Ottoman Studies

BEDROSS DER MATOSSIAN’DAN 1909 ADANA KATLİAMLARINA YENİ BAKIŞ
“Adana Katlamları’nda ekonomk boyut özellkle önemlyd"

1909’un Nisan ayında, Jön Türk Devrimi’nin yarattığı umut ve
gerilim dolu atmosferin içinde Adana vilayeti, büyük bir şiddet
dalgasına sahne oldu. Çoğunluğu mevsimlik tarım işçileri,
yerel aşiretler, Kürtler, Türkler, Çerkesler ve çeşitli muhacir
gruplarından oluşan kalabalıklar tarafından Ermenilere
yönelik başlatılan saldırılar, on binlerce sivilin hayatını
kaybetmesiyle ve büyük bir yıkımla sonuçlandı.
Nebraska Üniversitesi, Lincoln’den tarihçi Prof. Dr. Bedross
Der Matossian, Adana Katliamları üzerine kaleme aldığı ve
İletişim Yayınları’ndan çıkan “Adana Katliamları: 20. Yüzyıl
Başında Devrim ve Şiddet” başlıklı yeni kitabında, 1909’da
yaşananları, 19. yüzyılda bölgede meydana gelen derin sosyo-
ekonomik dönüşümlere ve yerel dinamiklere odaklanan yeni
bir bakış açısıyla inceliyor. Adana Katliamları’nı alışılagelmiş
anlatıların dışına çıkarak çok katmanlı dinamikleriyle ele alan
bu önemli çalışması üzerine Prof. Dr. Bedross Der Matossian ile
konuştuk.

Bu yazıda, Osmanlı/Türk müziği geleneğinde farklı şekillerde tezahür etmiş
olan eksiklik, kaybetmişlik, müzik nazariye ya da ameliyesinin geleceğine dair
umutsuzluk söylemlerine bir örnek olarak Süleyman Faik Efendi Mecmua’sından
bir bölüm incelenecektir. Siyasi, sosyal ve kültürel dönüşümün çok yoğun şekil-
de yaşandığı 18.yy.dan 19.yy.a geçişte bir Osmanlı şair, edip ve bürokratı olan Sü-
leyman Faik Efendi (1784-1838), meşhur mecmuasının yaklaşık bir buçuk sayfalık
kısmında dönemin sazende ve hanendeleriyle ilgili şahsi görüşlerini yazar ve bu
bölümün sonunda artık bu müziğin inkıraza uğrayacağına dair kehanette bulunur.
Şimdiye kadar akademik anlamda incelenmemiş, uzunlukta kısa ancak içerikte
yoğun olan bu bölüm, yakın müzikal geçmişin kurgulanması, dönemin sazende,
hanende ve bestekârlarına bakış, müzisyenlerin takdir görme ya da görmeme se-
bepleri, kişilerin günümüze intikal şekilleri, meşk sistemi, “fenn-i musiki” algısı ve
tabii ki inkıraz söylemi gibi meselelere ışık tutacak niteliktedir.

Unmūḏaǧ al-qitāl fī nakl al-ʿawāl, İbn Ebî Şazale'nin en bilinen eserlerinden biridir. 19. yüzyılın ortalarından beri âlimler tarafından bilinmekte ve kapsamlı bir şekilde incelenmektedir. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, bu âlimlerin ilgisi özellikle kitabın satranç yönlerine odaklanmıştır. Bland'in "Fars Satrancı"  adlı makalesi, Unmūḏaǧ'a odaklanan ilk yayın olmuş ve içeriğinin kapsamlı bir özetini vermiştir. Özellikle Unmūḏaǧ'ı anıtsal Satranç Tarihi  adlı eserinde kapsamlı bir şekilde kullanan ve İslam kültüründe satranç bilgimiz açısından önemini analiz eden büyük satranç tarihçisi H.J.R. Murray. Çalışması, Reinhard Wieber tarafından Arap kültüründe satranç üzerine yaptığı çalışmada  devam ettirilmiş ve genişletilmiştir. Bu çalışma, Unmūḏaǧ'ın kapsamlı bir incelemesinin yanı sıra ona dair sayısız referans da içermektedir.  (Çeviri)

Bu tez, XVI. yüzyılın son çeyreğinde başlayan ve harbî tüccarların kendi bayrakları altında ticaret yapabilmelerini sağlamaya yönelik girişimler çerçevesinde şekillenen Fransız-İngiliz rekabetini, tek bir konu üzerinden ancak geniş bir bağlamda ele almıştır. Konuya ilişkin mevcut literatürde gözlemlenen eksiklik, büyük ölçüde Osmanlıca arşiv belgelerinden yararlanılarak giderilmeye çalışılmıştır. Mevcut çalışmalarda, harbî tüccar meselesine ve iki devlet arasındaki rekabete çoğunlukla elçiler ve konsoloslar düzeyindeki diplomatik çekişmeler üzerinden yaklaşılmış; Osmanlı yönetiminin konuya dair tutumu ise tamamen dışlanmamış, ancak ikincil düzeyde ele alınmıştır. Oysa bu mesele, Osmanlı yönetim pratiklerinde tali bir diplomatik konu gibi görünmesine rağmen, Osmanlıların bu tür çatışmalara nasıl müdahil olduklarını ve dış temsilcileri hangi mekanizmalarla denetlediklerini göstermesi bakımından dikkate değerdir. Tez kapsamında yapılan değerlendirmeler, Osmanlı yönetiminin bu rekabette desteklediği tarafın, çeşitli siyasi ve ekonomik faktörlere bağlı olarak zaman zaman değişkenlik gösterdiğini ve genellikle iki tarafın rekabetini sürdürmesine imkân tanıyan bir denge politikası izlediğini ortaya koymuştur. Bu çerçevede, Osmanlıların yabancı elçi ve konsolosları kendi idari ve hukuki pratikleri doğrultusunda nasıl kontrol altında tuttuklarına dair önemli ipuçları sunan bir tartışma derinlemesine analiz edilmiştir.

OSMANLI TARİHİNİ umumiyetle iki devre ayırmak âdet olmuştur: Beş asırdan fazla bir zamanı ihtiva eden klasik devir ve öte yanda bir asrı bulmayan, ancak en az önceki kadar mühim hâdiselerin cereyan ettiği Tanzimat devri. Hayli uzunca olan ilk devirde mahkemeler teşkilatı ufak tefek istisnalarla beraber hep bir yeknesaklık arz eder. Ancak ilkine göre oldukça kısa olan ikinci devir boyunca adliye teşkilatında çok mühim reformlar yapılmış, imparatorluğun sonuna kadar hükümetin mahkemeler teşkilatı üzerinde tasarrufu devam etmiştir. Hukuk tarihi açısından, Tanzimat Devri, Gülhane Hatt-ı Hümâyunu'nun ilan edildiği 1839 tarihinden birkaç sene öncesinden başlar ve Cumhuriyetin hukuk inkılabının yapıldığı 1924-1926 yıllarına kadar devam eder. Eski hukukumuzda monarşiyle yönetilen devletlerin hepsinde olduğu gibi yasama, yürütme ve yargı fonksiyonları, adı ne olursa olsun (halife, sultan, emir, padişah vs.) devlet başkanının uhdesindeydi. Ancak devlet başkanı bu fonksiyonlarını vekilleri vasıtasıyla kullanır; yargı fonksiyonunu da devlet başkanı adına onun tayin ettiği hâkimler yerine getirirdi. İslâm dünyasında kadı adı verilen hâkimleri belli yargı çevrelerinde dava görüp çözümlemek üzere devlet başkanı tayin ederdi. Hz. Peygamber bizzat dava dinleyip hüküm verdiği gibi, kadılar da tayin etmiş, ondan sonraki halifeler de bu yolda hareket etmişlerdi. Abbasîler zamanında kâdiyülkudatlık diye bir makam ihdas edilerek İmam-ı Azam Ebû Hanîfe'nin gözde öğrencisi, büyük hukukçu Ebû Yusuf bu makama getirilmişti. Günümüzdeki adalet bakanlığı ile temyiz mahkemesi ve yüksek idare mahkemesi başkanlıkları gibi görevlere kar-417

Bu makale 1825-1889 yılları arasında yaşamış ve Osmanlı bürokrasisinin çeşitli
kademelerinde görev almış Mehmed Nazif Paşa’nın 1867 yılı ilk Kudüs Mutasarrıflığı
dönemindeki icraatlarına odaklanmaktadır. Mehmed Nazif Paşa; ilk Kudüs mutasarrıflığı sırasında mülkî ve askerî alanda çeşitli düzenlemeler yaparak dönemin merkez-çevre ilişkilerinin tesisinde önemli roller üstlenmiştir.

The archaeological site near today's village of Ivancha, Veliko Tarnovo province, was registered during a field survey along the Nabucco gas pipeline route. Its research was carried out during the work on the so-called "Balkan Stream". Nearly ten decares were studied by the methods of archaeology. Traces of a settlement from the Ottoman period (16 th-first half of the 17 th centuries) were found over the territory of the site. 97 pits, 33 kilns, 5 hearths, over 60 service buildings and dwellings, and 14 Christian graves were explored. A vast amount of pottery fragments, a few faience vessels, animal bones, over 50 coins, and numerous other finds related to the population's life during this period were found. The village is well-known from the Ottoman tax registers as one of the largest settlements of the Sandjak of Nicopolis.

Marrëdhënia midis legjendës dhe historisë ka shkaktuar shpeshherë mosmarrëveshje. Ndarja apo kufizimet e absolutizuara nuk ekzistojnë. Historia dhe legjenda kanë dallime esenciale, por edhe gërshetime organike me njëra-tjetrën. Qysh nga fillimet e shekullit XX, studiuesi i njohur gjerman i folklorit dhe i legjendave Karl Wehrhan, ka bërë krahasime mjaft inteligjente në mes historisë dhe legjendës. Sipas tij: Historia është trupi -legjenda është shpirti; historia është si dita, legjenda është si muzgu; historia është fotografia, e saktë deri në detajet më të vogla,legjenda është një vepër arti, që thekson tiparin më thelbësor; historia na jep fakte të zhveshura, -legjenda thekson dritëhijet; dhe më thjeshtë, historia është prozaike, legjenda është poetike 1 . Në këtë dyzim e ndërthurje këndvështrimesh është edhe kumtesa që po trajtojmë mbi historinë dhe legjendën e Kalasë së Shkodrës e njohur me emrin "Rozafa". Humanisti i shquar i shekullit XV, Marin Barleti, e ka dhënë emrin Rozafa në një formë legjendare. Në veprën e vet "Rrethimi i Shkodrës" ai vinte në dukje se: "… na patën rënë në dorë disa shkrime, më tepër fragmente sesa anale, në të cilat flitej shumë për meremetimin, që i bënë këtij qyteti stërgjyshërit tanë, sesa për ndërtimin e tij. Dhe më tej Barleti vazhdon: "Ishte shkruar aty në gjuhën popullore, se një farë Roza me motrën e tij të quajtur Fa, qenë themeluesit e parë të Shkodrës, e prandaj fortesa quhet Rozafa". 2

Sancak Burnu Kalesi’nin geçmişine dair yanıtlanması gereken birçok soru, yapıyı ele alan monografik birkaç çalışmaya konu olsa da tam olarak açıklığa kavuşmamıştır. Bu çalışmada İzmir’i 17. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar ziyaret eden altmış bir Batılı seyyahın ve Osmanlı gezginlerinin seyahatnameleri taranarak Sancak Kale hakkında bilgi verenlerin anlatıları saptanmış, Pîrî Reis’in 1521 tarihli ilk ve 1526 tarihli ikinci telifinin resimli tüm kopyaları taranarak Sancakburnu mevkiinde Kale’nin inşa sürecinin izleri aranmış, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde Sancak Kale’ye dair bulunan tüm arşiv kayıtları incelenmiş, Kale’nin Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi’nde yer alan ve ilk kez yayınlanacak olan 1840 tarihli planına ulaşılmış, yine diplomatik görevle Osmanlı İmparatorluğu kıyılarını dolaşan Gravier d’Ortieres’in beraberindeki deniz mühendislerinin hazırladıkları planlar irdelenmiş ve seyahatnamelere eşlik eden gravürlerde, kenti ziyaret ederek betimleyen Avrupalı ressamların tablolarında ve yurtdışı müzelerin dijital kataloglarında rastlanan harita resim tarzındaki çalışmalarda ve panoramik manzaralarda belgelenen Sancak Kale görünümleri tespit edilmiştir. Yazılı ve görsel olmak üzere ulaşılan tüm verilerin bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmesi sonucunda yapı için doğruluk oranı yüksek, güvenilir belgeler üretilmesi hedeflenmiştir. Bu nedenle çalışmanın öncelikli amacı Kale’nin tarihî ve mimari serüvenini ortaya çıkararak yapı hakkında doğru ve bilimsel bir tarihsel kurgu oluşturmak, unutulan, fark edilmeyen ya da daha az bilinen bu kentsel hafıza mekânı ve kültür varlığını tarih, sanat ve mimarlık tarihi bağlamında yapı-kent hikâyesinin bütünleştirilmesini sağlamaktır.

Mediterranean mountainous areas and their valuable natural resources have long been attractive to human societies. The Peloponnese (southern Greece), with its complex topographic and climatic variability, has been the scenery for the development of numerous human communities. The existing paleovegetation records from the region derive mainly from lowland sites, while the vegetation succession of the mountains is not clearly understood. Herein, we focus on the sediment profile of Rakita, a wetland located in an isolated mountain basin in the northwestern Peloponnese. We combine pollen-based vegetation reconstruction with detailed historical and archeological data and analyze them within a broader well-connected region of the Peloponnese, characterized by an extensive coastline and central location in the Mediterranean trade system. In particular, we contextualize the pollen data with the detailed taxation registers, cadastres, and censuses produced by the Ottoman and Venetian authorities, which recorded agricultural production and population. The high-resolution pollen profile covers the last 1100 years, and thus we are able to look at more than a millennium of socioeconomic change that witnessed a variety of political and economic systems that controlled the Rakita upland area. We are able to study how these different systems impacted the area of Rakita, which has sizable environmental potential for human exploitation, yet is not easily accessible, and therefore not the first choice for human actors whose goal was to maximize agricultural production of the region. We discover that a smaller scale non-imperial but deeply market-oriented political system of the late medieval period, such as the Principality of Achaea, was more successful in intensifying land use even in such isolated locations as Rakita than the large imperial systems of the Byzantine or Ottoman empires, even during their most intensive phases of growth.

The article is devoted to the history of cultural relations between Belarus and Bulgaria. It describes the biographies of Metropolitan Gregory Tsamblak (Chamblak) (1365-1420), engineer and public figure Todor Minkov (1830-1906), and also provides general information about the Bulgarian diaspora in modern Belarus.

This paper is an attemp to applied translation criticism of the
Islamic sources. The selected book for the application is al-Shâmî’s Siyer
book “Subulu’l-hudâ va’r-rashâd fî sîreti khayri’l-‘ibâd”. The Turkish
translation of this book is named as “Peygamber Külliyatı”.
Debugging the books on Islamic sciences from rare mistakes is to contribute
on making translation critisizm with specific methods and with a
scientific aim. This approach is named as “Attachment Theory”. In this
approach, previously, the conceptual analysis of translation and translation
critisizm and the examination of the historical development process have
been done. In this context, the reliability of the applied approach is experinced
through the scientific, artistic and ethical samples.



Bu makalede “İslam Kaynak Eserlerinin Çeviri Eleştirisi” denemesi
yapılmaya çalışıldı. Eleştirisi yapılan eser, eş-Şâmî’nin “Sübülü’l-hüdâ
ve’r-reşâd fî sîreti hayri’l-ʻibâd” adlı eserinin “Peygamber Külliyatı” adlı
Türkçe çevirisidir.
Temel İslam ilimlerine ait eserlerin tercüme hatalarından arındırılması;
çeviri eleştiriciliğinin belirli yöntemlerle, bilimsel bir amaç doğrultusunda
yapılmasına katkı sunmaktır. Bu yaklaşım “Bağlanma Teorisi” olarak
adlandırılmaktadır. Bu teoride öncelikle çeviri ile çeviri eleştirisinin kavramsal
tahlili yapılmış, tarihsel gelişim süreci incelenmiştir. Bu bağlamda,
bilimsel, sanatsal ve ahlâkî açıdan örneklerle uygulamanın geçerliliği denenmiştir.

Göndereceğiniz bildiri metinlerinin aşağıda belirtilen kurallara uygun olarak gönderilmesi, kitabın zamanında basımı ve kaliteli bir yayın hazırlanması açısından önem taşımaktadır. Bildirilerin yazımında kitaptaki sayfa dü zeni esas alınarak; * Yazıların A4 kağıda, ü stten 5.5 cm. alttan 5 cm. soldan 4.5 cm. sağdan 3 cm. lik bir boşluk bırakılarak, 10 punto ile, bir satır aralığı olacak şekilde, Times New Roman fontu ile en fazla 10 sayfa yazılmalı, * Başlık 14 punto, bü yü k harf ve bold olacak şekilde yazılmalı, * Bildiri sahiplerinin isimleri başlığın altında, sağ ü stte yer almalı, alt alta sıralanmalı ve unvan kullanılmamalı, * Metinde ana başlıklar bü yü k harflerle ve italik, alt başlıklar, baş harfleri bü yü k ve italik olarak yazılmalı, * Metin içinde geçen yabancı sözcü k ve terimler, örneğin "in-situ" italik olarak yazılmalı, * Metin içinde Milattan Önce gibi çok alışılagelmiş kısaltmalar dışında kısaltma kullanılmamalı, Milattan Önce ve sonra kısaltması: M.Ö., M.S. Erken Tunç Çağı: ETÇ olarak kullanılmalıdır. * Bölge adlarının ilk harfleri, aynı şekilde yer, coğrafya ve kurum adlarının ilk harfleri bü yü k yazılmalıdır. Örneğin: Doğu Anadolu, Yakın Doğu, Avrupa, Akdeniz Bölgesi, Dicle Nehri, Ankara Üniversitesi, Tü rk Tarih Kurumu gibi. * Ölçü ve ağırlıklar m. cm. mm. lt. gr. şeklinde yazılmalı, * Dipnotlar metnin altında ve metin içinde numaraları belirtilerek, 8 puntoda yazılmalı, * Dipnot ve kaynakçada (bibliyografya) kitap ve dergi isimleri italik yazılmalı, * Harita, çizim ve resimler 15 adetten fazla olmamalı, fotoğraflar JPG veya TlFF olarak gönderilmeli, gönderilen resimlerin çözü nü rlü ğü nü n en az 300 pixel/ınch olmalı, * Çizimlere (Çizim: 1), resimlere (Resim: 1), haritalara (Harita: 1) olarak alt yazı yazılmalı ve kesinlikle levha sistemi kullanılmamalı, * Yayım için telif anlaşması gerektiren Googleearth gibi görseller kullanılmamalı, * Bildirilere, ilk sayfanın altında, dipnotlardan önce bü tü n yazarların mutlaka isim, unvan, e-mail ve yazışma adresi yazılmalıdır. Yayınlanacak bildiri sayışının artması, kitapların zamanında basımını gü çleştirdiğinden, bildirilerinizin sempozyum sırasında teslim edilmesi ya da en geç 1 Ağustos tarihine kadar,

BU METİN üzerinde Yunan halklarının zaman ve tarihle beraber dokunduğu bir kanaviçe işlevine sahip coğrafi bir sürekliliği olan "Yunan b�lgesi" ile ilgili Türkçe arşiv materyallerinin idaresini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma Yunan tarihçiliğinin Osmanlı d�nemi ile ilgili durumunun 2005 yılına kadar olan kısmını incelemeyi hedeflemektedir. "Türk arşivleri" terimini kullanmayı seçerken, ilgi alanımı Türk dilinde yazılmış kaynaklarda yoğunlaştırmayı; b�ylece dil ve kültür açısından değişik milletleri barındıran Osmanlı İmparatorluğu'nda üretilen arşiv materyallerinin toplamından bu kaynakları ayırmayı hedefledim. Bu seçim, belirleyici "Osmanlı" sıfatınının imparatorluğun ulusalcılık �ncesi toplulukları (Yunanlılar, Ermeniler, Yahudiler, Araplar vb.) tarafından üretilen kaynaklarla ilgili olarak ortaya çıkarabileceği karmaşayı da �nlemek için yapılmıştır. Seçtiğim konu; Yunanistan'daki Osmanlı çalışmalarının başlaması, tarih çalışmalarının yeni bir dalı olarak 1980'lerde kurulması ve tüm bunların sonucunda Osmanlı tarihi çalışmalarının genelinde kullanılan metodlar, teknikler ve tutumlar açısından doğan ihtiyaçların açıkça ortaya konduğu bir d�nüm noktasına işaret eder. Bu nedenle, konunun incelenmesi iki eksen etrafında gerçekleşecektir: İlk olarak, ulusal tarihçilik terminolojisinde "Tourkokratia" (Türk egemenliği) 2 olarak geçen Osmanlı d�nemiyle ilgili modern Yunan tarihçiliğindeki Türk kaynaklarının

Bili ıvrupalı m istediklerin ileri ıör dükleri gibi (Anadolu'da, Oaman lı LnpaTatorlupu'nun kurulduğu. XIV üncü asırdan kılan Türk dili yadigâr larının nadir denilecek kadar az olduğu» hakkındaki kanaatler, bilhassa Prof. Fnnd K fr p r j 11 'nün değerli urasLrıııaLarjntUn. şuura arlık bütün kıymetlerini kaybetmiş bulunmak tadır ta r I J ), Ancak tDrk sair ve bilginlerinin, İlim vc edebiyat sahalarında doğru dan doğruya Fars ve Arth dillerim kullandıkları, devlet İşlerinin LraD VB Aralı dilleri İla yıpıkh£ı devirlerden HIIJI. Selçuk :-• >-L : :. • l.-ı; Idıfct ve Owınlı lir parafa Huğunun kurnldufto anrlardaki lürkçeye dünüj> ha reketlerinin ] eurl«ıi olan bu devir vidigirlın adetçe ne kadar •rtaalar -Türk dili ve ı r lı 'ılımından çok L ı -. ı eti hirer v**ıi* al m ak Un iriak kal anmalar. Nıhad Sami Banarlı İ5KENDHRNAME KİMİN NAMİNA YAZILMIŞTIK ? Şark kaynaklarının verdikleri malûmata dayanarak eriştiğimiz bu nelrceye vardıklnn aonra dahî, I ake n d cr n auı e "nin kimin namına yavıldıgi ve bilhassa esas mevzuumu/ ulan Osmanlı turihi kısmının, Man ne zaman ve ne münasibelle ilâve edildiği meseleleri ürerinde bir müddet daba dur mayı fayda.iL7 bulmnvorum-Abmedl, eli mirde ki Iıkendername yazmalarının hanlarına bakılacak olüraa, kitabının başlarında, lak endamı meyi trFiayar. id Ibni Murıd bin Urhanu namına yazdığını açıkça söylemektedir : ^>> jkbU fl-ujs jtır u MJL fy*j ftı ;t , f ynS juii-Jt-t Jji f Jbk.ı _,T ,4ü Jy >ji yJv-jj* ı^lj. Uj uu.J jj-jji: Jji u»^*&y r'J J* J |a Ü"** ^îj j-fj£i? •JJ*"'" ^ "-Jjl i-Lj-^C-öj*jp] fjm yjîv* o_iî -A ^ ı s j f;uj ^ .j-v jjj-^ Bu parça Revan köşkü kütiphaneıindckl 812 numaralı İskendername muhaiından «bnmiflır (Varak-37'h-38,V). Ayrıca gene aynı kütüphanede 813 nnmaralı yn.-n.. n ı ' • ve 10'» varaklarında da huri ufak intinaah brklarıyl* yaaılı bulunan hu beyitler, Thury Jozscl in kendi ollndeki nuBİmHa da mevcut bul anmaktadır' (M,III Tetebbular Meemuaaı, C, 3, S, HI • • ı Ve bu beyitlerin Thury Joisef nushasındakİ yazılışı da şöyledir: (I) Revaa LTD f ki bÜtÜFb«aaai. N« 812, Vartk-57,a. 5S/h. ^B ilbi-Mftfl jfc*T ->_> baflıfı altındaki bl bayillaldaa aoara, ittjj 1 uı \rjı ^k1--?" •S**' afHarhiBi alhadı da: JJJ jijji Fil ıj^V JJJLİİ"" JJJ*-1 i*" JJ 1 sfjtfj JU dt mf |«al kbl n *fc« Bayıllerl yaiPİıdır M ilk beye 1i tarak Tbnry J«aal • • i .-,•:» z*rek daha ' * |aW*der-PVTU yumalanatkı juLardaki beyidarla bir arwl> l<ı. ım*a L U lüp» «İt *j_V jLL»»aa j» iUjl" LT. başlıfiıaıa BSBiadiB İJa>a -•_•:n-.i; oldufu akla çolı daha. uyanın ga!ntakTadir. (2; mjfff; ki anda -ki «ada < > -JJ» wj,* *5^n *#j***dl"l J Î J ^J -JJ* ıi-^ Üihaâ Sami lîunflrlı KmtJknl 1Ü5, Kembriç : 110.

Italy has been a key and indispensable partner of Albania in more than three decades of post-communist transition. Not only has Italy been the largest by far trading partner of Albania, but also its chief security provider, its biggest advocate in EU integration process and one of the three strategic partners of Albania as defined in country’s official foreign policy strategy. The reasons for this exceptional friendship has ranged from historical ties, deep cultural imprint of Italian culture in Albania, the Albanian community in Italy that has served as a bridge, strong economic and trade ties etc. While Albania has had a complicated relationship with most of its neighbours since it has become a sovereign state, with Italy it has had one of the most stable and amicable relations, bar the Communist period for ideological reasons.
The current paper focuses on the indispensable role of Italy in Albania’s EU integration process. This role has ranged from security provider to financial and technical assistance, from help to rebuild the institutions to strong backing of democratic consolidation. Furthermore, Italy has proven once and again that is Albania’s chief advocate in Brussels. The paper briefly discusses some of the most noteworthy areas of relationship that testify for the continuous strategic support that Italy has given Albania in its long and arduous road toward democratic consolidation and EU accession.

The inclusive vision of Islamicjerusalem introduced by Caliph 'Umar Ibn al-Khattab in the 7th century marked a turning point for the Holy Land and the region as a whole. This vision has been elaborated upon by numerous scholars and continues to be explored in cases that align with its principles. This theory is also intertwined with the concept of change in Islam, which is distinctive among other civilisations. Muslims have shaped the concept of change within the framework of inclusivity, particularly in the context of the first Muslim liberation of Islamicjerusalem. This vision of inclusivity is further exemplified by the Ottoman policy to resolve the longstanding conflict between Christian denominations surrounding the Holy Sepulchre in Islamicjerusalem, particularly during the 16th to 18th centuries, which is the focus of this article. Historical sources indicate that the general principle of Ottoman administration in resolving Christian disputes in Jerusalem was predicated on the preservation of the traditional state of worship. This principle encompassed the manner in which the Ottomans regulated church renovation. The objective of this article is twofold: first, to investigate the circumstances under which the Ottomans chose to prioritise the preservation of traditional forms of worship; and second, to examine the rationale behind this policy decision. As the Ottoman documents modelled 'Umar Ibn al-Khattab, the inclusive vision serves as the theoretical framework for analysing the Ottoman context in this article. Through the analysis of Mühimime registers, it is revealed that the policy of preserving the oldest forms of worship, in the face of growing Christian disputes, was part of an inclusive vision that reflected the Ottoman policy of justice and balance of power.

(This is a linguistically revised version of the one published on Public Orthodoxy: https://publicorthodoxy.org/good-reads/the-russian-orthodox-church-and-the-babylonian-byzantine-legacy/)

In the last few years, especially under the leadership of Patriarch Kirill, the Russian Orthodox Church (ROC) became a major player in the Russian domestic politics, becoming, arguably, "a fully assimilated part of the Kremlin's domestic and foreign policy machine." 1 Lamoreaux and Flake assert that "Kirill's term as Patriarch…helped the ROC solidify its position and slowly edge out competing religious groups."2 The major appearance of the ROC on the international scene is predominantly characterized by its stance regarding the Russian offensive against Ukraine that started in February 2022. The ROC's full-fledged support of "the Special Military Operation" in Ukraine is uncompromising, and recently represented by the first section of the Order of the XXV World Russian People's Council "The Present and Future of the Russian World" (Наказ XXV Всемирного русского народного собора «Настоящее и будущее Русского мира») that was approved on March 27, 2024.3 But to consider these affirmations of the ROC as mere concessions to current presidential will is in fact unsupported, as the Orthodox theologian Paul L. Gavrilyuk points out that Patriarch Kirill "had provided a theoretical platform for this war long before Putin began his full-scale invasion of Ukraine."4 However, a closer comparative reading of these recent expressions of religious imperial engagement of the ROC will demonstrate that it is not new, nor is the current manifestation of its self-assertion unique to the current epoch. During the 19 th century, the Russian philosopher and religious thinker V. S. Solovyov (1853-1900) warned against such a "Byzantine", or, rather, "Byzantinist," self-assertion and hegemonic agenda that Imperial Russia and (or, even, including) the ROC adopted.

Kavuksuz Mırık: KEL CEMAL
...
Geleneksel Türk tiyatrosunun simgesi olan kavuğu nesilden nesile taşıyan temsilcileri belirleyen bir kurum, kuruluş bulunmamaktadır. Kavuğu taşıyan temsilci, usta çırak ilişkisi ile mirası en iyi şekilde temsil edecek kişiyi kendisi belirlemektedir. İsmail Dümbüllü kendi çırağı ve kalfası olmadığı için kavuğun kendisiyle birlikte son bulmasını ve hatta gömülmesini vasiyet etse de sahnelere uzak duran Münir Özkul’u yeniden sahnelere kazandırmak için gelenekselci olmayan Münir Özkul’a verilmesi uygun görülür. Oyunları kapalı gişe oynayan ve en çok güldüren Nejat Uygur’a verilmesi beklenen kavuk Özkul’a verilir.
Yazar Özgünay Birdal ise Ötekiler adlı kitabında aslında kavuğun Kel Cemal’in hakkı olduğu iddia eder. Tabi bundan Kel Cemal’in bile haberi yoktur.
Kel Cemal…
Kel Cemal’da gelenekselci değildir. Hatta sahnelere çıkmadığı gibi belki ömründe tiyatro dahi izlememiştir. Ama usta bir orta oyuncusu olduğu gibi çevresindekileri güldürmeyi çok iyi bilir.
Kimdir Kel Cemal…
Kökeni Malatya Hekimhan’dan gelmektedir. Soyu Malatya Hekimhan’ın Ardahan (Beykent) köyünde “Karalar” olarak bilinir. Kayseri Sarıoğlan’ın Karaözü köyünde ise “Karahanlar” olarak bilinmektedir. Çorum Kuşsaray köyünde ise önce “Karaveliler” sonrasında ise “İsmail Kâller (Kahyalar) olarak bilinmektedir.
...

18. yüzyıl siyasi bakımdan Osmanlı Devletinin zayıadığı, güç kaybettiği bir yüzyıl olmasına rağmen devlet adamlarının da destekleriyle pek çok şair yetişmiş divan edebiyatı geçmiş asırlardaki canlılığını devam ettirmiş; Osmanlı sahasında pek çok Divan şairi yetişmiştir; bunlardan kimisi birinci sınıf şair olup ünü doğudan batıya pek çok memlekette yayılmıştır. Bazı şairlerse birinci sınıf şairlerimize göre gölgede kalmış şiirleri üzerinde ayrıntılı araştırma yapılmamıştır. Bu çalışmada ünü pek duyulmamış şairlerimizden Kasapbaşızâde Ahmed Bâis Efendi'nin hayatı ve şiirleri üzerinde durulmuştur. Ahmed Bâis Efendi ve divançesi hakkında 1953 yılında mezuniyet tezi hazırlanmıştır. Çalışmamızda bu tezden de faydalanılarak divanın gözden geçirilmiş metni hazırlanmış şiirlerinin incelemesi yapılmıştır. Ahmet Bâ'is Efendi'nin hayatı hakkında yeterli bilgi yoktur. Elimizde tek nüsha halinde Divanı bulunmaktadır. Bâ'is 18. yüzyılda yaşamıştır Kasapbaşızade Ahmed Efendi ifadesinden anlaşıldığına göre kasaplık yapmış bir aileden gelmektedir. Bursa'nın Mihalıç/Karacabey ilçesinde doğmuş olup eğitimini İstanbul'da tamamlamıştır değişik medreselerde müderrislik yapmış olup kâtiplik görevini de yürütmüştür. 1800-1801 yılında vefat etmiş olup mezarı Kahramanmaraş'tadır. Although the 18th century was a century in which the Ottoman Empire weakened and lost power in terms of politics, many poets grew up with the support of dignitaries. Many Divan poets were trained in the Ottoman eld; some of them were well-known poets, and their fame spread in many countries from east to west. Some of the poets have not been studied in detail on their poems, which were overshadowed by our well-known poets. In this study, the life and divan of Kasapbaşızâde Ahmed Bâis Efendi, one of our less famous poets, has been examined and prepared for this publication. Only a graduation thesis was prepared about Ahmet Bâis Efendi in 1953. In our study, the revised text of the divan was prepared and examined by making use of this thesis. There is not enough information about Ahmet Bâ'is Efendi's life. Bâ'is lived in the 18th century. The poet might have taken the pseudonym Bâ'is with the desire to be a good cause throughout his life. As can be understood from the expression of Kasapbaşızade Ahmed Efendi, he comes from a family that worked as a butcher. He was born in Mihalıç/Karacabey district of Bursa, completed his education in Istanbul, worked as a professor in different madrasahs and also worked as a clerk. He died in 1800-1801, and his grave is in Kahramanmaraş. The only copy of Bâ'is Divançe, written by the author in ta'lik script, is in the Rare Works Library of Istanbul University. When we evaluate the poems of Bâ'is in his divan, which is his only work, in terms of form and content, we can say that the poet wrote poems in accordance with the sebk-i Irâki style used before the sebk-i Hindi period , which contains certain rules and mazmuns.

Gazi Kırcaali Baba'nın isminin Kırcaali kentinin adında yaşadığına dair görüşler mevcuttur. Kırcaali ve bölgesi, Osmanlıların Rumeli'de fethettiği bölgelerden birisidir. Bölgenin fethi muhtemelen Dimetoka ve Edirne'nin fethinden sonra gerçekleşmiştir. Dimetoka-Edirne-Hasköy üçgeninde kalan Kırcaali-Cebel-Sultanyeri bölgesi, Osmanlı fetihlerinin manevi önderleri olan dervişler/evliyalar diyarıdır. Bu dervişlerden birisi de Gazi Kırcaali Baba'dır. Bugün sadece Gazi Kırcaali Baba'nın mezarının nerede olduğu bilinmektedir. Ayrıca Kırcaali Baba'nın adının Kırcaali şehrinin isminde yaşadığı var sayılmaktadır. Gazi Kırcaali Baba, Kırcaali bölgesi ve Kırcaali şehri ile ilgili bilinenler tarih kaynaklarından ziyade efsanevi verilere dayanmaktadır. Bundan dolayıdır ki bölge ile ilgili çalışmalar sınırlıdır ve bilinen efsanevi bilgileri tekrarlamaktan öteye gidememektedir. Çalışmamızda Kırcaali bölgesi, Kırcaali şehri ve Gazi Kırcaali Baba ile ilgili veriler değerlendirilecek ve I. Murat dönemi dervişlerinden Gazi Kırcaali'nin şehrin kuruluşu ile alakalı olup olmadığı irdelenmeye çalışılacaktır. Bugüne kadar Gazi Kırcaali ile ilgili H. 1309 ve H. 1310 tarihli Edirne Salnameleri'nin dışında bilgi veren bir kaynak bilinmemekteydi. Bu çalışma, Gazi Kırcaali Baba ile ilgili daha önce araştırmacıların ilgisini çekmemiş ve henüz yayımlanmamış olan Hasan Hilmî'nin "Evsaf-ı Kırca Ali Baba" adlı eseri hem tarih kaynağı olarak hem de bir edebî eser olarak değerlendirip yayımlamayı hedeflemektedir.

Nazirecilik, Anadolu sahası Türk edebiyatının başlangıcı olan XIII. yüzyıldan itibaren edebiyatımızda görülmekte olup; zaman geçtikçe vazgeçilmez bir gelenek hâline gelmiştir. Nazirecilik, şairlerin edebiyat üstatlarının yolunda ilerlemelerine, onların şiirlerine denk; bazen de daha üstün şiirler kaleme almalarına imkân tanımıştır. Bu çalışmada, XVII. yüzyıl şairi ve nazire mecmuası sahibi Peşteli Hisâlî'nin hayatından kısaca söz edilip; Metâli'ü'n-nezâ'ir adlı eserinin I. ve II. ciltleri tanıtılarak eserde matlaları bulunan şairlerin listesi hazırlanmıştır. Metâli'ü'n-nezâ'ir, adından da anlaşılacağı gibi nazire matlaların bir arada toplanması bakımından yazarı bilinen diğer nazire mecmularından farklıdır. Peşteli Hisâlî eserinde Anadolu sahasında gelişen Türk edebiyatına mensup şairlerin matlalarının yanı sıra Balkanlar ve Orta Asya'da gelişen Türk edebiyatının pek çok şairinin matlalarına da yer vermiştir. Bu açıdan bakıldığında Hisâlî'nin çok geniş bir coğrafyada gelişen, varlığını sürdüren Türk edebiyatına mensup şairlerin matlalarını biraraya getirmesi dikkat çekicidir. Metâli'ü'n-nezâ'ir'in Türk edebiyatının XII. ve XVII. yüzyıllar arası şiirlerinin başlığı niteliğinde olduğunu söyleyebiliriz. Metâli'ü'n-nezâ'ir'in her iki cildi üzerinde yapılan bu çalışma ile Hisâlî'nin mecmuasının önemli bir özelliğinin gün yüzüne çıkarılıp edebiyat dünyasına tanıtılmasına katkıda bulunulması hedeflenmiştir. Bu çalışma ile şu ana kadar edebiyat dünyasında bilinmeyen; hatta diğer mecmualar ve tezkirelerde isimlerine rastlanmayan pek çok şairin matlalarına ulaşmak mümkün olacaktır.

Seyyid İsmâil Hüseynî-yi Şenb-i Gâzânî, XV. ve XVI. yüzyıllarda, Tebrîz'in Şenb-i Gâzân bölgesinde doğmuş ve hem Akkoyunlu hem de Safevî dönemlerinin önemli âlimlerinden biri olmuştur. İlim maksadıyla memleketinden ayrılan İsmâil, dönemin meşhur müderrislerden ders almış ve eğitimini tamamladıktan sonra Tebrîz'e dönmüştür. Eğitim sürecinde, özellikle felsefe ve kelâm alanlarında derinlemesine bilgi edinmiş, hususen İşrâkî hikmet geleneğini temsil eden önemli bir müfessir ve âlim olmuştur.Tebrîz'de pek çok öğrenci yetiştiren Emîr İsmâil, müderrisliği ile tanınmış ve ilim dünyasında saygı görmüştür. Siyasî ortamlardan genellikle uzak durmuş ve sarayla ilişkilerini sınırlı tutmuştur, ancak bu, onun şahsiyetinin ve ilmî kariyerinin kısıtlı olmasına neden olmamış, önüne geçmemiştir. Şâh İsmâil'in dikkatini çeken İsmâil, zamanla önemli bir müderris ve düşünür olarak adından söz ettirmiştir. Emîr İsmâil'in ailesi de Tebrîz'in köklü ve saygın ailelerinden biri olarak, dönemin diğer ünlü Tebrîzli aileleriyle yakın ilişkiler kurmuştur. Çocukları ve torunları, bu mirası devam ettirerek Tebrîz toplumu içinde saygı görmüşlerdir. Emîr İsmâil'in önemli eseri, Fârâbî'nin Fusûsü'l-hikem adlı eserine yazdığı şerhidir. Bu şerh, eser üzerine yapılmış en değerli ve kapsamlı tefsirlerden biri olarak kabul edilir. Ancak, zamanla belgelerin kaybolması ve düzenlenmemesi, Emîr İsmâil'in hayatına dair bazı bilgilerin belirsizleşmesine neden olmuştur.

İstanbul Üniversitesi'nin merkez yerleşkesinin bulunduğu Beyazıt semti, erken dönemde Nekropolü alanı olarak kullanılmıştır. Roma döneminde, kentin sınırları genişlemiş, Beyazıt ve çevresi sur içinde kalmıştır. Bu süreçte, yerleşkenin batısına 372-373 yıllarında "Nymphaeum Maius" yaptırılmıştır. Bölge, 1204 yılındaki Latin işgali sırasında büyük bir tahribata uğramış ve bir daha eski ihtişamına kavuşamamıştır. İstanbul'un Fatih Sultan Mehmed tarafından fethedilmesinin hemen arkasından Zaman içerisinde eski Saray olarak isimlendirilen Osmanlı Devleti'nin İstanbul'daki ilk sarayı inşa edilmiştir. Saray, 1458'de de tamamlanmıştır. Vavassore'nin gravüründe (1520) ve Matrakçı Nasuh'un minyatüründe (1537) sarayın, iç içe iki sur duvarı görülmektedir. 1540'da geçirdiği yangından sonra Kanuni, sarayı yeniden yaptırmışsa da sarayın alanı daralmış, arsasının bir bölümüne Süleymaniye Külliyesi inşa edilmiştir. Kaynaklara göre, öncesinde de Beyazıt Külliyesi, Eski Sarayın arazisi üzerinde inşa edilmiştir. Eski Saray 1826'da Seraskerlik makamına tahsis edilene kadar önemini korumuştur.

During the First World War, the Ottoman Empire recognized that its existence was significantly contingent upon its control of maritime domains. The empire understood that effective intelligence gathering and the prevention of espionage were essential prerequisites for maintaining this control. Consequently, the Second Branch (Intelligence) of the General Staff was charged with this critical responsibility. Following the declaration of war, the Second Branch expanded its mandate beyond mere military intelligence collection to encompass counterespionage, propaganda, censorship and naval intelligence. To fulfil these responsibilities, the branch prepared and disseminated a substantial array of reports derived from a variety of institutional and open sources. The legal foundation for this broadening of duties was established through the implementation of martial law, which conferred upon the military a decision-making authority within the Empire. This article assesses the pivotal role of the Second Branch in naval intelligence, alongside its counter-espionage practices targeting maritime vessels, thereby illuminating a previously neglected aspect of intelligence operations within Ottoman historiography

Hat sanatı kaynaklarında, bu sanat ile uğraşanların İslam dini üzere olması ifade edilse bile zaman içinde hat sanatı Müslüman harici topluluklara da intikal etmiştir. Hazret-i Ali’ye  izafe edilen “Güzel yazı hocanın öğretişinde gizlidir. Kıvamı çok yazmakla, devamı İslâm dinini yaşamakla olur”  ifadesi çeşitli meşk mecmualarında yer almıştır. Osmanlı da bir gelenek haline gelen hat eğitiminin İslam düşüncesindeki çıkış noktası olan bu söz Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Mahmud Celaleddin, Hasan Rıza gibi hattatların hazırladıkları meşk mecmualarında yer almaktadır.  Islahat fermanıyla başlayan millet olma sistemi ve eşit vatandaşlık haklarının tanınmasıyla hem günlük yaşam hem okullaşma ile devlet dairelerinde çalışma sistemi değişmeye başlamıştır. Islahat Fermanından itibarenmüslim-gayrimüslim şeklinde bir ayrımın yapılmadığı, başarılı olan herkese bu sanatın öğretildiği görülmektedir. Günümüz hattatları da aynı anlayışla müslim-gayrimüslim ayrımı yapmamış bu sanatı öğrenmek isteyen herkesi kabul etmişlerdir. Çeşitli sanat ve zanaat dallarında eserler üretmiş gayrimüslim pek çok musıkişinas, kuyumcu, ressam, kalemkâr ve fotoğrafçı bulunmaktadır. Matbuat faaliyetlerinde öne çıkan pek çok gayrimüslim yayıncı bulunmaktadır. Osmanlı padişahlarının övgülerini almış çeşitli ödüllerle taltifte bulunmuşlardır. Makalenin amacı, kaynaklardan elde edilen verilerin aynı eğitim öğretim kurumlarında eğitim görmenin sonucu olarak hat sanatı ve bunun etrafında gelişen kitap sanatları faaliyetler ile Hat sanatında usul  yöntem ve eser türlerinin oluşumundaki değişimin sebeplerini araştırmaktır.  Bu çalışmada yazılı kaynakların yanısıra gazete, kitap, mezar taşı ve arşiv belgeleri kullanılmıştır. Günümüzdeki müslim ve gayrimüslim hattatlarla görüşmeler yapılmıştır.  Daha sonra ulaşılan bu kaynaklar nitel araştırma desenlerinden biri olan betimsel analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiş ve sonucunda yargılara ulaşılmıştır.

Sources on the art of calligraphy indicate that its practitioners were initially followers of Islam; however, over time, the art form also extended to non-Muslim communities. The statement attributed to Ali bin Ebu Talib: "Beautiful writing is concealed in the teacher's instruction; its perfection is achieved through constant practice, and its preservation through adherence to the Islamic faith." appears in various meşk collections (calligraphy practice collections). Originating from Islamic thought and later becoming a wellestablished tradition in the Ottoman Empire, this saying is featured in meşk collections prepared by prominent calligraphers such as Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Mahmud Celaleddin, and Hasan Rıza. With the introduction of the Islahat Fermanı (Reform Edict), the concept of national identity and equal citizenship rights led to significant changes in daily life, education, and employment within state institutions. From the issuance of the Islahat Fermanı onward, regardless of their religious affiliation, there was no longer a distinction between Muslims and non-Muslims in calligraphy education. Calligraphy was taught to all individuals who excelled in it. Contemporary calligraphers have maintained this inclusive approach, accepting anyone interested in learning calligraphy, regardless of their religious background. Numerous non-Muslims have contributed to various artistic and craft fields, producing works in music, jewelry-making, painting, kalemkârlık (ornamentation), and photography. Many non-Muslim publishers played a significant role in the Ottoman press and were honored with praise and awards from Ottoman sultans. This study aims to examine the factors that contributed to changes in the methodologies, techniques, and procedures within the art of calligraphy and the associated book arts. It focuses on how shared education in the same institutions influenced these changes. In this study, in addition to written sources, newspapers, gravestones, and archival documents were examined. Interviews were also conducted with contemporary Muslim and non-Muslim calligraphers. The sources were then analyzed using the descriptive analysis method, a qualitative research approach. Based on this analysis, the study presents several key conclusions.

1660-1670, e thekson qartësisht këtë element, duke na dhënë detaje e hollësi të sakta mbi rolin dhe funksionin që këto objekte kulti kishin në jetën komunitare, kulturore e intelektuale të vendit. Kështu, kur përshkruan xhaminë e Sinan Pashës në Elbasan, kronisti osman thekson se muret e saj qenë të mbushura me shkrime e shënime të udhëtarëve e poetëve që qenë ndalur këtu, tekste të cilat qenë shkruar në gjuhë të shumta, përfshirë këtu edhe turqishten, arabishten, persishten e greqishten. Pikërisht këtu del në pah edhe një funksion tjetër i këtyre objekteve të kultit, përkatësisht ai i shërbimit të këtyre ambienteve si mjedise ku shënohej, ruhej dhe transmetohej kultura e shkruar, ajo letrare, fetare, madje edhe historike. Ky nuk është një rast i kufizuar, por nëse do të kemi parasysh nivelin e shkrimkëndimit, mungesën e një shtypshkronje, por edhe faktin se xhamitë shërbenin si shkolla, ambiente të tilla janë domosdoshmërish të pranishme. Kjo, jo vetëm në qendrat e mëdha e të zhvilluara urbane, por edhe në zonat më rurale. Një shembull i tillë, është edhe ai i

Herkes günlük yaşamında Özal’dan bir parça bulabilirdi. Çünkü Özal Türkiyesi eğlenceliydi.
Küçük yaşamlar renklenmeye başlamıştı. İnsanlar evvela kendisi sonra da dış dünya ile
rekabete çıkıyordu.
Özal’ın ölümünden sonra ise her şey tersine döndü. Kavgalar başladı ve vatan haini avına
çıkıldı. Birileri de Türkiye’yi kendi içine döndürdü. Böylece “liberal yanılgı” başladı.

Makale; özelde babaannemin ve sonra da iki büyük babam ile babamın halasının yaşadıkları acıları bana anlatmalarının yanı sıra Vanlıların Zeve’de yaşadıkları katliamlar ve bunun yanında okuduğum kitaplarda öğrendiğim gerçeklerin anlam dünyamda meydana getirdiği izdüşümleridir. Hikâye beş kişiliktir.

Öz: II. Mahmud Dönemi ve Tanzimat Fermanı'nı izleyen süreçte Osmanlı Devleti, giderek artan oranda merkeziyetçi politikalar izlemeye başlamıştır. Eski dönemlerde vasiler ile mahkeme görevlilerinin denetimi ve inisiyatifine bırakılmış olan yetim mallarının durumu, 19. yüzyılın ortalarına gelindiğinde devleti yönetenlerin dikkatini çeken bir konu haline gelmiştir. Tıpkı vakıfların denetiminin ve malî imkânlarının devletin kontrolüne alınması örneğinde olduğu gibi, çok büyük meblağlara ulaşmış durumdaki yetim mallarının, yani emval-i eytamın, denetiminin de devletin kontrolüne alınması için çalışmalara başlanmıştır. Bu çalışmada, İstanbul'daki yetim mallarının muhafazası ve idaresi amacıyla teşkil edilen Emval-i Eytam Nezareti'nin kuruluş süreci ve faaliyetleri incelenmiştir. 1851 senesinin son aylarında kurulan bu nezaretin varlığı, henüz bir yıl bile geçmeden sorgulanır hale gelmiş; fakat elde edilen başarıların heba olmaması için müdürlüğe dönüştürülerek faaliyetlerine devam etmesi sağlanmıştır. Bu süreç ve gelişmeler, Osmanlı arşiv belgeleri ve araştırma eserlerinden yararlanılarak ortaya konulmuştur.

Yetim mallarının korunması, Osmanlı İmparatorluğu'nun eski dönemlerinden beri yetkililerin üzerinde durduğu bir konu olmuştur. Avrupa'da gelişmekte olan modern devlet anlayışı, on dokuzuncu yüzyıl reformlarıyla birlikte Osmanlı İmparatorluğu'nda da yerleşmeye başlamıştır. Yapılan reformlarla birlikte devlet, daha önce müdahale etme gereği görmediği pek çok alana doğrudan müdahale ederek gücünü pekiştirme eğiliminde olmuştur. Bu doğrultuda Osmanlı hükümeti yüzyılın ortalarına doğru yetim mallarının idaresiyle ilgili eski uygulamalara da müdahale etmiş ve yetim mallarının idaresini kendi kontrolü altına almıştır. Tıpkı Evkaf Nezaretinin kuruluşunda olduğu gibi kontrol edilemeyen muazzam miktardaki paranın devlet kontrolüne alınarak denetlenmesi ve işletilmesi düşüncesiyle Emval-i Eytam Nezareti kurulmuş, bu Nezaret kısa bir süre sonra müdüriyete tahvil edilmiştir. Başlangıçta yalnızca İstanbul özelinde olan düzenleme zamanla bütün vilayetlere yayılmıştır. Süreç içerisinde yetim mallarının durumuyla ilgili pek çok yasal düzenleme yapılmış; merkez ve taşrada eytam müdürlükleri kurulmaya başlanmıştır. Bu çalışma yetim mallarının muhafazası ve idaresi işini üzerine alan eytam idaresinin kuruluş, gelişim ve işlevini incelemek niyetiyle kaleme alınmıştır.

Çalışmamız Osmanlı dönemi fetva mecmualarında zikredilen ta‘zîr-i şedîd cezalarına odaklanmış ve bu kaynaklarda nasihat etme, teşhir, görevden azletme, sürgün, hapis gibi ta‘zîr cezalarının açık bir şekilde zikredildiği örneklerin yanında “ta‘zîr” ve özellikle “ta‘zîr-i şedîd” kavramlarının kullanıldığı suçları incelemiştir. Zira ta‘zîr cezasının açık bir şekilde belirtildiği fetvalarda cezanın mahiyetine yönelik herhangi bir belirsizlik bulunmazken cezadan yalnızca ta‘zîr veya ta‘zîr-i şedîd şeklinde bahsedilmesi durumunda cezanın mahiyeti hakkında çeşitli yorumlar ortaya çıkmıştır. Bu terimler, Osmanlı fetva mecmualarına klasik fıkıh kaynaklarından aktarıldığı için çalışmada öncelikle ta‘zîr ve ta‘zîr-i şedîd kavramlarının İslâmî literatürdeki kullanımları incelenmiş ve bu kavramların teorik arka planı ortaya konmuştur. Kavramların klasik fıkıh kaynaklarındaki kullanımları incelendikten sonra Osmanlı dönemi fetva mecmuaları ele alınmış ve ta‘zîr-i şedîd cezasının verildiği suçlar analiz edilmiştir. Bu bağlamda çalışmamız Osmanlı dönemi fetva mecmualarında kullanılan ta‘zîr-i şedîd kavramını, klasik İslâm hukuku literatürü ve fetva mecmuaları üzerinden ele almaktadır. Literatürde bu kavramların hâkimin uygun gördüğü herhangi bir cezayı uygulaması şeklinde yorumlandığı görülse de Osmanlı hukuk sisteminde herhangi bir açıklama yapılmadan mutlak olarak kullanılan ta‘zîr kavramının genellikle sopa cezasını, ta‘zîr-i şedîd kavramının ise daima sopa cezasını ve çoğunlukla da ta‘zîr olarak uygulanabilen âzami miktar sopa cezasını ifade ettiği ve bu kullanımın klasik fıkıh kaynaklarına dayandığı tespit edilmiştir. Çalışmamızda Osmanlı dönemi fetva mecmualarında, ta‘zîr-i şedîd kavramının sopa cezasını ifade etmek için kullanıldığına dair birçok fetva örneği zikredilmiş, ardından klasik fıkıh kaynaklarındaki örneklerle karşılaştırma yapılabilmesi amacıyla livâta, hulle yapılmadan evlenme, şartları eksik kalan zina, iftira ve öldürme gibi suçlar için ta‘zîr-i şedîd cezasına karar verilen örneklere yer verilmiştir. Bu bağlamda yukarıdaki örneklerde olduğu gibi had cezasını gerektiren ancak şartlarındaki eksikliklerden dolayı had uygulanamayan suçlarda ta‘zîr-i şedîd cezasının önemli bir yer tuttuğu ve Osmanlı fetvalarında bu tür suçlara öngörülen cezaların ta‘zîr-i şedîd kavramıyla ifade edildiği tespit edilmiştir. Klasik fıkıh eserlerinde aktarıldığı üzere bu tür suçlarda fâile âzami miktarda sopa cezası vacip görülmüş ve kâdîye başka bir ceza belirleme yetkisi tanınmamıştır. Öte yandan Osmanlı fetva mecmularının bir kısmında doğrudan ta‘zîr-i şedîd cezasına ilişkin soruların yer aldığı görülmüştür. Dolayısıyla çeşitli suçlar için uygulanan ta‘zîr-i şedîd cezası Osmanlı döneminde de merak konusu olmuş ve bu durum fetva sorularına yansımıştır. Ancak sorularda dikkat çeken husus, sorunun cezanın mahiyetinden ziyade miktarına yönelik olmasıdır. Nitekim sorular doğrudan sopa cezasıyla ilişkilendirilmiş ve ta‘zîr-i şedîd cezasının kaç celde olduğuna dair yanıtlar talep edilmiştir. Fetva sorularından taz‘îr-i şedîd ile sopa cezasının kastedildiğinin bilinen bir şey olduğu ancak mezhepte ta‘zîr olarak uygulanan sopa cezasının âzami miktarı konusunda ihtilaf bulunması sebebiyle fetvaya esas olan görüşün merak edildiği anlaşılmaktadır. Fetvalarda Hanefî mezhebine göre ta‘zîr kapsamında uygulanan sopa cezasının âzami miktarı belirtilmiş ve Hanefî mezhebinin bu konudaki farklı görüşlerine yer verilmiştir. Ebû Hanîfe (ö. 150/767) ve İmam Muhammed (ö. 189/805) bu miktarı 39 celde olarak belirlerken Ebû Yûsuf (ö. 182/798) 75 celde olarak belirlemiştir. Osmanlı fetvalarına bu farklı görüşlerin yansıtıldığı, çoğunlukla da Ebû Yûsuf’un görüşünün tercih edildiği görülmektedir. Ayrıca bazı şeyhülislâmlar Hanefî ta‘zîr anlayışıyla uyumlu bir şekilde, celde cezasının miktarının yanı sıra dayağın şiddetini de ta‘zîr-i şedîd kapsamında değerlendirmiştir. Sonuç olarak ta‘zîr-i şedîd kavramı, klasik İslâm hukuku ve Osmanlı hukukunda suçun ciddiyetine uygun olarak sopa cezasının uygulandığı bir ceza türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Cezaya ilişkin şedîd nitelemesi ise ağır bir ta‘zîr cezası uygulanması anlamında değil klasik fıkıh kaynaklarında belirtildiği üzere ta‘zîr kapsamında verilen sopa cezasının had cezalarındaki sopaya kıyasla daha şiddetli vurulması gerektiği yönündeki kabulden kaynaklanmaktadır.

As Peter Mentzel states, the Balkans (Rumeli) were not only a borderland but also the core province of the early Ottoman state. The Rumelian military aristocracy played one of the most important roles in the internal policy. It constituted an important factor, which was powerful enough to create the Ottoman policy. That is why Murad I forbade the Ottoman princes to lead the akıncı warriors in order to avoid the risk of a dynastic war. He also started devshirme among Christian families in the Balkans so as to build trustworthy groups of servants for the dynasty. Obviously, the province gained importance in the difficult times after the defeat at Ankara (1402). During the civil war (1402-1413, fetret devri) Rumeli was governed by one of the brothers who claimed power over the whole Ottoman territory. The deciding struggles between the sons of Bayezid I took place in the Balkans and their result depended mainly on the attitudes shown by the Rumelian warriors and their frontier lords. The rulers who lost the support of the Rumelian military class quickly lost the throne of Rumeli as well. It happened in the cases of Emir Süleyman, prince Musa, and Düzme Mustafa.

At the present article the changes in power that took place in the Ottoman Empire from the killing of Sokullu to the end of the Tulip Era were discussed, and the question of whether the construction of power in that period (1579-1730) had a continuing common dynamism was evaluated. Although the main actors of politics seem to have consisted of legitimate forces such as the sultan and the garand vizier, it was observed that there were powers whose authorities weren't defined by the law, and that could transcend these official powers and guide them as they should. These political actors who were not legitimate were planning to overcome the limits assigned to them, to overthrow the sultan and the Grand viziers, and to bring the new ones instead. The construction of power in the Ottoman Empire under the grandvisier's deputy (Sadaret Kaymakamı), the padisah's mother (valide sultan), the shaykh al-Islam and the institutional forces attached to them was carried out almost without exception by means of coup d'états. The dynamics of the period, which lasted for among the two bloodiest rebellions of Ottoman history, and were described as the Tulip Revolution, are largely the same with the dynamics of the events that took place before and after itself, despite a short period of 12 years. In the Ottoman Empire, attempts to create legitimate political structures by eliminating illegitimate methods of building power that could facilitate the legitimite power, can be found at any time. However, those attempts of innovation were either blocked or totally destroyed, by the deep-rooted intrigues of the deeper forces. Ottoman Empire went into a different period identified with the symbolism of pleasure and art following the treaties of Korlowitz (1699) and Passarowitz (1718). In this way, the Tulip Revolution seems to be disconnected from the context of the process that created it. Osmanlı'da İktidar İnşa Aracı Olarak Ulema ve Seyfiye Eksenli Darbeler 139 The fact that the Tulip Age is identical to symbolism, which is associated with luxury and entertainment, is actually superficial. The opening of the printing press, translational activities, artistic and literary elements of pleasure and desire must be perceived as an indication of a new world view. Whether the identification of the Tulip Era with extreme forms of enjoyment and behavior that transcends social norms refers the real social dynamics or to the propaganda of the literature that try to legitimize the bloody Patrona Halil Uprising is a matter to be clarified.

Following the Muslim conquest of Iran, significant shifts emerged in the region's intellectual paradigms. During this period, scholars engaged in "Ilm al-kalam" examined the core tenets of Islamic faith across various theological schools, introducing novel ideological frameworks. Among these, "Mu'tazilism" is noted for its rationalist leanings, while "Ash'arism" is recognized for its fatalistic perspectives. Simultaneously, Iranian architecture underwent a transformation: new architectural forms emerged, spatial configurations evolved, and construction techniques and ornamentation diversified. This raises a critical question: can these architectural changes be linked to the emergence of new intellectual paradigms? To explore this question, this article examines Persian texts composed or translated during the early Islamic centuries (10th to 12th AH), particularly from the regions of Greater Khorasan and Sistan. Key works, including Tārīkh-ī Ṭabarī, Sharḥ al-Taʿarruf Limaẕhab-i Taṣavvuf, and Garshasp Nāmih, serve as primary references.

يهدف البحث إلى تقييم دقة وفعالية النموذج في التنبؤ بإصابة الأطفال حديثي الولادة بمرض اليرقان ، حيث تم تحديد العوامل الرئيسية التي تؤثر في ظهور مرض اليرقان وذلك من خلال تحليل بيانات الأطفال حديثي الولادة ، كما تم  تحديد الأهمية النسبية للعوامل المؤثرة في الاصابة بمرض اليرقان لدى حديثي الولادة، وكذلك إنشاء دالة تمييزية لها قدرة على تصنيف الأطفال حديثي الولادة المصابين بمرض اليرقان الى (طبيعي ، غير طبيعي) وقد توصلت الدراسة إلى مجموعة من النتائج منها، أن معظم المتغيرات كانت ذات دلالة إحصائية مهمة عند مستوى أقل من (0.05)، مما يعني أنها تلعب دورًا مهمًا وتؤثر بشكل كبير في التمييز، باستثناء العمر الجنيني وذلك من خلال استخدام التحليل التمييزي الذي صنف النموذج إلي (83.7%) من الحالات الطبيعية بشكل صحيح و (90.0%) من الحالات غير الطبيعية بشكل صحيح ، وكانت نسبة التصنيف الصحيح الإجمالي للعينة في النموذج تقدر بـ (87.7%). هذا يعني أن النموذج استطاع تصنيف (87.7%) من جميع الحالات بشكل صحيح، وهو ما يُعد مؤشراً جيداً على كفاءته الإجمالية.

Bu çalışma İngilizlerin kolonileştirdikleri Hindistan´da uyguladıkları politikalar ve onun sonucunda meydana gelen kıtlıkları incelemektedir. Hindistan İngiliz kolonisi olduğu günden itibaren fakirleşmeye başlayan bir ülkedir. İngilizlerin Hindistan´da uyguladığı sömürge politikaları sonucu ülkenin kaynakları hızla Avrupa'ya aktarılmıştır. Ülke insanı da ağır vergiler altında yaşamaya mecbur edilmiştir. Bir tarım ülkesi olan Hindistan´da halk üretimini yaptığı geleneksel zirai ürünler yerine İngilizlerin ihracını yapabileceği sanayi değeri olan ürünler yetiştirmeye zorlanmıştır. Hindistan´ın sosyal ve ekonomik yapısının tahrip edilmesi sonucu milyonlarca insan yiyecek bulamaz hale gelmiştir. İngilizlerin Hindistan´ın gelişmesi adına inşa ettikleri demiryolları ve sulama kanalları da aslında onların ülkeden daha fazla gelir elde etmek için yaptıkları projelerdir. Bu projeler dolayısı ile Hindistan´dan daha fazla ürünün İngiltere´ye ve Avrupa'ya taşınması amaçlanmıştır. Topraklarını kaybetmek istemeyen halk ağır vergileri ödeyebilmek için tüm gücü ile İngilizlerin istediği ürünleri yetiştirmiştir. Neticede Muson yağmurlarının eksikliğinin tetiklediği kuraklıklar sonucu halk yiyecek bir şey bulamaz hale gelmiştir. Böylece açlıktan ve ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklardan milyonlarca Hintli hayatlarını kaybetmiştir. İngilizler sözde yardım programları adı altında Hintlilere yardım edildiği izlenimi vermeye çabalamış hakikatte ise hiçbir şey yapmamışlardır. Bir araya gelerek beraber hareket edebilme yeteneğini kaybeden halk sömürge dönemi boyunca inanılmaz acılar yaşamıştır.

مُلَخَّص :

يَسعَى هذا البحثُ إلَى استجلاء الـمَعنَى اللغوي والتاريخي لمصطلح «العربية»، وتحليل البنية الهِجائية العربية مِن حيثُ عَدَد حُروفها وتطوُّرها الكِتابي والصوتي. ويركّز على تفسير عَدَدٍ من الظواهر الإملائية والرسومية التي تُميِّز الخَطَّ العربيّ، مِثل شكلِ «اللام–ألِف»، ورَسمِ الهَمزة، وأشكالِ الكاف والعين والنون، فضلاً عن ظاهرة الألف الفارقة والواو الزائدة، إضافةً إلى نشأة الحَرَكات وعلاماتها وأصولِها. كما يَـتناولُ البحثُ الآثارَ الخَطِّيَّة الموروثة في نِظام الهِجاء العربي، ويربطها بجذورها في الأبجديات الساميَّة، ولا سِيَّما السريانية والنبطية، ويقدّم فَرَضياتٍ حول الأصل السرياني والنبَطيّ لبعض الأشكال الخطية. ويَخلُص البحثُ إلى أنّ الـخَطَّ العربي ليس بُـنْـيةً معزولة، بل هو نِتاج تفاعُل تاريخي وثقافي ولغوي متشابك، يكشف عن استمرارية في أشكال الحروف ورموز الضبط، وعن دينامية في تحوّلها من رسوم قديمة إلى أنساق معيارية مستقرة.

الكلمات المفتاحية : العربية، الأبجدية، السريانية، النبطية، تطوّر الحروف، الإملاء، الحركات، الأثر الساميّ، تاريخ الكتابة.

İsmail Hakkı Bey was rightly or wrongly labeled a spy once the CUP took power in Istanbul.  Desperate to defend his name and shake that label, he wrote a 9-page letter that detailed his rather adventurous life in the Ottoman Empire over the course of more than 30 years and published it in November 1908.  In the letter’s conclusion, he asked for forgiveness from the CUP.  This is the English translation of İsmail Hakkı Bey’s letter.

The literature on internationalism took the Ottoman Empire's demise for granted and construed it as a defunct empire with territories to be apportioned. Starting the history of internationalism around the end of the First World War, when the Ottomans' defeat became clear, gave rise to the misleading conclusion that the Ottomans only got involved in internationalism to prevent their territory from an impending partition, or at least, to carve a Turkish homeland out of a falling empire. This article argues that tracing the history of internationalism in the Ottoman context should not start at the end of the First World War when the Ottomans' defeat became clear, but at an earlier period when the Ottomans actively participated in the creation of their own brand of internationalism. In this period, internationalism was not a survival tactic to block the partition of the Turkish homeland, but an assertive policy to create an international system that would guarantee Ottoman independence and territorial integrity.

This chapter explores how the Ottoman Reform Edict of 1856 led to objections from Ottoman statesmen and fostered the development of modern conservatism in the empire, with three strands identified: bureaucratism, monarchism, and legalism. It focuses on Mahmud Nedim, a monarchist conservative statesman, who advocated for restoring the Sultan's authority in state affairs, while highlighting concerns about the potential threats of the expanding state bureaucracy, shared by critics of Napoleonic state institutions earlier in Western Europe. Nedim's "Mirror of State" from 1861 emphasized the importance of preserving the Sultan's role over the bureaucracy in upholding the rule of law.

Babasının yerine tahta geçen Yavuz, doğudan gelen tehlikeleri kaldırmadan ve İslâm birliğini sağlamadan Nizâm-ı Âlem'e ulaşmanın zorluğunun da farkında idi. Batıda düzeni sağlamadan önce, doğuda düzenin sağlanması gerekiyordu. İşte bu sebepler yüzünden Yavuz büyük bir ordu ile hareket ederek Şah İsmail üzerine yürüdü. Çaldıran'da onu yendi. (23 Ağustos 1514) Sıra Mısır'ın fethine, Haremeyn'in hizmetine ve hilafetin devrine gelmişti. Yavuz Sultan Selim yeni bir arayışa girmiş ve başta devrin Şeyhü'l-İslâmı olmak üzere, çevresindeki âlimlerden Mısır seferi için bir fetva istemiştir. Devrin uleması böyle bir fetvayı vermekten çekinirken genç İslâm âlimi İbni Kemal (Kemal paşazâde1534-1569) Mısır seferi için Kur'an-ı Kerim'işahit göstermiş "Feth-i Kahire-i Mısır" (Konya Mevlâna Müzesi Yazmaları, 2315 nolu mecmua,) meşhur risalesini yazmıştır. (Kitapçı. 1996, c.2, s.169) İbni Kemal bu risalede Enbiya suresindeki "Velegad ketebnâ fizzebûri min ba'dizzikri ennel arda yerisuhâ ıbâdiyessâlihîn. Andolsun! Biz zikir (yani Tevrat) dan sonra Zebur'da da 'Arza sâlih kullarım vâris olacaklardır" diye yazmıştık" (Enbiya:105) ayetini ele almıştır. İbni Kemal, söz konusu risâlesinde, yukarıdaki metin ve çevirisini verdiğimiz âyeti ele almış ve onun, dehâ derecesinde, herkesi hayret ve dehşet içinde bırakan çok parlak bir yorumunu yaparak padişaha, şunları söylemiştir: "Mısırı fethedip gireceğinize dâir Kur'ân'daki ayet de işaret vardır. Bu âyette "velegad" kelimesinin ebced karşılığı 140 olup "selim" kelimesi ile aynıdır. Yine âyetteki "el ard" kelimesinden murad ise, birçok müfessirlerce Mısır'dır. Yine ayetteki "Sâlih kullara" gelince onlar da sizin askerlerinizdir. Zira/çünkü cihad farzını yerine getirmeleri ve birçok Hıristiyan ülkeleri fethetmelerinden dolayı yeryüzünde onlardan daha sâlih kimse yoktur. Onlar Ehl-i sünnet vêl-cemâat mezhebi üzeredirler…" (Kitapçı, 1996, c, 2, s.169) "Andolsun! Biz zikir (yani Tevrat) dan sonra Zebur'da da 'Arza sâlih kullarım vâris olacaklardır" diye yazmıştık" (Enbiya:105) Ayetinde verilen bir diğer mesaj ise yeryüzüne, yani arza kesinlikle Allah'ın sâlih kullarının eninde sonunda hâkim olacağıdır. Bizim Türk Cihan Hâkimiyeti, Nizâm-ı âlem düşüncemizin en temel kaynaklarından birisi de bu ayet ve bu ayetin işaret ettiği müjde ve manadır. Tarihi kaynaklar Yavuz'un bir ilahi rüya ile Haremeyn'in hizmetine, Hz. Muhammed tarafından davet edildiğini nakleder. (Eski Türk devlet ve hâkimiyet anlayışı burada da göze çarpmaktadır.) Devrin Şeyhu'l-İslam'ı ve ünlü tarihçisi Hoca Sadettin Efendi bu ilahi rüyayı padişahın çok yakın adamlarından birisi olan Hasan Can'dan dinlemiş ve olduğu gibi kitabına nakletmiştir. (Geniş bilgi için bak: Hoca Sadettin Efendi, 1979, c, 4, s.128) 24 Ağustos 1516'da Mercidabık'ta Memlük ordusunu yenen Yavuz, 29 Ağustos 1516 günü Halep Camii Kebirinde hilafeti devir almış ve ilk defa aynı gün Cuma Hutbesinde "İslam Halifesi" olarak ilan edilmiş ve adına hutbe okunmuştur. Yavuz hilafetin devri sırasında hatibin hutbede adını "Hakimu'l Haremeyn" (Haremeynin hâkimi) sıfatıyla okumasına müsaade etmemiş ve hatip efendiden "Hadimu'l Haremeyn eş şerifeyn" (haremeynin hadimi-hizmetçisi) şeklinde kendisine hitap edilmesini istemiştir. O tarihten sonra bütün Osmanlı Türk halifeleri bu unvanla anılmışlardır. Burada da Osmanlı Türk Sultanlarının "Halka ve dine hizmet duyguları" açık bir şekilde kendini göstermektedir. Şeyh-i Ekber Muhyiddi-i Arabî cifr ilmi yardımıyla ve ayetlerin gizli manalarından Osmanlı devletinin şânının yüceliğini ve kıyamete kadar süreceğini Yavuzun Suriye ve Mısır'ı fethedip hilafeti devralacağını keşfetmiştir. Bunu "Dâire-i Nu'maniyye fid-devlet'il Osmaniyye" adlı eserinde zikretmişlerdir. Bu, cifr ilmini bilenlerin malumudur. Şeyh-i Ekber bunu (eserini) Osmanlı'nın ortaya

Ağaoğlu Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasında ve cumhuriyetin sonraki siyasi hayatında önemli fikirlere sahip olan siyasetçi-aydın olarak faaliyetlerde bulunmuştur. Özellikle Türk modernleşmesi ve toplumun sosyo-kültürel gelişmelerini ele alan eserler üretmiştir. Azerbaycan'da doğup-büyüyen Ağaoğlu, Azerbaycan'ın milli bilincin gelişmesinde ve Cumhuriyet'in kurulmasında gösterdiği başarıyı, yine Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarından itibaren hayata geçirmiştir. Ömrünün sonuna kadar yaşadığı Türkiye'de siyasi-aydın olarak büyük katkılar sunmuştur. Batı dışı toplumların modernleşmesi kategorisinde değerlendirilen Türk toplumu için tarihsel gelişmeler ışığında örnek olacak Batı modernleşme modelinin gerekli olduğunu belirtmiştir. Ağaoğlu, "Batı modernleşmesinden nelerin alınması gereklidir?" sorusuna; Batıda başarılı bir şekilde sürdürülen demokrasi, bireycilik ve serbest rekabet ortamının benimsenmesi gerekliliği cevabını vermiştir. Öte yandan, modernleşme için gerekli olan hususların hayata geçirilmesi önünde engel teşkil eden unsurların tasviye edilmesi ve içi boşaltılmış düşüncelerin reforma tabi tutulması yönünde fikirlere sahip olmuştur. Ağaoğlu, tüm siyasi hayatı boyunca Türk toplumunun kültürel gelişimi konusu üzerine odaklanmıştır. Ayrıca siyasi, ekonomik alanlarda da önemli görüşlerde bulunmuştur. Ağaoğlu'nun bu görüşleri Cumhuriyet kurucuları tarafından desteklenmiş, fikirleri benimsenmiştir.

This chapter explores the impact of the Franco-Prussian War on Ottoman politics and Istanbul society. It examines how the Ottoman state and public responded to the international power shift after the French defeat. The focus is on Basiret newspaper’s analysis of the war and its influence on Istanbul’s Muslim public sphere. During the 1870s, Istanbul experienced increased war propaganda due to anti-Russian authors’ commentary and Balkan rebellions (1875–76). Amid this, some politicians advocated a calmer approach. This competition between bellicism and pacifism extended beyond the Ottoman Empire to Russia. The chapter also examines the parallel competing discourses within Russia’s diplomatic sphere. It concludes with an analysis of pacifist discourse, using Mahmud Nedim Pasha’s advocacy as an example, as he served as grand vizier in 1871–72 and 1875–76.