Персей йолдызлыгы

Персей
Персей сурәтне зурайтырга өчен чиртегез
Латинча исем	Perseus (иял. к.: Persei)
Кыскартма	Per
Нигез	Персей
Туры калкулык	1^сәг 22^мин тан 4^сәг 41^мин кача
Авышлык	+30° 40′ тан +58° 30′ кача
Мәйдан	615 кв. градус (24 урын)
Иң якты йолдызлар (зурлык < 3^m)	Мирфәкъ (α) — 1,79^m Әлгул (β) — 2,1–3,4^m ζ Per — 2,85^m ε Per — 2,90^m γ Per — 2,91^m
Метеор агымнары	Персеилар Сентябрь Персеилары
Янәшә йолдызлыклар	Кассиопея Андромеда Өчпочмак Хәмәл Сәвер Йөкче Жираф
Йолдызлык +90° тан −31° кача киңлекләрендә күренә. Русия территориясендә иң яхшы күренүчәнлек вакыты — декабрь.

Персей йолдызлыгы (лат. Perseus) — күк йөзендә төньяк ярымшардагы йолдызлык. Йолдызлыкка Горгона Медузаны үтерелгән борынгы грек каһарманы Персей хөрмәтенә исем куштылар. Йолдызлыкта билгеле үзгәрмә йолдыз Әлгул һәм ел саен була торган Персейлылар метеор агымының радианты урнашкан.

Йолдызлар

Персей α — Мирфәкъ (гарәп. المرفق‎ әл-мирфәқ — «терсәк»^[1], «Персейның терсәге» күздә тотыла; рус. Мирфак), йолдызлыкның +1,79 йолдызча зурлыктагы иң якты йолдызы. Бу сарылы-аклы үтә зур йолдыз 590 яктылык елы ераклыкта урнашкан. Мирфәкъ Кояштан 5000 тапкыр яктырак һәм аның диаметры Кояшныкыннан 62 тапкыр артыграк.

Персей β — Әлгул (гарәп. رأس الغول‎ рә’с әл-гул — «Горгонаның башы»^[2] ; рус. Альголь), каплаулы үзгәрмә йолдыз. Аның күренмә йолдызча зурлыгы +2,12 дән +3,39 га кадәр 2,867 көн эчендә үзгәрә. Бу йолдыз 93 яктылык елы ераклыкта урнашкан.

Персей ο — Гатикъ (гарәп. عاتق الثريا‎ гатиқ әҫ-ҫөрәййә).

Тарих

Борынгы йолдызлык. Клавдий Птолемей аны үзенең «Әлмагест» китабына керткән. Борынгы греклар карашлары буенча бу Зевс һәм үлемле хатын Данаяның улы Персейның чагылышы. Персей Гермес һәм Афина ярдәме белән Горгона Медузаны җиңеп чыкты һәм аның башыны алды. Кире кайту юлында ул Кефей һәм Кассиопеяның кызы Андромеданы диңгез ерткычтан коткарды.

Искәрмәләр

↑ Мирфәкъ — терсәк. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 262.
↑ Рәэс — баш; гул — курыкканда күзгә күренә торган әйберләр. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге.

[1] Мирфәкъ — терсәк. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге: татар әдәбиятында кулланылган гарәп һәм фарсы сүзләре / К.З. Хәмзин, М.И. Мәхмүтов, Г.Ш. Сәйфуллин. — Казан: Тат. кит. нәшр., 1965. — 792 б. — Б. 262.

[2] Рәэс — баш; гул — курыкканда күзгә күренә торган әйберләр. — Гарәпчә-татарча-русча алынмалар сүзлеге.

[1]

[2]

к б ү Персей йолдызлары
Байер	α (Мирфәкъ) • β (Әлгул) • γ • δ • ε • ζ • η (Мирам) • θ • ι • κ (Мисам) • λ • μ • ν • ξ (Мәнхиб) • ο (Гатикъ) • π (Горгона Секунда) • ρ (Горгона Тертиа) • σ • τ • φ • χ (шулай ук NGC 884) • ψ • ω (Горгона Кварта) • b • c • d • e • f • g • i • k • l • m • n • o • A
Флемстид	1 • 2 • 3 • 4 (g) • 5 • 7 (χ) • 8 • 9 (i) • 10 • 11 • 12 • 13 (θ) • 14 • 15 (η, Мирам) • 16 • 17 • 18 (τ) • 20 • 21 • 22 (π, Горгона Секунда) • 23 (γ) • 24 • 25 (ρ, Горгона Тертиа) • 26 (β, Әлгул) • 27 (κ, Мисам) • 28 (ω, Горгона Кварта) • 29 • 30 • 31 • 32 (l) • 33 (α, Мирфәкъ) • 34 • 35 (σ) • 36 • 37 (ψ) • 38 (ο, Гатикъ) • 39 (δ) • 40 (o) • 41 (ν) • 42 (n) • 43 (A) • 44 (ζ) • 45 (ε) • 46 (ξ, Мәнхиб) • 47 (λ) • 48 (c) • 49 • 50 • 51 (μ) • 52 (f) • 53 (d) • 54 • 55 • 56 • 57 (m) • 58 (e) • 59 • Йөкче 1
Якындагы	GJ 1068
Башка	S
Исемлек

к б ү Әбүрәйхан әл-Бирунинең «Мәсгуд кануны» зайичәсендәге йолдызлыклары
21 төньяк	Дөббеләсгар (Кече Җидегән) \| Дөббеләкбәр (Зур Җидегән) \| Аждаһа \| Кефей / Янучан \| Кычкыручы / Улаучы (Үгезкөтүче) \| Хәер Табагы (Төньяк Таҗ) \| Тезләнүче (Геркулес) \| Лира / Кимвал \| Таир / Дөҗаҗ (Аккош) \| Зателкөрси (Кассиопея) \| Персей / Хамил Рәэселгул \| Тезген Тотучы (Олаучы) \| Еланнарны Тылсымлаучы (Еланлы) \| Хәйя (Елан) \| Сәһем / Туку Станы (Ук) \| Каракош \| Дельфин \| Кыйтгателфәрәс (Кече Ат) \| Фәрәселзөлҗәнах (Пегас) \| Андромеда \| Мөсәлләс (Өчпочмак)
12 зодиак	Кәбәш / Хәмәл \| Сәвер \| Тәваэман (Җәүза) \| Саратан \| Әсәт \| Газраэ (Сөмбелә) \| Мизан \| Гакрәп \| Рами / Кавәс \| Җәди \| Сакыйбелмаэ / Дәлү \| Сәмәкәтан (Хут)
15 көньяк	Кит / Сәбгелбәхер \| Җәббар / Җәүза (Орион) \| Нәһер (Эридан) \| Әрнәб (Куян) \| Кәлбеләкбәр (Зур Эт) \| Кәлбелмөкаддәм (Кече Эт) \| Сәфинә (Арго Корабы) \| Шөҗаг (Су Аҗдаһасы) \| Табак \| Гораб (Козгын) \| Кентавр \| Сәбгъ (Бүре) \| Төтәсләвеч (Корбан Чалу Урыны) \| Таҗ (Көньяк Таҗ) \| Хут (Көньяк Балык)