Kontent qismiga oʻtish

Raxbarlar avtomobillari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Lexus ES 250
Lexus ES 300h
Lexus ES 300h
Lexus ES 240)
Hyundai Aslan

Raxbarlar avtomobillari (inglizcha: Executive car) — Yevropa E-segmenti va Amerikaning yirik oʻlchamli avtomobillar sinfiga mos keladigan yirik avtomobillarni tasniflash uchun ishlatiladigan atamadir[1]. Boshqaruv avtomobillari ixcham boshqaruv avtomobillaridan (va hashamatli boʻlmagan ekvivalent oʻrta oʻlchamli avtomobillardan) kattaroq va hashamatli salonlardan / toʻliq oʻlchamli hashamatli sedanlardan kichikroqdir.

Bu atama, shuningdek, avtomobil xavfsizligini tekshirish uchun tashkil etilgan Yevropa tashkiloti Euro NCAP tomonidan ham qabul qilingan edi[2].

Fon

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu atama 1960-yillarda muvaffaqiyatli mutaxassislar va oʻrta va yuqori darajali menejerlarga moʻljallangan avtomobillarni tasvirlash uchun yaratilgan[3]. U korxonalar tomonidan yuqori lavozimdagi xodimlarni ragʻbatlantirish va Britaniya va Yevropaning soliq sxemalaridan kompaniyaga tegishli avtomobil sifatida foydalanish uchun ishlatilgan. Ilk boshqaruvchi avtomobillar odatda 2.0–3.5 L (122–214 cu in) dvigatellarni taklif qilar edi, 1.6–2.4 L (98–146 cu in) bilan solishtirganda ekvivalent oʻlchamdagi, lekin kamroq hashamatli — „katta oilaviy avtomobil“ uchun taklif etgan.

1990-yillarga qadar boshqaruvchi avtomobillar odatda sedanlar edi, biroq soʻnggi yillarda ular boshqa kuzov uslublarida ham ishlab chiqarildi, masalan, koʻchmas mulk (stansiya vagonlari), kabrioletlar, kupelar va besh eshikli lyuk versiyalari chiqarildi[4]. Ular, odatda, baʼzida „qulay, nozik va haydash zavqini koʻrsatishi“ kerak[5].

Tana uslublari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Umuman olganda, boshqaruv avtomobillari 4 eshikli salonlardan iborat. Baʼzi ishlab chiqaruvchilar oʻz takliflarini koʻchmas mulk varianti sifatida yoki 5 eshikli xetchbek kuzovlari bilan, xususan, Rover, Saab, Renault va Citroën kabi korpuslar bilan ishlab chiqarish orqali farqlashga intilishadi, avvallari maʼlumki, Ford ham bunday modellarni 1990-yillarda taklif qilgan va Audi va BMW yaqinda oʻzlarining boshqaruvchi avtomobillari uchun shunday kuzov uslublarini taklif qilishdi. 1990-yillarga qadar baʼzi modellar  2 eshikli kupe sifatida ham mavjud edi.

Mamlakat boʻyicha ishlab chiqarish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoy

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xitoyda ishlab chiqarilgan birinchi boshqaruv avtomobillaridan biri Rover 75 ga asoslangan 2006 Roewe 750 edi[6]. 2012-yilda Roewe 950 taqdim etildi, bu 2010-yilgi Buick LaCrosse -ning qayta ishlangan versiyasidir[7]. 2020-yilda BYD Han rasman Xitoyda sotuvga chiqariladi[8].

Bir qancha xorij brendlari Xitoy bozori uchun avtomobillarning uzun gʻildirak bazasi versiyalarini ishlab chiqargan, chunki xitoylik egalari haydovchi tomonidan boshqarilishini afzal koʻrgan[9]. Masalan, 2016-yilgi Jaguar XF (X260) ning „XF L“ versiyasi[10], 2017 yilgi BMW 5 seriyasining (G30) „Li“ versiyasi[11] va Audi, Mercedes-Benz va Volvoning boshqa modellari boshwarishni afzal koʻrishgan.

Fransiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

  Fransiyada boshqaruv avtomobillari „Grande Routière“ nomi bilan tanilgan, 1930-yillarda Fransiya bozorida birinchi marta paydo boʻlgan qulay uzoq masofali avtomobillar sinfi.

Peugeot 1900-yillarning boshlarida yirik avtomobillar ishlab chiqarishni boshladi. 1935-yilda Peugeot 601 ishlab chiqarish toʻxtatilgandan soʻng, Peugeot 1975-yilda Peugeot 604 taqdim etilgunga qadar yirik avtomobillarni ishlab chiqarishni toʻxtatdi[12][13]. 604 modeli 1989-yilda Peugeot 605 bilan almashtirildi, u oʻz navbatida 1999-yilda Peugeot 607 bilan almashtirildi. 2010-yilda 607-ning ishlab chiqarilishi tugagach, Peugeot endi boshqariladigan avtomobillarni ishlab chiqarmaydi.

Citroenning birinchi yirik avtomobili 1934-yilda chiqarilgan Citroen Traction Avant edi. 1955-yilda Traction Avant oʻrniga 1974-yilda Citroën CX, keyin esa 1989-yilda Citroën XM almashtirildi. XM 2000-yilda toʻxtatilgan va besh yil davomida Citroën boshqaruvchi avtomobil ishlab chiqarmagan. 2005-yildagi Citroën C6 2012-yilgacha ishlab chiqarilgan va Citroen oʻshandan buyon hech qanday boshqaruvchi avtomobillarni ishlab chiqarmagan.

Saab kompaniyasining birinchi boshqaruv avtomobili 1984-yildagi Saab 9000 boʻlib, u sedan va liftbek kuzov uslublarida ishlab chiqarilgan. 9000 Saab 9-5 bilan almashtiriladi. 2010-yilda 9-5 ning ikkinchi avlodi 2012-yilda Saab bankrot boʻlgunga qadar General Motorsning turli modellari bilan umumiy platformaga oʻtadi.

Germaniya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

  Germaniyadagi avtomobillar uchun ekvivalent sinf „Obere Mittelklasse“ (lit. yuqori oʻrta sinf) Germaniya federal organlari tomonidan belgilangan. Bundan kattaroq hashamatli avtomobillar Oberklasse („yuqori sinf“) deb ataladi.

Italiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]
2013-hozirgi Maserati Ghibli

Fiatning birinchi yirik hashamatli avtomobili Fiat 24-32 HP boʻlib, u 1903-yilda taqdim etilgan. Ikkinchi jahon urushidan oldin ishlab chiqarilgan boshqa yirik hashamatli Fiats orasida Fiat 510, Fiat 520, Fiat 527 va Fiat 2800 kiradi. 1959-yilda Fiat 1800 va 2100 boshqaruvchi sedanlar va stansiya vagonlari taqdim etilgan edi. Ushbu modellar 1961-yilda Fiat 2300 bilan almashtirildi. FIATning soʻnggi boshqaruv avtomobili 1969-1977-yillarda ishlab chiqarilgan Fiat 130 boʻldi.

Lancia Ikkinchi jahon urushidan oldin bir nechta yirik hashamatli avtomobillarni ishlab chiqargan, jumladan Lancia Lambda, Lancia Artena va Lancia Aprilia. Lancia Flavia 1961-yilda ishlab chiqarila boshlangan boshqaruvchi avtomobil edi va 1971-yilda Lancia 2000 bilan almashtirildi. 2000-yil oʻrniga 1976-yilda chiqarilgan Lancia Gamma keldi. 1984-yilda Gamma Lancia Thema bilan almashtirildi, keyin 1994-yilda Lancia Kappa chiqarilgan. 2001-2009-yillarda ishlab chiqarilgan Lancia Tezi Lancia tomonidan ishlab chiqarilgan oxirgi boshqaruvchi avtomobildir. 2011-2015-yillarda Chrysler 300 Yevropada Lancia Thema nomi bilan sotilgan[14].

Maserati kompaniyasining birinchi boshqaruvchisi Maserati Ghibli boʻlib, u 2013-yildan beri ishlab chiqarilmoqda.

Yaponiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]
2010-2012-yillarda Toyota Crown sportchisi

Toyota 1955-yilda Crown chiqarilgandan beri yirik hashamatli avtomobillarni ishlab chiqarmoqda. Crown bugungi kunda ishlab chiqarishda qolmoqda va hozirda oʻn beshinchi avlod sanaladi. 1991-yilda Crown-dan olingan Aristo ishlab chiqarila boshlandi va 1993-yildan 2020-yilgacha Toyotaning hashamatli sub-brendida Lexus GS sifatida sotila boshlandi[15].

Janubiy Koreya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koʻplab Osiyo ishlab chiqaruvchilari Kia K8, Hyundai Azera va Genesis G80 kabi boshqaruvchi avtomobillarni taklif qila boshladilar.

Ispaniya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

SEAT kompaniyasining birinchi boshqaruv avtomobili 1963-1973-yillardagi SEAT 1500 edi, keyin 1973-yilda u 132 ni chiqardi, bu oʻsha davrning FIAT 131 modeli edi, chunki brenddagi barcha avtomobillar FIAT litsenziyasi ostida ishlab chiqarilgan. U 1982-yilgacha ishlab chiqarilgan, 1984-yilda u oʻz oʻrnida birinchi boʻlib toʻliq ravishda ishlab chiqarilgan, keyin esa 1991-yilda Toledo „Malaga“ bilan almashtirilgan.

Shvetsiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]
1991-1994-yillar Saab 9000

Birlashgan Qirollik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

  Daimler kompaniyasi 1890-yillarning oxiridan boshlab har xil oʻlchamdagi hashamatli avtomobillarni ishlab chiqardi. Ularning boshqaruvchi avtomobillariga olib kelgan nasl 1923-1929-yillardagi Daimler 16 va Daimler 16/55 modellaridan boshlangan, 1932-yilda Daimler Fifteen tomonidan kuzatilgan. Oʻn besh oʻrniga 1937-yilda Daimler New Fifteen, keyin esa 1939-yilda Daimler Consort (dastlab „Daimler 2½ Litre“ deb nomlangan) ishlab chiqarilgan. Consort 1953-1958-yillardagi Daimler zabtiga almashtirildi. 1962-yilda Yaguar Mark 2 asosida Daimler 2.5 V8 (keyinchalik „Daimler V8-250“ deb oʻzgartirildi) chiqarildi. 1966-yilda Jaguar 420 asosidagi Daimler Suvereign taqdim etildi. Suveren va V8-250 1969-yilda ishlab chiqarishni tugatgunga qadar birga ishlab chiqarilgan.

Humberning birinchi boshqaruv mashinasi 1945-yilgi Humber Hawk edi[16]. Hawk ikki rangli va metall boʻyoqlar, charm qoplamalar, yogʻoch bezaklar va lyuk kabi xususiyatlarga ega edi. Hawk ishlab chiqarish, xuddi shunday oʻlchamdagi Humber Super Snipe va Imperial[17] bilan birga, brend 1967-yilda tarqatib yuborilgandan soʻng toʻxtatilgan edi.

Qoʻshma Shtatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qoʻshma Shtatlarda boshqaruvchi avtomobillar toʻliq oʻlchamli avtomobillar deb ataladi.

Vetnam

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Parij 2018-yil avtosalonida LUX A2.0 ning birinchi debyuti.

Vetnam kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan birinchi boshqaruv avtomobili 2018-yilgi Parij avtosalonida debyut qilingan VinFast LUX A2.0 hisoblanadi. Birinchi ishlab chiqarish 2019-yilda boshlangan va u Vetnam ichki avtomobil bozorida birinchi boʻlib muvaffaqiyatga erishgan[18].

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Avtomobil tasnifi
  • Toʻliq oʻlchamli mashina
  • Hashamatli mashina
  • Sport sedani

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „European vehicle categories - EAFO“. European Alternative Fuels Observatory - European Commission. 2018-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 1-aprel.
  2. ↑ „List of Executive Cars“. www.euroncap.com.
  3. ↑ Katende. „The meaning of executive cars“. Daily Monitor (2013-yil 30-oktyabr). 2019-yil 21-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 20-avgust.
  4. ↑ Gibson. „Best executive cars 2018“. Auto Express (2018-yil 8-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 1-aprel.
  5. ↑ „Top 10 Best mid-size Executive Cars 2019 | Autocar“. www.autocar.co.uk (2019-yil 25-yanvar). Qaraldi: 2019-yil 21-avgust.
  6. ↑ Adams, Keith. „Roewe 750 development story - how the Rover 75 was shipped to China“. Aronline.co.uk (2018-yil 3-iyun). Qaraldi: 2018-yil 30-dekabr.
  7. ↑ Katakis. „New Roewe 950 Is Really Just A Buick LaCrosse“. GM Authority (2012-yil 25-aprel). Qaraldi: 2018-yil 30-dekabr.
  8. ↑ Kane. „BYD Han Officially Goes On Sale In China“. INSIDEEVs (2020-yil 19-iyul). Qaraldi: 2020-yil 19-iyul.
  9. ↑ „China is demanding odd long wheelbase cars“. Top Gear (2016-yil 25-aprel). Qaraldi: 2018-yil 30-dekabr.
  10. ↑ Jaguar XFL: long-wheelbase XF targets Chinese market Sam Sheehan 25 April 2016
  11. ↑ Adrian Padeanu. „BMW 5 Series Long Wheelbase Brings Extra Legroom In China“. Uk.motor1.com (2017-yil 20-aprel). Qaraldi: 2018-yil 30-dekabr.
  12. ↑ Autocar, November 1977, p. 17
  13. ↑ Motor, 6 December 1975, p. 2
  14. ↑ „Lancia & Chrysler European sales figures“. Carsalesbase.com (2017-yil 1-aprel). Qaraldi: 2018-yil 30-dekabr.
  15. ↑ „GS 300 (Aristo)“. 2011-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 30-dekabr.
  16. ↑ „Detailed specs review of 1945 Humber Hawk offered since mid-year 1945 for Europe North America“. www.automobile-catalog.com. Qaraldi: 2019-yil 24-fevral.
  17. ↑ „The latest Humber Super Snipe“. Motorsportmagazine.com (1960-yil 30-mart). Qaraldi: 2018-yil 30-dekabr.
  18. ↑ „VinFast Lux A2.0 được Đại sứ quán Áo dùng làm xe ngoại giao“. www.thanhnien.vn (2020-yil 11-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 11-noyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Raxbarlar_avtomobillari&oldid=5331091" dan olindi