnae abmfjzL tpmaumif;aumif; pm;&JUvm;a[h ... armifa&Tav;}}
]]pm;ygw,f tpfudkBuD;}}
]]yefa';uaum abmfjzLudk ESdyf&JUvm;}}
]]EdSyfygw,f tpfudkBuD;}}
]]wjcm;jrif;awGudkaum ...}}
]]xGef;at;eJY pHarmifu ESdyfygw,f}}
]]at; ... at; ... aumif;w,f/ jrif;0,fr,fhvlrsm; igr&Sdwkef; vmao;vm;}}
]]rvmbl; tpfudkBuD;&JU}}
]]aygif;wnfuvlawG 'DuaeY vmzdkY ajymxm;wm bmaMumifh rvmygvdrfh ...
tvdk ... tvdk ... rESif;}}
]]&Sif ... tpfudkBuD;}}
]]a[m'Dbufav;udk eJeJaxmufay;prf; ... aq;tpdrf;&nfykvif; &Sdao;vm;}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 77

]]&Sdw,ftpfudkBuD; ... wpfcGufwdkufr,faemf}}


]]at;ayghuG,fh ... wdkufprf; ... jrefjref ... tvdk ... tvdk ... eJeJ a[m'Dbufu
atmifhvmw,fa[h}}
rESi;f onf aq;wpfcu G u f kd ,lcNhJ yD;vQif OD;cspaf omif;tm; wdu k af v&m armifa&Tav;
u atmifah omae&mudk tomt,m vufjzifh axmufay;vsu&f \ dS / a':x,fu aemufaz;
rD;zdck ef;wGif tvky½f yI v f suf&\ dS / OD;cspfaomif;onf oufjyif;wpfcsuf csNyD;aemuf twef
i,f NidrfíoGm;avonf/ xdktcsdefü avwdkufcwfav&m tdrfeH&Hrsm;udkyif odrfhodrfhwkefí
oGm;ap\/ rESif;ESifh armifa&Tav;wdkYonf OD;cspfaomif;tm; ,k,jyKpkvsuf&SdMu\/
odYk&pdS Of jyif;xefpmG [Dvu kd af om abmfjzL\ [Dou H kd Mum;vdu k &f \/ OD;cspaf omif;
onf rsufvHk;rsm;udkpHkrSdwfum toufjyif;pGm ½SLvsuf&Sd&mrS ...
]]abmfjzL ... abmfjzL}}
ESif;/ / ]]tpfudkBuD; ... pum;rajymeJYav ... armr,f}}
aomif;/ / ]]igoGm;r,f ... oGm;r,f ...}}
ESif;/ / ]]tdk ... tpfudkBuD;uvnf; r[kwfwmawG ajymaejyefNyD ... b,fudk
oGm;&rSmvJ}}
]]tif; ... tif; ... atmifhvdkufwm ... zd ... zd ... zd ... rESif; ...}}
]]rESif;zdxm;w,fav/ tpfudkBuD; oufomatmif}}
odkYESpfa,mufpvHk; zdESdyfxm;&mrSyif OD;cspfaomif;onf wpfcsufrQaumhí
xdk;vdkufNyD;vQif rsufvHk;rsm; tay:odkY vSefíoGm;um NidrfoufoGm;av\/ abmfjzLu
tjyifbufrS wpfcsuf [Dvdkufjyefav\/
rESif;onf OD;cspfaomif;\ rsufESmudkiHkYMunhfum ...
]]r&Sdawmhbl; armifav;&,f ... tpfudkBuD; toufr&Sdawmhbl;}}
tvefYwMum; ]] [if [kwfuJhvm; ... [kwfuJhvm;}}
ESif;/ / ]][kwfygw,fuG,f ...}}
rESi;f onf id, k v kd su&f &dS m armifa&Tav;u OD;cspaf omif;tm; aoG;rsm;prf;Munh\ f /
OD;cspfaomif;rSm toufr&Sdawmhacs/
a&T/ / ]][kww f ,f rrESi;f ... r&Sad wmhb;l ...jzpfrjS zpf&avAsm/ jrefyjJ refveG ;f w,f
rrESif;&,f}}
rESi;f ESihf armifa&Tav;wdYk onf eHab;rS rwfwyf&yfum tavmif;udk Munfah eMu
\/ ZufusKd ;vsuf acgif;idu k pf ukd u f saeojzifh OD;cspaf omif;\ rsuEf mS rSm jrif;\rsuEf mS ESihf
ydkíwlae\/
tjcm;jrif;rsm;rSm wkwfwkwfrQ rvIyfbJ &SdaeonfhtwGif;rS abmfjzLonf us,f
avmifpGm[Dvsuf aZmif;wHcg;rS rif;wkyfrsm;udk EIwfoD;jzifh usifvnfpGmzGifhí xGufvm
NyD;aemuf jywif;aygufrS acgif;jyLum tdrfwGif;odkY Munhf½Ivsuf&Sdav\/ rESif;ESifh
armifa&Tav;wdYk ukd jrifaomtcg oGm;rsm;udNk zD;um EIwaf cgif;ud½k UIH um w[D;[D;jrnfvsuf
&Sdavonf/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 78

armifa&Tav;onf wpfpw kH pf&m rajymbJ pifay:rS toif, h rf;xd;k NyD; aoewfBuD;


udk qG,J Nl yD;vQif ]]udik ;f uG,f ... 'Davmuf taESmift h ,Suf ay;vSwt hJ aumif eifo h cifeYJtwl
oGm;ayawmh}} [kqdkum abmfjzLudk ypfvdkufavonf/ usnfqefonf vnfyif;udk
xdrSefvsuf jrif;BuD;onf vnfyif;udkqefYwef;um aZmif;a&SU&SduGif;jyifodkY [pfatmf
ajy;oGm;avonf/
xdktcsdefüum; avESifhrdk;rsm; &yfpJoGm;NyDjzpf&m ta&SUavmu"mwfrS wpfjcrf;yJh
vav;yif opfyifrsm;tMum;rS ay:xGufvmpjyKavNyD/ abmfjzLonf vnfyif;wGif
usnq f efxrd eS af om 'Pf&mjzifh ajray:ü vl;vGeYfvsu&f \ dS / vufEpS b
f ufEiS hf ajcESpb f ufwYkd
onf tv,foYkdp½k ;kH um wpfqefYqefY &Sad e\/ rIerf mT ;aom va&mifatmufwiG f aiGjzifjh yKvyk f
xm;aom jrif;½kyfBuD;uJhodkY &Sdae\/
,if;uJo h Ykd abmfjzL toufiifvsu&f pdS Of rESi;f u tvefYwMum; atmfvu kd o f jzifh
armifa&Tav;onf jywif;ayguftjyifoYkd Munhaf e&mrS tcef;twGi;f &Sd tavmif;udk jyefí
vSnhfMunhfvdkufrd\/ xkdtcsdefü rESif;a&m armifa&Tav;yg tHhzG,fol&J xl;qef;vSaom
tjzpftysufrsm;üudk jrifawGU&\/
ukvm;xdkifay:wGif idkufpdkufusvsuf&Sdaom OD;cspfaomif;\ OD;acgif;onf
rodromvIyf&Sm;vmvsuf rSdwfaeaomrsufvHk;rsm;onf yGifhívmNyD;vQif rsufawmifrsm;
cwfvmavonf/ xdt k csed üf abmfjzLrSm raor&Sif &Sad e\/ abmfjzL\ 0dnmOfrmS vGecf ahJ om
wpfred pfu toufxu G of mG ;onfh b0a[mif;rS tpfuakd wmfpyfczhJ ;l aom OD;cspfaomif;\
ylaEG;vwfqwfvsufyif &Sdao;onfh udk,ftwGif;odkY 0ifa&mufvmjcif;yifavm
rajymwwfay/
odkY&SdpOf armifa&Tav;onf jywif;aygufrS tjyifodkY vSrf;Munhfvkdufjyef&m
abmfjzLonfvnf; toufiifvsuf&Sd&mrS wpfpHkw&mrjzpfouJhodkY vl;vJí xNyD;vQif
jywif;aygufqo D Ykd ajy;vmav\/ xdt k cg armifa&Tav;onf abmfjzL\ vuf0v J ufcMkH um;
tonf;&S&d mwnfw h nfo h Ykd csdeNf yD;vQif ½dik zf ,fukd ESpcf sufqifí
h qGvJ ukd af vonf/ abmfjzL
onf ae&müyif yHkíusoGm;NyD;aemuf rvIyfr,Sufawmhacs/
abmfjzL vJusaoqHk;oGm;onfESifhwNydKifeuf OD;cspfaomif;\ wzswfzswf
cwfvsuf&Sdaom rsufawmifrsm;onf ½kwfw&uf &yfoGm;avonf/ rsufvHk;rsm;
jyefírSdwfoGm;NyD;aemuf NidrfíoGm;awmh\/
xl;qef;aom tjzpftysurf sm;udk awGU&aom armifErS ESpaf ,mufwYkdonf xdt k cgrS
owdaumif;pGm &vmNyD;vQif OD;cspfaomif; touf&SdpOfu ajymzl;onfh taMumif;rsm;udk
jyefíajymqdkum tHhMoírqHk;Edkifatmif &SdMuav\/
tokbudpöudk armifESrESpfa,mufyif BuD;Muyfaqmif&Gufav&m abmfjzL\
tavmif;udkvnf; OD;cspfaomif; ocsØKif;*lESifh reD;ra0; 0ufykwfacsmif;aomifcHkü Nr§KyfESHMu
av\/
*syefacwfwpfacwfvHk; armifa&Tav;onf tpfrESpf0rf;uGJrQom awmfpyfaom
rESif;ESifhtwl vkyfudkifpm;aomufcJh\/ jrif;tm;vHk;udk wpfcgwnf; a&mif;csNyD;aemuf

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 79

0g*Grf;ESifh csnfxnfvkyfief;udk zGHUNzdK;pGm vkyfudkifcJhMuavonf/


ppfBuD;NyD;onfhaemuf t*Fvdyfrsm; jyefí0ifvmaom acwfodkY a&mufaomtcg
aoG;om;a0;vSaom olEpS af ,mufrmS oifjh rwfpmG twift h w,f aexdik Mf uaMumif; pma&;ol
xHodkY owif;a&muf&Sdvmavonf/

aoG;aomufr*¾Zif;? 1956 ckEpS ?f Ed0k ifbmv/

b0oH o &m

1950jynfhESpfu uREfkyfonf om,m0wDNrdKUe,fwGif e,ft&m&Sdwpfa,muf


tjzpfjzifh aexdkifcJh&m uREfkyf\ wpfoufwm uREfkyfawGUcJhzl;orQ vlrsm;xJwGif xl;qef;
tHMh ozG,f taumif;qH;k aom vlwpfa,muf\ tjzpftysuu f kd atmufygtwdik ;f awGUBuHKc&hJ
ygonf/ xdt k cgu uREykf rf mS tvky&f NyD;aemuf wpfEpS cf efYtMumwGif xdek ,foYkd trSwrf xif
a&mufoGm;jcif;jzpfavonf/
om,m0wDe,frSm ,cifvGefcJhaom ESpfaygif; 20 cefYu *VKefolykefrsm;onf
aq;q&m q&mpHqo kd l acgif;aqmifum tcGeaf wmfupd rö sm;ESiyhf wfoufí t*Fvyd t f pd;k &rsm;
tay:wGif rausreyfjzpfum olykefpíxzl;aom ae&mjzpfonfhtwdkif; emrnfBuD;e,f
wpfe,f jzpf\/ odkYESifh om,m0wDNrdKUrSmvnf; jrefrmh&mZ0ifwGif rSwfwrf;wifcJh&aom
NrdKUjzpfavonf/ olyek rf xrDuyif om,m0wDom;rsm;onf ol&owåt d &mwGif xif&mS ;ol
rsm;jzpfonhftwdkif; rnfonfhae&mürqdk ]]ig om,m0wDom;uG}} [kqdkvQif ]]rD;ao}}
vkrwwf&Sd\/
om,m0wDom;rsm;uvnf; þtcsufudk *kPf,lcJhMu\/
uREfkyfrSm t&yfxJwGif tdrfwpfvHk;iSm;&rf;? xrif;csuf tapcHwpfa,muf?
awmufwdkr,f& cdkif;ap&ef oli,fwpfa,mufESifhtwl aexdkif\/ uREfkyfaeaomtdrfESifh
3 tdrfjcm;avmufwGif olaX;uav; ]]udkodef;ausmf}}qdkolonf aq;q&mBuD; OD;xifbGm;
qdkolESifhtwl aexdkifavonf/ udkodef;ausmfrSm olaX;[laombGJUjzifh csD;usL;wyfqif
jcif;cH&aomfvnf; toufrSm 19ESpfomomrQ &Sdao;í rdbrsm; aoqHk;NyD;aemuf om,m
0wDNrdKUay:wGif wdu k f 3 vH;k ESihf v,f,mNcHajrig;aomif;zd;k cefYukd tarGtjzpfjzifh &vdu k &f m
rnfonft h vkyt f udik u
f rkd Q rvkyb f J wdu
k if mS ;csí&aom wduk v f crsm;? v,fimS ;csí&aom
pyg;rsm;jzifoh m wpfu, kd wf nf; at;csr;f pGmaeol jzpf\/ uREykf f ,ckazmfjyrnfh tjzpftysuf
rsm;rSm olaX;uav;trnfcH ]]udkodef;ausmf}} \ tjzpftysufrsm;yif jzpfavonf/
udkodef;ausmfrSm ypönf;Opöm cdkifvHk<u,f0onfhtjyif oabmoum,vnf;
aumif;olwpfa,mufjzpfí om,m0wDNrdKUay:wGif vlcspfvlcifaygolwpfa,mufjzpf\/
odkYaomf vlxl;vlqef;wpfa,muf[lívnf; todtrSwfjyKjcif; cH&oljzpf\/
uREfkyfrSm t&m&Sdwpfa,mufyifjzpfaomfvnf; &yfol&Gmom;rsm;tay:wGif

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 80

tjcm;t&m&Srd sm;uJo h Ykd ]][dwBf uD;[efBuD;}}vkyjf cif;r&Sbd J oifah vsmfatmif aygif;oif;ojzifh


&yfol&Gmom;rsm;uvnf; uREfkyftay:wGif cifrifMuavonf/
uREykf Ef iS hf tawmftwef cifrif&if;ES;D olrsm;xJwiG f ]]udo k ed ;f ausm}f }wpfa,mufvnf;
yg0if&m uREfkyfonf olYudkpí awGUvQifawGUcsif; ol\ tjyKtrl taetxdkifrsm;udk
tpOfwpdkuf *½kjyKí Munhfrd\/ udkodef;ausmf\ yHkoP²mefrSm t&yf&Snfí tvGefydefBuHKU
NyD;vQif cg;udkif;\/ ezl;us,fí yg;pyfNyJNyD;vQif rsufvHk;rSmvnf; aMumif\rsufvHk;rsm;
uJo h Ykd 0dik ;f pufjyL;us,fvsuf &Sad v&m tom;t&nfrmS vnf; aoG;r&Sad om vlwpfa,muf
uJhodkY jzLzwfjzLavsmf&Sdavonf/ xl;qef;aom ol\ vu©Pmwpf&yfrSm tu,fí NyHK;
vdu k af pumrl rsuEf mS rSm NyHK;a&mifrorf;bJ ñd;I EGr;f íoGm;bdouJo h Ykdyif &S\ d / tjcm;vu©Pm
wpfcv k nf; &Sad o;\/ ¤if;rSm udo k ed ;f ausmfonf rnfonft h cgrS &Ti&f iT yf sysr&Sb
d J tdy&f mrS
Edk;cgpolwpfa,mufuJhodkY ai;rdai;&m ai;armawGa0um &Sdaewwf\/ þrQavmuf
½kyftqif;nHhzsif;onfhtxJwGif rsufESmwpfjcrf;udkufaom a&m*guvnf; ukoí
raysmufEdkifavmufatmif pGJuyfcJhao;\/ aq;q&mBuD; OD;xifbGm;tm; tdrfüac:xm;
jcif;rSmvnf; xdka&m*gudk tNrJukoay;&eftwGuf jzpf\/ OD;xifbGm;rSm touf 50
ausmfcefY&SdNyDjzpf&m udkodef;ausmfudkvnf; wl&if;om;&if;wpfa,mufuJhodkY cspfcifol
jzpfavonf/ OD;xifbmG ;rSm i,fpOfu ynm&Sm&if; tNrdKUNrdKU te,fe,foYkd vSnv hf nfczhJ ;l &m
awmifBuD;NrdKU? rEÅav;NrdKUESifh &efukefNrdKUrsm;wGif pdwfñdIUtwwfynmudkvnf; aumif;pGm
wwfajrmufcJhojzifh udkodef;ausmfudk þtwwfjzifh prf;oyfukocJh&m tawmfyif tx
ajrmuf atmifjrifonfudk awGU&\/
odYkaomf rsuEf mS wpfjcrf;udu k o f nfh a&m*gudk uko&mwGif tawmftwef atmifjrif
NyDjzpfaomfvnf; pum;rajym? awGa0rde;f armaewwfonfh a&m*gudrk l tvsif;ukír&acs/
aq;q&mESihf vlemyifq&kd aomfvnf; wpftrd w f nf;ae&ojzifh OD;xifbmG ;ESihf udo k ed ;f ausmf
wdkYrSm om;tbuJhodkYvnf;aumif;? wl0&D;uJhodkYvnf;aumif; &SdMuavonf/
olum; tpOftNrJvdkyif yufvufukvm;xkdifwpfvHk;ay:üxdkifum pdwful;jzifh
½l;íaewwf\/ þodkY pdwful;,Ofí ae&rnfqdku urÇmavmuBuD;udkyif arhavsmhbd
ouJhodkY &Sdaeawmh\/ xdkYjyif udkodef;ausmfrSm reufpm pm;NyD;wdkif; bdef;tenf;i,fudk
rsKd avh&\ dS / xdYkaemuf rnfonft h pmudrk Q rpm;awmhbJ ta&SUbuf&dS awmrsm;ESihf wpfcgw&H
awmifajcodkYa&mufatmifyif vSnfhvnfwwf\/
wpfaeYaom eHeufcif; qD;ESif;rsm;usqif;í aumif;uifwpfckvHk;udk ydwfzHk;um
uG,fvsuf&Sdaeonfhtcsdefü udkodef;ausmfonf ta&SUbuf awmawmifrsm;&Sd&modkY
xHk;pHtwdkif; xGufoGm;\/ naeapmif;aomfvnf; jyefíra&mufvmacs/ xdktaMumif;udk
OD;xifbmG ;onf uREfyk t f m; vma&mufajymjyav\/ xdt k cg uREfyk v f nf; þtaMumif;udk
XmeodkY csufcsif;wdkifcsufay;NyD;vQif ykvdyf\ tultnDudk oGm;a&mufawmif;cH\/
okdYESifh t&yfom; 4 a,muf? ykvdyf 2 a,mufwdkYESifhtwl uREfkyfESifh OD;xifbGm;
wdYk onf vufwiG f "mwfr;D rsm;? rD;wkwrf sm;udyk g ,laqmifvsuf udo k ed ;f ausmfukd &SmazG&ef
ta&SUbufawmqDoYkd xGucf ahJ v\/ OD;xifbmG ;rSm udo k ed ;f ausmt f wGuf tvGepf ;kd &drv f suf

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 81

&Sdavonf/
]]b,fhES,fhvJ q&mBuD;&JU? 'Dwpfcg xl;qef;yguvm;}}
]][kwfw,fNrdKUtkyfrif;? uRefawmfjzifh udkodef;ausmf[m ab;tEÅ&m,f wpfckckeJY
awGUaeNyDxifw,f}}
]]'DuaeYreuf xGufoGm;wkef;u q&mBuD; &Sdovm;}}
]]&Sdygw,f}}
]]cgwdkif;aeYxuf trlt,mrsm; xl;ovm; q&mBuD;}}
(twefMum pOf;pm;NyD;aemuf)
]]'DuaeY acgif;xJu rMumrMum rdu k cf eJjzpfvmw,f OD;av;&,fw/hJ NyD;awmhvnf;
uRefawmfhpdwfxJrSm aoewfoHawGvdk? vlatmfoHawGvdkvdk Mum;&w,fajymaeawmh usKyf
vnf; olxGufroGm;cif aq;wpfcGufawmif wdkufvdkufao;w,f}}
]]aMomf ... 'gxuf q&mBuD;udk wpfck ar;&OD;r,f/ udkodef;ausmf[m pdwfrS
ESHUygavp q&mBuD;&,f}}
]][m ... pdwfaumif;ygw,f NrdKUtkyfrif;&JU/ usKyftrsdK;rsdK; prf;oyfMunhfNyD;NyD/
odkYaomf wpfckawmh&Sdw,f/ ai;rdai;&m? awG;rdawG;&m awG;aewwfw,f/ 'D[muawmY
...}}
q&mBuD;OD;xifbmG ;onf ajymrnfvyk Nf yD;rS pum;udk a&SUodYkrqufbJ &yfíypfvu kd f
\/ uREykf w f Ykdonf a&SUodYk qufvufomG ;&m &Gmrsm;? v,fawmrsm;udk ausmv f eG cf NhJ yD;aemuf
awmtkyfwpfckodkY a&mufvmav\/ xdkae&müum; opfyifrsm;onf wjznf;jznf;
xlxyfívmonfEiS hf uREykf v f nf; &Gmom;wpfa,muftm; rD;wkwEf pS cf u k kd xGe;f nSad pNyD;vQif
awmtkyftwGif;ü tESHUtjym; &SmazGMuav\/ uREfkyfwdkY xGufvmcJhpOfu ykvdyfom;
wpfa,mufrSm acG;wpfaumif yg&SdcJhojzifh xdkacG;onf uREfkyfwdkYrS ajy;vTm;oGm;NyD;vQif
&SOfhrsm;? iSufuav;rsm;awGUwdkif; qlnHpGma[mifNyD;vQif vlpk&Sd&modkY tultnD
awmif;vdkonfh vu©Pmjzifh jyefíajy;vmwwf\/
þodYkEiS hf wpfem&Dausmaf usmcf efYrQ awmtwGi;f odYk 0ifrMd uavaomf uREyfk w f Ykdvnf;
awmifajcwpfckteD;&Sd prf;acsmif;uav;wpfckodkY a&mufvmcJhMu\/ prf;acsmif;ü acwårQ
tyef;ajzvsu&f MdS upOf prf;acsmif;\ tjcm;wpfbufrS acG;a[mifow H pfcu k kd Mum;&onfEiS hf
uREfyk wf Ykd vnf; acsmif;udjk zwfNyD;vQif xdak e&modYk qufvufvu kd o f mG ;Mu&m udu k f 50cefYrQ
oGm;rdaomf uREfkyfwdkYa&SU twefuGmrS acG;a[mifoHudk Mum;vdkuf&NyD;vQif acG;onf
uREfkyfwdkY&Sd&modkY jyefívmcsnfwpfcg? xdk;ía[mifcsnfwpfvSnfhESifh &Sdaeojzifh
uREfkyfwdkYvnf; acG;a[mifaom ae&mqDodkY pGwfí vdkufMuav\/
xdkae&mrSm awmifajcodkY a&mufvkaeNyDjzpfí ausmufwHk;ausmufcJBuD;rsm;onf
xdrk þS rS ysUH ESUH vsu&f &dS m xGuaf y:p va&mifbuf rsuEf mS rlum uREykf w f Ykdukd ausmay;vsuf
ausmufw;kH wpfcak y:wGif xdik í f aeaom vlwpfa,mufukd awGUjrif&av\/ wefaqmifrek ;f
vjzpfojzifh qD;ESi;f rsm; tawmfyifusvsuf &SNd yD;vQif rIerf mT ;aom va&mifuykd if ydwzf ;kH vk
rwwf &Sdav\/ uREfkyfonf q&mBuD; OD;xifbGm;udkac:um a&SUqHk;rS ajy;oGm;av\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 82

teD;okdY a&mufaomtcg wpfpHkwpf&m pum;rajymbJ awGa0rdef;armum


awmifajc&S&d modYk pdu
k íf Munhaf eaom udo k ed ;f ausmfukd awGU&av\/ q&mBuD; OD;xifbmG ;
onf udkodef;ausmftm; ,k,ydkufaxG;um ...
]]&Smvdkuf&wm ighwl&,f ... OD;av;wdkYjzifh rif;twGuf pdwfylvdkuf&wm vGefvdkY?
aeygOD; cgwdkif;vdk bmjzpfvdkY cyfapmapm jyefrvmovJ/ armifodef;ausmf a[m'DrSm
rif;udk pdwfrcsvdkY NrdKUtkyfrif;awmif vdkufvmw,f ...}}
]]atmf ... 'DuaeY awmfawmfxl;xl;qef;qef;awG awGUvdkY OD;av;&JU ... atmf ...
tpfudkBuD;vnf; vdkufvmoudk;}}
]]at;uG,f ... rif;udk pdwfrcsvdkY}}
ol o nf q&mBuD ; OD ; xif b G m ;ar;aom ar;cG e f ; rsm;ud k jyef í ajz½H k r Qru
uRefawmfhbufyifvSnfhí EIwfqufvdkufao;\/ okdYjzpf&um; udkodef;ausmfrSm pdwf
rESYHow
l pfa,muf jzpfonf[í l vnf; rqdEk ikd af cs/ olum; &Syt f uÐsrQom 0wfvsu&f o dS jzifh
&SyftuÐswpfckvHk;rSm ESif;rsm;jzifh &TJ&TJpdkvsuf&Sd\/ odkYESifh uREfkyfonf udkodef;ausmftm;
tat;rS umuG,fap&ef uREfkyfabmif;bDtdwfxJwGif aqmifívmcJhaom ykvif;rS b&ef'D
tenf;i,fudk wdkufvdkuf\/
udkodef;ausmfrSm csrf;at;vSonfjzpfí cdkufcdkufwkefvsuf &Sdaeav&m uREfkyfwdkY
vnf; rnfoYkdyifjzpfap? raoraysmufawGU&onfuykd if auseyfvNS yDjzpfí udo k ed ;f ausmtf m;
tdrfodkY tjrefac:cJhMuav\/
tdrfodkYa&mufí q&mBuD;OD;xifbGm;u aq;wpfcGufudkwdkufNyD;aemuf udkodef;
ausmfonf ol\ tjzpftysufrsm;udk uREfkyfwdkYtm; atmufygtwdkif; jyefajymav\/
Ä Ä Ä

uRefawmfonf awmifwef;rsm;qDodkY nae 3 em&DcefYwGif a&mufvm&m cgwdkif;


uJoh Ykdyif twGi;f odYkaygufaom awmifMum;vrf;rsm;&S&d modYk 0ifcyhJ gonf/ awmifMum;wpfco k Ykd
0ifNyD;aemuf 1 em&DcefYrQ avQmufoGm;rdaomtcg xdkawmifMum;uav;rSm uRefawmf
,cifrnfonft h cgurS ra&mufz;l aom awmifMum;uav;jzpfaMumif; od&ygonf/ opfyif
rsm;rSmvnf; vrf;ab;wpfbufwpfcsufwGifvnf;aumif;? wcsdKUvnf; awmifcg;yef;
wGiv f nf;aumif;? vSyxl;qef;pGmaygufvsuf &SMd uuke&f m tvGeo f m,mvSojzifh uReaf wmf
onf twGif;odkY qufvuf 0ifoGm;rdygawmhonf/
pdwfxif 1 rdkifausmfausmfcefY avQmufoGm;rdvwfaomf aevnf; tawmfapmif;
vmNyDjzpfí uRefawmf\a&SU udkuftenf;i,frQudkyif rjrif&avmufatmif qD;ESif;rsm;
ydwfzHk;vmojzifh aemufqHk;ü vrf;udkrQ rjrifEdkifatmif arSmifívmygonf/ odkYyifjzpf
vifu h pm; a&SUodYk c&D;tawmfa0;rQ qufvufavQmufomG ;ygao;\/ xdt k csed f uReaf wmfrmS
ajcrsm;udkrQ ro,fEdkifatmif armyef;vmcJhNyD;vQif qD;ESif;ESifh awmifcdk;rsm;uvnf; ,cif
uxuf xlxyfpGm usvmygonf/ uRefawmf a&mufvmonfhae&mrSm awmifwef;BuD;\
twGif;usaom ae&mwpfckjzpfí þae&mrsm;wGif ,cifu awmykef;"m;jyrsm; aecJhzl;

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 83

aMumif; ajymoHMum;zl;ojzifh uRefawmfvnf; xdktaMumif;rsm;udk owd&um awG;í


aMumufryd gawmhonf/ ,ciftxufu vmzl;aomfvnf; aMumuf&UHG pdwrf &Syd g/ ,aeYryS if
þtaMumif;rsm;udkawG;um jyif;xefpGmwkefvIyfrdygonf/
þodkY&SdaepOf awmtwGif; wpfae&mrS c&mwkwfoHwpfckudk Mum;vdkuf&av&m
uReaf wmfvnf; acgif;em;yef;BuD;íyif oGm;ygonf/ xdx k uf xl;qef;aomt&mrS awmpyf
qDrS aoewfow H pfcu
k kd Mum;vdu k &f NyD;aemuf vlwpfa,mufonf uRefawmft h eD;rSjzwfí
awmeufxo J Ykd ajy;0ifomG ;onfukd jrifvu kd &f ygonf/ xdo k rl mS tuÐsrygbJ vHck snaf [mif;
wpfxnfudk cg;awmif;usdKufvsuf vufwGif "m;vGwfwpfacsmif;udk udkifvsuf&Sdav&m
ol\aemufausmrS aoG;rsm;pD;usaeonfukd vSr;f í jrifvu kd &f ygonf/ aoQmifukd wapmif;
xHk;um wpfudk,fvHk; aq;eDrsm;jzifh jynfhESufvsuf&SdNyD;vQif udk,fvHk;udk,fayguf MuHhcdkif
xGm;usdKif;aom awmom;wpfa,muf\ yHkoP²mefwlygonf/
uRefawmfonf xdkolYaemufodkY ajy;ívdkufrnfjyKpOf usm;opfwpfaumifonf
uReaf wmhaf &SU csKH wpfct k wGi;f rS ½kwwf &ufxu G Nf yD;aemuf uReaf wmfomG ;rnfv
h rf;wGif 0yfí
aeojzifh uRefawmfhrSm a&SUodkYrwdk;0HhbJ ajcvSrf;rsm; &yfwefYí oGm;ygawmhonf/
xdkusm;opfBuD;onf uRefawmf&Sd&modkY rsufESmrlum oGm;rsm;udkNzD;íaeojzifh
uRefawmfrh mS xdu k sm;opfBuD;udk jrifvu kd of nfEiS hf wpfNydKifeuf tdyrf ufrufae&mrS zswfceJ
vefYíEdk;vmouJhodkY rsufvHk;rsm;udk yGwfoyfíMunhfNyD;aemuf us,favmifpGm [pfatmf
vdkufrdygonf/ xdkYaemuf eHab;wGif&Sdaom vrf;uav;twdkif; qufvufvdkufoGm;&m
rMumrD a&tdkifuav;wpfckudk awGU&í xdka&tdkifü a&udkaomufí udk,fvufokwfoif
NyD;aomf a&tdkifESifh reD;ra0;&Sd xef;yifwpfyifwGif tarmtyef;ajz&if; uRefawmfawGU
jrifcJhorQ taMumif;t&mtm;vHk;udk jyefajymif;pOf;pm;um awGa0í aerdygonf/
xdt
k csed üf aea&mifrsm; jzmxGuv f mNyDjzpfaomfvnf; uReaf wmfrh mS rnfonft h &yfoYkd
a&mufíaeonfrod&bJ reD;ra0;rS a&pD;oHrsm; vlrsm; pum;ajymoHrsm;udk xl;qef;pGm
Mum;&ygonf/ uRefawmfonf xdktoHrsm;udk em;pdkufvsuf&SdpOf avjyif;wpfcsuf okwf
vdkufojzifh a&SUwGif ydwfqD;umoef;vsuf&Sdaom qD;ESif;rsm; vGifhpifaysmufuG,foGm;&m
uReaf wmfonf awmifajc&if;wpfco k Ykd a&mufaeaMumif; od&ygonf/ xdak e&mrS arQmMf unhf
vku d af omf tdraf jc 100-90cefY&&dS m &Gmwpf&mG udjk rif&í &Gm\eHab;wGiv f nf; woGio f iG f
pD;aeaom acsmif;wpfacsmif;&Sd\/ acsmif;\ eHab;wGif umuD,leDazmif; 0wfxm;onfh
vlwpfpo k nf tcsKd U xrif;[if;rsm;udk csujf yKwv f suf tcsKd Uvnf; pm;zG,af omufz, G rf sm;udk
jyifqifvsuf&SdMu&m olwdkY\ tBuD;tuJESifhwlol rsufESmjzLvlrsdK;wpfOD;onf &Gufzsif
wJuav;wpfck\ a&SUwGif yufvufukvm;xdkifay:üxdkifum aq;wHudk at;aq;
Nrdef,SufpGm aomufvsuf&Sd\/ ol\ eHab;wGif reD;ra0;ü umuD,leDazmif;ESifh cg;wGif
ajcmufvHk;jyL;wpfvufxkd;xm;aom vlwpfa,mufonf owif;pmudk zwfvsuf&Sd\/
olwdkY\ eHab;reD;ra0;üum; aoewfrsm;udk pkyHkaxmifxm;onfudk jrif&\/
xdkvlwpfpkrSm ykvdyftzGJUrSaomfvnf;aumif;? ppfwyfaomfvnf;aumif; jzpfwef&m\/
olwYkd\ at;aq;pGm aeyHak xmufaomf ab;tEÅ&m,fuif;&Si;f aom ae&mwpfck vGwv f yfpmG

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 84

pcef;csí aeMujcif;jzpf[ef&adS vonf/ olwYkd ausmbuf&dS &Gmuav;ürlum; vloal v;yg;


tpteudrk Q rjrif&onft h jyif ]]acG;wpfaumif aMumifwpfNrD;}}rQ r&So d uJoh Ykd wdwqf w
d vf suf
&SdvS\/ vlaetdrfajcrsm;aom &Gmwpf&Gmjzpfygvsuf ,ckuJhodkY vlolt&dyftaiGUudkrQ
rjrif&bJ &Sdaeonfudk uRefawmfonf pOf;pm;ír&Edkifatmif &Sdaeav\/
xdkcPü xl;qef;aom tjzpftysufwpfckudk atmufygtwdkif; awGU&Sd&awmh\/
&GmbufqrD mS aoewfow H pfcsuf Mum;vku d &f NyD;aemuf awmpyfcsHKykwrf sm;twGi;f rS 0g;ceJ
nmoHay;um w[kefwnf; xGufívmaom vlwpfpkudk awGUjrif&\/ xdkolrsm;onf
aoQmifrsm;udk wpfapmif;xH;k um ud, k w
f iG f tuÐsryg? cg;awmif;rsm;udk ajrSmifatmif usdKuf
xm;NyD;vQif "m;?vSH? av;? jrm;? cuf&if;cGESifh ykqdefygrusef udkifqGJvsuf&SdMuavonf/
xdkolrsm;onf acsmif;urf;ab;wGif at;csrf;pGm pcef;csvsuf&Sdaom ,leDazmif;0wf
vlwpfpktm; twif;0ifa&muf xdk;ckwfMuawmh\/ ,leDazmif;0wfrsm;u rarQmfvifhbJ
½kww f &ufwu kd cf u
kd jf cif;udk cH&aomaMumifw h pfaMumif;? vufeufrsm;vnf; vufrjhJ zpfae
ojzifw h pfaMumif; twif;ajy;0ifvmaom vlwpfp\ k vufcsujf zifh twk;H t½H;k usq;kH Muukef
\/ ,leDazmif;0wfrsm;xJrS vlESpfa,muf? oHk;a,mufonf ½kwfw&ufowd&[efjzifh
aoewfrsm;pkíaxmifxm;aom ae&modYk twif;ajy;oGm;av\/ odYk aomf 0ifa&mufwu kd f
cku
d of rl sm;rSm xdak e&modYk a&mufEiS Nhf yD;jzpfí ajy;vmolrsm;onf vrf;üyif vJusMu&uke\ f /
rsufESmjzLteD;ü owif;pmzwfaeolonf ½kwfw&uf rwfwyf&yfvdkufNyD;vQif
cg;rS ajcmufv;kH jyL;udx k wk íf vlq;kd rsm;tm; wwfEikd o f rQ ckcyH pfcwfao;\/ odYk EiS hf vlq;kd
ESpfa,muf?oHk;a,mufrSm ajcmufvHk;jyL;usnfqHoifhum vJusoGm;onfudk jrifvdkuf&
aomfvnf; vlqdk;rsm;rSm tiftm;rsm;vSojzifh ajcmufvHk;jyL;ESifhvlrSm wpfcPcsif;üyif
ESpfydkif;? oHk;ydkif;jywfíoGm;avonf/
xdkcPü uRefawmfonf acsmif;udkjzwful;oGm;NyD;aemuf wdkufcdkufvsuf&Sdaom
ajrjyifteD;odkY a&mufvmcJhNyD;vQif wkdufyGJudk raMumufr&GHU Munhfaerd\/ xdktcsdefwGif
vlq;kd rsm;onf rsuEf mS jzL\wJukd 0dik ;f &Hwu kd cf u kd v
f suf &Sad ecJah vNyD/ tb,faMumifq h akd omf
rsuEf mS jzLonf ab;tEÅ&m,fukd jrifonfEiS w hf pfNydKief uf ol\wJtwGi;f odYk ajy;0ifomG ;vQif
wJtwGif;rSaeí aoewfESpfvufjzifh ckcHí aeaomaMumifhaywnf;/
uRefawmfhrSm rcHcsifaompdwfrsm; ay:vmcJhonfESifh oHk;ydkif;jywfíaeaom vl\
tavmif;teD;okdY trSwfrJh csOf;uyfoGm;NyD;vQif usíaeaom ajcmufvHk;jyL;aoewfudk
aumuf,lNyD;vQif vlqdk;rsm;tm; pwifypfcwfawmh\/ odkYESifh uRefawmf\vufcsufjzifh
vlq;kd ESpaf ,muf usq;kH oGm;onfukd jrifvu kd &f ao;\/ xdt k csed w
f iG f wJtwGi;f rS aoewfoH
rsm; wd w f í oG m ;NyD ; vQif wJ u d k v nf ; vl q d k ; rsm;u zsuf q D ; vk d u f M uNyD ; jzpf í
'Pf&maygif;rsm;pGmjzifh aoG;csif;csif;eDvsuf&Sdaom rsufESmjzL\tavmif;udk jrif&\/
uRefawmfonf vufwGifudkifaqmifxm;aom aoewfjzifh teD;qHk;vlwpfa,muftm;
ypfcwfvdkufpOf ]]0D}}ceJ toHwpfckudk Mum;vdkuf&NyD;aemuf jrm;wpfpif;onf
uRefawmf\em;xifudk xdrSefpl;0ifav&m wpfcPü uRefawmfhrSm jyif;jyvSaom a0’emudk
cHpm;um ajray:odkY vJusoGm;ygonf/ uRefawmfonf a0'emcHpm;&if; wpfcPrQ

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 85

vl;vSdrfhíaeum aemufqHk; toufxGufoGm;ygonf/


þae&modkY a&mufaomtcg uREkfyfu ...
]]b,fE, S v
hf J udo k ed ;f ausmf ... cifAsm;tckajymaewmawG[m wu,fvm; tdyrf uf
vm;As? 'grS r[kwf&ifvnf; cifAsm; pdwful;csifwdkif; pdwful;aewmrsm;vm;Asm ...}}
]]tif; ... cifAsm;wdkYuawmh tdyfrufrufNyD; pdwful;eJY avQmufajymaew,fvdkY
xifrSmyJ? 'gayr,fh pdwful;vnf;r[kwfbl;/ tdyfrufrufwmvnf; r[kwfbl;/ tck
uRefawmfajymwmawG tm;vHk;[m uRefawmf rsufjrifudk,fawGU awGUcJhwmcsnfhyJcifAsm}}
xdktcg aq;q&mBuD; OD;xifbGm;u ...
]]udkif;av ... udkodef;ausmf ajymrSmom a&SUqufajymyg}}
xdktcg udkodef;ausmfvnf; ol\Zmwfvrf;udk qufjyefavonf/
]]uReaf wmf\ wpfu, kd v f ;kH rSm pdwaf &m cE¨mud, k yf g wpfpw kH pf&m r&Sad wmhouJo
h Ykd
vlaoESifhrjcm; jzpfíoGm;ygonf/ aemufqHk; uRefawmf\ 0dnmOfwGif ½kwfw&uf
vQyfjyufouJhodkY arSmiftwdusae&mrS tvif;a&mifwpfck zswfceJ awmufyvmygonf/
odkYaomf þodkYjzpf&jcif;rSm uRefawmf\pdwfwGif odjcif;rQomjzpf\/ rsufpdESifhjrif&onfh
t&mr[kwyf g/ xdak emuf uReaf wmfonf ajray:rS xvdu k o f nf[k xifryd gonf/ odYk aomf
uRefawmfhwGif tjrif? tMum;? tawGU tp&Sdaom rnfonfhtm½HkudkrQ rcHpm;Edkifao;yg/
cE¨mudk,fwnf;[laom 0dnmOfuom ajray:rSxjcif; jzpf[efwlygonf/ uRefawmf\
½kyftavmif;onfvnf; ajray:ü yHkvsufom;vJum em;xifwGif jrm;wpfpif;pdkufvsuf
OD;acgif;wpfckvHk; ½kyftqif;ysufum 'Pf&mtrsdK;rsdK;jzifh jynfhESufaeygonf/ xdkt&m
tm;vHk;onf uRefawmf\rsufpdjzifh jrifjcif;r[kwfbJ uRefawmf\ 0dnmOfü todÚmPf
jzpfay:vmjcif;rQom jzpfygonf/
odkYESifh uRefawmfonf aoíusef&pfaom uRefawmf\ ½kyftavmif;udk jyefí
rMunhb f J xdak e&mrSxu G cf NhJ yD;vQif vmcJah omvrf;twdik ;f jyefc\ hJ / usm;opfEiS ahf wGUaom
ae&modkY a&mufaomtcg uRefawmf\ 0dnmOfwGif vQyfppf"mwfvdkufjcif; cH&bdouJhodkY
zswf c eJ wzef j zpf í oG m ;NyD ; vQif cE¨ m ud k , f taumif t xnf B uD ; bG m ;ceJ
ay:aygufvmawmhonf/}}
ponfjzifh ol\Zmwfvrf;udk ed*Hk;csKyfavonf/
q&mOD;xifbGm;onf £ajE´&pGm xdkifae&mrS ...
]]udkif; ... armifodef;ausmf? rif;ajymwmawG tm;vHk;[m tdyfrufrufwmyJvm;/
wu,fukd,fawGU tjzpftysufyJvm;qdkwmawmh pOf;pm;vdkYrjzpfEdkifbl;/ 0dnmOfqdkwm
vufqyk v f ufuikd f jyEdik w f t hJ &mrsKd ; r[kwb f ;l uGUJ / NyD;awmh igud,k w f ikd v
f nf; pdwyf nmq&m
wpfa,mufjzpfavawmh pdwfynmq&mrsm;&JU &SmazGawGU&Sdxm;wJh tcsufwpfcsuf&,fvdkY
omrn rSwx f m;&awmhrmS yJ/ udik ;f av ... 'D[mawG tomav;xm;NyD; rif;udk ig jyp&mav;
wpfck&Sdw,f/ NrdKUtkyfrif;yg wqdwf uRefawmfhtdrfcef;xJ <uyg}}
[k ajymavonf/
okYdEiS hf uREykf Ef iS hf udo k ed ;f ausmw f Ykdonf tdraf y:xyfoYkdwufcMhJ uNyD;vQif q&mBuD;\

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 86

tdrfcef;xJodkY a&mufaomtcg q&mBuD;OD;xifbGm;onf ol\ ,leDazmif;aowåmxJwGif


atmufqHk;ü odrf;íxm;aom "mwfyHka[mif;wpfckudk xkwfjyav\/ "mwfyHkrSm ESpf?v
&SnfMumvSNyDjzpf&m t0ga&mifrsm;yif oef;vsuf&Sd&m uRefawmfESifh udkodef;ausmfwdkYrSm
rD;a&mifatmufwGif "mwfyHkudk acgif;csif; xdvkrwwf iHkYíMunhfrd\/ "mwfyHkrSm touf
25 ESpfcefY&Sd vlwpfa,muf\ yHkjzpfí rsufESmrSm yg;pyfNyJyHk? rsufvHk;jyL;í0dkif;yHk? yg;cGufyHk?
em;xifcsdKihfyHkrSpí udkodef;ausmfESifh cRwfpGwfxm;bdouJhodkY wlavonf/
"mwfyHkudkjrifonfESifh wNydKifeuf udkodef;ausmfonf twefMum tHhtm;oifhum
MuufaoaoíaeNyD;aemuf ...
]]'Dm” wfyHk b,folY"mwfyHkvJ OD;av;}}
]]"mwfyHkausmbufvSefMunhfav ... pm&Sdw,f}}
udkodef;ausmfonf "mwfyHkudk ausmbufodkY vSefvdkuf&m ]]armifausmfodef;}}[k
cJwHjzifh tvGefarS;rSdefpGm a&;xm;aom pmvHk;rsm;udk awGU&\/ "mwfyHkbufürl ]]jynfNrdKU
ay:vmMunf "mwfyHkwdkuf 1920ck}} [k "mwfyHkqdkiftrnfESifh ouú&mZfyg yg&Sdí xdkpmvHk;
rsm;yif ESpfv&SnfMumvSNyDjzpfojzifh arS;rSdefaysmufuG,fvkrwwf &SdaecJhavonf/
uREfkyfvnf; xdk"mwfyHkudk jrifvdkuf&aomtcg udkodef;ausmfuJhodkYyif tHhtm;oifh
vsuf&Sdav\/
xdkYaemuf udkodef;ausmfu ...
]]pmu armifausmfodef;qdkyguvm; OD;av;&JU}}
]]at; ... [kwfw,f? OD;av;&JU tifrwefcspfwJh oli,fcsif; udkausmfodef;wJh?
tck&Sd&if OD;av;eJY toufcsif; rwdrf;r,drf;ayghuG,f? odkYayr,fh *VKefawGxpOfu crsm
aooGm;&&Smw,fuGJU}}
xdktcg uREfkyfu ...
]]q&mBuD;? tJ'Dudkausmfodef;aoyHk wqdwfavmuf ajymjyygvm;cifAsm/
uRefawmfwdkYvnf; Mum;&atmif ...}}
]]tif; ... ajym&wmayghav/ *VKefolykefawG xwm[m 1930 ckESpfuqdkawmh
cktcsdefxd ESpfaygif; 20avmuf MumoGm;NyD/ NrdKUtkyfrif;wdkYtouf tvGefqHk;touf
tvGefqHk; 4? 5ESpfavmufyJ &SdOD;r,faygh}}
]]rSefygw,fcifAsm? 'Dtcgu uRefawmf 7 ESpfom;avmufyJ &Sdygao;w,f}}
]]udpu ö awmh a[m'D om,m0wDe,frmS tcGeaf wmf ray;rIupNyD; yxrjzpfvmwJh
udpyö gyJ/ awmom;eJY v,form;? qif;&Jom;vlxkudk aq;q&m q&mpHqdkwJhvlu acgif;
aqmifNyD; tpd;k &bufom;rSeo f rQ &GmolBuD;rusef owfawmhwmyJ/ b,ftcsed f b,ftcgu
BuHpnfxm;w,fawmh rajymwwfygbl;/ b,faeYb,f&ufu jzpfw,fawmh twdtus
OD;av; rajymEdkifbl;/ olwdkY olykefpNyD; xwJhaeY[m 1292ck? jymodkvqef;? 4&ufaeYyJ/
odkYayr,fh tpdk;&rSwfwrf;t& 1930ck? 'DZifbmv? 22aeYnvdkYqdkw,f .../ jrefrmjynfrSm
t&ifu 'DvdkrsdK;awG rBuHKzl;avawmh awma&mNrdKUyg wkefvIyfoGm;w,f/ vlawG[m
upifhuvsm; ajy;vTm;MuNyD; jrefrmjynfwpfjynfvHk; ajcmufjcm;oGm;w,fuGJU/ q&mpH[m

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 87

olYvlawGudk wyfzGJUNyD; yxr tpdk;&ykvdyfwyfudk wdkufapw,f}}


]]olwdkYrSm vufeuf&SdvdkYvm; q&mBuD;&JU}}
]]yxrawmh vufeuf&w,fvYkd b,f&OdS ;D rvJ NrdKUtkyrf if;/ "m;a&m?vSaH &m? av;a&m?
jrm;a&m? ykqed ?f "m;r? cuf&if;cGrS rusef &&mvufeufuikd Nf yD; wdu k Mf uawmhwmyJ/ aemuf
tpdk;&u ppfwyfawGbmawGeJY ESdrfeif;awmh olykefawGbufrSm tawmfyif tustqHk;
rsm;ygw,f}}
]][kwfuJh/ uRefawmfwdkYrdbawGvnf; ajymoHMum;zl;ygw,f}}
]]'Dvkd tpd;k &ppfwyfawGbmawGeYJ rESrd ef if;cif jynf? aygif;wnf? om,m0wDrpS NyD;
tJ'Dtem; ywf0ef;usifrSm&SdwJh ykvdyftzGJUawG[m tawmfyJ cHvdkuf&Muw,f NrdKUtkyfrif;}}
]]rSefwmayghcifAsm? olwdkYu vluvnf; rsm;wmudk;cifAsm}}
]]ykvyd af wGowf? &GmvlBuD;awG acgif;jzwfeYJ wcsKd U&GmawGuvnf; olwYkdukd vltm;?
aiGtm;eJY axmufyHhMu&w,f/ ydkufqHaMu;aiG &SdwJhvlawGu nus&if udk,fhtdrfawmif
rtdyf0HhMubJ oifhavsmf&mrSm ykef;tdyfMu&w,f}}
]][kwfuJh? uRefawmfi,fi,fu ajymoHMum;&zl;w,fcifAsm}}
]]tJ'Dvdk om,m0wDupNyD;xawmh jynfa&m? o&ufe,fa&m? umra&m wpfcg
wnf; xMuwmayghuG,f/ awmfawmfowdåaumif;wJhvlawGu Adkvf?vlpkNyD; tpdk;&
t&m&S?d t&mcHreS o f rQ ]]awGU&mocsKØ if;"m;rqdik ;f }} qdo
k vdk owfMuwmygyJ/ t&yfom;rsm;rSm
umuDtuÐsawmif r0wf0HhMubl;/ NrdKUtkyfwdkY? 0efaxmufwdkY? ta&;ydkifwdkYqdkwmawmh
zdefYzdefYwkefatmif aMumufaeMu&wmaygh}}
]][kwfwmy cifAsm}}
]]'geJY jynfe,fwpf0dkuf olykefawGxaewkef; tif;r&Gmwpf0dkufrSm tifrwef
aomif;usef;aewmeJY jynfNrdKUu &mZ0wf0efBuD; rpöwmaMomfpwifudk,fwdkif olYwynfh
vufom;awGeYJ wpfcgwnf; vdu k of mG ;w,f/ vufeufawGvnf; tpHt k vif ygwmayghav/
okdYaomf ,ckacwfvdk ]]pwif;}} ]]b&if;}}wdkY vufypfAHk;wdkYawmh rygbl;/ 'geJY olwdkY
owif;&NyD;xm;wJh &Gmuav;em;a&mufawmh olwdkYvnf; yxr &Gmudk0ifNyD; &SmMuwmyJ/
odkYaomf &GmxJrSm vlwpfa,mufrS rawGU&awmhbl;wJh NrdKUtkyfrif;&JU/ 'g[m olykefbufu
olwdkYvmr,fhtaMumif; wifBudKNyD; owif;&vdkYjzpfrSmaygh/ olykefqdkwmuvnf; acgif;u
csdKaygufwmrS r[kwfbJ/ &GmxJu "m;qGJNyD; awmpyfxGufoGm;&if olykefjzpfoGm;wmyJ/
olwdkYrSmvnf; NrdKUrSm uif;axmufolvQdKawG &SdrSmaygh/ 'D&mZ0wf0efBuD;uvnf; c&D;yef;
vmwmeJY &Gmtjyifu acsmif;urf;eHab;rSm olYwynfv h ufom;ykvyd af wG &mZ0wftyk af wGeYJ
at;at;aq;aq; pcef;csaewmudk;/ tJvdkpcef;csvdkY 1 em&Domomavmufom &Sdao;
&Gmbufqu D aoewfazmufow H pfcsuf Mum;vdu k &f wmeJY jAKef;qdk *VKefwyfom; 50ausmf
60avmuf wpfcgwnf; awmpyfuxGuv f mNyD; olwYkd vpl uk kd twif;0dik ;f ckwaf wmhwmygyJ/
NrdKUtkyfrif;&,f ykvdyfom;awGrSm vufeuftjynfhtpHkygw,fqdkayr,fh ygvmwJh
aoewfawGukd wpfae&mrSmpkNyD; axmifxm;owJh *VKefawGu tJ'aD oewfawG axmifxm;
wJhae&mudk yxr 0ifNyD;pD;awmhwmygyJ/ wu,fh awmom;BuD;awGayghav/ qHyif&SnfeJY

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 88

qdkawmh aoQmifudkwapmif;xHk;? csnfvHkcsnfudk ajrmifavmufatmif cg;awmif;usdKufNyD;


wdkufMuw,f/ "m;a&m? vSHa&m? cuf&if;cGa&m? ykqdefa&m? wcsdKU av;eJYjrm;awGawmif
ygw,fqdkyJ NrdKUtkyfrif;&JU}}
]][kwfuJh/ &&mvufeuf udkifvmMuw,fqdkygawmhcifAsm}}
]]ykvyd af wG[m ckczH Ykdawmif tcsed rf &bJ olyek af wGvufcsuef YJ wpfcgwnf; "m;pm?
vSpH m jzpfMu&wmygyJ/ tJ't D xJrmS ukov dk u
f q H ;kd csiaf wmh usKyfoil ,fcsi;f armifausmo f ed ;f
qdwk vhJ u
l acsmif;[db k ufu &Gmwpf&mG tvnfvmwmeJY BuHKBudKuNf yD; aoewfoaH &m? xd;k ckwf
oHawGa&m Mum;&wmeJY &Gmjyifxu G w f mud;k NrdKUtkyrf if;&JU/ &Gmtjyifa&mufvYkd ykvyd b f ufu
tiftm;rrQbJ rqefYwefum cHae&wmjrifawmh vlu r[kwrf cHcsiw f vhJ jl zpfawmh acsmif;[dk
buful;oGm;? &mZ0wftkyfvufxJu usefaewJhaoewfudk twif;0ifaumufNyD; olykef
awGudk ypfwmayghav}}
]]awmfawmfowådaumif;wJh vlyguvm; q&mBuD;}}
]]vluawmh cyfydefydef? Avcyfao;ao;yJ/ 'gayr,fh olYa&SUrSm vlrsm;wJhbufu
rw&m;tEdkifusihfwm rcHcsifwmeJY 0ifNyD;ulwmeJYwlygw,f/ 'geJY olypfvdkufwm
*VKefESpfa,mufoHk;a,muf aoao;w,f/ tJ'DtcsdefrSm olykefbufu ypfvdkufwJh
jrm;wpfpif;[m olYem;xifudkrSefNyD; armifausmfodef;[m ae&mrSmyJ vJaooGm;&Smw,f}}
q&mBuD; OD;xifbmG ;onf tvGepf um;ajymaumif;olwpfa,muf jzpfonft h wdik ;f
txufygtjzpftysufrsm;udk pdwfa&mudk,fyg ajymqdkvsuf&Sd&m uREfkyfrSm olpum;
qHk;onftxd em;axmifíaerd\/ udkausmfodef; aoqHk;yHkESifh ,ck udkodef;ausmf
awGUjrifcJh&onfqkdaom tjzpftysufrsm;rSm wpfoa0rwdrf; udkufnDvsuf&SdaMumif;
xdktcgrS owdjyKrd\/
(uREfkyf) ]][m ... 'gjzifh q&mBuD;ajymwJh udkausmfodef; tjzpftysuf[m tck
udkodef;ausmfjrifcJhw,fqkdwJh taMumif;awGeJY wpfax&mwnf; wlaeyghvm; q&mBuD;}}
(bGm;) ]]tif; ... wlwmayghav/ bmjzpfvdkY wlovJqdkwm NrdKUtkyfrif;yJ pOf;pm;
Munhfayawmh}}
xdt k csdeüf udo k ed ;f ausmfrmS q&mBuD;wdu k af om aq;wpfcu G u f kd aomufNyD;aemuf
tdyf&may:wGif tdyfpufvsuf &SdaeavNyD/ q&mBuD; OD;xifbGm;onf udkodef;ausmf\
ezl;udk ajz;nif;pGm prf;oyfNyD;aemuf ...
]]tif; ... tzsm;aoG;0ifvmw,fAsdKU/ b,fhES,fhAsm ... wpfaevHk; aeylusJusJ
BuD;avQmufomG ;? nusawmh avuwdu k ?f ESi;f awGuuseYJ tat;rdNyD; vmwmaygh/ b,fcEH ikd f
yghrvJ}}
ponf j zif h wpf u d k , f w nf ; nnf ; nLvsuf & S d a v\/ ud k o d e f ; ausmf
tdyfaysmfoGm;aomtcgrS q&mBuD;onf uREfkyftm; ol\ tjzpftysufrsm;udk tukeftpif
zGifh[ajymqdkawmhonf/
q&mBuD;\ ajymjycsufrSm olonf jynfom;Zmwdjzpfí i,fpOfu ausmif;q&m
udak usmo f ed ;f qdo
k El iS hf tvGecf spcf if&if;ES;D aom rdwaf qGjzpfaMumif;? *VKefoyl ek rf sm; xpOfu

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 89

tif;r&GmwGif&Sd&m ol\ rdwfaqG udkausmfodef;rSm acsmif;\ wjcm;buf&Sd &Gmuav;wGif


&Sdaeí udkausmfodef;rSm r[kwfvQif rcHwwf? pdwfqwfaomolwpfa,mufjzpfonfhtjyif
wdkif;jynf\ qdwfNidrfom,mrIudk zsufqD;aeaom olykefrsm;tm; rkef;wD;oljzpfaMumif;?
jynfNrdKUrS &mZ0wf0efBuD; rpöwmaMomfpwifEiS hf vufatmuf ykvyd t f zGUJ udyk g *VKefoyl ek rf sm;
0dkif;&HwdkufcdkufpOfu olonf wdkufyGJjzpf&modkY trSwfrxif a&mufoGm;cJh&m ol\rdwfaqG
&mZ0wftkyf udkarmifarmifqdkolrSm olYrsufaphatmufüyif towfcH&ojzifh pdwfxJwGif
rcsifhr&Jjzpfum tpdk;&bufrS 0ifa&mufulnDcJhaMumif;? xdkpOfu vlr&Sdaom&GmxJodkY
[if;auR;[if;vsmrsm; &SmazG&efoGm;aeaom ykvdyfom;wpfa,mufrSm uHtm;avsmfpGm
olykefrsm;vufcsufrS vGwfajrmufoGm;ojzifh txufygtjzpftysuftm;vHk;udk
jyefíajymonfhtwkdif; udkausmfodef; aoqHk;&yHkudk xdkykvdyfom;uav;xHrS od&aMumif;?
aemufESpfaygif; 20 eD;yg;cefYMumí rdrdonf om,m0wDNrdKUodkY a&mufvm&m vluHkxH
wpfOD;\ om; ajrydkif&Sif udkodef;ausmfESifhawGU&m udkausmfodef;qdkolESifh wpfax&mwnf;
cRwfpGyfxm;ouJhodkY wlvSojzifh udkausmfodef;\udk,fpm; rdwfaqGopf&acsNyD[k rdrdESifh
eD;pyfcspfcifatmif BuHpnfcJhaMumif;? xdktcg udkausmfodef;rSm rsufESm wpfjcrf;udkufaom
a&m*g&Sdaeojzifh rdrdrSmvnf; ,cifu tpdk;&bGJU& q&m0efwpfOD; jzpfcJhzl;onfhtwdkif;
udo k ed ;f ausmaf &m*gudk ukocJah Mumif;? aemufq;kH wGif a&S;a&pufa[mif;aMumifah yavmrod?
wpfa,mufESifhwpfa,muf wl0&D;ru om;tzavmufcspfcifum wpftdrfwnf; twl
aexdik cf MhJ uonfh tajctaeodYk wikd f a&mufcahJ Mumif;? wpfaeYaeYwiG f *VKefrsm;vufcsujf zifh
toufqHk;cJh&aom rdrd\ rdwfaqGa[mif; udkausmfodef;\ "mwfyHkudk xkwfjyNyD;vQif
tusdK;taMumif;udk ZmwfvSefajymrnf[k pdwful;cJhaomfvnf; ajym&ef taMumif;
rwdkufqdkifcJhojzifh ,aeYrSom uREfkyftm; oufaotjzpfxm;í udkausmfodef; "mwfyHkudk
xk w f j yNyD ; aemuf rd r d w pf O D ; wnf ; omod o nf h þvQd K U0S u f c suf u d k tcgtcG i f h
oifhonfhtm;avsmfpGm ajym&jcif;jzpfaMumif;ESifh ed*Hk;csKyfav\/
Ä Ä Ä

,ck 1951ck ESpOf ;D avmufrS pí pma&;oluREykf o f nf &efuek Nf rdKUodYk a&muf&v dS m&m


wpfaeYwGif [Hom0wDNrdKUae touf 20 &Sd ajrydkif&Sif udkausmfodef;onf 96yg;aom
a&m*gjzifh tedpöa&mufaMumif; yg&Sdojzifh uREfkyfvnf; [Hom0wDNrdKUwGif þrQavmuf
toufi,fonfh ajrydik &f iS f udak usmo
f ed ;f [lír&Sd ]]udo
k ed ;f ausm}f }rsm; jzpfaeavoavm[lí
pdwCf eruif;jzpfum odvakd Zmjzifh csucf si;f yif [Hom0wDowif;pmwdu k o
f Ykd oGm;a&mufchJ
\/ aMumfjimbufqikd &f m refae*smESiahf wGUí tusdK;taMumif; ar;jref;ajymqd&k m refae*sm
onf oufqikd &f m zdrk ifuakd c:í taMumif; ar;jref;ajymqd&k m rlvpmwGif udak usmo f ed ;f r[kwf
udkodef;ausmfjzpfonfudk awGU&avonf/ þrQomruao;þaMumfjimxnfh&ef ydkYolrSm
vnf; aq;q&mBuD; OD;xifbmG ;jzpfojzifh xdt k cgrS uREfyk rf mS oHo,uif;oGm;avonf/
þtrSm;um; aMumfjimpmpDol pmpDorm;av;\trSm;jzpfaMumif; aemufq;kH owif;pmwdu k f
rS 0efcHawmh\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 90

pmpDorm;wdkY\ trSm;yifjzpfapumrl ]]udkausmfodef;}}ESifh ]]udkodef;ausmf}}wdkYonf


þtcsdeftxdvkdufí wlaeonfrSm tHhMozG,fwpfckjzpf\/ q&mBuD;OD;xifbGm;\
rdwfaqGa[mif; ausmif;q&mudkausmfodef; aoqHk;cJhonfrSm 21ESpfcefYrQ &SdNyDjzpfí ,ck
ajrydkif&Sifuav; udkodef;ausmfrSmvnf; touf 20 twGif;odkY 0if½HkrQ&Sdao;&m þtcsuf
udvk nf; uREykf f eufepJ mG pOf;pm;rd\/ aemufq;kH tcsurf mS ]]ausmo f ed ;f }}udk ajymif;jyefveS v
f Qif
]]ode;f ausm}f } jzpfí ]]ode;f ausm}f } udk ajymif;jyefveS v
f Qiv
f nf; ]]ausmo
f ed ;f }} jzpfaomtcsuyf if
jzpfavonf/ xdkvlESpfa,mufwdkY\ b0rSm rnfuJhodkY qufoG,fjcif;rsm; &Sdavoenf;/
txufyg tjzpftysufqef;uav;ü uREkfyfudk,fwkdif txl;xifjrifcsuf
ra&;vdkay/ pmzwfolrsm;tay:üom wm0efvTJvdkyg\/

uavmifpHkr*¾Zif;? 1951ckESpf? Zlvdkifv/

aomMumjzL

vlwYkd\0dnmOfonf b0a[mif;udpk eG Yfypfum b0opfoYkd ul;ajymif;oGm; aomtcg


ü b0opf y#doaE¨onf b0a[mif;ESifh tvGefeD;pyfaom ywf0ef;usifüjzpfcJhygrl b0
a[mif;rS tjzpftysurf sm;udk jyefíowd&wwfonf[k ,HMk unfMuavonf/ uREykf w f Ykdonf
tdyrf ufrsm;rufNyD;aemuf tdy&f mrSE;kd aomtcg tdyrf ufrsm;udk rSwrf o d uJo h Ykd xdek nf;twl
,if;y#doaE¨opf wnfvm&aom 0dnmOfonfvnf; twdwfb0rS tjzpf tysufrsm;udk
cyfa&;a&;rQ rSwrf w d wfavonf/ þuJo h Ykd teD;uyfq;kH b0(b0a[mif;)rS tjzpftysuu f kd
jyefíowd&wwfoltm; ]]vl0ifpm;}}[k ac:avonf/
uREfkyfwdkYb0 wpfoufwmwGif ,if;uJhodkY twdwfb0rQ tjzpftysufrsm;udk
jyefíowd&wwfolrsm;tm; tawmftwefawGUjrifzl;&m atmufwGifa&;om;tHhaom
tjzpftysurf mS 'kw, d urÇmppfBuD;rjzpfrD ESpaf ygif;tenf;i,fu &cdik jf ynfe,fwiG f jzpfysuf
cJhonfh tw¬KyÜwdåqef;wpfckjzpf\/
&cdkifjynfe,f ajryHkNrdKUe,fESifh rif;jym;NrdKUe,fMum;wGif ]]iref;vJ}}uRef;ac: uRef;
wpfuRe;f &S&d m xdu
k Re;f BuD;rSm tvGeaf jrMoZmaumif;í xdu k Re;f &Sd ]]vGe;f vH;k ydu
k }f } &Gmuav;rSm
'kwd,urÇmppfBuD; rjzpfrDu tdrfajr 100ausmfcefY &SdNyD;vQif &Gmol&Gmom;rsm;onfvnf;
tawmftwef <u,f0csr;f omaom v,fyikd &f iS ?f ,mydik &f iS rf sm; jzpfavonf/ tdrrf sm;rSmvnf;
trsm;tm;jzifh ysOfaxmif? ysOfcif;? oGyfrdk;tdrfBuD;rsm; jzpfMu\/
ajrydkif&Sifrsm;onf v,frsm;vkyfudkif&mwGif rdrdwdkYcsnf; rEdkifeif;ojzifh
ppfwaumif;e,frS ac:awmvlrsKd ; tvkyo f rm;rsm;udk ol&if;iSm;tjzpf ac:,lapcdik ;f avh&\ dS /
þodkYjzifh yxrurÇmppfBuD; jzpfNyD;ptcsdefrSpí 'kwd,urÇmppfBuD; jzpfonfhwdkifatmif
pyg;aps;uvnf; tawmfaumif;onfhtwdkif; pD;yGm;vrf;ajzmifhcJhMuavonf/
tvGe½f ;kd om;aom a&S;acwfvBl uD;rsm;jzpfMuonft h wkid ;f rdrw d Ykdpak qmif;&&Sad om
aiGrsm;udk bk&m;ykx;kd wnfjcif;? ausmif;? uef? Z&yf? wefaqmif; aqmufvyk jf cif;? tvSL'ge

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 91

jyKjcif;wdkYjzifh tcsdefudk ukefvGefap\/ tu,fí aiGrsm;ydkvQHuvnf; aiG'*Fg;rsm;udk


wpfae&m&mwGif vQdKU0SufpGm jr§KyfESHxm;wwfMuavonf/
xdk ]]vGe;f vH;k ydu k }f } &GmwGif ypön;f Opöm tawmftwefjynfph akH om OD;aumif;atmifcikd f
ESifh a':bkrqdkol ZeD;armifESHwdkY&SdMu&m ¤if;wdkYü jzLcdkifOD;qdkol orD;wpfa,mufom
xGef;um;cJh\/
jzLcdik Of ;D t&G,af &mufvwfaom pdex f eG ;f atmifqo kd l vkvifysKd wpfO;D ESihf tdraf xmif
uscJh&m pdefxGef;atmif\ rdbrsm;rSm ajrydkif&Sifrsm; jzpfonfhtjyif om;tBuD;qHk;jzpfol
pdefxGef;atmifudkvnf; tvGefcspfcifMuonfhtwdkif; om;ESifhacR;rwdkYudk aumif;pGm
vufcx H m;Muavonf/ odYk aomf jzLcdik Of ;D \ rdbrsm;url rdrw d Ykd wpfO;D wnf;aom orD;rSm
rdrdwdkY oabmrwlolESifh cdk;&modkY vdkufajy;&ygrnfavm[k rausreyfjzpfcJhMu\/
wpfESpfcefYtMumwGif jzLcdkifOD;ü orD;av;wpfa,mufzGm;jrif&m xdktcsdeftxd
jzLcdik Of ;D \ rdbrsm;onf pdwq f ;kd rajyao;bJ jzLcdik Of ;D ESihf tquftoG,f rjyKvkycf MhJ uacs/
xdYkaemuf ESpt f enf;i,fcefYMumjyefaom jzLcdik Of ;D wGif 'kw, d orD;i,fwpfa,muf
zGm;jrifjyef&m csDavmufydk;avmuft&G,fodkY a&mufaomtcg uav;rSm tvGefcspfp&m
aumif;NyD;vQif tbGm;jzpfol a':bkrESifh tvGefwlaMumif; aqGrsdK;nmwdrsm;ESifhwuG
tdref ;D csi;f rsm;uyg 0dik ;f 0ef;a0zefajymqdMk uuke\ f / ,if;uJo h Ykd ajymzefrsm;í vmaomtcg
ESpfaygif;tawmfMu pGefYypfxm;cJhaom orD;tay:wGif twefi,f pdwfvnfívmav\/
odkYaomf orD;tay:üum; ,cifutjypfudk tcJraMuEdkifMuao;acs/
xdtk cg t&yfx&J dS tdref ;D csi;f rsm;ESiw hf uG cifriforl sm;uyg OD;aumif;atmifcikd Ef iS hf
a':bkrwdkYrSm wpfaeYwpfjcm; t&G,fa&mufvmNyDjzpfí rMumrD touft&G,fBuD;&ifhum
Z&mydkif;odkY a&mufvmMuawmhrnfjzpfaMumif;? xdktcg tbdk;BuD;? tr,fBuD;teD;wGif
aq;ay;rD;,lyifr&So d jzifh tcufBuHKrnfjzpfaMumif;? orD;ESihf oruftm; tdraf y:odYk rwif
csifapumrl ajr;ruav;wpfa,muftm; ac:,larG;pm;rnfqdkygu tvGefyif avsmfuef
oifhjrwfrnfjzpfaMumif;ESifh wdkufwGef;Mu\/
þuJo h Ykd cifrif&if;ES;D olrsm;u wdu k w f eG ;f vSojzifh aemufq;kH wGif OD;aumif;atmif
cdik Ef iS hf a':bkrwdYkonf a':bkrESiw hf í
l csppf &maumif;vSonfqakd om 'kw, d ajr;ruav;
udk cdik jf zLOD;xHrS awmif;,larG;pm;cJMh uav\/ uav;rSm vltrsm;ajymonfh twdik ;f tom;
jzLí tvGecf spcf sipf zG,f aumif;vS\/ aomMumorD;jzpfonft h jyif tom;vnf; tvGejf zL
aomaMumifh ]]aomMumjzL}}[k trnfay;Mu\/ aomMumjzLrSm twefi,f BuD;jyif;vmaom
tcg trnfESifhvdkufatmif jzLjzLazG;azG; a&aq;ig;uJhodkY &SdaeNyD;vQif EIwfoD;aumif;
vQmyg;uav;wpfOD;jzpfí tvGefpum;rsm;\/ rmevnf;BuD;\/ r[kwfrcH uufuuf
vefatmif &efawGUwwf\/ odkYwapvnf; tbdk;BuD;tr,fBuD;rSm þuJhokdY rmeBuD;í
r[kwrf cH &efawGUwwfonfuykd if aomMumjzLtm; tcspBf uD;cspcf MhJ u\/ tpp tvdv k u
kd f
cJMh u\/ odYk EiS hf aomMumjzLonf bd;k bGm;rsm;vufxw J iG f w,kw,BuD;jyif;í vmcJ&h av
\/
12 ESpforD;t&G,fodkYa&mufvwfaomf aomMumjzLonf tvGefyif csufcsuf

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 92

csmcsm&Sv
d o S jzifh tbd;k tbGm;rsm;\ tonf;pGjJ zpfíaeawmh\/ wpfaeYwiG f tbd;k tbGm;
rsm;onf aomMumjzL\a&SUa&;udk arQmaf wG;vsuf rdrw d YkdacR;enf;pmjzifh pkaqmif;xm;onfh
aiGrsm;udk vQdKU0Supf mG jr§KyfEx
HS m;&m ae&modYk aomMumjzLtm; ac:oGm;um aiGt;kd wpfv;kH udk
jyav\/ xdkaemuf tbdk;tbGm;rsm;u ,if;ypönf;rSm rdrdwdkYwpfoufwmwGif acRwmpGm
pkaqmif;vmcJah om ypön;f jzpfaMumif;? pOft h ;kd xJwiG f aiG'*Fg;wpfaomif;&Sad Mumif;? aomMumjzL
onf xdkaiGtdk;udk rdrdwdkYaoqHk;NyD;aemufrS wl;azmf,l&rnfjzpfaMumif;? rdrdwdkYraoqHk;rD
rnfonfeh nf;ESirhf Q ,l&rnfr[kwaf Mumif;? þtaMumif;udv k nf; rnfoYl tm;rQ rajymbJ
xm;&rnfjzpfaMumif;? tu,fí rdrw d Ykd tvdu k kd qefYusifí rdrw d Ykd raorD wl;azmf,cl ahJ omf
trsdK;rsdK;aom ab;'ku©wkdYESifh awGUBuHKvdrfhrnfjzpfaMumifhjzifh rSmxm;av\/ xdktcg
aomMumjzLuvnf; tbk;d tbGm;rsm; qE´twdik ;f rnfoYltm;rQ todray;bJ aus;Zl;opöm
udk apmifhxdef;ygrnf[k uwdjyKavonf/
Ä Ä Ä

aomMumjzL t&G,o f Ykdra&mufryD if tbd;k jzpfol OD;aumif;atmifcikd f uG,vf eG af v


onf/ xdkYaemufwGifum; usef&pfoltbGm; a':bkrESifh orD;jzLcdkifOD;wdkYonf ,cifuJhodkY
pdrf;pdrf;um;um; r&SdMuawmhbJ wpfa,muftdrfodkYwpfa,muf 0ifxGufoGm;vmum
&SdaeMuukef\/
aomMumjzL tcsdeft&G,fa&mufvmaomtcg ¤if;\vSyaom *kPfowif;onf
&GmeD;csKyfpyfodkY ysHUESHUum t&G,fa&mufaom vkvifysdKumvom;rSeforQ aomMumjzLtm;
rydk;yef;ol r&Sdoavmufyif jzpfawmh\/ ,if;uJhokdY ydk;yef;olrsm; teufrS ]]iref;uRef;}}
tygt0if jyifacsmif;&GmrS armifBudKifxeG ;f qdo k l vkvifysKd uav;wpfO;D ESihf aomMumjzLonf
cspfBudK;oG,frdavonf/ odkYaomf þtaMumif;udk aomMumjzL\ rdcifESifh tbGm;jzpfol
a':bkrwdkY rodMuao;acs/
aomMumjzL\ rdbrsm;ESihf tbGm;a':bkrwdYku aomMumjzLtm; Muufa&BuD;&GmrS
ajrydkif&Sif\ om;wpfa,mufESifh aphpyfxm;NyD; jzpfavonf/
þuJhodkY aomMumjzLtm; aphpyfxm;NyD;jzpfaMumif; armifBudKifxGef;ESifh
aomMumjzLwdYk od&MdS uaomtcg rdbrsm; tpDtpOf rOD;rD aomMumjzLonf &nf;pm;jzpfol
armifBudKix f eG ;f aemufoYkd aumufaumufygatmif vdu k yf goGm;av\/ odYkEiS hf aomMumjzL\
rdbrsm;ESifh tbGm;jzpfolwdkYonf rdrdwdkYqE´udkvGefqefaom aomMumjzLtm; vHk;0
tqufjzwfvdkufavonf/
armifBudKifxGef;\ rdbrsm;um; v,fydkif,mydkifr&SdbJ qif;&JEGrf;yg;olrsm;
jzpfonhftwdkif; aetdrfrSmvnf; v,fwJomomrQ &SdNyD;vQif usOf;ajrmif;vS\/ odkYESifh
armifBudKifxGef;onf ZeD;onf topfpufpufuav;tm; aqGwpfp rsdK;wpfpawmfpyfol
v,form;wpfa,muf\ tdrfuav;wGif xm;&&Smavonf/
þodYkjzifh ,cifu ]]0wfaumif;pm;vS}}jzifh <um;<um;0if0h ifh aecJ&h aom aomMumjzL
rSm a,mufsm;buf rdbaqGrsdK;rsm; ay;urf;axmufyHhaom aiGuav;rsm;jzifh NcdK;NcHpGm

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 93

oHk;pGJaexdkif&&Smawmh\/
tcsdefrSm 6 vausmf 7 vcefYrQ Mum&SdNyD;jzpf&m xdktwGif; aomMumjzLonf
tbGm;ESihf rdbjzpfowl Ykdu rdrt
d ay:wGif pdwaf jyvnf&ef 0efcsawmif;yefrnfBuHaomfvnf;
txrajrmufcJhay/ tcsdeftawmfMumjrifhNyDjzpfaomfvnf; tbGm;ESifh rdbESpfyg;wdkYonf
aomMumjzLtm; tcJraMuEdkifatmif &SdcJhMuavonf/ þodkYjzifh tcsdefonf wa&GUa&GU
ukefvGefcJhavonf/
Ä Ä Ä

7 vomomcefYMumNyD;aemuf wpfaeYwGif armifBudKifxGef;ESifh aomMumjzL ZeD;


armifESHwdkYonf olwdkYaexdkif&m tdrfukyfuav;rS ½kwfw&ufaysmufoGm;avawmhonf/
aetdrfwGif ZeD;armifESHwdkYtoHudk rMum;&ojzifh a&S;OD;pGm tdrfeD;om;csif;wdkY oGm;a&muf
Munhf½Iaomtcg t drfay:ü aoG;uGufBuD;rsm;udk awGU&NyD; tdrfaxmify&dabm*rsm;rSm
z½dkz&JusJvsuf tdk;cGufrsm;rSmvnf; tpdwfpdwftrTmrTm uGJaeonfudk awGU&\/
þodYk aomMumjzLwdYk aysmufroGm;rDwpfnu wcsdKUtdref ;D csif;rsm;u vifr,m;
&efjzpfoH Mum;&aMumif;? xdak emuf vifur,m;udk tdraf y:rSatmufoYkd ‘&Gww f u kd f qGcJ somG ;
oH Mum;&aMumif;? armifBudKifxGef;toHjzifh ]][Jh ... aomMumjzL? eifhudk taoowfNyD;rS
ig wjcm;oGm;r,f eifov d m;}} [laom Budr;f 0g;aomtoHuv dk nf; tcsKd U Mum;&aMumif;jzifh
ajymqdkvsuf &SdMuukef\/ xdkxufxl;qef;onfrSm aomMumjzLwdkYtdrfESifh rvSrf;rurf;&Sd
acsmif;uav;ab; csHKzkwfwpfckay:wGif aoG;rsm;pGef;aeonfh tusÐwpfxnfESifh vHkcsnf
ud k v nf ; aumif ; ? teD ; wG i f aoG ; rsm; rajcmuf w pf a jcmuf & S d a eaom
"m;ajr§mifwpfvufudkvnf;aumif; awGU&jcif; jzpfavonf/
odkYESifh vifjzpfol armifBudKifxGef;onf r,m;ESifh&efjzpfum aomMumjzLtm;
"m;ajr§mifjzifh xdk;owfNyD;aemuf tavmif;udk wpfae&mwGif jr§KyfESHvdkufvQifaomfvnf;
jr§KyfEv
HS u
kd af yrnf/ odYkr[kwf acsmif;xJoYkd arQmvdu k v
f Qiv f nf; arQmvdu k af yrnf/ xdYkaemuf
vGwf&modkY wdrf;a&SmifoGm;jcif;jzpfrnf[k ,lq&\/
txufygtaMumif;rsm;udk jyifacsmif;&GmrS aomMumjzLESifh aqGrsdK;awmfpyfonfh
rde;f rBuD;wpfa,mufu Mum;vQiMf um;csi;f vGe;f vH;k ydu k &f mG wGif aexdik af om aomMumjzL\
rdbrsm;ESihf tbGm;jzpfox l H oGm;a&muftaMumif;Mum;avonf/ (jyifacsmif;&GmESihf vGe;f vH;k
ydkuf&GmrSm c&D; wpfrdkifomomom a0;\/)
xdt k cg tbGm;a':bkrESihf aomMumjzL\ rdbrsm;jzpfMuaom OD;pdex f eG ;f atmifEiS hf
a':jzLcdik Of ;D wdYk onf tajy;tvTm; vdu k v f mMuNyD;aemuf aomMumjzL\ tdrt f ajctaeESihf
wuG acsmif;urf;yg;wGifawGU&aom ypönf;rsm;udk Munhf½IMuav\/ þokdYqdkvQif
i,fpOfu rdrw d Ykd t&dyw
f MunhMf unhEf iS x
hf m;cJah om ]]aomMumjzL}}onf vifq;kd vifru kd \f
vufcsujf zifh aocsi;f qd;k ao&&SmavNyD[k &ifbwfpnfw;D ½du I Bf uD;wiif idak <u;Muuke\ f /
*½kPma'gaomjzifh rdrdwdkYypfxm;rdojzifh þodkYjzpfavNyD[k ,lBuHK;r&jzpfMuukef\/
teD;w0dkufwGif acsmif;atmufodkY ikyfívnf;aumif;? acsmif;atmuf ½dk;wavQmufodkY

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 94

vnf;aumif; &vd&k jim; &SmazGMuuke\ f / odYkaomf aomMumjzL\ tavmif;udu k m; rawGU&


acs/ odYkEiS hf jyifacsmif;&GmolBuD;rSwqifh oufqikd &f m &JXmeodYkom aemufq;kH wdik w
f ef;&av
\/ &GmodYk jyefa&mufMuaomtcg aoqH;k ol aomMumjzLtm; &nfp;l vsuf oydwo f w
G jf cif;?
qGrf;auR;jcif;trIrsm;udk jyKvkyfum aumif;rIukodkvfrsm;udk trQtwrf;a0Mu\/
Ä Ä Ä

aomMumjzLESihf armifBudKifxeG ;f wdYk xl;qef;pGm aysmufq;kH oGm;NyD;aemuf wpfEpS cf efY


Mumvwfaomf aomMumjzL\ tpfr&if;jzpfaom jzLpdefOD;wGif orD;uav;wpfa,muf
arG;zGm;av\/ xdkorD;uav;&onfhtcsdefESifh ra&S;raESmif;yif aomMumjzL\ tbGm;
a':bkr uG,fvGefavonf/
jzLpdefOD;\ orD;uav;onf tom;jzLí aomMumjzLESifh tvGefwlNyD;vQif
pum;ajymwwfaom t&G,fodkYa&mufvwfaom aomMumjzL\ trlt&mtrsdK;rsdK;udk
jyKvkyfwwf\/ aomMumjzLuJhodkYyif ]]EIwfoD;aumif;vQmyg;}} pum;rsm;\/ r[kwfrcH
uav;csi;f &efawGUwwf\/ ol\ trlt&mrsm;rSm aomMumjzL i,fpOfu trlt&mrsm;ESihf
woa0rwdrf; wlvSonf/ trd&if;jzpfoltm; ]]rr}} [k ac:NyD;vQif tbGm;jzpfol
a':jzLcdik Of ;D tm; ]]tda,mif}} (&cdik pf um;jzifh arar)[k ac:&\/ tbd;k jzpfot l m; tbd;k [k
rac:bJ &cdkifaus;vufpum;jzifh ]]bm;bm;}}[k ac:a0:\/ odkYESifh OD;pdefxGef;atmifESifh
a':jzLcdkifOD;wdkYonf aoqHk;oGm;aom rdrdwdkYorD;uav; aomMumjzLonf rdrdwdkY
orD;tBuD;0rf;odYk 0ifpm;um rdrw d YkdxH jyefa&mufvmNyD[k 0rf;omí rqH;k atmif &SMd uuke\ f /
uav;\ trnfudkvnf; emrnfopf &Smíray;bJ ]]aomMumjzL}}[líyif ,cifb0u
trnfa[mif;udk ay;Muavonf/
rdef;uav; 3-4ESpft&G,fodkYa&mufaomtcg aomMumjzL 0wfcJhzl;aom tusÐ?
vHkcsnfrsm;udk ol0wfcJhaom t0wfrsm;[lívnf;aumif;? tkd;ykwf? csdK;½kyfpaom
upm;p&mrsm;udkvnf; olupm;cJhaom upm;p&mrsm;[lívnf;aumif; ajymavh&Sd\/
aqGrsdK;nmwdrsm;udkvnf; vlBuD;rsm;roif&bJ aomMumjzLi,fpOfu ac:cJhonfhtwdkif;
ac:avh&Sd\/ okdYESifh rdbtbdk;tbGm;rsm;ESifhwuG aqGrsdK;nmwdrsm;uyg ]]aomMumjzL
ta[mif;}} yif aoqH;k íoGm;aomfvnf; ]]aomMumjzL topf}} uav;tjzpf jyefvnfawGU
qHk&MuaomaMumifh uav;tm; tvdkvdkufírqHk; cspfír0Edkifatmif &Sdawmh\/
þuJ h o d k Y rd b tbd k ; tbG m ;rsm;ES i f h w uG aqG r sd K ;nmwd r sm;u t&d y f
wMunhfMunfh&SdaepOf 3cgvnft&G,frQom &Sdao;aom aomMumjzLonf ½kwfw&uf
rnfolrQ rar;bJ rdrdonf tbdk;tbGm;a[mif;rsm;ESifh rnfuJhodkY aexdkifcJhyHk? rnfuJhodkY
cspfcifMuyHk? olYtm; rnfuJhodkY tvdkvdkufMuyHk? tbdk;tbGm;rsm;onf wpfaeYwGif
olYtm;ac:í aiG'*Fg;wpfaomif;xnfí h jr§Kyfxm;aom pOft
h ;kd BuD;udk azmf,&l efrmS xm;yHw
k Ykdukd
ca&aphwGif;us ajymqdkvsuf&Sdav\/
þuJhodkY xl;qef;tHhMozG,faumif;aom pum;rsm;udk ]]vl0ifpm; aomMumjzL
uav;}}xHrS Mum;od&aomtcg vlrrnfuav;pum;yif jzpfaomfvnf; ,kww åd efvaS om

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 95

aMumifh vlojl ywfvwfaomtcsed üf uav;tm; vrf;jyapNyD;vQif xdak e&modYk oGm;a&mufw;l


azmfMunh&f m aiGom;tjynfx h nfx h m;onfh pOft
h ;kd wpfv;kH udk awGUMu&av\/ pOft h ;kd twGi;f &Sd
'*Fg;rsm;rSmvnf; wpfaomif;wdwd&Sdavonf/
xdt
k cg aomMumjzL\ aus;Zl;aMumifh ½kww f &uf ypön;f wd;k wufcsrf;omoGm;&m
wpftdrfom;vHk;vnf; 0rf;ajrmufírqHk;Edkifjzpfum uav;udkvnf; ]]a&Tay:jrwif}}
xm;vsuf trsKd ;rsKd ; tvdv k udk í
f xm;Muav\/ þrQtxd b0a[mif;rS tjzpftysurf sm;
udk od&adS jymqdEk ikd af om uav;rum; rdrw d Ykd xoH Ykd aemifb0wGif jyefvmaom aomMumjzL
vl0ifpm;jzpfonfudk jiif;EdkifzG,f r&SdaMumif;jzifh ,HkMunfrSwf,lvsuf &SdMuukef\/
Ä Ä Ä

odkY&SdpOf xl;qef;aomtaMumif;wpfck ½kwfw&uf ay:aygufvmavonf/


,if;onfum; tjcm;r[kwf? OD;pdefxGef;atmif? a':jzLcdkifOD;tdrfodkY vGefcJhaom
av;ESpaf usmcf efYu aoqH;k NyD[x k if&aom (ajc&maysmufíoGm;aom) aomMumjzLtppfEiS hf
¤if;\vifa,mufsm; armifxeG ;f BudKiw f Ykd bGm;ceJ ay:aygufa&muf&v dS mjcif;yif jzpfavonf/
aoNyD[k wpfxpfcs ,HMk unfxm;aomorD;&if; aomMumjzL þuJo h Ykd rarQmv f ifb
h J
½kwfw&uf a&muf&Sdvmaomtcg OD;pdefxGef;atmifESifh a':jzLcdkifOD;wdkYrSm 0rf;omvHk;qkdYí
rsuf&nfrsm; usrdawmh\/ orD;tay:wGif ,cifu *½kPma'gojzpfrdaom pdwfrsm;
vH;k 0 aysmufíoGm;um aomMumjzL ZeD;armifEw HS Ykd tm; 0rf;omt,fvJ vufcMH uawmh\/
tdrfay:wGif ]]aomMumjzLtopf}} uav;wpfa,muf &SdaeonfhtaMumif;udkvnf;
0rf;ajrmuf0rf;om ajymMu&if; xl;qef;vSaom vl0ifpm;jyoemudk tHMh oírqH;k Edik af tmif
&SdMuawmh\/
aomMumjzLtopfuav;onf vl0ifpm;r[kwfu rnfolayenf;/
aomMumjzLtppfraobJ aomMumjzLtopfuav; jzpfay:vmjcif;onf
rnfonfhae&mrS rnfonfh0dnmOf yl;uyf0ifa&mufvmjcif;ayenf;/
vlraobJESifh vl0ifpm;wpfa,mufjzpfvmjcif;onf tHhrcef; xl;qef;vSonf
r[kwfygavm/
OD;pdefxGef;atmifESifh a':jzLcdkifOD;wdkYonf aomMumjzLjzpfysufcJhyHk tvHk;pHkudk
ppfaq;vsuf&SdMuav\/
(OD;) ]][Jh rdaomMum? eifb,fvrkd sm; ÚmPfqifNyD; wdYkupkd w d yf al tmif vkycf &hJ wmvJ
rdaomMum&,f}}
(jzL) ]]tckraS wmh pdwrf qd;k ygeJYawmh tar&,f ... tarwdYk eYJ tbGm;[m uRefrudk
jyefrMunhfvdkY pdwfemNyD; vkyfrdwmyJ? tarwdkYuvnf; orD;tay: pdrf;um;Muwmudk;
...}}
(OD;) ]]eifaoNyDxifNyD; wdkYwawGa&m eifhtbGm;a&m [dk&Sm'D&Sm b,favmuf
'ku©a&mufMuovJ/ NyD;awmhvnf; aoG;awGawGUawmh eifha,mufsm;tay: awmif
pdwfemMuwmaygh/ aoG;awGu eifbmjzpfvdkYvJ}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 96

(jzL) ]]vlUaoG;rS r[kwfbJtar&JU/ Muufwpfaumifowfpm;NyD; aoG;awGudk


wpf t d r f v H k ; ES H Y atmif y uf x m;? orD ; tusÐ p ud k v nf ; Muuf a oG ; eJ Y vl ; NyD ;
csHKpyfay:wifxm;cJhwmaygh}}
(OD;) ]]"m;ajr§mifuaum}}
(jzL) ]]taruvnf; ½d;k vdu k wf m vGeyf ga&m ... "m;ajr§mifvnf; 'Dtwdik ;f vkyw f m
aygh tar&JU}}
(OD;) ]]tHyh ga&m[,f ... ÚmPfrsm;vdu k w
f m aomMum&,f ... roGm;cifn vifr,m;
&efjzpfNyD; eifhvifu ½dkufao;w,fqkd}}
(jzL) ]]'gaMumifh tarhudk ½dk;w,fajymwmaygh ... vifr,m;&efjzpfw,fqdkwm?
½dkufw,fqdkwm? NyD;awmh udkBudKifu uRefrudk qHyifqGJ? tdrfay:u ‘&GwfwdkufqGJcs
oGm;wmawG[m tm;vHk; [efvkyfwmawGcsnf;aygh tar&JU}}
(OD;) ]]rodEdkifygbl;awmf ... wdkYrSmawmh olrsm;ajymwm ,Hk&wmygyJ/ a&xJrsm;
ESpfowfxm;ovm;vdkY acsmif;xJ ikyf&SmwJhvluvnf;&SmvdkY ... wpf&GmvHk;qlaewmyJ}}
(jzL) ]]'geJY uRerf wdYkvnf; uRerf em;uyfuav;a&mif;NyD; udBk udKix f eG ;f ,mvky&f wJh
vliSm;cav;yg pm;&dwfvkyfNyD; jrefrmjynfudk xGufajy;MuwmyJ/ rEÅav;rSmcsnf; 2 ESpf
avmufMumcJhw,f ...}}
xdYkaemuf rdrw d Ykdonf rEÅav;NrdKU ywf0ef;usif txufjrefrmjynfwcGiw f iG f jzpfovdk
vkyfudkifpm;aomuf aexdkifcJhaMumif;? tbdk;tbGm;rsm;aoqHk;onfudk Mum;&aomtcg
rdbrsm;onf rdrw d Ykd tay: pdwaf jyavmufNyD[k xifrw S o
f jzifw
h pfaMumif;? rdrad rG;&yfZmwd
taygif;toif; rdwfaqGo*F[ aqGrsdK;nmwdrsm;tm; vGrf;qGwfojzifhvnf;aumif;?
taMumif;aMumif;udk axmufum jyefvmcJhjcif;jzpfaMumif;ESifh ajymqdkavonf/
þokYd aomMumjzL ZeD;armifEw HS Ykd onf rdbrsm;tdrw
f iG f at;csrf;pGm aexdik v f suf
&SdMuukef\/ okdYaomf tdk;tdrfxlaxmifolwdkYonf rdbESpfyg;wdkYu xrif;auR;xm;½HkESifh
rNyD;ao;acs/ rdrdwdkYa&SUa&;twGuf ypönf;OpömwdkYudk &SmazG&ayOD;rnf/
odkYESifh wpfnwGif armifBudKifxGef;onf rdrdtvkyftudkifESifh ypönf;Opöm&SmazGa&;
twGuf ZeD;jzpfol aomMumjzLtm; ESD;aESmwdkifyifvsuf &Sdav\/
xdktcgrS aomMumjzLonf wpfpHkwpf&mudk trSwf&NyD;vQif rdrdi,fpOfu tbdk;
tbGm;rsm;jycJhaom aiG'*Fg;wpfaomif; xnfhoGif;jr§Kyfxm;onfhae&modkY oGm;a&mufMu
av\/ odYkaomf xdak e&mwGif ajrrsm;rSm yGvsuf td;k udk rawGU&bJ use&f pfaom td;k &mudo k m
awGU&awmh\/ aemifpHkprf;aomtcg rdrdraobJ vl0ifpm;jzpfonfh ]]aomMumjzLti,f
av;}} u aiGt;kd taMumif; ajymjyojzifh rdbrsm;jzpfMuaom OD;pdex f eG ;f atmifEiS hf a':jzLcdik Of ;D
wdkYu wl;azmf&&SdoGm;NyDjzpfaMumif; od&awmh\/
okdYodavvQif aomMumjzLonf tbdk;tbGm;wdkY rdrdwpfOD;wnf;udkom cspfpEdk;
ojzifah y;aom aiGt;kd udk wl;azmfí ,l&rnfavm[k a'golyek x f avawmh\/ ]]aomMumjzL
ti,f}}udv k nf; rmefrí J ½duk af v\/ xdyk pön;f onf rnfoEl iS rhf Qrqdik f rdrw
d pfO;D wnf;om
ydkifqdkifojzifh rdrdtm; ay;&rnf[k tpfrESifh rdbrsm;xH ZGwfawmif;vsuf&Sdav\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 97

xdt k cg aomMumjzL\ rdbrsm;jzpfMuaom OD;pdex f eG ;f atmifEiS hf a':jzLcdik Of ;D wdYku


þudprö mS Ak'b ¨ mom "r®owftwdik ;f qdu k rdb\ tarGukd om;orD;uom &xdu k of nf/
om;orD;r&SdrSom ajr;jrpfrsm; &xdkufonf/ ,ckvnf; ,if;ypönf; (aiG'*Fg; 10000
ygaomaiGt;kd ) rSm rlv OD;aumif;atmifcikd f a':bkrwdYk \ ypön;f jzpfí olwYkd u, G vf eG o f nfh
tcg orD;jzpfol a':jzLcdik Of ;D wpfO;D wnf;om ydik q f ikd &f xduk o f nf/ aomMumjzLrSm ajr;jzpfí
trdjzpfol a':jzLcdik Of ;D touf&iS v f suf &Sad eorQ r&xdu k af Mumif;? a':jzLcdik Of ;D aorSom
¤if;\orD;rsm;jzpfMuaom jzLpdeOf ;D ESihf aomMumjzL nDtpfrwdYk &xdu k af Mumif; tjyif;txef
jiif;avonf/
i,fpOfuyif EIwfoD;aumif;vQmyg; qwfqwfxdrcHaom ]]aomMumjzL}}onf
rdrt d m; tbd;k tbGm;rsm;u uk, d x f vd ufa&muf jyoay;cJo h jzifh rdrwd pfO;D wnf;om ydik x f ukd f
onfqdkum iref;vJuRef;olBuD;rSwqifh wdkufe,fcHk½Hk;odkY avQmufxm;av\/
wdu k ef ,fvBl uD;rsm;onf trIomG ;trIvmudk ppfaq;NyD;vQif rdom;pkvnf; pdw0f rf;
ruGJ w&m;rQw&mvnf;a&mufatmif aiGwpfaomif;udk oHk;pkcGJí wpfpkudk rdbESpfOD;u
vnf;aumif;? wpfpu k kd tpfrjzpfol jzLpdeOf ;D udv k nf;aumif;? usefwpfpu k kd aomMumjzLu
vnf;aumif; ,lí ausat;Mu&ef qHk;jzwfay;\/
þqH;k jzwfcsufukd tpfrjzpfoEl iS hf rdbrsm;u vufcaH omfvnf; aomMumjzLurl
olwpfOD;wnf;om &xdkufonf[k vufrcHbJ &Sdaeavonf/
odkYjzpfí aomMumjzLonf ,if;aiGwpfaomif;udk rdrd&xdkufaMumif;jzifh
rif;jym;NrdKUe,f oufqdkif&m w&m;½Hk;awmfodkY avQmufxm;pGJqdkavonf/
trIjzpfyGm;í tcsdeftawmfMumNyD;aemuf tqHk;owfwGif ]]um,uH&Sif
aomMumjzLudk,fwdkifu ,if;ypönf;rSm tbdk;tbGm;ydkifypönf; rSefaMumif; 0efcHonfudk
taxmuftxm;jyKí ,if;aiGwpfaomif;pvH;k udk Ak'b ¨ mom "r®owft& tbd;k tbGm;jzpf
ol OD;aumif;atmifcikd ?f a':bkrwdYk \ wpfO;D wnf;aomorD; a':jzLcdik Of ;D wpfO;D wnf;om
ydik qf ikd cf iG &hf adS Mumif; a':jzLcdik Of ;D u ray;vQif rnfow l pfO;D wpfa,mufrQ r&xdu k af Mumif;}}
jzifh qHk;jzwfNyD;vQif aomMumjzLtm; t½HI;ay;av\/
xdktcgrS aomMumjzLonf aiGukefvlyef;jzpfum ol\ avmbESifh a’goBuD;rIwdkY
onf olYtm; aumif;usdK;ray;aMumif; aemifww&m;&um tpfrESifh rdbrsm;tm; 0efcs
awmif;yefawmh\/ rdbrsm;uvnf; wdkufe,fvlBuD;rsm; qHk;jzwfcsufudk oabmwl
cJo
h nft h wdik ;f orD;av; repfemap&ef rdrw d Ykd&aom ypön;f udk oH;k yHw k pfyckH í
JG aomMumjzLtm;
ay;av\/ odYk EiS hf aomMumjzLonf ,cifurSm;cJah om rdrt d rSm;udk aemifw&um tpfrESihf
rdbrsm;pum;udk em;axmifum wpfoufvHk; at;csrf;om,mpGm aexdkifavawmh\/
,cifb0a[mif;u tjzpftysufrsm;udk rSefuefatmif jyefíajymonfqdkwdkif;
vl0ifpm; r[kwfEdkifacs/
aomMumjzLtppfraobJ aomMumjzLtopf vl0ifpm;ruav;[k jzpfay:
a&muf&Sdvmjcif;onf rnfonfhae&mrS rnfonfh0dnmOf a&muf&Sdudef;atmif; aeavbd
oenf;/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 98

rSwcf su/f / txufyg0w¬KrmS 'kw,d urÇmppfBuD;rjzpfrD ESpaf ygif;tenf;i,fcefYu


&cdkifjynfe,fwGif trSefjzpfysufcJhaom tw¬KyÜwådrSefwpfckjzpf\/ um,uH&Sif\ tquf
tEG,frsm;onf ,ck0w¬Küazmfjyaom &Gmi,frsm;teD;wGif &Sdaumif;&SdMuayvdrfhOD;rnf/
okdYjzpfí olwdkY\ *kPfodu©mudk rxdcdkufap&ef emrnftppftrSefrsm;ESifhwuG
&Gmtrnfrsm;udkyg ajymif;vJNyD;vQif &rf;NAJNrdKUom;Zmwd acwfynmwwf &cdkifrdwfaqG
wpfOD;\ tultnDjzifh þ]]aomMumjzL}} 0w¬Kudk a&;om;tyfygownf;/

aomMumr*¾Zif;? 1961ckEpS ?f ZGev


f /

aoG ; pk y f a umif B uD ;

'kwd,urÇmppfBuD;rjzpfrD ig;ESpfcefYavmufu urm&GwfXmewGif Xmetkyf


OD;bdkBuD;qdkol&Sd\/ OD;bdkBuD;rSm wpfaeYaom ae0ifcsdefü aeYpOfrSwfwrf; ('dkif,m&D)udk
tdrfodkY rjyefrD a&;om;vsuf&Sdavonf/
wefaqmifrkef;vqkwf&ufjzpfojzifh tawmfyifat;aomaMumifh OD;bdkBuD;onf
tdrfodkYrjyefrD zefcGufxJwGif usef&Sdaom bD,mtenf;i,fudk armhícsvdkufpOf rdrdESifh
vdkufumwpfckomjcm;aeaom *wfpma&;tcef;xJodkY rdef;rysdKwpfa,mufudk a,mufsm;
wpfa,mufwnf; wGJum ]]wdkifcsuf}}ay;&ef a&mufvmonfudk vdkufumMum;rS &dyfceJ
jrifvdkuf&\/
a,mufsm;onf rdef;rysdK\ vuf0Jbufvufarmif;udk ,k,pGmwGJum pm;yGJa&SU&Sd
ukvm;xdkifwpfvHk;ay:wGif xdkifap\/ rdef;rysdKonf wpfpHkwpfckudk aMumufvefYaebd
ouJhodkY awmifajrmufav;yg;udkMunhfum rsufvHk;rsm; *emrNidrfatmif &Sdavonf/
]]raMumufygeJYawmhuGJU/ *wfxJa&mufvmrS ... bmaMumufp&m&SdawmhvJ/ ykvdyf
awGvnf;&Sdw,f ... Xmetkyfvnf;&Sdw,f}}
]][kwyf gw,f ... uRerf odygw,f/ EdYkayr,hf uRerf jzifh tckxufxd &ifwek w f ek ;f yJ}}
a,mufsm;onf tm;emaom[efjzifh *wfpma&;udkMunhfvsuf ...
]]atmf ... 'gxuf ‘DteD;tem;rSm t&ufqdkifrsm; r&Sdbl;vm;cifAsm}}
a&;/ / ]]bmvkyfrvdkYvJ}}
usm;/ / ]]a[m'Doil ,frudk b&ef'u D av; enf;enf;avmuf wdu k cf sivf YkdygcifAsm/
olYpdwf[m odyfNyD;aMumufaew,f/ Munhfygvm;cifAsm/ tom;awGawmif qwfqwf
wkefaewkef;yJ}}
a&;/ / ]]aeygOD; ... bmrsm; 'DavmufaMumufp&mvefYp&m awGUvmvdkYvJ}}
usm;/ / ]]ajym&rSmu awmfawmf&n S rf ,fcifAsm ... olYwikd cf sux
f rJ mS ygygvdrrfh ,f}}
xdktcsdef XmetkyfOD;bdkBuD;onf *wfpma&;pm;yGJodkY ul;vm&m *wfpma&;onf
ae&mrSxí t½dktaojyKavonf/ olonf ykvdyfom;uav;wpfa,muftm; olYtdrfrS

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 99

b&ef'Dtenf;i,f ,lapcJhNyD;av rdef;rysdKtm; tenf;i,fwdkufavonf/


usm;/ / ]]aus;Zl;wifygw,f Xmetkyfrif;cifAsm}}
tkyf/ / ]]udprö &Sdygbl;av ... udkif; ... b,fvdkjzpfvmMuw,fqdkwmom ajymprf;
ygOD;/ cifAsm;wdkYajymwJhtcgrSm a[m'Du *wfpma&;u vdkufNyD;a&;vdrfhr,f}}
b&ef't D enf;i,f aomufNyD;aemuf rde;f rysdKonf aoG;rsm;ylvm[efjzifh &Tiv f ef;
vwfqwfvmavonf/ rde;f uav;rSm toufEpS q f ,fcefYrQom &SNd yD;vQif tom;jzL0if;í
rsufEmS rSm vSyonf[k rqdEk ikd af pumrl oem;urm;&S\ d / okYd aom ud, k v
f ;kH ud,
k af ygufrmS
rlum; tjcm; rdef;rrsm;xuf xl;jcm;í ajyjypfvSonf[lívnf;aumif;? tom;t&nf
aumif;vSayonf[lívnf;aumif;? Xmetkyfu rSwfcsufcsrd\/ rdef;rysdKrSm oeyfcg;?
aygif'g[lí wpfpHkwpf&m vdrf;usHcs,fvS,fjcif;r&SdyJ yuwd tom;t&nftwdkif;
&Sdaeavonf/
OD;bdkBuD;u a,mufsm;bufodkYvSnfhvsuf ...
]]cifAsm;eJY bmawmfovJ}}
]]tckawmh bmrS rawmfao;bl; qdkygawmhcifAsm ... rarpDu uRefawmfeJY
aphpyfxm;wJh rdef;uav;yg ...}}
rd e f ; rysd K \ rsuf E S m rS m aMumuf & G H U vsuf & S d & mrS aoG ; a&mif r sm;vQrf ; um
&JceJjzpfoGm;avonf/
usm;/ / ]]udkif; ... arpD rif;tjzpftysufudk jyefajymvdkufyg}}
odkYESifh rdef;rysdKonf ol\ tjzpftysufrsm;udk jyefajymojzifh *wfpma&;u
wdik cf sufukd a&;,lavonf/ odYk aomf xdw k ikd cf suf (First Information Report) rSm &Snv f sm;
vGef;onfhjyif pmzwfolrsm;vnf; rarpDawGUBuHK&ouJhodkY pmzwf&mwGif o½kyfay:ívm
atmif olajymjyonfh tcsufrsm;udk tpDtpOftwdkif; uREfkyfa&;om;azmfjyjcif; jzpfyg
aMumif;/
Ä Ä Ä

]]uRefru a&ausmf 46vrf;xJrSm aeygw,f&Sif/ rdbr&SdbJ rsufrjrif tpfrBuD;


wpfa,mufeJY armifi,fausmif;om;wpfa,mufudk uRefruyJ Munhf½IaxmufyHhae&wmyJ
... uRefrtouf 18 ESpfrSm 10wef;atmifNyD; aumvdyfrSm ynmqufoifr,fvkyfwkef;
jAKef;qdk tazBuD;qH;k oGm;awmh uRerf yJ tdrrf mS acgif;aqmifNyD; 'DtpfrBuD;eJY armifuav;udk
vkyfauR;orI jyKcJh&ygw,f
]]ausmif;uxGufNyD; tvkyf&Smvdkufwm yxr b,frSmrS r&bl;&Sifh/ 'geJY oHk;v
avmuftcsdefukefoGm;NyD; uRefr vuf0wfvufpm;uav;wcsdKUawmif xkcGJa&mif;cs&wJh
tajcrsKd ; a&mufvmyga&m/ 'geJY aemufwpfvavmuftMumrSm uRerf oli,fcsi;f wpfa,muf
u tjrwfawmfrif;BuD;½Hk;rSm vc 50 eJY pma&;tvkyfuav; &wmudk;&Sifh/ 'DawmhrS
uRefrrSm touf½SLuav; tawmfacsmifoGm;awmh uRefrvnf; &wJhtvkyfuav;udk
½d½k akd oaoeJY rSerf eS v
f yk cf yhJ gw,f&iS /f aemufwpfEpS t
f MumrSm 5 usyw
f ;kd NyD; 55 usy&f w,f}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 100

]]tJ'Dvkdvkyfaewkef;rSm wpfaeYawmh &efukefa*Zuf owif;pmxJrSm aMumfjim


wpfcak wGU&w,f/ aMumfjimu tqdt k u um,Avudk vdu k pf m;wJh tdraf xmifr&Sad o;aom
t*Fvyd pf mwwf rde;f uav;wpfa,muf tvd&k adS Mumif;? pmay;pm,leYJ pma&;tvkyjf zpfNyD;
pm&if;tif; tawmftoifh wwf&r,fhtaMumif;? um,Avvdkufpm;NyD; udk,fvuf
BuHch ikd af wmifw h if;wJh rde;f uav;udk ydNk yD; tcGit hf a&;ay;r,ft h aMumif;? vcrSm 150 ay;r,fh
taMumif; ygvmwmudk;&Sifh/ uRefru e*dkuyJ um,Avvdkufpm;NyD; udk,fvufBuHhcdkif
awmifw h if;atmif vkyv f mcJw h ,f/ pmay;pm,leYJ pm&if;tif;udv k nf; tawmftwef em;vnf
w,fqdkawmh uRefreJY udkufaewmaygh&Sif/ vcuvnf; 150qdkawmh uRefrvnf;
aMumfjimawGUwJhaeYyJ "mwfyHkygxnfhNyD; avQmufvdkufw,f/}}
tkyf/ / ]]aMumfjimwJhvlu b,folwJhvJ ... ajymygOD;}}
]]aMomf ... [kwfyg&JU ... aMumfjimwJhvlu ya&mfzufqm ]]zmodkvdkrsL;}} wJh&Sifh?
olaewJhae&mu ,leDAmpwD tDAGif;El;vrf;xJu [dkbufqHk; vrf;Mum;uav;xdyf
NcHBuD;wpfckxJrSm? olYNcHudk oGm;&wmyJ tawmfcufygw,f&Sif}}
tkyf/ / ]][kwfuJh ajymygOD;}}
]]tJ'v D kd avQmufvu kd Nf yD; aemufav;&ufavmufyJ Mumw,f/ aemufwpfaeYreuf
q,fem&DrSm olYqDudk vludk,fwdkifvmawGU&r,f qdkwJhtaMumif; uRefrqDukd pmwpf
apmifa&mufvmygw,f/ 'geJY uRerf vnf; tm;&0rf;omeJY 'Dvq kd &dk if trsm;BuD;arQmv
f ifch suf
&SdwmyJqdkNyD; aemufwpfaeYusawmh uRefrwdkYtdrfem;u ta':BuD;wpfa,mufac:NyD;
wuúpDwpfpD;eJY olYtdrfudk oGm;wmudk;&Sifh}}
tkyf/ / ]]awGUa&mvm;}}
]][kwu f hJ awGUygw,f? EdYk ayr,fh renf;BuD; &Sm&ygw,f&iS /f olaewJNh cHu olrsm;
aewJh NcHawG&JU aemufaz;bufrSm? NcHab;ywfvnfrSmvnf; opfyifBuD;awG tkyfvdkY}}
tkyf/ / ]]tif; ... ajymygOD;}}
]]'geJY uRefrwdkYvnf; um;udk vrf;xdyfrSm xm;cJhNyD; vloGm;vrf;uav;twdkif;
NcHawGMum;ujzwf? olYNcHxJ0if? tdrfwHcg;u acgif;avmif;uav;ESdyfvdkufawmh ukvm;yk
uav;wpfa,muf wHcg;udk vmzGiahf y;w,f/ uRerf u ]]ocif&o dS vm;}}vdYk ar;Munfah wmh
ukvm;uav;u yg;pyfu 0l;0l;0g;0g;eJY uRefrwdkYudk ajcjyvufjyajymNyD; eH&HESpfbuf
umxm;wJh vrf;Mum;uav;xJu ac:oGm;wm ayESpfq,fywfvnfavmufus,fwJh
{nfhcef;wpfckxJ a&mufoGm;wmudk;&Sifh/ {nfhcef;xJrSmawmh qdkzmwpfpHk&,f? tv,f
pm;yGJ0dkif;BuD;r,f a<uyef;tdk;BuD;eJY pdkufxm;wJh ausmufcufyifBuD;&Sdw,f/ rSefjywif;rSm
cef;qD;teDawGvnf; wyfvdkY? tdrfuawmh tdrfa[mif;BuD;ygyJ? EdkYayr,fh txJrSmawmh
tawmfyJ oefYoefY&Sif;&Sif;eJY crf;crf;em;em; jyifqifxm;ygw,f/ tdrfBuD;uvnf;
tawmfus,fyHk&NyD; aemufbufrSm wdkufcef;awG&Sdovm; rajymwwfbl; ... tJ'Dvdk
ukvm;ykav; xm;cJv h Ykd {nfch ef;rSm xdik af pmifah ewke;f cPMumawmh tjyifu ajcoHMum;&NyD;
t*Fvyd v f rl sdK; rkwq f wd af rT;&Sn&f n S ef YJ t&yfcyfjrifjh rifh rsufv;kH jymjymBuD;eJY vlwpfa,muf
0ifvmwmudk;&Sifh/ uRefrudk OD;nTwfNyD;EIwfqufawmh uRefrvnf; ae&muxNyD;

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 101

t½dktaojyKvdkuf&w,f/ uRefrudk jyefxdkifzdkY &D&DNyHK;NyHK;eJYajymNyD; olu ...


]]rpöarpDqdkwm rdef;uav;yJ xifyg&JU}} wJh/ uRefru pmudkxkwfjyNyD; ...
]][kwfygw,f uRefrygyJ ... q&mBuD;qDu 'DuaeY vmcJh&r,fqdkwJhtaMumif;
pm&vdkY vmcJh&ygw,f}}
]]xdkifyg ... xdkifyg ... pmxkwfjyaezdkY rvdkygbl;/ 'gxuf rdef;uav;
toufb,favmuf&SdNyDvJ}}
]]ESpfq,f&SdygNyD}}
]]b,fausmif;u q,fwef;atmifcJhvJ}}
]]rufo'pfausmif;uyg}}
]]aumif;w,f ... aumif;w,f ... rufo'pfausmif;xGufqdk&if t*Fvdyfpm
awmfwmaygh ... 'gxuf tm;upm;vdu k pf m;w,f? um,Avavhusifw h ,fqw kd t hJ aMumif;
enf;enf;ajymygOD; ... b,favhusifhcef;,lovJ}}
]]tar&duefu ]]b,femrwåzm'if}}&JU avhusifhcef;udk pmay;pm,leJY oifMum;
ygw,f&Sif}}
]][m odyfaumif;wmaygh? 'DvlBuD;u wu,fhurÇmausmf um,Avorm;BuD;yJ?
touf 67 &Sad wmif rD;yHyk sHp;D w,f ... aumif;uifu avxD;eJY ckecf sw,f? wu,fawmfwhJ
vlBuD;aygh}}
]][kwu f hJ olUorD; [,fvifrwåzm'if&UJ avhusichf ef;awGvnf; uRerf ,lygw,f}}
]]tazawmf&if orD;vnf; awmfprf;ayghav ... bmavhusifhcef;awGvJ
ajymprf;ygOD;}}
]]tav;rwm? pufbD;pD;wm? avSavSmfwm? BudK;ckefwm? reufapmapm
toufjyif;jyif;½SLwm}}
]]awmfavmufygNyD? awmfavmufygNyD? usKyfwdkYEdkifiHrSm rdef;uav;wdkif;vdkyJ
um,Avvdkufpm;Muw,f/ 'DEdkifiHrSmawmh awmfawmf&Sm;&Sm;yg;yg;vdkY ajymMuw,f?
[kwfuJhvm;}}
]][kwfygw,f}}
]]'gaMumifh ... jrefrmruav;awG Munhf&wm ydefydefvSDvSDeJY ajcmufajcmuf
uyfuyfu rsm;wmyJ? rpöarpDwdkYvdk ... udk,fvHk;udk,fayguf taoG;tom;aumif;wm
&Sm;w,f ... 'gxuf rdef;uav;wpfa,mufudk um,Avavhusihfcef;awG vufawGU
oifMum;ay;&r,fq&kd ifaum ay;Edik yf ghrvm;? oif&r,ft h csed u
f rrsm;vSygbl;/ wpfaeYrmS
q,frdepf q,fhig;rdepfqdkygawmh}}
]][kwfuJh 'Davmufawmh 0efrav;vSygbl;? vkyfay;Edkifygw,f ... wjcm;
tvkyfuaum&Sif}}
]]wjcm;tvkyu f awmh odyrf &Svd yS gbl;/ pmay;pm,l enf;enf;yg;yg;avmufvyk zf Ykd?
pm&if ; tif ; uav; enf ; enf ; yg;yg;rS w f z d k Y ? 'gavmuf y gyJ / vuf E S d y f p uf v nf ;
½dkufwwfw,faemf}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 102

]][kwfuJh ½dkufwwfygw,f}}
Ä Ä Ä

þae&modkYa&mufvQif pma&;ruav; rarpDu qufvufí ...


]]'geJY uRefrvnf; wevFmaeYupNyD; bwfpfum;eJY tvkyfrSefrSefqif;cJhw,f ...
uRefrtwGuf {nfch ef;&JU acgif;&if;bufu tcef;xJrmS pm;yGw J pfv;kH eJY ukvm;xdik w f pfv;kH
vufESdyfpufuav;wpfckyg ay;xm;w,f&Sifh ... yxr a&mufwJhaeY cdkif;wJhtvkyfuawmh
odyrf sm;rsm;pm;pm; BuD;BuD;us,u f s,v f nf; r[kwv f yS gbl;/ 'DZZl mu aq;0,fwhJ vufrw S f
awG? r*dkvrf;aq;qdkifawGu aq;0,fwJhvufrSwfawG? zdkifwGJawGaygif; aeYpOfpm&if;eJY
v,f*smpmtkyfxJoGif; ... 'gavmufygyJ}}
]] 'Davmuftvkyu f awmh ryifyef;ygbl;/ uRefrwdYk ½;kH u tvkyw f pf0ufavmufyJ
&Syd gw,f/ aemuf'w k ,
d aeYusawmh ]]bm;vif;}}u aq;wdu k Bf uD;wpfwu kd uf kd xd;k aq;awG
rSmwJh pmwpfapmifa&;&w,f/ olu a&SUuavQmufajym? uRefru aemufuvdkufa&;?
aemuf vufEydS pf ufeYJ ½du k af y;½Hyk gyJ/ 'Daemh ½H;k rSm wpfaeukef uke;f aeatmifa&;rS ig;q,fh
ig;usyf ajcmufq,f &wJ[ h m tckvkd oufoufomomuav;eJY wpf&mhig;q,fusy&f r,f
qdkawmh odyf0rf;omoGm;wmaygh&Sif/ 'geJY tvkyf0ifNyD;vdkY ig;&ufajrmufwJhaeY
aeYvnfpmpm;NyD;vdYk tjyifcPxGuw f thJ csderf mS aemufaz;cef; rSejf ywif;aygufu vSr;f NyD;
rde;f rwpfa,muf&UJ rsuEf mS udk tcef;xJrmS &dycf eJ jrif&awmh ESmwefay:ay: oem;urm;ygyJ/
toufuawmh oH;k q,f oH;k q,fih g;ESpaf vmuf &Srd vm; rajymwwfb;l / q&mBuD;eJYawmh
&,fvm;armvm; pum;ajymaew,f/ uRefr wpfckowdjyKvdkufrdwmu udk,fuydefo
avmuf acgif;u BuD;aew,f/ 'geJY um,Avavhusifhcef;awG jyay;&r,fqdkwm 'Drdef;r
vm; rajymwwf b l ; / q&mBuD ; orD ; eJ Y wl w ,f v d k Y uRef r atmuf a rh a ewk e f ;
aemufwpfaeYusawmh q&mBuD;u pmwpfapmifa&;cdkif;vdkY a&;tNyD;rSm ...}}
]]atmf ... 'gxuf wpfckajym&OD;r,f? taMumif;xl;awmh r[kwfygbl;/
tvkyf0ifzdkYac:wJhaeYu rpöarpD uwdjyKcJhwJh pum;twdkif; rdef;uav;wpfa,mufudk
um,Avavhusifhcef;uav; enf;enf;yg;yg;avmuf jyay;zdkY udpöaygh ...}}
]][kwfuJh uRefrjyay;ygr,f? b,folYudk jyay;&rSmvJ ...}}
]]'Dvkd rpöarpD&UJ ? q&mhrmS orD;wpfa,muf&w dS ,f/ emrnfu [,fvifw/hJ touf
u oHk;q,fhoHk;ESpf&SdNyD/ olu usef;rmrI enf;enf; csdKU,Gif;aew,f/ um,Av
vdkufpm;rIqdkwmvnf; tdyfrufawmif rrufbl;/ olYa&m*gu aoG;om;rpifMu,fbJ
wpfaeYwjcm; crf;ajcmufNyD; ydev f v DS mwJh a&m*grsKd ;aygh/ tJ'aD wmh olYukd um,Av vdu k pf m;
rIrSm 0goemygvmatmif vkyfzdkYyJ/ 0goemygrSvnf; tvkyfqdkwm vkyfwmudk;/ 'Dawmh
nae oHk;em&D oHk;em&DcGJavmufupNyD; oleJYESpfa,muf aemufaz; jrufcif;uav;ay:rSm
BudK;ckefcsifckef? tav;rcsifr? ajy;csifajy;? vTm;csifvTm; upm;csifovdk upm;Muwmaygh/
eHab;u NcHKawGuG,faevdkY vrf;bufuvnf; rjrif&ygbl;/ 'DvdkeJY Mumawmh olvnf;
pdwfygvufygjzpfvmNyD; rpöarpDwdkYvdk aoG;om;aumif;aumif;eJY usef;rm0NzdK;vmrSmaygh?

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 103

usKyf&JU &nf&G,fcsufu 'gygyJ ...


aMomf ;gxuf toufoHk;q,fhoHk;ESpfqdkawmh udk,fvHk;udk,fayguf vSvmEdkifOD;
rvm;? usKyfwdkYuawmh um,Avorm; r[kwfvdkY rodbl;}}
]]vSwefoa&GU vSEdkifygw,f/ toufav;q,frSm usifh&ifawmif tcsdK;tcsdwf
uswefoa&GUawmh usvmygw,f? Oyrm vufjyifuek ;f ae&if eJeJ pefYvmw,f/ &iftyk [ f m
enf;enf;ydkus,fvmw,f? Adkuf[mcsyfNyD; cg;[m ydkao;vmw,f/ 'Dvkdaygh ...}}
]]aumif;ygay&JUAsm? usKyforD;om rpöarpD&JU tcsdK;tcsdwf tqpftayguf
&Sdvm&ifvm;}}
]][kwfuJh avhusifh&if jzpfEdkifygw,f/ aoG;om;vnf;aumif;NyD; tom;t&nf
jynfhNzdK;vmEdkifygw,f}}
]]tJ'Dtom;t&nf jynfhNzdK;zdkY ajymaewmaygh/ tom;t&nfaumif;wm[m aoG;
aumif;aumif; &SdzdkY vdkw,fr[kwfvm; rpöarpD&JU ...}}
]][kwfygw,f&Sif ... usef;rm&if aoG;pifMu,fw,f? aoG;pifMu,f&if tom;
t&nfaumif;vmw,f}}
]]udkif; ... udkif; ... usKyforD;udk rpöarpDeJY rdwfqufay;&OD;r,f/ vmvm
xrif;pm;cef;xJrSmyJ naepmpm;&if; rdwfqufay;r,f ...}}
'geJY uRefrvnf; vdu k o f mG ;&wmaygh&iS /f npmpm;cef;xJa&mufawmh q&mBuD;u
ukvm;xdkifoHk;vHk; csxm;wJhae&m wpfae&mrSm uRefrudk txdkifcdkif;vdkY xdkifae&w,f/
‘Daemuf tcef;wpfcx k J 0ifomG ;NyD; olYorD;udk ac:xkwv f mwmud;k &Sihf ... rde;f ru ½kwcf eJrsm;
Munfv h u kd rf ,fq&kd if acgif;BuD;ud, k af o;eJY aMumufp&m aumif;ovdyk J ... 'geJY q&mBuD;u
rdwfqufay;vdkY uRefrwdkYvnf; wpfa,mufvufwpfa,mufqGJNyD; EIwfquf/ vufzuf
&nfawGbmawG aomufNyD; &,fvm;armvm;eJY pum;ajymaeMuwmaygh&Sif .... aemuf
q&mBuD;u olYorD;upm;zdkY um,Avavhusifhcef;eJY ywfoufwJh ypönf;awG 0,fzdkY&m
pm&if;awmif;awmh uRefrvnf; pm&if;vkyaf y;vdu k w
f ,f? 'Dypön;f awG aemufaeYaeYvnf
a&mufvmwmygyJ ... 'D[meJY uRefrvnf; yxraeYrSmawmh ½dk;½dk;eJY at;at;uav;
upm;EdkifwJh BudK;ckefenf;udkjyay;wmudk;&Sifh ... 'gayr,fh oif&wm tm;r&ygbl;/
rpö[,fvif[m wpfcgESpcf gckeNf yD;wJah emuf armw,fqNkd yD; em;aevdu k w f m wpfcgwav
ae0ifcgeD;oGm;wmyJ/ olYtazBuD;u rvSrf;rurf;u MunfhaeNyD; bmrS rajymbl;&Sifh/
rdef;uav;udk tawmftvdkvdkufyHk&w,f/ wpf&ufESpf&ufMumoGm;vdkY NiD;aiGUyHkay:&if
'efb,fupm;wmwkdY? tav;rwmwdkY? &iftkyfxkwfwJh (chest espander) upm;wmwkdY?
oHv;kH ypfwmwdYk wpfvn S phf D uRerf u jyay;wm oluawmh ta&;rBuD;ovdk cyfat;at;yJ/
'Dvv kd yk af evdYk b,fawmh <uufom;awG wd;k wufEikd rf mS vJ&iS /f wpfcgwav NyD;omoGm;a&m?
acR;awmif aumif;aumif;rxGufbl;/
'geJY oH;k ywfavmufMumvdYk olu pdwrf ygawmh uRerf vnf; pdwrf ygovdk jzpfvm
wmaygh&Sif/ wynfhu pdwfrygawmh q&mvkyfwJhvlyg ysif;vmwmaygh/ pdwfrygwJhtjyif
wpfcgwpfcgai;NyD; rdiI af evdu k af o;w,f/ EdYk ayr,fh uRerf rSm vcpm;jzpfavawmh 0wå&m;

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 104

ayudk;&Sifh/ ol pdwfryg ygatmifvkyf? &,fp&marmp&mawG ajymwefajymeJY wpfaeYudk


tenf;qHk; ESpfem&Davmuf tcsdefjzKef;&wmygyJ/ 'DvdkeJY wpfvjynfhoGm;NyD; vcxkwf?
tvkyfqufoGm;? [,fvifudk oifNrJwdkif;? jyNrJwdkif; oifjyaewmudk;&Sifh ... 'geJY wpfaeY
aeYvnfpmpm;zdkY tcsdefa&mufvdkY uRefrjzwfoGm;aeus vrf;Mum;twdkif; xrif;pm;cef;qD
oGm;awmh vuf,mbuf tcef;&SnBf uD;u wHcg;uav;[m aomhcavmufyiG ahf eNyD; vuf
ESpfvHk;avmuf [aewm awGU&wmudk;&Sifh/ tJ'DaeY aeYvnfpmpm;wJhtcsdefu enf;enf;
uav;apmw,f/ 'geJY uRefrvnf; [aewJh wHcg;aygufuav;xJudk Munfhvdkufawmh
vm; ... vm; q&mBuD;[m arsmufaoaumifBuD;wpfaumifudk pm;yGJuav;wpfvHk;
ay:wifNyD; ta&qkwfaewm ab;wdkufjrifvdkuf&wmudk;&Sifh/ uRefrvnf; csufcsif;yJ
vSnfhxGufoGm;awmh uRefrudk &dyfceJ oljrifoGm;w,f/
'geJY ... vufzuf&nf pm;yGJrSm vufzuf&nf vmaomufNyD;vdkY tvkyfcGifjyef
a&mufawmh uRefrvnf; ighudkawmh oljrifoGm;NyD bmrsm;ajymrvJqdkNyD; &ifxJrSm wxdwf
xdwjf zpfaewmaygh&iS /f aemuf awmfawmfMumawmh olYtcef;xJuaeNyD; ukvm;ykuav;udk
uRefrqDvTwfNyD; uRefrudk tac:cdkif;vdkufw,f/
olYpm;yGJa&SUa&mufawmh uRefrvnf; ausmif;ajy;rdwJh uav;wpfa,muf[m
q&ma&SU a&mufvmovdk 'l;awGrsm; wqwfqwfwkefaerdw,f ... olu ...
]]rpöarpDudk usKyf wqdwfavmuf ajymcsifw,f}}
]]ajymygq&mBuD;}}
]]wHcg;aygufuav; ... [aewJah e&mu usKyf tvkyv f yk af ewJh tcef;xJ bmjzpf
vdkY acsmif;MunfhovJ}}
]]uRefr acsmif;rMunfhygbl;q&mBuD;/ acsmif;MunfhzdkY 0goemrygygbl;/
vufzuf&nfaomuf oGm;&if; trSwfwrJheJY ... &dyfceJ rawmfwq jrifvdkufrdwmyg}}
]]'gjzifh NyD;wmyJav ... EdYkayr,fh q&mwpfcak jymr,f/ aemuf 'Dtem;udk a,mifvYkdrS
ruyfaveJY Mum;vm;}}
]][kwfuJh ...}}
]]'Dtcef;udk [,fvifawmif 0ifrMunh&f bl;/ "mwfccJG ef;qdw k m aygufuaJG pwwfwhJ
ypönf;? aMumufp&m vefYp&m ypönf;awG&Sdw,f}}
]][kwfuJh aemufb,fawmhrS tem;ruyfygbl;&Sif}}
]]udkif; ... udkif; ... oGm;ayawmh? 'Dudpövnf; pdwfxJu arhypfvkduf}}
]]aumif;ygNyDq&mBuD;}}
Ä Ä Ä
'Dupd [ ö m aemuf q,fih g;&ufavmufMumawmh NyD;NyD;aysmufaysmuf qdo k vdk jzpf
oGm;NyD; uRerf vnf; tvkyu f kd vkyNf rJvyk af ecJyh gw,f ... 'geJY ajym&OD;r,f/ 'DtawmtwGi;f
uRerf wpfck owdjyKrdwmu q&mBuD;[m uRerf eJY [,fvifukd b,fawmhrS ESpaf ,mufcsi;f
awGUzdYk tcGirhf ay;bl;/ vufzuf&nfaomufwt hJ cga&m? aemufaz;uGi;f xJrmS upm;aewJh
tcga&m tNrJvv kd kd ol&adS ewmcsnyhf &J iS /f tJ't D csu&f ,f NyD;awmh [,fvif[m b,fawmhrS

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 105

pdwaf ysmaf ysm&f iT &f iT f &S[


d efrwlb;l ... rIid af i;aewmrsm;w,f/ NyD;awmh wpfcu k vnf; [,fvif
[m uRefrudk wpfckck ajymcsif&ufom;eJY rajymbJ zHk;xm;w,fvdkY uRefrxifw,f/ tJ'D
tcsuaf wGukd aygif;pOf;pm;vdu k w f t hJ cg q&mBuD;tay: aMumufovdv k kd jzpfvmrdw,f&iS /hf
[,fvifeYJ vnf; avhusichf ef;awG jyay;wJt h cgavmufyJ awGU&w,f/ wjcm; b,ftcsed rf S
awGUcGifhr&Sdbl;/ uRefrvnf; uRefrtvkyfpm;yGJrSm vkyfp&m&SdwJh tvkyfawGvkyf? olvnf;
olYtyd cf ef;xJrmS olaewmyJ/ tjyifukd b,fawmhrS xGuw f ,fr&Sbd ;l / olYtazu xGuw f m
rBudKufvdkYeJYwlw,f/ t*FvdyfvlrsdK;jzpfNyD; vGwfvGwfvyfvyfrxm;bJ tckvdk bmaMumifh
tdrfwGif;ykef; tvkyfcdkif;xm;&wmvJqdkwm uRefrjzifh odyftHhMordwmyJ/
q&mBuD;uvnf; uRefra&mufwJhaeYuwnf;u tjyifudk b,fawmhrS xGufwm
rjrif&bl;&Sifh/ cdkif;p&m&Sd&if ukvm;uav;udkyJ pufbD;eJY pma&;NyD;cdkif;w,f/ 0,fp&m
jcrf;p&m&Sd&if ukvm;uav;udkyJjzpfjzpf? tdrfu bGdKifudkyJjzpfjzpf cdkif;w,f/ 'DvdkeJY wpfaeY
awmh nae 3em&Dxdk;avmufrSm uRefr tHqGJpm;yGJudk aomhcwf? tusÐt0wftpm;uav;
vJNyD; aemufaz; O,smOfbufu xGufvmawmh b,folrS rawGU&bl;&Sifh/ cgwdkif;awmh
‘Dtcsed q
f &kd if olwYkdom;tzESpaf ,muf a&mufaeESiNhf yD ... uRerf vnf; opfyif&yd rf mS cif;xm;wJh
wef;vsm;uav;rSm xdik Nf yD;apmifah ewke;f [,fvif[m t0wftpm; Ado k AD wfoeD YJ uRerf qD
cyfokwfokwfuav;vmwm awGU&wmudk;&Sifh/ 'Dawmh uRefrvnf; bmrsm; jzpfvmyg
vdrfhrvJvdkY xdwfxdwfjymjymeJY ...
]][,fvif bmjzpfvmwmvJ ... [if}}
]]tdk bmrS rjzpfygbl;/ oltdyfaewkef;rdkY pum;uav; bmuav; at;at;
aq;aq; ajym&atmif cyfokwfokwf vmcJhwmyg}}
]]aMomf ... q&mBuD; tdyfaeovm;}}
]][kwfw,f? nwkef;u oHk;em&DausmfrS olY"mwfcGJcef;xJu jyefvmvdkY
tcktyd af ew,f/ EdYkayr,fh awmfawmfMum Ed;k rSmyJ ... 'gxuf q&mBuD;eJY uRerf wdYktaMumif;
b,fvdktuJcwfrdovJ ... ajymprf;ygOD;}}
]]b,fvrkd S tuJrcwfryd gbl; [,fvif&,f ... q&mBuD;u olYorD;udk tifrwef
cspfw,f? udk,fvHk;udk,faygufuav; vSyatmif vkyfcsifw,f .. 'D[mavmufyJ uRefr
odwmyJ}}
]]orD;r[kwfbl;&Sifh ... r,m; ... r,m; ... r,m;? uJ odNyDvm;}}
]]tvkdav; bk&m;a& ... r,m; [kwfp}}
]][kwfw,f? [,fvif[m olYr,m;yJ ... rpöarpDu tHhMoaew,f xifyg&JU}}
]]rtHhMobJ aeyghrvm;&Sif/ ESpfvausmfvdkY oHk;vawmif eD;vmNyD? uRefrjzifh &dyfyJ
r&dyfrdygbl;/ tck zGifhajymrSyJ odawmhw,f}}
]]cspvf Ykd,&l wmr[kwb f ;l rpöarpDa&U ... rdbrsm; pum;emaxmifNyD; 'DoufMum;tdk
BuD;udk vifvyk cf &hJ wm odvm;/ &wJah eYupNyD; wpfaeYrS pdwrf csr;f om&bl;/ 'geJY [,fvifrmS
uav;wpfa,muf&NyD;wJah emuf rde;f rwdYk "“ r®wma&m*geJYywfoufNyD; ruse;f rrm jzpfc&hJ wm
aq;½Hak y:rSmcsn;f yufvufuav;aecJ&h wm 4 vavmufMumw,f ... tJ'u D wnf;upNyD;

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 106

ESvHk;a&m*gvnf; pGJvmcJhwmyJ/ uav;rarG;cifu [,fvif[m 'Dvdktom;t&nfrsdK;


b,f[w k rf vJ? rpöarpDwYkdavmuf tcsKd ;tpm;rvSayr,fh wu,fawmifah wmifw h if;wif;eJY
00NzdK;NzdK;aygh ... 'gaMumifY tckvkd ydeyf ed vf vDS eDS YJ uRerf vlrrm½kyaf ygufaewmudk olYpw d xf rJ mS
rcsifhr&Jjzpfaew,f/ aq;awG trsdK;rsdK;wdkuf? trsdK;rsdK;xdk; ... EdkYayr,fh b,f&awmhrvJ
rpöarpD&,f? 'Dvkd uav;rsuEf mS jrifNyD; jzpfwahJ &m*grsKd ;[m b,fawmh vlpOfrED ikd af wmhrvJ}}
]]tdk ... r[kwfwm? [,fvifuvnf;? aq;aumif;0g;aumif;omawGU&if
usef;usef;rmrmeJY 00NzdK;NzdK;jzpfvmOD;rSmaygh}}
]]olYavmuf aq;aumif;0g;aumif; vdu k Nf yD;&SmwJv h al wmh avmurSm r&Sad wmhb;l
... tckwavm xdk;aq;aemuf vdkufaejyefNyD&Sifh/ wpfaeYuwifyJ ... b,fu&vmrSef;
rodygbl;/ arsmufuav;wpfaumif owfNyD; arsmufaoG;eJY [,fvifhudk xdk;ay;w,f/
wpfaeYwpfaeY pmtkyaf wGzwf olY"mwfccJG ef;xJrmS 'D[mawGyJ pdwu f ;l xkwaf ew,f/ b,fvkd
t½l;BuD;eJYrsm; vmawGUae&ovJ rajymwwfb;l / NyD;awmh 'D[mwifruao;bl;/ ypön;f Opöm
jynfp&kH UJ om;eJY b,frS roGm;&bl; ... b,fyv JG rf;obifrv S nf; r&Sb d ;l / csr;f omokcqdw k m
bm&,fvdkYrodbl;/ pifppfawmh [,fvif[m avmui&JrSm cHpm;ae&wJh ... tvdk ...}}
pum;awmif rqH;k ao;bl;? uRefrwdYk aemufu aq;wHBuD;udu k Nf yD; b,ftcsdeu f
a&mufaerSef;rodbl;/ rwfwwf&yfaerSef; rodbl;/ rwfwwf&yfaewJh q&mBuD;u
]]ESpfa,mufom; bmrsm; 'Davmuf pum;aumif;aeMuwmvJAsm}} vdkYajymvdkufawmhrS
uRefrwdYk EpS af ,mufpvH;k tHt h m;oifNh yD; taMumifom;Munhaf erdwmud;k &Sihf ... [,fvifu
BudK;ckewf hJ twHuav; aowåmxJu xkwo f vdv k kd bmvdv k vkd yk af ewke;f uRerf u ]]avmu
rSm i&JraMumufwJhvl r&Sdbl;qdkwJhtaMumif; ajymaewmyg q&mBuD;}} vdkY pum;zm
vdkuf&w,f/ aemuf uRefruvnf; £ajE´rysuf qufNyD; upm;aeMuwmaygh&Sifh ...
tJ’DaeYupNyD; q&mBuD;rsufESmMunhf&wm wpfrsdK;BuD;jzpfaeovdkygyJ&Sif/
wpfcgwav rkef;wD;ovdkvdk wpfcgwavvnf; 0efwdkrdpäm&Sdovdkvdk jzpfaew,fvdkY
uRerf xifrw d ,f/ uRerf wdYkbufuvnf; olYtaMumif; wdww f cd;k ajymrdawmh uRerf pdwu f kd
uRerf rvHo k vdjk zpfNyD; olYrsuEf mS vnf; &J&J rMunh0f ahH wmhb;l /pdwx f u J tvdv k kd aMumufae
rdw,f/ wpfcgwavawmh uRerf udk azmfazmfa&Ga&G qufqyH gw,f/ 'Dawmh uRerf pdwx f rJ mS
ighpdwfudk rvHkvdkY xifyg&JUavvdkY aMumufpdwfawG ajyoGm;jyefa&m/
NyD;awmh [,fvif[m olYorD;r[kwb f J olYr,m;jzpfw,fqw kd thJ aMumif; od&wJh
aeYuwnf;u pNyD; uRefrjzifh trsm;BuD; pdwfraumif;jzpfrdygw,f&Sif/ udk,fhtazt&G,f
avmuf a,mufsm;BuD;udv k nf; ,l&jyef b,frS rxGu&f bJ tdrw f iG ;f yke;f vkyv f nf; ae&jyef/
'Dtay: avmu"mwfynm½l;BuD;wpfa,muf&UJ tvdu k v kd nf; vdu k af e&jyefqakd wmh crsmrSm
b,fpdwfaumif;EdkifrvJ&Sifh/ rdef;rcsif; udk,fcsif;pmrdw,f/
'geJY q,f&uf q,fhig;&ufavmufMumawmh uRefrvnf; t&ifutwdkif;vdk
aeom;wus jyefjzpfNyD; olvnf; uRefrudk cdkif;p&m&Sd&if NyHK;NyHK;&,f&,f csdKcsdKomomeJY
cdik ;f w,f/ t&ifuxufawmif rsuEf mS csKd y&kH ao;w,f/ npmpm;wJt h cef;xJrmS wpfcgwav
aumfzDudkawmif uRefrtwGuf oludk,fwdkif azsmfay;w,f/ 'gayr,fh [,fvifudkawmh

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 107

t&ifuvdk vGwv f w G vf yfvyf ajymqdck iG hf r&awmhb;l / um,Avavhusifch ef;awG vkyw f hJ


tcg olu, kd wf ikd f rvSr;f rurf;u apmifMh unfah ew,f/ [,fvifrh sufEmS Munh&f wmvnf;
b,fawmhrS pdwfcsrf;omyHk ray:bl;/
'Dvekd YJ aecJw h m wpfaeusawmh nae oH;k em&Dx;kd vdYk upm;&atmif tdraf emufaz;
uGi;f buf roGm;cif aumfzaD omufzYkd npmpm;cef;xJ 0ifcw hJ mud;k &Si/hf cgwdik ;f tJ't
D cef;xJrmS
aeYpOfaumfzu D kd oH;k cGupf m jyifxm;NyD; [,fvif xdik af pmifah ew,f/ 'DuaeYawmh [,fvif
vnf; rawGUbl;/ q&mBuD;wpfa,mufwnf; xdik af eNyD; aumfzv D nf; vlEpS af ,muftwGuf
om jyifxm;wm awGU&awmh uRefru [,fvif b,foGm;vJvdkY ar;wmudk ...
]]'DaeYawmh upm;zdkYrvdkawmhygbl;/ aumfzDaomufNyD;&if tdrfjyef½Hkaygh ...}}
]][kwfuJh 'gxuf? [,fvif bmjzpfwmvJ q&mBuD;}}
]]tat;rdwmeJYwlygw,f/ raeYnu &moDOwkuav; omom,m,m &SdwmeJY
tjyifvrf;xGuaf vQmufwm ESi;f awGuswmawmif tdrx f J csufcsif; jyefr0ifawmh tat;rd
rSmaygh/ udkif; rpöarpD aumfzDaomuf}}
'geJY uRerf vnf; aumfzu D kd aomufvu kd w
f ,f/ teHYu cgwdik ;f eJY rwlb;l / arT;aw;
aw; oufwufwufeJY NyD;awmh uRefrwpfck owdjyKrdwmu aumfzDudk cgwdkif;qdk&if
cyfylyl xnfhxm;w,f/ tckwpfcgawmh cyfaEG;aEG; aomufaumif;½HkavmufyJ/ 'Dawmh
uRefrvnf; wpfcgwnf; armhcsvdkufwmaygh&Sif/ aumfzDvnf; 0rf;xJa&mufoGm;a&m
q&mBuD;[m uRerf udk rsuaf wmifrcwfbJ wpfcgwnf; pdu k Mf unhaf ewmud;k &Si/hf olYrsuv f ;kH
jrif&&ifyJ ighudk wpfckckvkyfvdkufNyDvdkY csufcsif; uRefr &dyfrdawmhwmyJ/ aemuf uRefr[m
wjznf;jznf; bmrS rjrifawmhbl;/ csufcsif;vdkyJ uRefr[m owdarhoGm;wmyJ&Sif/
Ä Ä Ä

uRerf b,favmufMumatmif owdarhaeovJ rajymwwfb;l / uRerf vnfacsmif;


xJrSm t0wfawGqdkYxm;ovdk wpfqdkYqdkYjzpfaewm od&NyD; owd&vmvdkY rsufvHk;zGifhMunfh
awmh vm;-vm; uRefr[m vlemrsm; cGJpdwfwJh pm;yGJwpfvHk;ay: yufvufvSef&ufom;
jzpfaeNyD; uRerf ajcawG vufawGuv kd nf; rvIyEf ikd af tmif oHny§ ef YJ wkyx f m;wm awGU&w,f
]]b,fov l J ighukd BudK;eJYwyk x
f m;wm [if- tckcsucf si;f ajz}} vdYk atmfvu kd wf ,f/ EdYk ayr,fh
0rf;xJuom a&&Gwfaerdw,f/ toHu wdwfwdwfom; rxGufawmhbJudk;&Sifh/ yg;pyfudk
t0wfeYJ ydwrf xm;bJeYJ uRerf [m toHrxGuaf wmhb;l / 0rf;xJuawmh odaew,f/ uRerf
ajc&if;bufMunhfvdkufawmh q&mBuD;[m t0wfeufawG0wf? rsufrSefrJBuD;wyfvdkY
ukef;ukef; ukef;ukef;eJY olYpufud&d,mawG? "mwfaq;&nfykvif;awG jyifaewmjrifw,f/
tcef;eH&rH mS vnf; zef>yefBuD;awG? zefv;kH BuD;awG? ykvif;BuD;awG[m yG½yI af ewmyJ/
NyD;awmh tJ't D cef;eH&&H UJ tv,frmS vlaoxnfw h hJ acgif;BuD;wpfv;kH &Sw d ,f/ tJ'aD cgif;BuD;
[m yGiahf eNyD; txJu t½d;k pkBuD;[m rsuw f iG ;f a[mufyufeYJ uRerf udk pdu k Mf unfah eovdyk /J
'geJY uRerf [m 'D[mBuD;vnf; jrifa&m rsuEf mS udk wpfbufvaJT evdu k &f w,f/ uRerf ud, k u
f kd
rvIyEf ikd af yr,fh vuf,mbuf wpfcg cyfapmif;apmif; Munfv h u kd jf yefawmh bmjrif&ovJ

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 108

odvm;/ [,fvifvnf; uRefrvdkyJ pm;yGJ&SnfwpfvHk;ay:rSm ajcawGvufawGudk oHn§yfeJY


wkyx f m;wm jrif&w,f/ olvnf; tdyaf ysmfaeovm; arhyaJ eovm;awmh rajymwwfb;l /
rsufv;kH awG rSw d af ew,f/ uRefrwdYk EpS af ,mufukd bmrsm;vkyOf ;D rvJ rodb;l vdYk atmufarh
aewkef; jAKef;qdk 'DtaumifBuD;u ½kwfceJ uRefrbuf vSnfhMunfhvdkufwmudk;&Sifh/ uRefr
rsufESmudk pdkufMunfhaew,f/
]]pdwrf qd;k ygeJY rpöarpD? tckupd rö mS rif;aoG;om; eJeyJ g;yg; avsmhomG ;wmuvGv J Ykd
bmrS rjzpfap&bl;}}
]]xGD ... bmajymw,f/ ighaoG;om;avsmhoGm;r,f [kwfp/ acG;wd&pämefBuD; ighudk
tvkyfeJYrQm;NyD; rw&m;BuHw,f? ighaoG;om;udk pkyf,lcsifwJh aoG;pkyfaumifBuD; vTwf ...
csufjcif;vTwf ... rvTwfbl;vm; [if ...}}
pdwfxJuom tJ'Dvdk ajymae&wm uRefryg;pyf[m vIyf½Hkuav;omvIyfNyD;
toHqv kd Ykd enf;enf;uav;rS rxGub f ;l &Si/hf NyD;awmh ajym&if;qd&k if; uRerf vufarmif;awG
vufeJYvmyGwfNyD; ...
]]odyNf yD; taoG;tom;aumif;wJh oli,fr? 'DaoG;rsKd ;rsm; xd;k ay;vdu k &f &if vlwpf
a,muf[m q,fESpfavmuf jyefNyD; i,foGm;Edkifw,f/ tif; ... ae&musvdkufavuG,f/
tysKd vnf;jzpfjyef? aoG;om;vnf;aumif;jyefqakd wmh aoG;csi;f vJNyD;wJah emuf ud, k rhf ed ;f rawmh
tysdKjyefjzpfOD;awmhrSmyJ ...}}
olwpfa,mufwnf; olYu, kd of l ajymovdk a&&Gwaf ewJh pum;awG uRerf tm;vH;k
Mum;ae&w,f/ EdkYayr,fh uRefr bmrS jyefrajymEdkifbl;/ uRefru 0rf;xJuawmh trsdK;rsdK;
usdefqJaewmaygh&Sif ... 'Daemuf tJ'DeH&HrSm uyfaewJh pif&Snfuav;ay:u t&ufjyef
rD;cGufuav;xGef; zef>yefwpfckxJu aq;&nfcsuf ykvif;BuD; 2 vHk;xJrQavmif; vkyfae
wmudk;&Sifh/ 'Daemuf a&mfbmydkufvHk; 2 ck&SdwJhteufu vuf0Jbufu ydkufvHk;t&Snf
wpfc, k v l mNyD; uRerf pm;yGaJ y:wif vkyaf ewmud;k / 'Daemuf uRerf vufarmif; wpfae&mudk
aq;&nfuav; eJeo J wk Nf yD; "m;uav;eJY qwfceJcv JG u
kd w
f ,f&iS /f uRerf pdwx f rJ mS remay
r,fh wGeYf ceJjzpfomG ;wm awGUvdu k &f w,f/ 'Daemuf [,fvifuv kd nf; 'Dvvkd yk v
f u kd w f ,f
xifw,f ... aemuf uRefrbufudk jyefvmNyD; tJ'D"m;eJY cGJwJhae&mudk tckwifuajymwJh
a&mfbm>yefxdyfu tcRefuav; xdk;oGif;vdkufw,f/
'Daemuf pufud&d,meJY "mwfcGJud&d,m wefqmyvmawGxm;wJh tcef;eH&HqD
jyefoGm;NyD; bmvkyfaew,f rajymwwfbl;&Sif/ vkyfaewkef; uRefrjzifh 'DwpfoufrSm
rjrifz;l wm jrifvu kd &f vdYk 'D[mBuD;awmh b,fawmhrS uRerf arhEikd rf ,f r[kwaf wmhygbl;&Sif
... acgif;xJu t½d;k pkBuD;&JU vufawG[m wjznf;jznf; &Snx f u
G v
f mNyD; q&mBuD;vnfyif;udk
n§pfawmhwmygyJ/ i,foHygatmif atmfvdkufwJh olYtoHBuD;udk ckxufxd uRefrem;rSm
Mum;aeao;w,f/ rMumygbl; ... olvnf; 0ke;f ceJ Murf;ay: vJusoGm;wmygyJ/ 'Daemuf
ra&S;raESmif; wHcg;udk tjyifu xkwJh½dkufwJhtoHawG Mum;NyD; wHcg;vnf;yGifhvma&m
ukvm;ykuav; ajy;0ifvmw,f/ olYq&m vJaewma&m uRefrwdkYESpfa,mufudk oHn§yfeJY
wkyx f m;wma&m jrif&awmh olYq&mqD cPyJ oGm;MunhNf yD; uRerf qD jyefvmw,f/ ukvm;

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 109

uav;udkvnf; t&ifuwnf;u tNrJay;urf;aeawmh ukvm;ykuav;[m uRefrudk


tawmfcify&kH w,f/ 'geJY olYociftw d x f u J aomhwu JG kd EIu
d ,
f Nl yD; oHny§ u
f zkd iG hf ajcjyvufjyeJY
uRerf udk jrefjrefxu G af jy;qdw
k t
hJ aMumif; 0l;0g;0l;0g;eJY ajymawmh uRerf vnf; wHcg;aygufu
xGufNyD; vloGm;vrf;uav;twdkif; vrf;rBuD;buf pGwfajy;vmcJhwm awmfawmfuav;
vnf;a&mufa&m armvnf;arm aMumufvnf;aMumufNyD; wpfcgwnf; xdk;vJoGm;wm
ygyJ&iS /f EdYkayr,fh 'Dtcgawmh uRerf toHxu G v
f mNyD; ]]tr,fav;}} qdNk yD; a,mifatmfvu kd w f hJ
uRefrtoHukd uRefrem;xJu Mum;vdu k &f w,f/ 'Daemuf uRefr bmrS rodawmhygbl;&Si/f
a[m'Du udkoef;atmif um;ay:a&mufrSyJ owd&awmhw,f}}
þae&modkYa&mufvQif a,mufsm;ysdKu ]]'DvdkcifAs ... olUtpfrBuD;u 'DuaeY
olUnDr arpD[m tckxufxd tvkyfu jyefra&mufao;bl;qdkNyD; pdwfrcsvdkY uRefawmhqD
vlvw T v f u kd wf meJY uReaf wmfvnf; wuúpw D pfp;D iSm;NyD; rarpD tvkyv f yk w
f ahJ e&m vdu k v f m
wm olwYkd NcH&w dS vhJ rf;t0if wmvrf;ab;em;u *laygufem;rSm rarpDvaJ ewm awGU&w,f
cifAs/ 'DawmhrS olYudk um;ay:ayGUwifNyD; ac:vmwmawmif ½kwfw&uf owdr&vdkY
acgif;udk a&awGbmawGqGwfNyD; renf;ESmESyf,l&w,f/ 'Daemuf wdkifcsufay;zdkY 'Dudk
uRefawmf ac:vmcJhwmygyJ}}
wdkifcsufay;NyD;aemuf Xmetkyfonf *wfpma&;bufodkYvSnfhí ...
]]udik ;f ... udb
k cspf cifAsm;wdYka&;wJh wdik cf suaf tmufu rarpDukd vufrw S x
f ;kd cdik ;f NyD;
jyefvTwfvdkufayawmh? usKyfwdkYum; toifh&Sd&JUvm;}}
]]&Sdygw,fq&m}}
]]&mZ0wftkyf armifNrdKifeJY vufeufudkif ykvdyfom;ESpfa,muf toifh&SdayapAsdKU/
csufcsif;oGm;rSjzpfr,f}}
]]&Sdygw,fq&m}}
rarpDajymaom NcHBuD;odYk a&mufMuaomtcg "mwfccJG ef;wGif toufuek af eaom
aoG;yg&*l ya&mfzufqm ZeD;armifEu HS kd &Jom;rsm;awGU&S&d avonf/ [,fvifrmS oHny§ jf zifh
ajcvufrsm;udk aomhcwfxm;&mrS taESmiftzGJUrS vGwfajrmufvsuf&Sdaomfvnf;
toufukefqHk;vsuf&Sd&m ESvHk;a&m*g&Sdolwpfa,muf jzpfonfhtwdkif; taMumufvGefí
aoqHk;oGm;[ef vu©Pm &Sdavonf/

aoG;aomufr*¾Zif;
Ä Ä Ä

tjzL&d y f B uD ; \ vuf c suf

txufjrefrmjynf c½dkifNrdKUBuD;rsm;ESifhwuG atmufjrefrmjynf&Sd tcsdKUNrdKUrsm;wGif


ESpfaygif; 40 cefYrQ w&m;olBuD;tjzpfjzifh tpdk;&vufatmufwGif trIxrf;cJhaom
OD;btkef;(bDat bDt,fvf)onf 0goemtavsmuf w&m;olBuD;b0wGif olawGUBuHKcJh&

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 110

aom tawGUtBuHKrsm;udk rSwfwrf;wpfapmif a&;om;cJhavonf/


uREfkyfrSm OD;btkef;ESifh aumvdyfausmif;wGif ausmif;aezuf jzpfcJhzl;í tvGef
cifrif&if;ES;D onft
h wdik ;f ol\ rSww
f rf;udk uREfyk t
f m; zwf½cI iG jhf yK&m ,cka&;om;tHah om
trIrSm ,if;rSwfwrf;rS trIwpfckyifjzpfaMumif;/
(pma&;ol )

Ä Ä Ä

wpfaeYaom eHeuf 10 em&Dausmaf usmf tcsed af vmufwiG f awmifiNl rdKU puf&iS ½f ;kH okYd
tuÐs0wfrxm;aom vlowfrI w&m;cHwpfO;D tm; tapmifph E´&ED pS af ,muf NcH&u H m w&m;cH
ppf wef;twGif;odkY oGif;av\/ w&m;cHonf touf 50 ywf0ef;usifü &Sdaeaomfvnf;
t&G,w f ifí EkysdKolwpfa,muf jzpfNyD;vQif om;em;oyf&yfaom Oy"d½yk &f o dS l wpfa,muf
jzpf\/ rsufvHk;rsm;rSm rlvu Munfvifpl;&S[ef&Sdaomfvnf; pdwf\ xdcdkufrIaMumifh
tawmftwef arS;rSdefpGm &Sdae\/ olonf t"dyÜg,fr&Sdaom Munfhjcif;rsdK;jzifh wpfcgw&H
ta0;odkY ai;arQmfMunfh½Iaewwfao;\/
xdw k &m;cHum; jzL;NrdKUrS ajrwdik ;f tifpywfawmf OD;zl;ndKqdo k jl zpfí ZeD;jzpfot l m;
owfjzwfrIjzifh jzL;XmerS w&m;pGJqdkwifydkYjcif; cH&ol jzpfavonf/
OD;zl;ndK\ trIukd atmuf½;kH jzpfaom jzL;NrdKUe,fyikd f w&m;olBuD;½H;k wGif ppfaq;cJ&h m
]]trIjzpfEikd af vmufaom tjcif;t&m tcsuftvufrsm; &So d nf}} qdu
k m txuf½;kH awmfoYkd
wifydkYjcif;jzpf\/ jzL;e,fwGif jzpfyGm;aom vlowfrIrsm;udk aemufqHk;wifydkY&aom ½Hk;rSm
awmifilpuf&Sif½Hk; jzpfavonf/
OD;zl;ndK\ trIü rsufjrifoufao[lí wpfOD;wpfa,mufrQ r&Sdacs/ vifr,m;
ESpfa,mufwnf;omaeaom tdrftwGif;ü n(7)em&DomomavmufwGif jzpfyGm;cJh\/
OD;zl;ndKonf &yf&GmodkY atmf[pftultnDawmif;ao;\/ odkYaomf teD;qHk;tdrfrS vlwpf
a,muf? anmifyifom&GmolBuD;\ wynfhwpfa,muf a&mufvmMu&m tay:xyfodkY
wufaom avSum;&if;wGif OD;zl;ndK\ZeD; rpderf mS avSum;cHk orHwvif;udk acgif;wifum
yufvufvefí aoqk;H aeaonfuv kd nf;aumif;? rpdeu f kd ayGUzufum yg;pyfrS wzspaf wmuf
awmuf jrnfwGefawmufwD;vsuf&Sdaom OD;zl;ndKudkvnf;aumif; awGUMu&avonf/
OD;zl;ndK\ tppfcHcsuft& rdrdwdkYonf jzL;NrdKUrS naecif;yGJaps;odkY avQmuf
vnfNyD;vQif vSnf;BuHKjzifh tdrfodkYjyefvmaMumif;? tdrfa&SUwHcg;udk zGifh0ifNyD;aemuf rdrdu
atmufxyf&dS vomrD;tdru f kd yxr xGe;f n§Nd yD;vQif tdrt
f ay:xyfoYkd wufcí hJ tay:xyfrS
rD;tdruf kd xGe;f n§jd yefaMumif;? rdrZd eD;onf ½kww f &uf tdraf y:odYk wufrvmojzifh avSum;
xyfqDodkY vmcJh&m avSum;xpf 2 xpf? 3 xpfyif a&muf&SdaeNyDjzpfaMumif;? avSum;rSm
avSum;xpf 13 xpf&Sdí atmufajc&Sd orHwvif;cHk&SdNyD;vQif tawmftwefrwfaom
avSum;jzpfaMumif;? odYkEiS hf qufvufwufvm&m avSum; 8 xpfcefYta&mufwiG f ajcacsmf
oGm;onf[k xifvu kd &f NyD;aemuf rpderf eI rf mS ½kww
f &uf atmufxyfoYkdvrd u hf somG ;aMumif;?

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 111

þodYk usvQiu f scsi;f rdro d nf tdref ;D om;csi;f rsm;tm; [pfatmf tultnDawmif;aMumif;jzifh


xGufqdkcJh\/
ykvdyfzufrS aool rpdefrIefrSm OD;zl;ndKESifhtwl jzL;NrdKUay:wGif aexdkifpOfu
rdrdvifa,mufsm; tvkyf0wå&m;jzifh awmwufaeonfhtcsdefrsm;wGif armifpdefqdkol
ajrwdik ;f pma&;uav;wpfO;D ESihf wdww f qdwf jzpfysufczhJ ;l &m wpfaeYwiG f OD;zl;ndKud, k wf ikd f
]]yufyif;yg}} rdíoGm;aMumif;? odYk aomf OD;zl;ndKrSm tjcm;olrsm;uJo h Ykd ½du
k af rmif;ykwaf rmif;
rvkyb f J onf;cHcahJ Mumif;? þodYk jyifyü onf;cH[efaqmifvsuf &Sad omfvnf; wpfaeYwiG f
opömazmufaom r,m;tm; vufpm;acs&ef BuHpnfvsu&f adS Mumif;? wpfBudrw f iG f xrif;pm;yGJ
ü pum;rsm;&m OD;zl;ndKu ]]arsmufrawmh owdomxm;ae? wpfaeYocsØKif;a&mufaphr,f}}
[k Budrf;0g;onfudk Mum;zl;aMumif;ESifh aool rpdefrIef\ wlruav;wpfa,mufu
xGufqdkonfudk axmufjcif;jzifh rpdefrIeftay:ü &efNidK;odkcJhonfudk odEdkifaMumif;jzifh
wifjyavonf/
þtcsuftvufrsm;udk axmufxm;ojzifh atmuf½Hk;w&m;olBuD;u trIudk
puf&Sif½Hk;odkY wifydkYvdkufjcif; jzpfavonf/
Ä Ä Ä
w&m;cHppfwef; 0ufNcHtwGif;odkYa&mufNyD;aemuf rMumrD puf&Sifw&m;olBuD;
½Hk;wufvmavonf/
tpd;k &a&SUaeBuD;onf yxrOD;pGm w&m;cHatmfoMH um;ojzifh a&mufvmaom tdref ;D
csif;ESifh &GmolBuD;\ wynfhtm; ppfaq;\/ olwdkYonf atmuf½Hk;twdkif; xGufqdkNyD;vQif
rsufjrifoufaorsm;vnf; r[kwfojzifh olwdkY\xGufqdkcsufrSm ta&;rBuD;vSacs/
wwd,oufaorSm OD;zl;ndK rpdefrIefwdkY xrif;0dkif;wGif wpfa,mufESifhwpfa,muf
uawmufuq pum;rsm;pOfu &Scd ahJ om rpderf eI \ f wlrav;udk ppfaq;\/ ¤if;uvnf;
atmuf½Hk;wGif xGufqdkcJhonfhtwdkif; wpfcgu xrif;0dkif;wGif OD;zl;ndKu rpdefrIeftm;
]]arsmufrawmh owdxm;ae? wpfaeYocsKØ i;f a&mufaphr,f}} [k BuHK;0g;zl;aMumif; xGuq f \kd /
w&m;cHu wu,fyif &efNidK;xm;onf rxm;onf[al om tcsufrmS rl oufaojyavmuf
aomtrI r[kwfojzifh ]]xifaMu;}}rQom &Sd\/ þodkYjzifh w&m;vdkbufrS trIqHk;cef;
wdkifa&mufNyD;vQif w&m;cHudk ppfaq;&awmhrnfjzpf\/
w&m;olBuD;onf aeYvnf 1 em&DwiG f aeYvnfpmpm;&ef ½H;k qif;oGm;&m wpfem&DcJG
wGif jyefí½Hk;wufNyD;aemuf w&m;cH OD;zl;ndKtm; ppfaq;avonf/
w&m;cHu aool rdrdZeD; rpdefrIefonf avSum;xpf 8xpfavmufta&mufwGif
½kwfw&uf ajcacsmfíusoGm;aMumif;? xdktcgu rdrdrSm avSum;xdyfwGif&yfaeí aool
usoGm;jcif;ESifh ywfoufí rdrdwpfpHkwpf&m rod? rdrdESifhvnf; roufqdkifaMumif;jzifh
atmuf½;kH wGif xGuq f ckd ahJ omfvnf; puf&iS w f &m;olBuD;a&SUüxGuq f akd om xGucf sufwYkd rmS
tawmfyifxl;qef;í pdwf0ifpm;zG,f aumif;vSay\/
w&m;Oya' ouf0ifonf r0ifonfudkrl Oya' yg&*lrsm;uom ydkí od&SdMuay
vdrhfrnf/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 112

w&m;cH OD;zl;ndKonf rdrd\trnf? ae&yf? tvkyftudkifwdkYudk a&SUzwfpma&;


ar;onfhtwdkif; ajzqdkNyD;aemuf atmufygtwdkif; xGufqdkavonf/
w&m;olBuD;/ / ]]atmuf½Hk;wGif armifrif;u uRefawmfrsdK;ZeD; rpdefrIefonf
avSum;xpfrsm;ay:odYk wpfvrS ;f csi;f wufvmonfukd jrif&ygonf/ 7 xpf? 8 xpfavmuf
ta&mufwiG f jAKef;ceJ yufvufvefí aemufjyefusoGm;onfukd jrif&ygonf/ OD;acgif;rSm
avSum;orHwvif;ay:wGifwifaeí tkwfcHkESifh aemufaphudk ½dkufrd[ef wlygonf/
uRefawmfrsdK; ujymu,m ajy;qif;ygonf/ þodYk ajy;qif;&if; tdref ;D csif; pHvu S kd atmfí
ac:ygonf/ avSum;atmufodkY a&mufí uRefawmfrsdK;ayGUxlMunfhaomtcg pdefrIefrSm
toufr&Sdawmhyg/ OD;acgif;aemufaphwGif *Hknif;cefY ndKrJaeonfh 'Pf&mawGUygonf/
aoG;pdkY½Hkom pkdYygonf/ uRefawmfrsdK; atmfoH Mum;onfhtwGuf olBuD;\wynfhyef;a'G;
vnf; a&mufvmygonf/ uRefawmfrsdK;ESifh pHvSu ayGUcsDí atmufxyf&Sd uGyfyspfay:odkY
wifMuygonf/ 'Dtwdkif; atmuf½Hk;rSm armifrif;xGufqdkcJhw,f rSefovm;}}
]]wcsdKUrSefygw,fbk&m;}}
(xdktcgu t*Fvdyfacwfjzpfojzifh w&m;olBuD;rsm;u w&m;cHukd armifrif;[k
oHk;NyD;vQif w&m;cHrsm;uvnf; uRefawmfrsdK; ... bk&m; ponfjzifh xl;&avonf/)
(pma&;ol)
(BuD;) ]][if ... b,fvdkwcsdKUrSefwmvJ}}
(cH) ]]ol tomvdrfhuswm r[kwfygbl; ... wapäu wGef;csvdkufwmyg bk&m;}}
]]armifrif; pdwrf S aumif;&JUvm;? tck pum;ajymwm aumif;aumif; owd&&JUvm;}}
]]&ygw,fbk&m;}}
]]usKyfu Ncdrf;ajcmufar;wmvnf; r[kwfbl;/ udk,fhoabmtwdkif; udk,fajym
&wm/ armifrif;udk b,folurSvnf; 'Dvdkajym&r,f 'DES,fajym&r,f rwdkufwGef;bl;/
armifrif;pdwfqE´twdkif; ajymjcif;jzpf&r,f ... em;vnfvm;}}
]]rSefygh ... em;vnfygw,fbk&m; ...}}
]]axmifcsKyx f rJ mS jzpfap? ykvyd v
f ufxrJ mS jzpfap armifrif;udk rnfoYkdrnfykH ajym&r,f
vdkY jzm;a,mif;aoG;aqmifjcif;? wdkufwGef;jcif;? acsmhjr§Ljcif;rsm; jyKvkyfovm; ...}}
]]rjyKvkyfygbk&m;/ uRefawmfrsdK; oabmtwdkif; ajymjcif;jzpfygw,f ...}}
]]axmifxJrSm jzpfap? ykvdyfujzpfap ½dkufESufESdyfpufovm;}}
]]rESdyfpufyg bk&m; ...}}
]]NyD;awmh tck armifrif;xGufqdkcsuf[m armifrif;&JUtrIrSm w&m;vdkbufu
jyeftoHk;jyKEdkifw,f/ qdkvdkwmu armifrif;&JUxGufcsufudk w&m;vdkbufu tudk;tum;
vkyfNyD; ajymEdkifw,f/ 'D[mudk em;vnfxm;&r,f ... em;vnf&JUr[kwfvm; ...}}
]]em;vnfygw,f bk&m;}}
]]uJ ... uJ ... rSefwJhtwdkif; ajymayawmh}}
]]pdefrIefudk avSum;ay:u wapäu wGef;csvdkufygw,f bk&m;}}
]]wapä [kwfp}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 113

]]uRefawmfrsdK; tpu pNyD; avQmufxm;yg&apbk&m; ... 'Drdef;r[m uRefawmfrsdK;


awmoGm;aewJt h cdu k rf mS oleYJ&,G w
f l aumifav;wpfa,mufeYJ arsmufrxm;cJyh gw,fb&k m;
... uReaf wmfrsKd ;u tck 48 ESp?f olu tpdwaf wmif rjynfah o;awmY 'Dvakd rSmufrmS ;w,fqkd
wm rqef;ygbl;bk&m;/ uReaf wmfrsKd ;vnf; vloed wfMum;jzpfrmS &Suw f meJY bmrS rajymbJ
iHkYaecJhygw,f ... tjyifu cspf[efaqmifNyD; udk,fha'goudk odkodyfcJhygw,f ... 'gayr,fh
0rf;xJuawmh rausygbl; bk&m; wpfaeYaeY 'Daumifr owf&rS ...}}
]]'Dvl w,fcufwmyJ bmawG avQmufajymaevJ rodygbl; ...}}
w&m;olBuD;onf vufESdyfpufudk acwå&yfxm;vdkufNyD;vQif rdrdukd,fudk rdrd
ajymouJhodkY nnf;nLvdkufavonf/ xdkaemuf wnfNidrfav;eufaomtoHjzifh ...
(BuD;) ]]tckwifu ½Hk;awmfu owday;wmawG em;vnf&JUvm;}}
(cH) ]]em;vnfygw,fb&k m;/ tckvkd olYtay:rSm &efNidK;odck NhJ yD; wpfaeY 'Dtaumifr
owfrSyJvdkYpdwful;rdcJhygw,f ... 'geJY uRefawmfrsdK;wdkYvnf; NrdKUay:u tdrfa&mif;NyD;
anmifyifom&Gmuav;u rdwfaqGwpfa,muf&JUtdrfudk iSm;aecJhygw,f/ iSm;aewm
rMumvSao;ygbl; ...}}
]]'D t d r f B uD ; ud k iS m ;aecJ h w muawmh uRef a wmf r sd K ; ½H k ; wuf o G m ;zd k Y
rD;&xm;blwm½HkeJYvnf;eD; ... tdrfvcuvnf;enf; ...}}
]]trIeJYywfoufwmomajymyg ...}}
]]rSeyf g ... 'Dtrd Bf uD;udak &mufvYkd wpfaeYrmS yJ tdraf y:xyfu a&eHqv D omrSet f rd uf kd
xGe;f zdYk avSum;udk uReaf wmfrsKd ;wufr,fvyk af wmh avSum;tay:avmufqrD mS vl&yd v f vkd kd
jzLjzLBuD;wpfck jrifc&hJ ygw,fb&k m; ...tcsed u f vnf; ae0ifNzdK;zs jzpfavawmh odyrf oJuyJG g
bl;/ a,mufsm;wpfa,muf&UJ t&dyv f vkd ykd gyJ/ acgif;iHYkNyD; rsuEf mS u [db k ufvn S ahf eygw,f
... uRefawmfrsdK;wufomG ;awmh aysmufomG ;wmygyJ/ tJ'D jzLjzLt&dyBf uD;udk 2 &ufwpfcg?3
&ufwpfcgqdkovdkygyJ jrif&ygw,f ...}}
]]b,fae&mrSm jrif&wmvJ}}
]]avSum;ay:rSmcsnf;ygyJ bk&m; ... tJ'D avSum;xpf 8 xpf? 9xpfae&mavmuf
qDrSmyJ jrif&ygw,f ...}}
]]b,ftcsdefvJ ...}}
]]ae0if&Dwa&mavmufrSmygbk&m; ... aeYvnfaeYcif;rSmawmh rjrifzl;ygbl;}}
]]'Dawmh bmjzpfvJ}}
]]'Dawmh uRefawmfrsdK;vnf; &GmxJrmS oufBuD;0gBuD; yk*Kd¾ vfrsm;awmh odrmS yJqNkd yD;
&Gmxdyfbkef;BuD;ausmif;u uyÜd, OD;aemufqdkwJh tbdk;BuD;qDoGm;NyD; 'DtdrfBuD;taMumif;
enf;enf;yg;yg; wD;acgufMunhfygw,fbk&m; ... 'DtdrfBuD;aqmufwm ESpfaygif; 30
avmuf&NdS yDw/hJ opfpufoal X; wpfa,mufu aqmufvYkd tdrw f ikd af wG? avSum;awG? Murf;
awGudk taumif;qHk;opfeJY aqmufcJhw,fwJh ... pufolaX;&JU orD;wpfa,mufvnf;
vifr,m;&efjzpf&mrSm avSum;ay:u vdru hf sNyD; aocJw h ,fw/hJ a,mufsm;[m 6 vavmuf
tcsKyfc&H NyD; olYred ;f r[m rawmfwq vdru hf swmygqdw k t hJ aMumif; tawmfBuD; xkacs,l&

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 114

w,fw/hJ 'Daemuf 'Dvv l nf; bmrS rMumbl;/ tuswt f if;&GmrSm vlowfrjI zpfNyD; BudK;ay;cH&
owJb h &k m; ... NyD;awmh aemufav;ig;vavmuf tMumrSm bke;f BuD;ausmif;om;uav;[m
tay:xyfwufNyD; qGr;f [if;,ltqif;rSm wpfcgwnf; ‘vdrahf cgufauG; usomG ;wm atmuf
avSum;wdkifeJY ½kdufrdNyD; aoygava&mwJhvm;vdkY ajymwmudk;bk&m;/ 'geJY uRefawmfrsdK;u
'gawmh [kwfygNyD/ 'DtdrfrSm ajcmufw,f?jyKw,faum Mum;ao;vm;vdkY tbdk;BuD;
ar;Munfhawmh olu 'Dvdkawmh rMum;rdygbl;wJh/ 'gayr,fh 'DtdrfBuD;udk aemufb,folrS
iSm;r,fhol r&SdwmeJY ydwfxm;wm 5 ESpfavmuf &SdoGm;NyD/ tck udk&ifwdkY ajymif;vmrSyJ
tdrfiSm;&awmhw,fvdkY ajymygw,fbk&m;}}
]]udkif;av ... tdrfBuD;u wapäajcmufwm rajcmufwm tomxm;NyD; udk,fhrdef;r
vdrfhuswJhtaMumif;udk ajymprf;ygOD;}}
]]rSefygh ... tJ'D tcif;jzpfwJhnu tay:xyfudk uRefawmfrsdK;wufr,fvkyfawmh
avSum; tay:em;qDrmS tJ'jD zLjzLt&dyBf uD;udk jrif&ygw,fb&k m;/ rsuEf mS uvnf; cgwdik ;f vdk
[dkbufvSnfhaewmygyJ/ acgif;ae&m udk,fae&m uGJayr,fh xifxif&Sm;&Sm;awmh r[kwf
ygbl;/ rD;cdk;vHk;u vlwpfa,muf&JU yHkoP²mefjzpfaeovdkygyJ/ 'geJY uRefawmfrsdK;vnf;
tdrfay:wufoGm;ygw,f ...}}
]]aowJhvl rpdefrIefuaum bmrS jrif&w,f rajymbl;vm;}}
]]rajymygbl;bk&m;/ oljrifwJhvu©Pm r&Sdygbl; ...}}
]]tif; ... tdrfay:wufawmh armifrif; 'Dt&dyfBuD;em;udk jzwfoGm;ovm;}}
]]rSefygw,f ... olYtem;udk r[kwfygbl;bk&m; ... olYudk,fudk uRefawmfrsdK;
wpfcgwnf; jzwfoGm;ygw,f}}
]]'Dt&dyfBuD; jzLjzLBuD;udk wpfcgw&H jzwfoGm;w,f ... [kwfvm; ... bmrS
armifrif;udk,feJY rxdbl;vm;}}
]]rxdygbl; bk&m;/ avxJ jzwfoGm;ovdkygyJ/ wpfck&Sdwmu uRefawmfrsdK;
jzwf o G m ;wJ h t cg tJ ' D a e&mav;wpf 0 d k u f r S m avat;uav;rsm;wd k u f a eovd k
pdrfhceJat;oGm;wm odvdkuf&w,fbk&m;}}
]]avat;at;wdu k w
f ahJ e&m jzwfomG ;wJt
h wdik ;f at;ceJjzpfomG ;w,f qdyk gawmh}}
]]rSefvSygbk&m; ... 'geJY uRefawmfrsdK;u pdefrIefcsufcsif; wufrvmawmh avSum;
xdyfudk oGm;MunhfwJhtcg uRefawmfrsdK;rdef;r[m avSum;cHkem;a&mufvmNyD; yxrxpfudk
wufaeygNyD/ 'Dtcg uReaf wmfrsKd ;vnf; 'Daumifr t&ifuvkycf w hJ mawG owd&NyD; olYtay:
uvJhpm;acscsifpdwf ½kwfw&uf ay:vmygw,f ...}}
]]pum;udk owdxm;ajymaemf usKyfapmapmu owday;xm;wJh[mawG rarheJY
...}}
]]rSefygw,fbk&m; ... atmuf½Hk;rSmwkef;u uRefawmfrsdK; 'D[mawG rxGufcJhygbl;
... tckawmh uRefawmfrsdK; 0rf;xJrSm rajym&&if raeEdkifavmufatmif jzpfvmygw,f/
raeYnwkef;uvnf; tcsKyfcef;xJrSm wpfnvHk;vdkvdk uRefawmfrsdK; tdyfrufrufovdkvdk?
vlu, kd w
f ikd f em;em;vmuyfNyD; ajymaeovdrk sKd ; uReaf wmfrsKd ;udk rajymajymatmif wdu k wf eG ;f

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 115

aeygw,fbk&m; 'gaMumifh ...}}


]]uJ 'Dawmh bmjzpfovJ}}
]]'Daumifr ightem;a&muf&if wGef;csvdkufr,f[JhvdkY pdwful;aerdygw,f ...}}
]]'DtcgrS t&dyfjzLjzLBuD;udkaum jrif&ao;vm;}}
]]jrif&ygw,fbk&m; ... ol[m avSum;atmufzufudk rsufESmvSnfhaeygw,f
... olYtrlt&mu pdefrIefwufvmwmudk apmifhaeovdkygyJbk&m;}}
w&m;olBuD;onf vufEydS pf ufukd acwå&yfvu kd Nf yD;vQif [if;ceJ oufjyif;wpfcsuf
csvdkufNyD;aemuf ezl;rS acR;rsm;udk vufudkifyk0gjzifh okwfvdkufavonf/
]]tif; ... NyD;awmh bmjzpfovJ}}
]]'geJY pderf eI [ f m avSum;udk wpfvrS ;f csif; wufvmNyD; t&dyBf uD;em;vnf;a&muf
a&m rvIyrf ,Suaf ewJh t&dyBf uD;[m vufEpS b f ufa&SUxkwv f ukd Nf yD; pderf eI uf kd wGe;f xkwv
f u
kd f
wmyJb&k m; ... pderf eI [ f m yg;pyfu atmifr,fav;vdYk wpfceG ;f yJ ‘vdrahf cgufauG; usomG ;&if;
atmfvdkufEdkifygw,f}}
]]'DtcgrSm armifrif;eJY aoolrpdefrIefeJY b,favmufa0;ovJ}}
]]avSum;ESpx f pfyJ a0;ygw,fb&k m; ... 'geJY uRefawmfrsdK;vnf; MuufaoaoNyD;
&yfae&mu a&SUudkvnf; wpfxpfqif;vdkufa&m jzLjzLvl&dyfBuD;[m jAKef;ceJ uRefawmfrsdK;
bufudk vSnfhvdkufawmhrS uRefawmfrsdK;rSm yg;pyfta[mif;om; jzpfoGm;rdygw,f ...
t&dyfBuD;&JU rsufESm[m uRefawmfrsdK;&JU rsufESmeJY cRwfpGyfxm;ovdkygyJbk&m;/ udk,fvHk;
ay:rSex f rJ mS ud, k u hf , kd u f kd jyefjrif&wJth wdik ;f ygyJb&k m; ... uRefawmfrsdK;[m tHMh ojcif;ru
tHMh oNyD;? 'Dae&mrSm ausmuf½yk v f kd rwkerf vIyf &yfaerdygw,f/ uReaf wmfrsKd ;[m raocifu
ESpu f ,
kd cf NJG yD; wpfu, kd u f wapäjzpfaewm tHMh ovdYk rqH;k ygbl;bk&m; ... tckajym&if;awmif
Muufo;D xrdygao;w,f/ uReaf wmfrsKd ;[m pdwx f uJ BuHpnfrad yr,fh uReaf wmfrsKd ;vufeYJ
wGe;f cswm r[kw&f ygbl;bk&m;/ trSeaf wmh uReaf wmfrsKd ;&JU ud, k cf JG jzLjzLtaumif&yd Bf uD;u
pdefrIefudk wGef;csvdkufjcif; jzpfygw,fbk&m; ...}}
]]'Daemufaum}}
]]'Daemuf uReaf wmfrsKd ; avSum;ajc&if;a&mufvYkd vSnMhf unhv f udk af wmh t&dyBf uD;[m
r&Sdawmhygbl;bk&m;}}
]]uRefawmfrsdK; tckavmuftxd ajymNyD;rS vdrfvnfNyD; rajym0HhaMumif;ygbk&m;
... tck uRefawmfrsdK; tpD&ifcHwm tm;vHk;trSefawGcsnf;ygbk&m;}}
w&m;olBuD;onf acwårQ pOf;pm;awGa0vsuf&SdNyD;aemuf pD&ifcsufcs&ef tcsdef
15 &ufrQ cGmí &ufcsdef;ay;vdkufavonf/
Ä Ä Ä
pD&ifcsufcsrSwfrnfhaeYü w&m;olBuD;onf &Snfvsm;aom pD&ifcsufudk &Sif;vif;
jywfom;pGm zwfMum;í trdefYcsrSwfavonf/
twdkcsKyfrSm w&m;cHonf atmuf½Hk;ü aooltm; rdrdrowfaMumif;? avSum;rS
rawmfwq acsmfíusjcif;rQomjzpfaMumif;jzifh jiif;uG,fvsuf&Sd&m trIrSm ¤if;bufrS

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 116

tawmftwef aumif;vsuf&SdaMumif;? tu,fí rdrd½Hk;awmfwGif xGufqdkonfrsm;udk


rxGuq f b kd J qdwqf wd af ecJyh gu trIrmS wpfrsdK;wpfzkH jzpfomG ;awmhrnfjzpfaMumif;? ol\
xGuq f ckd sufuyif aooltm; rnfonft h wGuf owf&ef &nf&, G cf sufxm;cJoh nf[al om
tcsurf mS ay:vGií f vmaMumif;? vlowfrrI sm;wGif (MOTIVE)ac: owfjcif;\ taMumif;
&if;? t&if;cH&nf&G,fcsufonf t"du ta&;tBuD;qHk;jzpfaMumif;/
rdrdrsufESmESifhwlaom wapä (okdY) jzLjzLt&dyfBuD;u aooltm; avSum;xpf 8
xpfavmufta&mufwiG f wGe;f csvdu k yf gonf[al om w&m;cH\ xGucf sufEiS yhf wfoufí
ywf0ef;usit f aMumif;rsm;ESiw hf uG jrefrmvlrsKd ;wdYk\ rd½;kd zvm ,HMk unfcsurf sm;udk axmuf
xm;vQif ,HkMunfrnfqdkygu ,HkMunf&ef&Sdaomfvnf; w&m;Oya't& þuJhodkY
wapäo&Jpaom emembm0rsm;udk vH;k 0 ,HMk unf&efr&Sad Mumif;? odYk jzpfí jzLjzLt&dyBf uD;udk
Oya't& uREykf rf ,HMk unfEikd f w&m;cHuom aooltm; avSum;ay:rS wGe;f csvu kd of nf[k
uREfkyf ,HkMunfaMumif;/
tjypfay;&eftwGuf pOf;pm;&ef&SdonfrSm w&m;cHonf &nf&G,fcsufjzifh wrifjyK
vkyo f nfqakd omfvnf; wkwEf iS ½hf u kd jf cif;? "m;ESichf w
k jf cif;? aoewfEiS yhf pfjcif; ponfh aoap
avmufatmif vHkYvxkwfjcif;r&SdbJ aovQifvnf; aoapawmh[laom oabmavmuf
om&So d jzifh 'Pf&mtemw& &ap&efom vkYHvxkwjf cif;&So d jzifh ol\tjyKtrlrmS &mZowf
yk'rf 326 twGi;f odYkom oabmouf0ifonf[k uREykf , f q l aMumif;? uREykf \
f t,ltqudk
axmufcHaom tcsufwpfcsufrSm aq;q&mBuD;\ xGufcsufjzpfaMumif;/
aq;pmt& q&m0efBuD;\ xGufcsufrSm aoolrpdefrIefonf tcif;jzpfyGm;pOfu
aumif;pGmuse;f rmjcif; r&So d nft h jyif ESv;kH a&m*g &Sad eolwpfa,muf jzpfaMumif;? ESv;kH tm;
enf;aeolrsm;rSm aMumufrufz, G af umif;aom t&mrsm;ESihf awGU&onfjzpfap? ½kww f &uf
xdwfvefYoGm;onfjzpfap? wpfcgwnf; ESvHk;aoG;&yfí csufcsif;aoqHk;oGm;EdkifaMumif;?
aool\ OD;acgif;aemufaphwiG f orHwvif;cHjk zifh ½du k rf ad om 'Pf&mjzpfí BuD;us,faom
'Pf&mwpfcjk zpfaomfvnf; xd'k Pf&mwpfcak Mumifo h m csucf si;f ao&onfr[kwb f J e*du
k
ESv;kH tm;enf;ae&mwGif aMumufrufz, G f wpfpw kH pf&mESihf awGU&ojzifh xdwv f efYomG ;aom
aMumifhom þuJhodkY tcif;jzpfyGm;aomae&mü yGJcsif;NyD; ao&jcif;jzpfaMumif;ESifh xGufqdk
oGm;aMumif;/
txufygtcsuftvufrsm;udk axmuf½Ijcif;tm;jzifh w&m;cHonf tdEd´,
&mZowfyk'fr 326udk usL;vGefonf[k þ½Hk;awmfu ,lqonf/ tjypfay;&efESifh
ywfoufí w&m;cHonf touft&G,f tawmftwefBuD;&ifhNyDjzpfí acwfynmwwf
vlBuD;vlaumif;wpfa,mufvnf;jzpfonf/ ,cifu jypfrI[lívnf; wpfpHkwpf&mr&Sd/
odkYjzpfí w&m;cH armifzl;ndKonf ZeD;jzpfol rpdefrIef aoqHk;&mü yk'fr 326 t& usL;vGef
aMumif; xif&mS ;onft h wdik ;f tvkyMf urf;ESiahf xmif'Pf 3 ESpf uscHap&ef trdeYf csrSwv f ukd f
onf [líjzpfownf;/
Ä Ä Ä

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 117

rSwcf su/f / txufygtrIü w&m;cHonf t,lcrH 0ifcahJ cs/ [du


k u
f w
k v
f w
T af wmfu
vnf; w&m;olBuD; OD;tkef;armif\ pD&ifcsufudk twnfjyKcJhavonf/

ume,fZif; r*¾Zif;? 1962 ckESpf? {NyDv


Ä Ä Ä

ao&G m jyef p pf o m;

Munhfjrifwdkif&Sd vlaetdrfajc tawmftwefusJaom &yfuGufwpfuGufwGif


urf;em;bufodkY rsufESmrlíaqmufxm;aom tdrfBuD;wpfaqmif&Sd&m ¤if;tdrfü bdkujym;
rpöwm]]tif'gqif}} qdkol aexdkifavonf/ t&G,faumif;pOfu tpdk;&XmewpfckwGif
yxrwef; tif*sief , D mwpfa,mufjzpfí touf 55 ESpjf ynfNh yD;aemuf tvkyrf S xGu&f aom
tcg pufypön;f rsm;a&mif;csaom olaX;wdu k w
f pfwu kd w f iG f ]]tBuHay;ESihf ta&mif;refae*sm}}
tjzpf vkyfudkifvsuf&Sd\/
tif*sifeD,mvkyfpOfu oabFmwnfjcif;? oabFmwGif pufysufjcif; jyifqifjcif;
rsm;wGif txl;uRrf;usifonfhtavsmuf tvkyfrS xGufcJhonfhtcgüvnf; &if;ESD;aom
rdwaf qGwcsKd Uonf rdrw d YkdoabFmrsm;? armfawmfbw k rf sm;wGif pufEiS yhf wfoufonfh csKd U,Gi;f rI
&Sdonf xifaomtcgrsm;ü rpöwmtif'gqifxHvma&mufum tultnDawmif;wwf
Mu\/ rpöwm tif'gqifuvnf; tawmftoifyh sufp;D csdKU,Gi;f rIrsm;udk ud, k wf ikd jf yifqif
vsuf tcsdKUudprö sm;wGiv f nf; vufaxmuftif*sife, D muav;rsm;ESihf tvkyo f rm;rsm;\
tultnDudk ,lNyD;vQif omrmeftBuHÚmPfay;½HkrQESifh NyD;onfh udpu ö av;rsm;udkvnf;
tBuHÚmPfay;vdkufavonf/
rpöwmtif'gqifonf touft&G,fBuD;NyDjzpfí 'voabFmusif; tp&Sdonfh
ae&mrsm;odYk ud, k w f ikd rf oGm;a&mufEikd af omaMumifh ydik &f iS rf sm;onf rdrwd Ykd oabFmav;rsm;?
armfawmfbkwfrsm;udk rpöwmtif'gqiftdrfESifh teD;qHk;ae&mwpfae&modkYa&mufatmif
armif;ESif,lvmcJhMuNyD;vQif oifhavsmfonfh ae&mwpfae&mwGif qdkufuyfNyD;aemuf
rpöwmtif'gqifxrH S tBuHÚmPfawmif;wwfMuavonf/ ,if;uJo h Ykd oabFmuav;rsm;
2 &uf? 3 &ufcefY qdkufuyfxm;onfhtcsdefü rpöwmtif'gqifonf rdrdaetdrfrS oabFm
qdkufuyfxm;&mae&modkY tvG,fwul qif;oGm;EdkifNyD;vQif pufESihfywfoufonf
csdKU,Gif;rIrsm;udk ]]pdrfajyeajy}} &SmazGEdkifcJhavonf/
touf 38 ESpfwGif rpöwmtif'gqifonf ol\ tvkyf&Sifrkqdk;r jrefrm
rdef;uav;wpfa,mufESifh taMumif;ygcJhí ,if;rkqdk;rbufrS ]]rsdK;oefY}} ac: ]]rdkufu,f}}
qdkol om;a,mufsm;uav;wpfa,muf ygcJh\/
rdkufu,ftm; i,fpOfu pdefaygausmif;wGif xm;cJh&m pmawGUynm&yfrsm;xuf
vufawGUvkyfief;rsm;wGif 0goemygcJhonfhtwdkif; 7 wef;atmifaomtcg rdcifBuD;u
tif;pdet f if*sife,D mausmif;odYk ajymif;a&TUxm;\/ rdu k u f ,fonf puftwwfwiG o f mru

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 118

avSavSmjf cif;? pufb;D pD;jcif;? um;armif;jcif;wGif txl;usiv f nfí ausmif;wGif qktrsKd ;rsKd ;
&cJh\/ wwd,ESpftNyD;ü rdkufu,fonf ArmhavwyfrawmfodkY ]]wufw0ef}} tvkyfoif
tjzpf 0if a &muf t rI x rf ; cJ h & m xd k E S p f ü yif t*F v ef b k & if r avwyf r awmf w G i f
ynmoifMum;&ef tpdk;&u apvTwfjcif;cH&avonf/
t*Fvefü trIxrf;vsuf&SdpOf rsdK;oefY\rdcifBuD;onf jrefrmjynfü ½kwfw&uf
aoqHk;oGm;&m rsdK;oefYonf jrefrmjynfodkY jyefvmvdkvSaomfvnf; tavmif;udkoN*ØKvfrD
a&mufEdkifrnfr[kwfaomaMumifhvnf;aumif;? ta&;BuD;aom pmar;yGJwpfckudk
0ifa&mufajzqdak e&ojzifw h pfaMumif;? jyefaomfvnf; tusKd ;rxl;awmhNyD[k rdrpd w d u f akd jzum
awmufavmifvsuf&Sdaom tylrD;udk csKyfwnf;í aecJh&avonf/
rdkufu,fonf jrefrmtrsdK;orD; rdcifbufrS vdr®m,Ofaus;rIudkvnf;aumif;?
zcifbufrS ½ky&f nfEiS hf txH0k goemudv k nf;aumif; aygif;pyfum &&St d yfonfh Oy"d½yk rf sdK;
&Sd\/ tom;0g0if;í bJOyHkuJhodkY rsufESmrsdK;&SdNyD;vQif t&yf 5 ay 10 vufr jrifhol
jzpfavonf/
oifwef;wGif tvGefxl;cRefoljzpfí aemufqHk;vufawGUpmar;yGJ ajzqdk&mwGif
‘kw,d &cJ\ h / xdYkaemuf jrefrmjynfoYkd jyefvnfa&muf&v dS mcJNh yD;vQif r*Fvm'Hk avwyfrawmfü
cefYxm;jcif; cH&avonf/
þodYk jzifh trIxrf;cJ&h m 1949 ckEpS f ESpOf ;D tpavmufwiG f rdwv D¬ mü jzpfymG ;cJah om
wduk yf o
JG Ykd ppfuv l w T v f ukd af om av,mOfEpS pf ;D teuf wpfp;D ysuu f s&mwGif ygoGm;aMumif;
owif ; &&S d a vonf / xd k a v,mOf a y:ü av,mOf a rmif ; ol ]]rsd K ;oef Y }}tjyif
pufaoewfypfol? rSefajymif;MunhfolESifh vrf;jywpfa,mufyg ygoGm;avonf/
xdt k csed rf mS u&ifEiS hf ucsio f yl ek w
f Ykdonf ]]ausmufawmif}} pcef;udk odr;f ydu k v f u
dk f
aomtcsed Ef iS hf jyifO;D vGiNf rdKUteD; ]]teD;pcef;}} av,mOfysu H iG ;f wGif t&m&St d csKd UESihf &JabmftcsKd U
wdkY rarQmfvifhbJ ½kwfw&uf tzrf;cH&aom tcsdefjzpf\/ ppfwyfrS twnfrjyKao;aom
owif;wpf&yft& Adv k rf sKd ;oefYonf &efoal v,mOfwpfp;D udk ypfcsNyD;aemuf ol\av,mOf
udk &efot l xlxyfq;kH ae&modYk taocHí xd;k csvu kd af Mumif; tqd&k \ dS / odYkaomf xdo k wif;
udk tpdk;&u ½kwfw&uf twnfrjyKao;acs/
rsdK;oefY\ av,mOfonf rlvpcef;odkY a&mufoifhonfhtcsdefxuf 48 em&DrQ
Mumonfhwdkifatmif jyefra&mufaomtcg aemufqHk;wGif av,mOfESifhwuG t&m&Sd
tm;vHk;rSm aysmufqHk;aeonfhpm&if;wGif xnfhoGif;vdkuf&awmhonf/
txuf y gtjzpf t ysuf r sm;um; 1949ck ? azazmf 0 g&D v twG i f ; txuf
jrefrmjynfwGif jzpfyGm;cJhaom tjzpftysufwpf&yf jzpfavonf/
Ä Ä Ä
10 ESpfwmrQtcsdef ukefvGefcJhNyD;aemuf 1959ck? azazmf0g&DvodkY a&mufvm\/
wpfaeYaomnaeapmif;ü rpöwmtif'gqifonf tdraf &SUcef;&Sd &Guzf siu f v k m;xdik f
wpfvHk;ay:wGifxdkifum pmwpfapmifudk 3 acgufrQ jyefí zwfvsuf&Sd\/ ,cifu zwfcJh
onfrmS vnf; 10 Budrx f yfrenf;awmhacs/ pmudk wpfacgufzwfvu kd ?f pD;u&ufwpfvyd u f kd

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 119

rD;n§í
d aomufvu dk ?f jymcGuxf o
J Ykd yGwaf csíypfvu
dk Ef iS hf wpfa,mufwnf; tvkyrf sm;vsuf
&Sd\/ pm&Gufudkifxm;aomvufrSm wkefwkef,if,if&SdaeNyD;vQif pdwfxJwGif ouFmruif;
jzpfvsuf wpfcgw&H yg;pyfudkwGefYvdrfum tHBudwfrd\/
vufa&;rSm rdu k uf ,f\vufa&; jzpf\/ vGecf ahJ om 10 ESpu f av,mOfysufus
aoqHk;cJhaom rdrd\r,m;ygom; rdkufu,fyifjzpfavonf/
]]r[kwfbl; ... r[kwfbl; ... r[kwfEdkifbl; ... b,fenf;ESifhrQ 'Dtaumif
r[kwfEdkifbl; ...}}
[k rpöwmtif'gqifonf wpfudk,fwnf;a&&Gwfvsuf&Sdavonf/
r,HkEdkifojzifh pm&GufwGif½dkufxm;aom pmwdkufwHqdyfudk Munhfjyef\/
1959ck? azazmf0g&Dvjzpfavonf/
aemufqHk;wpfBudrf pmudkzwfjyef\/
]]cspfaomazaz}}
'Dpm&wJhtcgrSm rarQmfvifhbJ azaz txdwfwvefYjzpfoGm;rSm trSefyJxifw,f/
'D[mtwGuf uRefawmfBudKwifNyD; awmif;yefygw,f/ tcsuf 2 csufudk azaz ,HkMunf
apcsifygw,f/ yxrtcsufu 'Dpmudka&;&wm uRefawmf b,favmufpdwfqif;&Jw,f
qdkwJhtaMumif;yJ/ 'kwd,tcsufu uRefawmf[m raobJ usef;rmcsrf;ompGm&Sdw,f
qdkwmudk vGefcJhwJhESpfaygif;tawmfMumuyif zGifhajymzdkY&SdvsufESifh rajymbJ aewm[m
tifrwef av;eufwJhtaMumif; &Sdw,fqdkwmygyJ/
uRefawmhrSm tvkyfwpfck vkyfudkifaqmif&GufzdkY&Sdw,f/ tJ'Dtvkyf[m azaz&JU
tultnD&rSmomjzpfr,f/
uReaf wmhrmS ta&;wBuD;awG vdak ew,f/ 'gaMumifh azaztck pufjyifzYkd urf;em;
rSm ausmufcsxm;wJh ]]Zifa,mf}}qdkwJh oabFmtvGwfay:rSm 'DuaeYn 7 em&Dudk azazeJY
awGUcsifygw,f ... tJ'Dvdk awGUzdkYpDpOfwm[m azaza&m uRefawmfa&m ESpfa,mufpvHk;&JU
tusdK;ygyJ/
NyD;awmhvnf; ... uRefawmfwpfckajymcsifwmu 'Dpm&wJhtaMumif; b,folYudkrS
rajymapcsifbl;/ tJ'gvnf; ESpfa,mufpvHk;&JU tusdK;twGufygyJ/
arar&JU ocsØKif;ay:rSm cspfcifMunfndKaom vufwpfbufjzifh yef;acGwifvdkuf
ygonf/
rdkufu,f (ac:) rsdK;oefY

rpöwmtif'gqifonf xdak eYnaecif; aumfzu D ydk if raomufEikd b


f J aoNyD;olxrH S
vmaompmudk tacgufaygif;rsm;pGmzwfum rdr\ d aemufaMumif;udk jyefajymif;pOf;pm;vsuf
&Sad v\/ rdu
k u f ,f\ rdcifEiS hf vufxyfpOfu bPfwu kd wf iG f aiG 20000 rduk u
f ,ftwGuf
oD;oefYtyfEx HS m;&ef oabmwlco hJ nft
h wdik ;f rdu
k u
f ,f 21 ESpjf ynfah omtcg xkw, f &l ef
oabmwl tyfESHxm;cJh\/
tu,fí ,ckpmonf vlajymifolajymifrsm;xHrS pmvdrfr[kwfbJ rdkufu,fxHrS

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 120

pmjzpfu ol\b0udk wpfrsdK;wpfzHkajymif;í oGm;apawmhrnf/ rdkufu,fxHrSr[kwfbJ


tjcm;olwpfpw kH pfa,mufxrH S pmjzpfvQiv f nf; xdok o l nf rnfonft h usKd ;udvk íkd a&;jcif;
jzpfavoenf;/ ppfbuftmPmydik rf sm; xkwjf yefonft h wdik ;f rdu
k uf ,farmif;onfh av,mOf
ysufus&mwGif ]]rdkufu,f}}ygoGm;onfqdk&mü av,mOfysufusjcif;yif rSefaomfvnf;
rdkufu,fonf wpfae&m&mwGif xl;qef;pGm touf&Sifí aeayvdrfhrnf/ pmta&;tom;
rSmvnf; jrefrmpmwGif rsm;pGmruRrf;usifaom rdu k uf ,f\ bdq k efqefta&;tom;rsm;udk
owdjyKrd\/ vufa&;udkvnf; aumif;pGmrSwfrd\/
ysuf u scJ h p Of u rd k u f u ,f \ av,mOf o nf awmawmif x l x yf a om
&efole,fy,ftwGif; ysufuscJhjcif;jzpfí ppfbufqdkif&mrSvnf; ]]rdkufu,f aoNyD[k
,lq&aMumif;}} xkwfjyefaMujimcJh&m rpöwmtif'gqifonf xdkaMujimcsufudk taxmuf
txm;jyKum rdu k u f ,fr&Sv d Qif oljyefí&xdu k af om aiG 20000 udk bPfwu kd rf S ud,
k wf ikd f
cH0efcsKyfjzifh xkwf,lcJh\/ xdkYaemuf xdkaiG 20000 udk ]]r}}wnfNyD;vQif pufud&d,mrsm;
xm;&ef *dkaxmifBuD;wpfvHk;udk aqmufvkyfcJhavonf/
þrQESifh rNyD;ao;acs/ *dkaxmifaqmufjcif;rSm pGefYpm;&rnfh &nf&G,fcsuf
wpfckvnf; &Sdavonf/
rMumrD *dkaxmifudk rD;avmifí rpöwmtif'gqifonf *smref rD;tmrcH
ukrÜPDwpfckrS avsmfaMu;aiG 40000d xkwf,l&&SdcJhavonf/
rpöwmtif'gqifum; yg;&nfeyf&nf&Sdoavmuf ÚmPfoGm;½HkrQru ukodkvfuH
vnf; vdu k o f jzifh ol\ vsKd U0Suaf om tBuHtpnfrsm;rSm rxpfraighbJ ajzmifah jzmifjh zL;jzL;
&SdcJhavonf/
]]'Daumifav;om touf&Sifae&Sifawmh ightBuHawG ... tif; ...}}
tcsdefrSm ae0if&Dwa&mtcsdefodkY a&mufvkeD;avNyD/ rpöwmtif'gqifonf
a&SUodkYqufvuf rpOf;pm;0HhawmhbJ pmygaom pmtdwfudk uGwftuÐstwGif;tdwfxJodkY
zspfnp§ x
f nhv f u dk \f / xdYk aemuf tdrw f cH g;udk aomhcwfcNhJ yD;vQif ]]Zifa,mf}} qdu k x f m;aom
a&qdyf&Sd&m urf;em;bufodkY xGufcJhavonf/
Ä Ä Ä

7 em&Dx;kd &ef 10 rdepfrQ vdak o;ojzihf rpöwmtif'gqifonf reD;ra0;&Sd opfyif


atmufrS t&dyftajcudk apmifhqdkif;Munfh½Ivsuf&Sd\/
aemufbufrS arSmif&yd rf sm; oef;pjyKvmNyDjzpf&m tcsed rf mS vnf; 7 em&D&adS eNyDjzpfí
rpöwmtif'gqifonf Zifa,mf qdkufuyfxm;&m a&qdyfodkY qif;cJhav\/ oabFmrSm
wpfxyfoabFmuav;jzpfí eHab;rS ]]wm&ywf}}rsm;udk csxm;&m tcsdKUae&mü pkwfjywf
vsuf&adS om &Guzf sifrsm;onf jrpfbufrS wdu k cf wfvsuf&adS omavwGif wzswfzswf toH
jrnfvsuf&Sd\/ txufbuf reD;ra0;wGif 2pif;? 3pif; qdkufxm;í atmufbufae&mrS
armfawmfbkwfuav;wpfpif; xGufoGm;onfudk jrif&\/ ywf0ef;usifrSm xdktcsdefwGif
txl;ojzifh wdwfqdwfvsuf&Sd\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 121

rpöwmtif'gqifonf oabFmay:odYkwuf&ef qdyu f rf;rSx;kd xm;aom uke;f abmif


ysOfcsyfrsm;ay:ü &THUrsm;ayusHaeonfh ajc&mBuD;rsm;udk jrif&ojzifh zswfceJ vefYzsefYíoGm;
ao;\/ ajc&mrsm;rSm tawmfyifBuD;aom aemufyw d zf ed yf cGm&mrsm;jzpfojzifh rMumrDurS
eif;oGm;aom ajc&mrsm; jzpf[efwl\/
oabFmay:üum; wpfpHkwpfa,muf a&mufaeNyD/ xdkolonf rdrdtm; apmifhqdkif;
vsuf&Sd\/ xdkolonf ]]rdkufu,f}} tppfyifjzpfoavm? tjcm;&efolwpfa,mufyif jzpf
oavm? ]]rdu k uf ,f}} touf&iS af eonfqjkd cif;rSm tu,fyif rSeo f avm? rpöwmtif'gqif
onf wkef,ifaom vufrsm;jzifh pD;u&ufudk rD;n§dvkduf\/
ol \ vnf a csmif ; wG i f at;puf a om t&mwpf c k j zif h xd k ; vd k u f o uJ h o d k Y
ausm½d;k wavQmuf pdrí hf oGm;\/ aemufoYkd jyefíqkw&f efyif ajcvSr;f udk jyifr\ d / odYk aomf
rqkwaf wmhNyD/ trSeu f kd 'd|rod&acs/ odYk EiS hf uke;f abmifay:wGif cif;xm;aom pdpk w G af om
tkef;qHrsm;udk eif;um wjznf;jznf; wufoGm;av\/
uke;f ywfay:odYk a&mufcgeD;wGif vuf&ef;udk vrf;íqGv J ukd \f / oabFmay:üum;
rnfolwpfOD;wpfa,mufrQ r&SdbJ &Sif;vif;wdwfqdwfvsuf&Sd&m oabFmapmifhukvm;yif
r&Sdawmhacs/ ukef;ywfay:üvnf; tvm;wl&THUrsm; ayusHaeonfh zdeyf&mBuD;rsm;udk
awGU&avonf/ ajc&mrsm;onf oabFmqDodkY OD;wnfvsuf&Sd\/ odkYESifh rpöwm
tif'gqifonf toHrMum;atmif udk,fudkazmhíeif;um oabFmOD;qDodkY avQmufívmcJh
avonf/ OD;ydkif;&Sd oabFmydkif;wHcg;rSm teDa&mifcef;qD;wpfck csxm;í tcef;twGif;rS
rD;a&mifuav;wpfck xd;k xGuv f su&f o
dS nfukd jrif&\/ tcef;wGi;f üum; wpfpw kH pfa,muf
&SdaeacsNyD/
rpöwmtif'gqifonf cef;qD;ESifh 3 udkufcefYtuGmwGif&yfum ESvHk;ckefoHonf
wpfudk,fvHk;oGufoGufcgatmif vIyfí aebdouJhodkY xifrSwf&\/
]]0ifcJhav}}
tcef;wGif;rS wnfNidrfat;aq;pGmESifh csdKompGm ac:vdkufaom toHwpfoHudk
Mum;&\/ odYkEiS hf rpöwmtif'gqifonf tcef;0rS teDa&mifcef;qD;udk vuf0b J ufvufjzifh
z,f&mS ;vdu k \f / aq;jzLudk tjymEka&mifygonfq½kd rkH Q okwx f m;aom tcef;rsuEf mS usurf S
za,mif;wdik f 40 tm;cefY&adS om "mwfr;D vH;k wpfv;kH onf wpfcef;vH;k udk xdev f if;apvsuf
&S\
d / pm;yGw J pfv;kH \ aemuf ukvm;xdik w f pfv;kH ay:wGif vlwpfa,mufxikd af evsuf xdo k
o
l nf t*Fvyd o f wif;pmBuD;wpfapmifjzifh rsuEf mS udk uG,x f m;aomaMumifh rsuEf mS udk rjrif&
aomfvnf; tarT;trQix f xl yfaom vufBuD; 2 bufonf owif;pmudk wpfbufwpfcsuf
rS udkifxm;vsuf pm;yGJatmufydkif;üvnf; &THUrsm; ayusHaeonfh zdeyfwpfpHk xdk;xGufvsuf
&Sdavonf/ pm;yGJay:wGif ]]omrdk}}"mwfAl;wpfAl;? aumfzDyef;uefvHk;? yef;uefjym;wpfpHkESifh
oMum;xnfhonfh a<ucGufwpfcGuf&Sd\/
rpöwmtif'gqifonf rdrad &SUrS ½IjrifuiG ;f udk aMumufvefYpmG Munhaf erd\/ odYk&pdS Of
owif;pmonf eHab;odYk wjznf;jznf; a&GUvsm;oGm;NyD;aemuf us,f0ef;½HUI wGvsuf&adS om
ezl;? rJeufaomrsuv f ;kH ? twefi,faumufaom ESmacgif;? yd&ad om yg;pyfwpfck ay:vm\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 122

]]rdkufu,f}}
rpöwmtif'gqifonf vefYíatmfvdkuf\/ olYwpfudk,fvHk;&Sd aoG;aMumrsm;rSm
xHkíoGm;ouhJokdYvnf;aumif;? ESvHk;rS usqif;aeaom aoG;onf ½kwfw&uf
&yfíoGm;ouJhodkYvnf;aumif; xifvdkufrd\/ rdkufu,f\ezl;? rdkufu,f\rsufvHk;?
rdkufu,f\ESmacgif;? rdkufu,f\ yg;pyfaywnf;/ rdkufu,fonf ocsØKif;rSyif
xívmavoavm/
rdu
k u f ,f/ / ]]tif; ... uReaf wmfwYkd wpfcgawGUMu&jyefNyDav/ 'DuaeY azazmf0g&Dv
22 &ufaeYr[kwv f m;/ uReaf wmf av,mOfysyH suu f swm 49ck? azazmf0g&Dv 22&ufqakd wmh
10 ESpfwdwd&SdNyD/ xdkifygOD;/ aumfzDtoifh&Sdygw,f azaz}}
rdkufu,fonf owif;pmudk eHab;odkY csxm;vdkufonf/ xdkYaemuf tjyifodkY
xdk;xGufaeaom ajcaxmufudkvnf; ½kwfodrf;vdkufavonf/
rduk u f ,frsufEmS rSm tawmfyif &ifah &mfomG ;NyD[k rpöwmtif'gqifu rSwcf sufcsrd
\/ 10 ESpf[laom tcsdefrSm renf;vSay/ rdkufu,f\ rsufESmrSm ppfxJodkY 0ifcgpuJhodkY
Eke,fysKd rspjf cif; r&Sad wmhbJ Murf;wrf;cufxefaom rsuEf mS tjzpfoYkd ajymif;vJc\ hJ / wpfrsKd ;
aMumufrufz, G af umif;ouJo h Ykd xif&\/ ol\ pum;rsm;rSm csdKomzdwaf c:[ef &SNd yD;vQif
ol\rsufESmrS Eke,faomtNyHK;jzifh wefqmqifxm;aomfvnf; xdktNyHK;\aemuf0,f
cufxefMurf;MuKwfjcif;oabm t&dyfta,mifrsm;udk jrif&\/ rdkufu,fum; ,cifu
ausmif;xGufp Eke,fao;auG;aom uav;]]rsdK;oefY}} r[kwfawmhbJ a,mufsm;BuD;
wpfa,muftjzpfoYkd q,fEpS rf Qaomtcsed u f ajymif;vJay;vdu k af vNyD/ us,0f ef;aomezl;?
rnf;eufaomrsufcHk;? rsufvHk;? av;axmifhpyfpyf&Sdaom ar;½dk;rsm;onf pdwf"mwf\
BuHhcdkifjcif;? ,wdjywfjyKvkyfwwfjcif;? aemufqHrwif;jcif;wdkY\ t&dyfedrdwfrsm;udk
azmfjyvsuf&Sd\/
rdu
k u f ,fonf "mwfA;l xJrS aumfzu D kd yef;uefv;kH rsm;xJoYkd avmif;xnfv h su&f \ dS /
jrpfbufrS avat;wpfcsuf okwv f u
kd &f m tat;"mwfonf e*du k aMumuf&UHG vsuf&adS om
rpöwmtif'gqif\ ausm½dk;xJodkY pdrfh0ifoGm;\/
]]xdkifygazaz/ aomufygav/ azazrat;bl;vm;}}
]][kwfyg&JU at;vdkufwm/ waygif;vxJusrS at;aejyefygNyD}}
]]waygif;vqdkwm aeYcif;yloavmuf ncsrf;rSm at;wmayghAs}}
AdkvfrsdK;oefY ajymyHkqdkyHk? rdrdtm;qufqHyHk? ol\ cefYnm;aomtoGiftjyif?
wnfMunf&&J ifah om rsufEmS xm;wdYk rmS yaxG;jzpfol rpöwmtif'gqiftm; wkev f yI af jcmuf
jcm;í oGm;ap\/ rsKd ;oefYa&SUwGif rpöwmtif'gqifrmS rdrpd w d uf kd rdrrd vHo
k uJo
h Ykd ajcrudik rf d
vufrudkifrdjzpfum toHrSmvnf; uGJtufpl;&Sí aeav\/
(uGJtufaomtoHBuD;jzifh)
]]b,fhES,fhvJ rdkufu,f ... b,fvdkrsm; jzpf&wmvJuG,f/ azazwdkYjzifh
rif;aoNyDqdkNyD; wpfcgwnf; 3? 4&uf xrif;rpm;Edkifbl; ...}}
rpöwmtif'gqifonf a&SUodkY pum;rqufrD aumfzDudk EIwfcrf;jzifhppfum

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 123

wpfusdKufcsif; aomufvsuf&Sdav\/
]]atmf ... cifAsm; xrif;rpm;Edkifbl; [kwfp}}
]][kwfwmaygh rdkufu,f ... rif;ararom&Sd&if wpfcgwnf; vl;vSdrfhaerSm ...}}
]]ararqdk&ifawmh [kwfwmaygh ... EdkYayr,fh cifAsm;u usKyfaowm Mum;½HkeJY
xrif;rpm;Edkifbl;qdkwmuawmh tHhMop&myJ ... [D ... [D}}
rdkufu,f\ trlt&mrSm rcefYav;pm; EdkifvSvsuf rsufESmxm;rSmvnf;
,cifuxuf ydkícufxefvmavonf/
qif/ / ]]rif; b,fvdkajymvdkufwmvJ ... rkdufu,f/ ',f'Dem;rvnfygbl;uG,f}}
u,f/ / ]]atmf ... cifAsm; em;rvnfbJudk;}}
rpöwmtif'gqifum; ,cifuxuf rsufESmysufvsuf&Sd\/ usefaom aumfzDudk
wpfusdKufwnf; usdKufcsvdkufNyD;vQif ajcmufaoGUaomEIwfcrf;rsm;udk vufudkifyk0gjzifh
okwfvsuf&Sdavonf/ rdkufu,fu NyHK;NzJNzJrsufESmjzifh ...
]]atmf ... tif; ... cifAsm; em;rvnfbJudk;/ toufBuD;vmawmh owdarhwmaygh
av ... 'Dawmh uReaf wmfuyJ jyefajym&wmaygh ... usKyaf oatmif cifAsm; BuHvu kd w f t hJ BuHu
tawmfyd&dwJhtBuHyJ/ &mcdkifEIef; 100 pdwfcs&w,f ... [kwfw,fr[kwfvm; ...}}
]]bm ... bm ...}}
]]aeygOD;av ... qHk;atmifajymyg&apOD;/ usKyfav,mOfxGufcgeD;rSm cifAsm;u
aumfzw D pfA;l ay;vku d w
f ,fr[kwv f m; ... 'Dvkd omrdAk ;l topfeYJxnfv h Ykd ... vufpowfawmh
... aumfzDudk cifAsm; tqdyfcyfvdkufwmudk;}}
rpöwmtif'gqifonf usm;a&SUodYk a&mufaeaom ,kew f pfaumifuo hJ Ykd rduk u f ,f
\rsufESmudk aphaphrMunhf0HhawmhbJ olajymrnfh pum;rsm;onfvnf; EIwfcrf;zsm;wGif
wpfqdkYaeNyD;rS txpfxpftaighaigh xGufvmavonf/
]]tqdyf ... [kwfp ... r[kwfygbl; om;&,f/ rif;tay: ',f'Du 'Dvdk
vkyf&ufyghrvm;uG,f ...}}
]]awmfAsm ... usKyfudk om;vdkYrac:ygeJY? cifAsm;udkvnf; usKyf ',f'Drac:bl; ...
usKyftaru rdkufvdkY cifAsm;udk vufxyfwm ... tarudk ,l½Hkrubl;/ om;udkvnf;
cifAsm;[m aoaMumif;BuHwJhvl? 'DvdkvlrsdK;[m urÇmay:rSm trIduf½IyfaewmyJ}}
rdkufu,fonf pD;u&ufwpfvdyfudk rD;n§dí at;aq;pGm zGmvdkuf\/
]]bmjzpfvdkY ighom;udk ‘,f’Du aoaMumif;BuH&rSmvJuG,f ...}}
]]'Dtcsuf tckyJ a&mufvmygvdrfhr,f/ cifAsm;[m usKyfav,mOfarmif;aewkef;
usKyftqdyfwufNyD; rcsdrqhH av,mOfudk xdef;rEdkifatmifjzpfNyD; rkcs ysufusr,fqdkwm
cifAsm;odw,f/ NyD;awmh usKyftavmif;udkawGUawmif vl½kyfeJY wlrSmr[kwfawmhbl;/
'‘Dvdkqdk&if usKyfudk tqdyfcyfwJh udpö[mvnf; 'Dae&mrSm tpaysmufoGm;NyD;om;yJ ...
tifrwef yd&daooyfwJh tBuHAsm ... csD;usL;p&maumif;w,f/ EdkYayr,fh tckjzpfyHku
usKyaf owmxufawmif qd;k ao;w,f/ pufaoewf ypfwv hJ al &m? rSeaf jymif;Munfw h v hJ al &m?
vrf;jya&m? tqdyw f ufNyD; rcsdrqHh aoMu&&Smw,f/ 3 avmif;NydKifowfwhJ vlowfraI ygh/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 124

usKyrf aomufcif aumfzAD ;l udk olwYkdvufurf;vdu k af wmh olwYkdvnf; qmqmeJY wpfa,mufpD


tm;vH;k aomufMuwmaygh/ aomufNyD; 5 rdepftwGi;f rSm 3 a,mufpvH;k tm;vH;k aowmyJ/
cifAsm; yxr BuH&G,fovdk usKyfygaooGm;&ifvnf; taumif;om;/ 'DZmwf[m 'DrSmyJ
jrKyo f mG ;r,f/ ‘Dvl 3 a,mufaooGm;awmh usKyf bmwwfEikd Of ;D rSmvJ/ usKyw f pfa,mufwnf;
av,mOfysu H kd rEdik af wmhb;l / 'Dawmh &efoel ,fxJ xd;k qif;½Hu k vGNJ yD; bmrS usKyrf wwfEikd bf ;l /
usKyfawmh ysuu f swt hJ xJ ygroGm;bl;/ avxD;eJYqif;vdYk vGwcf w hJ ,f/ EdYkayr,fh usKyfuswhJ
ae&m[m &efoel ,fajrxJrmS jzpfawmh bmxl;ao;ovJ/ usKyfvnf; tzrf;cH&awmhwmaygh}}
rpöwmtif'gqifonf yg;pyfta[mif;om;ESihf em;axmifvsuf&&dS m rdu k u
f ,fu
oludk,fwdkif csufcsif;cHpm;ae&ouJhodkY qufvuf ajymjyefavonf/
]]usKyfu Adv k u f jym;vnf;jzpfw,f/ u&ifpum;vnf; ausmif;aewke;f uwnf;u
enf;enf;yg;yg; wwfcw hJ ,f/ 'gaMumifh olwYkd[m usKyfukd rowfb;l / usKyfukd toH;k csr,f
qdkNyD; csrf;omay;cJhMuw,f/ olwdkYtxJ 0ifcJh&w,f/ olwdkYeJYtwlwl wdkufcJh&w,f/
'gayr,fh usKyf pdwrf ygbl;/ jrefrmtcsif;csif;udk jyefrwdu k cf sifb;l / w½kwjf zLom usKyfu
wdkufcsifwm/ vufeufcsNyD;wJhaemuf ppfxJ jyef0ifNyD; w½kwfjzLudk wdkufrSmyJ/ wdkuforS
a&SUwef;uae wdkufr,f/ jrefjrefao&if jrefjref Zmwfodrf;wmyJ/ EdkYayr,fh raocif
EdkifiH&JUtusdK;udk aqmif&GufcJhcsifao;w,f/ jrefrmqdkwm bmvJqdkNyD; jrefrmhowådudk
jycJch sifao;w,f/ 'gaMumifh vufeufrcscif aemufq;kH cifAsm;eJY vmNyD; pm&if;&Si;f wmyJ}}
jrpfbufrS avat;uav;onf wpfcsuw f pfcsuw f iG f okwv f mav&m pum;ajym
aeolESpfa,mufqDodkY cef;qD;uefYvefYumudk ausmfí a&mufvm\/ ywf0ef;usifonf
qdwNf idrv f suf wpfcgw&H &Guzf sifwrJ sm;udk wzswfzswf wdu k cf wfonfh avoHEiS hf oabFm
{&mudk ½du k yf wk v f su&f adS om vIid ;f oHrsm;om qdwNf idrjf cif;udk taESmift h ,Suf ay;aeouJo h Ykd
&Sdawmh\/
rdkufu,fonf pum;vufp rowfao;bJ qufvufí ...
]]pm&if;&Sif;zdkY tcsuf 'Dvdk&Sdw,f ... eHygwf 1 u cifAsm;[m usKyfudk ay;vdkufwJh
aumfzDxJrSm tqdyfcyfvdkufw,f/ usKyfudk aoaMumif;BuHw,f/ eHygwf 2 u 'DaumfzDudk
aomufvdkY vl 3 a,muf ao&w,f/ vl 3 a,mufqdkwmu omrmef vloHk;a,muf
r[kwfbl;/ tifrwef &Sm;yg;wJh jrefrmhom;aumif;&wemawGjzpfw,f/ eHygwf 3 u
usKyftouf 21 ESpjf ynfw h t
hJ cg xkw,
f zl Ykd rmrDtyfxm;cJw h hJ aiG 20000 udk usKyfaoNyDqNkd yD;
cifAsm;xkwf,lw,f}}
]]ighom; aoNyDxifvdkY ',f'Dxkwf,lwmyguG,f/ 'D[m cGifhvTwfyg}}
]]cifAsm; usKyf&JU ',f'Dr[kwfbl;/ ',f'DqdkwJhpum; roHk;eJY}}
]]roHk;awmhygbl;uG,f}}
]]aiGudkvdrfNyD;xkwf,lw,f? tvGJoHk;pm;vkyfw,f? 'D[meJY NyD;a&mvm;/
r[kwfao;bl;/ 'DaiGeJY *dkaxmifaqmufNyD; tqrweftzdk;eJY rD;tmrcHxm;NyD; tmrcH
avsmfaMu;&atmif rD;½dIUjyefw,f/ aiGudk tyGm;cwfwmaygh}}
]]r[kwf&ygbl; rdkufu,f}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 125

]]wdwfAsm ... wdwf ... pum;rrsm;eJY/ tJ'Dtjzpfu eHygwf 4 yJ/ 'Dhjyif


tao;trTm;awGawmh xm;ygawmh}}
]]csrf;omay;ygom;&,f/ ',f'DhrSm&SdwJh ypönf; vdkcsifwm ,lyguG,f}}
]]vmjyefNyDvm; ',f'D}}
]]ighrSm&SdwJh ypönf; rif;zdkYygyJuG,f}}
]][m 'DvdkeJY bm&rvJ/ NyD;awmh cifAsm;ypönf; usKyfu bmvkyf&OD;rSmvJ/ 'DrSm
Munfhprf;}}
rdkufu,fonf pmtdwf&SnfBuD;wpfvHk;ESifh xnfhxm;aom pmwpf&Gufudk
rpöwmtif'gqiftm; vSrf;ay;vdkufav\/ xdkYaemuf pD;u&ufwpfvdyfudk rD;nd§um
at;at;aq;aq; zGmvsuf &Sdavonf/ xdkYaemuf wnfNidrfav;eufaomtoHjzifh ...
]]'DrmS usKyfajymr,f/ usKyfukd aoaMumif;BuHwmxuf usKyfrw d af qG 3 a,mufukd
owfwmu tjypfav;w,f/ cifAsm;vufcsufeJY olwdkY tckaooGm;NyD/ aowJhvludkawmh
jyef&Sifatmif rwwfEdkifawmhbl;/ olwdkYrSm tdrfu om;r,m;awG usef&pfw,f/ touf
i,fi,f&G,f&G,feJY rkqdk;ruav;awG jzpfusef&pfMu&Smw,f/ wpfudk,fwnf;vnf;
r[kwfbl;/ om;wGJavmif; orD;wGJavmif;eJY olwdkYudk avsmfaMu;ay;&vdrfhr,f/ 'gaMumifh
cifAsm;a&;&r,fh aowrf;pmudk usKyf tqifoifh a&;vmw,f/ bPfrSm tyfxm;wJhaiG
b,favmuf&SdovJ ajymprf;/ vdrfr,fawmh rajymeJYaemf ... usKyfpHkprf;NyD;NyD}}
]]ajcmufaomif;&Sdygw,f rdkufu,f}}
]]tif; ... 'gjzifh wpfa,muf 20000pD ,lMu½Hak ygh/ tJ'D rkq;kd ruav; 3a,mufukd
tnDtrQ cGJa0ay;ygw,fqdkwJh aowrf;pmyJ/ olwdkY&JUemrnf? ae&yf? vdyfpm tjynfhtpHk
a&;xm;wmygw,f/ b,fES,fhvJ zwfMunhfNyD;NyDr[kwfvm;}}
rpöwmtif'gqifonf OD;acgif;idkufpdkufusum acgif;ndwfvdkuf\/
]]udkif; 'gjzifh vufrSwfxdk;ayawmh a&mh azmifwdef}}
rdu
k uf ,fu azmifwed u f kd vSr;f íay;vduk wf m rpöwmtif'gqifvnf; wpfcgwnf;
vufrSwfxdk;í csvdkufavonf/
rdkufu,fonf pm&Gufudk taotcsm acgufNyD;vQif tuÐstwGif;tdwfxJodkY
xnfhvdkufNyD;aemuf ...
]]'DpmcsKyf&UJ vHNk cHKa&;ukd pdwcf syg ... eufjzef½;kH csdet
f a&muf cifAsm;0wfvkH rpöwm
a&mbwfqDudk usKyf ydkYvdkufyghr,f...}}
]]udkif; ... 'gjzifh ig jyefyg&apawmhuG,f ... rif;udpövnf; NyD;ygNyD ...}}
]][m b,fNyD;OD;rvJ ... tck[mu aowJhvl 3a,muftwGuf avsmfaMu;ay;wJh
udpöyJ? usKyfudk aoaMumif;BuHwJh trItwGuf usefao;w,f ...}}
]]rvkyfygeJYawmhuG,f ... awmif;yefygw,f}}
]]awmif;yefvdkY&wJh trIrsdK;rS r[kwfbJ ... 'DtrItwGuf cifAsm;[m aopm;
ao&r,f}}
]]aopm;ao&r,f [kwpf ... aopm;ao&r,f ... aopm;ao&r,f ... r[kww f m

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 126

uG,?f 'Davmuf r&ufpufygeJY rdu k u f ,f&,f ... rif;rvkyyf gbl; ... rif;wu,frvkyyf gbl;
igodygw,f ... ajymprf;yg/ [kwfw,fr[kwfvm; rdkufu,f ...}}
rpöwmtif'gqifonf ae&mrS u,dr;f u,dik f xvdu k \ f / xdYkaemuf pm;yGt J pGe;f rsm;
udk vufESpfzufjzifh qkyfudkifum rdkufu,ftm; oem;pzG,f awmif;yefvsuf&Sdavonf/
]]ajymomajymwmyg wu,fqakd wmh tazhtay:rSm rif;rvky&f ufb;l r[kwv f m;
rdkufu,f ... udkif; ... rvkyfbl;vdkY ajymprf;yg om;&,f..}}
]][D-[D-[D}}
rdkufu,fonf tbdk;BuD;\ rsufESmudk pdkufMunhfae&mrS ol\rsufvHk;rSm
aumfzDxnfhaom "mwfAl;qDodkY a&mufoGm;avonf/ xdkYaemuf cufxefaomtoHjzifh
]]aopm;ao&r,fqdkayr,fh usKyfrowfygbl;}}
]]at;uG,f 0rf;omvdkufwm/ bk&m;ocif apmifrygap}}
("mwfAl;udk ar;aighjyvsuf) ]]usKyfvufeJYawmh rowfygbl;/ a[m'D "mwfAl;u
owfvrd rfh ,f/ aumfzx D J tqdycf wfNyD; usKyu f kd aoatmifBuHwv hJ [l m olBuHovdk aumfzeD YJyJ
ao&r,f/ jrefrmpum;rSm wlaomtusdK;ay;&r,fqdk r[kwfvm;}}
]]td;k rdik af *gh aumfzuD kd rif; tqdycf wfvu kd Nf yD[w
k vf m; rdu k uf ,f .... vky&f ufavAsm
tvdkav; [kwfygNyD [kwfygNyD ...}}
tif'gqifonf rdrdvnfyif;udk rdrdzspfn§pfum acsmif;w[Gwf[Gwfqdk;í
vmawmh\/
]]bk&m;ocif u,fawmfrlyg bk&m;ocif u,fawmfrlyg}}
(rdu
k u f ,fu vufywfem&Dukd Munhv f suf) ]]tck 7em&D 15 rdepf&NdS yD/ aemufxyf
cifAsm; 5 rdepfyJaezdkY tcsdef&Sdawmhw,f ...}}
]]rdkifa*gh tqdyf tqdyf [kwfygNyD? 0rf;xJu ylvdkufwm ... ylvdkufwm}}
tif'gqifonf vnfyif;udk qkyfudkifyGwfoyfum avat;udk½SL&ef pm;yGJqDrS
tcef;0odYk xGuo f mG ;av\/ xdt k cgüum; olonf ud, k uf rkd Q aumif;pGm rxde;f Edik af wmhbJ
olxikd af om ukvm;xdik u f kd 0ifwu kd Nf yD;aemuf tcef;wHcg;\ vuf,mbufukd ykc;kH pGe;f jzifh
wdkufrdNyD;aemuf tcef;0wGif 'l;axmufvJusoGm;av\/
rdkufu,fum; tNyHK;rysufbJ pD;u&ufwpfvdyfudk rD;n§daomufjyefavonf/
]]oGm; ... oGm; ... tcsed f 4 rdepf&adS o;w,f/ 4 rdepftwGif q&m0efqD a&mufEikd &f if
...}}
]]rdkufu,f ... rdkufu,f ... 4 rdepf ... 4 rdepf}}
rpöwmtif'gqifum; Munh&f if;yif 10 ESpcf efY tdí k oGm;ouJo h Ykd xif&\/ olonf
'l;axmufusoGm;&mrS tm;,líxum ukefabmifxdk;xm;aom ae&mqDodkY u,drf;u,dkif
ajy;oGm;av\/ xdak e&müum; arSmifEiS rhf nf;rnf;&Sad e&m olonf uke;f abmifay:odYkqif;&ef
vuf&rf;udk vSrf;íqGJvdkufav\/ odkYaomf rsufvHk;rsm;rSm jymíaeNyDjzpfí vuf&rf;udk
rudkifbJ &Gufzsifpwpfpudk udkifrdNyD;vQif tm;vGefum a&xJodkY xdk;usoGm;avawmh\/
xdkae&mü a&rSm 4 aycGJcefYom eufaomfvnf; rdrdudk,fudk tqdyfoifhvSNyD[k

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 127

xifum tm;avsmhxm;olwpfa,muftwGufum; euf½dIif;vS\/


rpöwmtif'gqifum; jyefíay:rvmawmhacs/ oabFmatmufodkY 0ifoGm;acsNyD/
rdkufu,fonf a&xJodkY vlwpfa,muf usoGm;aomtoHudk wpfcsufrQ
em;pGifhvdkufNyD;aemuf ...
]]tif; ... txifom;yJ/ 'gyJaumif;w,f/ raumif;wmBuHwv hJ [
l m raumif;wmeJY
Zmwfodrf;&rSmyJ}}
[k wpfudk,fwnf; a&&GwfvdkufNyD;vQif "mwfAl;twGif;rS aumfzDudk aemufxyf
wpfcGufxnfhí aomufjyefavonf/
trSet f m;jzifah om aumfzx
D w
J iG f wpfpw
kH pf&m rygacs/ pdw"f mwf ajcmufjcm;rIum;
BuD;rm;vSayonf/
Ä Ä Ä

aemuf w pf a eY ü rd k u f u ,f o nf ]]a';Apf } }[l a om trnf j zif h tpd k ; &xH


vufeufcsvdkufavonf/

aoG;aomufr*¾Zif;? 1961 ckESpf

Ä Ä Ä

rjrif & aompk w f c suf

'kw, d urÇmppfBuD; rjzpfrD 6 ESpcf efYu tpd;k &pHak xmuf tifpydwaf wmf udrk sKd ;oefYEiS hf
&mZ0wftkyf udkaiGZif? q&mwynfhESpfa,mufwdkYonf taemufydkif; rIcif;bufqdkif&m
pHkaxmufrsm;jzpfMuonfhtwdkif; wpfaeYaom eHeufcif;wGif ]]vifwdkif;}}[dkw,fü
eHeufpmpm;vsuf &SdMu\/
udrk sdK;oefYrmS trIrsm;pHpk rf;&mwGif a&SUaemufEiId ;f csdejf cif;? jzpfwwfysufwwfaom
obm0udk avhvmjcif;? um,uH&iS w f Ykd \ &mZ0ifukd &SmazGjcif;ponfh ÚmPfupm;&aom
OD;aESmufjzifhom vkyfudkifvsuf udkaiGZifrSmrl vufxdvufa&muf zrf;qD;jcif;? ,SOfNydKif
ypfcwfjcif;wdkYü 0goemxHkoljzpfavonf/
odkYaomf ... w&m;cHtm; tEkenf;ESifhjzpfap? zrf;qD;jcif;rjyKrD trIrSefrrSefudk
awG;awmBuHq&onft h vkyu
f a&SUawmfajy;jzpfaeojzifh udak iGZifrmS rIcif;wdik ;f vdv k ükd yif
udkrsdK;oefY\ OD;aESmuftultnDudk ,lcJh&\/ xdkYaMumifhvnf; udkrsdK;oefYrSm q&mjzpfí
udkaiGZifu wynfhtjzpfodkY a&mufrSef;rod a&mufcJhjcif; jzpfavonf/
olwYkdonf ]]vifwikd ;f }} [dw k ,frS qif;cJMh uNyD;aemuf usKH ;BuD;vrf;twdik ;f taemuf

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 128

zufoYkd avQmufcMhJ u&m a&Tawmifwef;xdyo f Ykd a&mufaomtcg vrf;xJrS oli,fEpS af ,muf


ajy;xGuv f mNyD;vQif yef;csq D &m OD;ausmah ztdrüf vlowfrjI zpfymG ;aMumif;? tdr&f iS rf ed ;f rBuD;u
tavmif;udk ½kww f &ufawGU&ojzifh wdu k t
f ay:qH;k xyfrS atmf[pf ajy;qif;vm&m atmuf
qHk;xyfodkYa&mufvQif t&yfxJrS vlrsm;0dkif;tHkvmMuaMumif;? tdrfay:odkYwufí MunhfMu
aomtcg yef;csq D &m OD;aMumhazrSm vnfyif;jywfvck ref; 'Pf&mBuD;ESihf ol\tcef;xJwiG f
aoqHk;aeonfudk awGU&aMumif;? t&yfom;rsm;rS rnfolrQ tcef;wGif;odkY r0if0Hhao;bJ
&SdMuonfESifh ykvdyft&m&Sdrsm;xH tajy;tvTm; vma&mufwdkifMum;jcif; jzpfaMumif;ESifh
ajymMum;av\/
odkYESifh udkrsdK;oefYESifh udkaiGZifwdkYonf yef;csDq&m udkausmhaz aeaomtdrfodkY
oli,fESpfa,mufESifhtwl vmcJhMuavonf/
udkausmhazaeaom wdkufcef;rSm oHk;xyfwdkufwpfvHk; tay:qHk;xyfjzpfí
udak usmah zrSm vlysKd BuD;wpfa,mufjzpfonft h wdik ;f wpfa,mufwnf; aexdik o f jl zpfNyD;vQif
tdr&f iS rf ed ;f rBuD;xHwiG f xrif;vcay;pm;oljzpfaMumif;? tdr&f iS rf ed ;f rBuD;u tv,fxyfwiG f
aexdkifaMumif;? udkausmhazrSm udp&ö SdrSmom tjyifodkYxGufí tvGeftdrfNrJol wpfa,muf
jzpfaMumif;? olYum;rsm;rSm zdik ;f twfac: yef;csDynm&yfwiG f ajymifajrmufaom vuf&mrsm;
jzpfonfhtavsmuf jyyGJNydKifyGJrsm;wGif qkwHqdyftrsdK;rsdK; &&SdcJhaMumif;jzifh od&avonf/
t&m&SEd pS af ,mufwYkd onf tcef;wGi;f odYk 0ifí tavmif;BuD; ajc&mvuf&m rysuf
apbJ Munh½f v I su&f &dS m udak usmah z\tavmif;rSm vnfyif;udk vuf,mbufrS vuf0b J uf
odkY cyfapGapG ckwfíxm;aom "m;csufaMumifh jywfvkwJumrQ &Sdaeonfudk awGU&\/
rsuEf mS tay:odYk vefum vuf0b J ufeaH b;jzifh cyfapmif;apmif;vJusvsuf &S&d m vnfyif;rS
pD;usaeaom aoG;rsm;onf rsufESmteD;wGif tdkifxGef;vsuf &SyftusÐtjzLay:üvnf;
aoG;pufrsm;onf tuGufBuD;rsm;jzpfum ESpfae&moHk;ae&mü pGef;xif;vsuf&Sdavonf/
"m;ckwfxm;yHkrSmvnf; cyfapmif;apmif;? cyfapGapG &Sdaeonf/ aool\rsufESmrSmvnf;
tvefYwMum; xdwfvefYwkefvIyfoGm;onfh trlt&m&Sdonf/
wdkuf\ atmufqHk;xyfrSm jrefrm aq;wdkufwpfwdkufjzpfí udkaiGZifonf
vomvrf;XmeodkY csufjcif; taMumif;Mum;vdkuf&m q&m0efwpfa,mufESifh "mwfyHkq&m
wpfa,muf rMumrD a&muf&Sdvmavonf/
udak usmah z\tcef;rSm tvSwifxm;aom yef;td;k rsm;? pkww f x H nfo h nfh a<ucGuf
rsm;paom yef;csDud&d,mrsm;jzifh jynfhESufvsuf&Sd\/ ta&SUbufav0ifaygufBuD;rsm;rSm
rSefwHcg;rsm; wyfqifxm;ojzifh tvif;a&mifonf wpfcef;vHk;odkY xdk;0ifa&mufvsuf
&Sd\/ tdrfaxmify&dabm*[lí rsm;pGmr&SdvSbJ ukvm;xdkifESpfvHk;? pm;yGJ0dkif;uav;wpfck
aemufaz;cef;ESifh jcm;xm;aom vdkufumwpfckom &Sdavonf/
vufeufuu kd m; txl;&SmazG&ef rvdak wmhacs/ aoolO;D acgif;ESihf oH;k aycefY tuGm
wGif a*:&cg;rsm; udkifavh&Sdaom a*:&cg;"m;BuD;wpfpif;udk "m;oGm;wGif aoG;rsm;pGef;ay
vsuf awGU&Sd&avonf/ odkYaomf "m;ay:ü vuf&mrsm; rawGU&acs/
tpd;k &"mwfyq kH &monf tavmif;wnfaeyHu k kd axmift
h rsKd ;rsKd ;rS "mwfy½kH u
kd uf ;l ,l

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 129

\/ q&m0ef\ xifjrifcsuft& udkausmhaz aoqHk;onfrSm tenf;qHk; 10em&D? 11


em&DcefY &SdNyDjzpfaMumif; od&Sd&avonf/
trIESifhywfoufonfh tjcm;oufaocHypönf;[lí tcef;wGif;ü wpfpHkwpf&m
rawGU&acs/ odkYaomf tcef;\ acgif;&if;bufaxmifhü yef;csDum;a&;qGJ&ef atmufcHopf
trmjzifh axmifxm;onfh av;wdik pf if ]]pif}}wpfc&k &dS m ¤if;tay:&Sd &Guzf sifwpfcsyfay:wGif
a&;vufp t½kyfum;wpfckudk a&S;OD;pGm udkaiGZif awGUjrif&awmhonf/
pkwfwH 10 acsmif;cefY pdkufíxm;aom a<utdk;uav; wifxm;onfh pm;yGJ0dkif;
wpfcak y:üum; qDaq;trsdK;pHk wpfppkH D cGjJ cm;wifxm;onfh ]]yJvuf}} ]]pallet}}ac: aq;cGuf
tjym;wpfck&Sdí aq;a&mifpHk ]]wdkY}}xm;aom pkwfwH 3?4acsmif;udkvnf; awGU&avonf/
aq;rsm;rSm pdkvsufyif &Sdao;ojzifh wpfpHkwpfa,mufonf rMumao;rDtcsdefu
xdkyef;csDum;udk a&;qGJoGm;aMumif; xif&Sm;avonf/
&GufzsifxJrS yHkrSm rsufESmay:odkY vefaeaom udkausmhaz\ tavmif;yHkjzpfí
vuf0b J ufeaH pmif;jzifh vJaeyHrk mS yHq k aJG omae&mrS Munfv h Qif ½Iaxmifrh eS u
f ef nDnw G v f \ S /
tcsdK;tpm;vnf; tvGefwdusrSefuefNyD;vQif Murf;jyifü aoG;rsm;pD;qif;aeyHk? &SyftuÐsü
aoG;rsm;tuGufvdkuf pGef;xif;aeyHkwdkYyifvQif "mwfyHk½dkufxm;ouJhodkY wpfoa0rwdrf;
wlnDavonf/ tavmif;yHk\ eHab;üum; aemiftcg a&;qGJ&ef rD;aoG;cJwHjzifh yHkMurf;
avmif;xm;aom vl½yk yf w kH pfcok nf a*:&cg;"m;wpfvufukd udik u f m rxifr&Sm; &Sad e\/
xdyk rkH mS udak usmah zudk owfojl zpfaMumif; taetxm;udk Munfjh cif;jzifyh if odEikd af vonf/
aoolonf jyif;pGmaom a0'emudk cHpm;vsuf xdwfvefYaMumuf&GHUvSaom trlt&m
onfvnf; ½kyyf \ kH rsuEf mS ü ay:vGiv f su&f &dS m yHw
k u
l ;l qGoJ nfxuf aojcif;\obm0udk
ydí
k o½kyaf zmfouJo h Ykd &Sad eavonf/ udak usmhaz aoqH;k onfrmS q&m0ef\ xGuq f ckd suf
t& nOfh 12 em&DcefYu jzpfayvdrhfrnf/
tifpydwaf wmf udrk sdK;oefYu wpfpw kH pf&mudk eufepJ mG pOf;pm;vsuf&o dS nf[ h efjzifh
...
]]qef;awmh tawmfqef;wmyJ udak iGZif ... EdYkayr,fh bmyJjzpfjzpf 'Dyu kH kd qGw
J v hJ [ l m
udak usmah z towfc&H wmudk jrifwv hJ w l pfa,muf&ifvnf; jzpf&ifjzpfr,f/ 'grSr[kwv f nf;
udkausmhaz towfcH&NyD;wJhaemuf csufjcif;a&mufvmwJh vl&ifvnf; jzpf&r,f/ NyD;awmh
pkwfuspkwfevnf; tawmfaumif;NyD; qDaq;rSm tawmfEdkifwJh yef;csDq&mwpfa,mufAs}}
]]owfwJhvlrsm; jzpfaea&mhvm;q&m}}
]]jzpfEdkifwmaygh}}
udrk sKd ;oefYonf yef;csu D m;udk txyfxyf Munf½h v I su&f \
dS / wpfyikd ;f wpfp qGx J m;
aom ½kyfyHkrSm ,cifu a&;om;azmfjycJhonfhtwdkif; omref yef;csDum;wpfcsyfr[kwfbJ
udak usmah z ao&jcif;\ rlvtjzpftysuu f v
kd nf;aumif;? 'kua© 0'em cHpm;jcif;\ yifu, kd f
obm0udkvnf;aumif; toufoGif;xm;onfESifh wlavonf/
,if;uJo h Ykd a&S;OD;pGm pHpk rf;rIrsm; NyD;onfEiS hf udak usmhaz\ tavmif;udk aq;½Ho k Ykd
ydkYvdkufMuavonf/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 130

xdkYaemuf tavmif;teD;üawGU&aom "m;udk Munhf½IMu&m "m;oGm;ay:üvnf;


aumif;? t½dk;üvnf;aumif;? vuf&mwpfpHkwpf&m rawGU&ojzifh udkaiGZifu uyfxl
aowåmuav;wpfckxJodkY xnfhxm;vdkuf\/
oefY/ / ]]udkif; udkaiGZif ... usKyfwdkY aemufvkyf&r,fhtvkyfu udkausmhaz&JU
&mZ0ifudk enf;enf; vdkufMu&vdrhfr,f}}
Zif/ / ]][kwfuJhq&m ... tdrf&Sifta':BuD; ajymyHkuawmh 'Dvl[m b,frS
xl;xl;jcm;jcm; roGm;wwfbl;/ tvkyfNyD;wmawmif b,frS ol oGm;rydkYbl;wJh q&m&JU/
tvkyf&Sifu vm,lrS ay;vdkufwmcsnf;yJwJh}}
oefY/ / ]]'DavmufeJY rzlvHkao;bl;ayghAsm/ vlwpfa,muf&JU &mZ0ifqdkwm olY&JU
rdwfaqGo*F[ todkif;t0dkif;? b,folawGu olY&JUrdwfaqGawG b,folawG[m oleJY
&efolawG trsm;tm;jzifh b,fae&moGm;wwfw,f? vmwwfw,f pojzifh usKyfwdkY
odzdkYvdkw,f}}
xdktcsdefü t&yfom;ESpfa,muf? oHk;a,mufom tcef;0ü usef&pfcJh\/ odkY&SdpOf
tuÐsteufukd 0wfvsuf tom;cyfrnf;rnf; vl00wpfa,mufonf t&yfom;rsm;Mum;rS
wd;k 0ifvmNyD;vQif ykvyd t f &m&Srd sm;ESihf awGUvdak Mumif; ajymavonf/ ykvyd t f &m&SEd pS Of ;D vnf;
xdkoltm; c&D;OD;BudKjyKum ae&mxdkifcif;rsm; ay;avonf/
oefY/ / ]]xdkifygcifAsm ... bmudpövJ trdefY&SdygOD;}}
xdkol/ / ]]emusnf;vdkufavAsm ... udkausmhaztavmif;awmif rawGUvdkuf
&awmhbl; rdwfaqGwdkY}}
oefY/ / ]]cifAsm;[m b,folvJ}}
xdo k /l / ]]usKyfu yef;csDq&m OD;bvSwhJ ... udak usmhazeJY tifrwefcifwhJ rdwaf qG
ygAsm/ 'DuaeYreuf 10em&Davmuf vmcJhygvdkY csdef;xm;wmAs/ tckawmh udk,fhudk,fudk
owfaow,fvdkY}}
oefY/ / ]]udk,fhudk,fudk owfaow,fvdkY cifAsm; bmjzpfvdkY xif&wmvJ}}
vS/ / ]]aMomf 'Dvdkr[kwfbl;vm; ... rSm;vdkYygAsm ...}}
oefY/ / ]]udk,fhudk,fudk owfaowmr[kwfygbl;Asm ... udkausmhaz[m
towfcH&wm OD;bvS&JU}}
vS/ / ]]tvdak v; b,forl sm;ygvdrAfh sm ... udak usmah z[m tifrwef oabmaumif;
wJh vlwpfa,mufAs/ &efoq l v kd Ykd &Sw
d mr[kwb f ;l ... a&SUudk wufvrf;&Sw
d hJ vlwpfa,mufyJ
tifpywfawmfrif; ... NyD;awmh zdik ;f twfrmS pkwcf suaf &m aq;pyfa&m vuf&ma&m tifrwef
aumif;wJh vlwpfa,mufyJAs/ NyD;awmh olYum;awGu vlwpfa,muf 'ku©a0'em
cHpm;ae&wJhyHkqGJ&if MunhfvdkufwJhvl&JU pdwfxJrSm udk,fudk,fwdkif cHpm;ae&ovdk pdwfrsdK;
0ifvmonftxd touf0ifatmif qGJEdkifw,f ...}}
udrk sKd ;oefYu yef;csq
D aJG om cH&k &dS modYk ac:oGm;NyD;vQif &Guzf siw
f aJ y:ü qGx J m;aom
yHkudk jyNyD;aemuf ...
]]'DyHkrsdK;vm; OD;bvS&JU}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 131

]][kwfwmaygh 'g[m olYvuf&mygvm;}}


]]tvdk b,fhES,fhaMumifh olYvuf&mvdkY ajymEdkifwmvJAsm ... yHkudkyJ aoaocsmcsm
Munhfprf;ygOD;}}
]][kwyf gw,f tifpydwaf wmfrif; uRefawmfu yef;csDq&myHu k kd jrifvu kd f½ekH YJ b,f
olYvuf&mvJqdkwm ajymEkdifw,f ...}}
]]cifAsm; rsufaphvGJaeNyD xifw,f ... yHku olaoaewJhyHkAs ... tavmif;udk
,loGm;vdkY cifAsm;awmh rjrifvdkuf&bl; ... EdkYayr,fh Murf;ay:rSm tavmif;usaewJhyHka&m?
yef;csDqw JG hJ cHb
k ufu jrif&wJh axmifch sdK;taetxm;a&m? txdwv f efYjzpfaewJh rsufEmS a&m
... tdk ukeu f ek af jym&&if Murf;ay:rSm pD;usaewJh aoG;tdik ef YJ tusaÐ y:rSm pGe;f aewJh aoG;uGuf
yg cRwfyGwfxm;ovdk 'Dum;csyfeJY wlaew,f OD;bvS&JU ... 'Dawmh udkausmhaz
qGJwJhvuf&mqdkwm ,kwdå&SdEdkifygrvm;}}
]],kw&då w dS m r&Sw d mawmh wjcm;ayghAsm ... usKyu f vuf&momajymwmud;k ? vuf&m
uawmh udkausmhazvuf&mvdkY usKyf twwfqdk&Jw,f}}
]]aoNyD;rS udak usmah zu olYyu kH kd vlao&mu vmqGw J mvm; 'gvnf; r[kwaf o;yg
bl;Asm/ wjcm;yef;csDq&mwpfa,mufa,mufu olqGJyHkudk twkcdk;NyD; rqGJEdkifbl;vm;}}
]]rqGEJ ikd b f ;l vdYk usKyaf jz&vdrrfh ,f ... cifAsm;wdYk ykvyd t
f &m&Swd pfa,muftaeeJYawmh
em;vnfcsifrS em;vnfr,fAs ]]twf}}ac:wJh okcrk ynmqdw k m ]]rlv}}udk twkc;kd vdYk &wmrsdK;
r[kwfygbl;As/ twkcdk;&if twkcdk;wmyJjzpfr,f/ ]]rlv}}awmh rjzpfEdkifbl;/ tJ'Dtcsufudk
usKyfwdkY yef;csDq&m&JU yef;csDq&mrsufaphuom jrifEdkifw,f/ cifAsm;wdkYawmh jrifEdkifr,f
r[kwfbl;}}
tifpydwaf wmf udrk sKd ;oefYonf yef;csq D &m OD;bvSajymaom pum;rsm;udk pdw0f if
pm;pGm em;pdu k af xmifvsuf &Sad vonf/ þtcsuo f nf udak usmah zowfrw I iG f w&m;cHtm;
ajc&mcH&ef vrf;pwpfckyif r[kwfygvm;/
vS/ / ]]udkif; tifpydwfawmfrif; ... uRefawmhf cGifhjyKygOD;/ tokbudpötwGuf
uRefawmfyJ MunhfpDpOf&ygvdrfhr,f}}
oefY/ / ]]aumif;ygNyD}}
vS/ / ]]uRefawmfu ausmufajrmif; o*F[vrf;rSm aeygw,f/ b,ftcgrqdk
ulnDzdkY toifhygyJ}}
yef;csDq&m OD;bvSonf ol\ ae&yfvdyfpmudk tifpydwfawmf udkrsdK;oefYtm;
ay;cJhNyD;aemuf wdkufay:rS qif;oGm;av\/
wpfcPrQ Mumvwfaomf atmufxyfrS pum;ajymoHrsm;ESit hf wl ajcoHwpfou H kd
Mum;&NyD;aemuf touf 25 ESpfcefY&Sd rdef;rwpfa,mufonf tcef;xJokdY ajy;0ifvm
avonf/ rde;f uav;onf tcef;\ ywf0ef;usifEiS hf tcef;tajctaeudk MunhNf yD;aemuf
...
]]wu,fyJvm;&Sif ... udkausmhaz aow,fqdkwm bk&m;rvdkY r[kwfygapeJYvdkY
uRefrqkawmif;ygw,f}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 132

tifpydwfawmf udkrsdK;oefYonf rdef;uav;tm; ESpfodrfhapNyD;aemuf ...


]]xdkifygcifAsm ... xdkifyg ... udkausmhazaowm trSefygyJ/ tavmif;udk tckyJ
aq;½HkydkYvdkuf&ygw,f}}
]]emrnfu}}
]]aMomf ... uRefremrnfvm; uRefremrnfu rcifrlygyJ&Sif/ uRefru yef;csD
ynmoifwpfa,mufjzpfNyD; udkausmhaz&JU wynfh&if;ygyJ}}
]]aMomf ...}}
]]udkausmhazaoyHkudk wpfqdwfajymjyygOD; tifpydwfawmfrif;&,f/ b,fvdkrsm;
jzpf&wmvJ&Sif ...}}
tifpydwfawmf udkrsdK;oefYu udkausmhaztavmif;awGU&yHkudk tusOf;csKyf ajymjy
vsuf &Sdavonf/
]]aMomf ... 'gxuf ajc&mvuf&mrsm;aum&Sif ... bmrS rawGU&bl;vm;}}
]][kwfuJh bmrS rawGU&ao;bl; qdkygawmh/ ywfoufwJh a*:&cg; "m;uvGJNyD;
bmrS rawGU&ao;ygbl;/ aMomf ... 'gxuf yef;csDynmoifwpfa,mufqv kd Ykd ajym&OD;r,f}}
]]tifpydwfawmf udkrsdK;oefYu rcifrltm; yef;csDqGJaom pifuav;&Sd&m tcef;
axmihfodkY ac:oGm;NyD;aemuf ]]a[m'DyHkqGJxm;wm awGU&awmh tawmfqef;w,f rcifrl/
udak usmhaz aoaewJyh u kH kd qDaq;eJY qGx
J m;w,f/ usKyfwYkd yv
k yd w
f pfa,muf tjrifeYJ awmif
awmfawmfaumif;wJh vuf&mvdYk atmufarhwmyJ/ rcifru l tavmif;udak wmh rjrifvu kd &f
bl;/ EdkYayr,fh usKyfwdkYu jrifvdkufvdkY tavmif;aeyHktaetxm;aum? ½Ijrifcif;a&m
]]wu,fyh w kH }l }ygyJAsm/ udak usmhaz tusÐay:u a[m'DaoG;pufawGawmif tavmif;ay:rSm
yuwd &SdaewJhtwdkif;ygyJ}}
rcifrlonf yef;csDum;udk tcsdeftawmfMumrQ pl;pdkufMunhf½Ivsuf&Sd\/ yxr
rsufESmysufouJhodkY jzpfoGm;NyD;aemuf rsuf&nfrsm;usvmum ½dIufiifvsuf &Sdavonf/
rcifrlrSm touf 25 cefY &SdNyD;vQif tvGefacwfqefaom t0wftpm;rsm;udk
0wfqifxm;í udk,fvHk;udk,faygufrSm uspfvspfí ao;oG,faomfvnf; t&yftarmif;ü
vnf;aumif;? cGet f m;Avüvnf;aumif;? omrefred ;f rrsm;xuf tquftayguf yHyk ef;use
í udk,f[eftrlt&m ,Ofaus;ajyjypf\/ odkYaomf rsufvHk;rsm;rSmrl omref rdef;racsmrsm;
xuf ydkí eufarSmifawmufyouJhodkY xif&\/
pdwfoabm rmausmcufxefvSaom pHkaxmuf tifpydwfawmf udkrsdK;oefYyif
tvkyf0wå&m;rsm;udk acwå arhoGm;ouJhodkY rcifrltm; twefMum ai;armMunhf½Ium
tm½Hkpl;pkdufí aerdawmhonf/
rl/ / ]]tdk ... uRefr rMunh&f ufb;l tifpydwaf wmfrif;/ uRefr jyefyg&apawmh&iS }f }
rcifro l nf rsufEmS udk vuf0g;jzift h yk u
f m rl;arhomG ;rwwf &Sad eojzifh tifpydwf
awmfrif; udrk sdK;oefYvnf; ¤if;tm; acsmharmhí ac:NyD;vQif atmufxyfoYkd a&mufaomtcg
udkaiGZiftm; tiSm;um;wpfpD; ac:apNyD;vQif ¤if;aexdkif&m ta&SUydkif; 52 vrf;odkY ydkYay;
vdkuf&av\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 133

Ä Ä Ä

aemufwpfaeY eHeuf 8em&Dausmfausmfavmufüyif udrk sdK;oefYEiS hf udak iGZifwYkd onf


trIudk qufvufpHkprf;&ef a&T&awmfwef; udkausmhazwdkufcef;odkY a&muf&SdaeMu&m
udkaiGZifu em&D0ufcefYapmí a&mufvmavonf/
udkaiGZifonf t½kyfum;&Sd&modkY a&mufvQif zswfceJvefYoGm;onfh[efjzifh ...
]]'DrSmq&m Munhfprf;ygOD;/ t½kyfum;udk wpfa,mufa,muf vmNyD; xyfqGJxm;
w,fq&m}}
oefY/ / ]]b,frvJ jyprf;ygOD;/ r[kwfEdkifwmAsm}}
odYk aomf udak iGZifajymonfrmS rSeaf e\/ ½kyyf u
kH m;ay:wGif ,refaeYu udak usmah z
tavmif;om xif&mS ;pGm &Sad eaomfvnf; ,ckrl (Background) ac: aemufc0H wåKypön;f ESihf
jrifuiG ;f udk a&;qGxJ m;\/ xdYk jyif ,cifu rxifr&Sm;&Sad om vlowfaumif\ yHrk mS vnf;
rsufESmrSwpfyg; pkwfcsufrsm; jc,fvS,fNyD;avNyD/ xdkyHkrSm rsufESmrSwpfyg; teufuJhodkY
ndKrnf;rnf;0wf½u kH kd 0wfqifxm;ojzifh a,mufsm;? rde;f r rnforl nf0g[lí ruGjJ ym;acs/
rsufESmae&mürl Avm[if;vif; &Sdaeavonf/
Zif/ / ]]r[kwEf ikd w
f mr[kwbf ;l q&m/ Munhyf gvm;/ owfwv hJ al wmif rsuEf mS om
rjrif&ao;w,f/ wpfudk,fvHk; qGJNyD;aeNyD/ NyD;awmh ]]buf*a&mif;vnf; NyD;NyDq&m}}
oefY/ / ]]'Dvl[m ½l;&ifom 'Dae&mudk jyefvmrSmAs/ cifAsm; aoaocsmcsm aomh
cwfcJhw,fr[kwfvm;}}
Zif/ / ]]aoaocsmcsm cwfcJhygw,fq&m/ NyD;awmh ykvdyfwpfa,mufvnf;
atmufxyfrSm wpfnvHk; tapmifhcsxm;ygw,f}}
oefY/ / ]]jywif;aygufawGursm;aum 0ifEdkifovm;}}
Zif/ / ]]r0ifEdkifygbl;q&m/ aemufaz;bufuvnf; uRefawmf aoaocsmcsm
MunhfNyD;ygNyD}}
oefY/ / ]]acgifrdk;u av0ifaygufudkaum MunhfNyD;NyDvm;}}
Zif/ / ]]uRefawmf aemufaz;cef;uvSnfhNyD; wufMunhfNyD;ygNyDq&m/ tv,fu
rSefcsyfBuD;[m taoydwfxm;wmyJ/ 'Dawmh aumif;uifaygufuvnf; b,fenf;eJYrS
r0ifEdkifbl;}}
oefY/ / ]]tif; ... pOf;pm;&awmh tawmfMuyfwmyJAsdKU/ vuf&muawmh t&if
vuf&meJY wpfax&mwnf;As/ EdkYayr,fh usKyfwdkYu tEkynmonfr[kwfawmh ajymydkifcGifh
r&Sdaybl;}}
Zif/ /]]uRefawmfawmh bmyJjzpfjzpf OD;bvSom zrf;csifwmyJ/ 'DvlBuD;[m
udkausmhaztquftoG,fawGudk tawmfodw,fxifw,f}}
oefY/ / ]]t&ifrvdkygeJYOD;av/ zrf;r,fqdk&if b,ftcgrqdk usKyfwdkY zrf;Edkifyg
w,f/ usKyf pHpk rf;rIuav;uvnf; tNyD;rowfao;vdYk/ EdYkayr,fh cifAsm;ud, k w
f ikd f oGm;ac:
acsAsm/ ykvyd o f m;wpfa,mufvnf; cifAsm;eJY twlac:oGm;/ rcifrl oGm;ac:zdYk awmh vom

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 134

vrf;udk usKyf w,fvDzkef;eJY taMumif;Mum;vdkufr,f}}


Zif/ / ]]'gjzifh olwdkYESpfa,mufudk q&m jyefac:OD;r,f qdkygawmh}}
]][kwfw,fav}}
]]bmvkyfrvdkYvJ q&m}}
]]olwdkYtqufudk tuJcwfcsifao;vdkYayghAs/ NyD;awmh udkbvS[m wpfckckudk zHk;
xm;w,f usKyfxifw,f}}
&mZ0wftyk f udak iGZif xGuo f mG ;aomtcg tifpydwaf wmf udrk sdK;oefYvnf; tcef;
wHcg;udk ydwfcJhNyD;vQif atmufxyfodkYqif;um tdrf&Sifrdef;rBuD;ESifh pum;ajymqdkvsuf
&Sdavonf/
aemufwpfem&DrQ Mumaomtcg udak iGZifonf yef;csq D &m OD;bvSukd ac:cJo h jzifh
tcsif;jzpfyGm;aom tcef;odkY a&mufvmcJh\/ tifpydwfawmf udkrsdK;oefYESifh awGUaomtcg
¤if;\rsufESmrSm ,refaeYuuJhodkYr[kwfbJ twefi,f n§dK;EGrf;aeonf[k udkrsdK;oefYu
rSwfcsufcsrd\/
udkrsdK;oefYu ukvm;xdkifwpfvHk;udk xdk;ay;vsuf ...
]]xdkifyg OD;bvS? tckvdkac:wm aESmifh,Sufovdk jzpfaeNyDAsm}}
vS/ / ]]udpör&Sdygbl;av/ usKyfwwfEdkifwJh bufuqdk&if bmrqdk ulnDzdkY
toifhygyJ}}
oefY/ / ]]'DrSm OD;bvS&JU? tqef;wpfck OD;bvSudk jyrvdkY}}
vS/ / ]]bmrsm;vJ tifpydwfawmfrif;}}
oefY/ / ]]uRefawmfwdkY raeYu awGU&wJh [dkpifay:u yef;csDum;ayghcifAs}}
]][kwfw,fav/ raeYu awGU&vdkY 'Dvuf&m[m udkausmhazvuf&myJvdkYawmif
usKyfu ajymao;w,f}}
]]tJ'DqGJvufp um;udk tck qufNyD;qGJxm;wm awGU&jyefw,f/ a[h ... udkaiGZif
pifudk wqdwf 'Dbuf vSnfhvdkufprf;ygOD;Asm}}
&mZ0wftyk f udak iGZifonf udrk sdK;oefYtrdeYf ay;vdu k o
f nft h wkid ;f &Guzf sifum;csyf
qGJxm;onfh yef;csDcHkudk olwdkYESifh wnfhwnfhvSnfhvdkufavonf/ ½kyfyHkrSm txufazmfjy
xm;onft h wdik ;f ,refaeYu awGUcJMh uouJo h Ykd r[kwaf wmhbJ udak usmhaztm; "m;ESi&hf , G f
xm;olrmS 0wf½t kH eufBuD;udk 0wfqifum a*:&cg;"m;BuD;udk avxJwiG f ajr§mufuikd v f suf
&Sd\/ aemufcHjrif&aom ]]buf*a&mif;}} ½Icif;udkvnf; a&;qGJNyD;jzpf&m vlowfaumif\
rsufEmS ae&mü wpfpw kH pf&m rxnfo h iG ;f &ao;bJ tjzLxnfoufouf &Sad eonfrw S pfyg;
tvHk;pHk jynfhpHkvsuf &SdaeavNyD/
oefY/ / tckvkd taESmift h ,Suaf y;&wm 0rf;enf;ygw,fcifAsm/ 'gxuf Munhyf g
OD; OD;bvS}}
OD;bvSonf yxr zswfceJ vefYzswfouJhodkY jzpfoGm;NyD;aemuf yef;csDqGJaom cHk
teD;odkY csOf;uyfum wpfrdepfMumrQ pdkufíMunhfae\/ tdwfxJrS rSefbDvl;uav;udkyif
xkwfum ,cifu aq;aoGUajcmufNyD; ae&mrsm;ESifh EIdif;,SOf Munhf½Ivsuf &Sdavonf/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 135

vS/ / ]]usKyfxifjrifcsufawmh rajymif;vJEdkifbl; tifpydwfawmfrif;}}


]]b,fvdkvJcifAs}}
]]raeYu twdik ;f aygh/ yxrqGw J v hJ uf&meJY tck aemufxyf topfjznhw f v
hJ uf&meJY
wpfax&mwnf;yJ/ vlwpfa,mufwnf; jzpf&r,f}}
xdt k csdeüf vomvrf;XmerS &mZ0wftyk w f pfa,mufonf yef;csDq&mr rcifru l kd
ac:cJhNyD;vQif tcef;xJodkY 0ifoGm;cJhavonf/
udkrsdK;oefYu yef;csDum;udk jyaomtcg rcifrlrSm rsufESmrsm; jzLzwfjzLavsmf
jzpfíoGm;vsuf ¤if;\ vufuav;rsm;onfvnf; wkefvsuf &Sdavonf/
oefY/ / ]]raeYuyHkudk wpfa,mufa,mufu qufNyD; qGJxm;jyefNyD rcifrl/
rcifrlaum b,fvdk oabm&vJ}}
rl/ / ]]uRefruawmh t&ifvuf&myJvdkY xifwmyJ}}
oefY/ / ]][kwfEdkifyghrvm; rcifrl/ b,fES,fhvJ OD;bvSuaum qdkprf;ygOD;/
cifAsm;wdYk ESpaf ,mufv;kH uyJ udak usmah zvuf&mvdYkcsn;f ajymaewmyJ/ tck ajymovdak wmh
udkausmhaz[m wapäb0uvmNyD; qGJwm jzpf&rSmaygh}}
vS/ / ]]'DvdkjzpfrSmyJ}}
oefY/ / ]]uRefawmfwdkYu vlYavmueJYom qufqHNyD; pHkprf;wmyJ OD;bvS&JU/
odYkaomf bmyJjzpfjzpf udak usmah z&JU wapäuawmh olYukd b,foo l wfw,fqw kd m yHek YJqjJG yae
wmeJY wlw,f}}
vS/ / ]][kwfrSmayghAsm}}
OD;bvSonf oufjyif;wpfcsuf csvu kd &f m rcifru
l rl wpfpw kH pf&mrajymbJ yef;csD
um;udk wpfcsuf vSrf;íMunhfvdkufNyD;aemuf rsufESmvTJvdkufavonf/
oefY/ / ]]udkif; 'Dawmh tcktwdkif;qdk&if udkausmhaz[m b0a[mif;udk jyefvmNyD;
olqGJvufpyHkudk qufNyD; qGJ&OD;rSmyJ}}
vS/ / ]]wu,fvdkY yef;csDum;ay:rSm owfwJhvl&JU rsufEsm ay:vmygNyDwJhAsm/
Oya'oeJYMunhf&if w&m;abmif0ifyghrvm;}}
oefY/ / ]]wduk &f u
kd af wmh w&m;r0ifb;l ayghcifAsm/ EdYkayr,fh '‘DvYltay:rSm trsm;qH;k
oHo,&SdEdkifwmaygh/ NyD;awmh tusdK;taMumif; qufpyfMunhfzdkY taxmuftxm;wpfck
&wmaygh ... udkif;av ... tckvdk uRefawmf 'ku©ay;wmvnf; awmif;yefygw,f/
ulnDwJhtwGufvnf; aus;Zl;wifygw,fcifAsm}}
rl/ / ]][kwfuJh}}
vS/ / ]]'kua© y;w,f ratmufarhygbl;Asm/ NrdKUBuD;ol NrdKUBuD;om;rSeo f rQ ykvyd u f kd
ulnDzdkY 0wå&m; &SdwmyJAs .../ 'gxuf aemufxyf b,fvdkjzpfw,fqdkwmvnf; wpfqdwf
odyg&ap tifpydwfawmfrif;}}
oefY/ /]][kwfuJh od&ygw,f}}
vS/ / ]]tckvdkqdk&if 'Dyef;csDum;udk 'Dtwdkif; xm;OD;rSmaygh}}
oefY/ / ]][kwu f hJ xm;&ygvdrOhf ;D r,f/ b,fou l yJ vmqGq J JG ... w&m;cHay:zdYk om

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 136

vdk&if;yJ}}
vS/ / ]][kwfwmaygh}}
oefY/ / ]]'gxuf OD;bvStm;&if reufjzefreuf avQmufvmcJhygvm;/ 8em&D
avmufa&muf&if awmfygNyD/ uRefawmfvnf; 'DrSm&SdrSmyJ}}
vS/ / ]]vmEdkifr,frxifbl; tifpydwfawmfrif; ... uRefawmhfrSm avief;a&m*g
&Sad ew,f/ aoG;wd;k a&m*gvnf; &Sad wmh pdwu f xkd cd u
kd rf ,f[ h m jrif&Mum;&&if uRefawmfrh mS
&ifawGwkefNyD; a&m*gwdk;w,f}}
oefY/ / ]]'gjzifhvnf; aeygapawmhav}}
tifpydwaf wmf udrk sKd ;oefYvnf; OD;bvS rcifrw l Ykdtm; ESpaf ,mufpvH;k jyefciG jhf yK&m
atmufxyfoYkd qif;oGm;MuNyD;aemuf vrf;xdyo f Ykd a&mufaomtcg jrif;&xm;wpfp;D ay:odYk
wufoGm;onfudk udkaiGZifu jrifvdkuf&aMumif; ajymjyaomtcg udkrsdK;oefYu rsufpd
wpfbufudk rSdwfjyvdkufao;\/
(udrk sdK;oefYu rsufc;kH wpfbufcsDvsuf) ]]rqef;ygbl; udak iGZif&,f ... udak usmhaz
raocifuawmif rdef;uav;u OD;bvSbuf ygaewmyJ ... aorSawmh rajymeJYawmh/
'DvdkAs ... rcifrludk ESpfa,muf 0dkif;ydk;Muwm yxr pHjyr,ftjzpfeJY udkausmhazqDrSm tc
,lNyD; tvkyfvkyf&if;u wpfa,mufeJYwpfa,muf NidpGef;NyD; 'Daemuf OD;bvSbufudk
ygoGm;owJhAs/ 'gayr,fh OD;bvSu rcifrludk udkausmhazbuf jyefygoGm;rSm pdwfrcsbl;
qdkyJ}}
Zif/ / ]]q&mu 'Dtxd olwdkY&mZ0if &aerSudk;/ 'Dvdkqdk&if olwdkYESpfa,muf
BudwfNyD; BuHwmrsm;vm; rodwmbJ}}
oefY/ / ]]aeOD;av ... odyfNyD; t&ifrvdkygeJYOD;/ awG;xifcsufawG? oHo,awG
qdkwmu aemufrS tusdK;taMumif; qufpyfNyD; ,l&wmaygh/ yxr ta&;BuD;wmu
wu,fjzpfcw hJ hJ tjzpftysuftrSeaf wGukd usKyfwYkd &zdYk vw kd ,f ... 'gaMumifh vlowfrw I pfck
jzpf&if aowJv h &l UJ tquftoG,f taygif;toif;eJY olY&UJ ywf0ef;usiu f kd Edu
I Ef u
Id cf Rwcf Rwf
odxm;zdkYvdkw,fvdkY ajymw,fr[kwfvm;}}
Zif/ / ]][kwfuJh q&m}}
oefY/ / ]]'gxuf 'DuaeYn cifAsm;eJY usKyf ESpfa,mufwnf; 'Dtcef;xJrSm
apmifhtdyf&vdrfhr,f udkaiGZif}}
oefY/ / ]]NyD;awmh wpfck&Sdw,fAsdKU/ 'DuaeYn 'Dwdkufay:udk b,folyJwufwuf
b,fvdkrS taESmifht,SufrvkyfzdkY cifAsm;vlawGudk ajymxm;prf;Asm ... wufcsifwJhvl
wufygap b,fvdkrS ... zrf;vm;qD;vm; rvkyfapeJY/ odkYaomf ... wdkufay:u 'vMurf;
qif;ajy;wJhvludkawmh zrf;ayghAsm Mum;vm; udkaiGZif}}
]]aumif;ygNyDq&m ... uRefawmfajymxm;yghr,f}}
]]usKyf ajymwm em;vnf&JUaemf ...}}
]]em;vnfygw,f q&m ...}}
xdknü tifpydwfawmf udkrsdK;oefYESifh udkaiGZifwdkYonf vlowfrIjzpfyGm;aom udk

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 137

ausmhazwdkufcef;wGif apmifhqdkif;vsuf &SdMuavonf/ tjyifrS aomhcavmuf


cwfxm;aomfvnf; cwfxm;aom aomhrSm taygpm; aps;aomhcavmufrsdK;jzpfí
omrefolcdk;wpfa,mufyif tvG,fwul zGifhEdkifavonf/
11 em&DausmfrQ &Sdaomtcg tawmfyif wdwfqdwfvmNyDjzpfí um;oHrsm;udk
&Hzef&cH g Mum;&NyD;vQif 11 em&Dx;kd NyD;aom tcgürl vrf;rBuD;ay:rS um;oHrsm;udk &Hzef&cH g
Mum;&awmh\/ wydkYwGJvqef;yifjzpfaomfvnf; rdk;om;rsm;onf wpfrdk;vHk; tHkYrdIif;vsuf
&Sad v&m ... wpfcgwpf&H vQyu f av;rsm;yif jyufvu kd o f jzifh aumif;uifaygufEiS hf rSejf ywif;
rsm;rS 0ifvmaom tvif;a&mifuav;rsm;onf udak usmah z\ yef;cscD ef;udk 0if;ceJ vufceJ
jzpfíoGm;ap\/ t&m&SdESpfa,mufwdkYonf tcef;t0if0\ vuf,mbuf&Sd pmtkyfrsm;
wifxm;aom pm;yGJaemufwGif ukvm;xdkifwpfvHk;pDESifh xdkifum apmifhqdkif;vsuf
&SdMuavonf/
12em&Dx;kd &ef rdepftenf;i,frQom vdak wmh\/ qdwNf idrjf cif;onf ywf0ef;usiu f kd
vTr;f NcHKum rdrw d Ykd touf½LS oHrsm;onfyif wpfcef;vH;k udk us,favmifpmG ysHUESYH omG ;ouJo h Ydk
xif&av\/ wpfa,muf\ w'dw'f w d jf rnfaeaom &ifcek o f rH sm;udk tjcm;wpfa,mufu
Mum;&ravmuf pdwfajcmufjcm;rdMu\/
,refaeYuyif "m;'Pf&mBuD;jzifh vJaeaom udkausmhaz\ tavmif;udkvnf;
aumif;? Murf;ay:wGif pD;usíaeonfh aoG;yGufaoG;tdkifudkvnf;aumif;? udkaiGZifonf
awG;awm jrifa,mifrd\/ tcef;rSm arSmifESifhrnf;rnf; &Sdae&mrS xdktcsdeftwGif;ü wHcg;
yGio hf u
H o hJ Ykd ]]uRD}}ceJ toHwpfcu k kd Mum;vdu k Nf yD;aemufrS rdrw d Ykd rsufEmS qDoYkd avayGuav;
wpfck wdk;a0SUoGm;ouJhodkY xifrSwfvdkuf&avonf/
(udkaiGZifu avoHjzifh) ]]Mum;vm;q&m}}
(udkrsdK;oefYu udkaiGZif\ em;em;odkYuyfí) ]]Mum;ygw,fAs}}
]]bmvJq&m}}
]]rodbl;av}}
]]wHcg;yGifhoGm;NyD xifw,f}}
]]ryGifhygbl;As ... cifAsm; pdwfxifvdkYyg}}
xdkcPü vQyfppfa&mifjcnfwpfckonf 0if;ceJ tcef;udk jzwfausmfoGm;ojzifh
ESpfOD;pvHk;yif wHcg;&Sd&modkY MunhfvdkufrdMu\/ wHcg;rSm ydwfNrJydwfvsuf &Sdaeavonf/
ig;rdepfrQ tcsdefukefvGefíoGm;jyefojzifh ]]acsmuf}}ceJ toHwpfck xGufay:vm
jyefavonf/ odYkaomf xdt k oHrmS ,cifu wHcg;zGio hf uH o
hJ Ykdr[kwb f J tjyifrS aomhcavmuf
udk zGio hf EH iS hf wlavonf/ t&m&SEd pS af ,mufwYkdonf wpfa,mufvufukd wpfa,mufuikd u f m
toHMum;&modYk em;pGiv hf suf &SMd u\/ xdt k csed üf tjyifrS rH&I rD 0IH g; omvsu&f adS om vrif;\
tvif;a&mifuav;onf arSmiftwdNyD;aom tcef;\ wpfpw d w f pfa'oay:odYk aumif;uif
rSeaf ygufrS xd;k us0ifa&mufvmav\/ toHMum;NyD;aemuf ra&SUraESmif;yif wHcg;&Guo f nf
twGi;f bufoYkd wa&GUa&GU yGio hf mG ;NyD;aemuf vlwpfa,muf\ yHo k P²mefwpfco k nf tcef;xJ
odkY wjznf;jznf; 0ifa&mufvmav\/ xdkolonf rnf;eufaom 0wf½HkBuD;udk 0wfqif

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 138

xm;ojzifh a,mufsm; rdef;r[líyif ruGJjym;acs/


xdo k P²mefonf tcef;wGi;f odYk ajczsm;axmufum 0ifa&mufvmNyD;aemuf yef;csD
½kyfyHkum; wifíxm;aom cHk&Sd&modkY wa&GUa&GU oGm;av&m udkrsdK;oefYESifh udkaiGZifwdkYrSm
arSmifxJwGif rsufpdusifhom; &vmNyD jzpfojzifh tawmftwef oJuGJpGm jrif&avonf/
xdYkaemuf rnf;eufaom oP²mefBuD;onf 0wf½akH tmufrS vufEydS "f mwfr;D wpfcu k kd
xkwfí yef;csDum;csyfay:odkY xdk;vdkufNyD;vQif wpfpHkwpf&mudk jrifvdkuf&ojzifh vefYzswf
oGm;onfh[efjzifh aemufodkY zswfceJqkwfvdkuf\/ xdkcPü ]]tm; ... 0g; ... 0g; ... 0g;}}
[k toHtpfBuD;jzifh ruGJrjym; [pfatmfvdkufNyD;vQif vufESpfbufudk tay:odkY ajr§muf
vdkufNyD;aemuf Murf;ay:odkY bdkif;ceJ vJusoGm;av\/
tHhtm;oifhvsuf&Sdaom udkrsdK;oefYonf xdktcgrS owd&vmNyD;vQif ...
]]a[hvl ... "mwfrD;zGifh ... "mwfrD;zGifh/ udkaiGZif vmAsdKU}}
[k ajymum oludk,fwdkifvnf; yef;csDum;wifaom cHkqDodkY ajy;oGm;avonf/
udak iGZifu "mwfr;D cvkyu f kd zGiv
hf u
kd o
f jzifh wpfcef;vH;k xdex
f ed v
f if;í oGm;av\/
Murf;jyifay:ü tvsm;arSmufum vJusaeaom oP²mefukd udak iGZifonf vsijf ref
pGm ayGUxlvdkuf&m xdkoP²mefrSm 0wf½HkeufBuD;udk 0wfíxm;aom yef;csDq&m OD;bvS
jzpfaMumif; awGUMu&\/ OD;bvSum; toufr&Sdawmhacs/ ½kwfw&uf xdwfvefY
wkefvIyfzG,f&m wpfckckudk awGU&ojzifh pdwfudk tjyif;txef xdcdkufum ESvHk;aoG;&yfum
aoqHk;oGm;[efwlavonf/
Zif/ / ]]tvdk OD;bvSyguvm; q&m}}
oefY/ / ]][kwfom;yJ Heart failure ESvHk;aoG; &yfoGm;wmeJYwlw,f}}
Zif/ / ]][kwyf gvdrrhf ,fq&m/ olYrmS avief;a&m*gvnf;&Sw d ,fvYkd ajymzl;om;yJ/
olu bmjzpfvdkYrsm; vm&ygvdrhf}}
oefY/ / ]]taMumif;&SdvdkY vmrSmaygh udkaiGZif}}
xdktcgrS udkrsdK;oefYonf yef;csDum;bufodkY vSnfhvdkufavonf/
,cifu 0wf½HkeufBuD; NcHKxm;ol vlowform;\ uGufvyf&Sdaeaom rsufESm
ae&müum; tjynft h pHk a&;jc,fNyD;avNyD/ ¤if;rsufEmS rSm rcifr\ l rsufEmS yif jzpfawmh\/
OD;bvS awG;xifco h wdik ;f aool udak usmah z\ 0dnmOfonf b0a[mif;odYk jyefvmum
hJ nft
rdrdtm; owfoludk rdrduRrf;usifaom yef;csDaq;a&;ynmjzifh vma&muf jyojcif;yif
jzpf[efwlavonf/
udkaiGZifu xdwfvefYtHhMoaom trlt&mjzifh ...
]]vufpowfawmh rcifrl rsufESmygvm;q&m}}
]]tif; ... [kwfwmaygh/ usKyfvnf; tpu xifom;yJ}}
]]'Dawmh b,fvdkvkyfrvJ q&m}}
]]b,fES,fhvkyf&rSmvJ zrf;½Hk&Sdawmhwmaygh ... odkYaomf ...}}
]]bm odkYaomfvJ q&m}}
]]usKyf rzrf;&ufEikd af tmif &Sad ew,fAsm ... vifBuD;a&m vifi,fa&m qH;k ½H;I oGm;&wJh

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 139

trsKd ;orD;? cdu


k ;kd &mrJh rde;f racsmav;wpfa,muf[m vlowfreI YJ wpfcg tzrf;cH&OD;r,fq&kd if
avmuBuD;rSm aevdkYaumif;&SmygOD;rvm; udkaiGZif}}
]]'gvnf; [kwfwmyJq&m .../ EdkY q&majymwJhtwdkif; wapäo&JeJY ywfoufwJh
oufaocHwifjy&if Oya' r0ifbl;qdk ... q&majymwmyJ}}
]][kwfawmh[kwfwmaygh udkaiGZif/ EdkYayr,fh tckyJ cifAsm;eJY usKyf odaeNyDAsm/
'Dawmh ... tkd ... bmyJjzpfjzpf rcifrludkawmh usKyf rzrf;bl; ... ay;prf; [dkpm;yGJay:u
pkwfwH ...}}
udkrsdK;oefYonf pkwfwHwpfacsmif;udk pm;yGJay:rS qGJ,lvdkufum aq;tjzLudk
wpfcsufESpfcsuf wdkYNyD;aemuf rcifrl\ yHkay:aeaom rsufESmae&may:odkY aq;jzLjzifh
xyfí cs,frIef;vdkufavawmhownf;/
xdkYaemuf q&mwynfhESpfa,mufwdkYonf yef;csDum; a&;qGJxm;aom &Gufzsifudk
vdyf,lNyD;vQif atmufxyfodkY qif;cJhNyD;aemuf OD;bvS aoqHk;oGm;yHkudk XmeodkY
taMumif;Mum;vdkufavonf/
OD;bvStavmif;udk aq;½HkodkY ,loGm;NyD;aemuf udkrsdK;oefYESifh udkaiGZifwdkYonf
,cifu [dkw,füyif t&ufudk rl;atmifaomufNyD;aemuf wuúpDwpfpD; iSm;í tdrfodkY
jyefMuavonf/
eHeuf 8 em&DavmufwGif udkrsdK;oefYonf tdyf&mrS Edk;av&m yxrOD;pGm
olMum;&aom owif;rSm 52 vrf;ae yef;csDq&mr rcifrlonf eHeuf a0vDa0vif;
tcsdefwGif oHk;xyfwdkufay:rSm ckefcsaoqHk;oGm;aMumif; XmerS ykvdyfom;wpfa,muf
vmíajymaom owif;jzpfavonf/ tifpydwfawmf udkrsdK;oefY\ rsufvHk;rsm;rSm
jymíoGm;NyD;aemuf ]][if;}} ceJ oufjyif;&SnfBuD;wpfcsuf csvdkufavownf;/

aoG;aomufr*¾Zif;? 1957ckESpf
Ä Ä Ä

yif h u l b 0
owå0grsm;onf wpfcak omb0rS tjcm;wpfcak omb0odYk ajymif;oGm;aomtcg
b0a[mif;rS t&dyef rd w d rf sm;onf b0opfü wpfenf;enf;tm;jzifh xif&mS ;wwfavonf/
Oyrmqd k a omf raumif ; aomb0rS b0wpf y g;od k Y uG , f v G e f a jymif ; oG m ;ol w G i f
½k y f & nf t m;jzif h v nf ; aumif ; ? ,k w f n H h a om ed r d w f v u© P mrsm; yg&S d w wf í
aumif;aomb0rS b0wpfyg;odYk uG,v f eG af jymif;oGm;olwiG f ½ky&f nftm;jzifv
h nf;aumif;?
rGefjrwfaomvu©Pmrsm; yg&Sdwwf\/ xdkYaMumifhvnf; ]]vl0ifpm;}}qdkaom pum;udk
jrefrmrsm; ,HkMunfMuonf/
b0ul;ajymif;jcif;onf tcsdefumvtm;jzifh tvGefwdkawmif;onfjzpf&um;
ynmyg&rD &ifhoefaom yk*¾dKvfrsm;ü b0a[mif;rS tjzpftysufrsm;onf b0opfwGif
tdyfrufuJhodkY a&;a&;rQ ay:í vmwwfonfjzpf&um; ,if;tjzpftysufrsm;udk

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 140

0ifpm;onf[k qd½k ;kd pum;&Sad vonf/ tcsdKUolrsm;rSm b0a[mif;wGif rdrw d Ykd rnfoYkd rnfykH
aoqH k ; cJ h o nf ? rnf o nf h a qG r sd K ;nmwd om;r,m;rsm; usef & pf c J h o nf /
rnfoh nfyh pön;f Opömrsm;udk rnfoYkd ae&mwGif jr§KyfEx
HS m;cJo
h nf pojzifh ,cifb0a[mif;u
tjzpftysufrsm;udk jyefíajymEdkif\/
xdx k ufx;l qef;jcif;rSm ½kyv
f u©Pmrsm;ay:wGif b0a[mif;rS edrw d v f u©Pmrsm;
ygjcif;jzpf\/ tcsKd Uolrsm;wGif b0a[mif;rS xif&mS ;aom trSwt f om;rsm;yif yg&Sod nf[k
tqdk&Sdavonf/
Ä Ä Ä

awmifil'dpBudwf jzL;NrdKUü yifpiftNidrf;pm; OD;bdk;ajymif;qdkolonf ½Hk;taemuf&Sd


yifpifwef;ü aexdkifcJhonfrSm (8)ESpfausmf (9)ESpfrQ Mum&SdcJhavNyD/
OD;bd;k ajymif;ü om;ESpaf ,muf&&dS m tBuD;jzpfol armifxeG ;f ausmrf mS OD;bd;k ajymif;\
ESr&if;rS arG;aomom;jzpfí trSeftm;jzifh wlwpfa,mufrQom awmfpyfaomfvnf; 4
ESpfom;t&G,fuyif aumuf,larG;pm;cJhojzifh OD;bdk;ajymif;u ¤if;tm; om;t&if;uJhodkY
cspfcifcJh\/ ti,fjzpfol armifxGef;vSrSm om;t&if;jzpfí armifxGef;ausmfxuf 5 ESpfrQ
i,f\/ nDtpfudkESpfa,mufwdkYrSm pifppftm;jzifh 0rf;uGJrsm;jzpfMuaomfvnf;
OD;bdk;ajymif;onf ausmom;&ifom; rcGJjcm;bJ cspfcifcJh&m uav;rsm;uvnf;
wpfa,mufESifhwpfa,muf nDtpfudkt&if;uJhokdY cspfcifMuavonf/ jzL;NrdKUodkY
ajymif;a&TUvmaomtcg om;t&if; armifxGef;vSrSm 11 ESpfom;t&G,fjzifh ygvmcJh\/
uav;rsm;\ rdcifrsm;rSmrl uav;rsm;i,fpOfuyif qH;k cJo h jzifh trdru hJ av;ESpaf ,mufwYkdrmS
OD;bdk;ajymif;\ vufay:üom BuD;jyif;cJh&&Sm\/
nDtpfudk0rf;uGJwdkYrnfonf taz? nDtpfudk? tar? armifESrwdkYrS qif;ouf
ayguf z G m ;vmojzif h cyf q if q if wl n D w wf M uaomf v nf ; armif x G e f ; ausmf E S i f h
armifxeG ;f vSwYkdrmS ½kyv f u©Pmtm;jzifv h nf;aumif; wlnjD cif; r&SMd uacs/ armifxeG ;f ausmrf mS
tom;ndKndK? cyfykykjzpfí ESma,miftenf;i,f aumufNyD;vQif EIwfcrf;xl\/ rsufvHk;
rsm;rSm twefi,f usO;f ajrmif;vsuf BuD;\/ rsuv f ;kH rsm; *emrNidrbf J qif\tMunhrf sKd ;jzifh
cyf a pG a pG cyf a pmif ; apmif ; Munh f w wf \ / nD j zpf o l armif x G e f ; vS r S m rl tom;
tenf;i,fvwfí ajzmifph if;aom ESmwHEiS hf us,0f ef;aom rsuv f ;kH wdYk rmS tjzLESit
hf eufukd
jcm;xm;bdouJhodkY nDtpfudkESpfa,mufwdkY\ ½kyfvu©Pmudk ododomomBuD;
jcm;em;ap\/
xdkxuf xl;jcm;aom ½kyfvu©PmrSm tpfudkjzpfol armifxGef;ausmf\
vufESpfbufyifjzpfí vufcHkrSm cyfcHk;cHk; &SdaeNyD;vQif xlxyfaom tarT;trQifrsm;jzifh
zHk;tkyfvsuf&Sd\/ xdk½kyfvu©PmrSm tjcm;olrsm;xuf xl;jcm;qef;Mu,fojzihf
armifxGef;ausmfonf rdrd\vufrsm;udk tpOfrjywf zHk;uG,fxm;wwf\/ ,if;uJhodkY
xl;jcm;qef;Mu,faom armifxGef;ausmf\ vu©PmrSm i,fpOfu rodomvSaomfvnf;
BuD;jyif;vmaomtcg ydkíxif&Sm;vmojzifh taygif;tazmf oli,fcsif;rsm;yif ¤if;tm;

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 141

&GH&Smrkef;wD;[efjzifh MunhfMu\/ odkYjzpf&um; armifxGef;ausmfrSm vlysdKayguft&G,fodkY


a&mufonfhtcsdefrSpí vlxJodkY r0if0Hhavmufatmifyif &SdcJhavonf/ þ0w¬Kudk
a&;om;azmfjyaom tcsdefüum; armifxGef;ausmfrSm touf 26 ESpfrQyif &SdcJhNyDjzpfí
armifxGef;vSrSm 21 ESpfrQ &SdayNyD/
armifxeG ;f ausmfEiS hf armifxeG ;f vSwYkd rmS tNidr;f pm;t&m&Sw d pfO;D \ om;rsm; jzpfMu
onft h avsmuf tm;vyfciG t hf csed rf sm;pGm &&Scd &hJ m armifxeG ;f ausmrf S trJvu kd jf cif;? ig;rQm;jcif;?
iSufypfjcif;rsm;wGif tvGef0goemygonfhtwdkif; jzL;taemufbuf 4 rdkiftuGm
avmufwGif&Sdonfh qkawmif;jynfhbk&m; wnfxm;&m awmifay:odkY oli,fcsif;
taygif;tazmfrsm;ESifhtwl oGm;a&mufum trJypfavh&Sdav\/ jzL;NrdKUajrmufbuf&Sd
]]jzL;acsmif ; }}wG i f ig;rQm;avh & S d \ / armif x G e f ; vS r S m xd k t vk y f r sm;wG i f rsm;pG m
0goemrygvSaomfvnf; &Hzef&Hcg armifxGef;ausmfESifhtwl vdkufygavh&Sd\/
jzL;NrdKU taemufbuf&SdawmifrSm yJcl;½dk;rESifh qufvsuf&Sdaom awmifpG,f
awmifwef;rsm;jzpfí awmifwef;rsm;onf rnDnmaom yef;uefjym;rsm;udk xyfíxm;ouJh
odkY tedrfhtjrifh wnf&Sdavonf/ ay 1000 cefYtjrifhwGif qkawmif;jynfhapwDawmfESifh
bkef;BuD;ausmif;uav;wpfausmif; wnf&Sdí twGif;odkY wdk;íoGm;rdaomtcg edrfhwkef
jrifw h ek f jzpfíaeaom awmifEmS armif;rsm;onf jrifrh m;aom awmifxyd rf sm;udk ywfywfvnf
0dik ;f &Hum xlxyfaomawmBuD;rsm; zH;k tkyv f su&f adS vonf/ xdak wmifp, G af wmifwef;rsm;\
tMum;üum; euf ½ d I i f ; aom acsmuf B uD ; rsm;&S d í td k ; p&nf ; cef Y ? wpf z sm&mcef Y ?
tdrfi,fwpfvHk;pmcefY&Sd ausmufwHk;rsm;onf ae&mtESHUtjym; wnf&Sdavonf/
xdkae&mrsm;onfum; trJvdkuform;rsm;\ pm;usufyif jzpfawmh\/ tb,f
aMumifq h akd omf acsmufatmufajc&Sd tvGeef uf½iId ;f aom ae&mrsm;wGif ausmufw;kH ausmuf
cGuBf uD;rsm; tMum;wGif rd;k a&rsm;onf tdik jf zpfaewwfí aEGtcgwGif xdak e&modYk usm;opf
rsm;? awm0ufrsm;? 0uf0Huav;rsm;? ‘&,frsm;onf a&aomuf&ef qif;vmwwf
aomaMumifhaywnf;/
xdvk QKd BuD;rsm;rSm tqdyk g bke;f BuD;ausmif;ESihf c&D;ESprf ikd cf efYtwGi;f ü &Sad eaomfvnf;
tvGefawmeufavonf/
jzL;NrdKU&Sdvlrsm;onf xdkae&modkY rMumcP tysif;ajy oGm;a&mufwwfav&m
armifxGef;ausmfrSmrl wpfywfvQif tenf;qHk;wpfBudrfus oGm;a&mufwwfavonf/
Ä Ä Ä

armifxGef;ausmf\ tarT;trQifrsm; xlxyfvSaom vufBuD;ESpfzufudk


armifxeG ;f vSyif pufqyk &f &HG mS rdonf/ wpfaeYoü xrif;pm;pm;yGüJ OD;bd;k ajymif;onf pm;yGJ
xdyw f iG f xdik v
f su&f &dS m armifxeG ;f ausmEf iS hf armifxeG ;f vSwYkdrmS tjcm;bufxyd w
f iG f xdik v
f suf
&SdMu\/ pm;aomufNyD;Muaomtcg armifxGef;ausmfonf ol\vufBuD;ESpfbufudk
pm;yGaJ y:ü trSww f rJh wifxm;vsu&f &dS um; jzLqGwaf om pm;yGcJ if;ay:wGif armifxeG ;f ausmf
\ vufBuD;eSpfbufrSm ydkíxif&Sm;NyD;vQif yifhuleufBuD;ESpfaumifuJhodkY &Sdae\/ odkY&SdpOf

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 142

armifxeG ;f ausmf\ nmbufvuf vufacsmif;wpfacsmif;ay:odYk ,ifr½J ikd ;f wpfaumifonf


tnD§eHYaMumifh vmíem;&m vufacsmif;rsm;onf w&G&GvIyf&Sm;vmNyD;vQif &Snfvsm;aom
vufarG;rsm;Mum;wGif NidwG,faeNyD;aemuf vufn§dK;ESifh vufcv,fonf ,ifrJ½dkif;udk
wpfcgwnf; n§yfvdkufawmh\/ xdktjcif;t&mrsm;udk Munhfaeaom armifxGef;vSonf
pufqyk &f &HG mS aomrsufEmS jzifh tjcm;bufoYkd vSnv hf u dk \
f / armifxeG ;f ausmfrmS rsufEmS ysuf
íoGm;NyD;vQif vufESpfbufudk vsifjrefpGm ½kyfodrf;vdkufNyD;aemuf tusÐtdwfrsm;xJodkY
xm;vdkufavonf/
xrif;pm;yGJrS OD;bdk;ajymif; xoGm;aomtcg armifxGef;vSu ...
]]bmjzpfwmvJ tpfudkBuD;&JU}}
]]rif;jrifvdkufw,fr[kwfvm;}}
]]bmvJ}}
]]ighvufBuD;u ,ifaumif zrf;owfvdkufwmav}}
]]tpfudkBuD;u bmvdkY vufeJY nSyfowfovJ}}
]]'D[m igowfwmr[kwfbl;uGJU/ ighpdwfu ygwmr[kwfbl;/ [kwfw,fnDav;
... ighvufBuD;awGaMumifh cufw,fu, G /f wpfcgwav igrodbeJ YJ &G&G ... &G&eG YJ avQmufomG ;
w,fuUJG / olomG ;awmh aemufu vufarmif;awGu tvkv d dk vdu
k &f wmyJ/ aemufrS zswcf eJ
tpfudkBuD; owd&vdkY aemufqkwfvdkuf&w,f}}
]]wpfrsdK;BuD;aemf tpfudkBuD;}}
]]at;ayghuG,f? igjzifh 'gBuD;twGuf odyfpdwfnpfwmyJ}}
]]e*dku ygwmyJ tpfudkBuD;&,f/ bmpdwfnpfp&m&SdvJ ... t*FgcsdKU,Gif;wmrS
r[kwfbJ}}
]]tif; ... eifajymwmawmh [kwfyg&JU? EdkYayr,fh 'DvufESpfbuf[m ighudk,f
t*Fgtpdwt f ydik ;f r[kwo
f vdyk u
J UJG ... tckwiG u
f Munhaf v [if;apmfev H Ykd vufacsmif;ay:
,ifaumifvmem;wm vufacsmif;ESpcf [ k m olYtvdv k kd aphvmNyD; zrf;vdu k w f ,f ... tpfukd
BuD;pdwfxJu bmrS rodvdkufbl;/ 'gaMumifh tpfudkBuD;&JU tpdwftydkif;r[kwfbl;vdkY
tpfudkBuD;ajymwmaygh/ aemufrS zswfceJ owd&NyD; tpfudkBuD; jyef½kyfvdkufw,fav}}
]]'gjzifh odyfxl;qef;wmyJaemf tpfudkBuD;}}
]]xl;qef;wmaygh ... tpfuBkd uD; ud, k w
f ikd af wmif 'DvufEpS b f ufukd &GvH NS yD rke;f vSNyD
...}}
armifxeG ;f ausmrf mS wpfaeYwpfjcm; vlxo J Ykd r0if0ahH wmhbJ awmeufxo J Ykd vnfywf
um aoewfypfjcif;jzifh ol\ tcsdefrsm;udk ukefvGefapawmh\/
Ä Ä Ä
oajywef;&GmrS rcifapmonf OD;bdk;ajymif;\v,fudk vkyfudkifol v,form;
wpfOD;\ orD;jzpfí awmolvnf;ru NrdKUolvnf;rusaom trlt&m cspfcsifpzG,f ½kyf
tqif;ESifh jynfhpHkoljzpfavonf/ rcifapmonf v,fESifhywfoufonfh udprö sm;twGuf
OD;bdk;ajymif;tdrfodkY rMumcP vma&mufwwf&m armifxGef;ausmftm; tpfudkBuD; [lí

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 143

vnf;aumif;? armifxGef;vStm; tpfudkav; [lívnf;aumif; ac:a0:um nDtpfudk


ESpaf ,mufwYkd EiS hf tawmfyif ta&mw0if &Scd \ hJ / rcifapmrSm armifxeG ;f vSEiS hf &G,w f w l ef;
wlrQ jzpfojzifh armifxGef;vSESifh ydkrdk&if;ESD;vsuf nDtpfudkESpfa,mufwdkYonf rdrdwdkYtm;
cifrifvsuf&Sdaom rcifapmtm; awmifay:odkY tvnftywfoGm;&müyif wpfcgw&H
ac:oGm;wwf\/
qkawmif;jynfb h &k m;rSm wefaqmifrek ;f vjynfah eYwiG f bk&m;yGaJ wmf jyKvkyo f jzifh
tvGefpnfum;av&m jzL;NrdKUay:rSomr[kwf &GmeD;csKyfpyfrSyif ajcvsifwpfrsdK;?
vSnf;rsm;jzifhwpfrsdK; vma&mufwwfMu\/ xdktcsdefrsdK;ü rcifapmonf nDtpfudk
ESpaf ,mufwYkd EiS t hf wl bk&m;yGo J Ykd vSn;f ,mOfjzifh oGm;a&mufwwf\/ xdrk pS í rcifapmrSm
twifh&Jívmum bk&m;yGJr[kwfonfh tcsdefrsm;wGif xrif;Nrdefpm;[lí ½dk;r,fzGJUum
trJypfoGm;&müvnf; wpfcgw&H vdkufwwfavonf/
wpfBudrüf armifxeG ;f ausmo f nf wynfw h pfa,mufEiS thf wl trJvu kd x
f u G o f mG ;pOf
armifxeG ;f vSrmS rvdu k bf J rcifapmylqmojzifh awmyef;rsm;udk cl;ay;&if; vQKd wpfct k wGi;f ü
use&f pfc\
hJ / opfiw k wf wkd pfcak y:odYkwufum csKH ay:wGiEf , G v
f su&f adS om yef;rsm;udk cl;aepOf
reD;ra0;rS acsa[mufoHwpfoHudk Mum;vdkuf&ojzifh rcifapmonf opfikwfwdkodkY ckefí
wufvdkufNyD;vQif ... ]]tpfudkav; vkyfygOD; ... vkyfygOD;}} [kqdkum armifxGef;vStm;
zufxm;vdkuf\/
xdtk csed üf rcifapmrSm qHyifukd qHNrdww f cJG sum awmyef;rsm;udk OD;acgif;ü uydu k ½dk
yefqifvsuf yg;vTmaysmhajymif;aom t0wftpm;rsm;udk 0wfxm;\/ oeyfcg;ESifh
aygif'geHYrsm;uvnf; wpfudk,fvHk; woif;oif; BudKifvsuf&Sd\/
]]rcifapm}}
]]&Sif ... tpfudkav;}}
]]raMumufygeJY tpfudkav; &Sdygw,f ... acsa[mufwmyg}}
]][ifhtif; ... aMumufw,f tpfudkav;}}
]]rcifapm[m bmjzpfvdkY 'DavmufvS&wmvJ[if}}
]]rvSygbl;}}
]]vSygw,fAsm/ vSwmrS odyfudkvSwmyJ}}
]]vTwfygtpfudkav;&JU}}
]]aeygOD; ... tpfudkav;eJY tpfudkBuD; b,folYcspfovJ}}
]]ESpfa,mufvHk; cspfwmyJ}}
]]tpfudkBuD;aum cspfw,fvm;}}
]]cspfwmyJ ... vTwfyg tpfudkav;&JU}}
]][ifhtif; ... rvTwfbl; ... cspfw,fajymrS}}
]]cspfygw,f ajymaerSyJ}}
armifxeG ;f vSonf onf;rcHEikd af wmhbJ rcifapm\ Ekxw G af om yg;jyifEpS b f ufukd
MuLMuLarTG;vdkufonf/ xdkYaemufrS vTwfvkdufonf/ xdkxufydkíum; wpfpHkwpf&m

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 144

usL;vGefapmfum;jcif;r&Sdacs/
Ä Ä Ä

yxrü rcifapmudk *½krpdu k af om armifxeG ;f ausmo f nf armifxeG ;f vSEiS hf rcifapm


wdkY wyl;wGJwGJ aeonfudk jrif&aomtcg remvdk0efwdkpdwfrsm; ay:aygufvmawmh\/
rcifapmu armifxeG ;f vStm; pm;aomufz, G rf pS í wpfpwkH pf&m ay;urf;onfukd jrif&aom
tcg armifxGef;ausmfonf cufxefaomrsufESmjzifh wpfaphwpfapmif; Munhfwwf\/
rcifapmtay:wGif omrefred ;f uav;wpfa,mufrQom oabmxm;cJah om armifxeG ;f ausmf
\ arwåmpdwfonf remvdk0efwdkpdwfrsm;\ vHIUaqmfrIaMumifh wpfaeYwpfjcm; &ifhoefvm
awmh\/
rcifapm\ rsufvHk;rsm;uvnf; i,f&G,fEkysKdí ½kyf&nfoem;urm;&Sdaom
armifxeG ;f vStm; ausmv f eG u
f m Murf;Murf;wrf;wrf;&Sad om armifxeG ;f ausmt f m; Munf½h \ I /
tcspfpdwfwdkYrnfonf El;nHhodrfarGUaom oabm&Sdonf rSefaomfvnf; wpfcgw&H
Murf;wrf;jcif;udk vdv k m; ESpof ufwwf\/ rde;f rwdYk \ tcspEf iS hf rde;f rwdYk \ y&d,m,fum;
eufeJ½HkrQru xl;jcm;qef;Mu,fvSay\/
þodkYjzifh ,cifu tvGefcspfcifaom nDtpfudkESpfa,mufwdkYonf wpfOD;wnf;
aom rdef;uav;tay:wGif NydKifwlcspfcifrdMuonfhtwGuf cyfwef;wef; cyfpdrf;pdrf;
&SdaecJh\/ odkYaomf ESpfa,mufpvHk;yif rdef;uav;\ tcspfudk twif;t"r® vk,ljcif;
wnf;[laom usL;ausmfapmfum;jcif; r&SdMuacs/
wpfaeYü rcifapmonf v,fwJrS OD;OD;zsm;zsm;xGufaom aumufopfqef
tenf;i,fESifh NcHrSxGufaom [if;oD;[if;&Gufrsm;udk ajrydkif&Sif OD;bdk;ajymif;xH vmí
ydkYvm\/ tjyefwGif aetenf;i,fusNyDjzpfí OD;bdk;ajymif;u armifxGef;vStm;
vdkufíydkYaponf/
NrdKUrSxGufí v,fwpfuGufausmfcefY a&mufaomtcg ESpfa,mufpvHk; pum;
rajymbJ vmcJh&mrS armifxGef;vSu pwifí ...
]]aMomf ... 'gxuf ... tckvkd ESpaf ,mufcsi;f awGUwJt h cku d f rcifapmudk ar;&OD;r,f
[dk ...}}
]]bmrsm;vJ tpfudkav;&JU txdwfwvefY}}
]]xdwfp&m r[kwfygbl;av ... xdwfp&mqdk&ifvnf; tpfudkav; rar;ygbl;/
tpfudkav;eJY tpfudkBuD;udk b,folYudk cspfovJ}}
]]ESpfa,mufvHk; cspfwmcsnf;yJ}}
]]td k ... 'D [ m rjzpf E d k i f b l ; / tpf u d k B uD ; ud k c spf & if vH k ; vH k ; cspf & r,f /
tpfudkav;udkcspf&ifvnf; vHk;vHk;cspf&r,f/ 'grS jzpfEdkifw,f}}
]]r[kww f m tpfuakd v;&,f/ bmjzpfvYkd rjzpfEikd &f rSmvJ/ tpfuakd v;vnf; wpfrsKd ;?
tpfudkBuD;vnf; wpfrsdK; cspfwmaygh}}
]]tpfudkav;udk b,fvdkcspfyHkvJ}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 145

]]tpfuakd v;u EkEek ,fe,f vSvyS yr[kwv f m;/ 'Dawmh tpfuakd v;udk cspw
f maygh}}
]]tpfudkBuD;udkaum}}
]]oluawmh Murf;Murf;wrf;wrf;BuD; r[kwfvm;/ NyD;awmh crsm vufESpfzuf
tarT;trQiaf wG aygufaeawmh vlxrJ 0if0ahH tmif jzpfae&Smw,f/ 'D[mawGawG;NyD; cifawmh
olYudk oem;wmyJ}}
]]oem;wmyJvm;/ cspfaumcspfovm;}}
]]cspfvnf;cspfwmyJ}}
]]olYvufBuD;udk raMumufbl;vm;}}
]]raMumufaygif ... bmjzpfvdkY aMumuf&rSmvJ/ vufcHkay:rSm tarT;trQifawG
aygufaewmeJY aMumuf&rSmvm;}}
]]'gjzifhvnf; aumif;ygav&JUAsm ... aeygOD;/ 'DESpfa,mufxJu wpfa,mufudk
a&G;NyD;,l&r,fqdk&if cif b,folYudk a&G;rvJ}}
]]'Dxdawmh rcifapm rpOf;pm;&ao;bl; tpfudkav;/ ESpfa,mufpvHk; ynmwwf?
NrdKUom;? vl½dk;? vlaumif;? *kPfoa&&Sd rdbu arG;vmwm trSefawmh cifwdkYeJYawmif
rwefbl;}}
]]ajymygOD;av/ tpfudkav;ar;wm tqHk;txd rajzao;ygbl;}}
]]ajzNyD;ygNyD tpfudkav;&JU/ 'Dtxd rcifapm rpOf;pm;&ao;bl;vdkY/ tpfudkav;
udv k nf; wpfrsdK;cspfwmyJ/ tpfuBkd uD;udv k nf; wpfrsdK;oem;wmyJ/ a[m ... pum;ajym&if;
&GmwHcg;awmif a&mufvmNyD}}
]]jyefawmhr,f rcifapm}}
]]&GmxJr0ifawmhbl;vm; tpfudkav;&JU}}
]]r0ifawmhbl;av rdk;vnf;csKyfNyD}}
]]udkif; 'gjzifhvnf; jyefayawmh tpfudkav;}}
tdrfodkY jyefa&mufaomtcgüum; ae0ifNyDjzpfí tawmfyif arSmifíaeavNyD/
armifxeG ;f vSonf tdraf y:odYk wufrnfjyKpOf avScg;&if;ü wpfpw kH pf&mu aemufrS
Murf;wrf;pGm qGJvdkufouJhodkY vefí ygoGm;\/ olESifh rsufESmcsif;qdkif &yfaeolum;
armifxGef;ausmfyif jzpfavonf/
ausmf/ / ]]a[haumif ... rif; bmvlyg;0wmvJ ... [if}}
vS/ / ]]uRefawmf bmvkyfvdkYvJ ... tpfudkBuD;}}
]]atmifr,f ... rif;vkyfwm rif;rodbl;vm;}}
]]rodygbl; tpfudkBuD;&,f ... uRefawmft[kwfrodygbl;Asm}}
]]cifapmudk wpfvrf;vHk; rif; bmawG avQmufajymoGm;wmvJ}}
]]tazu vdkuftydkYcdkif;vdkY ydkYwmyg tpfudkBuD;&JU}}
]]ig tukefodw,f em;vnfvm;/ [dkudkomZHwdkY v,fuGufab; tkef;ESJyif
uav;atmufrSmawmif cPxdkifaeMuao;w,f r[kwfvm;}}
]]armvdkY cPem;aeMuwmyg tpfudkBuD;&,f}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 146

]]rif;wdkY bmvkyfvkyf ig tukefodw,f em;vnfvm;/ aemuf 'Daumifrav;udk


rif; &D;wD;,m;wm; rvkyfeJY/ olu igh&nf;pm;? ig olYudk,lr,f ... rif; rodbl; [kwfp}}
]]rodygbl; tpfudkBuD;&,f}}
]]udkif;uG,f tckodNyDr[kwfvm; ... udkif; ... udkif; ... [if ...}}
armifxeG ;f ausmof nf armifxeG ;f vS\ vnfyif;udk ol\vufrnf;BuD;ESpb f ufjzifh
zspn
f p§ v
f su&f &dS m armifxeG ;f vSrmS tm;tifrrQ½rkH Qomru ½kww f &uf wdu k cf u
kd jf cif;cH&ojzifh
aemufodkY yufvufvefum vJusoGm;av\/ xdktcsdefü OD;bdk;ajymif;rSm uHtm;avsmfpGm
vrf;avQmuf&mrS jyefvmcdu k Bf uHKojzifh aemufxyf vnfrsKd ukd tay:rSp;D í n§p&f ef tm;xkwf
vsuf&adS om armifxeG ;f ausmf\ vufrsm;udk Budrw f w
k af umufEiS hf wpfcsuf ½du k v f u kd af om
tcgrS armifxeG ;f ausm\ f vufrsm;rSm wjznf;jznf; uGmíusomG ;NyD;vQif armifxeG ;f vStm;
vTwfvdkufavonf/
OD;bdk;ajymif;onf armifxGef;ausmftm; EIwfjzifhom qHk;rpum; ajymMum;NyD;vQif
armifxGef;vSudk wGJ,lNyD;aemuf tdrfay:odkY ydkYav\/ xdknOfhtzdkY armifxGef;vSaomf
vnf;aumif;? OD;bd;k ajymif;aomfvnf;aumif; armifxeG ;f ausm\ f rsuEf mS udk rjrif&awmhacs/
Ä Ä Ä

armifxeG ;f vSrmS vnfyif;wGif zspnf p§ jf cif;cH&aom 'Pf&m rjyif;xefvaS omfvnf;


armifxGef;ausmf\ vufonf;rsm; ukwfjcpfrdaom ae&mrsm;rS aoG;rsm;yifpdkYvmojzifh
xrif;csufaom rde;f rBuD;u aq;rsm;jzifh odyef ,fay;&\/ odYk aomf xl;qef;yHrk mS aoG;pdYk í
aeaom vufonf;'Pf&mrsm;udk aq;xnfhaomtcg yifhulrQifrsm;uJhodkY trQifrsm;
armifxGef;vS\ vnfyif;ü &pfywfaeonfudk xrif;csufrdef;rBuD;rSm awGU&jcif;
jzpfavonf/
aemufwpfaeYü armifxeG ;f ausmfonf armifxeG ;f vS tcef;xJoYkd 0ifvmNyD;aemuf
armifxGef;vS\ vufESpfbufudk ol\ vufBuD;rsm;jzifh ,k,pGm udkifqGJvsuf ...
]]tpfudkBuD; rSm;rdNyD nDav;&,f ... tpfudkBuD; rSm;wm onf;cHaemf ...}}
]]armifxeG ;f vSonf OD;acgif;udk iHYk íaeavonf/ armifxeG ;f ausmfrmS rsuf&nfrsm;
0dkif;um aemifw&[ef vu©Pm&Sdavonf/ xdkYaemuf wpfpHkwpf&mudk owd&[efjzifh
vufESpfzufudk jyefí½kyfodrf;vdkufonf/
armifxGef;ausmfonf rsuf&nfrsm; 0dkif;vsuf&Sd&mrS rsuf&nfrsm;vnfvmvsuf
...
]]pdwfqdk;vm; nDav; tpfudkBuD; awmif;yefygw,fuG,f}}
]]rqdk;ygbl;}}
]]at;uG,f 'Dvdk Mum;&rS tpfudkBuD; pdwfcsrf;omawmhw,f/ raeYnuwnf;u
tpfuBkd uD; aemifw&aerdw,f/ 'geJY pdwn f pfnpf&v dS Ykd rl;atmifaomufNyD; tzefacgufqq
JG ikd f
rSm tdyfaysmfoGm;wm ckreufrS xjyefvmcJhw,f}}
]]uRefawmf pdwfausygNyD tpfudkBuD;}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 147

]]tif; ... rdef;rpdwfrsm; w,fqdk;wmyJaemf ... NyD;awmh rdef;uav;wpfa,muf


twGufeJY nDtpfudkESpfa,muf 'DvdkjzpfMuw,fqdkwm vlMum;vdkYvnf; raumif;ygbl;/
tpfudkBuD; aemifw&ygNyDnDav; tpfudkBuD;aemifw&NyD}}
]]aemifw&wmawmh [kwfyg&JU ... uRefawmhfvnfyif;jzifh tpfudkBuD; vufonf;
&mBuD;awG'Pf renf;cHvdkuf&w,f}}
]][kwfwmayghuG,f ... trSefu tpfudkBuD;pdwfu 'DavmufygvSwm r[kwfbl;/
ykwf½Hkcwf½Hk xdk;½HkBudwf½HkavmufyJ/ a&SUu vufBuD;ESpfbufqGJ&m ygoGm;&wmudk;uGJU}}
]]b,fvdkygwmvJ tpfudkBuD;&JU}}
]]tpfudkBuD;vufarmif;ESpfbufu a&SUu tarT;awGeJY vuf0g;BuD; qGJaqmif&m
ygoGm;&wm ... nDav; ... 'gaMumifh 'Dvufrnf;BuD;ESpfck[m ... tpfudkBuD;&JU udk,ft*Fg
tpdwftydkif; r[kwfygbl;vdkY tpfudkBuD; ajymwmaygh}}
]]tpfudkBuD;ajymwm uRefawmf em;rvnfygbl; tpfudkBuD;&,f}}
]],ifrbJa,mif;BuD; vufESpfacsmif;eJY n§yfowfvdkufrdwm nDav;jrif
w,fr[kwfvm;}}
]]jrifwmaygh tpfudkBuD;&JU uRefawmfhrsufpdatmufwifyJ}}
]]tJ'g tpfudkBuD;u vkyf&wm r[kwfbl;}}
]]tpfudkBuD; rvkyf&if b,folu vkyfwmvJ}}
]]'DvufBuD;ESpb f ufu vkyw f maygh/ ,ifaumifem;&if zrf;csiw f ,f? yd;k [yfawGU&if
vdkufcsifw,f/ ydk;aumif? rTm;aumifqdk&if vufacsmif;awG[m tvdkvdkae&if; vIyf&Sm;
aewmyJ}}
]]xl;qef;vdkufav tpfudkBuD;&,f/ uRefawmfjzifh 'DwpfcgyJ Mum;zl;w,f}}
]]tck rif;vnfyif;udk 'Davmuf ematmifn§pfwmvnf; tpfudkBuD; r[kwfbl;
... trSeaf wmh 'DvufBuD;ESpb f ufy/J 'gaMumifh tpfuBkd uD; ajymwmaygh/ b0u 0dygu0#fyJ
xifyg&JU nDav;&,f/ r[kwu f mrSvaJG &m tpfuBkd uD;[m yifu
h bl 0ursm; vmava&mhvm;
rajymwwfbl;}}
]]BuHBuHzefzef tpfudkBuD;&,f ... vufcHkrSm tarT;xlwmeJY yifhulb0uvmwm
jzpfrSmvm;}}
]]NyD;awmhvnf; wpfcgwav 'DtaMumif;awG awG;NyD; udk,fhtjzpfqdk;BuD;udk
pOf;pm;&if tdyfvdkufwJhtcgrsm; tpfudkBuD;[m [dkawmBuD;awmifBuD;xJ a&mufoGm;NyD;
tpfuBkd uD;tem;rSm &G&G &G&eG YJ oGm;vmaevdu k wf m tr,fav; awmyifu h Bl uD;awG renf;yg
bl;/ 1 rdkufavmuf? 1 xGmavmuf? wpfcsdKU Aef;uav;avmufawmif &Sdw,f/ tpfudkBuD;
ud, k rf mS vnf; yifu h rl Qiaf wG &pfywfvYkd tJ'vD akd e&wm tpfuBkd uD;rSm odyaf ysmwf myJ/ tpfukd
BuD; tdyf&mu vefYEdk;wJhtcg tdyf&mab;awmif a,mifNyD; vufeJY prf;Munhfrdao;w,f/
'gaMumifh tpfudkBuD; ajymwmaygh}}
]]pdwfpGJvdkY r[kwfu [kwfu avQmufrufaewmyg tpfudkBuD;&,f}}
]]aMomf ... 'gxuf nDav;udk wpfckar;&OD;r,f/ nDav;eJY tapmeJY vGefvGef

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 148

usL;usL; cspfaeMuNyDvm;}}
]]vGefvGefusL;usL; [kwfp ... tpfudkBuD; ... bk&m;pl;&ygap&JU tpfudkBuD;&,f/
vGefvGefusL;usL;vnf; rcspfbl;/ uRefawmf usdefajym&if ,HkygtpfudkBuD;}}
]],Hkygw,fuG,f}}
]]uRefawmf cspfrdwmawmh trSefyJ tpfudkBuD;/ EdkYayr,fh uRefawmf aemufqkwf
ay;Edkifygw,f}}
]]wu,fvm; nDav; ... [if ... wu,fvm;}}
]]wu,frubl; tpfudkBuD;a&U ... q,fcgjyef avmif;0Hhao;w,f}}
]]aumif;ygavhuG,f ... ighnD oabmxm;BuD;ygayw,f}}
]]rcifapmu tpfudkBuD;udk cspfygw,f tpfudkBuD;&JU}}
]]tvdk bk&m;a& Mum;om;rdk;BudK; ... [kwf&JUvm;uG,f nDav;/ rif; wu,f
ajymwmvm; ... [if}}
]]wu,fajymwmyg tpfudkBuD;&JU/ uRefawmf vdrfrajymwwfygbl;}}
]]rif; b,fvdkvkyfNyD; odovJ}}
]]olYyg;pyfu zGifhajymvdkY odwmaygh tpfudkBuD;&JU}}
]]xl;qef;vSouG,f ... EGJUEGJUaESmif;aESmif;eJY rif;om;½kyfaygufaewJhvludk ausmfNyD;
bDv;l obufvkd vufrnf;BuD;eJYvu l rkd sm; BudKufw,fqw kd m tpfuBkd uD;jzifh ighnaD jymvdYkom
,Hk&w,f ... udkif; ighnD tpfudkBuD; rSm;rdwm pdwfr&SdeJYaemf/ tpfudkBuD; awmif;yef&atmif
tckvmcJhwm}}
]]uRefawmf pdwfrqdk;wwfygbl; tpfudkBuD;&,f}}
Ä Ä Ä

tcsed u
f m; wa&GUa&GU ukev f eG cf \hJ / wpfEpS rf Q MumNyD;aemuf xdw k pfEpS cf efYrQ tcsed f
twGif;wGif jzpfysufcJhonfh tjzpftysufrsm;vnf; renf;vSacs/
armifxGef;vSonf yJcl;NrdKUwGif ajrwdkif;tifpydwfawmf tjzpfjzifh tvkyf
vkyfudkifvsuf&Sd\/ rMumrD OD;bdk;ajymif;vnf; ESvHk;a&m*gjzifh uG,fvGefcJh&m usef&Sdaom
ypön;f rsm;udk nDtpfuEkd pS af ,mufwYkd cGjJ crf;,lMu\/ odYk aomf armifxeG ;f ausmfu v,fEiS hf
tdrfudk ,lNyD;vQif aiGom;ESifh a&Txnf? vuf0wfvufpm; paom ypönf;rsm;udk wpfNrdKUodkY
ajymif;a&TUaexdik &f aom armifxeG ;f vSu &&S\ d / þodYk jzifh ypön;f cGaJ 0jcif;trIukd a&SUaeBuD;
wpfOD;\ tultnDjzifh ½Hk;odkYra&mufbJ at;csrf;pGm NyD;pD;oGm;cJh\/
armifxGef;vS jyefoGm;NyD;aemuf ESpfvtwGif;üyif armifxGef;ausmfonf
v,form;\ orD; rcifapmtm; t&yfxrJ S vlBuD; av;?ig;a,mufukd yifzh w d u f m awmif;
&rf;,lvdkufawmh\/
vufxyfNyD;aemuf oHk;vcefYMumaomtcg armifxGef;vSonf wpfaeYaom
naeapmif;ü tdraf &SUcef;wGi&f pdS Of t&yfaxmifaxmifarmif;armif;ESihf ½ky&f nftawmftwef
cefYnm;aom vlwpfa,mufonf tdrfxJodkY 0ifcGifhawmif;NyD;aemuf armifxGef;vSESifh

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 149

awGUvdkygaMumif; ajymjyavonf/
]]armifxGef;vSqdkwm uRefawmfygyJ/ bmudpö &SdvdkYygvJcifAsm}}
]]cifAsm; Zmwdu jzL;ur[kwfvm;}}
]][kwfygw,f}}
]]'gaMumifh jzL;u taMumif;uav; enf;enf;yg;yg; pHpk rf;csiv f Ykd a&mufvmwmyJ}}
xdkolonf tay:tusÐtem;ywfwGif twGif;rSwyfxm;aom tpdk;&pHkaxmuf
wHqdyfudk armifxGef;vS jrifap&ef tusÐtem;ywfudk rodromvSefvdkufNyD;aemuf jyefí
zHk;vdkuf\/
]]ar;ygcifAsm ar;yg? uRefawmfodwmawmh ajzzdkY toifhygyJ}}
]]cifAsm; yifpifwef;u OD;bdk;ajymif;&JUom; r[kwfvm;}}
]][kwfygw,f}}
]]udkxGef;ausmfqdkwm cifAsm;&JU tpfudk [kwfp}}
]]rSefygw,f}}
]]cifAsm; jzL;u bmowif;rS rMum;ao;bl;vm;}}
]]rMum;ao;ygbl;cifAsm}}
]]tJ'D rcifapm ao&SmNyDAs/ olYa,mufsm;u owfvdkY}}
]]tpfuBkd uD;uowfw,f ... [kwpf ... rjzpfEikd yf gbl; xifyg&JUcifAsm ... ol'aD vmuf
r&ufpufwefaumif;ygbl; ...}}
]]olYrdef;r vnfrsdKudk n§pfowfw,f/ cifAsm;tpfudkBuD;[m tawmf&ufpufwJh
vlwpfa,mufyJ ...}}
]]EdkY olaum ... olYudk zrf;xm;NyDvm;}}
]]tpteawmif &SmrawGUbl;/ xGufajy;NyD/ 'gaMumifh olb,fudk oGm;wwfw,f
qdkwm odvdkodjim; cifAsm;udk vmar;wmygyJcifAsm ...}}
]]b,f u d k o G m ;wwf w ,f q d k w m uRef a wmf rod y gbl ; cif A sm/ uRef a wmf
jzL;rSmaewkef;uawmh awmifay:oGm;? aoewfypfMu? awmvnfxGufMu 'D[mygyJcifAsm
...}}
]]awmvnfoGm;wmawG? aoewfypfwmawGawmh rajymygbl;Asm/ oloGm;NyD;
yk e f ; atmif ; Ed k i f w J h a e&m? b,f a e&moG m ;wwf w ,f ? vmwwf w ,f ? b,f N rd K UrS m
aqGrsdK;nmwd&Sdw,f 'D[majymwmyg}}
]]'D[muawmh uRefawmfwdkYrSm b,frSmu aqGrsKd;nmwd r&Sdygbl;cifAsm; ...
‘Dom;tboHk;a,muf jzL;NrdKUudk ajymif;vmuwnf;u b,fudkrSvnf; ra&mufbl;cifAs/
jzL;NrdKUrSmyJ at;at;csrf;csrf; aeMuwmygyJ ...}}
pHak xmuf tifpywfawmfonf twefMum awGa0pOf;pm;vsu&f adS v\/ xdYk aemuf
wpfpHkwpf&mudk pOf;pm;rdonfh[efjzifh ...
]]cifAsm;tpfudk trIuawmh tawmfqef;wJh trIyJAsdKU}}
]]b,fvdk qef;yHkvJcifAs ajymprf;ygOD;}}

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 150

]]rcifapmvnfrsdK wpfbufwpfcsufrSm vufig;acsmif;&mBuD;awG rubl;As/


vnfyif;wpfckvHk;rSm yifhulrQifawGvdkvdk? ydk;rQifawGvdkvdk &pfywfaewm renf;ygbl;Asm
... awGU&w,f/ aq;bufua&m "mwkaA'bufua&m 'DtrQiaf wG[m bmaumifuxGuw f hJ
trQifawGqdkwm rajymEdkifbl;}}
rdrvd nfrsKd udk armifxeG ;f ausmf zspn f p§ of nfn
h u vnfyif;rS 'Pf&mudk yd;k rQiu
f o
hJ Ykd
trQifrsm; &pfywfaeonfudk xrif;csufrdef;rBuD;u ajymzl;aMumif;udk jyefí owd&rd\/
]][kwfw,f ... w,fxl;qef;wmyJ}}
]]xl;qef;wmayghAsm ... usKyfpHkaxmufbufrSm tvkyfvkyfvmwm 16 ESpf&SdNyD/
'Dvdk[mrsdK; wpfcgrS rawGUzl;bl; ... 'gxuf ol b,fudk oGm;vdrfhr,f xifw,fqdkwJh
taMumif;eJY ywfoufNyD; wpfpHkwpf&m xifjrifcsufawmh ray;Edkifbl; qdkygawmh}}
]]ray;Edik b
f ;l Asm ... trSeaf jym&rSmjzifh uReaf wmfwYkdtaz raocifuwnf;u 'Dred ;f r
eJY ywfoufNyD; nDtpfuckd si;f cyfwef;wef;jzpfcw hJ ,fcifAs/ tarGcaJG wmhvnf; olu v,fawG
eJY tdrfudk,l? uRefawmfu aiGom;,lNyD; tdrfu qif;vmcJhw,f}}
]]atmf ... 'Dvdkudk; ... 'gxuf cifAsm;wdkY nDtpfudkt&if; r[kwfbl;qdk}}
]]r[kwfygbl;cifAsm? wpf0rf;uGJyg ... EdkYayr,fh av;ESpfom;uwnf; tazu
om;t&if;vdk olYudk arG;pm;vmcJhygw,f}}
Ä Ä Ä

pHkaxmufjyefoGm;NyD;aemuf armifxGef;vSonf tpfudkjzpfol armifxGef;ausmf\


xl;qef;aomb0udkvnf;aumif;? ol\ pufqkyf&GH&SmzG,faumif;aom tarT;trQifrsm;
xlxyfonfh vufBuD;ESpfbuftaMumif;udkvnf;aumif;? awmBuD;awmifBuD;rsm;xJwGif
awmyifhulBuD;rsm;ESifh twlae&onf[k rMumcP tdyfrufrufwwfonf[kajymaom
armifxeG ;f ausm\ f pum;rsm;udv k nf;aumif;? aemufq;kH ol tm;tifxw k fí vufEpS b f uf
jzifh zspfn§pf&mwGif xdkzspfn§pfjcif;cH&aom t&m0w¬Kü yifhulrQifuJhodkY tvGefEl;nHhaom
trQifrsm; &pfywfaeonfudk awGU&jcif;rSm ,if;uJhodkY tm;tifxkwfí zspfn§pf&mwGif
¤if;\vufrS yd;k aumifuo hJ Ykd trQifrsm; xGuaf voavm ponftm;jzifh txufyg tcsuf
tvufrsm;udk qufpyfawG;awmvsuf &Sdav\/
okdYESifh aemufwpfaeYü armifxGef;vSonf aoewfESifh awmxGufaom t0wf
tpm;rsm;udk ,lcJhNyD;vQif jzL;NrdKUodkY tqefpmydkY&xm;jzifh vdkufvmcJh&m nae 6 em&DwGif
qdu
k af &mufav\/ rdrad &mufvmonfukd vlord nfp;kd ojzifh Adv k wf üJ ½kyzf suwf nf;cdNk yD;aomf
aemufwpfaeY eHeuf a0vDa0vif;wGif pm;aomuf&ef tpm;tpmtenf;i,fESifh a&bl;udk
tdwfwGifxnfhí taemufbuf awmifajcodkY xGufcJh\/
uRrJ ul;&Gm Z&yfwiG f acwåtyef;ajzí awmifuw kd ufav&m 8 em&Dcw JG iG f bke;f awmf
BuD;ausmif;pcef;odYka&mufí ausmif;udrk Q r0ifbJ qkawmif;jynfb h &k m;av;&S&d m awmifxyd o f Ykd
wufcJh\/ xdkYaemuf bk&m;udk 0wfjyKNyD;vQif ukef;awmf&ifjyifü acwåtarmtyef;
ajzNyD;aemuf bk&m;ukef;awmfay:rS taemufajrmufpl;pl;odkY oGm;aom vrf;twdkif;

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 151

vkdufavonf/
xdkae&m&Sd vrf;rsm;rSm awmifatmuf&Sd &Gmrsm;rS 0g;ckwfxif;acGoGm;aom vrf;
uav;rsm;omjzpfí twefMum oGm;rdvwfaomf armifxeG ;f vSonf ajrmufp;l pl;odYkomG ;aom
vrf;twdkif; vdkufoGm;av\/ xdkvrf;rSm txuf&Sd awmifxdyfrsm;qDrS 0g;rsm;udk wpfpk
wnf; aESmifzUJG um pGyzf m;rsm;uJo h Ykd uRrJ sm;jzifh zH;k aeouJo h Ykd &So d nf[k rSwx f if&aomfvnf;
eHab;wpfbufwpfcsufwGif awmeufvS\/
tcsKd Uae&mrsm;ü xdv k rf;aMumif;rSm tvGeef uf½iId ;f aom acsmufurf;yg;rsm;xdyEf iS hf
vGwf½HkrQom&Sd\/ tcsdKUae&mrsm;üum; tvGefjrifhaom csHKBuD;rsm;onf eufvSpGmaom
acsmuf\xdyfudk vrf;ESifh ydkif;jcm;xm;bdouJhodkY wnf&Sd\/
xdkae&mrsm;onfum; vGefcJhaom ESpftenf;i,fu armifxGef;vSESifh armifxGef;
ausmw f Ykd trJvu kd af eus ae&mrsm;jzpf\/ awmifp, G wf pfcEk iS w
hf pfcMk um;ü euf½iId ;f vSpmG aom
vQdKBuD;rsm;&SdMu&m awmifeH&Hrsm;wGif oyGwfESifh ql;&pfNcHKBuD;rsm; &Sdí awmifatmuf
csdKifhrsm;xJürl awmiSufaysmrsm; tavhusaygufaeMu\/ tcsdKUae&mrsm;ü vQdKatmufodkY
qif;&mvrf;r&Sdoavmufyif rwfvS\/ armifxGef;ausmfrSm vlowfrI usL;vGefNyD;aemuf
,cifu oGm;a&mufcJhzl;aom awmBudKtHkMum;odkY oGm;a&mufjcif;um; t"dyÜg,fr&Sdacs/
odkYpOfvsuf rdrdvma&muf&SmazGonfrSm rSm;avNyD[k atmufarhrd\/
armifxeG ;f vSonf aoewfukd udik u f m xdv k rf;&Sd acsmufurf;yg;tpGe;f wavQmufoYkd
owdBuD;pGmjzifh avQmufoGm;\/ awm0ufrsm;ypf&ef awmifatmufvQdKxJodkY qif;aeus
ae&mwpfckodkY a&mufaomtcg csHKwpfcsHKab;wGif t0wfpuav;wpfck wifaeonfudk
jrif&ojzifh oGm;a&mufMunhf½I&m vufudkifyk0ga[mif;wpfxnfjzpfaeonfhtjyif ¤if;rSm
armifxGef;ausmf udkifwG,foHk;pGJaeus vufudkifyk0grsdK; jzpfaeonfudk awGU&aomaMumifh
ydkítHhtm;oifhrd\/
armifxeG ;f vSonf vufuikd yf 0k guav;udk tdwx f o J Ykd xnfv
h u
kd Nf yD;vQif vQdKxJoYkd
wjznf;jznf; qif;oufcJh\/ xdkae&mü txl;ojzifh ausmufxlxyfaom ae&mjzpfí
ausmufwHk;ausmufcJrsm;onf awmifurf;yg;eH&Hüvnf;aumif;? vQdKvrf;wavQmufü
vnf;aumif;? tESHYtjym; &SdMuukef\/ atmufajc&Sd urf;yg;rsm;wGif twGif;odkY
a&vdIufípm;xm;ojzihfaomfvnf;aumif; jzpfíaeaom vdIPf*lrsm;&Sd\/ xdktwGif;odkY
om;&Jwd&pämefrsm; 0ifíykef;atmif;wwfonfudk ,cifu &Hzef&Hcg awGUzl;\/ armifxGef;
ausmfonf ,cifu ola&mufzl;aom xdkausmufacgif; vdIPf*lwpfckcktwGif;ü tpdk;&
tjypf'Pfukd aMumuf&UHG ojzifh vma&mufyek ;f atmif;í aeaumif;aeayvdrrfh nf/ armifxeG ;f
vSrSm yxrü pdwfysufrdaomfvnf; csHKpyfwGif armifxGef;ausmf\ vufudkifyk0guav;udk
awGU&ojzifh rdrd\ t,ltqudk xdktcsufu wpfrsdK;wpfzHk axmufcHae\/
armifxGef;ausmfonf vlowfrI rjzpfrDuaomfvnf;aumif;? rMumao;rDu
þae&modkY a&mufvmcJhonfrSm xif&Sm;\/
vQdKatmufoYkd a&mufí teD;w0du k &f dS ausmufw;kH BuD;rsm; tMum;ESihf *luo hJ Ykd jzpfae
aom vdIPf*lESpf*loHk;*ltwGif;odkY 0ifa&muf&SmazGav\/ odkYaomf xdkae&mrsdK;rSm om;&J

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 152

wd&pämefrsm;aomfvnf;aumif;? ydk;aumifrTm;aumifrsm;aomfvnf;aumif; &Sdwwfí


armifxGef;vSonf owdxm;um vufESdyfm” wfrD;jzifh wpfckNyD;wpfck 0ifa&mufMunhf½I
avonf/
vdIPfacgif;uav; oHk;ckudk MunhfNyD;aemuf rdrdqif;cJhaom vrf;ESifh ta0;qHk;
*lwpfco k Ykd a&mufvm\/ xd*k rl mS armifxeG ;f ausmEf iS hf awm0ufrsm;vdu k cf phJ Ofu wpfBudrw f iG f
rdrw
d Ykd u, kd w f ikd f wpfem&DcefYrQ 0ifí yke;f aecJzh ;l aMumif; owd&rd\/ *l0wGif wJi,fyrmP
cef Y &S d ausmuf w H k ; BuD ; wpf w H k ; &S d & m ¤if ; *l 0 ES i f h wpf a wmif c ef Y om uG m ojzif h
twGif;odkY0ifvdkaomolonf wpfbufrS udk,fudkapmif;um usOf;usOf;MuyfMuyf
0if&avonf/
*ltwGi;f rS rnfonft h oHrQ rMum;&acs/ vQdKvrf;twGi;f wavQmufrS wdwq f w d f
vsuf wpfcgw&H ausmufxyfausmufMum;twGif;rS ydk;rTm;jrnfoHudkom oJhoJhMum;&\/
armifxeG ;f vSonf aoewfukd toif, h rf;xd;k NyD;aemuf ausmufw;kH BuD;rsm;Mum;rS twGi;f odYk
0ifoGm;av\/ *l0rSm ESpfawmifcefYrQ &SdNyD;vQif twGif;odkY us,fjyefYoGm;&m tcsdefrSm 10
em&Dausmaf usmrf Q &SNd yDjzpfí unifyifBuD;rsm;xufrS aysmufMum;wd;k 0ifvsu&f adS om aea&mif
onf *ltwGif;odkY tawmftwef vif;apvsuf &Sd\/
twefi,f 0ifrdaomtcg twGif;ü arSmifaeojzifh armifxGef;vSonf vufESdyf
"mwfr;D udk toH;k jyKum wk;d 0ifomG ;\/ vuf0b J ufüum; tjym&ifah &mif&adS om ausmufw;kH
rsm;onf rnDnmaom eH&HwGif ywfMum;tufBuD;rsm;udk jzpfapvsuf&Sd\/
xdkrSwzef *l\a&SUydkif;udk "mwfrD;jzifh xdk;Munhfí ¤if;rSwzef vuf,mbufodkY
"mwfrD;a&mifa&mufí oGm;&m armifxGef;vSonf puúefY 30 cefY tHhtm;oifhum ai;pdkuf
Munhfaerd\/ yxraomf rdrdrsufpdudkyif r,HkMunfEdkifouJhodkY &SdaeNyD;aemuf udk,fay:&Sd
arT;n§if;rsm;onfvnf; vQyfppf"mwfjzifh wdkYvdkufbdouJhodkY wpfudk,fvHk; pdrfhíoGm;\/
*lrSm twGif;wGif 15ayywfvnfcefY us,fí vuf,mbufaxmifhüum; atmufyg
xl;qef;aom ½IjrifuGif;udk awGUjrif&av\/
*l\ awmifch sKd ;eH&EH pS b
f ufwiG f 6 ayywfvnfcefYrQ&adS om yifu h t l rd Bf uD;wpfcok nf
pnfrsufESmusufxm;ouJhodkY &Sdaeav&m tay:ydkif;wGif Aef;uav;wpfcsyfrQBuD;onfh
yifhulBuD;ESpfaumif &Sdae\/ a&G;BuD;aphcefY&Sd ¤if;wdkY\ rsufvHk;rsm;rSm "mwfrD;a&mifwGif
awmufyvsu&f &dS m tarT;eufrsm;jzifh zH;k tkyv f su&f adS om vufwBH uD;rsm;onfvnf; wa&GU
a&GUvIyf&Sm;vsuf &Sdavonf/ yifhultdrftv,f&Sd ydk;tdrfBuD;rSm vifyef;uav;
wpfcsyfcefYBuD;í ¤if;rSmuyfum vlwpfa,muf\ tavmif;onf yifhulrQifrsm;jzifh
&pfywfum wGJ&&GJusvsuf &Sdaeavonf/ tavmif;um; tom;r&SdawmhbJ tay:&HrS
ta&jym;ESihf t0wftpm;rsm;u xde;f xm;ojzifo h m yHo
k P²mefrysuf &Sad eavonf/ t0wf
tpm;ESifh udk,fvHk;udk,fxnfudk jrif&jcif;tm;jzifh rdrdtpfudk udkxGef;ausmf\ tavmif;
jzpfaMumif; ,HkrSm;zG,fr&Sdacs/
armifxGef;vSonf vufrSvGwfusaom "mwfrD;udkyif raumufEdkifbJ *ljyifodkY
vsifjrefpGm xGufajy;avawmh\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 153

aemuf 3 &ufrQ Mumaomtcg armifxGef;vSonf tpfudk\ tavmif;udk


vQdKU0SufpGm oN*ØK[f&ef vl,HkESpfa,mufudk ac:ívmcJh&m t0wftpm;rsm;ESifh atmufodkY
yHí
k usaeaom t½d;k pkuo kd m awGU&awmh\/ yifu
h t
l rd Bf uD;ESiw
hf uG yifu
h Bl uD;ESpaf umifuu
kd m;
tpterQ rawGU&awmhacs/ armifxGef;ausmf\ ,kwfnHhaom b0jzpfpOfudkvnf;aumif;?
ol\ aoqHk;&yHkudkvnf;aumif; rcefYrSef;Edkifatmif &SdcJhavonf/

aoG;aomufr*¾Zif;? 1955 ckEpS ?f Zefe0g&Dv


Ä Ä Ä

oH o &mjyef v uf p m;

w*sKe;f *sKe;f w0ke;f 0ke;f ckwv f su&f adS om rD;&xm;oHonf wGt J wGi;f wGif qlnv H suf
&Sdavonf/ OD;atmifNzdK;onf olzwfaeaom owif;pmay:rSausmfí rsufESmcsif;qdkif
xdkifcHkay:wGif xdkifaeaom OD;zdk;opftm; vSrf;Munfhvdkufavonf/ OD;zdk;opfuvnf;
pl;pl;0g;0g; jyefíMunhf½I&m OD;zdk;opf\ MunhfyHkrSm rkef;wD;jcif;? avSmifajymifjcif;wdkYjzifh
>yrf;vsuf&Sd\/ wpfpHkwpfckaom taMumif;aMumifh vlESpfa,mufwdkYonf wpfa,mufESifh
wpfa,muf tvGerf ek ;f wD;vsuf &SMd u&m wpfem&DwiG f rdik f 40 cefY ckwv f su&f adS om þtqef
pmydYk&xm; 'kw, d wef;wGx J wJ iG rf S ESpaf ,mufom; vmíawGUqHw k wfayonf/ wGw J pfwv JG ;kH
wGif tjcm;c&D;onfrsm; r&Sd olwdkYESpfa,mufom&Sdí xdkwGJrsdK;rSm wjcm;wGJrsm;ESifh wpfpHk
wpf&m ul;oef;oGm;vmEdkifaom tquftoG,f r&Sdacs/
ae&mrSm &efukefrS rdkifwdkiftm;jzifh 98rdkifa0;aom ]]awmf0d}}blwmESifh 104rdkif
rQa0;aom ]]ydef;Zvkwf}}blwm pyfMum;wGifjzpf\/ xdkae&mü rD;&xm;vrf;ESifh eHab;
wpfbufwpfcsu&f dS &Gmrsm;onf &xm;vrf;ESihf tawmfa0;aomaMumifh aomif;use;f olwYkd\
&efudk pdk;&drf&ojzifh þuJhodkY wpfem&DvQif tenf;qHk; rdkif 30 rS 40 cefYtxd ckwfarmif;
aejcif; jzpfavonf/
OD;atmifNzdK;onf owif;pmzwf[ef raqmifEdkifawmhbJ eHab;xdkifcHkay:okdY
owif;pmudk jzefYvsuo f m; csxm;vdu k &f m OD;zd;k opftMunfEh iS hf wnfwh nfBh uD; rsuvf ;kH csi;f
qHkrdavonf/
OD;zdk;opfonf tom;vwfí t&yfjrifholwpfa,mufjzpf\/ qHyifrSm tcsdKU
ae&mrsm;ü jzLqGwfaeNyD;vQif ol\ yg;ESifh em;xifESpfzufrSm tawmftwef csdKifh0ifvsuf
&Sd\/ ½kyf&nf oem;urm;&Sd\/
OD;atmifNzdK;rSm OD;zdk;opfxuf 3 vufrcefY edrfh\/ tenf;i,f Adkuf&TJí
wkwfcdkifaom udk,fvHk;udk,fayguf&SdNyD;vQif tom;ndK\/ 0wfyHk?pm;yHk? [eftrlt&mrSpí
OD;zdk;opfuJhodkY odkodyf oyf&yfjcif;r&SdbJ jzpfovdk 0wfpm;aexdkifolwpfa,mufESifhwl\/
OD;zdk;opfESifh EdIif;pmvQif Murf;wrf;[ef&Sdí trSefvnf; i,fpOfu tvkyfMurf;vkyfcJhzl;ol
v,form; v,f&Sifwpfa,muf jzpfavonf/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 154

OD;atmifNzdK;rSm pdwx
f rJ S onf;rcHEikd af vmufatmif jzpfvm\/ odYkaomf OD;zd;k opfu
pum;pí ajymavonf/
opf/ / ]]cifAsm; usKyfrsufESmudk Munhf&wm pdwfrcsrf;ombl;xifw,f/
a&S ; u[mawG u d k arh v k d u f y gAsm/ 12 vqd k w J h t csd e f [ m enf ; wmr[k w f y gbl ; /
arhavmufygNyD}}
NzdK;/ / ]] 12 vr[kwfbl; 12 ESpfMumvnf; usKyfrarhbl;/ cifAsm;todqHk;yJ/
usKyf[m 15ESpfvHk;vHk; oleJYaygif;NyD; pdwfcsrf;omcJhw,f ... tJ'D pdwfcsrf;omrIudk twif;
"m;jywdkuf,lwm b,folvJ ... cifAsm;yJr[kwfvm; ... 'Dr,f OD;zdk;opf? cifAsm;udk
usKyfowfNyD;rS usKyf pdwfcsrf;omr,f odvm;}}
OD;zdk;opfu twefi,fNyHK;vdkuf\/ OD;atmifNzdK;rSm a'goxGufaeoljzpfí rdrd
aumif;pGm Edkifeif;EdkifaMumif; ,HkMunfNyD; jzpfavonf/
opf/ / ]]pdwfcsrf;omrI [kwfp ... tJ'gu pdwfwpfckygyJAsm ... pdwfu csrf;om
atmif aewwf&if csrf;omwmyJ}}
NzdK;/ / ]]usKyfu awmom; v,form;ayr,fh ydkufqH&SdwJhvlAs}}
]]at;av ... &Sdw,fyJ xm;ygawmh}}
]]cifAsm;awmh b,fawmhrS ydu k q
f cH srf;omr,fv h rl [kwb f ;l / cifAsm; b,favmuf
½H;I aew,fqw kd m usKyof w
d ,f/ jrif;avmif;? zJ½u kd v f yk af ewJv h u l wm&Snf csr;f omyghrvm;/
cifAsm; b,favmuf½HI;aevdkY b,fvdkaygifESHxm;&w,fqdkwm usKyftm;vHk;odw,f}}
OD;zdk;opfonf wHawG;udk BudK;pm;í rsdKcsvdkuf\/ rdrdtm; OD;atmifNzdK;u pGyfpGJ
vdkufaom tcsufrSm rSefuefojzifh tb,fenf;jzifh OD;atmifNzdK; odonfudk rpOf;pm;Edkif
atmif &Sdav\/ odkYESifh OD;atmifNzdK;tm; rouFmaom rsufvHk;rsm;jzifh aMumuf&GHUpGm
Munhf½Ivsuf &Sdavonf/ OD;atmifNzdK;u wnfNidrfaom toHjzifh qufvufí ...
]]'Dr,f OD;zdk;opf usKyfu tBuHeJYvlAs/ cifAsm;udk apmifhMunfhaew,f/ cifAsm;
vkyfwmudkifwmawGtm;vHk; usKyfodw,f/ cifAsm; b,favmuf½HI;aew,f? cifAsm;
ypön;f awGukd b,foYlqrD mS b,favmufeYJ aygifxm;w,fqw kd m aiG 100dxuf ydrk uGmatmif
usKyfajymEdkifw,f}}
OD;zdk;opf\ rsufESmrSm jzLzwfjzLavsmf jzpfoGm;\/ OD;atmifNzdK;\ pum;rsm;udk
rdrd ta&;rpdkuf[efvkyfum pD;u&ufwpfvdyfudk rD;n§dí aomufvdkuf\/
opf/ / ]]tJ'geJYyJ usKyfudk owfcsi&f ovm;Asm ... bmqdik o f vJ/ usKyfukd owf&if
cifAsm;vnf; aorSmaygh/ BudK;pifrmS ao&w,fqw kd m oufomw,fxifovm;/ 0#frmS tNrJ
i&JtywJh q&mBuD;}}
NzdK;/ / ]]usKyfodw,f/ usKyfudk w&m;a[mp&mrvdkbl;/ usKyfraocif cifAsm;
cH&wm jrifcsifw,f/ usKyfrdef;r cH&ovdkaygh/ usKyfrdef;rudk cifAsm;yJowfwm}}
OD;zdk;opfonf [uf[ufyufyuf &,fvdkuf\/ odkYaomf tawmfyif BudK;pm;í
&,f&avonf/
]]olaocgeD; cHpm;&w,f [kwfp/ cifAsm;ajymyHku usKyf owfovdkudk;As/ 'Dr,f

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 155

udkatmifNzdK;&JU ol usKyfqDudk jyefvmwm cifAsm;udk NiD;aiGUvdkYaygh/ [m; ... [m; ...}}


OD;zdk;opfonf pD;u&ufudk tm;yg;w&zGmvsuf rD;cdk;rsm;udk rIwfxkwfvdkuf\/
rD;cd;k rsm;onf jywif;aygufrS 0ifvmaom aea&mifwiG f vSyaom ta&miftrsdK;rsdK;jzpfum
ysHUvGiv hf suf &Sad v\/ OD;atmifNzdK;onf xdck Pü ZeD;jzpfol rrBuD;\ rsufEmS udk uGucf eJ
jyefí jrifa,mifNyD;vQif olESifh aysmf&TifpGm aygif;oif;cJh&aom 15 ESpfwmrQ b0c&D;udk
jyefí owd&rd\/ olYtm; pGefYypfí OD;zdk;opfaemufodkY vdkufoGm;onfh tjzpfudk
vnf;aumif;? OD;zd;k opfxrH S rdrx d oH Ykd jyefvmonft h jzpfuv kd nf;aumif;? ½kww f &uf aoqH;k
oGm;onfudkvnf;aumif;? acwårQ owdarhavsmhvsuf &Sdav\/
odYkaomf olrek ;f wD;aom ol\ rsuEf mS udk jrifvu kd &f aomtcg onf;rcHEikd o f uJo h Ykd
jzpfvmNyD;vQif OD;zd;k opf\ acsmarGUaom vnfwikd &f n S &f n
S Bf uD;udk rdr\
d wkwcf ikd of efrmaom
vuf a csmif ; rsm;jzif h touf x G u f í oG m ;onf t xd zspf n § p f v d k a om pd w f r sm;
ay:aygufvmawmh\/
opf/ / ]]cifAsm;[m odyfa'goxGufaew,f/ cifAsm; acgif;ylaew,f/
acgif;at;at; xm;prf;yg}}
OD;zdk;opfonf txufygpum;rsm;udk tawmfyif tm;,lí ajymvdkuf&\/
odkYajymvkdufjcif;rSmvnf; rdrdtm; plpl;0g;0g; pdkufMunhfaeaom OD;atmifNzdK;\ rsufvHk;
rsm;'Pfudk rcHEdkifojzifh rsufESmvTJoGm;ap&ef ajymvdkuf&jcif;jzpfavonf/ OD;atmifNzdK;
rSmvnf; a'got&Sdefjzifh tom;rsm; qwfqwfwkefí aeavonf/ odkYESifh wkef&ifaom
toHjzifh ...
]]cifAsm;[m rrBuD;udk aoG;aqmifNyD; ac:oGm;w,f/ aemuf ta&vnfwt hJ cgusrS
usKyfqD jyefajy;vmw,f r[kwfvm;/ 'D[mawG cifAsm; arhNyDayghhav}}
]]tvum; ajymwm/ rrBuD;[m ½l;aew,f/ olvo kd rQ usKyf ay;w,f/ olpm;csif
orQ usKyf auR;w,f/ tajymif;tvJ&NyD; pdwfaysmfatmif usKyfwdkY c&D;xGufcJhw,f/ olY
tay:rSm usKyf arwåm b,favmufxm;cJhw,fqdkwm cifAsm; em;rvnfEdkifbl;}}
]]'D[mawGtm;vH;k cifAsm; yvDwmcsn;f yJ/ wu,fvYkdom cifAsm;[m olYtay:rSm
aumif;vdYk ol[m cifAsm;eJYtwlwl aysmaf ysm&f iT &f iT f aeoGm;r,fq&kd if usKyf cGiv hf w
T Ef ikd w
f ,f/
tckawmh 'Dvdkr[kwfbl;/ cifAsm; olYudk enf;enf;rS *½krpdkufbl;/ NyD;awmh cifAsm;vnf;
NiD;aiGUa&m olYudkvnf; uefcsvdkufwmyJ/ 'DawmhrS ol[m usKyfqDudk jyefajy;vmw,f
r[kwfvm; OD;zdk;opf&JU/ NyD;awmh aemufqHk; ao&SmwmyJ}}
OD;atmifNzdK;\ toHrSm pum;ajym&if; wjznf;jznf; edrfhí oGm;av\/
OD;zd;k opfonf ol\vnfyif;udk pdwrf vHo k uJo
h Ykd prf;oyfMunhrf \ d / OD;atmifNzdK;\ rsuv f ;kH
rsm;onf ,cifuxuf jyL;us,v f mvsuf ta&mifrmS vnf; pdwrf ESYHaom olwpfa,muf\
rsufvHk;uJhodkY t"dyÜg,f uif;rJhpGm &Sdaeavonf/
opf/ / ]]'D[mawmh usKyf b,fwwfEdkifrvJ}}
(OD;atmifNzdK;u toufudk jyif;pGm ½SLvsuf) ]]rrBuD;rSm tqkwfa&m*g&Sdw,f/
'gaMumifh usKyfwYkd rmS om;orD;r&wmaygh/ 'gayr,fh bmyJjzpfjzpf olYuckd spfwm? cspfwmyJ/

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 156

ol[m touf&SnfNyD; aysmfaysmf&Tif&Tif usef;usef;rmrm aewmudk usKyf jrifcsifw,f/


'D[muvGNJ yD; bmrS usKyfrvdck sib f ;l / cifAsm;[m usKyfqu D olYukd "m;jywduk ,
f ol mG ;w,f/
olYukd aysmfatmifxm;r,fqNkd yD; cifAsm; rvdrw hf ywf ac:oGm;w,f/ 'Daemuf cifAsm;olYukd
bmrSray;bl;/ ol[m qif;&J'ku© cHoGm;&&Smw,f}}
OD;zdk;opf OD;atmifNzdK;\ pum;rsm;udk yg;pyfta[mif;om;jzifh em;axmifvsuf
&Sdav&m pD;u&ufwdkuav;onf vufudkavmifaomtcgrS jywif;aygufrS tjyifodkY
vTifhypfvkdufavonf/
opf/ / ]]usKyf olYudk aumif;aumif;xm;wmyJ ... wwfEdkiforQ jyKpkw,fvdkY
ajymNyD;ygNyDaumAs}}
NzdK;/ / (a'goxGufvsuf) ]]bmjyKpkwmvJ/ ol[m tqkwfemjzpfaew,f/
ae&mxdik cf if;aumif;aumif;eJY aq;q&m0efaumif;aumif;eJY MuyfMuyfrwfrwf jyKprk ,fq&kd if
'Dvrkd jzpfb;l ... tckawmh cifAsm;[m olrrmrSe;f od&ufeYJ &Sr;f jynfe,f awmifBudKawmifMum;
iSufzsm;aygwJh ae&mawG ac:oGm;w,f/ acsmufcsD;acsmufcsuf q&m0efeJY aq;ukw,f/
aemufqHk; ukvdkYr&EdkifwJh tajca&mufrS olYudk rEÅav; jyefvTwfvdkufw,f ... usKyf
tm;vHk; odw,f OD;zdk;opf ... rrBuD;u usKyfudk tukef ajymoGm;w,f}}
OD;zdk;opfonf OD;atmifNzdK;\ rsufvHkrsm;udk jyefí Munhf&ef BudK;pm;ao;\/
odkYaomf rMunhf0hHawmhacs/ olwdkY pD;eif;vdkufygvsuf&Sdaom 'kwd,wef;wGJuav;rSm
wjcm;wGJrsm;ESifh vHk;0tquftoG,fr&SdbJ &Sdav&m wGJjywif;aygufrsm;rS jrif&aom
eHab;wpfbufwpfcsu&f dS tpdr;f a&mifopfyifrsm;ESihf v,fuiG ;f BuD;rsm;onf t&Sed jf yif;pGmjzifh
ajy;vTm;vsuf &SdaeouJhodkY xif&\/ &xm;rSm rdkif 40rSyif ausmfvGefckwfarmif;vsuf
w*sKef;*sKef;jrnfvsuf&adS om puforH sm;onf wGt J wGi;f wGif em;uGv
J rk wwf qlnpH mG &Sad e
ukef\/
OD;zdk;opfonf udk,fudk tenf;i,f ,drf;iJhvdkufNyD;aemuf ...
]]cifAsm;[m rrBuD;vdkyJ ½l;aeNyDxifw,f/ usKyf[m olYtay:rSm a,mufsm;
wpfa,muf pGrf;tm;&Sdoavmuf vkyfw,fAs/ cifAsm;odvm;/ olaowmawmif usKyf
rodbl;}}
]]tckxufxd cifAsm; vdraf eao;wmyJ/ cifAsm;udk usKyftNrJ apmifMh unhaf ecJw h ,f/
cifAsm;&JU wynfhawGudk usKyfu aiGay;NyD; cifAsm;ypönf;udk cdk;0Suf,lzdkY olvQdKtvkyf cdkif;cJh
w,f/ cifAsm;[m pD;yGm;ysuNf yD; pdwrf csr;f romjzpfatmif usKyf zefw;D cJw h ,f/ 'gayr,fv h Ykd
cifAsm;tay:rSm 'Davmufvkyf&½HkeJY usKyf rauseyfEdkifao;bl;/ vufpwHk;vkyfzdkY usKyf
pOf;pm;rdw,f}}
OD;zdk;opf\ rsufESmrSm aoG;r&SdouJhodkY azG;ceJ jzpfíoGm;\/ odkYaomf tEdkifEdkif
[efvkyfí &,fvdkufNyD;aemuf ...
]]usKyfudkowf&if cifAsm;aum oufomrvm;/ BudK;pifrSm ao&w,fqdkwm
taoaumif;r[kwfbl;aemf}}
[k jyefajymvdkuf\/

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 157

OD;atmifNzdK;onf ol\ tust Ð wd rf sm;xJoYkd vufEpS b f ufukd xnfv h ukd af vonf/


NzdK;/ / ]]'Dr,fO;D zd;k opf cifAsm;udk owfwt hJ wGuf usKyf cH&rSmudk enf;enf;uav;rS
usKyf yrmrxm;bl;/ 'gayr,fh BudK;pifudkawmh usKyf a&SmifrSmayghav}}
OD;atmifNzdK;\ vufwYdkrmS ¤if;\ tust Ð w d rf sm;xJwiG f tNidrrf aebJ vIy&f mS ;vsuf
&Sdonfudk OD;zdk;opf owdjyKrd\/ vuf,mbufvufrSm vufeufwpfpHkwpf&m udkifxm;
ouJhodkY vuf0Jbufxuf ydkrdkazmif;yGvsuf&Sdonfhjyif rdrdtm; pdkufMunhfaeaom
OD;atmifNzdK;\ rsufvHk;aMumifBuD;rsm;rSmvnf; ol½l;wpfa,muf\ rsufvHkrsdK;uJhodkY
tvGefaMumufrufzG,f aumif;onf[k pdwfwGifxifrd\/
OD;atmifNzdK;onf rdrdpdwfudk rdrd xdef;odrf;EdkifouJhodkY wnfNidrfpGm &SdaeNyD;vQif
pum;ajymyHkrsm;vnf; pOf;pOf;pm;pm;ESifh Nidrfoufat;aq;pGm ajymqdkvsuf &Sdavonf/
OD;zd;k opfrmS rl wkew f ek &f if&if jzpfaeNyD;vQif toHrmS vnf; rmausmí rNidrrf ouf jzpfaeav
onf/ OD;atmifNzdK;\ pum;ajymyHkESifh [eftrlt&mrsm;rSm tb,faMumifh þrQavmuf
wnfNidraf t;aq;onfukd OD;zd;k opfrmS em;rvnfEikd af tmif &Sad wmh\/ OD;atmifNzdK;I rSm ½l;&mrS
jyefí aumif;vmjcif;avm ... odkYr[kwf aumif;&mrS ½kwfw&uf ½l;oGyfoGm;jcif;ayavm
... [k OD;zdk;opf pOf;pm;vsuf &Sd\/
NzdK;/ / ]]usKyf cifAsm;udk owf&vdrfhr,f/ ae&musvdkufavAsm ... usKyfwdkYwGJu
b,fwGJeJYrS tquftoG,fr&Sdbl;/ NyD;awmh usKyfwdkYESpfa,muf 'DwGJxJrSm tckvdk
ESpfa,mufcsif; vmqHkatmif bk&m;ocifu zefqif;ay;wmrsm; tHhyg&JU}}
OD;zd;k opfonf ]]a[h udak tmifNzdK; rvkyef YJ}} [k aoG;½l;aoG;wef; atmfvu kd Nf yD;aemuf
wGrJ suEf mS usuw f iG f &Sad eaom BudK;(Communication Chain) udk pdwt f m;xufoefpmG Munh½f I
vsuf &Sdavonf/
]]'D[mrsKd ;eJY bm&rvJ OD;zd;k opf/ BudK;rqGcJ if cifAsm;udk usKyf aoatmifvyk Ef ikd w f ,f
em;vnfvm;}}
OD;zd;k opf\ ezl;wGif acR;aygufBuD;rsm; oD;í vmawmh\/ ol\ wpfu, kd vf ;kH rSm
taMumrsm; qdkif;aeojzifh rvIyfr,SufEdkifouJhodkY cHpm;&NyD;vQif vnfyif;udkyif vuf
ESpfbufjzifh prf;oyfMunhfrd\/ xdktcsdefü &xm;BuD;rSmvnf; wpfem&DvQif rdkif 40 ausmf
50 eD;yg;rQyif ckwfarmif;vsuf &Sdavonf/
opf/ / ]]½l;aeNyD udkatmifNzdK;/ cifAsm; ½l;aeNyD}}
OD;atmifNzdK;onf OD;zd;k opf atmf[pfvu kd o f nfukd y"merxm;bJ rsupf Ed pS b f ufukd
arS;um rdrdudk,fudk rdrd ajymouJhodkY ...
]]rrBuD;[m tifrwef csppf &maumif;wJh rde;f r/ rsuv f ;kH uav;rsm; orifrsuv f ;kH
vdk MunfaewmyJ/ tom;uav;rsm; eEGif;wufuav;csdK;xm;ovdk 0if;vdkY? ol[m
usKyfuvGJvdkY 'DurÇmay:rSm b,folYudkrS rcspfbl;/ usKyf olYudk cGifhvTwfw,f/ cGifhvTwf&
rSmayghav/ usKyfu olYudkcspfwmudk;}}
OD;zdk;opfonfEIwfcrf;rsm; pdkívmatmif vQmjzifhvsufvdkuf\/ xdktcgüum;
olonf tawmfyif aMumuf&UHG wkev f yI vf suf &Sad eayNyD/ olonf OD;atmifNzdK;tm; Edik af tmif

jrefrmYrQm;ewfarmif
'*kefa&TrQm; 158

jyefí owfEdkifygrnfavm/ ol\ tdwfxJwGif vufeufwpfpHkwpf&m &Sdavrnfavm/


þwGJay:odkY OD;atmifNzdK; a&mufvmjzif;rSm uHtm;avsmfpGm awGUqHkjcif;r[kwfbJ BudKwif
BuHpnfxm;jcif;ayavm/
OD;atmifNzdK;\ rsuv f rkH sm;onf xl;qef;aom ta&mifrsKd ;jzifh awmufyvsu&f \ dS /
NzdK;/ / ]]cifAsm;rsuEf mS Munh&f wm aeraumif;bl;xifw,f/ aeylveG ;f vdYk xifyg&JU/
'Dr,fAs ... rsufESmMuufu oHBudK;udkcsnf; MunfhraeygeJYOD; q&mBuD;/ cifAsm;a&SUudk ajc
wpfvSrf;rwdk;cif cifAsm;udk usKyf ypfcsEdkifw,f/ usKyfrSm vufeufygw,fAs/ tvdk ...
bmvJ bmjzpfwmvJ}}
OD;zdk;opfonf &xm;jywif;aygufrS tjyifodkY arQmfMunhfwm wpfpHkwpf&mudk
vufnKd§ ;xd;k vku d o f jzifh OD;atmifNzdK;u vefYí atmfvu kd jf cif;jzpf\/ OD;zd;k opf\ tBuHrmS
tu,fíom rdrdonf OD;atmifNzdK;\ pdwfudk wpfcPrQ vpfatmif jyKvkyfxm;Edkifum;
rD;&xm; rsufEmS MuufrS *gwfwt JG xd qufo, G xf m;aom aMu;eef;BudK; (Communication
Chain) udk qG& J ef tcsed &f rnfjzpf\/ OD;atmifNzdK;um; ½l;íae\/ rdro d nf vufeufygaom
ol½l;wpfa,mufESifh vlr&Sdaom rD;&xm;wGJxJwGif &ifqdkifí ae&avNyD/
OD;zdk;opfonf wGJjywif;aygufrS tjyifodkY vufn§dK;nTefum ]][dkrSm [dkrSm}} [k
toHukef [pfatmfvdkuf&m OD;atmifNzdK;onf OD;zdk;opf vufn§dK;nTef&modkY zswfceJ
vSnfhMunfhvdkuf\/
xd k c Pü OD ; zd k ; opf o nf vuf w pf b uf u d k a&S U od k Y qef Y wef ; um
usm;uJo h Ykdvsijf refjcif;rsKd ;jzifh a&SUodYk w[kex f ;kd ckev
f u
kd Nf yD;aemuf rsuEf mS MuufrS oHBudK;udk
wpfcgwnf; qGJvdkufav\/ OD;zdk;opfum; tEkdif&avNyD/
odYkaomf xdt k aMumif;udk odEiS Nhf yD;jzpfaom OD;atmifNzdK;onf OD;zd;k opftm; atmufrS
ajcxdk;cHvdkufojzifh OD;zdk;opfrSm udk,fudk r[efEdkifbJ jywif;aygufbufodkY acgif;vSnhfí
vJusoGm;av&m xdkcPüyif OD;atmifNzdK;onf rdrdoefrmaom vufBuD;ESpfbufjzifh
OD;zdk;opf\ ajcESpfacsmif;udk uspfuspfygatmif qkyfudkifum OD;zdk;opf\ udk,fudk
jywif;abmiftjyifbufodkY wGef;csvsuf &Sdav\/ yxrü OD;zdk;opfonf acsmarGUaom
jywif;aygufabmifrsm;udk wpfcPrQ ukwfjcpfwG,fuyfum &Sdaeaomfvnf; aemufrS
wGe;f xd;k vsu&f adS om tiftm;udk rcHEikd o f jzifh yxr acgif;idu k pf u
kd u
f somG ;&mrS ud, k Bf uD;onf
jyif;xefpGm wdkufcwfvsuf&Sdaom avt[kefwGif acwå0JysHum &SdaeNyD;aemuf ajray:odkY
pdkufusoGm;av\/
tcsuaf y;oHBudK;udk qGv J u
kd o
f jzifh rD;&xm; &yfomG ;av\/ rD;&xm;&yfomG ;aom
ae&mrSm OD;zdk;opfusoGm;aom ae&mESifh udkuf 200 cefYrQ a0;avonf/ udkuf 200 cefY
t&SdefvGefoGm;ojzifh &xm;onf OD;zdk;opftavmif;&Sd&modkY jyefí qkwfcJh&\/ rD;&xm;
*wfAv kd Ef iS w
hf uG wGaJ y:rS vlrsm;yg pk½;kH a&mufvmMu&m OD;atmifNzdK;u xdo k rl mS 'kw, d wef;
wGJxJwGif rdrdESifhtwl pD;eif;vdkufygvmaom c&D;onfwpfa,mufjzpfaMumif;?
rnfolrnf0gjzpfonfudk rodbJ yJcl;NrdKUrS wufvmonfudkom od&aMumif;? xdkolonf
rdrdESifh wpfpHkwpf&m pum;rajymbJ wpfcgwpf&H rdrdtm; pl;pl;0g;0g;Munhfaeonfudk

jrefrmYrQm;ewfarmif
0d n mOf a vmu 0w¬ K wd k r sm; 159

jrif&onfhtjyif olMunhf½IyHkrSmvnf; wpfrsdK;wpfzHkjzpfojzifh pdwfrESHYol wpfa,mufyif


jzpfavoavm ... rdrdawG;rdaMumif;? xdktcgu olonf rD;&xm;jywif;aygufrS udk,fudk
tqrwefausmfíxGuu f m wpfred pf? ESprf ed pfcefYrQ ta0;udk vSr;f arQmfMunh½f v I suf &S&d mrS
wpfcgwnf; a&SUodkY ckefxdk;vdkufouJhodkY jrifvdkuf&NyD;aemuf atmufodkYpdkufí
usoGm;aMumif;? xdktcg rdrdonf Muufaoaovsuf &Sd&mrS vefYzswfatmfvdkufNyD;aemuf
owd&onfEiS hf wNydKifeuf rD;&xm;oHBudK;udk qGv J u
kd jf cif;jzpfaMumif;jzifh ajymjyavonf/
OD;zdk;opf pD;aom wGJay:odkY oGm;a&muf&SmazGMuaomtcg ¤if;\t0wf
tpm;rsm;xnfhaom vufqGJom;a&tdwfESifh xD;wpfacsmif;udk aeom;wus awGU&\/
tavmif;üum; twGif;tusÐtdwfxJrS aiG 100dusyfcefYygaom ydkufqHtdwfwpfvHk;udk
awGU&ojzifh OD;atmifNzdK;tay:ü rnfolrQ oHo,r&SdbJ OD;atmifNzdK;onf [kwfrSefonfh
twdkif; tppfcHonf[k ,lqMu\/ oufqdkif&mwdkYuvnf; OD;zdk;opfonf &xm;wGJ
jywif;aygufrS tm;vGeí f rawmfwq usomG ;jcif;aomfvnf;aumif;? odYkr[kwf ½kww f &uf
pdwaf zmufjyefNyD;vQif wrifcek cf svu kd jf cif;aomfvnf;aumif; jzpf&rnf[al om rSwcf sujf zifh
aemufqHk; trIudk ydwfvdkuf\/
aemuf 3 &ufcefYrQ Mumaomtcg rEÅav;rS &efukefodkY pkefqif;aom
tpke&f xm;onf yde;f Zvkwrf S xGuv f mNyD;aemuf 15rdepfcefYtMumwGif vlwpfa,mufonf
'kwd,wef;wGJwpfwGJay:rS atmufodkY ckefcsvdkufonfudk xdkwGJESifh uyfvsuf&Sdaom
wwd,wef;wGJ wpfwaJG y:rS vlrsm;u jrifvu kd &f ojzifh vlwpfa,mufu BudK;udk qGv J ukd &f m
rD ; &xm;&yf o G m ;avonf / rD ; &xm;onf xd k c k e f c s&mae&mod k Y a&muf a tmif
jyefíqkwfvmcJhNyD;vQif oGm;a&mufMunhf½I&m OD;acgif;xufjcrf;uGJvsuf aoqHk;aeaom
vlwpfa,muf\ tavmif;udk awGUMu&\/
xdok \ l tdwx f w J iG yf gaom pmrsm;? pmcsKyfpmwrf;rsm;udk axmufxm;jcif;tm;jzifh
aoolrSm rEÅav;NrdKUrS v,fydkif&Sif OD;atmifNzdK;jzpfaMumif; od&Sd&avonf/
OD;atmifNzdK;\ tavmif;udk awGUaomae&mrSm vGefcJhaom 3&ufcefYu tqefpm
ydkYwGJ 'kwd,wef;wGJwpfwGJrS OD;zdk;opf vdrfhusonfqdkaom ae&mESifh 10 awmifcefYrQom
a0;avonf/
3 &uftwGi;f þwpfae&mwnf; vdv k ükd yif 'kw, d wef;pD; c&D;onfEpS af ,mufwYkd
vdrfhusaoqHk;&onfqdkjcif;rSm taMumif;wdkufqdkifjcif;ayavm? odkYr[kwf xl;qef;aom
jyóemwpfckayavm? rnfolrQ ajz&Sif;r&cJhay/

ume,fZif; r*¾Zif;/ 1962 ckESpf? Zlvdkifv


Ä Ä Ä

jrefrmYrQm;ewfarmif
owday;csuf
þpmtkyfonf jrefrmusL;ypfrefbmrsm;rS
tcrJ Y wif q uf x m;aom pmtk y f j zpf y gojzif Y
tcaMu;acGjzifY ul;,la&mif;csjcif;? tusKd;tjrwf
wpHkw&m tvkdYiSm toHk;csjcif; wkdYukd jyif;xefpGm
wm;jrpfonf/

You might also like