421

Analog transmission
The older telephone systems function on the basis of analog signals
representing voice modulation patterns which are represented by variations
in wave forms.When using telephone lines for transmitting data by terminal
to a computer, the digital signals from the terminal need to be converted to
analog signals by an acoustic coupler or modem prior to transmission. A
modem is a device which serves a dual purpose because it acts as a
MOdulator (digital to analog) and DEModulator (analog to digital), hence the
name MODEM. An analog communication system requires a modem at
either end of the communication line. When the signals are received by the
distant computer, the signals are reconverted to digital form prior to being
input for processing.

Digital transmission
Analog transmission has been in use for many years as the basis of
telephone technology and is very effective for this purpose, but it is not so
suitable for high-speed transmission of information. Digital transmission
consists of electrical pulses representing data in binary c6de as a series of
on/off pulses. A number of different codes exist, som f of which are based on
a 6-, 7-, or 8-bit structure. ASCII is a 7-bit code and EBCDIC is an 8-bit code.
The codes represent characters, transmission control signals, information
separators, and device control. Digital technology has a number of
advantages compared to analog, including higher transmission speed, lower
incidence of errors, and the facility for mixing data consisting of voice,
image, and text on the same circuit. It is for this reason that data
transmissions will be increasingly digital in the future. A network structure
known as integrated Services Digital Network (ISDN) facilitates these
aspects.
422

New word

rating vi#c ddnh gid, x#p hqng

download tdi xu6ng, tdi v i
It all com es down to sth. Vdh d i chi Id do ....
individual needs and
preferences nhu cdu vd sd thick cd nhdn
fiercely dc li<*t
home quen thu$c, "ruQt"
two dozen hai td, hai muai bon
superior to uu vi$t han
preconceived notions nhitng d[nh kiln cd sdn
interlinked dupe n&i mang todn cdu
sponsored du#c bdo tr<?
extra-cost service djch vu vdi phi phu thu
special interest mtfi quan tdm d$c bi$t
checking out kiem tra
m oderated by duac dieu hdnh bdi
bolstered cung co
analog signal tin hi?u tucxng tu
voice modulation patterns cdc dang thvic bien doi cua giQng ndi
w ave forms dang sdng
digital signal tin hi$u dang stf
acoustic coupler b$ noi dm h<?c
modem bQ dieu biin, md-dem
 423

Computer software
Phần mềm máy tỉnh

Catherine Bull investigates

This w eek : software
S oftw are technology is getting m o re com plicated. D evelopers have to
cut through a jungle of co m p u ter languages, o p e ra tin g environm ents,
an d shifting stan d ard s to choose how they'll c r e a te th e ir softw are. It's
not an easy job. S oftw are p u rch asers will have to Kve with th e results for
y ears to com e. W hich advances in softw are technology will prevail?
W hich ones will be just a flash in th e pan?
I chose four well-known softw are developers a n d asked each to talk
about c u rre n t and fu tu re tre n d s in so ftw are technology. T h eir
com m ents rev eal som e com m on and diverse them es.
I began by asking them if they thought th at softw are p u rch asers a re
getting w hat they need? W hat should developers be doing differently to
give p u rch asers a b e tte r product ?
M ary Evans "In general, I think people are getting what they want - there are
a lot of creative things being done with paint software, word processing, DTP
(desktop publishing) systems, and the like. Do users want more? Of course! Users
will always want more. The computer is an incredibly powerful tool and any
software that makes it easier, faster, more creative, or more cost-effective will
inevitably be in demand. But I'm generally optimistic about the way things are
going at the moment. I think most of the major software manufacturers are able to
read the market quite well."
G e rry H a rp e r "I'm afraid I completely disagree with Mary. I just don't
think that software purchasers are getting the technical support they need.
While the products are getting more and more complex, and more and more
expensive, it seems that support is starting to be thought of as an additional
business opportunity. More generally. I've thought for some time that
applications are getting too big, and that they're trying to do too much. Yes
they're versatile and powerful, but they're also often overwhelming. I think
what we need are simple little programs that are easy to understand and use
and that work together to accomplish more complex tasks."
424
M a tt A n d rew s "I really can't agreee with th a t T o im agine we can just go
back to ’’simple little programs” just ignores the com plex needs of many of
today's softw are users. No, I'm sure that you can't stop progress. Suppliers
know what their custom ers want - they just can't supply it quickly enough.
I've studied the m arket very closely, and I've found that purchasers' needs
seem alw ays to exceed the capability of the available softw are by a constant
tim e-fram e o f about six to twelve months.”
Boh Bolton "I think users are getting what they w ant, provided that their
needs fit the off-the-shelf application. Specialized softw are is usually so
specific that it should be written in-Iiouse for businesses. D evelopers should
add features that the custom er needs, not what they think custom ers want.
Some effort should be m ade to get feedback from the users before making an
upgrade so that the proper features are added."

New word

developer nhd phdt triin phdn m im

prevail chiim Uu t h i
a flash in the pan thdnh cdng nhdt thdi
current and future trends cdc xu hudng hi$n tqi vd tucrng lai
reveal tiit /<?
diverse khdc nhau
paint softw are phdn m im do hqa* chaang tnnh ve
word processing xti ly vdn bdn
desktop publishing (DTP) che bdn di?n tut
cost-effective it t6n kim , hifu qud kinh t (
read the m arket bdt mach th{ tru&ng
technical support sU ho trcf Icy thugt
additional business opportunity c6 them ca h$i kinh doanh
overw helm ing gdy dp ddo
ignore phdt Id, bd qua
tim e-fram e khung thdi gian
fit phu h<?p
off-the-shelf sdn xud't hdng loat, bdn sdn
in-house n$i b<?
feedback phdn hoi
 425

Computer networks
Mạng máy tính

Computer networks
Computer networks link computers by communication lines and software
protocols, allowing data to be exchanged rapidly and reliably. Traditionally,
networks have been split between wide area networks (WANs) and local
area networks (LANs). A WAN is a network connected over long-distance
telephone lines, and a LAN is a localized network usually in one building or
a group of buildings elose together. The distinction, however, is becoming
blurred. It is now possible to conncct up LANs remotely over telephone links
so that they look as though they arc a single LAN.

Originally, networks were used to provide terminal access to another

computer and to transfer flics between computer. Today, networks carry e-
mail, provide access to public databases and bulletin boards, and are
beginning to be used for distributed systems. Networks also allow users in
one locality to share expensive resources, such as printers and disk-systems.

Distributed computer systems are built using networked computers that

co-operate to perform tasks. In this environment each part of the networked
system does what it is best at. The high-quality bitmapped graphics screen of
a personal computer or workstation provides a good user interface. The
mainframe, on the other hand, can handle large numbers of queries and
return the results to the users. In a distributed environment, a user might use
his PC to make a query against a central database. The PC passes the query
written in a special language (e.g. Structured Query Language - SQL), to the
mainframe, which then parses the query, returning to the user only the data
requested. The user might then use his PC to draw graphs based on the data.
By passing back to the user's PC only the specific information requested
network ưaffic is reduced. If the whole file were transmitted the PC would
426

then have to perform the query itself, reducing the efficiency o f both network
and PC.

In the 1980s, at least 100,000 LANs w ere set up in laboratories and

offices around the world. During the early part of this decade, synchronous
orbit satellites lowered the price of long-distance telephone calls, enabling
com puter data and television signals to be distributed more cheaply around
the world. Since then, fibre-optic cable has been installed on a large scale,
enabling vast amounts of data to be transmitted at a very high speed using
light signals.

The impact of fibre optics will be considerably to reduce the price of

network access. Global communication and com puter networks will becom e
more and more a part of professional and personal lives as the price of
microcomputers and network access drops. At the sam e time, distributed
com puter neworks should improve our work environm ents and technical
abilities.

N etw ork configurations

1. Star
In the star configuration, the central com puter perform s all processing and
control functions. All access devices are linked directly to the central
computer. The star configuration has two major limitations. First of all, the
rem ote devices are unable to communicate directly. Instead, they must
comm unicate via the central com puter only. Secondly, the star network is
very susceptible to failure, either in the central com puter or the transmission
links.

2 S w itch ed
The central switch, which could be a telephone exchange, is used to
connect different devices on the network directly. Once the link is
established, the two devices communicate as though they were directly
linked without interference from any other device. At the end of the session,
the connection is closed, freeing capacity for other users and allowing access
to other devices. Multiple switches can be used to create alternative
transmission routes.
 427

3 Ring
Each device is attached to a network shaped as a continuous loop. Data
proceeds, in only one direction and at a constant speed round the loop.
Devices may send information only when they are in control of the "token".
The token is a package of data which indicates which device has control. The
receiving device picks up the token, then clears it for another's use once it
has received the message. Only one device may send data at any given
moment, and each device must be working for the network to function.

4 Bus/Ethernet
A bus network consists of one piece of cable terminated at each end to
which all devices are connected. In a bus-based network, each device is able
to broadcast a message when it has detected silence for a fixed period of
time. All devices receive the broadcast and determine from the content of the
message whether it was intended for them. The only problem occurs when
two devices try to send at the same time. When a sending device detects
another's transmission, it aborts its own.

New word
software protocols p h a n m e m g ia o thiic
wide area network (WAN) m a n g d iç n r ç n g
local area network man g eue bç
long-distance telephone lines d u d n g d â y d iç n th o a i d u d n g d à i
telephone links câ c tr a m e a u n o i d iç n th o a i
e-mail th u d iç n t ù
bulletine board b a n g tin d iç n tù
distributed system hç th o n g p h â n tan
bitmapped graphics screen m à n hinh d o h o a b itm a p
workstation m â y tra m
user interface g ia o d iç n n g u à i d ù n g
query y ê u e a u (tru y cap), van tin
central database c a s ô d û liçu trung tâ m
parse p h â n tich eu p h â p
graphs d o thi
network traffic luu th o n g m a n g
428

synchronous orbit satellites các vệ tinh quỹ đạo đàng bộ

fiber-optic cable cáp quang
large scale quy mô lớn
light signals tín hiệu ánh sáng
global communication thông tin toàn cầu
star configuration cấu hình dạng sao
access device thiết bị truy cập
susceptable to failure rất dễ gặp hỏng hóc
transmission link liên kết truyền tin
central switch bộ chuyển mạch trung tâm
telephone exchange trạm điện thoại
session phiên làm việc
alternative transmission routes tuyến truyền tin thđy thế
continuous loop vòng lặp liên tục
token mả thông báo
m essage thông báo, thông điệp
broadcast phát đi, truyền đi (tín hiệu)
detect dò được, phát hiện thấy
abort hủy
 429

Computer viruses
Virus máy tính

How computer viruses work

A computer virus - an unwanted program that has entered your system
without your knowing about it - has two parts, which I'll call the infector and
the detonator. They have two very different jobs. One of the features of a
computer virus that separates it from other kinds of com puter program is that
it replicates itself, so that it can spread (via floppies transported from
computer to computer, or networks) to other computers.

After the infector has coppied the virus elsewhere, the detonator performs
the virus's main work. Generally, that work is either damaging data on your
disks, altering what you see on your computer display, or doing something
else that interferes with the normal use of your computer.

Here's an example of a simple virus, the Lehigh virus. The infector

portion of Lehigh replicates by attaching a copy of itself to
COMMAND.COM (an important part of DOS), enlarging it by about 1000
bytes.

So let's say you put a floppy containing COMMAND.COM into an

infected PC at your office - that is, a PC that is running the Lehigh program.
The infector portion of Lehigh looks over DOS’s shoulder, monitoring all
floppy accesses. The first time you tell the infected PC to access your floppy
drive, the Lehigh infector notices the copy of COMMAND.COM on the
floppy and adds a copy of itself to that file.

Then you take the floppy home to your PC and boot from the floppy. (In
this case, you’ve got to boot from the floppy in order for the virus to lake
effect, since you may have many copies of COMMAN.COM on your hard
and floppy disks, but DOS only uses the COMMAND.COM on the boot
drive.)
430

Now the virus has silently and instantly been installed in your P C s
memory. Every time you access a hard disk subdirectory or a floppy disk
containing COMMAND.COM, the virus sees that file and infects it, in the
hope that this particular COMMAND.COM will be used on a boot disk on
some com puter someday.

M eanwhile, Lehigh keeps a count of infections. Once it has infected four

copies of COMMAND.COM, the detonator is triggered. The detonator in
Lehigh is a simple one. It erases a vital part of your hard disk, making the
files on that part of the disk no longer accessible. You grumble and set about
rebuilding your work, unaw are that Lehigh is waiting to infect other
unsuspecting computers if you boot from one of those four infected floppies.

Don’t worry too much about viruses. You may never see one. T here are
just a few ways to becom e infected that you should be aw are of. The sources
seem to be service people, pirated games, putting floppies in publicly
available PCs without write-protect tabs, commercial software (rarely), and
software distributed over com puter bulletin board systems (also quite rarely,
despite media misinformation).

Many viruses have spread through pirated - illegally copied or broken -

games. This is easy to avoid. Pay for your games, fair and square.

If you use a shared PC or a PC that has public access, such as one in a

college PC lab or a library, be very careful about putting floppies into that
PC’s drives without a write-protect tab. Carry a virus-checking program and
scan the PC before letting it write data onto floppies.

Despite the low incidence o f actual viruses, it can't hurt to run a virus
checking program now and then. T here are actually two kinds of antivirus
programs : virus shields, which detect viruses as they are infecting your PC,
and virus scanners, which detect viruses once they've infected you.

Viruses are something to worry about, but not a lot. A little common sense
and the occasional virus scan will keep you virus-free.

R em em ber these four points :

□ Viruses can't infect a data or text file.

□ Before running an antivirus program, be sure to cold-boot from a

write-protected floppy.
 431

□ Don’t boot from floppies except reliable DOS disks or your original
production disks.

□ Stay away from pirated software.

Who knows what evil lurks in the darkest corners of your PC?
The combined threat of viruses wreaking havoc on your PC and probing
meddlers gaining access to sensitive data can strike fear into the hearts of
even the most mild-mannered PC managers. Relax... XTree Company has
the ultimate in PC protection. AllSafe teams superior virus prevention with
access control and security reporting.

And while most anti-virus products simply scan for known virus
signatures, AllSafe actually looks for the signs of viruses attempting to
replicate. Once a virus is spotted, AllSafe isolates it, preventing the virus
from infecting your PC. If the virus is known, AllSafe quickly removes it.
Even if the virus is unknown, AllSafe studies it and leams its signature
immediately, letting you automatically update the virus signature database.
Then you can use AllSafe to scan other disks or systems right away before an
infection can spread, without waiting for a new signature from the software
publisher. So, if you use a standalone PC, fear not! It’s over for the evil virus.

Just as scary as the viruses are those characters that attempt to invade
your computer files without authorization. AllSafe's flexible password options
let you share or limit access to as much of your hard disk as you wish.
AllSafe keeps out the evil invaders!

When you need a complete solution - protection against both viruses and
unauthorized entry - choose AllSafe. And like all XTree Company products,
they're easy to install and use. For more information or to find out where you
can buy AllSafe, call one of our distributors.
432

New word

infector phần lây nhiễm

detonator phẩn bộc phá
replicate nhân bản , sao y bàn chính
floppy đỉa mềm
enlarge phình to, nờ lớn, bành trướng
look over sb’s shoulders chờ chực sau lưng ai, nhìn qua vai ai
boot drive ổ đĩa khời động
subdirectory thư mục con
trigger kích độngỉ n ổ cò (súng)
vital trọng yếu
grumble làu bàu tức tối
unsuspecting không hồ nghi, khồng hay biết
service people những người bảo trì máy
pirated gam es các trò chơi sao chép lậu
write-protect tab nút chống ghi (đĩa mềm)
broken bị phá mã (phần mề nu chương trình)
fair and square thầng thắn và sòng phđng, lương thiện
PC lab phòng máy tính
virus-checking program chương trình quét virus
it can't hurt không có hại gì
antivirus program chương trình chống virus
virus shield chương trình ngừa virus
virus scanner chương trình quét virus
virus-free không bị virus
cold boot khỏi động nguội
w rite-protected floppy đĩa mềm (đã kéo nút) chống ghi
evil tai họa, quỷ quái
lurk ẩn nấp, rình mò
threat mối đe doaề
wreaking gieo tai họa
m eddler kẻ đột nhập
sensitive data dQ li$u m ft
mild-mannered dhm tính, ón hda
ultimate t$t cung, ttfi h$u
team t$p trung, t$p h(?p
security mite an todn, an ninh, bdo m$t
spot phdt hi$n
isolate c6 l$p
standalone PC máy tính d$c l$p (khóng nói mpng)
authorization thdm quyén
password options
• •
cdc li/a chQn mftt ma
invader k i d$tnh4p
solution gidi phdp
install cái d#t
distributor nhá phán phoi
434

Computers in the office

Máy tính trong văn phòng

Visions of Tomorrow
First, safety. Radiation screens «re Available, and have been for ftome
years. Most of them place an emissions barrier between you And the front of
your display, while others encase the entire monitor, protecting you from side
and rear emissions as well. Many offices already have these screens
available for their workers.
The paperless office is still a dream, but the basic tools arc in placc. We
receive mail in two basic forms: on paper in an envelope, or electronically on
our computers. Most of us have access to e-m ail in one form or another.
That's half the battle won. The other half is a bit more difficult, but it can be,
and is being, done. All mail can be opened in the mail room and scanned into
the com puter using optical character recognition (OCR). Then a document-
im age-processing program takes over and lets you accomplish electronically
what you would normally do with paper. Various personal com puter products
are available for this purpose.

Pen-based computing is coining into its own. Pen-input capabilities arc

beginning to show up in hardware, applications, and operating systems. You
can’t take notes that will go directly into your com puter, and the technology
wouldn't know what to do with your doodles, but it would know that a doodle
isn’t a valid word. And that's a start-a good one.

M ultimedia really needs no explanation. T here are many packages that

help you create multimedia presentations, and the tools to create customized
multimedia training programs are also plentiful. CD-ROM disks, such as Ziff-
Davis's Com puter Select and Microsoft's Bookshelf, lef you access mountains
of information with ease.

Com puters are already much sm aller than they used to be, and you can’t
go to an industry show these days without finding som e company promoting
 435

its “small footprint”. When you start talking about laptops, notebooks, and
palmtops, the question becomes, "How small is too small ?" FAX capabilities
are already available on boards that you can plug into your computer. When
you combine the technologies present in internal modems with voice
recognition, the basics for having your computer replace your phone-voice
line are in place.

Voice recognition is another technology that may appear limited in its

present form, but it shows great promise for the future. Current voice-
recognition systems can handle speaker-dependent continuous speech or
speaker-independent discrete speech.
Speaking to your computer will be a major factor in the office of the
future. In some locations, it is already a major factor in the office of today.
Stock is traded in some brokerage houses by verbal command from the
broker to the computer. So, you ask your computer a question, and it answers
you-verbally. Depending on the rate of speech sampling used and the
resolution the A/D converter uses for each sample, we can already create a
credible approximation of human speech with digitized sound.

Large display screens? You can get screens of up to 35 inches now, and
between Barco and Mitsubishi competing for the honor of having the largest
monitor, it's hard to predict just how big they will get in the future. As for
color, some companies offer upwards of 16 million. Somewhere in that
number must lie the perfect color for reducing eye-strain.

The real disaster that most of us still have to deal with is the traditional
keyboard, which is the cause of much pain and suffering in the form of carpal
tunnel syndrome and other repetitive-strain injuries. Wrist rests are available
to alleviate the problem, and new designs for strange-looking keyboards, Star
Trek-style, are moving from the drawing board to the factory.

Enterprise networks are proliferating almost as fast as LANs did just a

year or two ago. Public data networks are ripe for the dialling up and signing
on. And the Internet already exists, with several of the research and
educational facilities on its membership rolls.
436
Worldwide connectivity is already available in the enterprise networks of
some major corporations (e.g. D EC s DECnet and IBM 's System s Network
Architecture). Admittedly, these are proprietary netw orks, but they are living
proof that the concept can and does work.

Information systems
The objective o f information systems is to provide inform ation to all
levels of m anagem ent a t the most relevant time, at an acceptable level of
accuracy, and at an economical co st

Individual businesses require information according to the nature of their

operations. A car m anufacturer is particularly interested in the extent of
competition from overseas manufacturers in the hom e m arket and
competition from other hom e-based manufacturers. A tour operator is
concerned about purchasing power and its effect on holiday bookings and the
political situation prevailing in the various countries.

As a general guide, the detail contained in reports containing information

varies according to the position of the recipient in the hierarchical
m anagem ent structure. The chairman and managing director o f a company
require details o f operations which are broad in scope and which concentrate
on key factors pinpointing economic and financial trends. Functional
m anagem ent require information relating to the departm ents they are
responsible for in sufficient detail to enable them to apply w hatever
m easures are required to bring situations into line with requirem ents. They
require information relating to events as they occur so that appropriate action
can be taken to control them.

Information systems are often com puterized bçcause of the need to

respond quickly and flexibly to queries. At the bottom level in the
information hierarchy are the transaction processing system s, which capture
and process internal information, such as sales, production, and stock data.
These produce the working documents of the business, such as invoices and
statem ents. Typically, these are the first systems which a company will
install. Above the transaction-level systems are the decision support systems.
These take external information - market trenc1: z~J r* *
 437

data - and processed internal information, such as sales trends, to produce

strategic plans, forecasts, and budgets. Often such system are put together
with PC spreadsheets and other unconnected tools. M anagement information
systems lie at the top of the hierarchy of information needs. The MIS takes
the plans and information from the transaction-level systems to monitor the
performance of the business as a whole. This provides feedback to aid
strategic planning, forecasting, and/or budgeting, which in turn affects what
happens at the transactional level.

New word

Vision : viễn cảnh

radiation screen màn chắn bức xạ
emission barrier màn chắn phát phản xạ
paperless office văn phòng không cần dùng giấy
mail room phòng thư tín
optical character recognition - OCR
: kỹ thuật nhận dạng ký tự bàng quang học
document-image-processing program
chương trình xử lý hình ảnh - tài liệu
pen-input nhập liệu bằng bút
doodle nét vẽ ngoằn ngoèo, nguệch ngoạc
multimedia công nghệ đa phương tiện
multimedia presentation trình diễn đa phương tiện
customized theo yêu cầu riêng, thiết lập theo ý muốn
industry show cuộc triển lãm công nghiệp
promoting việc khuyến mãi
notebook máy vì tính nhỏ như sổ tay
board bảng mạch
plug into cắm thắng vào
voice recognition chương trình nhận dạng tiếng nói
phone-voice line đường dây điện thoại tiếng
438

speaker-dependent continuous speech

tiếng nối liền tục phụ thuộc vào nguừi nói
brokerage houses các hăng chứng khoán
verbal command lệnh miệng , lệnh bằng lời nổi
broker người môi giới chửng khoán
speech sampling lấy mẫu tiếng nôi
resolution độ phân giải
A/D converter bộ chuyển đổi số/tương tự
digital sound âm thanh kỹ thuật s ố
ey e-strain nhức mắt
(vì nhìn vào màn hình vi tính quà lâu)
carpal-tunnel syndrome hội chứng ống xương cưởm tay
repetitive-slrain injuries các tổn thương do căng thằng liên tục
wrist rest giá, bệ gác khuỷu tay
alleviate làm giảm nhẹ, vơi bớt, dễ chịu đựng
enterprise networks mạng doanh nghiệp, mạng diện rộng
m em bership rolls danh sách thành viên, hội viên
worldwide connectivity khả năng nối mạng toàn cầu
proprietary networks hệ thống mạng dộc quyền
information system hệ thống thông tin
objective mục tiêu
level o f m anagem ent cấp quàn lý
econom ical cost phí tổn thấp
home m arket thị trường nội địa
tour operator người, hãng điều hành du lịch
purchasing power mãi lực,
• sức mua
w

recipient người nhận

hierarchical m anagem ent structure
cấu trúc quàn lý theo hệ cấp
key factor yếu tố then chốt
pinpoint xác định, chỉ rổ
m easure biện pháp
 439

appropriate action hành động phù hợp

computerize điện toán hóa, vi tính hóa
information hierarchy h f cấp thông tin
transaction processing system : hệ thống xử lý giao dịch
internal information thông tin nội bộ
invoice hóa đơn
statement chứng từ
decision support system hệ thống hỗ trợ quyết định
external information thông tin bên ngoài
strategic plan k ế hoạch chiến lược
forecast dự báo, tiên liệu
budget ngân sách , ngân quỹ
management information system : hệ thống thông tin quản lý
440

Computers in education
Máy tính trong giáo dục

National Council for Educational Technology

The Council's purpose is to bring beneficial change to the processes of
learning in education and training through the developm ent and application
of educational technology.

Educational technology - or learning technology, as it is som etim es known

- em braces everything from the way computers, satellites, and interactive
video are used in schools, colleges, and industry to issues of copyright and
flexible learning. Focusing on the learner, our purpose is to support change in
the ways we learn by applying the benefits of educational techonology -
especially the new information technologies - to the process o f learning.

W e design and produce learning materials in all subjects to support

education and training. W e carry out research and m anage projects, offer
consultancy on technical m atters, support trainning for trainers and teachers,
and offer expertise in areas such as open and flexible learning, resource
m anagem ent, and educational software. W e provide a com prehensive
information and enquiry service.

Information Technology in schools

Through its I.T. in Schools Programm e, N C ETs Schooling D irectorate is
pursuing four p rio rities:

□ to identify and prom ote and spread good practice in the use of new
technologies

□ to provide professional guidance to teacher trainers so that they can

help teachers and schools in managing I.T. and in applying it to all
areas of study

□ to develop high-quality curriculum materials and encourage other

publishers to do the sam e
 441

□ to give particular support for those concerned with children and young
adults with special educational needs, including the handicapped.

Learning after school and at work

NCETs Training Directorate focuses on the needs of those wishing to
learn after the school-leaving age. Projects under the Vocational Training
programme include looking into the training needs o f women» older workers,
and those who use information technology to work from home. In further
education, lecturers and senior managers are being helped to plan for I.T. and
changing client needs. For industry, our work has included language training
in the run-up to 1992, and the application of artificial intelligence systems to
training. This directorate also takes the lead in important trans-sectoral issues
such as open and flexible learning, copyright, and the use of computers in
careers guidance.

Technical expertise
Keeping abreast of developm ents in technology and maintaining a
national expertise on standards and specifications is the work of N C ETs
Technical Consultancy Directorate. Through links with other organizations, it
identifies issues associated with the adoption of new technologies and, where
appropriate, carries out projects to assess or develop their potential in
education and training. It has a watching brief and provides co n su ltan cy on
new and developing technologies such as satellites, CD-ROM, and
interactive video. Current projects involve the examination of the use of
educational software in schools, the use of massive storage systems, and the
use of satellites in education and training. The Directorate also produces
guidance to users on a wide range o f technology, from desk-top publishing
and remote sensing to teleconferencing and audio-visual systems.
442

New word
educational technology công nghị giáo dạc
interactive tương tác
copyright bàn quyin, tác quyin
learning materials tài liệu học tập
research and management project
dự án nghiên cứu và quản lý
consultancy sư• tư vấn, c ố vấn
w

expertise kiến thức, kỹ năng tinh thông

educational software phần mềm giáo dục
comprehensive thấu đáo , cặn kẽ, toàn diện
directorate ban quản trị, hội đồng quản trị
priority điều ưu tiên, mục tiêu hàng đẩu
practice việc thực hành, ứng dụng thực tiễn
professional guidance chỉ dãn chuyên môn
area of study lãnh vực nghiên cứu
curriculum materials tài liệu chương trình học
particular educational needs : những nhu cầu giáo dục đặc biệt
school-leaving age độ tuổi ra trưởng
vocational training huấn nghệ, dạy nghỉ
lecturer giảng viên dại học, diỉn giả
. language training dào tạo ngôn ngữ
run-up giai đoạn chuẩn bị
take the lead đi tiên phong
trans-sectoral liên quan đến nhiều lãnh vực
careers guidance định hướng nghề nghiệp
keep abreast theo kịp, sánh ngang hàng
teleconferencing hội nghị viễn đàm
audio-visual system hệ thống thính thị
 443

Computers in medicine
Mấy tỉnh trong y học

EILEEN CARLETON has a whimsical talent for hand signals. W hen the
65-year-old sưoke victim draws a vertical line in the air, her family knows
she is referring to a very slim friend o f her son.
But a lexicon of hand gestures - no m atter how inventive - and the few
dozen words left in Carleton’s vocabulary following her stroke are inadequate
for conveying even the most basic wishes, observations, or questions to her
family. Through a pilot study at the School of Medicine, however, Carleton
has learned to communicate using a specially designed computer program
that has restored not only her ability to express herself, but also, family
members and therapists say, her enthusiasm for life.
The stroke that Carleton suffered in 1985 dam aged the portion of her
brain where words and speech are processed, leaving her with a condition
known as aphasia, or the inability to use language. While she is able to
comprehend much o f what people say to her, she cannot formulate her
thoughts into coherent phrases or sentences.
Using the com puter program, she can select from hundreds o f pictures
that represent people, objects, actions, and descriptive qualities and arrange
them in sequence to communicate thought, obviating the need to use words.

"When Eileen first entered the study, she depended on her husband Steve
to figure out what she wanted to say from her gestures and facial expressions.
All she could say was, "Come on! You know!”, with increasing frustration,"
said Dr Cheryl Goodenough Trcpagnier, associate professor of rehabilitation
medicine.

The com puter program used in the Tufts study was developed in
conjunction with the Palo Alto, California, Veterans Administration Medical
Center and grew out of research in the 1970s at the Boston V eterans
Administration Hospital. "Researchers had found that chimpanzees, whose
brains lack specialized language centers, could engage in a kind of
communication using plastic tokens that represented different ồbjects and
444

a c tio n s/ Dr Trepagnier said. NW e wondered w hether aphasics - whose

language processing areas are dam aged - could benefit from the sam e idea."
On sm all cards, research ers drew sym bols rep resen tin g different
people, objects, and actions and ư ain ed aphasic patients to select and
arrange the cards to form statem ents or questions. By selecting cards
show ing a w om an, a person w alking, a store, and a chicken, for exam ple,
an aphasic patient could ask his w ife to go to the grocery store to buy
som e poultry.
"Some patients becom e quite adept at using the cards." Dr Trcpagnicr
said. "But as the number o f cards increased, it becam e aw kw ard and time-
consuming to find the right cards and then put them back in the right order.
Patients found the cards too cum bersom e and didn't use them at hom e."
In the mid-1980s, however, a com puter program was developed that like
the cards, used pictures to represent ideas, but was easier to use. With the
program, aphasic patients could select from hundreds of pictures simply by
moving a com puter mouse. Dr T repagnier was among the first researchers to
test the new software on aphasics.
"At first, there was a great deal of doubt over w hether aphasics would be
able to use computer," Dr Trepagnier said. "But we found that many took to
the com puter quite easily. As they becam e more proficient on the computer,
some showed gains in their overal self-confidence, as well."
It's hardly an exaggeration to say that the program transform ed Carleton's
life. In the afterm ath of her sưoke, Carleton "was so despondent she sat on
the couch all day and did nothing," said her speech therapist, Evelyn
C hedckel.

"But as soon as she learned that she's capable of communicating with the
com puter, her whole world changed. Now she can introduce topics, rather
than hoping that people will guess w hat’s on her mind. W hen her husband
passed aw ay suddenly, she was able to carry on."
E ncouraged by the results thus far, Dr T repagnier will study w ays of
expanding the com puter p ro g ram s capabilities. For unknown reasons,
many aphasics have m ore ưouble conceptualizing verbs than nouns.
M aking the intellectual connection betw een a picture of a sailboat and the
idea o f a sailboat is ea sier than connecting a picture o f a boy running to
 445

the idea o f running. T repagnier hopes to overcom e this difficulty by

designing a program that enables patients to see com puter im ages in
motion.

Database management systems

Databases are used within a medical context for many purposes. For
example, they are used to hold patient details so they can be accessed from
anywhere within a hospital or network of hospitals. With the recent
improvements in image compression techniques, X-rays and scan output can
also be held in databases and accessed in the same way.

These multi-user databases are managed by a piece of software called a

database management system (DBMS). It is this which differentiates a
database from an ordinary computer file. Between the physical database
itself (i.e. the data as actually stored) and the users of the system is the
DBMS. All requests for access to data from users - whether people at
terminals or other programs running in batch - are handled by the DBMS.

One general function of the DBMS is the shielding of database users from
machine code (in much the same way that COBOL shields programmers from
machine code). In other words, the DBMS provides a view of the data that is
elevated above the hardware level, and supports user-requests such as "Get
the PATIENT record for patient Smith”, written in a higher-level language.

The DBMS also determ ines the amount and type of information that each
user can access from a database. For example, a surgeon and a hospital
administrator will require different views of a database.

When a user wishes to access a database, he makes an access request

using a particular data-manipulation language understood by the DBMS. The
DBMS receives the request, and checks it for syntax errors. The DBMS then
inspects, in turn, the external schema, the conceptual schema, and the
mapping between the conceptual schema and the internal schema. It then
performs the necessary operations on the stored data.
446

In general, fields may be required from several logical tables of data held
in the database. Each logical record occurence m ay, in turn, require data
from more than one physical record held in the actual database. The DBMS
must retrieve each o f the required physical records and construct the logical
view of the data requested by the user. In this way, users are protected from
having to know anything about the physical layout of the database, which
may be altered, say, for perform ance reasons, without the users having their
logical view of the data structures altered.

New word

whimsical cổ óc tưởng tượng phong phú

hand signal dấu hiệu bằng tay
stroke cơn đột quỵ
lexicon vốn từ vựng
gesture cừ chì, động tác
convey truyền đạt, chuyển tải
observation lời nhận xét
pilot study khóa học thử nghiệm
specially designed computer program
chương trình vi tính thiết kế đặc biệt
therapist chuyên gia trị liệu
enthusiasm sự nhiệt tình
aphasia chứng mất ngôn ngữ
formulate trình bày rõ ràng
coherent mach
• lac
•
descriptive quality phẩm chất mô tả
sequence trình tư#
obviate không cần sử dụng tởi, loại bò
facial expression nét mặt
associate professor phó giáo sư
rehabilitation medicine khoa y học phục hồi
chim panzee loài hắc tinh tinh
 447

aphasic : người bị mất khả năng ngôn ngữ, bệnh

nhân mất khả năng ngôn ngữ
adept điêu luyện, khéo léo
awkward bất tiện,
•
vụng về
time-consuming mất thời gian
cumbersome cồhg kinh
take to tiếp thu, phát triỉn khả nđng
proficient thánh thạo
exaggeration sự cường điệu
transform làm biến dổi
pass away qua dời, chết
conceptualize hình thành ý niệm
intellectual connection mối liên kết tư duy
database management system - DBMS
hệ thống quản lý cơ sờ dừ liệu
patient details hồ sơ bệnh án
image compression technique : kỹ thuật nén hình ảnh
scan output ảnh quét xuất ra
multi-user nhiều người sử dụng
data-manipulation language ngôn ngừ thao tác dữ liệu
schema lược đồ
mapping ánh xa•
occurrence lần xuất hiện
448

Robotics
Robot hoc m

The robotics revolution

Many of the robots in use today do jobs that are especially difficult for
human workers. These are the types o f jobs that require great strength or
pose danger. For exam ple, robots are particularly useful in the auto
manufacturing industry where parts of autom obiles must be w elded together.
A welding tool used by a human w orker weighs about 100 pounds or more
and is difficult to handle. As m echanical superm en, robots may be called
upon to do anything from moving heavy com ponents betw een workstations
on a factory floor to carrying bags of cem ent.

Spray painting is another task suited to robots because robots do not

need to breathe. Unlike hum an painters, they are u n affected by the
poisonous fum es. Robots are b etter at this task, not b ecau se they are
faster or ch eap er than hum ans, but because they work in a place where
hum ans cannot.

Third in the list of useful jobs for robots is the assem bly of electronic
parts. Robots shine at installing chips in printed circuit boards because of a
capability that robots have that people don’t. A robot, once properly
programmed, will not put a chip in the wrong place. This automatic accuracy
is particularly valuable in this kind of industry because locating and fixing
m istakes is costly.

Earlier robots were usually blind and d eaf but new er types of robots are
fitted with video cam eras and other sensing devices that can detect heat,
texture, size, and sound. These robots are used in space projects, nuclear
reactor stations, and underw ater exploration research.

In their efforts to expand the range of robotic applications, researchers are

looking beyond traditional designs to exam ine a variety of potential m odels
from the biological world. The industrial arm is a classic exam ple. Scientists
have been able to model robots to imitate the vertebrate spine of a snake in
 449

order to paint the interior of automobiles. They have simulated the muscle
structure and movement o f an elephant's trunk in an attem pt to create a
roboltic arm capable of lifting heavy objects. Scientists have also em ulated
the flexibility of an octopus w here the tentacles can conform to the fragile
objects o f any shape and hold them with uniform, gentle pressure. A variation
o f this design can be used to handle animals, turn hospital patients in their
bed«, or lift a small child.

The challenge of equipping robots with the skills to operate

independently, outside of a factory or laboratory, has taxed the ingenuity and
creativity of academic, military, and industrial scientists for years. Simply
put, robot hands • like robot legs, or eyes, or reasoning powers - have a long
way to go before they can approach what biological evolution has achieved
over the course of hundreds o f millions of years. Much more will have to
happen in laboratories around the world before robots can be compared to
nature's handiwork.

In the meantime, the robotics revolution is already beginning to change

the kind of work that people do. The boring and dangerous jobs are now
assumed by robots. By the turn of the century, more and more humans will be
required for tasks that machines cannot do. There are some industrialists who
hope that by the year 2000 all their employees will be knowledge p o rk e rs,
no longer standing on assembly lines but rather sitting at desks and computer
terminals to deal with information. These changes are already under way,
and their pace accelerates every year.

Classification of types of robot

One way of classifying robots is in terms of their similarity to humans. An
automaton is any machine capable of operating independently, such as a
clothes dryer. A flexible machine is a special case of an automaton with
different capabilities, that can be programmed as the need arises. An
d a m p le is a welding robot on the factory floor that can be. program m ed to
participate in other production operations. A mobile robot is a flexible
machine capable of moving freely in its own environm ent It can partly select
its own goals and communicates with other agents, including humans. An
450

android or humanoid is a mobile robot whose structure approxim ately

resem bles a human structure. Finally, a cyborg is a humanoid with organic
structures. Cyborgs have some physiological structures sim ilar to those of
humans.

New word

robotics ngành rố-bô học

revolution cuộc cách mạng
weld hàn vào, gđn vào
spray painting sơn phun
poisonous fume hơi độc, khí độc
assembly lắp ráp
shine at sth. rất giỏi việc gì
printed circuit board bảng mạch in
texture kết cấu
nuclear reactor station lò phản ứng hạt nhân
underw ater exploration research
việc nghiên cứu thâm hiểm dưới đày biển
imitate nhái theo, bất chước
vertebrate spine xương sống
simulate giả lập, mồ phỏng
octopus con bạch tuộc
tentacle xúc tu
fragile dễ vỡ, mỏng manh
tax đòi hỏi cao, buộc phải có
biological revolution cách mạng sinh học
handiwork công việc làm bằng tay
assem bly line dây chuyền lắp ráp
accelerate thúc đẩy nhanh, tăng tốc
classification sự phân loại
automation sự tự động
mobile robot rỏ-bô cơ động
android : humanoid rô-bô giống người
organic structure cấu trúc hữu cơ
 451

Virtual reality
Thục tế ảo
m

Fancy a fantasy spaceflight?

I

Make a with and you CM go tnywhere. H a t is the reality for a new

computer invention Chris Partridge tays.
Computers are about to take people to places they have never been able
to visit before, including the surface of other planets. Such a trip will be an
illusion, but one that comes closer to real life than anything on stage or
screen. Artificial worlds are being built up in a com puter memory so that
people can walk throught at will, look around, and even touch objects.

The system is called virtual reality, so called from the mathematical

concept of an image that has the virtues of a real object without the
substance.

Virtual reality system arc being developed throughout the world for a
range of uses including enabling people to walk “inside" nuclear power
stations, while controlling a robot that actually goes into an area in which no
human could live, and conducting architects through a computer-generated
building before it is constructed.

British scientists have a world lead in virtual reality, despite the fortunes
being poured into research by Japanese and American companies, which see
it as a technology for the next century.

In Britain, Robert Stone, of the National Advanced Robotics Research

Centre at M anchester University, is developing systems that could put men
on Mars without shooting them into space and could plunge divers under the
North Sea without taking them out of the office.

The problem with guiding a robot by looking at a picture from a video

camera mounted on it and twiddling the controls is that it is not a natural
system, Mr Stone says. The operator spends all his time controlling the robot
452

and none solving the problem. The lime lag betw een seeing the im age and
sending a corrective control signal is another difficulty.

A virtual reality system consists o f h elm et w ith a colour display in

front o f each ey e, and w ide-angle lenses to c o v e r the en tire field o f view
and give a stereoscopic effect. The h elm et contains sensors, rather like
electronic com pass^!, to record w here it is pointing. A com puter
calculates w hat the wfcarer should be seeing in th at direction and displays
it on the screen.

In m ore advanced systems the operator w ears an electronic glove that

detects exactly what the fingers are dohig and transmits the information to
the computer. If the user tries to pick up som ething, the com puter will make
the object follow the hand to give the illusion o f carrying i t

Pads in the latest type of gloves press into the insides o f the fingers and
palm when an object is encountered, to create the illussion of feeling it.
Com plete "exoskeletons" covering the user and allowing the computer to
sim ulate alm ost anything possible in real life are still in the laboratory.

A fire-fighter in a nuclear pow er plant, for exam ple, would move through
a com puter model wearing an exoskeleton, while a robot would move
through the real thing. The com puter program will be derived from the data
used to design the plant in the first place.

M r Stone has developed a data glove with air pockets that are inflated to
give a sensation o f touch in collaboration with AJrmuscle, the suppliers of the
pneum atic system s that made the Spitting Image puppets really sp it

The biggest initial m arket is likely to be fo r a new generation of video

gam es. W Industries, of Leicester, recently launched a virtual reality system
for video arcades. The system, called Vlrtuality, consists of a cockpit in
which a player sits, wearing the helm et, at a set o f controls that can mimic a
bobsleigh, a spaceship, or w hatever the imagination of the games
program m er can devise.

The helm et has a pair of liquid-crystal displays with w ide-angle lenses

giving a stereoscopic image, and a set o f m agnetic sensors to tell the
com puter w hat the helm et is looking at as it moves.
 453

The first game is a fighter simulation. Another is based on a sequence in

the film, Return o f the Jedi, in which flying motor-cycles race through a
forest. The computer can link and control several helmets at once for a group
game.

Problems with hand-based input/output

The current hand input devices suffer from the same delays that plague
the head mount display systems, but the user's over-compensation is even
more noticeable. Because there is typically some interaction with the hand
and other objects, absolute position control is much more important here than
it would be with head positioning, where relative motion is usually sufficient.

These devices are also extremely limited in their ability to generate any
kind of tactile force or feedback to the user. Based on our research, even to
perform gross manipulation tasks with a DataGlove is extremely difficult
without some kind of sensory feedback. Any kind of fine manipulation is
impossible. Though tactile feedback of some kind may be possible, the
quality of this will very likely be extremely low and the cost extremely high
for the foreseeable future.

Perhaps the major failing of the glove-based system is that it requires the
user to keep the hand and arm unsupported. This requires the user to employ
both the agonist and antagonist muscle sets of the arm working against each
other in order to perform any kind of complex task. The user actually is
working harder at this than he would at pushing a real object, because, in the
case of a real object, at least one muscle group is at rest.

Further, because there is no true stable surface for the arm to rest against,
any kind of control requires even more force between the muscle groups. Our
experience demonstrated that a user of such a system when faced with any
kind of gross manipulation tasks, could only be expected to use the system
for five-minute periods with a large degree of exertion. Any kind of extended
activity was precluded.
454

As a consequence of these drawbacks, it is our e x p e c ^ i n that the

DataGlove and other similar interface devices will be replaoed by more
useful devices in the future.

New word

virtual reality hiện thực âo

invention phát minh
illusion ảo ảnh , ảo giác
substance vật chất
nuclear pow er station lò năng lượng hạt nhân
twiddle xoay vặn
time lag khoảng thời gian đình trệ
wide-angle lens ống kính gớc rộng
field o f view vùng nhìn
stereoscopic effect hiệu ứng ảnh nổi
sensor bộ câm biến
electronic compass la bàn điện tử
pad miếng đệm
encounter gặp phải , dương dầu
exoskeleton bộ xương ngoài
fire-fighter lính cứu hỗa, người chữa lửa
inflate bơm phồng
sensation o f touch xúc giảc
video gam e trò chơi điện tử
launch phát hành, tung ra (thị trường)
cockpit phòng lái (máy bay)
mimic nhại, làm già
bobsleigh cổ xe trượt tuyết
 455

Machine translation

Lost in the machine translation

You can go out right now and buy a machine translation system for
anything between $100 and $100,000. But how do you know if it’s going to be
any good? The big problem with MT systems is that they don’t actually
translate: they merely help translators to translate. Yes, if you get something
like Metal (very expensive) or GTS (quite cheap) to work on your latest
brochure, they will chum out something in French or whatever, but it will be
pretty laughable stuff.

All machine-translated texts have to be extensively post-edited (and often

pre-edited) by experienced translators. To offer a useful saving, the machine
must make the time the translator spends significantly less than he or she
would have taken by hand.

Inevitably, the MT manufacturers' glossies talk blithely of "a 100 per cent
increase in throughput’’ but scepticism remains. Potential users want to make
their own evaluation, and that can tie up key members of the corporate
language centre for months.

A few weeks ago, translators, system developers, academics, and others

from Europe, the US, Canada, China, and Japan met for the first time in a
Swiss hotel to mull over MT matters. A surprisingly large number of
European governmental and corporate organizations are conducting
expensive and elaborate evaluations of MT, but they may not produce "buy
or don’t buy” results.

Take error analysis, a fancy name for counting the various types of errors
the MT system produces. You might spend five months working out a
suitable scoring scheme - is correct gender agreem ent more important than
correct number? - and totting up figures for a suitably large sample of text,
but what do those figures mean? If one system produces vastly more errors
than another, it is obviously inferior. But suppose they produce different
types of error in the same overall numbers: which type of error is worse?
456

Some errors are bound to cott translator« more effort to cocxect, but it
requires a lot more work to find out which.

It isn't just users who have trouble with evaluation. Elliott Macklovitch, of
Canada, described an evaluation of a large commercial MT tystem , in which
he analysed the error performance of a series of software updates only to
find - as the system's suspicious development manager had feared - that not
only had there been no significant improvement, but the latest release was
worse.

And bugs are still common. Using a "test suite" of sentences designed to
see linguistic w eaknesses, researches in Stuttgart found that although one
large system could cope happily with various com plex veib-translation
problems in a relative clause, it fell apart when trying to do exactly the same
thing in a main clause. D evelopers are looking for bigger, better test suites to
help to keep such bugs under control.

Good hum an translators produce good translations; all M T systems

produce bad translations. But just what is a good translation? O ne traditional
assessm ent technique involves a bunch o f people scoring translations on
various scales for intelligibility ("Does this translation into English make
sense as a piece o f English?"); accuracy ("D oes this piece of English give the
same information as the French original ?N); style, and so on. H ow ever, such
assessm ent is expensive, and designing the scales is something of a black a rt

Properly designed and integrated M T system s really ought to enhance the

translator's life, but few take this on tru st O f course, they do things
differendy in Japan. W hile Europeans are dabbling their toes and most
Am ericans deal only in English, the Japanese have gone in at the deep end.
The Tokyo area already sports two or three independent MT training schools
w here, as the em inent Professor N agao casually noted in his presentation,
activities are functioning with the efficiency o f the Toyota production line.
W e're lucky they're only doing it in Japanese.
 457

One tough cookie

The software division of Mrs. Fields Cookies, Fields Software Group, has
sold a version of its AI-based Retail Operations Intelligence system to fast-
food giant Burger King Corp. The expert system, called ROI, assists in the
management of franchised or multiple-location retail operations by creating
work schedules, recommending marketing tactics, and assisting in personnel
hiring. Fields has been successful with this package and has started
commercializing it. Now Burger King is developing its own expert system in
an attempt to outperform its hamburger competitor McDonald’s. Maybe it can
clone Ronald McDonald's expertise.
AI waxes poetic
Cloning a well-known figure is no joke. Just This Once is a new novel
making the rounds in the publishing world. It was written by Scott French,
who claims that 10% of the novel was written by him, 25% was created by an
AI program he created to imitate novelist Jacqueline Susann, and the
remainder was a collaborative effort between himself and the computer.
Susann, who died in 1974, wrote the definitive trash novel and one of
history’s all-time bestsellers - Valley o f the Dolls.
French used Nexpert Object and took development lessons from Bechtel
AI Institute to program his system with hundreds of formulas he had
developed regarding Susann's essential plots and characterizations; it
created a 350-page novel, which some in the literary community are calling
"computerized literary ghost-writing". While not all the reviews on his
methodology are positive (some think it is a violation of Susann’s intellectual
property), French claims, I don't think you can copyright the way a person
thinks." If French get a book deal, this would be the first computer-generated
novel ever published. Just this once, indeed.
Hundreds of other places are employing AI; some of the applications may seem
mundane while others are intriguing. From expert systems that help you plan your
garden to voice system that help doctors treat critically injured patients in
emergency rooms to natural language front-ends for multimedia systems that
feature models, actors, and actresses, AI is being accepted in arenas outside those
traditional realms of science and engineering.
458

New word
lost thua cuQc, thSt bgi
machine translation vifc d'tch thuft bing mdy
machine translation system h$ thing mdy dich thuQt
brochure td g ip qudng cdo
churn out tudn ra
post-edit b iin t$p lai
pre-edit b iin tQp trUdc
glossy td qudng cdo
blithely m$t cdch tlnh bo
scepticism sU hodi nghi, y im th&
mull over suy tinh, nghiin ngSm
gender agreement sU hda h<?p v i giong
totting up tSng h<?p
bug iSi h ( thtfng
linguistic weakness nhiA?c diem v i ngdn ngQ hQC
intelligibility mite d$ de hiiu
style vdn phong
dabble one's toes d<p dim , mdy md
tough cookie bdnh ciing, khd nhai (choi chit theo tin
cua bd Fields Cookies, nhdn v#t trong bdi)
A I: Artifidcal Intelligence tri thdng minh nhdn t$o
franchise cho p h ip kinh doanh
work shedule lich 1dm vifc
marketing tactic chiln thuQt tifp th\
collaborative effort nS life hx?p tdc
trash novel tieu thuylt ba xu, r i tiin
plot c6t chuyen
characterization tinh cdch nhdn v$t
literary community gidi vdn hqc
review bdi p h i binh
intellectual property quyen sd h&u tri tu f
mundane tarn thudng
intrigue gdy h ilu k$, g<?i td md
arena lanh vile, ddu tncdng
realm vicang qu6c
 459

Multimedia
Đa phương tiện
A JET AIRCRAFT technician peers into the bowels of a malfunctioning
engine searching for the source of the problem. Finally, he spots it. Buried
deep within the engine is the troublesome part. He will have to replace it. A
complicated procedure, to say the least.

The technician goes to his high-powered workstation attached to a

network and calls up the information on the part and the replacement
procedure. An image of the part seated in the engine appears, in another
window, an instructor demonstrates the repair procedure in full-motion video
while the technician listens through the audio channel as the instructor
explains the process. Diagrams pop up to further clarify key points, ỉn a text
window, he reviews lists of necessary parts and tools he will need to
complete the rcpaừ.

Still confused about an irregularity in this situation, the technician presses

the help key and a real-time image of a live supervisor pops up in another
window. Using the attached microphone, the technician discusses the
particular problem with the supervisor, who directs more information onto the
technician's screen. The technician points a video camera at the part in
question to show the supervisor the specific situation.

Welcome to the world of high-end multimedia. The situation described

above is not quite here yet, but most of the pieces already exist to make this
scenario become a reality using a networked RS/6000 or other high-powered
workstation.

Or take this example of a scenario that is more likely today. Ạ manager

creates a detailed business presentation involving text, graphics, digitized
photographic still images, and tables of spreadsheet data all combined in a
single compound document. Before sending the document across the network
to a colleague, the manager picks up the microphone and attaches an audio
note to one of the tables, reminding the colleague about something unusual
or potentially confusing in the accompanying figures.
460

Using a networked RS/6000 equipped with the necessary audio boards

and Bolt Baranek & Newman's (Cambridge, Mass.) BBN/Slate, a compound
document/office automation application, this scenario is possible today. High-
end multimedia is only in its infancy, but it is here. And over the next few
years, industry observers expect mulltimedia development to accelerate as
current barriers are overcome.

Multimedia is not a new phenom enon, although it is new to business

computing. W e live in a multimedia world. At home, we experience a variety
of media through our television : full-motion video, still images, graphics,
sound, and animation. At school, we learn through systematic exposure to
different media : the instructor's words, text, audio tapes, graphics, and a
variety of visuals and video.

Computers, howerver, have tended to be uni-medium. Traditionally,

computers w ere text-based, and this continues to be the primary format for
business information. A few systems have provided sound or graphics, but
until recently, the efforts were rudimentary compared to the seamlessly
integrated high-quality visuals, video and audio we experience every
evening at home.

How they work

Although the computer screen has the standard characteristics of a TV
display, im ages are produced in a very different way. If you want to record
anything from your computer to video for play-back on a TV monitor, you
need a print-to-tape device.

In a TV display, a tight beam of electrons scans the screen in much the

sam e way you read a page of text-from the Upper-left com er, it moves line
by line to the lower right. Usually, one pass writes the entire image once. The
num ber o f passes the beam writes per second is called the vertical refresh
rate and is m easured in kiloHertz. Most computer systems follow the
American TV standard and use a vertical refresh rate of 60kHz w hereas
PAL, the European TV standard, requires 50kHz.
 461

Another difference is with bandwidth. When PAL was defined, the

bandwidth available for a' TV signal was very narrow. While the TV image
had to be refreshed at least 50 times a second for flicker to remain
unnoticeable, there was not enough bandwidth to transmit all 625 lines of one
TV image in a fiftieth of a second. The developers of PAL, therefore,
employed a clever trick called interlaced video. They split each frame of the
image into two fields of 312.5 lines, the odd lines into field A, the even ones
into field B. The fields are transmitted at a rate of 50 per second, leaving us
with an effective frame rate of 25 per second while eliminating most of the
flicker.

This is fine for viewing from several yards, bot should you move as close
to your TV as you would to your computer screen, you'd end up with a
headache after half an hour. Also, if any parts of the displayed image occupy
only one horizontal scan, line, that scan line will flicker quite noticeably at
25kHz.

All video equipment works with PAL standard, 50kHz interlaced video.
Computers tend to use 60kHz (or more), non-interlaced video and look more
stable. To get a signal from your computer to record on a VCR, there are two
possibilities :

1 Use a display adaptor that can produce PAL-standard video. You would
not be able to connect such a card to a standard computer monitor,
however. A video monitor or a multi-sync monitor is needed. You
wouldn't want to look at such a screen for hours on end-interlaced
video is not suitable for word processing.

2 Put up with the standard display signal from your computer (probably
60kHz) and use a scan converter. It can take a video signal with one
refresh or scan rate, and convert it to the other. A scan converter is
actually a small digital frame-grabber with asynchronous video output
462

New word

multimedia công nghf đa phương tiện

technician kỹ thuật viên, thợ máy
peer dò tìm; xem xét
malfunctioning : hỏng hổct không vận hàtih được
engine động cơ
troublesome rắc rối 9

to say the least nói vậy cồn quà ít

high-powered cố công suất mạnh
fiill-motion video phim video toàn chuyỉn động
audio channel kênh tiếng
diagram sơ đổ
pop up hiện ra (trên màn hình)
text window cừa s ổ văn bản
irregularity sự bất thường
help key phím trợ giúp
digitized photographic still image
: ảnh tĩnh chụp bằng kỹ thuật s ố
compound document : tài liệu tổng hợp
colleague đồng nghiệp
audio note : chú thích bằng tiếng
phenomenon hiện tượng
business computing : tin học thương mại
uni-medium : phương tiện hợp nhất
rudimentary thô thiển; cơ bân, sơ khài
record : thu lại, ghi vào (băng từ)
play-back : phát lại
print-to-tape device : thiết bị in ra băng từ
pass lẩn quét (màn hình)
bandwidth dải tần, băng
 463

flicker sự nhấp nháy (trên màn hình TV)

interlaced video màn hình quét đan xen
frame khung hình
odd li
even chẩn
non-interlaced video mùn hình không ¿Um xen
video cassette recorder VCR: đấu vidto
display idaptpr card màn hình
video monitor màn hình video
scan converter th iit bị chuyỉn đổi dòng quét
asynchronous video output: đầu xuất video không đồng bộ
464

Computer graphics
Đồ họa máy tính

Tunnel vision
9

You're at Heathrow but your plane is at Gatwick. This was ju st one o f the
problems facing the agency producing this ad.

Capturing this image was never going to be easy, not least because Virgin
Atlantic wasn't flying out of Heathrow when this poster and press campaign
was being put together during May and June. Also, while the road tunnel
docs indeed pass under one of the Heathrow runways, a plane would never
appear this big from the photographer's standpoint (or if it did, it would be
taxiing along the A4 Bath Road, which in real life runs just above the tunnel
mouth). Another inherent difficulty was that you can’t really see any light at
the end of the tunnel because the road dips in the middle.

From the outset, therefore, Moira Gaskin O'M alley of London ad agency
Woollams knew some kind of elecưonic jiggery pokery would be necessary,
and for this art director John Jessup turned to conventional retouching house
Acorn Studios,, which offers use of Apex Graphics' electronic Dalim Litho
colour design system as part of it service.

The ad, which launches the new Virgin Atlantic flights from Heathrow, is
made up of two shots taken by photographer Max Forsythe : one of the jumbo
taken at Gatwick, and another of the Heathrow tunnel taken on a typical day
(which must rank as every photographer's most unfavourable location).

Considerable retouching took place to create just the right scene. The
vehicles coining out of the tunnel were removed, and on the opposite side the
white cars and the traffic in the tunnel were extracted, while the taxi cab and
the estate car w ere added.
The Toshiba ad was replaced with a Welcome to Heathrow poster, and the
ad on the right and the neighbouring steps were conveniently taken out. The
bush on the left, which seems out of character with the rest of the resident
shrubbery, was considered too spiky and was therefore redrawn.
 465

With the airliner in position, the streetlights needed to be extended, and

highlights were also added to them. Given the presence o f the light on the
right, a shadow had to be appropriately positioned on the jumbo.

To create that elusive patch of light at the end of the tunnel (which was
crucial to copywriter Paul Quarry's words), Acorn used the Dalim's electronic
airbrush facilities.

The lorry disappearing into the patch of light was painted conventionally
onto the final output transparency by retoucher John Stammers, who is also
managing director of Acorn. Stammers put this addition on to the base side of
the film so it could be easily washed away if the art director didn't like it
(conventional retouching is normally done on the emulsion side). It also
meant that no time or money was wasted going back to the system.

Baffled by com puted-speak ? Take Buzz, th e instant rem edy to

Jargon

BUZZ

24-bit colour
Short ex p la n atio n :

If your computer has 24-bit colour, then it can display photographic

images in ¿olour on its screen that have natural-looking tones.

Long, long e x p la n a tio n :

In principle, there is an infinite number of shades available between a

solid colour and pure white. In practice, the human eye can detect
somewhere between 150-200 distinct shades, so as long as you've got more
than this, you can produce an undetectably smooth progression of shades
(there are exceptions, but they're not worth going into here).

Cheapo computer monitors, can't display shades - you get solid black or
white and nothing else (in many cases you get black or green). It is possible
to fake shades on one of these monitors by a sort of poor man's halftone
466

process called dithering, but this is useless for serious image viewing and
retouching.

What you need is a computer that can show true shades on its screen.

A com puter builds up a picture from a series o f building blocks called

pixels. Each pixel is a square (normally) of a single colour. The more pixels
you can divide the picture into, the higher the resolution o f the complete
image. The com puter organizes itself by describing each pixel that it wants to
display as a code in the binary mathematical set (numbers built up from a
series o f Os or 1s). Each 0 or 1 is called a bit.

Computers are generally structured to work in groups o f eight bits (called

a byte). T hese eight numbers can be used to count up to 256, and so can
describe 256 shades of grey from black to white, which is more than enough
to satisfy the eye.

A com puter which can assign eight bits to describe each pixel will
produce perfect black and white photographs on its monitor. A monitor that
can show all these shades is called a greyscale display.

Now your eye can detect those 150-200 shades in all three of the colour il
can see : red, green, and blue. If you use eight bits to describe colour, you
only get 256 colours, which isn't enough - you get a mildly pcsterized effect,
although the dithering process can simulate more colours at the expense o!
quality.

To get the full colour photographic effect on a com puter monitor, you
need to be able to generate 256 shade.s for each colour. This takes eight biti
of information per colour, giving a total of 24 bits. This is the 24-bit coloui
that you keep reading about in computer magazines. If you take all the
possible variations of 256 shades of three colours, you end up with a possible
16.7 million colour shades.

Some computers, such as the Macintosh, offer 32-bit colour : the spare
eight bits can be used to control transparent overlays of colour - you get 25(
levels of transparency.
You only really need 24-bit colour if you are going to do colou
photographic retouching on-screen or similar "painting on-screen. Fo
linework and picture placing, an 8-bit colour monitor is perfectly adequate, a:
 467

you can still define colours for print even if you can't show them on the
screen.

Naturally, there's a bottom line in all this, or everyone would be using 24-
bit colour. To start with, you need special circuit boards which plug into your
computer and drive the monitor. An 8-bit board is cheaper than a 32-bit one.

You also need plenty of memory. A typical high resolution colour monitor
can display about a million pixels. The 24 bits that your computer uses to
describe each pixel can also be described as three bytes. To describe a
million pixels takes three million bytes. In other words, a hefty three
megabytes of your computer's memory is assigned to driving the screen. With
8-bit colour, you only need one Mb.

Generally, 24-bit colour boards include extra memory and processors to

speed up the display performance.

New word

ad agency hãng, cồng ty quảng cáo

poster tấm bích chương
press campaign chiến dịch quảng cáo trên báo chí
road tunnel đường hẩm xa lộ
runway phi đạo, đường băng
standpoint chỗ đứng
inherent cố hữu, có sẩn
dip dốc xuống
from the outset ngay từ đầu
jiggery-pokery trò ma giáo
retouching house hiệu chỉnh sửa hình
jumbo máy bay phản lực
extract tách bỏ
shrubbery bụi cây (nói chung)
spiky lờm châm, xương xẩu
highlight vùng sáng trong ảnh
468
crucial trọng yếu, tối cần thiết
copywriter người viết bài quàng cáo
electronic airbrush cọ phun điện tử
output transparency bản phim xuất
retoucher chuyền gia sửa ành, người sứa ảnh
base side mặt đ ế (của phimị
emulsion side mặt tránh nhũ (cùa phim)
solid colour màu thuần (khổng phai)
pure white màu trắng tinh
shade sắc thái màu
progression of shades sự chuyển tiếp sắc thải màu
halftone sự phân điểm nừa tông, nừa sắc độ
dithering sư hòa sắc
•

resolution độ phân giải

binary mathematical set tập hợp toán học nhị phân
greyscale display màn hình thang độ xàm
posterized effect hiệu ứng phân sắc
transparent overlay o f colour : lớp phủ màu trong suốt
lineworjc hình vẽ nét
bottom line giới hạn thấp nhất
hefty lớn, nhiều
display performance hiệu suất hiển thị
BÀI ĐỌC THAM KHẢO
m
470

A BRIEF HISTORY OF THE

INTERNET

Internet: The Early Years

The Internet began as a research project funded by ARP A. Researchers studied
ways interconnect computers that uSed various kinds o f ■etworks. The name
Internet refers to both the project and the prototype network system that
researchers built.

Known by the name TCP/IP, the software used to make the Internet operate
contains many complex computer programs that work together to provide
communication. The software works so well that it hides the details of the
underlying hardware and provides the illusion of a seamless system.

The Internet is an open system because the specifications needed to build

TCP/IP software or use the Internet are available to everyone. Researchers who
devised the Internet published technical information in a series of reports that
describe the Internet and the TCP/IP software it uses.

A Decade of Incredible Growth

During the decade from 1983 to 1993, the Internet changed from a small
experimental research project into the world’s largest computer network. Wher
the decade began, the Internet connected a few hundred computers; ten years later
the Internet connected over a million computers.
Phenomenal growth has been both a curse and an opportunity. On one hand
it h au n ts g ro u p s w ho are re s p o n sib le for o p e ra tin g the Internet and pushe!
engineers who must plan new technologies that accommodate expansion. On th<
other hand, it provides an incredible opportunity for vendors who sell T C P /IP ant
Internet technologies.
 471

LỊCH SỬ PHÁ T TRIỂN CỦA

INTERNET

Internet Nhũng ngày đáu

Thoạt đầu Internet là m ột dự án nghiên cứu do ARPA (A dvanced Research
Projects Agency) tài trợ. Những người nghiên cứu tìm tòi cách liên nối k ế t các
m áy tính sứ dụng nhiều loại m ạng khác nhau. Cái tên In te rn e t bao hàm cá dự
án lẫn hệ thống mạng nguyên mẫu do những người nghiên cứu xây dựng nên.
0 %

Phần mềm TCP/IP, vốn là giao thức vận hành Internet, chứa nhiều chương
trình máy tính phức tạp hoạt động phối hợp lẫn nhau nhằm cung cấp chức năng
truyền thông. Phần mềm này hoàn hảo đến múc che giấu cả những chi tiết phần
cứng cơ sở và tạo cảm giác về m ột hệ thống nhất quán triệt để.

Internet là m ột hệ thống m ở bởi lẻ nhừrtg quy cách cần thiết đ ế xây dựng
phần mềm TCP/IP hay sứ dụng Internet khả dụng đối với tất cd m ọi người. Nhóm
chuyên gia nghĩ ra Internet đâ công b ố hảng loạt báo cáo với nhừng thông tin
kỹ thuật m ô íd Internet và phần mềm TCP/IP nó đang ứng dụng.

Thập niên cùa sự lòn mạnh đáng kinh ngạc

Trong suốt' m ột thập kỵ từ ì 983 đến 1993, Internet đã biển đổi từ một d ự án
nghiên cưu nhô lỉaiiỉi thử nạìùệm thành mạtiỊỊ m áy tính l(hì nhát ĩh ế giới. Vào
đầu thập niên, Internet m ới chi nối kết vài trăm m áy tính; 10 năm sau đó, Internet
đã có trên triệu m áy tinh .

H iện tượng lớn m ạnh n à y là ccm á c m ộng lẫn cơ h ộ i b éo bờ. M ộ t m ặt

nó ám ánh nhùng ngư ờ i chịu trách nhiệm vận hành In tern et và b u ộ c cá c kỹ
sư p h ả i th iế t k ế công nghệ m ới đ ể thích ứng với s ụ bành trướng của Internet.
M ặ t khdc, nó tạo cơ h ộ i p h á ỉ triển cho cá c hãng bán công nghệ T C P /IP và
Internet.
472

A decade ago, most implementations of TCP/IP software were found in

universities or computer science research laboratories. Now. b u sin esses use
TCP/IP. Entire new industries have arisen* they sell nroducts and services that
connect homes and businesses lo Intenet. More important', com panies have
begun selling services that deliver ihfonftatiott across the Internet.
4

The Global Internet

Because it spans many countries, people often refer to the Internet as The
Global Internet. Technologies like UUCP (Unix to Unix Copy Program) and
BITNET have been adopted in many countries, and some examples of such
network still survive. For example, although the following countries do not have
an Internet connection, they can communicate over a BITNET connection:
%
Bahrain, Colombia, Guadeloupe, Iran, Panama, Saudi Arabia.

In addition, many countries have access to electronic mail through UUCP or

similar technologies.

Countries in 1994 that could send or receive electronic mail over compute!
networks, but did not have direct connections to the Internet or BITNET. Many
countries in Europe adopted the X.25 technology for computer networks becausc
PTTs (Post, Telegraph, and Telephone) controlled networking and followed
ITUT’s (Telecommunication Section of the International Telecommunicatior
Union) recommendation for computer networks in the same way that they followec
ITUT’s recommendations for voice networks.

Internet connects countries on all continents. For example, it covers all o!

North America and Western Europe, much of South America, Australia, and part
of Asia, Africa, and Antarctica. In addition it reaches several countries in Easterr
Europe and the former Soviet Union.
 473

Chi mới trước ăó một thập ký, hầu hết ứng dụng phàn mềm TCP/ĨP đều tập
trung ở các trường đại học hay phòng nghiên cứu khoa học. Thì giờ đây các
doanh nghiệp đđ biết sử dụng TCP/IP. Những ngành công nghiệp mới bắt đầu
phất lẻn; họ bán các sản phẩm và dịch vụ nối kết gia đình và doanh nghiệp với
Internet. Quan trọng hơn nữa, các công ty đã bán dịch vụ phân phối thông tin
qua Internet.

tateratt Toàn cầu

■

Người ta thường đánh giá Internet là Mạng Toàn Cáu bới vì nổ mớ rộng
qua nhiểu nước. Những cồng nghệ như UUCP và BITNET đã được thông
qua ở nhiều nước, đồng thời một sô' ví dụ điển hình về mạng như th ế vẩn
còn đó. Chẳng hạn, các nước sau đây không có nối kết Internet, nhung
họ có thể truyền thông qua nỗ'i kết BITNET:

Bahrain, Colombia, Guadeloupe, Iran, Panama, Saudi Arabia.

Hơn nữa, nhiều quốc gia có truy cập e-mail thông qua UUCP hoặc công nghệ
đại loại như thế.
Đến năm 1994, cdc nước trên thẻ' giới có th ể gởi vd nhận e-mail qua
mạng máy tính , tuy không nối kết trực tiếp với Internet hay BITNET.
Nhiều lãnh th ổ ớ châu Áu đã thông qua công nghệ X.25 cho mạng mđy
ĩinh vì PTT chi phôi mạng và tuân theo yêu cẩu của ITƯT về mạng hệt
như cdch chưng tuân thư yêu cẩu đặt ra cùa ITUT dành cho mạng truyền
tiêng nổi.

Internet nối kết các quốc gia trên tất cả châu lục. Lấy ví dụ, Internet phủ
toàn Bắc MỸ, Tây Âu, phần lớn Nam Mỹ, châu úc, và một phần châu Á, châu
Phi, châu Nam Cục. Ngoài ra, Internet còn đến nhiều nước ở Đông Ẳu cũng như
Liên Xô cũ.
474

k Global Information Infrastructure

O r ig in a lly , term infrastru cture re fe rre d to p erm an e n t i n s t ill a t io n s
established by the military, usually fortifications used for defense. Currently, it
refers to any basic foundation on which society depends. For example, a power
distribution system that supplies electricity to homes and businesses is an
important part of the infrastructure in industrialized nations.

Communication infrastructure has been dominated by a series of advances.

In many cases, governments established communication systems primarily for
emergencies. Consequently, only government officials were authorized to use the
communication system.

The modern postal mail service adopted the notion of universal delivery
and made it available to all. Any individual can send a letter to any other
individual. Although many commerical computer networks exist, most have
been optimized for a limited set of services, making it difficult to add new types
of service. Then Internet was designed to be general.

Because the basic Internet communication facilities are both general-purpose

and efficient, almost any network application can use the Internet. The Internet
offers a wide variety of services. Most of the services currently available had not
been invented when the basic technology was designed. As a result, the Internet
is a global information infrastructure. Although it offers many services, the
Internet’s chief advantage lies in the design of TCP/IP software that has
accommodated changes in computers, networks, and services.
 475
Cff sử h9 tỉng tMng Un toẳn cáu
Thoạt tiên, từ c ơ sớ hạ tầ n g nói đến những lắp đặt bền vừng do quân đội
thiết lập, thường là những cồng sự p h ò n g thứ. N gây nay, từ c ơ sở hạ tầng
dùng cho bất kỳ nền tảng nào mà xở hội phụ thuộc vào. Lấy ví dụ, hệ thỏ'nf>
cung cấp điện đưa điện đến hộ dân và doanh nghiệp là m ột phản quan trọng
cứa cơ sở hạ tầng tại những nước công nghiệp hóa.

C ơ sở hạ tảng th ô n g tin dă nổi bật hẳn lên qua nhiều cải tiến. Trong nhiều
trường hợp, chính phù thiết lập hệ thống truyền thông chú yếu cho những trường
hợp khấn cấp. Vì th ế chi quan chức nhà nước m m a i quyền sử dụng hệ thống
truyền thông.

D ịch vụ th ư tín hiện đại đả thông qua ý tưởng p h á n p h ố i th ô n g tin toàn

cầu và làm cho nó khả dụng đối với tất cd m ọi ngưtri. Cú nhản tiàu cũng có th ể
gởi thư cho nhau. Tuy nhiều mạng máy tính thương m ại đđ ra đời, song hầu hết
đều được tối ưu hóa cho m ột s ố dịch vụ giới hạn, dần đến tình trạng khó b ổ
sung thêm loại dịch vụ mới. Chính vì th ế Internet dược thiết kế.

Do các công cụ truyền thông cơ bản của Internet vừa đa nâng vừa hiệu quá ,
hầu như bất kỳ trình ứng dụng mạng nào cững cổ th ể khai thác Internet. Internet
cung cấp nhiều dịch vụ. Đa s ố dịch vụ có sẵn đ ể sử dụng hiện thời đều không
có m ặt tại thời điếm thiết k ế công nghệ cơ bản. Vì thế, Internet là cơ sở hạ tảng
thông tin toàn cầu . M ặc dù cung cấp nhiều dịch vụ, nhưng ưu th ế chính của
Internet nằm trong thiết k ỉ của phần mềm TCP/IP vốn thích ứng với nhừng thay
đổi trong m áy tính, mạng, và dịch vụ.
476

HOW THE INTERNET WORKS

Packet Switching
The fundamental technique that computer networks use to ensure fair access
to shared network resources is known as packet switching. Before data can be
transferred across a network it must be divided into packets. Each packet contains
a header that specifies the computer to which the packet should be delivered; the
destination is specified using a number known as the com puter’s address.
Computers that share access to a network take turns sending packets. On each
turn, a given computer sends one packet. Although devices like printers can
connect to a network, such devices must contain a microprocessor to handle
network communication.

1St packet from A to c

1St packet from B to D
2nd packet from A to C
2nd packet from B to D
3rd packet from A to C

czo □a
Shared Network System

Figure 1 An example sequence of packets transferred across a packet switching

network as computer A communicates with computer C, while computer
B communicates with computer D.
 477

PHƯƠNG THỨC HOẠ T ĐỘNG

CỦA INTERNET

ChuyỂR gói
Kỹ thuật Cơ bdn mà mạng máy tính dùng để bảo đdm phân phối truy cập
tài nguyẻn mạng dùng chung một cdch cồng bằng chính là chuyển gói. Trước
khi truyền thông ngang qua mạng, dữ liệu phái được chia nhô thành gói. Mỗi
gói chứa đoạn đầu định rỡ máy tính đích sẻ nhận gói; đích này được xác định
bằng số hiệu gọi là địa chi máy tính. Những máy tính tham gia chia sẻ truy
cập mạng sẻ lần lượt gởi mỗi lần một gói theo trình tự xấc định. Cho dù các
thiết bị giống như máy in có thể nối với mạng, nhưng thiết bị buộc phdi cố
bộ vi xứ lý dể xứ lý truyền thông trên mạng.

Gói thứ nhất từ A đến c

Gối thứ nhất từ B đến D
Gói thứ hai từ A đến c
Gói thứ hai từ A đến D
Gói thử từ
ba A đến c ~

CHID CXD
Hệ ữiống mạng dùng chung

HÉnh t Ví dụ về chuỗi gói được chuyển tải ngang qua mạng chuyển gói khi
máy tính A giao tiếp với máy tính c, còn máy tính B giao tiếp với máy
tính D.
478
Internet: A Network ol Networks
It is impractical, and may be economically infeasible, to require all computers
in an enterprise to use the same network technology. The Internet use* an approach
that allows each group to select the network technology that best meets the group’s
needs.

Although to a user it appears to a single, large network, the Internet consists

of thousands of computer networks interconnected by dedicated computers called
routers. Because a router can interconnect two networks that use different
technologies, a router can connect a LAN to another LAN, a LAN to a WAN,
or a WAN to another WAN. Because it is made up of networks interconnected
by routers, many people refer to Internet as a network of networks.

Figure 2 A small example of the physical structure that remains hidden inside the
Internet. Each computer attaches to a single network; routers interconnect
the networks.
Using routers to interconnect networks produced a revolution. It permits
connections among multiple types of networks, and allows each group in an
organization to choose a network technology that best suits the group s needs and
budget.
 479

Internet Mạng của nhũng mạng

Thật bất hợp lý, thậm chí không khủ thi về mặt kinh tế, khi đòi hỏi toàn bộ
mày tính trong công ty đểu phái áp dụng cùng công nghệ mạng. Internet đưa ra
một phương pháp cho phép mỗi nhóm có quyền lụa chọn công nghệ mạng phù
hợp với yêu cầu của mình.
Dù rằng đối với người dùng, Internet có vẻ như là một mạng lớn dơn lẻ, nhưng
thực ra nó gồm hàng ngàn mạng máy tính ntíi với nhau thông qua máy tính
chuyên dụng gọi là bộ định tuyến. Bởi vì bộ định tuyến có thể nối kết hai mạng
sứ dụng cồng nghệ khác nhau, nên nó có thể nối một mạng LAN với một mạng
LAN, LAN với WAN, hoặc WAN với WAN. Do hình thành từ những mạng liên
kết với nhau bằng bộ định tuyến, nhiều người cho rằng Internet là mạng của
các mạng.

HÉnh? Đây là cấu trúc vậl lý ấn bên trong Internet. Mỗi máy tính nối với một
mạng; bộ định tuyến liên kết các mạng đó.

Kỹ thuật dùng bộ định tuyến rtối kết mạng đỡ tạo nên một cuộc cách mạng.
Nó cho phép nối kết giữa nhiều loại mạng, mỗi nhỏm trong tổ chức có quyền
chọn công nghệ mạng phù hợp với yêu cầu và túi tiền của mình nhất.
480

net at 6 ^ ) < ^ n e t at 7 _ ^ )

Figures An example of a wide area backbone. At each backbone site, a router

connects a local area network to the backbone. At some sites, additional
routers connect additional networks. Networks at site 7 do not connect
directly to the backbone.

IP: Software To Create A Virtual Network

The Internet Protocol (IP) specifies the basic rules that a computer must
follow to communicate across the Internet. IP defines the format of Internet
packets, which are called IP datagrams. IP also defines an address scheme
that assigns each com puter a unique number used in all communication.
More important, IP software makes an interconnected set of networks and
routers operate like a single, large network.
 481

Hình 3 Một ví dụ về mạng trục diện rộng. Tại mỗi địa điếm mạng trục, bộ định
tuyến nối mạng cục bộ với mạng trục. Ở một sổ địa điểm, bộ định tuyến
bổ sung sẻ nối kết thêm mạng mới. Mạng tại 7 không nối kết trực tiếp
với mạng trục.

IP: Phán mém tạo mạng ão

Phần mềm IP (Internet Protocol) định rỗ nguyên tắc truyền thông cơ ban
mà mọi máy tính nối mạng Internet đều phải tuân thủ. IP ấn định zdạng thức
ỊỊÓi Internet, tức bó dữ liệu IP. IP cỏn xác định sơ đồ đia chi gán so liệu
không trùng lấp được sử dụng trong mọi cuộc truyền thông cho mỗi máy
tính. Quan trọng hơn, phần mềm 1P giúp tập hợp mạng và bộ định tuyến
liên kết hoạt động tương tự như một mạng lớn duy nhất.
482

Figure 4 The view of the Internet that IP software provides. Users and applicatic
programs treat the Internet like a single large network that allow arbitral
numbers of computers to communicate.

Each computer on the Internet must have IP software that allows it to creal
and send IP datagrams. Each router also has IP software that knows how t
forward datagrams to their destination. When a datagram arrives at a router, th
IP software chooses the path that will lead to the datagram’s destination.

TCP: Software For Reliable Communication

Although IP software provides basic Internet communication, it does not solv
all problems that arise. Like any packet switching system, the Internet can becom
overrun if many computers send data at the same time. When computers sen
more datagrams than the Internet can handle, routers must discard some of th
incoming datagrams.

IP software does not detect missing datagrams. To handle such communicatioi

errors, a computer must also have TCP software. TCP eliminates duplicate data
ensures that data is reassem bled in exactly the order it was sent, and resend
data when a datagram is lost.
 483

H rtl4 Mô hình cùa Internet do phẩn mềm IP cung cấp. Người dùng và chưtmg
trình úng dụng làm việc với Internet như thể một mạng lởn đơn lẻ vốn
cho phép sò iượng máy tính tùy V truyền thông qua nó.

Mỗi máy tính trên Internet phải có phần mềm ỈP cho phép nó tạo và gởi bó
dữ liệu IP. Mỗi bộ định tuyến còn phái cỏ phổn mềm ỈP biết cách chuyển tiếp
bó dữ liệu đến đích cùa nó. Khi bó dử liệu đến bộ định tuyến, phần mềm IP sẽ
%

chọn đường dần đến đích cùa bó dử liệu.

TCP: Phán mém truyén thông đáng tin cậy

Tuy cung cấp truyền thông Internet cơ^bán, nhung phần mềm IP không giúi
qu\ết được những vấn đề náy sinh. Tương tự bất kỳ hệ thống chuyển gói nào,
Internet co ílìể bị tràn nêu như nhiều nuiy tính ỊỊỪi dữ liệu nìtiỊỉ lúc. Khi máy
tính gởi số lưtmg bó dữ liệu nhiều quá sức xứ lý cứa internet, bộ định tuyến phải
lược bỏ những bó mới đến.

Phàn mềm 1P không dỏ tìm các bó dử liệu vắng mật. Để xử lý những lỗi
truyền thông như thế, một máy tính cần phải có cá phần mềm TCP. TCP loại
bỏ dừ liệu trùng lặp, báo đảm dừ liệu được hợp dịch lại đúng theo trật tự nó
dược gởi, và gởi lại dừ liệu khi bó dừ liệu bị mất.
484

Figure 5 An example internet with four networks connected by routers. If (

network has the same capacity, packets from networks a and b cai
flow to network d at full speed.

The problem of data loss is especially difficult because loss can occur in
middle of the Internet, even when the networks and routers adjacent to both
source a n d destination computers do not experience problems. TCP i
acknowledgements and timeouts to handle the -problem of loss. The sen
retransmits data unless an acknowledgement arrives before the timer expi
TCP’s scheme for timeout works across the Internet because TCP changes
timeout automatically depending on whether the destination is close or far a
from the source.

Often, vendors sell a single package that includes software for TCP, IP,
a few related communication protocols. Collectively, the set is known as TCI
software.

Client + Server = Distributed Computing

Unlike older networks that connected terminals to large, central compu
the Internet provides peer-to-peer networking. It allows an arbitrary comp
to communicate with any other computer.

The Internet offers a wide variety of services that use many style
interaction. Despite apparent differences among the available sences, all soft>
on the Internet uses the same general structure. The structure is knowi
client-server computing.
 485

HMl5 Một liên mạng gồm 4 mạng nối với nhau bằng bộ định tuyến. Nếu mỗi
mạng có cùng năng suất truyền, thì gói từ mạng a và b không thể lưu
chuyển sang mạng d ở tốc độ tối da.

Vấn đề mất dừ liệu đặc biệt khó xử bởi vì tình trạng m ất m át có th ể xảy ra
ngay giữa Internet, thậm chí khi mạng và bộ định tuyến bên cạnh cả m áy tinh
nguồn lẫn máy tinh dich không nhận biết vấn đề này. TCP áp dụng biện pháp
báo n h ậ n vâ tin hiệu báo h í t hạn ch ờ nhằm xứ lý hiện trạng m ất dừ liệu. M áy
gởi (sender) gởi lại dừ liệu trừ phi báo nhận đến trước lúc đồng hồ báo hết giờ.
Lược đồ dành cho tín hiệu báo hết hạn chờ cùa TCP hoạt động ngang qua
Internet bới vì TCP tự động thay đổi tín hiệu báo hết hạn chờ sao cho phù hợp
với quũng đường từ mày đích đến máy nguồn.

Các hãng phân phối thường bán trọn gói cả phần mềm dành cho TCP, IP,
cùng với một vài giao thức truyền thông có liên quan. Xét cho cùng, bộ chương
trình đó được gọi là p h ầ n m ềm TCP/ỈP.

Diện toán phản tán: Kết quả phối họp giũa máy khách và máy phục vụ
Khác với những mạng lỗi thời nối kết th iết bị đầu cuối với m áy tính lớn trung
tâm . ỉn te m e t cung cấp kiểu nối m ạ n g ngang hàng. Nó cho phép m áy tính tùy
ý giao tiếp với bất kỳ m áy tinh nào khác.

Internet cung cấp nhiều dịch vụ ứng dụng vô s ố kiểu tương tác. Dù c ó những
điểm khác biệt rõ ràng giữa các dịch vụ khả dụng, nhưng tất cả phần mềm trên
Internet đều dùng chung cấu trúc tổng quát, cấu trúc điện toán m áy khách-m áy
p h ụ c vụ.
486

In a client-server environment, each program must be c la s s ifie d as a cli

or as a server. A server program offers a service. Usually, computers that o
services start the server software running automatically when the compute
powered on. The server remains running, ready to accept an incoming reqi
at any time. Users usually run client software when they access a service
client program contacts a server, sends a request, and displays the serv<
response.

Names For Computers

Because humans prefer using names instead of numbers, the Internet all«
people to assign a name to each computer, and provides an automated system
can translate a name into an equivalent IP address.

domain domain
name server name server in
in France California

Figure 6 To communicate with a remote computer, an application program

a local domain name server for the remote computer’s IP address. I!
local domain name server does not know the answer, it contacts a rer
domain server automatically. Numbers on the arrows tell the orde
the four steps taken.

Many application programs that use the Internet permit users to enter na
for remote computers. The application becomes a client of the domain n;
service by sending a name to the local domain name server in a request mess
The server translates the name to an IP address, automatically contacting o

servers if needed.
 487

Trong mồi trường máy khách-máy phục vụ, m ỗi chương trình p h ả i dược phân
định làm máy khách hoặc máy phục vụ. Chương trình máy phục vụ cung cấp
dịch vụ. Thông thường m ây tính cung cấp dịch vụ tự động chạy phần m ềm m áy
phục vụ khi m ở máy. M áy phục vụ luôn luôn chạy, và sẫn sàng nhận yêu cáu
gởi đến ở bất kỳ thời điểm nào. Người dùng kích hoạt phần m ềm m áy khách khi
họ truy cập dịch vụ. Chương trình máy khách giao tiếp với m áy phục vụ, gởi
yêu cầu, và hiển thị hồi đáp từ m áy phục vụ.

Tên cho máy tính

Xét vì con người thường thích dùng tên hon sô nên ỉn te m e t cho phép m ọi
người gán tên cho mỗi máy tính, lại còn cung cấp hệ thống tự động dịch tên gọi
sang địa chi IP tương ứng.

máy phục vụ máy phục vụ

tẻn vùng tén vùng
ở Pháp ò Calitornia

Hỉnh 6 Để truyền thônẹ với m á \ tính ớ xa, chương trình ứng dụng yêu cầu máy
phục vụ tên vùng cục bộ cung cấp địa chi IP cùa máy tính ở xa. Nếu
máy phục vụ tên vùng cục bộ không đáp ứng được \êu cầu này, nó sẽ
tự íĩộỉỉịỉ tiếp xúc \'<ri máy pliục vụ vùng ở xa. S ố nằm trẽn mũi rên chi
rõ trình tự thực hiện qua 4 bước.

Nhiều chương trình ứng dụng chạy trên Internet cho phép người dùng gõ tên
cho máy tinh ở xa. Trình ứng dụng trớ thành chương trình khách của dich vu • •

tên vùng bằng cách gổĩ Ịẻn đến m áy phục vụ tên vùng cục bộ trong thông điệp
yêu cầu. M áy p h ụ c vụ dịch tên đó ra thành địa chi IP, tự động thiết lập m ối
quan hệ với m áy p h ụ c vụ khác nếu cần.
488

A computer’s name consists of multiple alphabetic strings separated by pcnoc

The computer s primary name comes first, and a suffix that designates tl
organization that owns a computer comes last. Additional strings can occur in t
name if the organization has added supplementary names to identify groups with
the organization.

Although both the names used for computers and their IP addresses are writt
as strings of characters with periods separating them, items in a computer’s nar
are unrelated to items in the computer’s IP address just as characters in a persor
name are unrelated to digits in their telephone number.
 489

Tên cứa mđy tính bao gồm nhiều chuối mẩu tự cdch nhau bới dấu
chấm. Trước tiên lá tên chính, kê' đến là hậu tô' chi định tô' chức (công
ty) sớ hữu mdy tính đó. Có thế có chuỗi bố’ sung trong tin mdy tính nêu
tồ* chức cứa nó có tên bố iung hâu nhận diện chi nhánh trực thuộc.
Tuy rằng cd tên vd địa chi IP dành cho máy tính đều được viết bằng
chuỗi ký tụ với dấu chấm phân cdch, nhưng khodn mục trong tên không
liên quan gì đến khodn mục trong địa chỉ IP củng như ký tự trong tên
người không liên quan đến sô' điện thoại của họ vậy.
490

SERVICES AVAILABLE ON THE

INTERNET
Electronic Mail
Although electronic mail was originally designed for communication between
a pair of individuals, it has been extended to provide communication among a
group and to provide communication with a computer program. As a result e-mail
has become one of the most widely used services on the Internet.
Current electronic mail system s provide services that permit complex
communication and interaction.

• Send a single message to many recipients.

• Send a message that includes text, voice, video, or graphics.

• Send a message to a user on a network outside the Internet.

• Send a message to which a computer program responds.

sender's recipient's
computer com puter

Figure7 An e-mail transfer across the Internet requires two programs a client on
the sender’s computer and a server on the recipient’s computer.
 491

NHỮNG DỊCH vụ CÓ SẴN

TRÊN INTERNET

E-mail
M ặc dù lúc đầu e-m ail (thư điện tử) được thiết k ế đ ể liên lạc giữa hai cá
nhân, nhưng sau đó nó đã m ở rộng nhằm cung cấp truyền thông giữa các nhóm
băng m ột chương trình m áy lính. Cuối cùng e-m ail trở thánh m ột trong những
dịch vụ thông dụng nhất trên Internet.

Hiện tại hệ thống thư điện tù cung cấp các dịch vụ cho phép truyền thông
và tưong tác phức tạp.

• Gởi m ột thông điệp cho nhiều người nhận.

• Gởi thông điệp chứa cả văn bdn, tiếng nói, hình ánh, hoặc đối tượng đổ họa.

• Gởi thỗng điệp cho người dùng trên m ạng bên ngoài Internet.

• G ỏi íhồng điệp hồi đáp của chương trình m áy tính.

máy tính máy tính

gởi nhận
phấn mém phán mém
mềy khAch máy phục vụ
e-mđil 6-mail
f hộp thư
V trôn đỉa )
Phán mém TCP/IP ơùng đẻ truyén thông điệp

Internet

Hìlh 7 E-mail truyền ngang qua mạng Internet đòi hỏi hai chương trình phần
mềm : chương trình máy khách trên máy tính người gởi và chương trình
mdv phuc vự trên máy tính người nhận.
492

A computer connected to the Internet needs application software before users

can send or receive electronic mail. E-mail software allows a user to compose
and send a message or to read messages that have arrived. A user can send a
reply to any message.

To appreciate electronic mail, one must use il first hand. After extensive use,
some of its benefits become apparent.

• Because e-mail provides high-speed transfer while allowing the receiver to

choose when to answer, it combines the benefits of instantaneous
communication with freedom from interruption.
• Because a mailing list allows an arbitrary group of individuals to exchange
memos, it provides a way for a group of people who share a common
interest to participate in a discussion.
• Because most computer networks offer an electronic mail service that
operates with electronic mail on the Internet, it is possible to communicate
with more people using electronic mail than with any other Internet service.
• Because electronic mail can include text, graphics, and voice, it can be
used to transfer documents or recorded audio messages.
• Because a computer program can answer electronic mail and send a reply
automatically, many services on the Internet have been constructed so a
user can submit a request and receive a response using electronic mail.

File Transfer (FTP)

FTP permits a user to transfer a copy of a data file across the Internet from
one computer to another. When using FTP, a user establishes communication
with a remote computer and obtains authorization by sending a login and a
password. The user can list the files available on the remote computer, request
a copy of a particular file, or send a copy of a local file.
 493

Máy tính nôi kết với Internet thường cần phần mềm ứng dụng trước khi người
dùng có thế gởi hoặc nhận e-mail. Phân mềm e-maỉl cho phép người dùng soạn
và gởi thông điệp hoặc đọc thông điệp nhận được. Người dùng có thể gởi hồi
đáp cho thông điệp bất kỳ.
Đ ể hiểu rỗ về e-maiỉ, người dùng phdi tự tay thử qua. Sau khi m ắt thấy tai
nghe, người dùng sẻ cồng nhận m ột s ố lợi ích của nó:

• E-m ail cung cấp tốc độ truyền cao trong khi cho p h é p người nhận chọn
thời điểm trả lời, vì th ế nó kết hợp lợi ích của truyền thông tứ c thì với
quy én tự do giún đoạn cuộc truyền.
• D o danh sá ch th ư tín cho p h é p n h ó m c d n h â n tù y ý tra o đ ổ i m em o,
n ó m ang lạ i cho 'n h ổ m ngư ờ i có cùng sớ thích c ơ h ộ i tham gia th d o
luận.

• B ớ i h ầ u h ế t m ạ n g m á y tín h đ ề u cu n g c ấ p d ịc h vụ e -m a iỉ h o ạ t động
v ớ i e - m a il tr ê n I n te r n e t nên k h á n à n g g ia o tiế p v ớ i n g ư ờ i d ù n g
e -m a il ca o hơn so vớ i b ấ t kỳ d ịc h vụ In te r n e t n à o k h d c .

• E-m ail có th ể chứa văn bản, hìnli ảnh, Vớ tiếng nói. Vì vậy nó còn được
dùng đ ể chuyển tài tài liệu hoặc thông điệp ảm thanh đã ghi.

• Vì chươìig trình m áy tính có khá năng trả lời thư và gởi hồi đáp m ột cách
íự động, nên nhiều dịch vụ trên Internet đã được tạo sao cho người dùng
có th ể gởi yêu cầu cũng n h u nhận hồi đáp bằng e-mail.

Truyén tập tin (FTP)

Dịch vụ File Transfer P rotocol (FTP) cho phép người dùng chuyển bàn sao
cùa tập tin d ử liệu ngang qua Internet từ m áy tính này sang m áy tính khúc. Với
FTP. người dùng th iết lập truyền thông với m áy tính ớ xa bằng cách ỉỉài (rèn)
đăng nhập và mật md. Người dùng ỉiệt kê các tập tin khủ dụng trên m áy tinh
ở xa, yêu cầu truy nhập bản sao cùa tập tin cụ thể, hoặc gới bán sao của tập
tin cạc bộ.
494

On the Internet, most computers that offer files for access via FTP support
anonymous FTP. Anonymous FTP allows any user on an arbitrary computer to
access public files; the user does not need a valid login to r e t r i e v e a public
file.

Although FTP accounts for many packets on the Internet and can handle large
transfers efficiently, it does not provide a user-friendly service to browse
information. The output is difficult to understand, and FTP does not describe the
contents of a file.

Remote Login (TENET)

A remote login facility permits a user who is using one computer to interact
with a program on another computer. The service extends the login concept used
by conventional timesharing computer systems to permit access to a remote
timesharing system.

The Internet’s remote login service is called TELNET. To use the service,
one must invoke a local application program and specify a remote machine. The
local program becomes a client, which forms a connection to a server on the
remote computer. The client passes keystrokes and mouse movements to the
remote machine, and displays output from the remote machine on the user’s
display screen.

Remote login is significant because it shows how the Internet can provide
interactive services. Remote login does not merely transfer static data. Instead,
remote login permits a user to interact with a program that runs on a remote
computer. The remote program can respond to input from the user, and the user
can respond to output the remote program displays.
 495

Trên Internet, phần lớn m áy tính phản phối tập tin cho truy cập thông qua
FTP đều hỗ trợ FTP không có tên. FTP không có tên cho phép mọi nguời dùng
trên mấy tính tùy ý truy cập tập tin công cộng; người dùng không cần đăng
nhập hợp lệ mới được truy xuất tập tin công cộng.

M ặc dù FTP ghi nhận nhiều gói trên Internet và cố th ể x ứ lý hiệu quá

những đợt chuyển tái lớn, nhưng nó không cung cấp dịch vụ "thân-người
đ ể duyệt thông tin. Đầu xuất dữ liệu sẽ khó hiểu, và F TP không m ô tả nội
dung tập tin.

Đảng nhập từ xa (TELNET)

Phương tiện dăng nhập từ xa cho phép người dùng tương tác với chưomg
trình trên m ột máy tính khác. Dịch vụ này m ở rộng khái niệm đăng nhập do các
hệ máy tính p h â n thời thong thường sử dụng nhõm cho phép truy cộp hệ thống
phân thời ở xa.

Dịch vụ đâng nhập từ xa cùa Internet có tên là T E L N E T . Đ ể khai thác dịch

vụ này, người dùng phái gọi chương trình úng dụng cục bộ đồng thời định rỏ
máy tính ớ xa. Lúc này chuơĩìtỊ trình cục bộ ĩ rở thành m áy khách, với chức nàng
tạo nối kết với m áy phục vụ trên máy ở xa. M áy khách chuyển động tác gõ phím
và di chuyển mouse sang m áy ở xa, vù hiển thị đầu x u ấ t từ máv ở xa trẽn màn
hình hiển thị của người dùng.

Dâng nhập từ xa có ý nghĩa rất lớn bới lẻ nô chi rõ cách Internet có th ể

cung cấp dịch vụ tương tác. Đãng nhập từ xa khônịỊ chi truyền d ử liệu tĩn h mà
còn cho phép người dùng tương tóc với chương trình chạy trên m áy tính ở xa.
Chương ỉ rình ở xa có th ể đáp lại đầu nhập từ người dull 1 », và vì th ế ngưìn dùng
có CƯ hội đáp lại dầu xu ấ t do chưrmự trình ớ X(I hiển thị.
496

display and remote

Keyboard timesharing
attached to user's computer
user's computer local
computer
server
( l i e HI
/

/ V O

FlflUPt 8 Remote login across the Internet uses two programs. The user invok
an application on the local computer. The local application connects tl
user’s keyboard and display to the remote timesharing system.

Information Browsing (Gopher)

Information browsing services differ from basic information retrieval servie
because they permit a user to discover information without retrieving a copy. M(
information browsing services operate interactively. Software on the usei
computer permits the user to contact a remote computer and examine t
information it contains.

Gopher is a specific information browsing service available on the Internet,

user interacts with the gopher client software on his or her local computer, whi
contacts gopher servers running on remote computers as needed.
 497

mến hinh và máy tính

Hĩnh8 Đăng nhập từ xa qua nuỊng Internet sử dụng hai chương trình. Người
dùng gọi trình ứng dụng trên máy tính cục bộ. Trình úng dụng cục bộ
nối kết bàn phím và màn hình hiển thị của người dùng vội hệ thông
phân thời ớ xa.

Duyệt tin (Gopher)

D ịch vụ d u yệt tin khác hẳn vói những dịch vụ truy xuất thông tin cơ bản vì
nó cho phép người dùng tìm thông tin mà không cần truy xu ấ t bàn sao. Đa s ố
dịch vụ duyệt tin đều tương tác hoạt động. Phần m ềm trên m áy tính của người
dùng giúp họ giao riếp với m áy tính ở xa vả kiểm tra thông tin chứa trên m áy
tính đó.

Lấy ví dụ gopher là dịch vụ duyệt tin cụ th ể khả dụng trên Internet. Người
dứng tương tác với phần m ềm m áy khách gopher trên m áy tính cục bộ của mình,
đó chính là phần m ềm giao tiếp với phần m ềm m áy p h ụ c vụ gopher chạy trên
m áy tính ở xa khi cần.
498
remote rem ote

FigUPfl 9 The gopher service uses client-server interaction. Multiple servers

run continously; a client on the user’s computer contacts one server
at a time.

Advanced Browsing (WWW, Mosaic)

Advanced Internet browsing services enhance information access in two
significant ways. First, such services use a technique known as hypertext
to integrate menu items and information. Second, such services allow text,
graphics, audio, and video to be combined to form multimedia documents.
The result is known as a hypermedia system in which a given multimedia
document can contain references to other multimedia documents. To display
output from a multimedia document, a computer must have hardware that
can display images and reproduce sounds.

The World Wide Web of information is an advanced browsing service

available on the Internet. One can think of the WWW as a large set of
hyperm edia docum ents stored on com puters throughout the Internet. A
given WWW document can contain embedded menu items that refer to
WWW documents stored on various other computers.
 499

mầy d xa 1 mếyởxaN

Hlnh 9 Dịch vụ gopher áp dụng kỷ thuật tưcnig tác máy khách - máy phục vụ.
Nhiều chương trình máy phục vụ chạy liên tục ; chương trình máv khách
trên máy tính cùa người dùng mỗi lần tiếp xúc với một chương trình
máy phục vụ.

Duyệt tin cao cấp (WWW, Mosaic)

Dịch vụ duyệt tin Internet cao cấp củi tiến truy cập thông tin theo hai cách
quan trọng. Thứ nhất, nhũng dịch vụ, này ứng dụng một kỹ ihuật được gọi lù
siêu văn bản để tích hợp các khoán mục menu vù thông tin. Thứ hai, dịch vụ
duyệt tin cao cấp chơ phép phối hợp văn bủn, đối tượng đồ họa, âm ĩhanh,
vù hình ảnh tạo nên tài liệu đa phương tiện. Điểu này hình thành hệ thống
siêu môi trường trong đó tài liệu đa phương tiện xác định có thể chứa tham
chiểu dẫn đến những tài liệu đa phương tiện khúc. Muốn hiển thị đầu xuất từ
tài liệu đa phương tiện, máy tính phai có phần cirng cứ khả năng hiển thị hình
ảnh và tái tạo được âm thanh.

World Wide Web cùa thông tin là một dạng duyệt tin cao cấp có sẵn trên
Internet. Có thể hình dung WWW chính là tập hợp tài liệu siêu môi trường
khổng lồ lưu trtn máy tính dọc theo Internet. Tài liệu WWW chứa cá khoản
mục menu nhúng tham chiếu đến các tài liệu WWW thường trú trên nhiều máy
tinh khác nhau.
500

The most popular software used to access the World Wide Web is name
Mosaic. Mosaic allow a user to browse information using a mouse. After Mosa
displays a particular multimedia document, the user selects one of the embedde
menu items and requests Mosaic to obtain and display the document to which
refers. Thus, from a user’s point of view, the location of information is irrelevai
- the World Wide Web appears to be a seamless interconnection of documen
each of which can be accessed directly.

To make it possible to record the location of a particular piece of informatioi

each WWW document is assigned a Uniform Resource Locator (URL),
document's URL is a string of characters that identifies the type of document ar
its location in the Internet. Given the' URL for a document. Mosaic software ca
determine the computer on which the document resides, the service on th,
computer used to access the document, and the location of the specific documen
Because Mosaic can use a variety of mechanisms including gopher and FTP i
retrieve documents, it provides a uniform, seamless way to access information c
the Internet.

remote remote
u ser’s computer 1 computer N

Figure 10 When a user selects an item. Mosaic becomes a client ihax contacts t
remote server to obtain a copy of the corresponding page of informatic
Mosaic only contacts one remote server at any urae.
 501

Phần mềm nổi tiếng dùng để truy cập W W W có tên là M osaic. M osaic cho
phép người dùng duyệt thông tin bằng mouse. Sau khi M osaic hiển thị tài liệu
đa m ôi trường cụ thể, người dùng chọn m ột trong những khoản m ục m enu nhúng
rồi yêu cầu M osaic tìm và hiển thị tài liệu mà khoản m ục m enu đó tham chiếu
tới. Vì th ế từ góc độ người dùng, địa điểm thông tin không hợp lý - có vé như
World Wide Web ỉà liên kết hoàn chỉnh giữa các tài liệu nhằm giúp người dùng
truy cập trực tiếp từng tài liệu một.

Đ ể có th ể ghi nhận vị trí cùa m ẩu tin cụ thể, m ỗ i tả i liệ u WWW p h d i

được gán cho m ộ t địa c h i URL (U niform R esource L o c a to r ). U RL của tà i
liệu là chuỗi ký tụ nhận d iện lo ạ i tà i liệu cùng với địa đ iểm cùa n ó trẽn
Interne!. X ét vể URL d à n h cho tà i liệu, p h ầ n m ềm M o sa ic c ó th ể x á c định
m áy tính nơi tài liệu cư trú, dịch vụ m áy tính dùng đ ể tru y cập tà i liệu, và
vị trí cùa tài liệu cụ thể. N h ờ có kh á năng vận d ụ n g n h iề u c ơ chế. gồm
g o p h er vả FTP, vào m ục đích truy x u ấ t tài liệu mà M o sa ic cung cấp phương
thức truy cập thông tin đồng n h ấ t và suôn sè trên In tern et.

máy tính m*y tính

Ởxa1 ởx aN

Minh 10 Khi người dùng chọn một khoản mục, Mosaic trở thành máy khàch tương
tác với máy phục vụ ở xa nhằm sao chép trang tin tương ứng. Mosaic
chi tương tãc với một máy phục vụ ở xa tại thời điểm bất kỳ.
502
Audio And Video Communication
The Internet offers audio and video services that permit two or more peopl
to interact. The Internet Multicasting Service transmits audio programs like a radi
station; anyone can listen. In addition, one can obtain a stored copy of a sour
file and play it at any time.
An audio teleconference service works like a multi-way telephone call. Tw
or more people establish a teleconference and beging talking to one anothe
The group can designate other users and allow them to participate in th
conversation. A video teleconference service operates lik e an audi
teleconference except that it sends a motion picture from the camera attache
to each participant’s computer. To display Video from other participants,
computer divides the screen into rectangles, and displays the video from or
cam era in each r e c ta n g le . When many p eo p le p a r tic ip a te in a vide
teleconference, they gather in rooms that have a camera and microphone. Eac
room acts as one participant.

The Global Digital Library

The Internet is a wildly-successful, rapidly-growing, global digital librai
built on a remarkably flexible communication technology. The Internet digit;
library offers a variety of services used to create, browse, access, searcl
view, and communicate information on a diverse set of topics ranging fro
the results of scientific experiments to discussions of recreational activitie
Inform ation in the Internet digital library can be recorded in memo
organized into menus, stored as hypermedia documents, or stored in textu
documents. In addition, information accessible through the digital library c<
consist of data, including audio and video, that is gathered, communicate
and delivered instantly without being stored. Furthermore, because tl
services have been integrated a n d cross-referenced, a u s e r can mov
seamlessly from the information on one computer to information on anoth'
computer and from one access service to another.
 503

Truyền ảm thanh và hình ảnh

Internet cung cấp dịch vụ ảm thanh và hình ảnh cho p h é p hai hay nhiều người
tương tác với nhau. Internet M ulỉicasting Service truyền chương trình ám í hanh
hệt nhu m ột đài p h á t thanh; ai cũng nghe được. N goài ra, người dùng có quyền
lưu giử bán sao tập tin âm thanh và phát nó lúc nào tù y thích.

Dịch vụ hội nghị từ xa bàng tiếng nói hoạt động tuơng tự cuộc gọi điện
thoại đa chiều. Hai hay nhiều n g ư ờ i thiết lập hội nghị từ xa và bắt đầu trao đổi
với nhau. Nhóm người này có th ể chi định người dùng khác và cho phép họ tham
gia buổi nói chuyện. Dịch vụ hội thảo từ xa băng hình ảnh cũng tương tự như
vậy, chỉ khác là nó gợi hình ảnh động từ cam era (m áy quay) nối với m áy tính
cùa m ỗi thành viên tham dự. Đ ể chiểu hình ảnh từ các thành viên khác, m áy
tính chia nhỏ màn hình ra thành nhũng khung chữ nhật, rồi hiển thị hình ảnh
từ mỗi máy quay vào m ột khung chữ nhật đó. Khi có nhiều người tham gia cuộc
hội thảo từ xa bằng hình ảnh, họ tập trung vào các phòng có m áy quay và micro.
M ỗi phòng đống vai trò là m ột thành viên dự hội thào.

Thư viện kỷ thuật số toàn cục

Internet thật sự là m ột th ư viện kỹ th u ậ t s ố toàn cục đang p h á t triển nhanh
chóng và cực kỳ thành công. Thư viện Internet được xây dựng trên nền lảng công
nghệ truyền thông linh động đáng nể. Thư viện này cung cấp nhiều dịch vụ dùng
đ ể tạo, duyệt, truy cập, tìm kiếm, xem xét, và truyền thông tin về tập hợp các
chủ đề khác nhau, từ kết quả thừ nghiệm khoa học đến những cuộc thào luận
dưới chuyên đề hoạt động giài trí. Thông tin trong thư viện kỹ thuật s ố Internet
có th ể được ghi vào memo, tổ chức thành menu, lưu dưới dạng tài liệu siêu môi
trường, hoặc lưu trong tài liệu văn bán. Bên cạnh đó, thông tin có th ể truy cập
thôiĩỊỊ qua thư viện kỹ thuật s ố ban ỊỊồm dữ liệu, k ể cà âm thanh và hình cỉniì,
được tập hợp, truyền tải, và phân phát ngay mà không cần lưu trữ. Hơn nữa
người dùng có th ể di chuyển suôn sẻ tử thông tin trên m áy tính này đến thông
tin trên m áy tính khác cũng nhu giữa các dịch vụ truy cập với nhau, bởi lẻ dịch
vụ đủ được tích hợp và có khả năng tham ch iếu chéo.
504

NETWORKING BASICS

The Concept ol Networking

At its most elementary level, a network consists of two computers connected
to each other by a cable so that they can share data. All networking, no matter
how sophisticated, stems from that simple system. While the idea of two
computers connected by a cable may not seen extraordinary, in retrospect, it was
a major achievement in communications.

Networking arose from the need to share data in a timely fashion. Personal
computers are wonderful business tools for producing data, spreadsheets, graphics,
and other types of information, but do not allow you to quickly share the data
you have produced. Without a network, the documents have to be pnnted out so
that others can edit them or use them. At best, you give files on floppy disks to
others to copy to their computers. If others make changes to the document there
is no way to merge the changes. This was, and still is, called working in a
stand-lone environment.

If the worker were to connect his computer to other computers, he could share
the data on the other computers and the printers. A group of computers and other
devices connected together is called a network, and the concept of connected
computers sharing resources is called networking.

Computers that are part of a network can share the following:

• Data
• Messages
• Graphics
 505

NHỮNG VẤN ĐỂ Cơ BẢN

TRONG NỐI MẠNG 9

Khái niộm vé nối mạng

Ở mức độ cơ bản nhất, mạng bao gồm haỉ m ày tính nối với nhau bàng cáp
sao cho chúng có thể chia sẻ chung dữ liệu. M ọi mạng máy tính, cho dù có tinh
vi phức tạp đến đâu chăng nửa, cũng đều bắt nguồn từ hệ thống đơn gián đó.
Cái ý tướng nối hai máy tính bằng cáp nghe như chả có gì p h i thường, nhưng
nếu nhìn lại, thì đó chính là m ột thành tựu lớn lao trong công nghệ truyền thông.

Mạng m ày tính phát sinh từ nhu cầu muốn chia sẻ và dùng chung dử liệu.
Máy tính cá nhân là công cụ tuyệt vời giúp tạo dử liệu, bảng tính, hình ảnh, và
nhiều dạng thỗng tin khác, nhưng không cho phép bạn nhanh chống chia sẻ dữ
liệu do chính bạn tạo nên. Không có hệ thống mạng, dữ liệu phái được in ra
giấy thì người khác mới có th ể hiệu chỉnh hay sứ dụng. Cùng lắm thì bạn chi
có thế chép tập tin lên đĩa mềm và trao <tĩa cho người khác chép vào m áy họ.
Nếu người khác thực hiện thay đổi trên tài liệu thì bạn vô phường hợp nhất các
w

thay đổi. Phương thức làm việc như th ế đă và vẫn cỏn được gọi là làm việc trong
một m ôi trường độc lập.

Nếu người làm việc ở môi trường độc lập nối máy tính của mình với máy
cùa nhiều người khác, anh ta sẻ có th ể sứ dụng dừ liệu trên các m áy khác và
cá máy in. M ột nhóm máy tính và những thiết bị ngoại vỉ nối kết với nhau được
gọi là m ạng, còn khái niệm vế các m áy tính nối với nhau được g ọ i lò mạng,
còn khái niệm về các máy tính nối với nhau dùng chung tài nguyên được gọi là
nối m ạng.

Các máy tính cấu thành mạng có th ể dùng chung nhừng thứ sau:

•' Dử liệu

• Thông điệp

• Hình ảnh
506

• Printers
• Fax machines
• Modems
• Other hardware resources
This list is constanly grow ing as new ways are found to share and
communicate by means of computers.

Types ol Networks
Networks, as mentioned previously, are simply based upon connected devices,
but the simplicity ends there. The scale of a network can range in size from twc
home computers to the millions of world-wide machines found on the Internet
The type of network within a limited area is known as a local area network
(LAN); the LAN grows into a wide area network (WAN). A LAN can be made
up of interconnected network segments. This is called an internetwork. Th<
M etropolitan Area Nework (MAN) is actually a connection of computer
regulated by local or state utility commisions. Companies needing to communicati
within a metroploitan area that contains public right-of-way can rely upon a se
of standards as set fcrth in IEEE 802.6 to obtain high-speed network connection
between buildings. A MAN, therefore, is really a WAN that merely relies upoi
a specific set of networking standards. An enterprise network can include LANs
MANs, or WANs. This type of network, however, interconnects network resource
regardless of the NOS (network operating system), geographical dispersior
cabling differences, protocol diversities, application differences, and so fortf
Today, Internet has found its way into nearly every company as both a source c
communication and a platform for global applications.
 507

• Máy in
• Mdy fax
0 •
K

• Modem
• Các tài nguyên phần cứng khác

Danh sách này không ngừng m ở rộng, do con người thường xuyên tìm ra
những cách thúc mới giúp chia sẻ thông tin và giao tiếp bằng phương tiện mày
tính.

Các loại mạng

Mạng, như đă d i cập iruớc đây, đom giãn chi dựa vào những thiết bị kết
nối với nhau, nhung g iờ đây phạm vi m ạng có th ể thay đ ố i từ hai m áy tính
gia đình cho tới hàng triệu m áy tính trên toàn th ế giới được tìm thấy trên
Internet. Kiểu m ạng m đy tính trong phạm vỉ m ột khu vực giớ i hạn gọi là m ạng
cục bộ (LAN); mạng cục bộ phái triển thành m ạng diện rộng (WAN). M ạng LAN
có thể cấu thành từ các p h á n đoạn mạng liên kết. Đó được gọi là liên m ạng.
M ạng vùng thành p h ố (M A N ) chính là nôi kết cùa các m áy tính dã dược hội
đồng chính p h ủ hay địa phương quỵ định. N hững công ty cần liên lạc với
khu vục thành p h ô ' lớn cố th ế phụ thuộc vào tập hợp chuẩn như đd ¿tược
thiết lập trong IE E E 802.6 nhằm nối kết m ạng với những tỏa cao ốc ở vận
tốc lớn. Vì vậy, M AN thật sự chính là m ạng WAN c h i phụ thuộc vào hệ
thống tiêu chuấn nôi m ạng cụ ¡hể. M ạng công ty có th ể gồm m ạng LAN,
MAN, hay WAN. Tuy nhiên loại m ạng nây kết n ô i các nguồn rài nguyên m ạng
không tính đến N O S (hệ điều hành m ạng), sự tdn ăm do vị trí địa lý, sự
khác biệt về cách n ô i cdp, tính đa dọng cùa giao thức, sự khác b iệt về ứng
dụnỉỊ v<ri c(ich thức trên v.r. Nị>ùy nay, Internet hầu như xuất hiện ừ tấ t cà
các công ty, vừa là nguồn thông tin, vừa là nền hệ ĩhống cho các trình ứng
dụng toàn cục.
508

Figure 11 A WAN can contain a number of interconnected LANs

t

Organizations implement networks primarily to share resources and enable

online communication. Resources include data, applications, and peripherals. A
peripheral is a device such as an external disk drive, printer, mouse, modem, or
joystick. Online communication includes sending messages back and forth, or
e-mail.
 509

LANA
IJ LAN C

d
Dl
J ■À

\
\

WAN 1

LAN B

Mnh 11 M ạng WAN có th ế chứa một s ố mạng LAN nối kết vởi nhau.

Những tổ chửc sử dụng m ạng chú yếu đ ể chia sẻ, dùng chung tài nguyên và
cho phép giao tiếp trự c tu yến . Tài nguyên gồm có d ữ liệu, trình ứng dụng, và
các th iết ngoại vi n h ư là ổ đĩa ngoài, m áy in, mouse, m odem , cần điều khiển,
v.v. Giao tiếp trục tuyến bao gồm gởi và nhận thông điệp, hoặc th ư điện tứ (gọi
tắt là e-maiỉ).
510

Networks can be used to standardize applications, such as a word processor,

to ensure that everyone on the network is using the same application and the
same version of that application. It is easier to know one application very well
than to try to learn four or five different applications. It is also easier to deal
with only one version of an application and to set up all computers in the same
manner.

Some businesses invest in networks because of e-mail and scheduling

programs. Managers can use these utilities to communicate quickly and
effectively with large numbers of people and to organize and schedule an
entire company far more easily than was previously possible.

Network Strategies
Two important and closely related aspects of networking that can be found
in any network type involve the manner in which users access and share
information. These two strategies are called client/server and peer-to-peer.
Both share a common ancestry in that they evolved from a move away from
the old model of computing found within mainframe and minicomputer
systems, in which a centralized computer containing many processor units and
massive file storage space provided processing power for a number of simple
keyboard/monitor workstations (dumb terminals). Users entered information via
the dum b terminal and that information was processed and stored on the
centralized computer.

In a peer-to-peer network, there are no dedicated servers or hierarchy among

the computers. All of the computers are equal and therefore are known as
peers. Normally, each computer functions as both a client and a server, and
there is no one asigned to be an administrator responsible for the entire
network. The user at each computer determines what data on their computer
gets shared on the network.
 511

Mạng có thế được dùng dể chuẩn hóa các ứng dụng, chẳng hạn chương trình
xứ lý văn bdn, nhằm bảo đdm rằng mọi người dùng trên mạng đều sử dụng cùng
phiên bdn của cùng ứng dựng. Hẳn nhiên, nắm vững một ứng dụng rỗ ràng sẻ
dễ dàng hơn là cố tìm hiểu 4, 5 ứng dụng khác nhau. Cũng s i dể dàng hơn nếu
chỉ làm việc với một$ phiên bản của ứng dụng và thiết đật máy ttnh theo cách
thức như nhau.
Một số doanh nghiệp đầu tư vào mạng máy tính do nhận thấy sự thuận lợi
cùa e-mail và các chương trình lập lịch biểu. Nhà quân lý có thể dùng những
tiện ích nàỵ để giao tiếp, truyền thông nhanh chóng và hiệu quả với rất nhiều
người, cũng như để tổ chức, sắp xếp toàn công ty một cách dễ dàng hơn hẳn
trước dây.

Các chiến thuật vé mạng

Hai lĩnh vực quan trọng liên quañ mật thiết với mạng có thế tìm thấy ở bất
kỳ một loại mạng nào chính lả cách thức người dùng mạng truy cập vâ chia sẻ
thông tin. Hai chiến thuật này gọi là mạng dựa vào máỵ khách/mdy phục vụ và
mạng ngang hàng. Cd hai chiến thuật đều cô chung một tổ tiên rồi từ dó chúng
biến hóa và íhodt khỏi mô hình điện toán cũ. Mô hình cữ này là hệ thống máy
tính mini và máy tính lớn trong đó máy tính trung tâm bao gồrạ nhiều bộ xử lý
và không gian lưu trử tập tin rất lớn cung cấp năng lực xử lý cho một số trạm
làm việc như bàn phím/monitor đơn giản ( thiết bị đầu cuối căm). Người dùng
mạng nhập thông íirĩ qua thiết bị đầu cuối câm và thông tin đó được đưa vào
xử lý và lưu trữ trong máy tính trung tâm.

Ở hệ thống mạng ngang hàng, không tồn tại bất kỳ máy phục vụ chuyên
dụng hoặc cấu trúc phân cấp giũa các máy tinh. Mọi máy tỉnh đều "binh đẳng "
và có vai trò như nhau. Thông íhm'mf», mỗi máy tính hoạt động với cô hai vai
trỏ máy khách và máy phục vụ, vì vậy không có máy nào được chi định chịu
trách nhiệm quản lý toàn bộ mạng. Người dùng ở từng máy tính tụ quyết định
dừ liệu nào trên mdy cùa họ sẽ được dùng chung trên mạng.
 Rggrt 12 Peer-to-peer networking lets users access resources on one anoth
computers in a relatively equal fashion

C lien t/serv er com p u tin g generally means connecting a single-u!

general-purpose workstation (client) to multiuser, general-purpose servers, with
processing load shared between both. The client requests services, and the sei
responds by providing the services.
 513

Hmh12 Nối mạng ngang hàng cho phép người dùng truy cập các nguồn tài
nguyên trên những máy tính khác.

Mô hình máy khách/máy phục vụ nói chung có nghĩa là kết nối máy trạm
(máy khách) một người dùng, với máy phục vụ đa năng nhiều người dùng, cùng
gánh nặng xử lý được chia sẻ giữa dôi bèn. Máy khách yêu cầu dịch vụ, và máy
phục vụ dáp ứng bằng cách cung cấp dịch vụ.
514

Client/Server

Figure 13 Client/server computing can transparently provide single or multipU

server.

What Are Protocol?

Protocols allow you to perform many protocols allow you to perform man;
tasks because they, in their most basic sense, are rules and procedures fo
communicating. They dictate the manner in which two machines communicati
over a network. When a computer requests a file from a file server, for example
both computers must agree upon a great number of rules such as the amount o
data to be passed between the workstation and the file server, the addressin
information for the packet carrying the information, the error-checking routin
used to ensure the information arrived successfully, and the timing procedures ser
to ensure that the packets carrying the information arrived in the nght order.

The best part about TCP/IP’s success on the Internet is that it has translate
to the world of LANs and WANs as well. When you install Windows 9Î
Windows NT, or virtually any other operating system, your basic, default protocc
is now TCP/IP. In this way. TCP/IP has become the lingua franca of networkinj
Everyone understands it.
*
 515

Nhiều máy phục vụ Một máy phục vụ

Ẽ ■r •
v>1

1s
mm
: »u

Mô hình máy khách/máy phục vụ

HỀnìl 13 B ố trí dừ liệu trên một máy phục vụ hoặc nhiều máy phục vụ.

Giao thúc là gi?

G iao thức cho p h ép bạn thực hiện n hiều tác vụ bài vể c ơ bán chú ng
là nhửng nguyên tấc và thù tục giao tiếp. Giao thức q u y ế t định cách thức
hai m á v tính giao tiếp qua mạng. Ví dụ khi m ột m á \ tính yêu cầu tập tin
từ m á y p h ụ c vụ tập tin, cá hoi p h á i thông n h ấ t với nhau n h iều nguyên tắc,
như khôi lượng diì liệu sẽ được chuyển giữa m á y trạm và m á y p h ụ c vụ tập
tin, thông tin dành cho gói dữ liệu, thủ tục kiểm lỗi n h ằ m b à o đdm thông
tin được chuyển thành công, và thù tục tính g iờ bào đảm g ó i m ang thông
tin đến đún g th ú tự.

Một phần thành công bậc nhất cùa TCP/IP trên mạng Internet là nó đã chuyển
dịch vào th ế giới mạng cục bộ và mạng diện rộng. Khi bạn cài Windows 98,
Windows N T hay bấi kỳ' hệ điều hành nào khác, giao thức mặc định hiện nay
là TCP/ỈP. Qua đó, TCP/IP trở thành ngôn ngữ chung. Mọi người ai cũng biết.
516

The entire technical operation of transmitting data over the network has to t
broken down into discrete systematic steps. At each step, certain actions take plac
which cannot take place at any other step. Each step has its own rules an
procedures, or protocol.

The steps must be carried out in a consistent order that is the same on ever
*

computer in the network. In the sending computer, these steps must be carrie
out from the top down. In the receiving machine, these steps must be carried 01

from the bottom up.

 517

Toán bộ hoạt động truyền dữ liệu trên mạng phdi được chia thành nhiều bước
riêng biệt có hệ thống. Ở mỗi bước, một số hoạt động nhất định si diễn ra và
không thế diin ra ở bất kỳ bước nào khác. Mỗỉ bước có những nguyên tắc và
giao thức rièrig.
Các bước phdi dược thục hiện theo một trình tự nhất quán giống nhau trên
mỗi máy tính mạng. Ở máy tính gởi, những bước này phải được thực hiện từ trên
xuống. Ở máy tính nhận, chúng phải được thực hiện từ dưới lèn.
518

NETWORKING WITH WINDOWS 98

Windows 98 improves manageability in the key areas of installation ar

configuration, diagnostic information, and the use of a common device driv<
model.

Windows 98 provides two utilities that can help. The System Informatic
Utility helps indentify hardware problems by providing a wealth of informatk
about the PC’s hardware configuration and resource conflicts, as well as a reco
of all dcvice drivers that are currently loaded and a detailed history of devii
changes and driver updates. The Dr. Watson utility program is designed to he
you understand software failures. Whenever an application fails. Dr. Wats<
creates a log file containing critical information about the program at the tim
of the crash.

One of the biggest hassles any system administrator faces when upgrading th<
organization to a new operating system is the task of locating the latest worki
device drivers to support the various hardware components installed on their PC

Relief may be just around the corner. Both Windows 98 and Windows I
5.0 support Microsoft’s new Win32 Driver Model. Device drivers that are writt
to the new specification will work with both operating systems.

Microsoft has worked hard to position Windows 98 as the platform of cho:

for the consumer market, while promoting Windows NT for corporate users a
mission-critical applications. In reality, Windows 98 is a very capable operati
system that is well-suited for use by both home and business users.
 519

NỐI MẠNG BẰNG WINDOWS 98

Windows 98 nâng cao khá năng quàn lý trong lĩnh vực c à i đặt, lập
cấu hình, thông tin chẩn đoán, và sứ dụn g mô hình trình đ iề u kh iến thiết
bị chung.

Windows 98 cung cấp hai trình tiện ích hữu dụng. System Information
Utility giúp nhận diện sự cô' p h ấ n cứng thông qua thông tin về cấu hình
phần cứng PC, xung đột tài nguyên, cứng với bấn ghi trình đ iều kh iến thiết
bị hiện đang nạp và chi tiết về thay đổi th iết bị c ũ n g n h ư cậ p n h ậ t trình
điều khiển. Trình tiện ích Dr. Watson g iú p bạn tìm h iểu h ư h ổ n g p h ầ n
mềm. M ỗi khi m ộ t trình ứng dụng bị sự cố, Dr. Watson sẻ tạ o tập tin nhật
ký chứa thông tin chương trình vào thời điểm x â y ra s ự cố.

Một trong những kh ổ di lớn nhất mà bất cứ người quàn trị hệ thống nào
cũng phải đổi mặt khi nâng cấp lên hệ điều hành mới là tác vụ định vị trình
điều khiển thiết bị mới nhất đ ể hỗ trợ thành phần phần cứng cài trên PC.

Nỗi vất vả giờ có lẽ đả chấm dứt. Windows 98 và Windows N T 5.0 đều hỗ

trợ Win32 D river M odel mới. Những trình điều khiển thiết bị nào được viết
cho đặc tính kỹ thuật mới sẽ làm việc với cả hai hệ điều hành.

Hăng M icrosoft định hướng Windows 98 là chọn lựa cho người tiêu dùng,
troiỉỉỊ klti iịuànỊì bá Windows N T cho người dùng côntỊ ĨỴ vờ nhữnẹ trình ihĩg
dụng có sứ m ạng quan trọng. Trong thực tế, Windows 98 là hệ điều hành
phù hợp cho người dùng tại gia lẫn người dùn g công tỵ.
520

There are better reasons for corporations to upgrade their operating systems
to Windows 98, such as lower training and support costs higher productivity.
Training costs are lower and employee productivity is higher in part because
employees that run Windows 98 on their home PCs are already familiar With the
user interface. Support costs are reduced as a result of such innovations as the
Win32 Driver Model, which allows you to use the same device drivers for both
Windows 98 and Windows NT.

One of the reasons that Windows 98 have been accepted so well in the
business environment is its integrated networking support. A PC running Windows
98 can participate on the corporate network as a client workstation with access
to network resources, no matter what operating system the network server are
running. It also has the ability to take on the role of a file or pnnt server, by
providing shared access to files and printers on the local PC.

In addition to the ease with which you can install and use the built-in
Windows 98 network client, there are many features that make it a viable option
when you consider how to connect your workstation to a network. If you install
Windows 98 on a Novel NetWare network, for example, and you choose to utilize
the built-in 32-bit client, you are able to take advantage of the following features:
high performance, no conventional memory footprint, auto-reconnect, packet burst
protocol support, client-side caching, plug and play, fully integrated with the
Windows 98 interface, graphical logon/logoff capability, user-level security using
"pass-through" bindery or NDS, point and print support.

Although some of these are specific to Novell NetWare networks, many are
present on all c o m p u te r n e tw o rk s , such as the n o -m em o ry fo o tp rin t,
auto-reconnect, client-side caching, Plug and PLay, Windows 98 integration,
protocol independence, and Point and Print services. Additionally, the Windows
98 client provides protection against aberrant Windows programs by running
within a protected memory space, away from other applications In this way, a
crashed program cannot affect your network connection within other programs.
 521

Có những lý do khiến cho cồng ty nâng cấp hệ điều hành lên Windows 98,
chẳng hạn nhu chi phí huấn luyện rẻ hơn mà năng suất thì cao hơn. Chi phí
huấn luyện thấp vâ năng suất cao một phần là do nhân viên chạy Windows 98
trên PC ở nhà đă quen thuộc vói giao diện người dùng này. Chi phí hỗ trợ gidm
là do những đổi mới như Win32 Driver Model cho phép bạn dùng chung trình
điều khiển thiết bị cho Windows 98 và Windows NT.
Một lý do khiến người ta chấp nhận W indows 98 trong môi trường thương
mại là tính hỗ trợ mạng hợp nhất cùa nó. PC chạy Windows 98 có thể nhập
mạng cồng ty với tư cách là trạm làm việc có quyền truy nhập tài nguyên mạng,
bất luận mày p h ụ c vụ chạy hệ điều hành nào. N ó còn có khả năng nắm vai trỏ
là m áy phục vụ tập tin hay m áy phục vụ ỉn, cung cấp truy nhập dùng chung
tập tin và m áy in trên PC cục bộ.

N goài tính thuận tiện cài đặt và sử dụng phần m ềm m áy khách m ạng W indows
98 cài sẵn, còn có nhiều đặc tín h biển nó thành chọn lựa hợp lý khi bạn xem
xét cách nối m áy trạm với m ạng . Giả dụ bạn cài W indows 98 trên m ạng N ovell
N etW are và chọn phần mềm m áy khách 32 bit cài sẵn, bạn có th ể tận dụng nhửng
đặc tính sau: hiệu suất thi hành cao, không có fo o tp rin t bộ n h ớ qui ước, tự động
nối lại, hỗ trợ giao thức truyền từng gói dữ liệu, lưu tạm bên cạnh phần mềm
m áy khách, cắm -xài, hợp nhất hoàn toàn với giao diện W indows 98, khả năng
đăng nhập / đũng x u ấ t đồ họa, bào m ật cấp độ người dùng bằng N D S hay bindery
"đi qua", hỗ trợ P oint and P rint (trỏ - in).

M ặc dù m ột s ố đặc tính trên dành riêng cho m ạng N ovell N etW are song phần
nhiều có m ặt trên tất cà m ạng m áy tính, chẳng hạn n h ư tự động dò lại, tụ động
nối lại lưu tạm bên cạnh phần m ềm m áy khách, cắm -xài, hợp nhất W indow s 98,
độc lập giao thức, và Point and Print (trỏ - in). N goài ra, phần m ềm m áy khách
W indows 98 còn đấy lùi các chương trình W indows khác thường tránh xa chương
trình úng dụng khác bằng cách chạy không gian n h ớ được bảo vệ. Theo cách
này, chương trình bị sự c ố sẻ không ảnh hưởng đến nối kết m ạng trong những
chương trình khác.
522

A second advantage, aside from excellent network OS integration, is that th<

Windows 98 network client has the ability to simultaneously load multiple driver
through NDIS.

This is a trait common to many network clients. However, such a task is madi
easy with the Windows 98 client. If you want to switch between ODI and NDIJ
drivers, or if you want to load TCP/IP instead of IPX protocol, you can simpl;
specify such through a Windows 98 Control Panel. Through the same panel, yoi
can even choose to load them simultaneously. To activate these changes, you thei
reboot the computer. That’s it. You will not have to modify the PROTOCOL.IN
or NET.CFG files again.
 523

Ngoài khá năng hợp nhất hệ điều hành mạng tuyệt vời, phần mềm máy khách
mạng Windows 98 còn khả năng nạp đồng thời nhiều trinh điều khiển thông qua
NDIS.

Đây là nét chung cho nhiều phần mềm m áy khách mạng. Nhưng với phần
mềm mấy khách W indows 98, tác vụ như th ế thực hiện rất dễ dâng. N ếu muốn
chuyển đổi qua lại giữa trình điều khiển ODỈ vả NDỈS, hoặc giả muốn nạp
TCP/ỈP thay cho giao thức IPX, bạn cố th ể quy định thống qua C ontrol Panel
trong Windows 98. Thậm chí bạn có th ể chọn nạp đồng thời. Đ ể kích hoạt
nhũng thay đổi này, bạn tái khở i động máy tính. T h ế đổ, bạn khỏi phdi sửa đổi
tập tin P RO TO C O LIN I hay NET. CFG.
524

NETWORKING WITH WINDOWS NT

The Microsoft Windows NT operating system was designed and built with
fully integrated networking capabilities. These networking capabilities differentiate
Windows NT from other operating systems, such as MS-DOS, OS/2, and UNIX,
in which network capabilities are installed separately from the core operating
system.

The Windows NT operating system is an SMP (symmetric multiprocessing)

system. Multitasking and multiprocessing are closely related terms that are easily
confused. Multitasking is an operating-system technique for sharing a single
processor among multiple th re a d s of execution. Multiprocessing refers to
computers with more than one processor. A multiprocessing computer can execute
multiple threads simultaneously, one thread for each processor in the computer.
A multitasking operating system only appears to execute multiple threads at the
same time; a multiprocessing operating system actually does so.

In modern operating systems, applications are kept separate from the

operating system itself. The operating-system code runs in a priv ileg ed
processor mode known as the kernel, and has access to system data and
hardware. Applications run in a nonprivileged processor mode known as user
mode, and have limited access to system data and hardware through a set of
tightly controlled APIs.

One of the design goals of the Windows NT operating system was to keep
th e base o p e ra tin g system as small and efficient as possible. This was
accomplished by allowing only those functions that could not reasonably be
performed elsewhere to remain in the base operating system. The functionality that
was pushed out of the kernel ended up in a set of nonprivileged servers known
as the protected subsystems. The protected subsystems provide the traditional,
operating-system support to applications through a feature-rrch set of APIs
 525

NÕI MẠNG BÂNG WINDOWS NT

m

H ệ đ iều hành M ic ro so ft W indow s N T dã dư ợ c th iế t k ế và x â y dự ng với

những tính năng về m ạ n g dượ c hợp n h ấ t hoàn toàn. N h ữ n g tính năng m ạng
n d y p h â n b iệ t W in d o w s N T vớ i c đ c hệ đ iể u h à n h k h đ c, c h ẳ n g h ạ n n h ư
M S-D O S, O S/2, vâ UNIX, hơi tính nũng m ạng được c à i đ ặ t riêng với hệ
đ iều hành tru n g tâm.

Hệ điều hành W indows N T là một hệ đa xử lý đối xúng (SMP). Đa nhiệm và

đa xử lý là hai thuật ngữ liên quan chặt chẽ với nhau và dễ gây nhầm lẫn. Đa
nhiệm là m ột kỹ thuật của hệ điều hành dùng d ể chia sẻ mộ! bộ xứ lý cho nhiều
tuyến thi hành. Đa x ử lý úm chỉ những m áy tính có từ hai bộ xử ỉý trở lẻn.
M áy tính đa x ử lý có th ể thi hành cùng lúc nhiều tuyến, m ỗi tuyến cho m ột bộ
xứ lý trong m áy tính. M ột hệ điều hành đa nhiệm chi có vẻ như đang thì hành
đồng thời nhiều tuyến thi hành, trong khi hệ điều hành đa x ử lý thực sự làm như
vậy.

Trong hệ điều hành hiện đại. trình úng dụng được tách khỏi bản thân hệ điều
hành. M ã hệ điều hành chạy trong m ột c h ế độ bộ x ứ lý có đặc quyền được gọi
là nhân, có quyền truy cập phần cứng và dử liệu hệ thống. Các trình úng dụng
chạy trong c h ế độ bộ xử lý không có đặc quyền được gọi là c h ế độ người dùng,
và có quyền truy cập giới hạn đến phần cứng và dữ liệu hệ thống thông qua
m ột tập hợp A P I được kiểm soát chặt chẽ.

M ột trong những m ục tiêu thiết k ế của hệ điều hành Windows N T là giữ chu
hệ điều h à n h cơ s ở càng nhỏ và hiệu quá càng tốt. Điều này đưvc thực hiện
bằng cách ch i cho phép giữ lại những chúc năng nào không th ể thi hành m ột
cách hợp lý ở noi khác trong hệ điều hành cơ sở. Chức năng náo bị đấy ra khỏi
nhân và kết thúc ở m ột t ổ hợp m áy phục vụ không có đặc quyền được gọi là hệ
con được bảo vệ. Hệ con được bảo vệ cung cấp khá năng hỗ trợ hệ điểu hành
truyền thống cho trình ứng dụng thông qua m ột tô’ hợp A P I có nhiều đặc tính.
526
This design results in a very stable base operating system. Enhancements occur
at the protected subsystem level. New protected subsystems can even be added
without modification to either the base operating system or the other existing
protected subsystems.
Networking software must perform a wide range of functions to enable
communications among computers. To reduce the design complexity of a network,
these functions are organized into groups, which are then allocated to a series of
layers. The purpose of each layer is to offer services to the other layers, shielding
the layers from the detail of how the offered services are actually implemented.
The services provided by a particular layer are a product of the network functions
allocated to that layer and are usually built upon services offered by other layers.
The design of the set of layers and of how they function with each other
constitutes a network architecture.

MS-DOS')
— Ĩ J

CntvdmJ

POSlX OS/2 ] r Secunty i

[subsystem w
J~
w ,n 3 2
subsystem subsystem suosystenj
h
UserếẨoơe
Kernel Mode
• 0

±_1
Executive Services
System Services
1 ---------------- 1 ■
to Manager 1 5
I i
Cache I
____ : Security Local Vrtual vVfioo» Manager
Manager I OOjec! ■ Reierence Process
— — ■ *
Procedure Mener, W N 3W SYSr
; Manage't Manage*
File System I Call Facility Manager1
Drivers I 1
I t. ; 1
» 1 ______i
Network 1----- ------- -
Dr vers •I Gracftc
Microkernel Devce
Hardware r Dnvtrs
i: Devce Drivers I Î
Hardware Abstraction Layer (HAL)
• »

t
t
Hardware
j
Figure 14 Windows NT operating system architecture
 527

Thiết kế này tạo nên một hệ điều hành cơ sở rất bền vững. Việc mở rộng
tính nâng xdy ra ở cấp độ hệ con được báo vệ. Thậm chí có thế bổ sung hệ con
dược bảo vệ mới mà không phải sửa đổi hệ điều hành cơ sở hoặc các hệ con
dược bảo vệ hiện có.
Phần mềm nối mạng phái thực hiện rất nhiều chức nâng khác nhau nhằm
cho phép truyền thông giừa các máy tính. Để giảm bớt sự phúc tạp của kiến trúc
mạng, các chức năng này được tổ chức thành nhóm, sau đó được phán phối đến
một loạt các tầng. Mục đích cùa mỗi tầng là cung cấp dịch vụ cho tầng khác,
không cho chúng biết được chi tiết các dịch vụ này thực sự được thực thi ra sao.
Dịch vụ do một tầng cụ thể cung cấp là sản phẩm của các chức năng mạng
được phân phối cho tầng đô và thường được xây dựng dựa trên những dịch vụ
do tầng khác cung cấp. Thiết kế của tổ hợp tầng và cách thức chúng hoạt động
với nhau tạo thành kiến trúc mạng.

V
Win 16
M
)
J

[ MS-DOS )

( NTVDM )

ị ị ___________ị ____________________ Kernel Mode

Executive Services
System Services
Ị
1
ft
I/O Manager
Cache Window Manager
Security Local Virtual
Manager Object Process (WIN32KSYS)
Reference Procedure Memory
Manager Manager
File System Monitor Call Faality Manager
Drivers f

1
■
Network L

Drivers Graphic
Microkernel Dev**
Hardware Drivers
Device Drivers Hardware Abstraction Layer (HAL)

HMl 14 Kiến trúc hệ điểu hành Windows NT.

528

Communication between layers within a computer is handled differently froi

com m unication between two com puters. The layers w ithin a compute
communicate with each other using vertical interfaces. The layers on differei
computers communicate with their counterparts using protocols.

When two computers transmit data over the network, one is a transmitting (
sending computer and one is a receiving computer. Data is passed in frame
which are messages broken into smaller units with transport headers attached. T
understand how frames are transferred through a network, we need to look at bol
ends of the transfer process: transmitting and receiving.

Data frames are formed whenever the sending computer initiates arequest f<
communication. Frame formation begins at the highest layer and continues dow
through each successive layer. The protocol at each layer adds control informatic
(in the form of headers and trailers) to the data that was passed down from tl
layer above. The frame is then passed to the layer below according to l\
definition of the interface. Eventually, the data passes through all layers of tl
protocol stack and is transmitted onto the network media.

At the receiving end, the frame is passed from the lower layers to the high
layers in accordance with the definition of the interfaces. The protocol at eac
layer interprets only the information contained in the headers and trailers that we
placed there by its peer on the transmitting end. The protocol considers the re
of the frame to be the data unit, which it is responsible for delivering to tl
layer above it.

A significant difference between the Windows NT operating system and oth

operating systems is that the networking capabilities were built into the syste
from the the ground up. With MS-DOS, Windows 3.x, and OS/2, networking w
added to the operating system.
 529

Hoạt dộng giao tiếp giữa các tầng trong một máy tính được xứ lý khác
với truyền thông giữa hai máy tính. Các tầng trong một máy tính giao
tiếp với nhau thõng qua giao diện dọc. Tầng trên những mdy tính khác
nhau giao tiếp với tẩng tương ứng thông qua giao thức.

Khi hai máy tính truyền dữ liệu ngang qua mạng, một máy là máy truyền hay
máy gởi, còn máy kia là máy tính nhận. Dữ liệu được chuyển đi trong khung
dừ liệu, nhũng thông diệp được chia nhỏ và gắn đoạn đầu vào. Để tìm hiểu cách
thức vận chuyển khung dừ liệu qua mạng, chúng ta cần xem xét cả hai đầu cùa
tiến trình chuyển tdỉ: truyền và nhận.

Khung dữ liệu được hình thành bất cứ khi nào máy tính gởi khởi xướng một
yêu cầu giao tiếp. Khung dữ liệu định hình bắt đầu tại tầng cao nhất và tiếp
tục chuyển xuống từng tầng kế tiếp. Giao thúc ở mỗi tầng bổ sung thông tin điều
khiển (dưới hình thức đoạn đầu (header) và đoạn cuối vào dừ liệu vốn được
chuyển từ tầng trên xuống. Sau dó dữ liệu được chuyển xuống tầng dưới theo
quy định của giao diện. Cuối cùng, dử liệu đi qua tất cd các tầng cùa chồng
giao thức và được truyền lên phương tiện mạng.
Tại đẩu nhận, khung dữ liệu được chuyển từ tầng thấp nhất đến tầng cao
nhất theo đúng giới hạn của giao diện. Giao thức tại mỗi tầng chi phiên dịch
thông tin chứa trong đoạn đầu và đoạn cuối do tầng đối tác' của nó tại máy
tinh truyền đặt váo. Giao thức xem phần còn lại của khung dữ liệu là đom vị
dừ liệu mà nó có trách nhiệm chuyển lên tầng trên.

Một khác biệt quan trọng giữa hệ điều hành \Vindows NT so với những hệ
điều hành khúc là các tính năng mạng được cài sẵn trong hệ thống ngay từ nền
íánỉỊ. Với MS-DOS. Windows 3.X. và OS/2. chức năng nấi mọnq đirợc bổ sung
vào hệ điều hành.
530

By providing both client and server capabilities, i computer runnin

Windows NT Server or Windows NT Workstation can be either a client c
serv er in e ith e r a distributed-application environm ent or a peer-to-pee
networking environment.

Besides allowing connections a LAN Manager, LAN Server, and MS-N<

servers, the Windows NT Redirector can coexist with redirectors for oth<
networks, such as Novel NetWare and Banyan VINES.

While Windows NT includes integrated networking, its open design provide

transparent access to other networks. For example, a computer running Window
NT Server can concurrently access files stored on Windows NT and NetWai
servers.

Microsoft included security as part of the initial design specifications fc

Windows NT. The security model includes components to control who access«
which objects (such as files and shared printers), which action an individual us<
can take on an object (such as write access to a file), and which events are auditei

Security over a Windows NT network incorporates domains a n d tru:

relationships to provide the most secure networking operating system available

Security over a Windows NT network in eludes:

• Logon processes, which accept logon requests from users. These inclut
the initial interactive logon, which displays the initial logon dialog box
the user, and remote logon processes, which allow access by remote use
to a Windows NT server process.
• Local Security A uthority (LSA), which ensures that the user h;
permission to access the system. This component is the center of tl
Windows NT security subsystem. It generates access tokens, manages tl
local security policy, and provides interactive user authentication service
LSA also controls audit policy and logs the audit messages generated I
the Security Reference Monitor.
 531

Bàng cđch cung cấp cả khd năng máy phục vụ lẫn khả năng máy khách, mày
tính chạy Windows NT Server hoặc Windows NT Workstation có thể hoặc là máy
khách hoặc là máy phục vụ trong môi trường ứng dụng phân tán hay môi trường
mạng ngang hàng.
Bên cạnh việc cho phép kết nối với LAN Manager, LAN Server, và máy phục
vụ MS‘Net, Windows NT Redirector có thế cùng tổn tại với bộ đổi hướng cùa
mạng khác, như Novell NetWare và Banyan VINES.
Mặc dù Windows NT h i trợ khd nũng nối mạng tích hỷp, nhưng thiết kế mà
cứa nó cung cấp hoạt động truy cập đến các mạng khác.. Ví dụ, máy tínhchạy
Windows NT Server có thế truy cập tập tin trên máy phục vụ Windows NT và
máy phục vụ NetWare cùng ỉúc.
Microsoft xem mồ hình bảo mật lù một phần cùa tiêu chuấn thiết kế ban đầu
cho mạng Windows NT. Mô hỉnh bảo mật bao gồm các thành phần dùng đế chi
phối người nào truy cập đỗi tượng nào (ví dụ, tập tin, và giao diện in dùng
chung), một người dùng cứ thể có thể thực hiện hành động nào trên đối tượng
(ví dụ, ghi vào tập tin), và nhừng sự kiện nào sẻ được kiểm toán.
Mô hình báo mật trên mụng Windows NT hợp nhất các vùng và quan hệ
úy quyền nhầm cung cấp một hệ điều hành an toàn nhất hiện có.
Mô hình báo mật Windows NT bao gồm:
• Các quy trinh đảng nhập tiếp nhận yêu cầu đăng nhập của người dàng.
Quy trình đãng nhập bao gồm đăng nhập tương tác và đảng nhập từ xa.
Đăng nhập tương tác hiển thị hộp thoại đăng nhập ban đầu trước nguời
dùng. Đăng nhập từ xa cho phép người dùng ở xa truy cập một quy trình
cứa máy phục vụ Windows NT.
• Local Security Authority (LSA), đảm bảo cho người dùng có quyền truy
cập hệ thống. Thành phần này là trung tâm cứa hệ con bảo mật Windows
fỉĩ. Nó tạo th i bài truy cập, quản lý chinh sách bảo mật cục bộ, và cung
cấp dịch vụ phê chuẩn người dùng cô tính tương tác. LSA còn kiểm soát
cỊịính sách kiểm toán và ghi nhật ký các thông điệp kiểm toán do Security
Reference Monitor tạo ra.
532
• Security Account Manager (SAM), also known as the directory database
which maintains the user-accounts database. This database contain;
information for all user accounts and group accounts. SAM provides use
validation services, which are used by LSA.
• Security Reference Monitor, which checks that the user has permissioi
to access an object and perform whatever action the user is attempting
This component enforces the access validation and audit generation policy
defined by LSA. It provides services to both kernel and user modes t<
ensure the users and processes attempting access to an object have thi
necessary permissions. This component also generates audit messages whei
appropriate.

Logon
process
I
Security Account
Manager
X User accounts
rtataha^p

Security policy
Win32 application
database

Audit Authentication Other environmental

log ♦ subsysJems

User mode
t Local Security
Authority
X Win32
subsystem
Ĩ

Kernel mode Security Audit

policy messages

—T ~ *" - — "—nr "

. . . . . . V ; ề .

Access
vattãon
KßM
ctoCHng

Figure 15 Windows NT Secunty Components.

 533

• Security Account Manager (SAM), còn có íên lả cơ sở dử liệu thư m ục,

cô nhiệm vụ duy trì cơ sở dữ liệu tài khoản người dùng . Cơ sở dừ liệu
này chứa thông tin dành cho mọi tài khodn người dùng và tài khoản nhóm.
SAM cung cấp dịch vụ phê chuấn người dùng dược LSA sử dung.
• Security Reference Monitor, kiểm tra xem người dùng có quyềì truy cập
đối tượng hay không, và thi hành bất kỳ hành động nào mà người dùng
này đang nỗ lực thực hiện. Security Reference M onitor áp đặt thực thi
chính sách kiểm toàn và phê chuấn yêu cầu truy cập do LSA định rỏ. Nó
cung cấp dịch vụ cho cả c h ế độ Kgười dùng lẫn c h ế độ nhân nhằm đảm
bảo cho người dùng và những quy trình đang nỗ lực truy cập đến đối
tượrig có được quyền truy cập cần thiết. Thành phần này còn tạo thông
điệp kiểm toán khi cần.

Security Account User accounts

Manager database

Security policy
database

Authentication Other environmental

subsystems
Local Security Win32 J
Authority subsystem
User mode

HM I 1 6 Các thành phần cùa mô hình bào mật Windo\vs NT.

534

A domain in Windows NT Server is a logical grouping of network serve

and other computers that share common security and user-account infbrmatio
Within domains, administrators create one user account for each user. Users th<
log on to the domain, not to individual servers in the domain.

Windows NT Server directory services provide security across multip

domains through trust relationships. A trust relationship is a link that combin
two domains into one administrative unit that can authorize access to resourc
on both domains. There are two types of trust relationships: one-way tru
relationship and two-way trust relationship.

Each computer running Windows NT Workstation and Windows NT Sen

that participates in a domain has its own account in the directory database, call
a computer account. A computer account is created when the computer is fi
identified to the domain (rather than to a workgroup) during network setup
installation or when the administrator uses Server Manager to define the compu
account.
 535

Vùng trohg Windows NT Server là nhóm logic bao gồm các máy phục vụ
mạng vá máy tính khác, thường dùng chung thông tin về tài khodn người dùng
vá thông tin bdo mật. Trong phạm vi vùng, nhà qudn trị tạo tài khoản người
dùng cho mỗi người dùng. Sau đó người dùng đăng nhập vùng, không phdỉ đăng
nhập từng máy phục vụ cá thể trong vùng.
Dịch vụ thư mục Windows NT Server cung cấp cơ chế bảo mật ngang
qua nhiểu vùng thông qua quan hệ ủy quyền. Quan hệ Uy quyền là sự liên
kết hai vùng dể hình thành một đơn vị quán trị có thẩm quyền truy cập tài
nguyên trên cd hai vùng. Có hai loại quan hệ ủy quyền: quan hệ ủy quyền
một chiều và quan hệ ủy quyên hai chiểu.
Mỏi máy tính chạy Windows ATT Workstation và Windows NT Server tham gia
vùng đều có tài khoản riêng trong cơ sở dữ liệu thư mục, được gọi là tài khoản
máy tinh. Tài khoản máy tính được tạo ra khi mấy tính lần đàu tiên được nhận
diện trước vùng (không phdi trước nhóm làm việc) trong suốt quá trình thiết đặt
mạng, hoặc khi nhà quán trị dùng Server Manager định rỗ tài khoản máy tính.
536

NETWORKING WITH WINDOWS 2000

Microsoft Windows 2000 Professional provides a desktop operating system thi

is reliable and easy to install, use, and maintain, regardless of the type of netwoi
in which it is deployed. Using Windows 2000 Professional with Microso
Windows 2000 Server greatly extends the level of support that you can provic
to your users. It allows you to centrally deploy and manage the operating systen
it provides a stronger sercurity and networking infrastructure; and it extern
interoperability with other environments such as Novell NetWare and UNIX.

With Internet Explorer 5 built in, Internet connection sharing, and suppo
for Dynamic HTML (DHTML) and DHTML Behaviors in Internet Explorer
Windows 2000 Professional is Internet-ready. Windows 2000 Professional offe
users an easy way to connect and work on the Internet, whether at the offic
at home, or even offline. Internet Explorer 5 is designed to save time on tasl
users do most often: searching and keeping track of information, whether i
their hard disk, an intranet, or the Internet.

W indow s 2000 Professional has stronger local and network securi

compared to Windows NT Workstation 4.0 and Windows 95 or Windows S
It supports security over public networks by using a public key securi
infrastructure. This allows users to authenticate the origin of information th
receive. It also allows for secure Internet connections and transactions.

You can now more easily create a virtual private netw ork to secure
connect computers over the Internet. Windows 2000 Professional supports I
following scalable security technologies: Kerberos v5 protocol, smart c<
authentication, public key cryptography, and Internet Protocol security (IPSe
 537

NÓI MẠNG BẰNG WINDOWS 2000

m

Microsoft Windows 2000 Professional là hệ điều hành dáng tin cậy, dễ

cài đặt, và sử dụng, bất kể triển khai trên loại mạng nào. Bằng cách kết
hợp Windows 2000 Professional với Microsoft Windows 2000 Server, bạn
9

CÓ thể mở rộng mức độ hổ trợ ra rất nhiều. Nó cho phép bạn triển khai
vd qudn lý hệ điều hành một cdch tập trung; cung cếp c ơ sở hạ tầng mạng
vâ bdo mật mạnh hơn; đồng thời mở rộng khả năng liên kết hoạt động với
các môi trường khác như Novell NetWare và UNIX.
Một khi dã cài sẵn Internet Explorer 5, dùng chung nôi kết mạng Internet,
hỗ trợ Dynamic HTML (DHTML) và DHTML Behaviors trong Internet Explorer
5, thì xem như Windows 2000 Professional đđ sẵn sàng hòa mạng Internet.
Windows 2000 Professional cho phép người dùng nối kết và làm việc dễ dàng
trên mạng Internet, bất kể họ ở văn phòng, ở nhà, hay thậm chí đã ngưng kết
nối mạng. Internet Explorer 5 tiết kiệm thời gian thực hiện những tác vụ thường
làm: rà soái vâ theo dỗi thông tin, bất luận chứng trên đĩa cứng, trên mạng
Intranet hay trên mạng Internet.
Windows 2000 Professional có cơ chế bdo mật mạng mạnh hơn so với
Windows NT Workstation 4.0 và Windows 95 hoặc Windows 98. Nó hỗ trợ bảo
mật qua mạng công cộng thông qua cơ sở hạ tầng bảo mật khóa công. Việc này
cho phép người dùng chứng thực nguồn gốc thông tin mà họ nhận. Nó còn cung
cấp giao dịch và nối kết mạng Internet an toàn.

Hiện nay bạn có thể lập dễ dàng mạng riêng ảo để nối an toàn với máy tính
qua mạng Internet. Windows 2000 Professional hỗ trợ những công nghệ bảo mật
sạụ: giao thức Kerberos v5. chứng thực card thông minh, thuật mă hóa khóa
công, và Internet Protocol security ịlPSec).
538
Windows 2000 provides security through authentication and authorization.
Authentication ensures that users are who they claim to be. After a user's identity
has been authenticated, that user is authorized to use network resources.
Authorization is made possible by access control which uses permissions on any
resource such as file systems, network files, and print shares.
Authentication is the first part of the Windows 2000 security model.
Authentication confirms users are who they claim to be. Authentication can be
completed in a variety of ways and provide a range of benefits. Windows 2000
authentication enables single sign-on to all network resources. With single si|n-on,
a user can log on to the client computer once, using a single password or smart
card, and authenticate to any computer in the domain. Authentication in Windows
2000 is implemented by using the Kerberos v5 protocol, NTLM authentication,
or the Windows NT logon feature for Windows NT 4.0 domains.
After users have been authenticated, they are granted authorization which is
implemented using access control. A user who has authenticated and attempts to
access a resource, such as a network file, is permitted to do so based on the
permissions attached to the resource, such as read-only or read/write. Permissions
implement access control in Windows 2000. You can view permissions on the
Security tab of the property sheet of a file or folder. The list contains the names
of user groups that have access to the object.

Windows 2000 includes a public key infrastructure (PKI) that can support
a wide range of public key information security needs. A public key infrastructure
provides the framework of services, technology, protocols, and standards that
enable you to deploy and manage a strong and scalable information security
system based on public key technology. The basic components of a public key
infrastructure include digital certificates, certificate revocation lists, and
certification authorities. Before public key cryptography can be widely used and
easily managed on public networks, a public key infrastructure must be in place.
Without a public key infrastructure, public key technology is not generally suitable
for large-scale enterprise deployment.
 539

Windows 2000 cung cấp bdo mật thông qua chứng thực và p h i ehuấn.
Chứng thực bdo đdm danh tính Cìla người dùng đa được chứng thực, người
dùng đổ được phép khai thdc tài nguyên mạng. Bộ phận điều khiến truy
cập s i phê chuẩn quyin truy cập tài nguyên nhu hệ thông tập tin, tập tin
mạng, vd thư mục in dùng chung.
Chứng thực là phần đầu trong mồ hình báo mật của Windows 2000. Chúng
thực xúc nhận danh tính của người dùng. Có thể chứng thực theo nhiều cách và
mang lại nhiều lợi ích. Chứng thục Windows 2000 cho phép bạn đăng ký tất cả
tài nguyên mạng. Thông qua đăng ký, người dùng có thể đảng nhập máy khách
một lần duy nhất bằng mật mả hoặc card thông minh, rồi chứng thực máy tính
bất kỳ trong vùng. Chửng thực trong Windows 2000 được thực hiện qua giao thức
Kerberos v5, chứng thực NTLM, hoặc đặc tính đãng nhập Windows NT cho vùng
Windows NT 4.0.
Sau khi người dùng được chứng thực, họ sẽ nhận phê chuẩn qua bộ phận
điểu khiển truy cộp. Người được phê chuẩn và đang tìm cách truy cập tài
nguyên, như tập tin mạng, sẽ dược phép lâm thế dựa trên các quyền truy cập
tài nguyên như chỉ đọc hoặc đọc/ghi. Cđc quyền truy cập sẽ thi hành điếu
khiến truy cập trong Windows 2000. Bạn xem cđc quyền truy cập trên tab
Security trong trang thuộc tính tập tin hoặc thư mục. Danh sách này ghi tin
nhóm người dùng truy cập đôĩ tượng.
Windows 2000 có cơ sở hạ tầng khóa cồng hỗ trợ nhiều yêu cẩu bdo mật
thông tin khóa công. Cơ sở hạ tầng khóa cỗng là khung sườn về dịch vụ, cồng
nghệ, giao thức, và tiêu chuẩn cho phép bạn triển khai, qudn lý hệ thống thông
tin mạnh dựa trên công nghệ khóa công. Những thành phẩn cơ bản của cơ sở
hạ tầng khóa công là chứng nhận kỹ thuật số, danh sách hủy bỏ chứng nhận,
và thẩm quyền clỉihìỊỊ nhận. Truth' khi ihiỊỊ dụng và quàn lý thuật mã hóa khóa
công trên mạng công cộng, bạn phải có cơ sở hạ tầng khóa công đâu ra đó.
Không có cơ sở hạ tầng khóa công, công nghệ khóa công sẽ không phù hợp
cho triển khai trên quy mô lớn.
540

Public key security in Windows 2000 is based on tndustry-ctandmrd public

key technologies, such as the Diffie-Hellman Key Agreement algorithm, the RSA
public key algorithms developed by RSA Data Security, and the Digital Signature
Algorithm. Windows 2000 security also makes use of the industry-standard, X.509
version 3 digital certificates. Many Windows 2000 security features use public key
technology as well as certificates to provide auth en ticatio n , integrity,
confidentiality, and nonrepudiation for network and information security.

The Microsoft Windows 2000 Professional Network and Dial-up Connections

feature provides connectivity to local and remote networking resources, as well
as Internet resources. Network and Dial-up Connections improves upon the dial-up
networking functionality in Microsoft Windows 98 and Microsoft Windows NT
version 4.0 by providing improved autoconfiguration of networking components
and devices, and a single folder in which to configure all networking options.
Tools, such as local Group Policy and Connection Manager, can assist you in
managing connections in your enterprise.
9

All of the connections that appear in the Network and Dial-up Connections
•folder contain a set of features that you can use to create a link between your
computer, and another computer or network. These features are used to establish
end-to-end connectivity, and, for those connections configured for remote access,
to define authentication negotiation and data encryption rules.
You can configure your dial-up, virtual private network (VPN), and direct
connections to enforce various levels of password authentication and data
encryption. Authentication methods range from unencrypted to custom, such as
the Extensible Authentication Protocol (EAP). EAP provides flexible support for
a wide range of authentication methods, including smart cards, certificates,
one-time passwords, and public keys. You can also specify the type of data
encryption, depending on the type of authentication protocol (MS-CHAP or
EAP-TLS) that you choose. Finally, if allowed by your system administrator, you
can configure callback options to save telephone charges, and to increase dial-up
security.
 541

Bdo mật khóa cồng trong Windows 2000, dựa trên công nghệ khóa công
chuẩn cồng nghiệp, chẩng hạn như thuật toán Diffie-Hellman Key Agreement,
thuật toán khóa công RSA của RSA Data Security và Digital Signature Algorithm.
Bảo mật Windows 2000 còn tận dụng chứng nhận kỹ thuật số X.509 phiên bản
3 đúng chuẩn công nghiệp. Nhiều dặc tính bảo mật Windows 2000 áp dụng công
nghệ khóa công cũng nhu chứng nhận để cung cấp chứng thực, tính toàn vẹn,
độ bí mật, và không khước từ cho bảo mật thông tin và mạng.
Đặc tính Network and Dial-up Connections trong Microsoft Windows 2000
0

Professional cung cấp khả nũng nồi kết tài nguyên mọng cục bộ và mạng
từ xa cùng với tài nguyên mạng Internet. Network and Dial-up Connections
đđ cdi tiên chức năng mạng quay sô ' trong M icrosoft Windows 98 vd
Microsoft Windows NT 4.0 bằng cách tự động lập cấu hình thiết bị và thành
phẩn mạng, cùng thư mục lập cấu hình mọi tủy chọn mạng. Những công cụ,
như Group Policy và Connection Manager cục bộ, có thể giúp bạn quản lý
cdc nối kết trong công ty.
Mọi nối kết hiển thị trong thư mục Network and Dial-up Connections đều
chứa tập hợp đặc tinh tạo liên kết giữa máy tính cùa bạn với mấy tính hoặc
mạng khác. Những đặc tinh này thiết lập nối kết giữa hai đầu, và đồi với
nôi kết truy cập từ xa thì quy định cdc nguyên tắc mã hóa dử liệu và thương
lượng chứng thực.

Bạn lập cấu hình nối kết quay số, nối kết mạng riêng ảo, và nối kết trực
tiếp để thực thi các cấp độ mã hóa dữ liệu và chứng thực mật mã. Phương
pháp chứng thực từ chưa mã hóa đến tùy biến, chẳng hạn như Extensible
Authentication Protocol (EAP). EAP tỏ ra linh hoạt trong hỗ trợ các phương
pháp chứng thực, bao gom card thông minh, chứng nhận, mật mã dùng một
lần, và khóa công. Hơn nữa, bạn có thể định loại má hóa dử liệu tùy theo
loại giao thức chúng thực (MS-CHAP hay EAP-TLS) mà bạn chọn. Sau cùng,
nếu được nhà quản trị hệ thống cho phép, bạn có thể lập cấu hình tùy chọn
gọi lại hầu tiết kiệm cước phí điện thoại và tăng cường bảo mật quay số.
542

On the server to which you are connecting, remote access permissions arc
granted based on the dial-in settings of your user account and remote access
policies. Remote access policies are a set of conditions and connection settings
that give network administrators more flexibility in granting remote access
permissions and usage. If the settings of your connection do not match at least
one of the remote access policies that apply to your connection, the connection
attempt is rejected, regardless of your dial-in settings.

The network administrator can configure Windows 2000 user accounts and
domains to provide security by forcing encrypted authentication and encrypted data
for remote communications.

W indow s 2000 makes setting up sm all o ffic e/h o m e office (SOHO)

configurations easier through two new features. Automatic Private IP Addressing
(APIPA) assigns an IP address and subnet mask to a Windows 2000 Professional
computer if a DHCP server is not available. Access t6 outside networks is alsc
facilitated through Internet Connection Sharing (ICS), which translates private IF
addresses to a single public IP address, which can access other intranets or th<
Internet.

Configuration of large enterprise networks is facilitated through the additioi

of several new features. ICMP Router Discovery automatically configures a defaul
gateway for a Windows 2000 Professional host. ICMP Router Discovery allow
clients to discover gateways dynamically. TCP/IP over ATM permits the use o
A synchronous Transfer Mode (ATM) adapters connected to ATM-based
packet-switched networks.

W indow s 2000 Professional includes several m odifications to its II

address/name resolution process to make it an Internet-ready clienL DNS is th
default name resolution method for the Windows 2000 environment, replacin
NetBIOS as the default name management method for Windows-based domains
 543

Trên máy phục vụ đang nối, quyin truy cập từ xa được gán theo các xúc
lập quay số’ trong tài khodn người dứng và chinh sách truy cập từ xa. Chính
sách truy cập từ xa là tập hợp điều kiện và xđc lập nối kết. giúp nhà quản
trị mạng linh động hơn trong công tdc gđn quyến truy cập vá sử dụng từ
xa. Nếu xác lập nối kết cùa bạn không khớp với ít nhất một trong các chính
sách truy cập từ xa, r.ỗ lực nối kết sẻ bị tử chăi, bất luận xác lập quay số
cứa bạn.

Nhà qudn trị mạng có khd nũng lập cấu hình tài khoản và vùng cứa nguời
dùng Windows 2000 nhòm tăng cường bdo mật thồng qua thi hành chứng thực
vâ dữ liệu dữ mũ hóa cho truyền thỗng từ xa.

W indow s 2 0 0 0 g iú p bạn d ễ d à n g lậ p cấ u hình vân p h ò n g n h ổ th ô n g qua

h a i đ ặ c tín h m à i: g á n đ ịa c h ỉ IP c ù n g m ặ t nạ mạng co n c h o máy tín h
W indow s 2 0 0 0 P ro fe ssio n a l n ế u n h u m á y p h ụ c vụ D H C P k h ô n g k h d d ụ n g .
T ruy cậ p m ạ n g n g o à i c ũ n g tiện d ụ n g hỏa thông qua In te rn e t C o n n e ctio n
S h a rin g (IC S), d iễn dịch địa c h ỉ ỈP riêng th à n h đ ịa c h i IP công, cho p h é p
tru y c ậ p m ạ n g in tra n e t k h d c h o ặ c m ạ n g In tern et.

T iện d ụ n g hóa cấu hình m ạ n g công ty lớn thông qua b ổ su n g n h iể u đ ặ c

tính m ớ i . IC M P R o u te r D isc o v ery tự đ ộ n g lậ p cấ u h ìn h c ổ n g g ia o tiế p m ặ c
đ ịn h cho m á y chù W indow s 2 0 0 0 P ro fe ssio n a l. IC M P R o u ìe r D isc o v e ry cho
p h é p m á y kh á ch tụ khâm p h á cổ n g g ia o tiếp . T C P /IP o v e r A T M cho p h é p
ứng d ụ n g c a rd m ạ n g A T M đượ c n ố i với m ọ n g c h u y ể n g ó i d ữ liệ u dự a trên
ATM .

W in d o w s 2 0 0 0 P ro fe ssio n a l c ó n h iề u sù a đ ổ i trên q u y trìn h p h â n g ià i

tên/địa c h i IP. D N S là phương p h á p phân g iả i tên m ặc định cho m ô i trường
Window's 2000, thay th ế phưtm ịị p h á p quàn lý tân m ặc định N etB IO S cho vùng
W indows.
544

To facilitate maintenance of DNS record databases, Microsoft Windows 2000

Server supports dynamic update, as specified in Request for Comments (RFC)
2136. Windows 2000 Professional provides dynamic update of DNS servers
that are com pliant with RFC 2136. providing address and domain name
updates directly or through a DHCP server.

A number of additional improvements have been made in DNS, including

support for an ex tend ed ch aracter set (RFC 2181), client-side caching,
connection-specific domain names, and improved performance through subnet
prioritization.
 545

Nhằm dễ dàng hóa công tác duy trì cơ sở dữ liệu mấu tin NDS, Microsoft
Windows 2000 Server hỗ trợ cập nhật động, như đã định trong Request for
Comments (RFC) 2136. Windows 2000 Professional cung cấp ban cập nhật động
cùa máy phục vụ DNS theo RFC 2136, cung cấp bản cập nhật tèn vùng và địa
chi trực tiếp hoặc thông qua máy phục vụ DHCP.
Trong DNS cỏn thèm một số cải tiến nữa, bao gồm hỗ trợ bộ ký tự mớ rộng
(RFC 2181), ghi váo cache bền mày khách, tên vùng dành riêng cho nối kết,
hiệu suất thi hành dược cdi thiện thông qua thứ tự ưu tiên mọng con.
• •
546

NEW FEATURES OF NETWARE

In addition to traditional features, NetW are also provides many i

features. NetWare 4.1 addresses storage problems that came to Itghi
previous versions of NetWare. LANs are a relatively recent phenomenon.
LANs matured, the size and speed of disk drives increased. Certain feati
needed to improve speed resulted in a loss of space : file compression, bl
suballocation, data migration, read-ahead.

Data-compression technigues have been available for UNIX minicompi

and mainframe for quite some time. Immediate compression technologies sue
SuperStor (DR DOS 6) and Stacker compress and uncompress files as they
being accessed. Another form of data compression involves compressing a
after it has been saved to the hard drive. Disk block suballocation is the pro
of subdividing a disk block into smaller storage units. Ordinarily, the smallest
that NetWare can access on a volume is a disk block. The blocks are div
into sm aller units known as suballocation units. The main purpose
suballocation blocks is to store the last blocks of several files into a single
block.

Data migration is the capability of the operating system to automatic

move files from its hard drive to another media (such as a read/write opi
d e v i c e ) . F ile s are m o v e d b a s e d on age and w hen v o lu m e s reac
percentage of their total capacity that you set.

The read-ahead feature causes NetWare to place the next block of a file
file cache buffers before the user asks for it. File cache buffers are reserved <
of file server memory where data going to or being read from the file ser
hard drive(s) is stored.

0
 547

TÍNH NĂNG MỚI CỦA NETWARE

Ngoài những đặc tính truyền thống, NetWare hiện có rất nhiều đặc tính mới.
NetWare 4.1 tập trung khắc phục những vấn dề về lưu trừ đđ bộc lộ ở các phiên
bán NetWare cũ. LAN là hiện tượng tirong đối mới. Cùng với sự trưởng thánh
cứa LAN, kích thước và tốc độ ổ đĩa cãng gia tũng. Có vài đặc tính nhất định
cân thiết cho việc nâng cao tốc độ nhưng lại hao tốn không gian đĩa: nén tập
tin, chia nhỏ khối, di chuyển dữ liệu, dọc trước dừ liệu.
Kỹ thuật nén dử liệu đũ phổ biến từ trước ớ máy tính UNIX nhô và máy
tính lớn. Công nghệ nén tức thời như SuperStor (DR DOS 6) và Stacker sẽ
nén VÀ bung tập tin khi chúng được truy cộp đêh. Một hình thức khác là nén
tập tin sau khi nó được lưu vào đĩa cứng. Chìa nhỏ khối đĩa là tiến trình
phân chia khối đĩa thành nhừng đơn vị lưu trữ nhỏ hom. Thông thường, đơn
vị nhỏ nhất mà NetV/are cỏ thể truy cập trên volume là khối đĩa. Khối được
chia thành các đcm vị nhổ hơn, gọi là đơn vị chìa nhô, hoặc phản đoạn khối .
Mục đích chính cùa phân đoạn khối là dể lưu trử các khối cuối cùng cùa nhiều
tập tin vào một khối đơn lé.
Cỏn dì chuyển dử liệu là khá năng cùa hệ điều hành tự động di chuyển tập
tin từ đĩa cứng sang một phương tiện lưu trữ khác (chẳng hạn thiết bị đọc/ghi
quang học). Tập tin được di dời dựa trên tuổi thọ và khi volume đả đạt đến
ngưởng phần trăm do bạn ấn định trên tổng dung lượng.

Với đặc tinh đọc trước, NetV/are sẽ đặt khối kế tiếp cùa tập tin vào cache
tập tin trước khi người dùng kịp hỏi đến. Bộ đệm cache tập tin là khu vực dành
riêng cứa bộ nhớ máy phục vụ tập tin, nơi tạm thời lưu trử những dữ liệu sắp
được ghi vào ~hoặc đọc ra từ đĩa cứng cùa máy phục vụ tập tin.
548

The file server memory management in NetWare is much simpler than in

pervious versions. NetW are in co rp o rates several memory manageme
improvements. NetWare features a series of memory pools, the paging mechanis
and memory protection. Memory pools are subdivisions of file server RAM tl
NLMs use for various purposes. All NLMs borrow memory from this pool a
return it when they are finished. The down side to this approach to memc
management is that when memory is returned to main pool, it can be located
different sections of RAM. This problem is known as fragmentation. A proc<
known as garbage collection is used to account for avialable memory. T
garbage collection gathers together a list of available memory buffers in the foi
of a table. NetWare uses this table when making its memory allocations to NLV

Figure 16 Ring memory protection

 549

Chức năng qudn lý bộ nhớ ciia máy phục vụ tập tin trong NetWare
cững đơn gidn hom nhiều so với những phiên bdn trước. NetWare tiếp nhận
một stí cdl tiến trong công lác qudn lỹ bộ nhớ, dđng chư ý nhất lả một
loạt tô’ hợp nhớ, cơ chê' phân trang, vd bdo vệ bộ nhớ. Tổ hợp nhớ là
những vùng RAM nhỏ trên máy phục vụ tập tin mà NLM sứ dụng vào nhiều
mục đích khdc nhau. Tất cd NLM đều mượn tổ hợp nhớ này và hoán trd
khi chứng hoàn thành công việc. Điểm hạn chế cúa phương pháp này là
khi bộ nhớ được trd về tổ hợp chính, nó có thể bị đặt vào những vùng
khdc nhau của RAM. Tình trạng nói trên gọi là sự phán mảnh bộ nhớ.
Quy trinh gom rác tập hợp và Hệt kê các vùng n h ớ khả d ụ n g dưới d ạ n g
bàng. N etW are dùng báng n à y đ ể p h â n phối bộ n h ớ cho N LM .

Hình 16 Bảo vệ bộ nhớ theo vỏng.

550

NetWare uses the Intel paging mechanism in its memory tllocation schei
This scheme allows NetWare to parcel out memory in pages. Pages of me™
that have been allocated are recorded on page tables. Page tables are pointer:
the pages of memory that are scattered all over the com puter’s memory map.
keep track of extrem ely large memory allocations, page tables are themsel
grouped into domains. Another memory-related feature is that of ring mem
protection. This feature is also referred to as privilege level. When you as<
an NLM to a ring other than 0, it cannot access resources of the inner ri
without making what is known as an inter-ring gate call. If the NLM crasl
other NLMs are not affected.

One of the most significant improvements offered by NetWare is its gl(

resource-naming structure, N e tW a r e D irectory Services (NDS). NDS is basec
the C C IT T 's X.500 international directory services standard. NDS controls
interaction b e tw een the users and network resources. N D S is a distribi
database, portions of which can reside on every server on the network.

IntC.o

Sales Research Production

London Hong Kong Shipping/Receivii

- JSedgewick,
- MConway
- Laser_l \
- Dot _Matrx. 2 Container Objects
- Queue 1 \

Leaf Objects

Figura 17 A sample NDS structure.

 551

NetWare sử dụng cơ chế phân trang Intel trong phương pháp phân phối bộ
nhớ cứa nó. Phuong pháp này cho phép NetV/are phân bộ nhớ thành từng trang.
Trang nhớ nào đã phân phối s i được ghi vào báng k i trang. Bảng k i trang chi
rõ những trang nhớ nằm rdi rác khắp bộ nhớ máy tính. Để theo dõi hoạt động
phân bố bộ nhó cực kỳ lớn, các bảng kê trang được gộp thành vùng. Một đặo
tính khắc hèn quan đến bộ nhớ là bảo vệ bộ nhớ theo vỏng. Đặc tính này còn
được gọi là cấp độ đặc quyền. Khi bạn gán NLM cho một vòng khác 0, nó không
thế truy cập tài nguyên của các vòng bên trong trừ phi nó được xem nhu lệnh
gọi cống vòng bin trong. Nếu NLM này gặp sự cố, những NLM khác không bị
ảnh hưởng.
Một trong những cải tiến quan trọng nhất ở NetWare là cấu trúc đặt tên
lài nguyên toàn cục, NeíWare Directory Services (NDS). NDS dựa trên chuẩn
dịch vụ thư mục quốc tế X.500 của c c rrr. NDS chi phối mọi tưomg tác giữa
người dùng vd tài nguyên mạng. NDS là cơ sở dữ liệu phân tán, có thể ĩhưòmg
trứ trên từng mảy phục vụ trên mạng.

IntCo

Sales Research Production

London QA Hong Kong Shipping/Receiving

- JSedgewick
- MConway
- Laser_1 '
- Dot _Matrx_2 Đối tượng chứa
- Queue 1 \

Đối tượng lá

HWl 17 Cấu trúc NDS mầu.

552

The NDS is physically organized into trees, partition*, and replicas. Th

terms define the physical aspect of where and what type of NDS informatioi
stored. A tree is the term used for the entire NDS structure. Each NDS tree st
with the [root], [root] is the top of any NDS tree. All containers and leaf obJ<
branch off the root.

A partition is a subdivision of the tree. Partitions can be defined at any p

in the tree. You can define a partition of a partition. In this case, the new parti
is referred to as the child partition, and the partition it was split from is refe
to as the parent partition. In a certain sense, the NDS tree itself is a parti
that starts at the root. A partition that contains [root] is referred to as the i
partition.

A replica is a copy of a partition that is stored on another file server. 1

many replicas you create, and where they are stored, strikes at the hear
successfully managing a NetWare network.

Several communications improvements are now built into NetWare. T!

include packet burst, LIP (Large Internet Packets), and a new release of
TCP/IP driver NLMs. Packet burst is where several IPX/SPX packets are
in a continuous string. The number of packets sent in one burst is first negoti
between clients, routers, and servers. When one computer sends a group of pac
to another, the receiving computer can send an acknowledgement of the g
instead of having to acknowledge each packet individually. Therefore, the sei
does not have to wait for individual acknowledgements of each packet,
receiver needs to send only one acknowledgement per burst, which means
traffic on LAN.
 553

Vi phương diện vật lý. NDS được tổ chửc thành câỵ, phản chỉa và bản sao.
Cức thuật ngữ này xác định vị trí và loại thông tin NDS được lựu trữ. Cày là
từ dùng d í chi toàn bộ cấu trúc NDS. Mỗi cây NDS bắt đàu bằng từ [root],
[root] lá phản cao nhất cứa cây NDS. Mọi đối tượng chứa vá dối tượng lá diu
ri nhánh từ root.
Phản chia là một phđn nhỏ cứa cây. Phần chia có thể được xác định tại
điếm bất kỳ trên cảỳ. Bạn có thể định nghĩa phần chia của một phần chia.
Trong trường hợp này, phần chia mới được xem là phần chùi con và phần
chìa ban đầu là phần chia cha. Theo một nghĩa nào đó, bán thân cây NDS
là một phần chia bắt nguồn từ gốc. Phần chia có chứả [root] được xem là
phần chia gốc.
9

Bản sao là một bán sao cùa phần chia lưu trữ trên máy phục vụ tập tin khác.
Bao nhiêu bản sao cần tạo ra, và nơi chúng được lưu trữ, chính là mấu chốt
dần đến thành công trong công tác quản lý mạng NetWare.
Nhiều đổi mới trong truyền thông đa được câi vào NetWare bao gồm: gởi
gói theo đợt, LIP (Large Internet Packets) và một phiên bản mới cùa trình điều
khiển TCP/IP - NLM. Gởi gỏi theo dợt là nơi có rất nhiều gói dừ liệu IPX/SPX
được gởi đi theo chuỗi liền tục. Sô' lượng gói dữ liệu gởi đi trong một đợt
được thỏa thuận trước giữa máy khdch, bộ định tuyến, vâ'mđy phục vụ. Khỉ
cố máy tính gởi một lô gói dữ liệu đến máy tính khác, máy tính tiếp nhận cố
thể gởi lại ỉhông điệp báo nhận cd lô, thay vì phdi báo nhận từng gói một.
Vì thế máy tính gởi không phdi chờ được bdo nhận từng gói dử liệu. Máy
tinh nhận chỉ cẩn gởi một thông điệp báo nhận từng lô, làm giảm bớt lượng
lưu thông trên mạng LAN.
554

A feature that appeared in NetWare 4.1 is bindery synchronization. Binder:

synchronization is when up to 12 NetWare file servers are referenced to ;
NetWare file server. This grouping of NetWare file servers and ji file server i
known as a NetSync duster. The bindery files of the NetWare servers in th
NetSync cluster are combined into a single container in the NDS tree. The targe
c o n ta in e r is the bindery c o n te x t of the file se ry er. W ith the binder
synchronization tools available in NetWare, changes made to the bindery files ar
propagated out to the NDS tree as well as to all other NetWare file servers i
« , •

the same NetSync cluster. The difference between that product and the binder
synchronization tools available in NetWare is that the new tools use
%
the NDS itsel
to perform the propagation and do not attempt to involve any file servers othe
than the one directly involved.
 555

Độc tính đồng bộ hóa bindery dã có từ thời NetW are 4 .ì. Đ ồng bộ hóa
bindery lâ khi có tối da 12 máy phạc vụ tập tin NetWare được tham chiếu đến
một máy phục vụ tập tin NetWare. Nhóm mđy phục vụ với m ột mày phục vụ
NetV/are dược gọl lá N etSync cỉuster. Các tập tin bindery của máy phục vụ
NetV/are trong NetSync cluster được kết hợp thành m ột dối tượng chứa dơn lẻ
trong cây NDS. Đối tượng chứa đích là ngữ cảnh bindery cua m áy phục vụ tập
tin. Với cồng cụ đóng bộ hóa bindery trong NetWare, những thay đổi thục hiện
cho tập tin bỉndery dược truyền đến cây NDS cũng như đến tất cà máy phục vụ
tập tin NetWare trong cùng NetSync cluster. Nét khác biệt giữa NDS và công cụ
đồng bộ hóa bindery trong NetWare nằm ở chỗ đồng bộ hóa bindery sử dụng
chính NDS d ể thực hiện công việc đồng bộ và cố không dính dáng đến bất kỳ
mày phục vụ tập tin nào ngoài máy phục vụ trực tiếp liên quan.
556

WHY LINUX?

Linux, for those who haven’t figured it out by now, is a freely distribute
multitasking, multiuser operating system that behaves like UNIX. Linux w
designed specifically for the PC (Intel CPU) platform and takes advantage of i
architecture to give you performance similar to high-end UNIX workstations,
number of ports of Linux to other hardware platforms have also appeared.

Linux is a complete multitasking, multiuser operating system that behaves lil

the UNIX operating system in terms of kernel behavior and peripheral suppo
Linux has all the features of UNIX, plus several recent extensions that add ne
versatility to Linux. All source code for Linux and its utilities is freely availab

The Linux kernel was originally developed for Intel 80386 CPU’s protect
mode. The 80386 was originally designed with multitasking in mind (despite t
fact that most of the Intel CPUs are used with single-tasking DOS), and Lin
makes good use of the advanced features built into the CPU’s instruction s
Memory management is especially strong with the 80386 (compared to earl
CPUs). A floating point emulation routine allows Linux to function on machir
that do not have math coprocessors.

Linux allows shared executables, so that if more than one copy of particu
application is loaded (either by one user running several identical tasks or seve
users running the same task), all the tasks can share the same memory. T
process, called copy-on-write pages, makes for much more efficient use of RA

The Linux kernel also supports demand paging, which means that only I
sections of a program the are necessary are read into RAM. To further optim
memory usage, Linux uses a unified memory pool. This enables all fi
memory on the system to be used as disk cache, effectively speeding aco
to frequently used programs and data. As memory usage increases, the amoi
of cache is automatically adjusted.
 55 7

TẠI SAO PHẢI QUAN TÂM ĐẾN LINUX?

&

Cho đến bây giờ đối với những người chưa hình dung ra nó thì Linux là hệ
điếu hành da người dùng, da nhiệm dược phân phối tự do và vận hành giống
như UNIX. Những người sáng lập đũ thiết kế Linux đậc biệt cho nến PC (Intel
CPU) vá tận dụng kiến trúc cứa nó đế cung cấp hiệu suất tương tự với máy trạm
UNIX kỹ thuật cao. Một sô' cổng cứa Linux mớ ra cho các nin phần cứng cũng
xuất hiện.
Linux là hệ điều hành đa người dùng và đa nhiệm vận hành giôhg như hệ
điều hành UNIX về phưcmg diện nhân và thiết bị ngoại vi. Linux có tất cổ đặc
tính của UNIX, cộng vói những cái thiện gần đây đũ tăng thêm tính linh hoạt
cho Linux. Toàn bộ mữ nguồn dành cho Linux và trình tiện ích cứa nó hoàn
toàn miễn phí.
Ban đầu, nhân Linux được thiết k ế cho chế độ bdo vệ cùa CPU 80386
Intel. 80386 được thiết kê' với tính nũng đa nhiệm (mặc dù hầu hết Intel
CPU được sứ dụng với tính năng DOS đon nhiệm), và Linux tận dụng hoàn
toàn những đặc tính náng cao có sẵn trong CPU. Cơ chế quản lý bộ nhớ
cực kỳ mạnh với 80386 (so với những CPU trước kia). Thủ tục mô phỏng
dấu chấm động cho phép Linux hoạt động trên những máy móc không có
bộ đồng xử lý toán học.
Linux cho phép dùng chung những tập tin có thể thi hành để nhờ có nạp
nhiều bản sao cùa một trình úng dụng đặc biệt (do một người dùng chạy nhiều
tác vụ tương tự hoặc nhiều người dùng chạy cùng tác vụ), thì tất cả túc vụ có
thể chìa sè chung một bộ nhớ. Tiến trình này, gợi là sao-chép-trên-trang-ghi,
sừ (lụ/iỊĩ triệt (lể RAM cùa hộ nhử.

Nhân Linux còn hỗ ĩrợ tiến trình phân trang theo yêu cẩu%có nghĩa là chỉ
những phần nào cần thiết cùa chuơng trình mới được đọc vào RAM. Để sứ dụng
bộ nhớ tối ưu hon, Linux dùng một tổ hợp nhớ hợp nhất cho phép bộ nhớ rảnh
trên hệ thống được sử dụng như một bộ nhớ cache hầu truy cập nhanh chóng
và hiệu quả các chương trình và dừ liệu thường dùng. Do nhu cầu sử dụng bộ
nhở tăng cao, nên bộ nhớ cache phải tự động điều chỉnh.
558

To support large memory requirements when only small amounts of physi

RAM are available, Linux supports swap space. Swap space allows pages
memory to be.written to a reserved area of a disk and treated as an extens
of physical memory. By moving pages back and forth between the sv
space and RAM, Linux can effectively behave as if it had much m
physical RAM than it does, albeit at the cost some speed due to the h
drive’s slower access.

Linux uses dynamically shared libraries extensively. Dynamically sha

libraries use a common library section for many different applications, effecth
reducing the size of each application. Linux does allow full library linking (ca
statically linked libraries) for portability to machines that may not have
dynamic libraries.

To make Linux widely acceptable, it supports a number of different

systems, including those compatible with DOS and OS/2. Linux’s own
system, called ext2fs, is designed for optimal use of the disk.

Linux is ideally suited for application development and experimentation >

new languages. As part of the distribution software there are several diffe
compilers, including C, C++, Fortran, Pascal, LISP, Ada, BASIC, and Small!
Many of the Linux compilers, tools, debuggers, and editors are from the 1
Software Foundation’s GNU project.
 559

Đế phục vụ cho những yêu cầu bộ nhớ quá lớn trong khi RAM bộ nhớ quà
nhô, Linux hỗ trợ không gian tráo đổi. Không gian tráo dổi cho phép các trang
nhớ được ghi vào một vùng đĩa giành sản và được vận dụng như một vùng mở
rộng của bộ nhớ vật lý. Bằng cách di chuyển tới lui các trang giữa không gian
trdo đối và RAM, Linux có thế vận hành như thế nó cứ .RAM vật lý nhiều hơn
thực tế, bù lại tốc độ truy cập cứa đìa cứng sẽ chậm hon từ dó làm gidm tốc
độ vận hành cứa máy.
Linux sứ dụng rộng rũỉ thư viện dùng chung động. Thư viện này áp dụng
một vùng thư viện chung cho nhiều trình ứng dụng khác nhau, cắt giảm đáng kể
kích thước cứa mỗi trình ứng dụng. Linux cho phép liên kết thù viện toàn diện
(gọi là thư vỉện liên kết tĩnh) nhằm cung cấp khd nâng chuyến cho những máy
không có thư viện động.
Để mọi người chấp nhận Linux, hệ điều hành này cung cấp nhiều hệ thống
tập tin khác nhau, kể cả nhừng hệ thống tập tin tương thích với DOS và OS/2.
Hệ thống tập tin riêng của Linux gọi là ext2fs, dược thiết kế dể tận dụng tối đa
dung lượng đĩa.
Linux thật sự thích hợp cho kế hoạch thiết kế và thử nghiệm trình úng dụng
bỗng những ngôn ngữ mới. Một phản trong phần mềm phân phối là có một sổ
trình biên dịch nhu c, C++, Fortran, Pascal, LISP, Ada, BASIC, và Smalltalk.
Nhiều trong số nhừng trình biên dịch, công cụ, trình gỡ rối, và trình hiệu chinh
của Linux xuất phát lừ dự Ún GNU cùa Hiệp hội phần mềm miễn phí.
560

CISCO INTERNETWORK
OPERATING SYSTEM (IOS)
FUNDAMENTALS

IOS, a re g iste re d tradem ark of C isco S ystem s, is the name ol

operating system found in most of Cisco’s routers. The majority of (
routers run the IOS, with its familiar command-line interface (CLI). t
some routing cards in other devices run IOS. For example, the Route S\
Module (RSM) card for the Catalyst 5000 series LAN switches perf
routing functions and executes the IOS.

In addition to handling the logic of routing packets, the IOS cor

the use o f d i f f e r e n t p h y s ic a l c o m p o n e n t s , w h ic h i n c lu d e s m en
processor, and interfaces. All Cisco routers have a console port, and
have an auxiliary port. The console port is intended for local administr
access from ASCII terminal or a computer using a terminal emulator
auxiliary port, missing on a few models of Cisco routers, is intende
asynchronous dial access from an ASCII terminal or terminal emulatoi
auxiliary port is often used for dial backup.

Each router has different types of memory, including RAM. ROM,

memory and NVRAM. All these types of memory are permanent me
except RAM. No hard disk or diskette storage exists on Cisco routers.

The processors in the routers vary from model to model. In most ro

only one processor option is available. The exception to this is the 720'
7500 families of routers. In any case, all 7200 and 7500 routers, as w
most of the other Cisco router families, run IOS.
 561

VÀI NÉT VẾ HỆ ĐIỂU HÀNH

LIÊN MẠNG CISCO 9

Hệ diều hành liên mạng (IOS) là tên thương mại của hệ điều hành được tìm
thấy ở hầu hết các bộ định tuyến của Cisco. Phần lớn bộ định tuyến Cisco đều
chạy IOS, với giao diện dạng dòng lệnh (CLI) quen thuộc. Một số card định
tuyến trong nhừng thiết bị khác cũng chạy IOS. Lấy ví dụ, card RSM (Route
Switch Module) dành cho bộ chuyển mạch LAN thuộc xẻ-ri Catalyst 5000 thực
hiện nhừng chức năng định tuyến và thi hành IOS.
Bên cạnh khá nâng xử lý logic các gói dữ liệu gởi qua mạng, IOS còn chi
phối việc sử dụng nhừng thành phần vật lý khác nhau, bao gồm bộ nhớ, bộ xứ
lý, và giao diện. Mọi bộ định tuyến Cisco đều có một cổng console (màn hình
giao tiếp người'máy), và phần lớn đều có thêm cổng phụ. Cống console dành
riêng cho truy cập quàn ỉỹ cục bộ từ thiết bị đầu cuối ASCII hoặc má\ tính có
sứ dụng bộ mô phỏng thiết bị đầu cuối, cổng phụ, không xuất hiện ở vài mô
hình bộ định tuyên Cisco, áp dụng cho cập nhật quay số không đồng bộ từ thiết
bị đầu cuối ASCII hay bộ mô phỏng thiết bị đầu cuối; cổng phụ thường dùng
trong lưu dự phòng quay số.
Mỗi bộ định tuyến có các loại bộ nhớ khác nhau. Đó là RAM, ROM, bộ nhớ
tia cliớp, và NVRAM. Tất củ đều là bộ nhớ thường trực nạoại trừ RAM. Không
có thiết bị lưu trữ đĩa cúng hay đĩa mềm nào tồn tại trên bộ định tuyến Cisco.

Bộ xứ lý trong các bộ định tuyến thay đổi theo tửng mô hình thiết kế. Ở hầu
hết' bộ định tuyến, bạn chi có thể chọn duy nhất một bộ xứ lý. Chỉ riêng loạt bộ
định tuyến mang xi-ri 7200 và 7500 là ngoại lệ. Trong bất kỳ trường hợp nào
tất cd bộ định tuyến 7200 và 7500, cũng như đa số thuộc họ bộ định tuyến Cisco
khác, đều chạy ỈOS
562

Interfaces are used for routing packets and bridging frames through a re
The types of interfaces available change over time due to new technology
example, packet-over-SONET and voice interfaces are relatively recent addi
to the product line. However, some confusion exists about what to call the 2

card that house the physical interfaces. Physical interfaces are referred
interfaces by the IOS commands, as opposed to ports or plugs. Cisco
acronym CLI to refer to the terminal user command-line interface to the IOS
term CLI implies that the user is typing commands at a terminal, ten
emulator, or Telnet connection.

Several references are available for help when you are using the IOS
documentation is available on CD and is free from Cisco if you owr
router or switch under a current maintenance agreement. If you prefer, <
P re ss o ffe rs the C is c o D o c u m e n ta tio n s e rie s (m o re in fo rm a tic
www.cisc6press.com). In addition, all Cisco documentation is available c
at C isc o ’s Web site (w w w .C isco.com /univercd/hom e/hom e.htm ); the
command reference is found at www.cisco.com/univercd/cc/td/doc/prc
software/ios 120/12cgcr/index.htm.
 563

Giao diện nhận về mình chức nâng định tuyến gói và nối kết khung ngang
qua bộ định tuyến. Theo thời gian, giao diện khả dụng luôn thay dổi dể bắt kịp
cồng nghệ mới. Chẳng hạn, SONET-trên-gói và giao diện truyền tiếng nói là
những sán phẩm mới xuất hiện gân đây nhất trên thị trường. Tuy nhiên, còn vài
điểu vướng mắc về cái gọi là card thực, hay giao diện vật lý. Giao diện vật lý
nói chung là giao diện được lệnh IOS tham chiếu đến, đối lập với cổng hay plug
(phích cắm). Cisco dùng cụm từ cu đế gọi giao diện dạng dỏng lệnh cứa người
dùng tại thiết bị đầu cuối trước IOS. Từ cu ngụ ý rằng nguời dùng đang gỗ
lệnh tại một thiết bị đàu cuối, bộ mồ phỏng thiết bị đầu cuối, hoặc nối kết Telnet.
ề

Nhiỉu tài liệu tham khảo cô sẵn hầu giúp bạn tự tin trong khi chọn sử dụng
IOS. Tài liệu vê IOS hiện có mật trin CD, và Cisco sẽ cung cấp miễn phí đối
với những khdch hàng đã mua một bộ định tuyến hay bộ chuyển mạch với hợp ề

đổng rỗ ràng. Cisco Press sẵn sàng cung cấp hàng loạt tài liệu về Cisco nếu
bạn cố yêu cầu (tìm thêm thông tin tại www.ciscopress.Com). Thêm vào đó, toàn
bộ tdi liệu Cisco đểu trực luyến tại Web sitẹ www.cisco.com/univercd/
home/home.htm. Bạn có thế duyệt tìm tài liệu về lệnh IOS ở www.cisco.com/
univcrcd/cc/td/doc/producơ sofrware/ios Ị 20/ì 2cgr/index. htm.
564

DATABASE

Information is derived from data, which are usually stored in a databas

implement a database and to manage its contents you need commercial sof
known as a database management system (DBMS). Database design defim
database structure; the DBMS stores the facts about the structure in the dat
itself. The database thus contains the data you have collected and "data about
known as metadata. Good database design is important because even a
DBMS will perform poorly with a poorly designed database.

Databases were preceded by file systems. Because file systems lack a D

file management becomes difficult as the file system grows. Each file requij
own set of basic data management programs, and, because files are u:
"owned" by those who commissioned them, the number of files tends to
Many of the files often c o n ta in re d u n d a n t data, thus leading to
inconsistency, data anomalies, and a lack of data integrity. Because each fi
be used by many application programs, a mature file system might have gen
hundreds or even thousands of programs. Serious file system data manag
problems is dependent on data characteristic and storage formats; therefore
a minor change in a data structure within a file requires that all the pro
accessing that file must be modified, too.

Database ipodels were developed to address the file system’s ini

weaknesses. Rather than depositing data within different files, databases kee
within a single data repository, thus enabling the DBMS to maintain tight c
over the database activities. Three major database models (hierarchical, ne
and relational) became commercial successes. All three use a DBMS to hel
managers perform their tasks more capably than was possible with the file s;
However, the extent of the DBMS activities and its user-fnendliness differ
markedly among the various database systems.
 565

c ơ SỞ Dữ LIỆU

Thông tin xuất phát từ d ử liệu được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu (CSDL). Đ ể
ứng dụng CSDL và quản lý nội dung của nó bạn cần có phần mềm thương mại
DBMS (hệ quản lý CSDL). Thiết kế C SD L xác định cấu truc CSD L; DBMS lưu
trừ những sự kiện về cấu trúc trong chính CSDL đó. Vì th ế CSDL chúa dữ liệu
bạn đã tập hợp lần "dữ liệu về dữ liệu ", tức siêu d ử liệu. Thiết k ế CSDL tốt rất
quan trọng bởi lẻ ngay cá DBMS hiệu quả cũng chẳng tích sự gì trên CSDL
được thiết k ế nghèo nàn.

Trước CSDL có hệ tập tin. Do hệ tập tin thiếu DBMS, nên tấc vụ quán lý
tập tin gặp nhiều trớ ngại khi hệ tập tin lớn mạnh. Mỗi tập tin đỏi hỏi tập hợp
chương trình quán ỉý dừ liệu cơ bản, đổng thời vì tập tin thường được những
người bổ nhiệm chúng làm chù nên s ố lượng tập tin có xu hướng gia tăng . Nhiều
tập tin chửa dữ liệu dự phòng, do đó dần đến tình trạng không nhất qudn, bất
thường, và thiếu tính toàn vẹn trong dữ liệu. Bới mỗi tập tin cố th ể khá dụng
đối với nhiều chương trình úng dụng, vì th ế hệ tập tin hoàn thiện chắc chắn tạo
ra hàng trăm, thậm chi hàng ngàn chương trình. Nhừng vấn đề nghiêm trọng về
quán lý dử liệu trong hệ tập tin là phụ thuộc vào đặc tính và dạng thức lưu trữ;
vì vậy k ể cd một thay đổi nhỏ trong cấu trúc dữ liệu thuộc tập tin cũng đòi hỏi
sửa đổi tất cả chương trình truy cập tập tin đó.
Mô hình CSDL được thiết k ế đ ể khóa lấp những điểm yếu c ố hữu trong hệ
tập tin. Thay vì gới dữ liệu vào cúc tập tin khác nhau, CSDL lưu giữ dữ liệu
bên trong một "kho" chứa dữ liệu đơn lẻ, cho phép DBM S kiểm soát chặt chẽ
các hoạt động C SD L Ba mô hình CSDL chính (phân cấp, mạng, và quan hệ)
trở thành nhừng thành công mang tính thitơng mại. Cà ba đều sử dụng DBMS
đ ể giúp người 'quàn lý dữ liệu thực hiện tác vụ hiệu quả hơn khi làm việc với
hệ tập tin. Tuy nhiên, việc m ở rộng hoạt động DBMS cùng với mối thiện cảm
cũa người dùng khác nhau rỗ rệt giừa nhửng hệ CSDL không chung họ.
566

The hierarchical database model is based on a tree structure that is com]

of a root segment, parent segments, and child segments. The segment i
equivalent of a file’s record type. The hierarchical database model depicts
of one-to-many (1:M) relationships between a parent and its children
hierarchical model uses a hierarchic sequence to navigate through its stn
always starting at the left side of the tree.

T h ? network model attempts to deal with many of the hierarchical m

limitations. The DataBase Task Group (DBTG) of the Conference on Data Sy
Languages (CODASYL) produced standard network specifications for a nc
schema, subschemas, and a data management language. The data manag
language contained three basic components: a data definition language (DDL
to define schema components, a subschema DDL, and a data manipu
language (DML) designed to manipulate the database contents.

T h e relational database model is the current database implemen

standard. The relational database management system (RDBMS) is so sophisl
that the user/designer need only be concerned with the logical view <
database; the details of physical storage, access paths, and data structur
managed by the RDBMS. Therefore, relational database design becomes
simpler than hierarchical or network design.
 567

Mô hỉnh CSDL phán cấp dựa trên cấu trúc cây, gồm phân đoạn gốc,
phân đoạn cha, vá phân đoạn con. Phán đoạn chdng khác gì dạng mẩu
tin cứa tập tin. Mồ hình CSDL phân cấp mô td mối quan hệ một-nhiều
(1:M) giữa phân đóạn chạ vd con. Mô hình phân cấp sứ dụng trình tự
phân cấp dể định hướng vd di chuyển trong cấu trúc cây, luôn bất đầu
từ bên trdi cây.
Mỗ hình mạng cố vượt qua nhiều giới hạn cùa mồ hình phân cấp. DBTG
(DataBase Task Group) cùa CODASYL tạo quy cách mạng chuẩn cho sơ đồ
mạng, sơ đồ mạng con, và ngôn ngử quản lý dử liệu. Ngôn ngừ quản lý dữ
»

liệu chứa ba thành phần cơ bản: DDL (ngôn ngừ định nghĩa dữ liệu) dùng
để xác định thành phần sơ đồ, DDL sơ đồ con, và DML (ngôn ngữ thao tác
dừ liệu dùng để thao tác nội dung CSDL.
Mồ hình CSDL quan hệ là chuẩn thi hành CSDL hiện hành. Hệ quán lý
CSDL quan hệ (RDBMS) íinh vi đến
t
mức người dùng/nhà thiết kế chi cần quan
tâm đến diện mạo logic cùa CSDL; chi tiết về bộ nhớ vật lý, đường dẫn truy
cập, và cấu trúc dừ liệu do RDBMS chịu trách nhiệm quản lý. Vi thế, thiết kế
CSDL quan hệ trở nên đơn gidn hon thiết kể phân cấp cũng như thiết kế mạng.
568

INTERNET TERMS
Thuật ngữ Internet
10Base-T
A particular wiring scheme for an Sơ đổ đáu dây dảnh cho mạng Ethei
Ethernet LAN. T abbreviates twisted LAN. T là dạng viết tát cùa từ cáp X
pair, the type of wire used to connect đồi, loại dây dùng dể nổi máy tinh
a computer to the network. mạng.

A-to-D converter
A b b r e v i a t i o n for Analog-to-Digital Dạng viét tát của Analog-to-Digital
converter. converter.

ACK
Abbreviation for acknowledgement Dạng viét tát cùa tử acknowledgem

acknowledgement (ACK) báo nhận

9

A response sent by a receiver to indicate Hổi đáp được gởi từ máy nhận nhầm
successful reception of information. In nhận thỏng tin đả đén đích như rr
a p a c k e t - s w i t c h i n g n e t w o r k , an muốn. Trong mạng chuyển gối,
acknowledgement is a packet returned nhận lả gói dược trả vé khi dữ liệu
when data arrives. Thus, when two Do đó, khi hai máy tính trao dổi tl’
computers exchange information, data tin, gói dữ liệu đi theo một hướng
packets travel in one direction and báo nhận sẻ đi theo huớng nguợc I
a c k n o w l e d g e m e n t s t r a v e l in the
opposite direction.
 569

address địa chi

A numeric value assigned to a computer Glá trị số gán cho máy tính hệt như số
much like a telephone number is điện thoại duọc cấp cho một hộ gia đỉnh.
assigned to a home. When a packet of Khi gối dữ liệu chuyển từ máy này sang
data travels from one computer to máy khác, gối sỗ có dịa chĩ của cả hai
another, the packet co n tain s the máy tính.
addresses of the two computers.

Advanced Networks and Services

(ANS)
A company that owns and operates Một công ty sờ hữu vả vận hành
ANSNET, a major Wide Area Network ANSNET, mạng diện rộng chính trôn
in the Internet.
m
Internet.

Advanced Research Projects Agency

(ARPA)
The U.S. governm ent agency that TỔ chức chính phủ Mỹ tài trợ cho mạng
funded the ARPANET and later, the trục ARPANET mâ vé sau trở thành
Internet. For several years, ARPA was Internet. Trong một thời gian dàỉ ARPA
named DARPA. lấy tôn là DARPA .

American Standard Code for

Information Interchange (ASCII)
A character code used on the Internet. Mã dạng kỷ tự dùng trôn Internet. ASCII
ASCII assigns each letter, digit, and gán cho mỗi kỷ hiệu mẫu tự, sò, và dáu
punctuation symbol a unique sequence một chuỗi sổ nhị phân không trùng lặp.
of binary digits. When textual data is Khí dữ liệu dạng văn bản di chuyển
transferred across the Internet, it is ngang qua Internet, nó dưọc biểu diễn
represented in ASCII. bằng mả ASCII.

analog tuơngtự
Any representation of information in Dạng biéu diễn thông tin bát kỳ trong dó
which the amount of a substance or số tín hiệu cân xứng vói thông tin đuọc
signal is proportional to the information thể hiện.
represented.
570
Analog-to-Digital converter (A-to-D bộ đảo tương tự-só(A-D)
converter)
An electronic component that converts Thành phán diện tử chuyên dổi tín h
an analog electrical signal into a đlộn tương tự thành chuối số.
sequence of numbers.

anonymous FTP FTP vò danh

Use of the special login anonymous to Áp dụng kỹ thuật dáng nhập đặc t
obtain access to public files through the giấu tôn để truy cập tập tin công c<
FTP service. thông qua dịch vụ FTP.

ANSNET
A major Wide Area Network that forms Mạng diện rộng chỉnh gốp phán tạo r
part of the Internet. ANSNET is owned Internet. ANSNET thuộc quyén sở \
by Advanced Networks and Services. của cổng ty ANS.

archie
An automated search service available Dịch vụ dò tim tự động khả dụng t
on the Internet that finds all files with Internet. Archie tim tát cả tập tin cố
a given name. The name archie is short cho trước. Tên archỉe viết tắt tử arct
for archive. (lưu trữ).

ARPA
Abbreviation for Advanced Research Dạng viết tẩt của Advanced Resear
Projects Agency. Project Agency.

ARPANET
An early long haul network funded by Nguyên là mạng dường dải do ARPA
ARPA. It served from 1969 through trợ. Trong súổt tử 1969 đén 1990, m;
1990 as the basis for early networking nảy hoạt động ờ dạng co sở tỉm k
research, and as a central backbone nối kết mạng, và lá mang trụ c trung '
network during development of the trong thời kỷ đáu phát tnén Internet.
Internet

ASCII
Abbreviation for American Standard Dạng viét tát của Am erican Stanơat
Code For Information Interchange. Code For Information Interchange
 571
Asynchronous Transfer Mode (ATM) Ché độ truyền không đóng bộ
The name o f a particular network Tôn của công nghệ mạng dược thiổt kế
technology designed to make it easy to nhằm đon giản hóa tiến trinh kây dựng
build high-speed hardware. ATM is phán cứng tòc độ cao. ATM hiộn đang
interesting because it can be used as the đuợc cổng chúng quan tâm bởi nó có
basis for LANs or WANs. thể trở thành cơ sở của LAN hoặc WAN.

ATM
Abbreviation for Asynchronous Dạng viết tắt của cụm từ
Transfer Mode. Asynchronous Transfer Mode.

audio teleconference hội thào từ xa bằng âm thanh

A service that allows a group of users Dịch vụ cho phép nhóm nguởi dùng trao
to exchange audio information over the dổi thông tin thể hiện bằng âm thanh
In te rn e t s im ila r to a telephone trẻn Internet tương tự như hội thảo bàng
conference call. Each participant’ s điện thoại. Mỗi máy tính phải có một
computer must have a microphone and microphone và tai nghe (hoặc loa).
earphones (or speaker).

automated search service dịch vụ tim kiếm tự động

Any scrvice that locates information Bất kỳ dịch vụ nào định vị thỏng tin mả
w ith o u t requiring a user to make khồng đòi hòi nguờỉ dùng phải đua ra-
decisions or select from menus. quyết định hoặc chọn lựa menu. Dịch vụ
Automated search services either search tim kiếm tự động dò tỉm tiôu đổ hoặc tải
titles or complete documents. liệu trọn bộ.

backbone network mạng trục

Used to refer to a central network to Là mạng trung tâm nối với nhiéu bộ định
which many routers connect. In the tuyến. Trẽn Internet, mạng trục sử dụng
Internet, backbone networks use Wide công nghệ WAN. Các công ty cá thể
Area Network technology. Individual cũng gọi mạng trung tâm của họ là mạng
corporations also refer to their central trục; nhũng mạng trục như thế có thể lả
network as al)ackbone; such backbones mạng LAN.
may be LANs.
572
bandwidth diiứiông
The capacity o f a network, usually Nông suát truyổn của mạng, thường tin
measured in bits per second. Network bâng bỉt/gỉây. Hệ móng mang cán di
systems need higher bandwidth fo r thông cho ôm thanh hoậc hỉnh ảnh ca
9

audio or video than for e-mail or other hon những dịch vụ khác.
services.

baud baud
The number o f times per second the Tốc độ (lán/giây) chuyển tín hiệu trê
signal can change on a transmission đường truyén. Thổng thưởng, tốc d
line. Usually, the baud rate equals the baud bằng số bit duọc chuyển tài tron
number o f bits per second that can be mỗi giây.
transferred.

best-effort delivery phàn phát với nảng suất tói đa

Used to describe computer networks in Dùng dể mô tả những mạng máy tín
which congestion can cause the network nơi tinh trạng tầc nghén có thể khiổ
to discard packets. TCP/IP software can mạng thải bỏ gói òữ liệu. Phán mổi
use b e s t-e ffo rt d e liv e ry n e tw o rks TCP/IP có thể ứng dụng mạng loại nồ
because the software detects missing bởi vì nó có chức nâng dỏ tim gói bị m<
packets and retransmits them. và truyén lại chúng.

binary digit (bit) só nhị phân

Either a 0 or 1. The Internet uses binary Là 0 hoặc 1. Internet dùng só nhị phổ
d ig its to re p re s e n t in fo r m a tio n , thể hiện thỏng tin, kề cả ám thanh, hlr
including: audio, video, and text. ảnh, lẫn văn bản.

binary file tập tin nhị phân

Although all files are encoded in binary, Mặc dủ mọi tập tin đéu đuợc mã h<!
the term is used to refer to nontext files. dưới dạng nhị phân, nhung thuật ngữ n<
The distinction is especially pertinent to lại đé cập đén tẠp tin phi vân bản. N
FTP. khác biệt náy đậc b ^ t thỏa đáng v
FTP.

bit
Abbreviation for binary digit. Dạng viét tẳt của tứ binary ơig/t.
 573
bits per second (bps)
Literally, a measure of the rate o f data Đơn vị đo tốc độ truyổn dữ liệu. Đơn vi
transmission. Usually, the measure này thưởng chỉ báo nâng suất của mạng
refers to the capacity of a network (see (xem bandwidtíi).
bandwidth).

BITNET (Because It’s Time NETwork)

A network developed at City University Mạng ra đởi tử City University của New
of New York. BITNET permits users to York. BITNET cho phép người dùng trao
exchange e-mail and files, but does not dổi e-mail và tập tin cho nhau, song không
provide other Internet services. cung cáp dịch vụ Internet náo khác.

bookmark điềm đảnh dáu

A facility in the gopher service that can Một công cụ trong dịch vụ gopher có thể
record the location of a particular menu, ghi nhận vị trí của menu cụ thể để có
making it possible to return to the menu thể trở vé lại menu sau dó. Xem thôm
later. Compare to hotlist. hotlist.

bps
A b b r e v i a t i o n for bits per second. Dạng viết tắt cùa bits per second.

broadcast truyén phát, phát rộng

A packet delivery mechanism that Cơ chế phán phát gói đưa bản sao của
delivers a copy of a given packet to all gói đến tát cả máy tính nối với mạng.
computers attached to a netw ork. Xem thêm unicast và multicast.
Compare to unicast and multicast.

browsing duyệt
The act of looking through information Hành động rà soát thòng tin bầng cách
by repeatedly scanning and selecting. quét và lựa chọn lặp đi lặp lại nhiéu lán.
An Internet browsing service presents a Djch vụ duyệt Internet cung cấp danh
lis t o f menu item s or a page o f sách khoản mục menu hoặc trang thông
information. After the user reads the tin. Sau khi người dùng đọc thông tin và
inform ation and select an item, the chọn khoản mục, dịch vụ cho phép tham
service fo llo w s the reference and chiốu và truy xuất thổng tin mới.
retrieves new information.
574
btw
An abbreviation o f by the way used in Dạng vtát tát của by the way dùng tron
electronic communication. truyổn thòng điện tủ.

bulletin board service dịch vụ bảng thông bảo

A service that permits one person to Dịch vụ cho phép một người gởi thôn
post a message for others to read. Each điệpi cho nhiổu người khác củng đọc. Mi
bulletin board contains discussion o f a bảng thổng báo chúa nội dung thảo luậ
s in g le to p ic . A b u lle tin board is vé một chù dé. Báng thỏng báo đôỉ kl
so m e tim e s ca lle d a computer cổn được gọi là hội nghị qua máy tỉnt
conference.

carrier sóng mang

A steady electrical signal or tone that Tín hiệu diện hoặc âm thanh cò địn
is used by a modem to encode dược modem vận dụng vảo công vụ m
information for transmission across a hóa thông tỉn truyền qua đường truyé
communication line or a telephone hoặc nòi kết điện thoại. Sống mang I
connection. A carrier is the tone âm thanh nghe duợc khi máy tính nh
heard when a computer uses a modem truyén qua nói két diện thoạỉ.
modem to communicate over a
telephone connection.

Cc (Carbon Copy)
A line used in e-mail headers to specify Dòng nẳm ở đoạn đáu e-mail xác địr
additional recipients. người nhận bổ sung.

Central Processing Unit (CPU) bộ xử lý trung tám

The electronic component in a computer Thiết bị máy tính cố chức nâng thực hi^
that performs all arithmetic and logical mọi phép toán s<5 học vả logic.
operations.
 575
checksum tổng klém tra
A checksum is a small integer used to Tổng kiểm tra lả sổ nguyên nhỏ dùng
detect whether errors occur when đổ rà soát lỗi xảy ra khi truyén dữ liệu
transmitting data from one machine to từ máy này sang máy khác. Phán mềm
another. Protocol software such as TCP giao thúc, nhưTCP chảng hạn, tính tổng
computes a checksum and appends it to giá trị rổi ghi nổi vào gói khi truyổn đi.
a packet when transm itting. Upon Đến noi nhận, phán mém giao thúc xác
reception, the protocol software verifies minh nội dung cùa gối bằng cách tính
the c o n te n ts o f the p a c k e t by lại tổng kiểm tra rói so sánh với giá trị
re c o m p u tin g the checksum and
gởi kèm.
comparing to the value sent.

client phần mém máy khách

A program that uses the Internet to Chưong trinh giao tiếp với máy phục vụ
contact a remote server. Usually, a ờ xa nhở khai thác Internet. Thổng
separate client program is needed for thường, chương trinh máy khách cán cho
each Internet service. mỗi dịch vụ Internet.

client-server computing mô hình điện toán máy khách/máy

phục vụ
The interaction between two programs Tương tác giữa hai% chưong trinh khi
when they com m unicate across a chúng truyén thông qua mạng. Chưong
network. A program at one site sends a trinh tại địa điểm này gởi yêu cáu đến
request to a program at other site and chương trinh ở địa điểm khác và chờ hổi
awaits a response. The requesting đáp. Chưong trinh yéu cẩu là máy
program is called a client; the program kháctr, chưong trình đáp ứng yôu cáu dó
satisfying the request is called the
là máy phục vụ.
server.

collapsed backbone trục thu gọn

A single, large router used in place of Một bộ định tuyén lớn thay thé vị trí của
a backbone Local Area Network and mạng LAN trục và các bộ định tuyén nối
connected routers. The motivation for kốt. Ngây nay xu huứng chọn trục thu
choosing a collapsed backbone arises gọn tâng cao do ít tòn kém hon so với
because it costs less than the traditional thỉốt ké truyổn thòng.
design.
576
CompuServe
A commercial organization that offers Một tổ chức thuong mại cung cáp
netw ork services p rim a rily through vụ mạng chủ yéu thông qua nối ké
telephone connections. CompuServe thoại. Nhũng khách hàng đâng k)
subscribers can exchange e-mail with vụ của CompuServe cố thổ gởi i
users who have computers attached to cho bạn bỏ cố máy tính hỏa I
the Internet. Internet.

computer conference hội thào qua máy tinh

C o m m u n ic a tio n am ong a set o f Một nhóm ngưoi lầm việc với nhau
in d ivid u a ls that uses the computer. máy tính. Các dỊCh vụ hội thảo quí
Various computer conference services tính còn giúp liẻn lạc bầng vân bà
provide t e x t , a u d io , o r v i d e o thanh, hoậc hinh ảnh. Xem thêm b
c o m m u n ic a tio n . A ls o see bulletin board Service.
board service.

computer network mạng máy tinh

A hardware mechanism that computers Cơ cấu phán cứng cho truyén thôn
use to com m unicate. A network is m áy tính. Mạng đuợc xếp vào loạ
classified as a Local Area Network or hay WAN tủy vao khả nâng phán
Wide Area Network, depending on the
hardwae capabilities.

connection nói két

When two programs communicate using Khi hai chương trinh giao tiép bảng
TCP, the TCP software on the two phán mém TCP trên hai máy tínl
machines forms a connection across the lập nổi kết ngang qua Internet tư<
Internet similar to a telephone call. cuộc gọi điện thoai

connectionless phi nói két

Used to describe any network system Dùng đế mổ tả hệ thống mạng chc
that allows the sender to transfer a block máy gởi chuyến khó* đử liệu cho địa
of data to a specified address without thể mà khổng cán th»ét lẠp đường dc
first esablishing a path to the destination. đích. Phán mém IP (Internet Prc
The In te r n e t P r o to c o l, IP . uses úng dụng công nghộ phi r>6i két.
connectionless technology.
 577

CPU
Abbreviation for Central Processing Dạng viết tát của Central Processing
Unit. Unit.

CSNET (Computer Science NETwork)

An early network that offered e-mail* Mạng tiên phong cung cáp nối kết e-mail
and Internet connections to Computer và Internet cho bộ phận khoa học máy
Science Departments in colleges and tính ở các trưởng đại học và trung học
universities. In itia lly funded by the qhuyôn nghiệp. Thoạt đáu CSNET do
National Science Foundation, CSNET Hlộp hội Khoa học Quốc gia tàl trợ dán
later became self-sufficient. dà tách ra thành hoạt động độc lập.

D-to-A converter
Abbreviation for D ig ita l-to -A n a lo g Dạng viết tát của Digital-to-Analog
converter. converter.

DARPA (Defense Advanced Research

Projects Agency)
Former name of ARPA. Tôn trước dây của ARPA.

datagram gói dữ liệu

Synonym for IP .datagram. Đổng nghĩa với gói dữ
%
liệu IP.

Defense Advanced Research Projects

Agency (DARPA)
Former name of the Advanced Tẻn truớc dây của Advanced
Research Projects Agency Research Proịects Agency.

demodulation giải điéu

The process o f extracting information Tiến trinh trích thông tin từ tín hiệu đã
from a modulated signal that arrives được điều biến chuyển qua đường truyén
over a transmission line or telephone hoặc nòi kết điện thoại. Hóa giải điéu
connection. D em odulation usually biến thường xảy ra trong thiét bị modem.
occurs in a device called a modem. Also Xem thêm modulation và carrier.
see modulation and carrier.
578
demodulator bộ giải điếu biền
The electronic device in a modem that Thểét bi điện tử trong modem chịu ti
decodes an incoming signal and extracts nhiệm giải mâ tín h»ệu mới dén và t
data. See modulator. dữ liệu. Xem moơuiator.

destination address địa chì đích đán

A n u m e ric value in a packet that Glá trị số trong gổi định rô máy tinh
specifies the compuer to with the packet dành cho gối- Địa chỉ dlch trong g<
has been sent. The destination address in chuyến ngang qua Internet IÀ địa ct
a packet traveling across the Internet is của máy tỉnh đich.
the IP address o f the d e s tin a tio n
computer.

digital kỹ th u ậ t số
Any technology that uses numbers to Bất kỳ cổng nghệ náo biéu dièn tl
represent information. A computer is tin bảng só. Máy tinh vón dĩ đã là
inherently digital because it represents bị kỹ thuât s6 bởi lé nố thể hiện c
keystrokes, pictures, text, and sound phím, hình ảnh, vân bản, và âm tl
using numbers. dưới dạng số.

digital library thư viện kỹ thuật số

A large collection o f information that Tập hợp thông tin khá lởn dược lưu ở
has been stored in digital form. A digital số. Thư viện kỹ thuật só có thể chí
library can include documents, images, liệu, hinh ảnh. âm thanh, vá ttìổng ti
sounds, and information gathered from hợp từ những sự kiện dang tiếp diẻ
ongoing events (e.g., continuous pictures dụ, những hinh ảnh nố\ tiép nhau
from a weather satellite). ảnh thởi tiết được truyén tử vệ tinh xu

Digital-to-Analog converter (D-to-A bộ đảo số - tương tự (D’A)

converter)
An electronic device that converts a Thỉốt bị điện từ chuyến đổi chui
sequence o f numbers into an analog thảnh tín hiệu điện tử tuong tự. Đ<
electrical signal. A D-to-A-Converter is D-A cán thiết trong trường họp ct
needed to change the numbers on a đổi só trôn đĩa tữ thánh âm thanh.
compact disc into sounds.
 579

directory thư mục

A c o lle c tio n o f file s and o th e r Tập hợp tập tin và các thư mực khác.
directories. Some computer systems use Một số hệ máy tính dùng tử folder.
the term folder.
distributed computing mô hình điện toán phán tán
A t e r m used to c h a r a c t e r i z e Mồ hlnh tính toán liên quan đốn nhlổu
computations that involve more than one máy tính. Theo nghĩa rộng, mỗl dịch vụ
computer. In the broadest sense of the Internet đéu khai thác mô hlnh điện toán
term , each Intern e t service uses phân tán.
distributed computing.

DNS
A b b re v ia tio n fo r D o m a in Name Dạng viết tắt của Domain Name System.
System.
domain name tén vùng
The name assigned to a computer on the Tôn gán cho máy tính trên mạng Internet.
Internet. A single computer’ s name can Tên của một máy tính có thổ chửa nhiéu
contain multiple strings separated by chuỗi cách nhau bòi dáu chấm (ví dụ
periods (e.g., computerl.company.com). computer-!.company .com). Tên vùng
Domain names often end in .com or thường kết thúc bầng .com hoặc .edu.
.edu.

Domain Name System (DNS)

The Internet service used to look up a Dịch vụ Internet có chức nâng tra cứu
c o m p u t e r ’ s name and fin d the tên máy tính và tim địa chì IP của máy
computer’s IP address. tính.

dotted decimal hệ thập phân được phản cách bàng

dấu chám
A notation used to specify an IP address. Ký pháp xác đinh dịa chỉ IP. Gọi hê thập
Dotted decimal is so named because it phân được phân cách bằng dấu chấm lả
represents an address as four small, vl nổ biểu diỗn đỉa chỉ ờ dạng sổ thập
decimal integers separated by periods. phân cách nhau bởi dấu chấm. Bên trong
Internally, a computer stores each IP máy tính lưu trử từng địa chỉ IP dưới hình
address in binary - dotted decimal thúc nhị phân - kỷ hiệu thập phân đuọc
notation is used to make addresses easier phân cách bầng dấu chám giúp người
for humans to enter or read. dùng dẻ dâng đọc hoặc gó địa chỉ.
580
e-mail
Abbreviation for electronic mail. Dạng viét tát cùa electronic mail.

e-mail address địa chi e-mail

i

Each user is assigned an electronic Ngưởi dũng được cáp địa chỉ hộ|
mailbox address. To send e-mail, a user điện từ. Để gởi e-mail. ngưởi '
must enter the e-mail address o f the buộc phải gõ địa chỉ e-mail của r
re c ip ie n t. On the In te rn e t, e -m a il nhận. Trẻn Internet, địa chỉ e
a d d re s s u s u a l l y h a v e t he fo r m thưởng có hlnh thức tương tự nhu
person @computer. person c computer.

e-mail alias bí danh e-maii

A shorthand for an e-mail address used Dạng viét tát của đia chỉ e-mail cho
to allow a user to send electronic mail ngưởi dùng gởi thư điện từ nhưng lỡ
without remembering or typing a long hoãc khổng cán gỗ đia chỉ e*mai
e-mail address. Most e-mail software Đa sò phán mém e-mail đéu cho
permits a user to define many aliases. người dùng chỉ đinh nhiéu bí danh

EARN (European Academic and

Research Network)
A network using BITNET technology to Mạng dùng công nghệ BITNET n
connect universities and research labs in các trường đai học vá phỏng nghiẽ
Europe. ở châu Âu.

EBONE (European backBONE)

The Wide Area Network facilities that Công cụ mạng diện rộng liên két
interconnect many European countries to nước ở châu Ảu vói một quốc gia
Dne another and to the Internet. và Internet.

electronic bulletin board service dịch vụ bàng thông báo điện từ

Synonym for bulletin board service. Đóng nghĩa VỚI ƠỊCh vụ bàng thôn
(bulletin board Service).
 581

electronic mall (e-mail) thư điện tử

A service that permits one to send a Dịch vụ cho phép nguởỉ dủng gởi memo
memo to another person, a group, or a dến một cá nhân, nhóm hoặc chương
computer program. Electronic mail trỉnh máy tính khác. Phán mềm e-mail
software also permits one to reply to a cỏn cung cấp khả nâng dáp lại memo của

memo. người dùng.

Ethernet
A po p u l a r L o c a l Ar e a N e t w o r k Công nghệ mạng LAN phổ biến dược
technology invented at the Xerox phát minh tại Xerox Corporation. Một
Corporation. An Ethernet consists of a Ethernet sẽ có cáp nói với máy tính. Mỗi
cable to which computers attach. Each máy tính cán phán cứng dược mệnh
computer needs hardware known as an danh là bảng mạch giao diện nổi máy
interface board to connect the computer tính với Ethernet.
to the Ethernet.

exponential growth phát triển theo cáp số mủ

A term mathematicians use to describe Các nhà toán học dùng từ này mô tả sự
the growth of the Internet. The Internet lớn mạnh của Internet. Internet đâ tâng
has doubled in size approximately each trưởng gấp hai lán sau mỏi nãm.
year.

FAQ (Frequently Asked Questions)

A document that contains questions and Tài liệu chứa câu hỏi và đáp án xoay
answers regarding a specific topic, quanh một chủ đé, công nghệ, hay dịch
technology, or Internet service. Many vụ Internet cụ thể. Nhiéu danh sách thư
mailing lists and newsgroups have a tín và nhóm tin có tài liệu FAQ nhằm giúp
FAQ document that helps beginners những người mới bát đáu hiểu rỏ mục
understand the purpose o f the discussion đích của cuộc thảo luận cũng như tránh
and avoids having the questions appear lặp lại củng cảu hỏi.
repeatedly.

FQDI (Fiber Distributed Data Interface)

A particular type of local area network Loại mạng cục bộ sử dụng nhũng nối kết
that uses fib e r opt i c connections. sợi quang. Mặc dù LAN FDDI có tốc độ
Although an FDDI LA N runs at higher cao hon LAN, nhung giá của nó cũng ví
speed than other LANs, it costs more. thế mà cố phán đầt hơn.
582
fiber cápquềng
A thin, flexible glass fiber used to Sộk quang mếnh, Hnh hoạt dùng đế 1
transmit information using pulses of thông tin th«o xung ánh »áng. Cáp I
light. A fiber can span longer distances cỏ thổ nối nhũng khoảng cách xa hc
than an electrical cable. điện từ.

file server máy phục vụ tệp tín

A program running on a computer that Chương trinh chay trên máy tính
provides access to files on that computer. cáp truy cập đén tâp tin trén máy tli
The term is often applied loosely to Từ "máy phục vụ tâp tin" thường áp
computers that run file server programs. cho những máy tinh thi hành chươni
máy phục vụ tập tin.

File Transfer Protocol (FTP)

The Internet service used to transfer a Dịch vụ Internet chuyến bản sao 1
copy o f a file from one computer to từ máy tính nay sang máy tính khá'
another. Af t e r contacting a remote khi giao tiép VỚI máy ở xa, người
computer, a user must enter a login name phải gỗ tên đâng nhâp vầ mật mi
and password; some FTP servers allow số máy phục vụ FTP cho phép tri
access to public files through the special tập tin công cộng má không cán cui
login anonymous. tên đảng nhập.

finger
An Internet service used to determine Dịch vụ Internet giúp xác định
which users are currently logged into a dùng hiện đưọc đâng nhập vào mí
particular computer or to find out more cụ thể hoậc tim thêm thông tín
about an individual user. nhân người dùng.

flame ngọn lửa

A sl ang t er m u'sed in e l e c t r o n i c Tiếng lóng dũng trong truyén thôn
communication to mean an emotional or từ nhảm cảnh báo trưong hợp qu
inflam m atory note, often written in động, thuòmg được ghi đé đáp I.
response to another message. The word thổng điệp khác. Tứ nay đỏi khi c
is sometimes used as a verb, meaning dạng động tử, có nghĩa !a ghi thôn
to wnte an inflammatory message. có tính kích động.
 583

flow control điáu khiển dòng tuu chuyển

Control of the rate at which a computer Điổu khiển tốc độ máy tinh gởi dữ líộu
sends data to another computer. On the đốn mốy tính khác. Trôn Internet, phán
Internet, TCP software provides flow mổm TCP cung cáp quyổn đỉổu khiổn

control, and makes it possible for a fast dòng lưu chuyển, và làm cho nó khả dụng

computer to communicate with a slow nổ đối với máy tính chạy ờ tóc dộ nhanh
háu giao tiếp với máy tính chạy ở tốc độ
computer.
chậm.

folder thư mục

A synonym for directory. Đổng nghĩa với directory.

Frequently Asked Questions

See FAQ. Xem FAQ.

FTP
Abbreviation for File Transfer Dạng viết tầt của File Tranfer
Protocol. Protocol.

FYA
An abbreviation of For Your Dạng viét tát của For You
Amusement used in electronic Amusement dùng trọng truyén thông
communication. diện tử.

FYI
An abbreviation of For Your Dạng viốt tát của For You Information
Information used in electronic dùng trong truyền thông đìộn tử.
communication.

gopher
The name of an Internet browsing Tôn của một dịch vụ duyệt Internet trong
service in which all information is dó toàn bộ thông điệp đuọc tổ chúc thánh
organized into a hierarchy of menus. cáu trúc menu phân cáp. Gopher hiển thị
Gopher displays a menu on the screen menu trẻn màn hỉnh rói cho phép nguời
and allows the user to select an item. The dùng chọn một khoản mục. Tùy chọn sẽ
selection either leads to a file of dản đến tập tin chứa thông tin hoặc menu
information or to another menu. khác.
584
homepage ừềngchù
A page o f inform ation accessible Trang thông tin cổ thể truy cập ìto
through the World Wide Web. The page qua World Wide Web. Trang này cổ
can contain a mixture of graphics and chứa cả hlnh ảnh lản vân bán, cũng I
t ex t , and can i n c l u d e e mb e dde d tham chiéu được nhũng dản đến tr
references to other such pages. Usually khác. Thông thuởng. mỗi người dùnc
each user and each organization has a mỗi tổ chức có một trang chủ riêng k
separate homepage.

hop count SỐđém hop

A measure o f di st ance in packet Đơn vị tính khoảng cách trong m
switching networks. I f a packet must chuyển gói. Néu gói buộc phải chu
travel through N additional routers on its N bộ định tuyén trung gian trên lộ t
trip from its source to its destination, the tử nguổn đến đích, thi đich đến c
destination is said to lie N hops away nguốn N hop.
from the source.

host máy chủ

A synonym f o r u ser’s com puter. Đổng nghĩa VỚI m áy tinh của người d
Technically, each computer connected Xét đặc tính kỷ thuật, mòi máy tinh
to the Internet is classified as a host or với Internet déu được xem là máy chủ
a router. bộ định tuyến.

hostname tên máy chủ

The name assigned to a computer. See Tên gán cho m áy tinh . Xem tl
domain name. domain name.

hotlist danh sách nóng

A facility used with the Mosaic program Cổng cụ dũng kem VỚI chưong t
that can record the l o c at i o n o f a Mosaic vốn có thể ghi nhán đia diém
particular page o f information, making trang thông tin cu thể. khién lán qua
it possible to return to the page quickly. t r ang nả y nhanh hơn. Xem tl
Compare to bookmark. bookmark.
 585

HTML (HyperText Markup Language)

The computer language used to specify Ngôn ngữ máy tinh cổ chúc nông định
the contents and format of a hypermedia rỗ nội dung và dạng thức của tái liệu
document in World Wide Web (e.g., a siêu môi trưởng trong World Wide Web
homepage). Users are u n l i k e l y to (ví dụ, trang chủ). Người dùng háu như
encounter H TM L; it is an internal không làm việc trực tiếp với HTML; nó
detail. là chi tiết nội hạt.

HTTP (HyperText Transport Protocol)

The protocol used to access a World Giao thức truy cập tài liệu World Wide
Wide Web document. A user may Web. Người dùng có thể gặp từ HTTP
encounter the term HTTP in a Uniform trong URL.
Resource Locator.

hub
An electronic device that connects to Thiết bị điện tử nối kết nhiổu máy tính
several computers and replaces a LAN, và thay thố cho LAN, thưởng là Ethernet.
usually an Ethernet. Hubs are used with Hub được sử dụng với 10base-T.
10base-T.

hypermedia slổu mồi trường

An information storage system in which Hệ thổng lưu trữ thổng tin nơi mỗi trang
each page of information can contain tin có thể chứa tham chiếu nhúng dẵn
embedded references to images, sounds, đốn hlnh ảnh, âm thanh, hay trang tin
and other pages of information. When a khác. Khi ngưởi dùng chọn khoản mục,
user selects an item, the hypermedia hệ thống siẻu môi trưởng dỏ tìm theo
system follows the associated reference. đường dẫn tham chiếu phói hợp. Xem
See World Wide Web. World Wide Web.

hypertext siêu vân bản

A system for storing pages o f textual Hệ lưu trữ trang thông tin dạng vân bản
i n f o r m a t i o n t h a t each c o n t a i n trong đó mỗi trang đéu chứa các tham
embedded references to other pages chiếu trỏ đến trang tin khác.
o f information.
586
IAB
Abbreviation for Internet Dạng vtét tát cùa IntBmot Archltoctun
Architecture Board. Board.

IETF
Abbreviation for Internet Dạhg viét vát của Internet
Engineering Task Force. Engineering Task Force.

IMHO
An abbreviation of In My Humble Dạng viết tát của In My Humble opinic
Opinion used in electronic dùng trong truyén thỏng điện tử.
communication.

information browsing service dịch vụ duyệt thông tin

A service that permits a user to browse Dịch vụ cho phép người dũng duy-
information by repeatedly scanning and thông tin bàng cách hèn tục quét và ch(
selecting. The service presents a list o f lựa. Dịch vụ cung cáp danh sách mer
menu items or a page o f information. hoặc trang tin. Sau khi người dùng đ<
After the user reads the information and thông tin và chọn khoản mục, dịch 1
select an item, the service follows the sẻ lán theo tham chiéu rối truy xuất m<
reference and retrieves new information. tin mới.

information superhighway xa lộ thông tin

A term used by the popular press to refer Thuật ngữ thòng dụng của giới báo c
to the emerging national information dùng để mô tả cơ sở hạ táng thông '
infrastructure. The Internet is the first trong nước đang nổi tiếng. Internet
part o f the information infrastructure, thành phán cơ sỏ ha táng truyén thổi
which is s o m e t i m e s c a l l e d t he đáu tiên, đôi khi còn gọi là informât!
information highway. highway.

infrastructure Cơ SỞhạ táng

A service or facility that is fundamental Dịch vụ hay phưong tiện gtử vai trồ n
to a society. Examples include system tảng trong xả hội. Ví đu vé co sở hạ tá
f o r d e l i v e r i n g f o o d and w a t e r , điển hỉnh có hệ móng phân phói thức
transportation facilities, and telephones. vá nước uống, phuong tién vận chuyí
và điện thoại.
 587
Integrated circuit mạch tích hợp
A small, complex electronic device that Thiổt bi đlộn từ nhỏ và phúc tạp chứa
contains many transistors. For example, nhléu tranzlto. Ví dụ. CPU trong máy.
the central processing unit in a computer tính thuờng được cáu tạo tử một mạch
is usually built on a single integrated tích hợp
•
đơn. Mạch
• •
tích hợp duợc gọi
•

circuit. Informally, an integrated circuit nôm na là chip.

is called a chip.

International Telecommunication
Union, Telecommunications (ITUT)
An international organization that sets Tổ chức quóc tế chuyên ấn định chuẩn
standards for i nt erconnect i on of nổi kết cho trang thiết bị điện thoại.
telephone equipment. In the past, Trước dây nhiéu tổ chức đảm trách nòi
many organizations responsible for mạng ở cháu Âu đã tuân theo dề xuất
networking in Europe have followed của ITUT. (Có thời, 1TƯT từng láy tên lả
ITUT recommendations. (Formerly, CCITT.)
the CCITT.)

Internet
The collection of networks and routers Tập hợp mạng vả bộ định tuyén ứng
that use the TCP/IP protocol suite and dụng bộ giao thức TCP/IP và vận hành
function as a single, large network. The dưới dạng một mạng lớn. Internet tỏa
I n t e r n e t r e a c h es g o v e r n m e n t , khắp các co quan chính phù, tổ chúc
c o m m e r c i a l , and e d u c a t i o n a l thưong mại và giáo dục trên thố giới.
organizations around the world.

Internet address địa chi Internet

A number. Each computer attached to Lả một SỐ. Mỗi máy tính nối mạng
the Internet is assigned a unique IP Internet dược gán một dịa chỉ IP khổng
address. Software uses the address to trùng lầp. Phán mém sẽ dựa vào địa chỉ
identify the intended recipient when it này để nhận diện nguòi nhận dự kiến
sends a message. An Internet address is khi nó gởi thỏng điệp. Địa chỉ Internet
also called an IP address. còn đuực gọi là địa ch ỉ IP.
588
Internet Architecture Board (IAB)
A group of people who set policy and Nhóm ngưởỉ lập chinh »ầch vâ tiê
standards for TCP/IP and the connected chuẩn cho TCP/IP và Internet được ru
Internet. két.

Internet Engineering Task Force (IETF)

A group o f people responsible fo r Nhóm ngưởi chịu trách nhiệm thiét k<
designing and testing new technologies thử nghiệm cỏng nghệ mới cho TCP/I
for TCP/IP and the Internet. The IETF và Internet. IETF thuộc tố chức IAB.
is part o f the IAB organization.

Internet Protocol
See IP. Xem IP.

Internet Multicasting Service

The s e rv ic e that sends a u d io Dịch vụ gởi thông tin bàng âm thar
information across the Internet like a ngang qua Internet chảng khác gỉ trại
radio station. phát thanh.

internetworking nói két Hồn mạng

A term used to refer to planning, Là hoạt động hoạch định, xảy dựng, tt
building, testing, and using internet nghiệm, vâ sử dụng các hộ thóng lié
systems. mạng.

Internet Relay Chat (IRC)

A service that allows groups o f users to Dịch vụ cho phép nhóm người dùng gií
communicate using a keyboard. Each tiếp bằng bàn phim. Mỗi nhóm ngu
group o f users creates a channel and dùng tạo một kénh rói gỏi thông diệp qi
sends messages to it. Each active kẻnh đó. Mỗi thành viên tham gia ho
participant for a given channel receives động cho kénh cu thể sẻ nhận bản Si
a copy o f each message sent to the của thổng điệp được gỏ! đén kènh.
channel.

Internet Society
A non-profit organization established to Tổ chức phi lợi nhuán được thiết l(
encourage exploration of the Internet. nhầm khuyẽn khich khai thàc Internet
 589

InterNIC (Internet Network Information

Center)
An o r g a n i z a t i o n t h a t s u p p l i e s Tổ chức cung cáp thổng tin vé Internet,
inform ation about the Internet, the các công ty cung cáp nối kết Internet,
organizations that provide Internet vả tài liệu khác.
connectivity, and other documentation.

IP (Internet Protocol)
A specification for the format o f packets Là quy cách cho dạng thúc gổỉ được máy
computers use when they communicate tính sử dụng khr truyốn thông qua
across the Internet. In practice, the term Internet. Trôn thực tế, từ nây thường
usually refers to the IP software that a tham chỉếu đến phán mổm IP mà máy
computer must run to communicate on tính phải thl hành nhàm gỉao tiếp trôn
the Internet. Internet.

IP address địa chì IP

A synonym for Internet address. Đồng nghĩa với Internet address.

IP datagram bó dử liệu IP
A packet of data sent across the Gối dữ liệu được gởi ngang qua Internet.
Internet. Each IP datagram contains the Mỗi bó dử liệu IP chứa địa chỉ máy tính
address of the computer that sent it, the gởi nó, địa chỉ 1P của máy tính nhận nó,
IP address of the computer to which it cùng với dữ liệu dang đuợc gcri.
has been sent, and the data being sent.

IPng
Abbreviation for Internet Protocol: the Dạng viết tát của Internet Protocol: the
Next Generation. The term is used to Next Generation (IP thế hệ tiếp theo).
refer to the successor of IP being Tử này nổi dến thế hệ kế thừa của IP
planned by the IETF. do 1ETF chỉ định.

Abbreviation for Internet Relay Chat. Dạng viổt tát của Internet Relay Chat.
590
mrr
Abbreviation for International Dạng viét tát cũa International
Telecommunication Union, Telecommunication Union,
Telecommunications. Telecommunications

jughead
An Internet search service is not used DỊch vụ rà soât Internet không thổr
as frequently as archie and veronica. dụng như archie và veronica.

kbps (Kilo Bits Per Second)

A measur e o f the rate of data Đơn vị đo tốc độ truyổn dữ liệu, bâí
transmission equal to 1000 bps. Also 1000 b p s . Xem t h ê m b p s , m b p
see bps. mbps, bandwidth, and baud. bandwidth, và baud.

LAN
Abbreviation for Local Area Network. Viết tát từ Local Area Network.

LISTSERV (electronic mailing LIST

SERVer)
A pr ogram that maintains lists of Chương trinh bảo lưu danh sách thư đi<
electronic mail addresses. A user can tứ . Người d ù n g có t hế yêu cề
request that LISTSERV add their e-mail LISTSERV bổ sung đia chỉ e-mail Vi

address to a list or delete their e-mail danh sách hoậc lược bỏ đia chỉ e-m
address. của họ.

Local Area Network (LAN)

A computer network technology Công nghệ mạng máy tinh được thiét
# •
designed to connect computers across a nhằm nối kết máy tính trong một khoả
short distance (e.g., inside a building). cách ngán (chảng hạn trong một t
C o m p a r e to W ide Area N etw o rk nhà). Xem Wide Area Network (WAN
(W AN).

login đăng nhịp

The process o f entering an account Quy trinh nhập ký tự nhẠn điện tầi kho
identifier and password to obtain access và mật mâ để truy cẠp máy tinh ph
to a timesharing computer. thời.
 591

long-haul network mạng đường dài

A synonym for Wide Area Network. Đổng nghĩa với Wide Area Network.

mail alias bi ơanh trong thư tin

A synonym for e-mail alias. Đóng nghĩa với e-mail alias.

mailbox hộp thư

A storage area, usually on disk, that Vùng lưu trử, thuòng là trôn đĩa, chứa
holds incoming e-mail messages until a thông diệp e-mail gởi đổn cho đốn khi
user reads the mail. Each mailbox has người dùng dọc nổ. Mòi hộp thư cố một
a unique address; a user must have a địa chỉ khổng trùng lặp; ngưởi dùng nhận
mailbqx to receive electronic mail. ỡ-mail bát buộc phài có hộp thư.

mail exploder
A program that accepts an e - m a il Chương trinh nhận thồng diệp e-mail, và
message, and sends a copy o f the gởi bản sao thông diệp dó đến từng người
message to each recipient on a list. M ail nhận trong danh sách. Mail exploder
exploders make it possible to create an cung cáp khả nãng lập danh sách thư
electronic mailing list with many users; diện tử gổm nhiéu người dùng, thông điệp
an e -m a il message sent to the list e-mail gởi cho danh sách sẻ đến tay tát
reaches all recipients. cả người nhận có trong danh sách dó.

mailbox address địa chỉ hộp thư

A synonym for e-mail address. Đổng nghĩa với e-mail address.

mailing list danh sách thư tín

An electronic mail address that includes Địa chỉ e-mail là danh sách liệt kê người
a list of recipients. Mailing lists have nhận. Danh sách thư tín đá trở nên phổ
become popular as a way to disseminate biến hệt như cách phổ biến thông tin.
information.

mbps (Millions of Bits Per Second)

A measure o f the rate o f data Triệu (blt/giây) Đon vị đo tóc độ truyển
transmission equal to one million bps. dữ liệu bầng 1 .000.000 bps. Xem thêm
AIsq see bps, kbps, bandwidth, and bps, kbps, bandwidth, vá baud.
baud.
592
menu
A list o f items from which a user can Danh sách các khoàn mực cho rụ
select. Some Internet services permit a dùng chọn lựa. Một vài dịch vụ Inte
user to browse information by following cho phép người dùng duyệt tin dựa
a sequence o f menus. một loạt menu.

MIME
Abbreviation for Multipurpose Dạng viét tất của Muỉtipurpose
Internet Mail Extensions. Internet M ail Extensions.

modem (modulator • demodulator)

A device used to transmit digital data a Thiết bj truyén dữ liệu sổ di xa
l o n g d i s t a n c e acr oss an a n a l o g đường truyén tưong tự. Đường truyổn
transmission path. The path can consists cố thể có dây dản dâi hoặc nói kết b
of a long wire or a connection through hệ thống điện thoai quay sò. Mo<
the dial-up telephone system. Modems được dùng theo cáp - mỏi modem
are used in pairs - one modem attaches với một đáu của nói kết. Modem c
to each end o f the connection. The bộ điéu biến (với chức nãng gởi dữ I
modem contains a modulator (used to và bộ giải điéu (nhán dữ liệu).
send data) and a demodulator (used to
receive data).

moderated newsgroup nhóm tin được kié m duyệt

A netnews discussion group in which Nhóm thảo luận tin trẽn mạng tronc

each submission must be sent to a mỗi bản đệ trinh phải dưpc gòn dến n

person who checks and edits the chịu trách nhiệm kjểm tra và hiệu c!

contents before maki ng the memo nội dung trước khi cỏng bó memo

available to the newsgroup. toàn nhóm.

modulation điêu biến

The technique a modem uses to encode Kỹ thuật modem dung đế mả hóa dũ
digital data in an electrical signal for số trong tín hiệu điện từ chuyển n£

transmission across a wire. Modulation qua dây dản. Cũng có thé dung kỹ t

can also be used over t el ephone điéu biến trong nói két diện thoại. :

connections. Also see demodulation thêm dem odulaĩton và Câmer.

and carrier.
 593

modulator bộ điéu biến

The clcctromc device in a modem that Thiết bị điện từ trong modem dùng dể
encodes data for tra n s m is s io n . See má hóa dứ liệu sáp truyén đi. Xem
demodulator. demodulator.

Mosaic
A single, complcx computer program Một chương trinh máy tính phức tạp cung
lhai provides a point-and-dick interface cấp giao diện trò-nháp cho World Wide
to the World W ide W eb, gopher, and Web, gopher, và các dich vụ Internet
oilier Internet services. Mosaic contains khác. Mosaic chửa mâ cho nhiéu chưong
the code for multiple client programs, trinh máy khách, đổng thởi hoạt dộng
and can act like a client for a specific tương tự một máy khách đối với dịch vụ
service. cụ thể.

Multipurpose Internet Mail Extensions

(MIME)

Although Internet e-mail messages can

W v-
Mậc dù thông điẻp e-mail trên Internet
contain o nIv ASCII
9
text. M IM E chì có thể chứa vãn bàn dang ASCII,
extensions allow an e-mail message to w
nhưng phán mờ ròng MIME cho phép
contain a n o n -A S C ll file such as a video thòng diệp chứa tãp tin không thuộc
image or a s o u n d To transfer a dạng ASCII, chảng hạn hình anh video
n o n - A S C II message, both the sender hoậc ảm thanh. Cà may nhán lần máy
and receiver need s p e c i a l e-mail gòi đéu phái có phán mém e-mail dầc
software that understands M I M E . biệt hiểu dược MIME mói mong trao đổi
thòng điệp không thuộc dạng ASCII.

Multi-User Dungeon
A popular Internet game. Một tro chơi Internet nói tiếng.

mud
The name o f the m ulti-user dungeon Tên của chương trinh trò choi hám ngục
game program. da người dùng.
594
multicast đa truyén phát
The technique used to send a given Kỹ thuật gởi 9Ố1 dử lìộu đâ cho
packet to a sel ected set o f other họp máy tính khác đưoc chọn. DỊ
computers. Internet audio and video audio và video trên Internet gởi (
services use multicast delivery to send liệu tứ một nguón duy nhát đén
a packet from a single source to many máy tinh trên Internet, hoậc cho
computers on the Internet, or to allow a nhóm người dung tương tác trong
group of users to interact in an audio or hội thảo tử xa bầng ầm thanh hoậ
video t el econference. Compare to ảnh dựa vảo kỷ thuât phân ph
unicast and broadcast. truyén phát. So sánh VỚI uniCi
broadcast.

multimedia đa phuơng tiện

A term describing any facility that can Thuật ngữ mô tả bất kỳ công cụ r
d i s p l a y t ext , g r a p h ic s , im a g e s , and khả nâng hiển thi vân bản, hlnh ả
sounds. A computer ne e ds s p e c i a l họa, và âm thanh. Máy tính cán c(
hardware to handle m u ltim e d ia output. cứng dậc biệt để xừ lý đáu XL

phương tiện.

National Information Infrastructure (Nil)

The emerging inform ation infrastructure Cơ sở ha táng thông tin dang nổ
in the United States; the Internet forms ở Mỹ; Internet hinh thành phán co
the first part o f the infrastructure. See táng dáu tiên. Xem thèm iníor
also inform ation superhighway. superhighway.

navigating the Internet định hướng và di chuyển trén Inte

A phrase used by the popular press that Cụm từ đưoc giới báo chí sử dụ
means, "using Internet services to nghĩa là “dúng dich vu Internet để
browse inform ation." tin".

Netiquette
A list o f suggestions for how to behave Danh sách các yêu cáu vé phironi
when using the Internet. hoạt động trén Internet
 595

netnews
Abbreviation for network news. Viết tát của network news.

network news thông tin mạng

The name of the Internet bulletin board Tên của dịch vụ bảng thông báo trén
service. Internet.

network of networks mạng của mạng

A phrase used to describe the Internet; Cụm từ mô tả Internet; cách gọi này rất
the characterization is appropriate thích hợp bởi lẻ Internet có nhiéu mạng
because the Internet consists of many vật lý nối két qua bộ định tuyến.
physical networks interconnected by
routers.

network printer máy In mạng

A printer that attaches directly to a Máy in nòi trực tiếp với mạng noi bất kỳ
network where it can be accessed by máy tính nào thuộc mạng đố cũng có
any computer on the network. A thể truy cập. Máy in mạng chứa bộ vi
network printer contains a small xừ lý nhò có chức năng xử lý các chi tiết
m i c r o p r o c e s s o r that handles truyén thông.
communication details.

news article mục tin

A message that appears on a bulletin Thông điệp xuất hiện trẻn bảng thông
board in the network news service. Each báo của dịch vụ tin trên mạng. Mổi mục
news article has the same form as an tin có chung hỉnh thức với memo thư
electronic mail memo. điện tử.

newsfeed
An agreement by which one site sends Quy ước cơ sở dể một địa điểm gởi bản
copies of network news articles to sao mục tin mạng cho địa điểm khác.
another. A given site can arrange for Địa điểm dang xét có thể tổ chúc nhiéu
fnultiple newsfeeds to ensure that it cuộc dẩy tin háu bảo đàm nhận được tin
receives network news when one of the tức mạng nếu chẳng may một trong số
connections fails. những nối kết bị thát bại.
596
newsgroup nhóm tin
A single bulletin board in the network Bảng thông báo đon \è trong dịch V'

news ser vi ce. A s i ngl e user can trôn mạng. Ngưởi dung cố thể dân
subscribe to multiple newsgroups; each sử dụng nhiéu nhóm tin; mỗi nhóm <
newsgroup contains articles related to những muc tin hên quan đến một
one topic. đé.

NFS (Network File System)

A service that al l ows cooperati ng Dịch vụ cho phép các máy tinh hỌỊ

computers to acccss each other’ s file truy cập hệ tập tm cùa nhau hệt nhu

systems as if they were local. The key cập tập tm cực bộ. Điểm khác biệt c

difference between NFS and FTP is that gi'jra N FS va FTP. ia N FS truy cập

NFS accesses pieces of a file as needed mẩu tin trono táp t.n khỉ cán mầ k!

without copying the entire file. phải sao chep toàn bô táp tin.

Nil
Abbreviation for National Dang viết tát của N ãỉior.al Ịníorma

Inform ation Infrastructure. Infrastructure.

NSF (National Science Foundation)

A U.S. government agency that has Tổ chức trưc thuốc chính phủ Mỹ c
funded the development of a W AN lor trợ dư á n t hi ết ké mang WAN

the Internet and helped scientists Internet va giup cac nha khoa họ

connect to the Internet. NSF has also mạng I nt ernet . NSF cón tài trợ

funded individual researchers working những ngươi nghiẻn cữu dang lãm

in the network area as well as large trên mang cũng như các dự án lớĩ

projects spanning multiple institutions. quan đến nhiéu v ẻ n nghiên cứu.

NSFNET (National Science Foundation

NETwork)
Loosely used to describe the Wide Area Tén không thưởng dung, chỉ mang
Network that forms the backbone of the rộng cấu thánh true cùa Internet tạ
Internet in the United States.
 597

open system hệ mở
A non-proprietary technology or system; Hệ thòng hay cổng nghệ phỉ độc quyén;
any vendor can use the specifications of bất kỳ hâng phân phối nào cùng có thể
an open system to build products and ứng dụng quy cách của hệ mở để thiết
services. The I nt ernet and its kế sản phẩm vầ dịch vụ của minh,
technologies are open. internet và cóng nghệ của Internet déu
có thuộc tính mở.

packet gói
Used informally to describe the unit of Là từ gọi phổ thòng đơn VỊ dử liệu được

data sent across a packet switching gởi ngang qua mang chuyển gói. Gói

network. An Internet packct is called an Internet còn được gọi là bó dử liệu 1P.

IP datagram.

packct switching chuyển gói

A technique used on computer networks Kỷ thuật áp dụng trên mạng máy tính dổi

that requires a computer to divide a hòi máy tính phán chia thông điệp thành

mcsage into small packets of data before những gói dữ liệu nhò trưỏc khi gởi chủng.

sendi ng them. L i k e most comput er Internet khai thác thuật chuyển gói hệt

n e t wo r k s , the I nt er net uses packet như đa sò mạng máy tinh khác.

switching.

password mặt má
ì

The secret code a user enters to gain Mả bí mật do người dùng gõ vào nhàm
access to a timesharing system or to truy cập hệ thống phán thời hoặc dich vụ
obtain authorization for the FTP service. FTP. Máy tính không hiển thị mật mã
A computer does not display a password trong khi người dùng gõ nó. FTP vỏ danh
while the user enters it. Anonymous FTP cho phép người dùng nhâp mật mâ guest
allows a user to enter the password guest khi truy càp tảp tin công cộng.
to obtain access to public files.

peer-to-peer networking mô hình nôi mạng ngang hàng

Any network s y s t e m in w h i c h all Hệ thống mạng trong đó mọi máy tính
computers arc equal. That is, a program đéu ngang nhau. Nghĩa lả, chưomg trinh
running on one computer can contact a chạy trên máy tinh này có thể giao tiếp
program running on another computer. với chưong trình chạy trên máy tính khác.
598
ph
The name o f the client program used Tôn của chương trinh máy khách
w i t h the qi inform ation service. Ph kèm với dịch vụ thông tin qi. Ph
p r o v i d e s i n f o r m a t i o n a b o u t an cáp thông tin vé một cá nhân (ví d
individual (e.g., the person’ s electronic chì e-mail cùa người đổ).
mail address).

ping (Packet InterNet Groper)

The name o f a program used wi t h Tên chuong trình dũng kèm với Ce
T C P /IP internets to test whether a mạng hoạt động dựa trên giao
specific computer can be reached. Ping TCP/IP nhàm kiém tra xem có th
sends the computer a packet and waits được máy tính cụ thể hay không. Pi
for a reply. The term is often used like gói dữ liệu cho máy tính rói chờ hd
a verb as in, "please ping computer Từ Ping thường đưọc SỪ dụng nh

hobbes to see if it is alive.” dộng từ vói nghĩa 'nối kết các hoi
tính để xem nó hoạt động hay kh(

point-and-click interface giao diện trỏ-nháp

A style o f interacting with a computer Kiểu tương tác với máy tính bầng I
t hat uses an mouse i nst ead o f a thay vi bàn phim. Ngưcri dùng di c
keyboard. The user moves the mouse to mouse để đinh VI con trỏ, sau
position the cursor, and presses a button nút mouse chon khoản mục bên di
on the mouse to select the item under trò.
the cursor.

Point-to-Point Protocol (P?P) Giao thúc điém đén điểm

A protocol used to send TCP/IP traffic Giao thức gởi lưu lượng TCP/IP
across a serial transmission line. Also qua đường truyén nói tiép. XerT
s e e SLIP, w h i c h is u s e d m o r e SLIP, vòn thướng được dùng hc
frequently on personal computers. máy tính cá nhán
 599
postmaster
By convention, an e-mail alias for Theo quy ước, bí danh e-mail dành cho
person who manages the electronic người quản lý phán mém e-mail trén máy
mail software on a given computer. tính xác định. Nguủi dùng có thé gởi yêu
One can address a request to postmas- cáu vé địa điểm hoậc nguyên tấc tham
ter@computer to ask questions about dự hay rút tén khỏi danh sách thư tín
the site or the rules for joining or leav­ cho postmaster ©computer.
ing a mailing list.

Post, Telegraph, and Telephone (PTT)

In European countries, the government Ớ các nước cháu Ảu, tổ chức chính phủ
o r g a n i z a t i o n that c o n t r o l s data điéu khiển nối kết mạng dứ liệu.
networking.

PPP
An abbreviation for Point-to-Point Dạng viết tắt của PoinMo-Point Protocol.
Protocol.

private e-mail thư riêng

Electronic mail that has been encrypted E-mail đả mâ hóa bầng khóa mật chỉ
using a secret key so that only the người gởi vả người nhận mới thông dịch
sender and receiver can interpret it. dược. Thông điệp e-mail gởi qua Internet
Usually, e-mail messages are sent thường không má hóa, nghĩa là người nòi
across the Internet with no encryption, với dường truyén thổng diệp e-mail có
which means that a wiretapper who thể đọc nội dung thư.
intercepts an e-mail message can read
the contents.

prospero
A distributed file system that can be Hệ tập tin phán tán có khả nâng truy
used to access the archie service. cập dịch vụ archie.
600
protocol giao thúc
The rules two or more computers must Những nguyôn tác áp ché tiến tr
f o l l o w to exchange messages. A đổi thông điệp g»ữa hai hay nhl
protocol describes both the format of tinh. Giao thúc mô tả cả dang thi
messages that can be sent as well as the điệp gỏi đi lân cách hói đáp m(
way a computer should respond to each điệp của máy tinh.
message.

PTT
Abbreviation for Post, Telegraph, and Dạng viết tát của Post, Telegi
Telephone. Telephone.

public files tập tin công cộng

F: 11cs that are available to anv Internet Những tảp tin khá d u ng cho bát !

user. When usi ng the F T P se r v i c e , dung Internet nao Khi khai thác

public files can be accesscd w ith login FTP, có thể truy cảp tầp tin cô

anonymous.
%
bầng cách đâng nhâp giáu tên.

public mailing list danh sách thư công

An electronic mailing list to which Danh sách e-m ail má bát kỳ ai

anyone can add themselves, delete thể ghi và xóa tén, hoâc gởi
themselves, or send a memo. A memo M e m o đưoc gởi cho danh sầch '
sent to a public mailing list can rcach có thể đén tay nhiéu người.
many people.

Request For Comments (RFC)

The name of a series of notes that Tén của xẻ-n tai lièu chưa cá
contain the TCP/IP protocol standards giao thưc TCP. IP cũng như tái
as well as related documents. RFCs are quan. R F C co sản trén Internet
available on the Internet.

qi
The name o f the server accessed bv
* the Tên của may p f i j c vu ao chưX
ph program. ph truy cảp
 601

remote login đàng nhập từ xa

A scrvicc that allows a user on one Dich vụ cho phép người dùng máy tính
computer to connect their keyboard and nòi bán phím vâ mân hỉnh hiển thị với
display to a remote computer and run máy tính ở xa rói chạy chương trỉnh.
programs. See TELNET. Xem TELNET.

RFC
Abbreviation for Request For Dạng viết tát của cụm từ Request For
Comments. Comments.

route tuyến
In general, a route is the path that Nhìn chung, tuyến lá dường dần lưu
network traffic takes from its source to thông mạng trài dài từ nguón dến đích.
its destination. In a TCP/IP internet, Trong lièn mang TCP/IP, mỗi bó dữ liệu
each IP datagram follows a path through IP cho phép đường dẩn đi xuyén qua
a sequence of networks and routers. một chuỗi mang vá bộ ớịnh tuyến.

router bộ định tuyến

A special purpose, dedicated computer Máy tính chuyén dụng có mục đích đặc
that attaches to two or more networks biệt nói với hai hay nhiéu mạng và gởi
and routes IP datagrams from one to the bổ dữ liệu IP từ máy nãy đén máy khác.
other. Fach router forwards a datagram Mòi bộ đinh tuyến chuyển tiếp bố dữ liệu
to another router until the datagram can sang bộ dinh tuyến khác cho đén khi bó
be delivered to its final destination. dữ liệu dược phán phát dén đích cuối
cùng của nỏ.

search key khóa tim kiếm

A string o f characters that a user Chuỏi kỷ tự người dùng cung cáp cho
provides to a search service. The service dịch vụ tìm kiếm. Dich vu rà soát tiêu
searches for titles or documents that đé hoậc tài liệu chứa chuỗi.
contain the string.
602
search tool cóng cụ tim kiểm
Any program that permits a user to find Chương trinh bát kỳ cho phổp ngu
t he l o c a t i o n o f i n f o r m a t i o n . In dùng tỉm tháy vị tri cùa thông tin. Đ.
p a rtic u la r, autom ated search tools biệt, cổng cụ tim k»ém tự động thi hái
operate w ithout requiring the user to mà không đỏi hỏi nguở» dùng tương t
interact during the search. trong suốt tién trinh tim kiém.

Serial Line IP (SLIP)

A protocol that permits a computer to Giao thúc cho phép máy tinh SỪ dụi
use TCP/IP over a serial communication TCP/IP trẽn phưong tỉện truyén thông r
medium (e.g., a telephone line). A tiép (vỉ dụ dường truyén điện thoại). M
personal com puter often uses SLIP tính cá nhân thưởng chọn phán mể
software to connect to the Internet. SL1P nối két Internet của chúng.

server chưomg ưinh mảy phục vụ

A program that offers a service. Many Chương trinh cung cáp d|Ch vụ. Nhi
computer on the Internet run servers to máy tính trên Internet chạy chương trỉ
offer services. A user invokes a client máy phục vụ nhầm cung cáp các dịch >
program on their computer; the client Nguởỉ dùng gọi chuong trinh máy khá
contacts a server on a remote computer. trôn máy tính của họ; chuông trình m
khách giao tiổp VỚI chưong trỉnh m
phục vụ trên máy tính ở xa.

SLIP
Abbreviation for Serial Line IP. Dạng viết tát cùa Senal Une IP.

smiley
A sequence o f characters, usually found Chuỗi ký tự, thưởng xuát hiện tro
in an e-m ail message, that indicates thông điệp e-mail, chi rõ tinh vui nhi
humorous intent. The three-character Chuỗi gổm 3 ký tự : - ) đậc biệt phổ bi
sequence :-) is especi all y popul ar bởi nó rát giống gưong mật cuời đa
because it resembles a sm illing face xoay ngang 90°.
turned sideways.
 603
source address địa chi nguốn
The address o f the computer sending Địa chỉ của máy tinh gỏi dữ lỉộu. Mỗi gói
data. Each packet contains the address dữ liệu chứa địa chỉ của máy tính nguổn
o f the source computer as well as the cùng với địa chỉ của máy tính đích.
address o f the destination computer.

stack chóng
A term that refers to all the TCP/IP Từ tham chiếu đén toàn thổ phán mém
software on a computer. The term arises TCP/IP trôn máy tinh. Tứ này phát sinh
from the way sofware is organized từ cách thức tổ chức bên trong của phán
internally. mém.

surfing the Internet duyệt Internet

A slang phrase used by the popular Tiếng lóng đuợc giới báo chí dũng VỚI
press that means, "using Internet nghĩa "sử dụng dịCh vụ Internet đổ duyệt
services to browse information." thông tin’ .

talk trò chuyện

A program that allows two users to Chuơng trinh Cho phép hai nguởi dùng
communi cate using keyboards and giao tiếp bâng bàn phím vá màn hlnh
display screens. Each user’ s screen is hiển thị. Mổi màn hinh của người dùng
divided in half; one half shows what the được chia làm đôi; một nừa thổ hiện nội
user types, while the other half shows dung người dũng gỗ vào, nứa cồn lại
what the other person types. truyén đạt những gi nguời dũng bên kia
muốn nói.

TCP
Abbreviation for Transmission Dạng viết tát của Transmission
C ontrol Protocol. Control Protocol.

TCP/IP
The name o f protocols that specify how Tên của các giao thúc chỉ định phương
computers communicate on the Internet. thức máy tinh giao tiếp trên Internet. NÓI
I nf or mal l y, the name refers to the nôm na, tẻn liên hệ đến phán mém ứng
software that implements the protocols. dụng các giao thúc. Tát cả máy tính nổi
A ll computers that use the Internet need mạng Internet đéu cán đến phán mém
TCP/IP software. TCP/IP.
604
The TCP/IP Internet Protocol Suite
The official name of TCP/IP Tôn chính thúc cùa TCP/1P.

TELNET
The Internet remote login service. Dịch vụ dâng nhập tứ xa trôn lnt€
TELNET allows a user at one site to TELNET cho phép người dùng tại
interact wi th a remote timesharing đ ié m này tương tác VOI h ệ thóng ị
system at another site as if the user’ s thời tai dia điếm khác néu thiết bi
termi nal connected di rect l y to the cuối của ngưõn dung nó« trực tiép với
remote machine. tính ở xa.

text file tập tin vản bản

A n y f i l e that consi st s o f t ext ual Bát kỳ tảp tm náo chứa các ký tự (
characters separated into lines. Text vân bản đươc xép theo dong. Tập tin
files on the Internet use the ASCII bản trên Internet áp dung dạng mả
character encoding. Non-text files arc ASCII. Những tảp tin phi vân bàn thi
often called b in a ry file s . được gọi là tâp Un nhi phân.

textual interface giao diện dạng vàn bàn

A style of interacting with a computer Kiểu tương tác VỚI máy tinh sừ dụng
that uses a keyboard. A user enters phim. Người dung nhán các phím
keystrokes to whi ch the computer máy tinh đáp lai. So sanh với giao
responds. Compare to point-and-click trỏ-nháp.
interface.

timesharing computer máy tinh phán thời

A c o m p u t e r syst em that p e r mi t s Máy tinh cho phep nhiéu ngưoi '
multiple user to run programs at the chạy chương trinh cung luc. Khái
same time. Unlike personal computers, máy tinh cá nhản, háu hét máy tin
most large computers are designed as déu được thiết ké dưới đang hệ t
timesharing systems. phân thòi.
 • <

605

token ring mạng vòng

Technically, a type of Local Area vé mật kỷ thuật ia loại công nghệ mạng
Network (LAN) technology in which the LAN, trong dó mạng chuyển tử máy tính
network passes from computer to này sang máy tính khác theo một vòng
c o m p u t e r in a c o m p l e t e c y c l e . khép kin. NÓI theo kiểu dán dã, tử mạng
Informally, the term refers to a specific vòng tham chiếu sản phẩm LAN cụ thế
Local Area Network product sold by do hảng IBM cung cáp.
IBM Corporation.

traceroute tuyén truy nguyên

A program that permits a user to find the Chưomg trinh cho phép người dùng tlm ra
path a packet will take as it crosses the lộ trinh dản đén đích của một gối trôn
Internet to a specific destination. Internet. Tuyến tru y nguyén in tuyén
Traceroute prints one line for each đường dánh cho mỗi bộ dinh tuyến rải rác
router along the path. khảp dường dần.

Transmission Control Protocol (TCP)

One of the tvvo major TCP/IP protocols. Một trong hai giao thức chính cùa TCP/IP.
TCP handles the di f f i cul t task of TCP xử lý tác vụ khó nhảm dàm bảo toàn
ensuring that all data arrives at the bộ dữ liệu dến đich dung trinh tự. Thuật
destination in the correct order. The term ngữ này thường đé cập phán mém ứng
often refers to software that implements dụng chuẩn TCP.
the TCP standard.

traveling the information superhighway duyệt qua xa lộ thông tin

A phrase used by the popular press that Cụm tử do giới báo chi sử dụng VỚI ỷ
means, "using Internet services to nghĩa "dùng dịch vụ Internet duyệt thông
browse information." tin".

trickle
A service that provides electronic mail Dịch vụ cho phép FTP truy cập e-mail.
access to FTP. A user sends an e-mail Ngưởi dùng gởi thông điệp e-mail đến
message to a trickle server; the server máy phục vụ trickle; máy phục vụ đọc
reads the message, obtains a copy of the thông điệp, sao chép tập tin, và chuyển
file, and transmits an e-mail reply that hổi đáp e-mail kèm theo bản sao đó.
contains the copy.
606
unicast đơn ưuyén phết
The usual technique for sending a Kỹ thuật mường dùng trong ttén trinh
packet through the Internet from a gối dử liệu qua Internet từ một nc
single source to a single destination. ỡén một đích khổng hon. So sánh
Compare to broadcast and multicast. broadcast và multicast.

Uniform Resource Locator (URL) URL

A short character string used by Mosaic Chuỗi ký tự ngán giúp Mosaic và
and other programs to identify a chuơng trinh khác nhận diện trang ti
particular page of information. Given a thể. Dựa vào URL, Mosaic có thổ
Uniform Resource Locator, Mosaic can nạp và hiển thị trang tin nhanh chổ
fetch and display a page of information
quickly

UNIX
A particular computer operating system Hộ diổu hành đo AT&T Bell
developed at A T& T Bell Laboratories. Laboratories thiổt kổ.

URL
Abbreviation for Uniform Resource Dạng viết tát cùa Uniform Resourc
Locator. Locator.

USENET
The term that applies to the group of Tử dành cho nhóm máy tinh trao
computer that exchange network news. thông tin trẽn mang. Một sổ địa (
Some U S E N E T sites e x c h a n g e USENET trao đổi thỏng tin qua Inte
information over the Internet; others use sò còn lại SỪ dụng nói két điện tho
telephone connections.

UUCP (Unix to Unix Copy Program)

Software developed in the mid 1970s Phán mém ra đoi vao giữa thâp niêr
that allows one computer to copy files cho phép máy tinh nay sao chép tậ
to or from another over a (usually tử máy tinh khác thông qua nối
dial-up) connection. UUCP was used in (thường lá nối két quay sổ). UUCP I
the original version o f USENET. áp dụng trong phiên bản gô'c
USENET.
 607

veronica
An automated search service available Dịch vụ tỉm kiém tự động khả dụng qua
through gopher. Veronica permits one gopher. Veronica cho phép nguởi dùng
to search through gopher menus for a rà soát menu gopher đổ tìm chuỗi cho
given string. Because veronica has been trước. Do veronica đã được tích hợp vào
integrated with gopher, one can use gopher, nên người dùng cổ thể dùng
gopher to access veronica and to display gopher truy câp veronica và hiển thị kết
the results of a search. quả tỉm kiếm.

video teleconference service dịch vụ hội thào từ xa bàng hình ảnh

A service that allows a group of users DỊch vụ cho phép nhốm người dùng trao
to exchange video information over the dổi thông tln dạng hlnh ảnh qua Internet.
Internet. Most video teleconferences Đa sò hội thào từ xa bâng Video đổu cỏ
include an audio teleconference facility. công cụ hộl thào từ xa bằng âm thanh
Each participant’s computer must have kèm theo. Mỗi máy tính của cá nhân
a camera, microphone, and earphones tham gia hội thảo phải cố camera,
(or speaker). microphone, và tai nghe (hay loa).

virtual network mạng ảo

Although the Internet consists of many Tuy Internet được cấu thảnh từ nhiéu
physical networks interconnected by mạng vật lý liên kết với nhau bàng bộ
routers, communication software makes định tuyến, nhưng phán mém truyén
(he Internet appear to be a single, large thông đâ làm cho Internet xuất hiện ở
network. The term virtual network is dạng một mạng lớn đon lẻ. Từ mạng ảo
used to refer to the appearance o f a dùng để chỉ diện mạo của một hệ thống
single, seamless network system.
mạng hoạt dộng hợp nhát suôn sẻ.

WAIS
Abbreviation for Wide Area Dạng viết tầt của Wide Area
Information Server. Information Server.

WAN
Abbreviation for Wide Area Network. Dạng viét tát của Wide Area Network
608
whiteboard service dịch vụ whiteboard
A service that permits a group of users Dịch vụ cho phép nhốm ngưởi dùng thi
to csstablish a session that permits all lập phiên làm việc hổ trợ tát cả ngu
of them to see and modify the same dùng trong nhóm xem vá chinh sừa cũr
display. The display can begin blank or nội dung hiển thị. NỘI dung hiển thị <
can start with a document. Whenever a thể bát dáu bàng dong tróng hoậc bầr
participant m odifies the display by một tài liệu. Mổi khi co người dùng si
adding text or graphics, all other users đổi nội dung hiển tfi| bầng cách ché

see the changes i m m e d i a t e l y . A thêm vân bản hay hinh ảnh, toán th
thânh viên trong nhóm đó đổu nhận I
whiteboard service is usually combined
ngay các thay dổi. Dịch vụ whiteboar
with an audio teleconference service.
thường được két hcp vớ) dịch vụ hộl thả
tử xa bầng âm thanh.

Web
See W orld Wide Web. Xem World Wide Web.

whois
An Internet service that looks Dich vu Internet tra cưu thõng tin vé ngư<
information about a user in a database. dung trong CSDL. Thoat đáu, thòng ti
O rig in a lly , inform ation about Internet vé người dung Irẻn Internet đươc lưu và
users was stored in a central database. CSDL trung tâm. Khi Internet phát triểr
As the Internet grew, a single database một CSDL trờ nên khỏng hop lý. Nhié
became impractical. M a n y organizations tổ chức hiện đang thi hanh chương trin
now run a whois server that provides máy phục vụ whois vốn cung cáp thổn
inform ation about users in the tin vé người dùng trong nội bộ. Xem thêr
organization. Also see ph. ph.

Wide Area Information Server (WAIS) Mạng diện rộng

An Internet automated search service Dich vụ tim kiém tư đông trên Interne
that permits one to locate documents that cho phép ngươi dung đĩnh VI tài liệu chứ.
contain key words or phrases. từ khóa.
 609
Wide Area Network (WAN)
Any network technology that can span Công nghệ mạng bất kỳ địa lý. So sánh
large geographic distance. Coigp^ire to với Local Area Network (LAN). Còn đuợc
Local Area Network (LAN). /K\so gọi là mạng dường ớài, WAN thuởng đỏi
called long-haul networks, WANs hỏi chl phí lớn hon LAN.
usually cost more than LANs.

window cửa Sổ
A rectangular area on a screen devoted Vùng khổng gian hinh chữ nhật trôn màn
to one particular application program. hlnh dành rlông cho một chương trinh cụ
Windows can overlap, and a user can thổ. Cửa sổ cố thể xốp chổng lôn nhau,
move windows on top o f other windows. và nguời dùng tự do di dời cừa sổ lôn trôn
When a computer uses Internet services, các cửa sổ khác. Khi máy tính sử dụng
a wi ndow can connect to a remote dịch vụ Internet, cửa sổ sỗ nối két với
computer. máy tính ở xa.

World Wide Web (WWW)

An Internet service that organizes Dịch vụ Internet tổ chức thông tin dựa vào
information using hypermedia. Each slôu môi trường. Mỗi tài liệu cố thổ chứa
document can cont ai n embedded tham chiốu nhúng trỏ đốn hlnh ảnh, âm
references to images, audio, or other thanh, hay tài liệu tùy ỷ. Người dùng duyệt
d o c u me n t s . A user br owses f or tỉm thông tin bầng cách theo sau tham
information by following references. chiếu nhúng đó.

WWW
Abbreviation for W orld Wide Web. Dạng viết tát World Wide Web.

X Window system hệ thống X Window

A particular window system that is Hệ thống cửa sổ phổ biến trên Internet.
popular among Internet users. The X Hệ thòng X Window cho phốp mỗỉ của
Window system permits each window sổ nòi với một máy tính ờ xa.
to connect to a remote computer.

X.25
An ol der n e t w o r k i n g t echnol ogy Công nghệ nói mạng cũ phố biến ở châu
popular in Europe. Au.
610
X.500
A standard fo r bu ilding a directory Chu4n thlét ké dfch vg thu mgc. C
service. The directory can be used to luu trûr tôn và <5|a chî ho$c thông tir
store individuals* names and e-mail cua tùng cà nhân vào thu myr nà
address or other inform ation. Some s 6 thu mgc X.500 cho phép tr j
X.500 directories can be reached via the thông qua Internet.
Internet.
 GLOSSARY

A
abacus /’acbakas/ bàn tính
access /’ackses/ fray cập
access arm /’ackscs a:m/ cần truy cập
address /a'dres/ địa chỉ
Algol /’«lgDl/ ngôn ngữ lập trình ALGOL (AlGOtrithmỉc Language)
algorithm /'slcpntom / thuật toán, thuật giài
analog /'analog/ máy tính tương tự
applications program /.«pli'keijnz 'preugnem/ Cĩhương trình ứng dụng
applications software /,acpli'kci/nz 'sDftwc3(r)/ p h ấ n mềm ứng dụng
Arithmetic-Logical Unit (ALU) /sriB'metik 'ltxhjikl 'ju:niư bộ số học -
logic
arithm etic unit /ariơmetik 'ju:nit/6ộ số học
assem bler /3‘sembl3(r)/ bộ hợp dịch

B
backup system rbxkAỌ 'sistsm/ hệ thống lUẤ dự Iphòng
Basic /’beisik/ ngôn ngừ BASIC (Beginner’s Aỉl’p>urpose Symbolic
Instructional Code)
batch /bast// lô, bó
binary /’bainan/ nhị phân
binary arithm etic /'bainari 3'ri 0m3tik/ s ố hcc nhĩị phân
binary digit /'bainan 'ổìáyư ký số nhị phân
binary system /’bainan 'sistam/ hệ thống nhi p h â ìti
bit /bít/ bit (đơn vị thỗng tin nhỏ nhất)
block /blok/ khối
block diagram /blDk 'daiagraem/ giản đồ khói, sơ' đồ khối
612

BPI (Bytes P e r Inch) /,bi: pi: 'ai/ số byte có trong m Si inch

breakdow n /'breikdaun/ sự cố, hòng hốc, pan
bug lb\ql lổi, sai sót
bubble m em ory /*bAbl 'meinon/ bộ nhớ bọt từ
byte /bait/ byte ( - 8 bit)

c
CAI (C om puter-A ssisted Instruction) /k3m'pju:t9(r) 3'sistid in'stTAkjh/
(sự) truyền đạt kiến thức được máy tính hS trợ
CAL (C om puter-A ssisted L earning) /k3m'pju:ta(r) 9‘sistid l3:mrỵ học t
được sự trợ giúp của máy tính
c a rd /ka:d/ card, phiếu, thẻ
card re a d e r /ka:d 'ri:d3(r)/ Clầu đọc card
cassette /ka'set/ cassette, băng cát xét
C athode Ray Tube T erm inal (CRT) /’kaeteod rei tju:b ‘t3:mml/ thiết bị
đầu cuối cố đèn hình loại ống tia điện tử
C en tra l Processing Unit (CPU) /'senưal pre'sesir) 'ju:m ư bộ xừ lý trung
tâm, còn gọi là CPU
chain /t/ein / mày ỉn chạy xích
channel /’ựaenl/ kênh
chip /tjip/ chip, vỉ mạch
circuit /’S3:kiư mạch
9

circuit bo ard /*S3:kit bo:d/ bo mạch

clock /klDk/ đồng hồ
COBOL /’kaobol/ ngôn ngữ COBOL (Common Business - Oriented
Language)
code /kaod/ mã
coding sh eet /’kdodiĩ) Jl:i/ trang mã
compile /kam'pail/ biên dịch
com piler /kam 'pail^r)/ trình biên dịch
co m p u ter breakdow n /k3m'pju:t3(r) 'brcikdaon/ sự cố ờ phán cứng mày
tính
 613

computer installation /kam'pju:to(r) (insto'leijn/ trung tâm máy tính

computer operator /kdm'pju:td(r) 'Dp3reit3(r)/ thao tác viên máy tính
computer science /kam'pju:to(r) 'saians/ khoa học máy tính
computer system /k3m'pju:to(r) 'sistam/ hệ thống máy tính
console /kan'saol/ bàn điiu khiển, console
content /kon'tem/ nội dung
Control Unit (Cư) /kdn'trool 'ju:niư bộ điều khiển
core /ko:/ lõi từ
core memory /ko: 'mcmon/ bộ nhớ lỗi từ
counter /lkaonto(r)/ bộ đếm
CRT display /si: a: ti: di'splei/ màn hiển thị CRT
cylinder /’silindaír)/ xilanh, trụ

D
daisy wheel p rin ter /*deizi will 'printe(r)/ máy in loại bánh xe chữ
data /'delta/ dữ liệu
data bank /Meito bærjk/ ngân hàng dữ liệu
data base AỉeiO beis/ cơ sà dừ liệu
data base m anagem ent /'delta beis 'maemdynanơ quản ỉỷ cơ sờ dữ liệu
data pack Aỉeito pæk/ bộ đĩa dừ liệu
data processing /'delta 'praosesiỊ)/ xử lỵ dữ liệu
data processing m anager /'delta praosesii) 'mæmdja/ giám đốc phòng xử
lý dử liệu
decimal system /’desiml 'sistom/ hệ {thống) thập phân
decỉsỉon-makỉng /d i'sijn 'm e ikii)/ đưa ra quyết định
deck /dekỊ bộ, tập
decoder /'dii'kduddOO/ bộ giải mã
dedicated function /'dedikeitid 'fAỊ}kJh/ chức năng chuyên dụng
density /Idensati/ mật độ (độ đậm đặc)
device /di'vais/ thiết bị, công cụ
diamond symbol /’daismand 'simbl/ kỷ hiệu dạng hình thoi
dỉgỉt /’didyơ chữ số, ký số
614

digital com puter /‘didjitl l»m'pju:to(r)/ mày tính kỹ thuật số

disk /disk/ đĩa
disk drive /disk draiv/ ổ đỉa
diskette /'diskeơ đĩa mềm
display screen /di’splei skrí:n/ màn hình hiền thị
drum /drA ĩĩi/ trống in
dual-density /,dju:sl 'densati/ mật độ đỗi (mật độ đối ngẫu)
dynamic graphics /dai'naemik 'graeíiks/ đổ họa động

E
eỉectrosensỉtive p rin te r /i,lektT3o'sensitiv 'pnnta(r)/ máy in cảm điện
electro static p lo tte r /i.lektfao'staetik 'plDt3(r)/ mảy vẽ tĩnh điện
execute /,eksikju:ư thực hiện, thi hành
executive /ig'zekjotiv/ chương trình thi hành

F
fibre optics /Tai ba 'Dptiks/ sợi quang
file /fail/ tập tin, file
fixed-head disk /Tiksthed disk/ loại đĩa có đẩu từ cố định
fixed application /fikst .aepli'keijn/ trình ứng dụng định sẩn
floppy disk /’flDpi disk/ đĩa mềm
flow chart /’flaotjaitf lưu đồ
fo rtra n /,fo:ưaen/ ngôn ngừ FORTRAN (FORmula TRANslation)
fram e /freim/ khung dữ liệu

G
general-purpose com puter /’djensrel 'p3:pas k9m'pju:t3(r)/ mày tính đa
năng
graphics /’graefiks/ đỏ họa
 615

H
hard-copy terminal /ha:d 'kDpi 'taỉminl/ thiết bị đáu cuối in ra giấy
hard disk /ha:d disk/ đĩa cứng (hoặc ổ đĩa cứng)
hardware /’hardwea/ phấn cứng
hexadecimal system /,heks3'desiml 'sistam/ hệ thống thập lục phân (hệ
đếm cơ số ¡6)
high-level language /.hai'levl 'laei]gwidy ngôn ngữ bậc cao
hub /hAb/ tâm đĩa
hybrid computer /'haibrid k 3m'pju:t9(r)/ máy tính lai

I
impact printer /im'paekt 'printer)/ máy in đập
ink jet printer /lĩỳi djet 'print3(r)/ máy in phun mực
input /'inpoơ nhập (dữ liệu)
input device /input dl'vais/ thiết bị nhập
instruction /in'stTAk/n/ chỉ thị
interactive /.inta'racktiv/ tương tác
Inter Block Gap (IBG) /'into blok 9*p/ kỷ tự phân cách các khối tin trên
băng từ
internal memory /in't3:nl 'memDri/ bộ nhở trong, bộ nhở chính
internal storage /in't3:nl 'sto:ridy bộ nhớ trong, bộ nhớ chính
Inter Record Gap (IRG) /inta 'reko:d gaep/ ký tự phân cách các mẩu tin
trên băng từ
interrupt feature /.inta'rApt 'ũ:tỊd(T)/ đặc tính ngắt

J
Job Control Language (JCL) /djDb kan'treul 'lasrjgwidy ngôn ngữ dùng để
viết lệnh điều khiển công việc trong hệ thống cụ thề

K
K /kei/ viết tđt cùa Kilobyte (= 1024 byte)
keyboard /,ki:bo:d/ bàn phím
616

keypunch /’kiipAnự/ máy dục l6t máy xuyên phiếu

keypunch o p e ra to r /’kkpAOt'f ’opareit^r)/ nhân viên xuyên phiếu

L
laser w rite r yieiza ‘rait3(r)/ máy in laser
lim itation /,lim i'teijh/ mức giới hạn
line p rin te r /lain 'printer)/ mây in dòng
linkage ed ito r /’lirjkidj 'editor)/ trình soạn thảo liên kết
load module /hud 'mDdju:l/ môđun tải
logarithm ic table /'lixp'ridm ik 'teibl/ bảng lôgarit
logical unit /'lDdjikl 'ju :n iư bộ logic
low-level language /,too'levl 'lacijgwidy ngôn ngữ bậc thấp

M
m achine code /m3'Jì:n kaod/ mã máy
m agnetic tap e /maeg'netik teip/ băng từ
m ainfram e /’meinfreim/ máy tính lớn
m ain storage /mein 'storndy bộ nhớ chính
m atrix p rin te r /’meiưiks 'printer)/ máy ỉn ma trận điểm
m edium /,mi:di3m/ phương tiện
m em ory /’meman/ bộ nhớ
m em ory board /’m em sn bo:d/ bộ nhớ
m em ory unỉt /’memari 'ju:mt/ bộ nhớ
m icro /’maikrao/ mày vi tính
m icrocom puter /.m aikrao 'k 3 m pju:t 3 (r)/ máy vi tính
m icrom iniaturization /m a ik ra t^m in s tjo a ri'z e ijn / sự vi hóa
m icroprocessor /,maikT30'pr30ses3(r)/ bộ v i xử lý
mini /'m in i/ máy tính mini
m inicom puter /,minik3mpju:t9(r)/ máy tính mini
m ỉn ỉperỉpheral /.m im pa'nfarl/ thiết bị ngoại vi cùa máy tính mini
m onochrom atic /mDnakrao'maetik/ đơn sắc
 moving-head disk /'mu:vir)hed disk/ đĩa cổ dầu từ di dộng
multiplexing /’mAltiplcksir)/ dồn kênh
multiprogramming ^mAlti'praogramii)/ đa lập trình

N
non-impact p rinter /non 'impaek 'printer)/ máy in khống đập

0
object program /’obdjiltt ‘preograem/ chương trình đối tượng
octal system /'oktdl 'sistam/ hệ bát phân
off /díI tát
off-line /of lain/ ngoại tuyến
on /Dn/ bật
on-lỉne /onlain/ trực tuyến
operating system /’oportitir) 'sistom/ hệ điiu hành
operator /,opwtito(r)/ thao tác viên
output /'autpơư đầu xuất
output device /’aotpot dl'vais/ thiết bị xuất dữ liệu

p
pack /pack/ bộ đĩa
package /’p ak id y bộ chương trình
parallelogram /.psra'lebugrsm / hình bình hành
parity bit /'paereti bít/ bit chẩn li
Pascal ngôn ngừ Pascal
peripheral /pa'nfarel/ thiết bị ngoại vi
platter ípìxtaịr)/ tấm ghi
P U l ngồn ngữ PL/1
plotter ¿ploto(r)/ máy vẽ đồ thị
prim ary memory /‘praiman 'memari/ bộ nhớ chinh
primary storage /’praimsri 'stoíridy bộ nhởchính
printer /’pnntoif)/ máy in
printout /'printaoơ bản in ra
priority /prai'Dreti/ quyền ưu tiên
processing /’preosesiỊ)/ xừ lý
processor /,praoses3(r)/ bộ xử lý
program docum entation /’preogræm .dokjomsn'teijn/ tài liệu chương trình
p ro g ram m er /’praogræmair)/ thảo chương viên, lập trình viên
program m ing /’praogræmiiy lập trình, thảo chương
punched card /pAnựt ka:d/ card đục lỗ

R
random access /’rændam 'ackses/ truy cập ngẫu nhiên
random access device /’rændam 'ækses di'vais/ thiết bị truy cập ngẫu
nhiên
real storage /rial 'stDiridy bộ nhớ thực
real tỉm e /risl taim/ thời gian thực
real tim e application /rial taim æpli'keijn/ trình ứng dụng thời gian thực
real tim e processing /rial taim 'preosesiiy xử lý thời gian thực
reco rd /,reko:d/ mẩu tin
recording head /ri'ko:dir) hed/ đầu từ (đọc/ghi)
rectangle /'rek.tæggl/ hình chữ nhật
reel /ri:l/ cuộn
re g iste r /'redjista/ thanh ghi
robot /'reobDt/ rô bốt, người máy

s
screen /skri:n/ màn hình
schem a /,ski:ni3/ sơ đồ
secondary m em ory /’sekandari 'memari/ bộ nhớ phụ
sem iconductor /.semikan'dAkta/ chất bán dẫn
sem iconductor m em ory /.semikan'dAkta 'memari/ bộ nhà bằng chất bán
dẫn
sequential device /si'kw enjl di'vais/ thiết bị (truy cập) tuần tự
 set of data /set DVdeito/ tập hợp dữ liệu
shared-logỉc /Jead 'lodỊik/ logic phân chia
shared resource //ead ri'so:s/ tài nguyên dùng chung
single purpose /’sifjgl 'p3:pss/ đơn năng
slide rule /slaid ru:l/ thước lô-ga
software /'softwea/ phần mềm
software packages /'sDftwea 'pækidjiz/ bộ (chương trình) phần mềm
source program /so:s 'preograem/ chương trình nguồn
spécification /,spesifi'keijh/rf<ĩc tả, quy cách
spooling /’spuĩliỊ)/ tác hoạt đổng thời, đổng tác
stand-alone /stænd a'iaon/ độc lập
storage device /'stoîridj di'vais/ thiết bị lưu trữ
sub-schema /s a ò 'skiima/ sơ đồ con
system analyst /’sistam 'aenalisơ người phân tích hệ thống
system program /’sistam 'preugraem/ 'chương trình hệ thống
system programmer /’sistam 'prwgræm3(r)/ lập trình viên hệ thống ,
system software /'sistsm 'sDftwea/ phẩn mềm hệ thống

T
tape /teip/ băng từ
tape drive /teip draiv/ ổ băng
tape mark /teip ma:k/ dấu băng
template /’rempleit/ khuôn mẫu, khuôn dạng
terminal /,t3:mỉnl/ thiết bị đầu cuối
terminal Symbol /tominl 'simbl/ ký hiệu đầu cuối
thermal printer /,93:mi 'print3(r)/ máy in nhiệt
time sharing /taim '/eariỊ)/phân thời
track /traek/ rãnh
train /trein/ xích
trainee /trei'ni:/ người được đào tạo
transaction Aræn'zæk/n/ giao tác
620

tra n sfe r speed /ltrznsf3: spi:d/ tốc dộ truyin

tra n sfe r ra te /,ư*nsf3: rciơ tốc độ truyin
tran sisto r /’transit^r)/ trcmzito
tu rn k ey system /lt3:nki: 'sistam/ hệ thống "chìa khóa trao tay

u
u ser rị u:za/ người dùng
utility routine /jur'tildCi ru:'ti:n/ trình tiện ích

V
vacuum tube /'vskjusm 'tju:b/ đèn chân không
v irtu al storage /,V3:Ự03Ỉ 'stoindy bộ nhớ ào
visual display unit /’viywl dis'plei 'ju:mt/ bộ hiển thị

w
w ord processing /W3:d ‘proosesiỊ)/ xử lý từ, xừ lý văn bản

z
zone punch /zaun pAnt// vùng đục lỗ
 621

MỤC LỤC

Lời giới thiộu...................................................................................‘3

Part 1 The Computer
Section 1 Introduction
Unit 1 : What is the computer ? Máy tính là gì ? ............................8
Focus A .........................................................................16
Unit 2 : History of computers Lịch sử máy tỉnh ........................... V21
Focus B ........................................................................ .30
Section 2 Description
Unit 3 : Characteristics Đặc điểm máy tính .................................. 42»
Focus c ......................................................................... 52
Unit 4 : Computer capabilities and limitations............................... 62
Khả năng và hạn chế của máy tính
Unit 5 : Hardware and software Phần cứng và phần mềm ......vr*fi73
Focus D ......................................................................... 83
Section 3 Kinds of computers
Unit 6 : Mainframes Máy tính lớ n ..........................................................9<J
Focus E ........................................................................VJ5
Unit 7 : Minicomputers Máy tính m ini.........................................112
Unit 8 : Microcomputer Máy vi tính ............................................123
Focus F .... . ............................................. ...............133
Part 2 Computer components
Section 4 The processor
Unit 9 : The Central Processing Unit Bộ xử lý trung tâm .......... 148
Focus G ......................................................................................
622

U nit 10 : The C onưol Unit and the A rithm eticLogical U n i t ........ 162
Bộ điều khiển và bộ s ố học - logic
Focus H ........................................................................................171
Section 5 M em ory
Unit 11 : Prim ary and secondary m em ory .......................................... 18(
Bộ nhớ chính và bộ nhớ phụ
Focus I .......................................................................................... 18S
ư n it 12 : Types o f m em ory Các loại bộ n h ớ ......................................19'
Focus J .........................................................................................20(
Section 6 In p u t a n d output devices
U nit 13 : Cards and card readers Card và đầu đọc c a r d ................21 í
Focus K ........................................................................................22Í
U nit 14 : Tapes and tape drives Băng từ và ổ băng ........................ 23Í
U nit 15 : D isks and disk drives Đĩa và ố đĩa ...................................... 25 4
Focus L ........................................................................................26!
Unit 16 : Printers M áy i n .......................................................................... 21 i
Unit 17 : Term inals Thiết bị đầu c u ố i .................................................. 29!
Focus M .......................................................................................30!

Part 3 Data processing

Section 7 Program m ing
Unit 18 : Steps in problem s o lv in g .........................................................321
Các bước giải quyết vấn đề
Unit 19 : C om puter arithm etic S ố học máy tín h ..................................33
Unit 20 : Flow charting Xây dựng lưu đ ồ ............................................... 34.
Unit 21 : Program s and program m ing la n g u a g e s............................... 36
Chương trình và ngôn ngừ lập trình
Focus N ........................................................................................ 37'
 a
623

Section 8 Computer - related topics

Unit 22 : Time sharing versus b atch ...................................................384
Phân thời - Lồ
Unit 23 : Careers Nghề nghiệp ........................................................... 395
Bàiđọcthổm .......................................................................................... 411
Bài đọc tham kh ảo ................................................................................... 469
Internet terms Thuật ngữ Internet...........................................................568
Glossary ............................................................................................... 611
 English for user Computers
TIẾNG ANH CHO NGtftfl sử DỤNG VI TÍ1

Chịu trách nhiệm xuất bản

TRẦN ĐÌNH VIỆT

Biên tập
ĐÀO TRỌNG ĐỨC

Trình bày
P H Ạ M VĂN VINH

Sửa bản in
DUY KHẢNH

Nhả xuất bản Tống hợp ĨP . Hđ Chí Minh

62 Nguyễn Thị Minh Khai, Q1, TP HCM

In 1000 cuồn khổ 14,5 X 20,5 cm in tại XN In Tân Bình. 105 Ẩu Ca Quân Tân I
Giấy chấp nhận đăng ký KHXB số 298/1345/XB-QLXB do Cue xuá: :à n cap ngày 1<
QĐXB số 625/QĐXB NXB Tổng Hợp TP. Hn nhí Minh C Ắ n nnàv 01 M?0(14
In xona và nôD lưu chiếu tháng 10/2004.