సరిహద్దు
 | ఈ వ్యాసం లేదా వ్యాసభాగాన్ని విస్తరించవలసి ఉంది. సముచితమైన సమాచారంతో వ్యాసాన్ని విస్తరించండి. విస్తరణ పూర్తయిన తర్వాత, ఈ నోటీసును తీసివేయండి. |
ఒక ప్రదేశం నుండి మరొక ప్రదేశాన్ని వేరు చేసే హద్దును సరిహద్దు (Border) అంటారు.ఇవి సాధారణంగా భౌగోళిక సరిహద్దులుగా నిర్వచించబడతాయి, ఇవి మహాసముద్రాలు, భూభాగం వంటి లక్షణాల ద్వారా లేదా ప్రభుత్వాలు, సార్వభౌమ రాష్ట్రాలు, సమాఖ్య రాష్ట్రాలు, ఇతర ఉపజాతి సంస్థల వంటి రాజకీయ సంస్థలచే విధించబడతాయి . రాజకీయ సరిహద్దులను యుద్ధం, వలసరాజ్యం లేదా ఆ ప్రాంతాల్లో నివసించే రాజకీయ సంస్థల మధ్య పరస్పర ఒప్పందాల ద్వారా ఏర్పాటు చేయవచ్చు.సరిహద్దు రేఖ అనేది ఒక ఊహాత్మక లేదా వాస్తవ రేఖ ఒక దేశపు అంతర్గత రాజకీయ, న్యాయ ప్రాంతాలను విభజించడం లేదా ఇతర భౌగోళిక ప్రాంతాలను నిర్ణయిస్తుంది. కొన్ని సరిహద్దులు తరచుగా తెరిచి ఉంటాయి, పూర్తిగా కాపలా లేకుండా ఉంటాయి. ఇతర సరిహద్దులు పాక్షికంగా లేదా పూర్తిగా నియంత్రించబడతాయి. నిర్ణీత సరిహద్దు చెక్‌పాయింట్‌ల వద్ద మాత్రమే దీనిని చట్టబద్ధంగా దాటవచ్చు, సరిహద్దు జోన్‌లను నియంత్రించవచ్చు.కొన్ని సరిహద్దులకు వ్యక్తులు సరిహద్దులు దాటడానికి పాస్‌పోర్ట్‌లు, వీసాలు లేదా ఇతర గుర్తింపు పత్రాలు వంటి చట్టపరమైన పత్రాల ప్రదర్శన అవసరం . ఒక దేశం యొక్క సరిహద్దుల్లో ఉండే విదేశీయులకు (విదేశీ వ్యక్తులు) ప్రత్యేక ఇమ్మిగ్రేషన్ పత్రాలు లేదా అనుమతులు అవసరం కావచ్చు.భారతదేశానికి 15,106.7 కి.మీ భూ సరిహద్దు, తీర రేఖ ఉంది ద్వీప భూభాగాలతో కలిపి 7,516.6 కి.మీ[1].
పురాతన కాలంలో
[మార్చు]ప్రాచీన మధ్య యుగాలలో వివిధ దేశాలను వేరుచేసే స్పష్టమైన సరిహద్దు రేఖలు లేవు. ఒక దేశం యొక్క అధికార పరిధిని స్పష్టంగా నిర్వచించడం అప్పుడు కష్టం. సాధారణంగా ఏదైనా ప్రాంతాన్ని సరిహద్దుగా పరిగణిస్తారు, కానీ ఏ ప్రత్యేక రేఖను దేశాల సరిహద్దుగా గుర్తించలేదు.
విభజన
[మార్చు]వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత, ప్రజల తరగతి, ఆర్థిక అంశాలు, భౌగోళికం, చరిత్ర సరిహద్దుల విభజనను ప్రభావితం చేస్తాయి. ఒక దేశం యొక్క సరిహద్దులు దాని ప్రాదేశిక భద్రతను ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయనే పరిశీలనల ద్వారా డీలిమిటేషన్ తరచుగా ప్రభావితమవుతుంది. ఆర్థిక, భౌగోళిక, చారిత్రక, సాంస్కృతిక అంశాలు కూడా దేశాల సరిహద్దులను ప్రభావితం చేస్తాయి.సరిహద్దుల విభజన సంబంధిత దేశాల ప్రతినిధులతో కూడిన బృందం పర్యవేక్షణలో జరుగుతుంది. సరిహద్దులను గుర్తించడానికి స్థూపాలు లేదా సరిహద్దు రాళ్లను ఉపయోగిస్తారు.అంతర్జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన కొన్ని సరిహద్దు రేఖలు భారతదేశం, చైనాలను వేరుచేసే మెక్‌మాన్ లైన్, పాకిస్తాన్, ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లను వేరుచేసే డ్యూరాండ్ లైన్, సైప్రస్‌లోని గ్రీన్ లైన్ . గ్రీన్‌లైన్ సైప్రస్‌లోని టర్కిష్, గ్రీకు-నివాస ప్రాంతాలను వేరు చేస్తుంది. ఉత్తర, దక్షిణ కొరియాలను వేరుచేసే 38వ సమాంతర, ఉత్తర, దక్షిణ వియత్నాంలను వేరుచేసే 17వ సమాంతర అంతర్జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన సరిహద్దురేఖలు.చాలా దేశాలు ప్రజలు, జంతువులు, వస్తువుల కదలికలను దేశంలోకి, వెలుపలికి నియంత్రించడానికి లేదా పరిమితం చేయడానికి సరిహద్దు నియంత్రణను కలిగి ఉంటాయి[2].
వర్గీకరణ
[మార్చు]రాజకీయ సరిహద్దులు
సహజ సరిహద్దులు
భౌగోళిక సరిహద్దులు
జ్యామితీయ సరిహద్దులు
అవశేష సరిహద్దులు
నియంత్రణ రేఖలు
సముద్ర సరిహద్దులు[3]
గగనతల సరిహద్దులు
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ https://www.mha.gov.in/sites/default/files/BMIntro-1011.pdf
- ↑ "Borderland Definition & Meaning | Britannica Dictionary". www.britannica.com (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-09-18.
- ↑ "సముద్రాలపైనా సరిహద్దులు". EENADU. Retrieved 2023-09-18.