0% found this document useful (0 votes)
2K views36 pages

Kristian Naupang - January, 2017 PDF

This document is the January 2017 issue of the Mizoram Synod newsletter "Kristian Naupang". It contains the usual sections found in a church newsletter such as editorials, devotional messages, announcements and events. The issue provides information on upcoming programs and activities of the Mizoram Synod for its members.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
2K views36 pages

Kristian Naupang - January, 2017 PDF

This document is the January 2017 issue of the Mizoram Synod newsletter "Kristian Naupang". It contains the usual sections found in a church newsletter such as editorials, devotional messages, announcements and events. The issue provides information on upcoming programs and activities of the Mizoram Synod for its members.
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 36

JANUARY 2017

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

Kum 23-na

January 2017

Editor
Upa C. Lalbiaktluanga
Managing Editor
Rev. Dr. C. Chawnghmingliana
Joint Editors
Lalremmawia
Upa B. Lalhmunliana
John Lalhruaitluanga
Upa Dr. C. Vanlalhruaia
Circulation Manager

Lalfakzuala

Bu 268-na

KRISTIAN
NAUPANG
Synod Office First Floor
Mission Veng, Aizawl 796 001
Phone - 0389-2324590
e-mail:
[email protected]

A man pe duh leh a bu la duh


chuan Circulation Manager
hriattir tur a ni.
Kum khat lak man Rs. 50.

Kristian Naupanga thu chhuahte hi Editor ngaih dan a ni vek kher lo

A chhunga thu awmte


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
14.
15.
16.
16.

Phek

Editorial
...................
Hei hi thil \ha a ni
...................
Senior Dept. naupangte hnena thuchah...................
Hla leh a phuahtu - Puan var sinte
...................
Pathian Biak In zah tur
...................
Tleirawlte leh zuk leh hmuam
...................
Tleirawlte Pual
...................
Bible thawnthu : Arsi lan tam zan
...................
Anna-i leh Petera
...................
Hriatzauna Huang
...................
Hmutheitua
...................
Zawnchhuah
...................
Hrethei rawh
...................
Crossword
...................
Chei rawh le
...................
Ka hmuh ang hmu thei rawh (Inside Cover)

1
2
4
10
13
15
19
21
23
25
27
29
30
31
32

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

EDITOR
KAM CHHUAK
KUM THARAH RILRU THARIN
Kristian Naupang Chanchinbu chhiartu zawng zawngte
kum 2017 kum thar chibai kan buk a che u. Kristian Naupang
chanchinbu hi Naupangte chauh lo pawhin in chhiar \hin tih
kan hria a, a lawmawm hle mai.
He kum tharah hian eng nge kan hmasawnna tur ngun
takin ngaihtuah ila. Thlawhhma latu chuan thar tam deuh a
duh chuan \in hnih hmun ai chuan \in li hmunah chuan buh a
thar tam zawk dawn a ni tih a hriat a pawimawh hmasa a.
Vawk vulhtu pawhin vawk pahnih ai chuan vawk pali a vulh
chuan kum tawpah chuan a man a tel tam deuh ang. |ha
taka i zirlaite pass i duh chuan i chhiar tam leh i zir tam a
ngai tihna a ni.
Rawngbawltu pawhin hmasawn kan tum chuan \awng\ai
hnem zawk te, inkhawm tam zawk te, Bible leh Pathian thu
\ha chhiar hnem zawk te chu kan tih ngei ngei tur a ni ang.
Engtin nge programme i siam dawn le?
Kan kohhranin thla tina chanchinbu a chhuah ringawt
pawh eng nge maw zat a lo tling ta a. Heng chanchinbute hi
engtin nge kan chhiar \hin aw? Chhiar tam hi finna a ni a,
chhiar tlem chuan a hre zau thei ngai lo vang.
Ni tin chanchinbu emaw, kar tin chanchinbu emaw,
thla tin chanchinbu emaw pawh chhiar peih ngai lo naupang,
tleirawl, nula, tlangval, nu leh pa kan ni mai thei. Chhiara
zir tak tak \hin chuan finna a hmu ang.
Heng thawh rimna tur kawng kan han sawiah te hian a
pawimawh ber chu \awng\aina nena tih a ni. Tihtakmeuhva
\awng\aia Pathian rawn chunga i tih chuan i mualpho lo
vang a, i hlawhchham bawk hek lo vang.
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

HEI HI THIL |HA A NI


S.N. Thanga
Bethlehem
A \ha zawng hlira thil thlir mi chuan vanduaina apiangah
remchanna a hmu ang a. A chhe lam hlira thlirtu erawh
chuan remchanna apiangah vanduaina a hmu thung ang.
Africa rama lal pakhat
hian \hian \ha tak mai a nei a,
an inkawmngeih em em a. A
thil tihna apiangah a bulah
chuan a awmtir \hin. A
\hianpa chuan thil chhia an
tawh apiangin, Hei hi a \ha
a ni, a ti reng mai a. Vawi
khat an ram chhuak chu lal
chuan a silai a tipuak palhin
a kutzungpui a kap palh ta
hlauh mai a, na a tiin a thisen
a chhuak duh hle mai. A
thianpa chu a rawn kal hnai
a, a tih dan pangngaiin, He
thil hi a tha a ni, a rawn ti
mai chu, lal thinrim lutuk
chuan jail-ah a khung nghal
hmiah mai a.
Hun rei tak hnuah chuan
lal chu a ram chhuak leh a,
vanduaithlak takin ramhnuaiah chuan kawng bovin
a vak a vak ta mai a. A vahna

lamah chuan hringeiho tawng


fuhin an man a, an khuaah
hawpuiin a sa ei turin an
buatsaih dawn ta. Meipui an
chhep a, an lam hual a. An
zinga pakhat chuan an mi
manin kutzungpui a nei lo tih
a hriat chuan midang a hrilh
darh vat a. A sa ei ta lo chuan
him takin an chhuah ta zawk
a, hringeihoin fuke kim lo an
ei ngai lo a lo ni. A
kutzungpui bl chu a him
phah ta a, a thianpa thusawi
kha a hre chhuak zawk a.
Rang takin a haw a, Jaila a khung a \hianpa chu a lak
chhuahtir nghal a, A
kutzungpui bulh avanga a
him tak dan chu a thianpa
hnenah a hrilh vek a, a
chunga ngaihdan \ha lo tak a
put avanga jail-a a khung chu
pawi a tiin ngaihdam a dil a.
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

A \hianpa chuan, He thil hi


a tha a ni, a ti leh mai a.
Lal chuan mak ti deuh
maiin, Ka tantir che hi eng
nge a \hatna? Engtia
chutiangte la sawi thei nge
maw i nih le? a ti a. A
\hianpa chuan, Min tantir lo

ni la chuan, i ram
chhuahnaah ka kal ve ngei
dawn a, hringeihoin min
man ve ngei dawn a, nang
angin him takin ka chhuak
ve hauh lo anga, ka sa an ei
ngei ngei ang. Chuvangin,
He thil hi a tha a ni, tiin a
chhang a.

Milem ziaktu:
Laldinthari
Kum 9
Primary Department
College Veng, Aizawl

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

SENIOR DEPT NAUPANGTE HNENA KA


THUSAWI DUH CHU...
Upa T. Ropianga
Melthum
Senior Department zirlaibuah chuan Senior Pawlah hian
kum 15-17 mi dah tur a ni tih a ni. Tleirawl han tih hian kum
12-20 mi a huam kan ti thei ang. Tichuan, Senior Departmentte hi naupang an ni chiah tawh lo va, puitling lah an la ni bawk
lo va; mihring hun tawng zinga a pawimawh lai berah an ding
kan ti thei ang. Hetiang zawng hian an hnenah thuchah han
sawi ila.
Pakhatnaah
chuan, kum 116-na hmang m>k hi nu
mihringin kan tum ber chu 'mi leh pa thu awih thei tak leh
hlawhtling' nih a ni a. chawimawi tlat mi niin a hriat
Hlawhtling t<r chuan 'thu a, mite ngaihsan leh duhsak
awihna (obedience)' a pawi- a hlawh nasa hle a nih. Thu
mawh hmasa ber a ni.
awih t<r hian beih hah vak
Eph. 6: 1-3 thuah chuan ngai pawh a ni lo va, zir >m
nu leh pate thu z^wm t<r leh >m ngai lah a ni hek lo. Nu
chawimawi t<rin naupangte leh paten min hrilh anga tih
chu thupek an ni. Chu chu an leh awm mai hi a ni. Senior
\hatna t<r leh leiah hian an Dept. naupangte hian thu
damreina t<ra thup>k tiam nei awih tum \heuh se, tih
(commandment with promise) m^kmawh (compulsory)-ah
hmasa ber a ni bawk. Heta ngai thei \heuh se, mi
'naupangte u,' a tih hian hlawhtling an va ni d^wn
tleir^wlte hi a huam vek a ni. tehlul >m!
Dam rei t<r chuan thu awih a
\<l a nih chu.
T<na khawv>la dam rei
ber ni m>k Italian nu,
Susannah Mushaft Jones-i,

Pahnihnaah chuan, 'taihmakna' hi a ni. Senior Dept.


naupangte hi an harhv^ng a,
an tha zat lai hun a in\an a, an
t^n awm hle hle a har \hin.
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

Hetih hun lai hi taihm^kna


tuifima an inbual hun lai tak
a ni. Mi fingho (philosopher
king)-te chuan mihringin ro
hlu a neih chu 'taihm^kna' hi
a ni, an ti. Mi taima chuan
thawh t <r awm apiang a
thawk a, tih t<r apiang a ti a,
zir t<r apiang a zir ngar ngar
\hin. Hnathawk tam apiang an
hlim \hin.
Denmark ram \halaite
chu an taima >m >m a, chumi
rah chhuah chu an ramin a
\hat phah a, khawv>la ram
hlim ber a lo nih phah ta hial
a ni. Chutiang bawkin Germany ram ropui tak pawh khi
an hruaitu ropui Bismark-a
chuan \halaite a fuihnaah
chuan, "|halaite hn>nah thil
pathum sawi t<r ka nei a, in
z^wm ngei t<r a ni," a ti a.
Chu chu hei hi a ni - pakhatna
work (thawk rawh), pahnihna
work, pathumna pawh work
bawk (work, work, work) a ni.
Germany ramah mi thatchhia
an v^ng ta hle a ni. |halai rual
- tleir^wlte avangin ram a
hlim a, a nuam \hin a lo ni.
Hetiang bawk hian Senior
Dept. naupang, \halaite hi ram
tihlimtu leh tinuamtu in ni thei

\heuh a ni.
A pathumnaa ka sawi duh
chu, senior dept. naupangte hi
'nun dan thianghlimin an nung
t<r a ni, tih hi. An tleir^wl nun
thianghlim tak, engmahin a la
pawlh nut loh kha an vawng
\ha khiau t<r a ni, tihna a ni.
An p^r mawina leh an rim
tuinate a l>ng chhuak \an
d^wn chauh a ni a, duhthlanna
an hmang \an d^wn chiah
bawk a; fimkhur t^wpa an
fimkhur hun a ni. Hruai an
awlsam lai leh thl>m thl<k an
awlsam lai tak a ni tih an
inhriat a \<l hle. Tleirawl lai
thianghlim taka invawng tlat
chu kumkhuain an hlim \hin
angin tleir^wl laia chesual palh
chu damchh<ngin inchhirna
reh thei lo an nei reng tawh
\hin. Hei hi mi tam tak nunah
a chianna (evidence) hmuh t<r
a awm tawh a ni. He ch>tsual
theihna laka inv>n n^n hian
v^nglai huna siamtu hriat reng
hi thil \ul tak a ni. (Thur. 12:1).
Tleir^wlin a awmdan a
tihthianghlim d^n t<r \ha ber
chu Pathian thu ang z>la a
awm d^n ven \hat tlat a ni.
(Sam 119:9). T<nlaia
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

tleir^wlte hian hma lam hun


>ng tak an nei a. Khawv>l
changk^ng (Digital world) ah
kan ch>ng \an ta a. H>ng
changk^nna in thil a rawn
thlente hi thiam taka lo hman
\angkai t<r a ni. Social media
hi a \angkai thei ang berin
hman tum \heuh ila, Facebook, WhatsApp, etc.-ahte
thil \ha ching chhuak thiam
z>l ila; chhiatpui tum lovin
\hatpui tum zawk zel t<r a ni.
Tleirawlt>n an taksa
pumpui chu Pathian hn>nah
an hlan a ngai a (Rom 12:1).
Pathian hriatna tak tak n>na
mahni inserh thianghlim
\heuh t urin Senior Dept.
zirlaite hi beisei zual bik an
ni. Hetianga inserh thianghlim t lat mi chu, z< leh
ruihhlo chi hrang hrang (social evils) lak a\ang leh mipat
hmeichhiat hman khawlohna
(sexual abuse) lak a\angin an
him thei \hin a; Pathian leh
mihring mit hmuhah fak leh
chawimawi an hlawh \hin.
Hei hi nula thianghlim Mari'n
a nuna Lapa Pat hian a
chawimawi d^n chu a ni (Lk
1:46). Sap thufing tl^ngl^wn
takah chuan heti hian kan hmu

a - 'Cleanliness is next to Godliness'. A awmzia ni ^wm ber


chu - 'Invawn thlianghlimna
hi Pathian dawt a ni hial e',
tihna a ni.
Thianghlimna hi Pathian
anna a ni, tite pawhin sawi a
ni bawk. Tleir^wlte hi fai tak,
thianghlim tak leh nalh taka
an inchei ang bawkin an
chh<ngril lam nun pawh a
thianghlim t<r a ni. Thianghlimna nunin a ken tel tlat
thilte chu hawihh^wmna (politeness) leh tl^wm-ngaihna
(selfless service to others) hi
a ni. H>ng thilte hi Senior
Dept. zirlaite hian an vawng
tlat t<r a ni.
A palina at^n chuan hei
hi ka sawi duh chu a ni leh a.
'Pathian rawngb^wl thei turin
lehkha thiam a \ul,' tih hi. Senior dept. zirlaite hi lehkha
thiam thei rual an ni deuh vek
a, zirlai pawh an ni tl^ngpui
bawk a. High School leh College kai chin pawh \hahnem
tak an awm ngei ang. Lehkha
thiamna (education) hi mi
thiamte chuan, 'all-round development,' tiin an sawi \hin
a. Kawng tinr>nga hmawww.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

s^wnna tiin kan sawi thei


^wm e. Senior P^wl zirlaite
hi t<na an dinhmun a\ang
hian Pathian rawngb^wl t<rin
an in buatsaih \an thei a ni.
Entawn t<r (example) \ha
tak pakhat chu Wales ram
hmeichhe naupang Kum 9 mi
Mary Jones-i a ni. Mary Jonesi hian lehkha a zir a, harsa takin
ziak leh chhiar a thiam ta a.
Bible neiha chhiar ve a ch^k
>m >m a, a theih ang angin
pawisa a kh^wl ta a; kum 6
hnuah chuan a lo kh^wl ngah
ve ta a. Hetih lai hian Sap
ramah mi nar^nin Bible an nei
ph^k lo. Mary Jones-i chuan
Bible lei t<rin Bala khuaa
Rev.Thomas Charles-a a pan
ta a. Amahin km. 43 v>l k> in
a kal a. Bala khua ava thlen
chuan Rev.Thomas-a chu ava
hmu a, mahse Bible a awm
tawh loh thu a lo hrilh a. Mary
Jones-i chu pawiti takin a \ap
ta a. Chu chuan Rev. Thomasa rilru a khawih hle a, mi dang
hn>na a hralh t<r dah \hat
Bible pakhat chu Mary Jonesi chu a pe ta a.
Mary Jones-i chu a hlim
ta >m >m a, a lungngaih mittui

chu l^wmna mittuiin a rawn


thl^k ta a ni. Mary Jones-i
inp>kna leh a Bible duhna
chuan mite thinlung a hneh ta
a, Rev. Thomas-a hma lak
zuinain March 7, 1804-ah
London khawpuiah 'The British and Foreign Bible society' an lo din chhuak ta a ni.
T<nah chuan mi tinin Bible
kan nei thei ta a tih theih ^wm
e. Mary Jones-i hming hi
Kristiante khawv>lah chuan a
dai ngai tawh lo vang.
Hetiang bawk hian Senior Pawl zirlaite hian Pathian
rawngbawl t <rin kawng
hrang hrangin hma an la ve
thei tih inhriain Mary Jones-i
ang hian Bible ngaina mi nih
\heuh tum se a va duhawm
d^wn >m! Lehkha thiam la, i
lehkha thiamna chu Pathian
rawngbawl nan hmang la;
tichuan, l^wmna kim neitu i
lo ni ang. Fakna hlain a sawi
angin l^wmna kim chu
rawngb^wlna hi a ni.
Hindi serial film pakhatah chuan hetiang hian an
chang a. Hmeichhe pakhat
hian pasal a nei a. An
chh<ngkua an retheih >m
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

avangin lehkha a zir thei lo


va, ziak leh chhiar a thiam lo.
Ni khat chu a pasala nu chuan
lehkha thawn a dawng a. A
monu chu chhiarsak t<rin a
hrilh a. A monu chuan han
chhiar a tum ngial a, a han
sipel kual v>l a; mahse, a
hlawhchham ta. A pasala nu
mak ti lut uk chu a lo ip
chawih chawih a, a monu lah
a \ap ta bawk a. An lainat
awm d<n kher mai! Senior
Dept. naupangte hian lehkha
zir thei an ni hi l^wm nachang
hria sela, an thiamnate chu
Pathian rawngb^wl n^n an
hmang ngei ang.

10

sawina a ni, an ti a. Hetiang


deuh hian tleir^wlte hian \hat
bik deuhna, chungchuan deuh
bikna neiin an inhre \hin. A
hma lama kan sawi t^k ang
kh^n Senior Dept. zirlaite hi
an tleir^wl lai hun (adolescent
period) a awm m>k an ni a.
An vanglai ni an hmang \an
chauh a ni.

Kristian nun d^n \ha kan


tih hian h>ngte hi a huam a tl^wmngaihna, mi dangte
zah d^n thiam leh aia upate
zah thiam leh, m tihnawmnah chin loh; mitdel, kebai,
bengngawng leh piangsual
dangte.

Tl^wmngaihna Mizoten
kan neih hi a tlukpui sawina
\awngkam hi \awng dangah a
v^ng hlein an sawi \hin a.
Tl^wmngaihna hian rinawmna a keng tel a, huaisenna
n>n pawh a inthlun zawm tlat
a ni. Heta \ang hian mi dang
zah thiamna te, aia upate zah
dan thiamna leh \anpui duhna
a lo chhuak \hin a ni. A
chunga kan t^r lan t^k - 'mi
tihnawmnah chin loh' tih hi
Kristian nun dan \hain a ken
tel zinga langsar tak a ni a.
Tunlai tleir^wlte hi hemi
lamah hian hma an s^wn viau
niin a lang a, a lawmawm hle.
Chutih rualin he nun dan \ha
hi kan vawn nun reng a \ulzia
hi theihnghilh lo ila.

Latin \awnga 'Adonis' tih


chu mi hmel\ha chungchuang

Mi piangsual kan tihmitdel, kebai, bengngawng,

A pangana leh a t^wpna


at^na ka sawi duh chu, thil
dang tam tak zingah, 'Kristian
nun d^n \ha' (Christian Ethics)
vawn nun z>l hi a ni.

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

\awng thei lo leh piangsual


dangte hi khawngaiha lainatna n>n en tur an ni a, tihduhdah
hauh loh t<r an ni. Pianphunga
rualbanlohna (Physical defornity) neite, rualbanlo ni si lova
pian dan danglam deuhte, entir
nan - hmul ngah uchuak tak te,
chhip kawlh r<t te, ke
inseihleih te leh a dangte pawh
nuihzat leh tihnawmnah hauh
loh t<r a ni. H>ng kan sawi tak
mite han hmuh hian tleirawl
naupang zawkte tan insum a
har \hin a. Han nuihzat mai leh
deusawh deuh mai pawh a awl
\hin.
Mi tihnawmnah a \hat
lohzia Bible-a kan hmuh d^n
chu, 2 Lalte 2:23, 24-ah chuan
Zawlnei Elisa chu Bethel-a
chho tura kawnga a kal laiin
mipa naupangho an lo chhuak
a, an rawn nuihzat a, a
hnenah, "Nang, lukawlhpa,
han chho t awh! Nang,
lukawlhpa, han chho tawh,"
an ti a. Elisa chu a han leh
hawi a, an mahni chu a hmu
a. Lalpa hmingin ^nchhia a
lawh t a a. Ramhnuai ata
savawmnu pahnih an lo
chhuak a, an zinga naupang
sawmli leh pahnih an rawn

11

seh ta a. Hei hian mi


tihduhdaht e, rualbanlote
chhawnchhaih nawmnahte
leh nuihzatte a \hat lohzia a
entir chiang hle a ni.
A chunga thu tl>m te kan
han sawi t^k a\ang khian h>ng
thu awihna te, taihmakna te,
thianghlim taka nun t e,
chhawr nahawm taka lehkha
zir thiam te leh Kristian nun
d^n \ha vawn nun zel te hi
Senior Dept. naupangte hian
harsa l>m lo takin an z^wmin
an nun chhuahpui theiin a
rinawm tlat a ni. A chhan chu
Mizoram Presbyterian Sunday School kalpui dan (System) hi a \ha >m a, Sunday
School kai naupangte Beginner Department a\anga Senior Department thleng hian
thil \ha zir leh tih tum \heuh
an ni tih hi an nunah a hmuh
theih a ni. Thil pakhat an
theihnghilh hauh loh t<ra ka
duh chu, nui hm>l (Smiling
face) pu thei reng se. Amaherawhchu, a hun lovah chuan
nuih loh pawh thiam bawk se.
Mother Teresa chuan heti
hian a lo sawi a, "We shall
never know all the good that
a simple smile can do," tiin.
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

12

HLA LEH A PHUAHTU


Puan var sinte
Upa Sanglianthanga
Tlangnuam
He hla Puan var sinte tih hi Thupuan 7:13-17 leh 22:14
thute a chhiar a\angin Upa Sanglianthanga hian a chenna
in Tlangnuam, Aizawlah kum 2006 March thla khan a phuah
a ni.
Upa Sanglianthanga
chuan he hla a phuah dan chu
hetiang hian a sawi Ka nupui
hian, Pathian fakna hla tam
tak Lalpan a pe tawh che a,
he leia kan dam chhung mai
ni lo va, he khawvel piah lam
rama kan nawmsak hun tur
lam hlate hi siam ve tum la,
min tifiam ve \hin a. Mahse,
Lalpan min pek rih si loh
chuan ka dawng mai thei bik
si lo. Mahse, Lalpan \ha a tih
hun takah he hla Puan var
sinte, tih hi min lo pe ta a ni.
He khawvela Lal Isua
avanga kan tuarna leh chnna
lam hi ka rilruah a lian ber a
ni awm e, Min chhanchhuak dawn lo mah sela,
tih hi ka thupui a ni deuh ber

mai a. Nimahsela, he
khawvelah hian Isua avanga
kan tuarna leh retheihnate chu
chatuan rama kan lawmna leh
hlimna la tizualtu tur an ni ve
tho si a. He khawvel ropuina
leh hausaknate hi hlu ve hle
\hin bawk mah sela, Isua
avanga khawvel lam thil
hnuchhawn tawhtute chuan lei
ropuina leh hausakna hi an it
ve tawh lo. Sum leh pai ngaha
hausak tumnaten an nunah
hmun a chang ve tawh lo. He
khawvel par mawina tlana
hlim taka awm ai chuan an
tlantu Lalpa avanga hrehawm
tawrh chu an thlang tawh
zawk a ni. An tan chuan lei
mawinate hian awmzia a nei
tawh lo tih hi ka thinlungah a
chiang em em a ni.
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

Khawvelah hian ringtute chuan


Harsatna kan tawk thin a;
Kan tan chuanin lei mawinaten,
Awmzia reng a nei si lo.
He kan lei hring nun hi a
ral hunah, he khawvela kan
zin kawng kan zawh tawp ve
hunah chuanin Lalpa Isua
hnenah kan hahchawl ve tawh
anga. He kan khualzinna
khawvela kan lungngaihna
zawng zawngte hi kan Lal
hnenah chuan kan hrilh ve
tawh ang.
Ka lei hringnun a ral hunin
Lal hnena ka thlen hun chuan;
Ka lungngaihna zawng
zawngte chu,
Aw ka Lal ka hrilh ve ang.
Ani chuan min ngaithlain
kan mit ata mittuite chu min
hruk hulsak ve tawh ang a.
Eden huana nunna thing rah,
Lalpan kan ei ve a phal tawh
loh ngei mai kha kan
chanpual a ni ve tawh anga,
a rahte chu loin kan ei ve
tawh dawn a ni. A va ropui
dawn em. Lalpa chu fakin
awm rawh se.

13

Ka mit ata mittui zawng


zawng
Min hruk hulsak hun chuanin;
Nunna thing chungah ngei
chuanin,
Thu ka nei ve tawh ang a.
Chu chu kan dinhmun a
nih tawh dawn avangin he
leiah hian hrehawm tam tak
tuar rih mah ila, he khawvel
mi kan ni tawh lo va, Lalpa
mite kan ni tawh si. Chu vang
chuan kan ram hlun tur Lal
ram ropui, hrehawm, ril\am,
tuihal leh natna awm tawh
lohna ram chu ngaiin he leiah
hian ringtute kan rum \hin.
Krista avanga hrehawm
tuartute zawng zawng chu
chu ram mawi zunah chuan
kan uai a, chu ram mawlh chu
ngaiin nghakhlelin ni tin kan
thlir \hin a ni.
Lei hrehawmah leng mah ila,
He lei ram mi kan ni lo;
Kan ram hlun tur Lal ram
ropui,
Aw ngaiin ka rum vawng
vawng.

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

Lal Isua zirtirte zinga


dam rei ber Johana chu unau
dang zawng zawngten an
thihsan zawh hnu chuan
Patmos thliarkara lung inah
kh ung a ni a. Chut ia
khawhar taka a awm lai
chuan zawlnei dang zawng
zawngten an hmuh ve loh,
inlarna azawnga inlarna
ropui ber chu a hmu ta a.
Tichuan, a lung in tanna
tuipui kam hmun khawharthlak tak mai Patmos
thliarkarah chuan Thupuan
Bu hi a lo ziak ta a ni.
Upa zinga pakhat
chuan, Heng puan var sinte
hi tute nge nia, khawi a\anga
lo kal nge an nih? tiin mi
bia a. Tin, kei chuan a
hnenah, Ka pu, nangman i
hria alawm, ka ti a. Tin, a
nin ka hnenah, Heng hi
hrehawm nasa tak ata
chhuakhote kha an ni a, an
puante Beramno thisena suin
an tivar ta a; Chuvangin,
Pathian \hutphah hmaah an
awm a ni; tin, a chhun a
zanin a biak inah chuan a

14

rawng an bawl \hin; tin,


lal\hutphaha \hua chuan an
chungah a puan in chu a zar
ang. An ril\am leh tawh lo
vang a, an tuihal leh tawh hek
lo vang. Niin a em hek lo
vang a, lum reng reng pawhin
a tihrehawm hek lo vang.
Beramno, lal\hutphah laia
awm chu an vengtu a ni ang
a, nunna tuikhurah te a hruai
ang. Pathianin an mit ata
mittui zawng zawng a hru fai
tawh ang, a ti a (Thup 7:13
17).
Heng puan var sin hi
tute nge ni?
Khawi atanga lo kal nge
an nih? tiin mi bia a;
Heng mite hi hrehawm
tam tak tuartute kha an
ni,
An puante beramno
thisenin an su fai si a.
Nunna thing chungah
chuan thu an neih theihna tur
leh kawngkaah chuan khuaa
an luh theihna tura insu faite
chu an ng a thawl e (Thup.
22:14).

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

15

PATHIAN BIAK IN ZAH TUR


Lalhmachhuana
Kawnpui Hmar Veng
Ka chawlhnite chu in serh ang a, ka hmun thianghlim
chu in zah tur a ni (Lev. 26:2).
Biak In chu : Mite Pathian be tura an lo kal \hinna hmun,
Pathian chenna a ni. A in chu in ropui leh lian tak, mawi taka
chei, a chhungah \hutthleng tam tak leh rimawi hmanrua \ha
tak tak awmna a ni thei a. Tin, biak in chu rap in chhe te, a
chhuat lei, a bang dap, a chung di, in te reuh te, \hutthleng
leh hmanrua pawh awm mang lohna pawh a ni thei a ni. Puan
in kaih, a chhunga eng mah awm lohna pawh biak in chu a ni
thei tho. Mite Pathian be tura an kal \hinna hmun hi biak in
chu a ni.
Biak in chu Pathian tana
serh hran, hmun thianghlim
a ni a; chutah chuan Pathian
a awm \hin a ni. Biak inah
chuan mite Pathian fakin an
zai a, an \awng\ai a, Pathian
thu an ngaithla a, Pathian
hnenah thilpek an pe \hin.
Chung an thiltih zawng
zawng chu Pathian biakna a
ni.
Hmanah chuan : Lal
Davida hun lai chuan an biak
in, Pathian awmna hmun chu

puan in mai a ni a. Lal Davida


chuan in ropui taka a awm
laia Pathian awmna puan in
mai a ni chu \ha a ti lo em em
a. Pathian tan in ropui tak sak
a duh a ni. Mahse, Davida
chu indo mi, thisen chhuah
\hin a nih avangin Pathianin
sa turin a duh lo. Pathian
chenna hmun thianghlim biak
in sa turin Davida chu a
thianghlim tawk lo a ni.
Davida fapa Solomonan
Pathian tan in ropui tak a sa
ta zawk a. Chu chu a hun laia
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

Pathian Biak In ropui ber


Solomona Temple an tih \hin
kha a ni.
Isua hun laiin :
Solomona Biak In sak,
Solomona Temple an tih
chu Lal Isuan a tlawh a.
Temple chhunga mite awm
dan chuan Isua lung a tiawi
lo kher mai. Inthawina atana
hman tur beram leh bawngte
an lo zuar a, Temple-a hman
tur bik tangka te an lo thleng
a. Leitu leh zuartu indawn
thawm nen an lo ri nuaih
nuaih mai a. Lal Isuan chung
mite awm dan chu a duh lo
hle a, a hau ta a, Ka in chu
\awng\aina in an ti ang, tih
ziak a ni; nangni erawh chuan
suam hmangte pukah in siam
zawk hi, a ti a. Thil zuartute
leh leitute a hnawt chhuak a,
tangka thlengtute dawhkan a
nam thluksak a; biak inah tu
mahin bungrua an ken a phal
ta lo bawk a ni. Biak in chu
hmuan thianghlim a ni tih
Isuan hriattir a duh a ni.
Tunlai hian : Isua hun
lai ang thova biak in zah

16

nachang hre lo tunlai hian kan


tam ta hle mai. Inkhawm laia
\awng ching te, thu \ha duh
lo te, thil ei ching te, ninhlei
ching te, \hiante tihbuai ching
te, \awng\ai laia men ching
te, inkhawm laia chhuah
ching te kan awm \hin. Heng
thilte hi Isua duh loh zawng
a ni a, kan sim vat loh chuan
Isuan min hnawt chhuak ve
mai dawn a ni.
Engtia awm tur nge :
Biak ina kan luhin ngawi
rengin kan lut ang a, kan
\awng\ai \hin tur a ni. Biak
ina tlan luh te, tlan chhuah
te, a mawi lo. Inkhawm ban
hunah pawh zahawm takin
kan chhuak \hin tur a ni.
Inkhawm laiin hmun thianghlimah kan awm tih hriat
reng tur a ni. Kan incheina
pawh zahawm tak leh fai
takin kan inchei tur a ni.
Thusawi \ha taka ngaihthlaka, zai hunah \ha taka
zai \hin tur a ni. Inkhawm
laia kan awm dan hi Isuan
a lawm ang em tih kan
ngaihtuah fo tur a ni.
.....
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

17

TLEIRAWLTE LEH ZUK LEH HMUAM


Upa P.C. Lalthlamuana
Khatla East
Zuk leh hmuam, kan tih hian a tlangpuiin heng meizial,
sahdah, tuibur, kuhvate hi kan hriat lar a ni awm e. Heng
bakah hian tunlaiin ei tur chi hrang hrang a lo chhuak zel
bawk a, heng kan kam hleiin kan ei \hinte hi kan nun tibuaitu
leh hriselna atana \ha lo, \ul lova pawisa paihna mai a ni.
Tunlai chuan naupang
leh tleirawlte zingah zuk leh
hmuam ti ve duh lo an tam ta
a, a lawmawm hle. Hmel \ha
tak ni tur ten kuhva an ei sen
huam mai te, an hmui hnuai
lam sahdaha an hnawh pawng
l mai te hi a mawi lo em em
a ni. Tuibur hmuam lek phei
chuan hmel a tichhe thei hle
a ni. |hangthar zingah heng
thil tenawm tak tak ti ve chhin
duh miah lo an tam ta hi
changkanna leh hmasawnna
ropui tak a ni. Taksa hriselna
leh thianghlimna kan ngai
pawimawh telh telh a, nakina
kan hmel tichhetu tur leh kan
hriselna ei chhiaa, dam rei
lohna tur ti duh miah lo kan
awm hi a lawmawm takzet a
ni.

Chutih laiin \henkhat


meizial zuk ching an la awm
zeuh zeuh va, a pawi khawp
mai. Meizial zuk hian mit a
tichak lo nasa thei em em a,
ngaihtuahna (thluak) a tichak
lo thei bawk. Lehkha thiam
nih duh tan zk chin ve miah
loh tur a ni a, mei zute bul
hnaiah pawh awm hauh loh
tur a ni. Tin, mei khu kan hip
luh hian chuap a tibal a,
thawhah a siam thei bawk.
Mei zu chu an rimchhia
a, biak ina inkhawmnaah
pawh an bula awmin an rim a
chhe \hin hle a ni. Mei zu \hin
Sunday School zirtirtu \henkhat chuan mei rim nam huam
chungin mi an zirtir \hin a,
mei zu lo tan chuan a rimchhe
thei em em \hin a ni.
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

18

Sahdah, kuhva leh


tuiburte phei chu a hrisel loh
bakah kan ka chhung a tibal
vek a, kan thaw rim a tichhe
bawk nen. Hetiang tih ching
bula awm chu tenchhe deuh
tan phei chuan a hrehawm
duh hle. Ram changkang,
Sapho zingah an ching ve
ngai lo. Heng sahdah leh
kuhvate phei chu India ramah
pawh hnam hnufual leh
retheiho chauh lo chuan an ti
duh lo a ni. |hangthar
changkang tan phei chuan tih
pawh tih chhin hauh loh chi
a ni. Pumpui a tichak lovin,
tha chakna a tikiam thei a,
hmel a lo thim a, hmel\ha tur
pawhin an lo chhiat phah thei
a ni.

hrilh a. Kan kal chuan a nat


dan te kan han zawt a, a
rapthlak hle. Chu naupang
chuan insawiselna em em
pawh nei lovin sikul a kal
pangngai reng a, a lu na leh
a taksa nuam lo a sawi chuan
an entir a, damdawi inah an
admit a. Ni hnih khat hnu
lekah chuan a mit leh a beng
a\angte chuan thisen a rawn
chhuak a, a natna an hriat fuh
tak tak hmain a thi ta der mai
a lo ni a. A rapthlakin a pawi
hle a ni. A \hianten a thi tih
an hriat chuan, Tiranga
vang a ni chiang mai. A ei
hnem a ni, an ti. Tak tak ni
ang maw? Heng kan kam hlei
avanga kan tawrh hi a pawi
takzet a ni.

Tun hma deuh khan


tiranga ei ching an awm thin
a, kha thil hlauhawmzia kha
kan hriat meuh chuan naupang \henkhat chuan an lo
chhiatpui hman hial tawh a,
a pawi hle. Keimah ngeiin ka
tawn hriat pakhat chauh kan
sawi teh ang. Kan \hian
pakhat fanu, tleirawl hre \an
tawh hi nat lawk vak pawh
nei lo hian a thi a, min rawn

Sikhar (Gutkha) hi a \hat


lohzia hre lo leh a nihna hre
lo \henkhatten ei an ching thar
a, a pawi em em a ni. A ei
tawh chuan sim har an ti hle,
damdawi leh zu in sim a
harsatna chhan chu kan
thisenah kan addict theih nan
hna a thawh vang a ni a.
Chutiang chiah chuan he
sikhar pawh hian hna a thawk
a, chu vanga sim harsa chu a
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

ni. Hetiang thil sim harsa


takho hi an \hat lohna chhan
chu kan taksa an thunun (control ) tawh \hin vang a ni \hin.
Aetna Inteli Health-in zir
chianna (research) a beiha a
thil hmuhchhuah chu, heng
gutkha siam chhuah (product)-ho hi kuhva rah leh
bawlhlo (chemical) a\angtea
siam a nih avangin taksa
natna cancer thlen theitu,
'carsinogenic constituents' an
tih hi a lo tam mai a, thil
hlauhawm tak a lo ni.
Hetiang ei tam tawh mi
\henkhat phei chuan an ka an
ng \ha thei lo hial \hin a, chu
chu oralsubmucous fibrosis
an ti. Kawchhung lam natna
a thlen theih bakah hian vun
pawn lang natna cancer chi
khat squamous cell carcinoma a thlen thei bawk.
Regular taka ei \hinho zingah
cancer vei theihna chance a
sang em em bawk a ni. Heng
bakah hian thin (liver) cancer, chhul hnuai tawp lam
cancer (cervical cancer) te,
pumpui cancer leh prostate
cancer (tilmu cancer) te,
chuap cancer-te thengin vei

19

theihna chance a sang em em


a ni.
Sikhar ei hian thawk
lama harsatna, asthma a thlen
thei a, thisen sang leh hniam
a thlen thei bawk. Mit fiah lo
leh kan vun rawng thlenga
danglamna a siam thei hial a
ni. Aetna Inteli Health-in an
hmuhchhuah pakhat chu,
sikhar ei tam (high doze) hian
zeng anga awm theihna hial
a thlen thei a ni an ti. Tin,
tihrawl chet dan a khawih
buai a, taksa bung hrang eng
emaw lai chet \hat theih lohna
a siam bakah, thunun theih
loha hmui leh hmai bawr vel
che vak vak a thlen thei an ti.
Thyroid function mumal
lohna a siam a, immune system hnathawh a tibuai thei.
Heng bakah hian blood sugar
level pawh a tibuai thei \hin
a ni.
Sikhar ei chin hian
diebaties type II neih theihna
chance a thlen thei a, hriatna
a khawih buaiin rilrua vei nei
rengin mi a siam thei.
Kum 2016 Independence
Day-a A.R. Ground (Lamwww.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

mual)-a parade-naah khan


sikul naupang tam tak an parade tih kan hriat kha. Khami
\umah khan thusawi laiin
naupang eng emaw zat lu
haiin an tlu a. Thil chik miten
an sawi dan chuan, lu haia tlu
tam zawk kha heng thil kan
sawi ei \hin an ni an ti. Ei ve
ngai lo pawh an tlu tho a ni
mahna. Eng pawh ni se, taksa
chak lo deuhte an nih hmel
tho tho mai.
Police SP pakhat pawhin,
Parade ka hruai ve \hin laia
luhaia tlute kan han chik deuh
khan a tam zawk chu tiranga
leh a behbawm ei \hin an ni,
a ti. Heta \anga kan hmuh
chu, kan kam hlei thil ei

Kei Beram
vengtu \ha ka ni,
Beram vengtu
\hain Beram tan
a nun a pe \hin.

20

\hinte hian kan taksa a tichak


lo thei hle tih hi a ni thei ang.
Chuvangin, sikhar leh
zuk leh hmuam dangte hi tih
ching \hin kan nih chuan sim
hmak ila, la ti lo kan nih
chuan ti ve chhin duh miah
lo bawk ila, harsatna leh
natna tam tak lakah kan him
dawn a ni. Pathian thu chuan,
Zilhhau fo pawha ring
tikhawng tlat chu vawilehkhatah tihtliahin a awm ang
a, tihdamna a awm lo vang,
(Thuf. 29:1) a ti. Chuvangin,
hre lova ti kan awm a nih
pawhin tun hnuah chuan tih
nawn tawh hauh loh a \ha
ang. Chuti lo chuan, kan
inchhir hun a lo thleng ang
a, a sawt tawh si lo vang.
Lalrinzuala Pachuau
Thingdawl Venglai
Intermediate Department

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

21

TLEIRAWLTE PUAL
John Lalhruaitluanga
Jt. Editor

Khawngaihna mak
Pathian hmangaihna nena inzawm tlat, lak hran hleih theih
loh chu Pathian khawngaihna hi a ni a. Bible-ah chuan, Rinna
avanga khawngaihnaa chhandam in ni; nangmahni thawh
chhuah a ni lo va, Pathian thil pek a ni, tih kan hmu a. A
\awng bul lamah chuan, Rinna avang tih hi rinna kaltlangin
tih a ni a, khawngaihna hi a bul tumtu, a pawimawh zawk
chu a ni.
Khawngaihna awmzia chu
tling lo, phu hauh lo, tlinga a
pawmtuin a pawmna hi a ni a.
Exam-naah theih ang tawkin i
bei ve a; mahse, i thiam theih
ngang loh avangin pass mark
33-ah mark 25 chauh i hmu a;
in zirtirtupa chuan i fail bik tur
chu a khawngaih che avangin
mark 8 (grace mark) a belh che
a, i lo pass ve ta a. Nangma
theihna leh thiamnaa innghat
tur ni la i tan pass ngaihna a
awm lo va, fail ngei ngei tur i
ni, mahse, zirtirtu khawngaihna avang liau liauvin i
pass ve ta; chu chu khawngaihna awmzia chu a ni.

Spurgeon-a chuan,
Vanram hi thiltih that
avanga kai tur ni ta sela, ka
tan chuan vanram a ni ngai
lo vang. Chu hmunah chuan
ka awm a nih pawhin, he lai
hmunah hian tihpalh thil thua
awm ka ni ang. He hmuna
awm ve tur hian tlinna ka nei
lo va, Ka phu lo ka ti thovin
ka ring. Amaherawhchu,
thiltih ni lo, khawngaihna
avang erawh chuan vanramah
khian zam hauh lovin kan lut
thei dawn a ni, a ti a. Hei hi
Paula chuan a man chiang em
em mai a, chhandamna hi
mihring thawh chhuah ni
lovin Pathian khawngaihna
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

thil pek liau liau a nih thu a


sawi \hin.
Ringtu pakhat vanram
kal chanchin an sawi \hin hian
khawngaihna hlutzia a tarlang
chiang hle. Chu pa chu a thih
hnuin vanram kawtchhuah a
han thleng a. Chutah chuan
Petera a lo ding luah mai a.
Vanram lut tur hian point
100 hmuh a ngai a. I dam laia
i thiltih \hat han sawi la, point
kan lo pe zel ang a, point za i
hmuh hunah vanramah hian i
lut thei dawn a ni, tiin a lo
hrilh a. Tichuan, chu pa
chuan a thiltih that a sawi \an
ta a.
Ka nupui nen kum 50
kan inneih chhungin a tan ka
rinawm tluan parh.
I ti\ha hle mai. Point
thum i hmu e.
Point 3 chauh maw?
Kohhranah ka theih tawkin ka
inhmang a, sawma pakhat leh
thawhlawm dang pawh ka
thawh lo ngai lo.
Tha e. Point 2.
Point hnih chauh a? A
va mak dawn ve! Kan sawi

22

zel ang e. Mi retheite ka theih


ang leh ka phak ang tawkin
ka \anpui \hin.
Point 2 dang i hmuh belh,
sawi zel rawh. Point 93
chauh i la hma bak, Peteran
an tih chuan,
E Khai a! Heti te chuan a
ngaihna a awm hlei nem.
Pathian khawngaihna avang
chauh lo chuan vanram hi ka
lut thei dawn lo a nih hi, a
ti chuai ta raih a.
Chu veleh Petera chuan,
I sawi fuh ta chiah mai.
Tunah chuan point 100 i hmu
ta, a ti a, chu pa chu
vanramah a lut ta a ni, an ti.
Thawnthu mai a ni na a,
he thu ang hi a takah pawh a
la ni dawn a. Chhuan tur dang
nei tan vanramah a luh theih
loh a. Chhuan tur pakhat
chiah a awm a, chu chu
Pathian khawngaihna a ni.
Pathian khawngaihna avanga
chhandam, Pathian khawngaihna avanga krawsa sil fai
kan ni.
.....

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

23

Bible Thawnthu
ARSI LAN TAM ZAN
Nova hun a\anga kum tam tak a liam hnu chuan mi
pakhat, Abrahama an tih hi a lo awm a. Abrahama chu mi
\ha tak a ni a. Pathian tan a inserh thianghlim a, a nun kawng
tinrengah Pathian thu a awih tlat \hin. Beram leh ran rual tam
tak a nei a. Mahse, fa a nei tlat lo mai a.
Zan khat chu khua a
thiangin van lamah arsi a pe
un mai a, chhun lama rim
taka hna a thawh avangin
Abrahama chu a puan inah
thlamuang takin a chawl a.
Chu z^n thiang tak, arsi p>t
tuar zanah chuan Abrahama
hnenah chuan Pathian a
rawn inlar ta a.
Abrahama
hnenah
chuan van lam kawhhmuhin, Vana arsite khi
han thlir teh. Fapa i la nei
ang a, ani chuan fa a la nei
ang a, a fate chuan fa an la
nei zel ang a, nakinah
chuan vana arsi zat khi an
la ni ang, tiin a hrilh a.
Chu thu chu Abrahama
chuan mak a ti hle mai a,
kum 90 mi lai a ni tawh si
a. Mahse, Pathian thu chu a
ring tlat a.

Tichuan, Pathian chuan


Abrahama hnenah, He
hmun hi chhuahsan la, i
chhungte leh i thil neihte
nen Kanaan ramah kal
rawh. Chut ah chuan i
hnenah ka awm ang a, nang
leh i chhungte chu mal ka
sawm dawn nia, a ti a.
Abrahama
chuan
Pathian thusawi chu a awih
a. Kanaan ram chu a
chhuahsan a, a nupui Sari,
a unaupa fa Lota leh an
chhiahhlawhte, beram rual
leh kel rualte chu a hruai
a. Sekem hmun thianghlim
an va thleng a. Chutah
chuan Pathian a rawn inlar
leh a, Abrahama hnenah
chuan, He ram hi nang
leh i thlahte ka pe che u a
ni, a ti a.
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

Hun chu a liam zel a,


fa an la nei lo ta cheu va.
Mahse,
Abrahaman
Pathian a rinna chu eng
mahin a tinghing thei lo va,
Pathian chuan a thutiam
chu a tihlawhtling ang tih a

24

ring tlat a ni. Chumi hnu


rei vak lovah chuan Sari
chuan fapa a hring ta a. A
hmingah Isaaka an sa a.
Abrahama chu nasa takin a
lo hlim ta a.
(Buatsaihtu : Lalremmawia)

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

25

ANNA-I LEH PETER-A


Abigail Lalhruaizeli
Junior Dept.
Zemabawk Kohhran
Ram pakhatah hian Anna-i leh Peter-a hi an awm a,
thingtlanga zin an chk em em a. An exam chawlh hmang
turin a ni te khuaa zinna hun an nei hlauh mai a. An phur em
em a, an mamawhte bag-ah an khung fel vek a, an kal ni tur
a lo thleng ta a. Tichuan, motor-ah an chuang a, hlim tak leh
lungmuang takin an awm ta a. Eng emaw chen an tlan hnu
chuan an ril te a lo \am a, kawng sir hmun nuam deuh laiah
chuan thil ei turin an chawl ta a, mei te an chhem bawk a.
Anna-i chuan, Kan thil
ei tur chu a va han tui dawn
tak em! ti chungin a chhang
ken chu a ei ta mial mial mai
a. An hlim bawk a, nuam an
ti dun kher mai.
An ei puar hnu chuan an
kal chhun zawm leh ta zel a.
Mahse, an mei chhem chu ti
hlum lovin an kalsan a, a
kang ta hluah mai a. Ram zau
tak a kang dawn ta mai a.
Tichuan, chumi hmuna cheng
rannungte chuan an hlau em
em a. Kan chenna hi a chhiat
chuan kan unau leh fate
engtin nge an awm tak ang.
Kan zain kan boral dawn a

nih tak hi, an ti a, an


lungngai em em mai a. Chutia
rannungte an mangana, an
buai laih laih hnu rei vak
lovah chuan Anna-i leh Peter-an ram kang chu an rawn
hmu ve a. Anmahni fimkhur
loh vanga ram kang a ni tih
an hriat chuan pawi an ti hle
a. Aw! ava han pawi tak em,
rannung te tak te te chenna
kan tihchhiatsak vek alawm!
engtin nge kan tih tak ang
le? an ti a. An mangang kher
mai.
Tichuan, a rang thei ang
berin bucket-in tuite an chawi
a, an tlan let leh ta vang vang
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

a. Anna-i chuan, Peter,


hrehawm ti duh suh,
keimahni vang a ni a, kan
\helh thei em em ang, tiin a
lo hnem ve a.
An theihtawp an chhuah
hnu chuan an \helh thei ta
hram a. Chutiang taka thil fel
lo a lo awm chu pawi hle mah

26

se, Anna-i leh Perer-a chuan


thil \ha tak an zir chhuak ta
a. Ramhnuaiah emaw, khawi
hmunah pawh mei chhem
tihlum lo chuan an kalsan
ngai tawh lo. Tichuan,
pangpar leh thil dangte pawh
an phun thar leh ta \euh va,
hlim takin an awm dun leh ta
a ni.

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

27

Lalremmawia
* Blue Whale, khawvela
ramsa lian ber hi ft 96-a sei
leh ton 125-a rit te a ni thei
a. Chu chu sai 23 emaw,
bawngpui 230 emaw,
mihring 1,800 nen emaw
an rih zawng a inang.

* Mulukawlhte hi thla
zap miah lovin darkar tam
tak chhung an thlawk thei.

* Aigupta mulukawlh
(Egyptian vulture)-te
chuan vanghawngsei (ostrich) tui chhut keh nan
lung an hmang \hin.

* Theodore Roosevelt-a
kha US President zinga
ran/ramsa ngaina ber a ni
a; sakeibaknei te, hyena te,
ramzawhte te, savawm te
leh a dangte a vulh \hin!

* Tui laiking (Salamandar)-te hi an vunin an thaw


\hin.

* Sangha
\henkhat
chuan an pumpui tiat
chiah mit (eye) an nei.
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

* Africa-a bee frog an tih


chu khuai tiat lek zu nia!

28

* Orange leh purple-te


hian thluk anpui thumal
dang an nei lo.
* Thumal, a let zawnga
chhiar pawha awmze
danglam chuang lo sawina
hi palindrome a ni. Entirna:
ram^r, kawl^wk.
* Mihringin mumang
kan neih chhung hi a
tlangpuiin second 2-3 a ni.

* Bawng hian pumpui


indawt chhawng li a nei.

* Chhimbuk mit hi a
thluak aiin a lian zawk.

* Hnapkh^wn (Slug)
hian hn^r pali zet a nei nia!

* Thosi hian second


khatah a hla hi vawi 500 zu
han z^p thei a! A z^p rang
lutuk a, a vi kan ti.
* Khauchher leh perhpawng hi a pa chauh an
chiri/hram thei nia.

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

29

HMUTHEITUA
Kum tirah hian kum tawpa in awm dan
tur in hmu lawk thei em le? Teuh lo
lutuk, kum tawp chu sawi loh, naktukah
eng nge thleng dawn tih pawh in hre lo
tirawh u. Kei, Hmutheitua hi chuan hmuh lawk ka nei a, hriat
lawk pawh ka nei; chungte chu kan hrilh ang che u
1. Biak Ina inkhawm \hin,
\awng\ai \hin, taima taka
lehkha zir \hinte chu kum
tawpah in hlim ang.
Inkhawm ngai lo,
\awng\ai ngai lo, thatchhe
taka lehkha zir \hinte chu kum
tawpah an hlim ve lo vang.
2. Nu leh pa t hu awih
naupangte chu in nu leh paten
an duat che u anga, in
hmuingil anga, kum tawpah
in hlim ang.
Nu leh pa thu awih lo
naupangte chu an nu leh paten
an duat lo vanga, an hmuingil
ve lo vang a, kum tawpah an
hlim ve lo vang.
3. Unaute leh \hiante tana
mi thilphalte chu, an unaute
leh an \hiante pawh in
chungah an thilphal ve zel

anga, hmangaihtu in ngah


anga, kum tawp thlengin in
hlim ang.
Mi thilkawm, mi dangte
tana \ha duh hauh lote chu
kum tawp thlengin an hlim lo
anga, an hlim lo tawlh tawlh
ang.
4. Fai taka ha nawta, ka
chhung leh leit e fai taka
enkawlte chu an ka a rimchhe
lo mai ni lovin, an ha te a
hrisel ang a, kum tawpah an
hlim ang.
Ha nawt thatchhia, ka
chhung leh lei te tifai peih lote
chu an ka a rimchhia a, an
thaw a uih mai ni lovin, an ha
te a chhe hma a, kum tawpah
an hlim ve lo vang.
5. Taksa,
thuamhnaw,
mahni in leh a vel vawng faite
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

chu an hmuhnawm a, an
hrisel tlangpui a, kum tawpah
an hlim ang.
Inbual
peih
lo,
thuamhnaw bal deuh deuh leh
chuar deuh deuh ha, mahni in
chhung leh in bul velte vawng
fai peih lote chu an rimtui lo
va, an hrisel lo tlangpui a,
kum tawpah an hlim ve lo
ang.
Ka naute u, kum tawpa
hlim tur ka tihte hi maw,
tunah pawh an hlim a,
nakkumah pawh, kum lehah
pawh an hlim zel dawn. Kum
tawpa hlim ve lo turte thung
khi chu maw, tunah pawh,
nakkumah pawh, kum leh
zelah pawh an hlim ve lo ang.
Ka naute u, hlim loh te,
thinrim te, lungngaih te, \ah

30

te, beidawn te hi a hrehawm


em a, hlim reng in duh tih ka
hria. In hlim reng theih dan
thuruk chu maw |awng\ai
\hin ula, inkhawm \hin ula,
taima takin lehkha zir \hin ula,
in nu leh in pate thu awih ula,
in unaute leh in \hiante tan thil
\ha ti ula, in taksa, in
thuamhnaw leh in in leh a
velte vawng fai ula, in
hriselna a \hat reng theih nan
inenkawl uluk ula; tichuan, in
hlim reng mai ang.
I ngaih pawimawh
hmasak dan indawt tur
Isuami dangnangmah.
Hemi indawt ang hian Isua
hmangaih la, mi dang i ngai
pawimawh ang a, nangmah
pawh inenkawl uluk ang che.
Tichuan, i hmabak chu maw,
hlim a ni tawh mai.

Lalramnghaki
Junior Department

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

31

ZAWNCHHUAH
A hnuaia hawrawp rem khawmah hian Bible-a ran leh
ramsa hming 12 zeh bo a ni a, han zawng chhuak teh le.
A dikna chu thla lehah rawn tar lan a ni ang.

S
G
K
G
U
S
K
I
R
E
S

A
E
N
A
I
U
A
P
O
A
K

L
T
L
U
D
L
M
V
K
N
W

M
R
A
H
T
A
S
E
A
G
A

A
G
S
M
E
G
I
L
A
W
V

R
B
N
A
H
B
N
S
P
A
M

E
I
V
W
A
A
I
E
O
T
I

B
S
A
K
A
W
R
D
B
H
B

U
P
N
L
I
B
E
I
K
A
U

S
E
B
A
W
N
G
A
Z
L
S

I
T
O
G
Z
A
S
K
H
O
A

N
B
O
A
S
O
M
A
D

A
I
T
E
A
G
U
Z
A

T
Z
M
S
R
D
I
S
V

H
A
I
E
U
H
A
U
I

A N A
L K O
M V P
B A O
N M H
L N E
J O A
M G F
D A H

D
I
N
R
F
A
E
D
R

E
A
V
U
T
S
R
L
I

B
D
I
E
O
G
E
B
S

O
R
A
J
L
A
Z
I
A

Thla hmasa dikna


www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

32

HRE THEI RAWH


1. Isuan tute hnenah nge a thiha a thawhleh tur thu
a sawi?
...................................................................................
2. Isua hnenah a ding leh veia a fapate \huttir tura
ngentu hmeichhia kha tu nge?
...................................................................................
3. Isua hmel danglamna kha khawi tlang nge?
...................................................................................
4. Thupek zawng zawng innghahna eng nge ni?
...................................................................................
5. Tuin nge Isua hralh?
...................................................................................
6. Zanriah Hnuhnung an kil zawh khan Isua kha
khawi tlangah nge a kal?
...................................................................................
7. Tuin nge Isua phat?
...................................................................................
8. An man dawn lai khan Isua kha Judan engtin nge
a tih?
...................................................................................
9. Isua an man laia puithiam lalber kha tu nge?
...................................................................................
10. Judan Isua hralhna man tangka sawmthum biak ina
a vawm luh leh hmang khan eng hmun nge an lei?
...................................................................................
ap heal nk
m
iw
dasAri t ri Z. 1:
. r oba T. 3. un
t e P no m
i S. 7
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

33

CROSSWORD
1

3
4
5

A PHEI : 2. Lui hming (9); 4. Zirtirtu tihna (7); 6. Sephatia


nu (1 Samu. 3:4) (7); 8. Lal Davida enkawltu Sunam nula
hming (5); 10. Solomona u, lala inpuang ve ringawt (7);
Davida hun laia puithiam (9).
Thla hmasa CROSSWORD DIKNA A CHHUK : 1. Solomona hnua Israel lal
M
K O H H R A N
hming (9); 2. Lalnu
I
H
U
R hmel\ha (7); 3. Inthawi
L
I
M I P U I
I nan an hmang \hin (5);
5. ......-in in inkhuh a
E
R
N (|H 3:43) (9); 7. Zeruii
M I H R I N G F A P A fapa (1 Samu. 26:6) (7);
B
M
W 9. Thuthlung Hlui bu
I
T A R S A
O
M pakhat hming (5).

A
S
R E U B E N A

N
A
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

34

CHEI RAWH LE!


A nalh theih dan ber turin
Han chei leh phawt mai teh le...

www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

35

KA HMUH ANG HMU THEI RAWH

A chunga lemziak chi hnih khi ngun takin en la, a inan lohna chi ruk
a
hmu thei rawh.
A hnuaiah hian a chhanna lo ziak la
1...................................................................................................
2 ................................................................................................
3.................................................................................................
4..................................................................................................
5.................................................................................................
6.................................................................................................
www.mizoramsynod.org

JANUARY 2017

36

www.mizoramsynod.org

You might also like