Кубизм

Кубизм - уран чурулганың бир модернистиг талазы, ол бирги черже иштики дүрзүнү чогаадып кылырын болгаш ону дески черге чуруп, геометриктиг фигураларның дузазы-биле көргүзери (куб, конус, төгерик).

Кубизмниң тыптып келген чылын 1907 чыл деп санап турар. Ол чылын аныяк чурукчу Пабло Пикассо бодунуң кубистиктиг чуруун чураан - "Авиньонские девицы". Кубизмниң кол төлээлекчилери - П.Пикассо, Ж.Брак, Х.Грис болгаш оон-даа өске алдарлыг чурукчулар оларның санынче кирип турар. П. Сезаннаның 1907 чылда выставказынга дараазында сөстер кубизмниң тыптып келиринге улуг идигни берген - "Бүдүштү цилиндр, шар, конустуң дузазы-биле тайылбырлаңар".

Шинчилекчилер кубизмниң төөгүзүнде үш кол чаданы ылгап турарлар:

Сезаннистиг (1907-1909)
Аналитиктиг (1910-1912)
Синтетиктиг (1913-1914)

Кубизм делегейниң болуушкуннарының бөдүүн делгем тургузуун тып алырынга сорулгалыг турган: чуртталганың хөй хевирлии бөдүүн тригонометриктиг болгаш геометриктиг үлегерлерге кээп турган.

Кубистер шын болуушкуннарны чурувайын турарлар, а өске боттуг чүүлдү көргүзүп, эт-херекселдиң даштыкы овур-хевирин эвес, а тургузуун,архитектониказын, алыс ужурун чуруп турар.

Чангыс чурукта бир эдилелге хамаарышкан аңгы-аңгы бодалдар бар болуп турар (фас, профиль, трехчетвертный разворот...), чангыс эдилелдиң янзы-бүрү талалары көстүп турар. Кубистиг ажылдарда эдилел биле делгемниң аразында харылзааны сагывайын турар. Сырый болгаш аар эдилелдер деңзи чок аппарып турар,

Дөзү

А.Л. Золкин Учебник "Эстетика"