Орду ( Turkish pronunciation:  ) - шаҳри бандарӣ дар соҳили Баҳри Сиёҳ Туркия аст, ки таърихан низ чун Котйора (Cotyora ё Kotyora ) маъруф аст.( юн. Κοτύωρα ) ва пойтахти вилояти Орду бо аҳолии 213,582 дар маркази шаҳр. Ин шаҳр бузургтарин тавлидкунандаи меваи фундук дар ҷаҳон аст. Дар ҳоле, ки фундук барои иқтисодиёт муҳим аст, солҳои охир шаҳр саноати хурду калон ва як бахши босуръат рушдёфтаи сайёҳиро рушд дод, зеро Орду яке аз зеботарин шаҳрҳои Туркия дониста мешавад.

Орду
Кишвар  [[|]]
Таърих ва ҷуғрофиё
Баландӣ
5 ± 1 м
Вақти минтақавӣ UTC+03:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ
  • 229 214 тан (2020)
Шиносаҳои ададӣ
Коди телефон 0452
Нишонаи почта 52100–52200
Вебгоҳи расмӣ(тур.)
Орду дар харита
 Парвандаҳо дар Викианбор

Таърих

вироиш
 
Орду дар даврони Усмонӣ
 
Орду ва манзараи кӯҳи Бозтеппа
 
Орду ва хонаҳои анъанавӣ
 
Орду ва хонаҳои анъанавӣ

Дар садаи VIII пеш аз милод Котйора (Κοτύωρα) аз ҷониби Милетиҳо (шаҳри Юнони қадим) ҳамчун яке аз мустамликаҳо дар соҳили Баҳри Сиёҳ таъсис ёфтааст. Диодори Сикулус менависад, ки он як мустамликаи Синопиён буд.[1] Страбо низ ин шаҳрро қайд мекунад.</ref> Ариан, онро ҳамчун "деҳаи на он қадар калон" тавсиф мекунад.[2]

Минтақа таҳти назорати данишмандҳо, сипас туркҳои салҷуқӣ дар солҳои 1214 ва 1228 ва дар соли 1346 Ҳоҷиэмироуллары Бейлик буд. Баъд аз он, он ба салтанати усмонӣ дар соли 1461 ҳамроҳ шуд ва сипас ба бо Империяи Трабзон гузашт.[3]

Шаҳри муосир дар даврони усмонӣ ҳамчун Байрамлӣ назди Эскипазар, ҳамчун посгоҳи низомӣ, 5 км дар ғарби Орду, маъруф буд.

Соли 1869 номи шаҳр ба Орду иваз карда шуд ва он бо ноҳияҳои Боламан, Першембе, Улубей, Ҳансамана (Гөлкөй) ва Айбастӣ муттаҳид карда шуд. Дар охири садаи XX, сокинони ин шаҳр бештар аз нисф насронӣ буданд (юнонӣ ва арманӣ) ва бо мактабҳои юнонӣ маълум буд.[4]

17 апрели 1920 вилояти Орду бо роҳи ҷудошавӣ аз вилояти Трапизунд таъсис дода шуд.[5]

Орду имрӯз

вироиш
 
Маркази кӯҳнаи шаҳри Орду
 
Роҳ дар соҳили Орду, дар як рӯзи офтобии зимистон
 
Яке аз кабинаҳои роёнаи Орду ба номи шаҳри бостонии Батумӣ ном дорад

Дӯкони фабрикаи "Rightra", ки навъҳои зиёди фундуки шоколадиро мефурӯшад, яке аз ҷойҳои ҷолиби диққат аст.

Боз як ҷозибаи маъмул, ин трамвайи ҳавоии Бозтеппа аст, ки ба рамзи муосири шаҳр табдил ёфтааст.

Мусиқии маҳаллӣ дар минтақаи Баҳри Сиёҳ, аз ҷумла мусиқии "камонча", хос аст. Таомҳо пеш аз ҳама бо сабзавоти маҳаллӣ асос ёфтаанд ва ҳам хӯрокҳои маъмули туркӣ, ба монанди пиде ва кабоб.

Иқтисод

вироиш

То соли 1920, Орду яке аз истеҳсолкунандагони лӯбиёи сабзи сафед ба ҳисоб мерафт, ки ба Аврупо содир карда мешуд.[6] Орду инчунин барои кирмакпарварӣ дарахтони тут дошт.[7]

Ин шаҳр бузургтарин тавлидкунандаи фундук дар ҷаҳон аст ва дар он 50% истеҳсоли фундук дар Туркия мебошад. Имрӯз дар шаҳри марказҳои калони саноати коркарди фундук, аз ҷумла Sağra, [8] бузургтарин содиркунандаи "фундук дар шоколад" ва истеҳсолкунандаи фундуки Туркия ва Fiskobirlik, [9] бузургтарин бренди фундук дар ҷаҳон мебошад.

  • Осорхонаи мардумшиносӣ - Paşaoğlu Konağı ва осорхонаи этнографӣ.
  • Маркази фарҳангии Ташбаши — яке аз марказҳои фарҳангӣ
  • Бозтеппа - теппаест дар наздикии Орду 550 м (1,800 ft). Аз моҳи июни соли 2012, системаи лифтбарории ҳавоӣ, роҳи осони интиқолро дар байни соҳил ва теппа таъмин мекунад. Гондолаи Орду Бозтепе метавонад ҳар соат 900 мусофирро ба теппа дар муддати 6,5 дақиқа интиқол диҳад.[10][11]
  • Хонаҳои кӯҳнаи Орду дар маркази кӯҳнаи шаҳр
  • Масҷиди Яли Камиӣ, инчунин Азизия Камиӣ номида мешавад
  • Масҷиди Атик Иброҳим Пошои Камиӣ, инчунин Orta Cami номида мешавад - масҷиде, ки дар соли 1770 сохта шудааст
  • Масҷиди Эски Пазар Камиӣ - масҷид бо ҳаммомҳои туркӣ
  • Масҷиди Эфирли Камиӣ

Муносибатҳои байналмилалӣ

вироиш

Бародаршаҳрҳо

вироиш

Орду бо ду шаҳр муносибат дорад:

Пайвандҳо

вироиш
  1. Diodorus Siculus, Library, § 14.31.1
  2. 16.3 Translated in Arrian: Periplus Ponti Euxini, edited and translated by Aidan Liddle (London: Bristol Classical Press, 2003), p. 75
  3. [1]
  4. Encyclopedia Britannica Eleventh Edition, s.v. Ordu
  5. [2]
  6. Prothero, W.G. (1920). Armenia and Kurdistan. London: H.M. Stationery Office. p. 62. 
  7. Prothero, W.G. (1920). Armenia and Kurdistan. London: H.M. Stationery Office. p. 64. 
  8. [3]
  9. Fiskobirlik Genel Müdürlüğü - Resmi İnternet Sitesi. Fiskobirlik.org. 25 май 2015 санҷида шуд.
  10. GD8 Ordu-Boztepe - References - Company - LEITNER ropeways. Leitner-ropeways.com. 14 сентябри 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 марти 2019.
  11. Tatilden dersler aldık (Turkish), Erzurum Flaş (27 августи 2013). Бойгонӣ шудааст 13 ноябри 2013  сол. Проверено 13 ноябри 2013.
  12. Batumi - Twin Towns & Sister Cities. Batumi City Hall. 10 августи 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 май 2012.
  13. Twin-cities of Azerbaijan. Azerbaijans.com. 9 августи 2013 санҷида шуд.