Giacomo Puccini

Puccini studerte musikk hos Carlo Angeloni (1834–1901) frå femårsalderen. Han gjorde det bra, og ti år gammal vart han tilsette som organist ved nonneklosteret til Benediktinarordenen i heimbyen Lucca. Frå 1874 studerte Puccini ved Isituto Musicale Pacini i Lucca. Etter å ha sett ei framsyning av Verdis opera Aida vart han overtydd om at det var operakomponist han ville bli. Han var klar over at han måtte studere musikkteori, men økonomien strakk ikkje til studium ved konservatoriet i Milano. Mor hans forfatta difor eit brev til dronninga, som gav Puccini eit stipend.

I 1880 flytta Puccini vidare til Milano, der han studerte ved konservatoriet i tre år. Der vart fiolinisten Antonio Bazzini og komponisten Amilcare Ponchielli lærarane hans. Likevel rakk ikkje stipendet så lenge studiane varte, og han var difor tvinga til å leve eit bohemliv i Milano. Opplevingane i Milano dannar bakgrunnen for operaen La Bohème.

Medan Puccini studerte, komponerte han einaktaroperaen Le villi (1883) til ein operakonkurranse. Han vann ikkje konkurransen, men den vart likevel sett opp på Teatro del Verme i 1884. Le villi vart ein stor suksess. Forleggjaren Giulio Ricordi høyrde verket og vart så imponert at han gav komponisten eit stipend for at han skulle komponere ein ny opera, Edgar (1889). Ricordi sitt forlag eigde etterkvart rettane til alle Puccini sine operaer, med unntak av éin opera. Ricordi vart ein enormt viktig støttespelar for Puccini, både kreativt og profesjonelt, heilt fram til han døydde i 1912.

Edgar vart ingen suksess, men Ricordi heldt på støtta til Puccini, sikker på at han hadde funne Verdi sin arvtakar. Operaen Manon Lescaut (1893), med fire akter, vart Puccini sitt store internasjonale gjennombrot, noko som gav Puccini den endelege stadfestinga han venta på. Prosessen var vanskeleg, og fleire ulike librettistar arbeidde med teksten, men då operaen endeleg vart framført i Torino i 1893, vart han unisont rosa av både kritikarar og publikum.

Den siste av librettistane som var innom Manon Lescaut, var Luigi Illica, som saman med Giuseppe Giacosa skreiv dei tre neste librettoane for Puccini. Desse to, med Ricordi som meklar og mellommann, greidde å handtere dei enorme krava Puccini stilte, og var med på å skape dei største suksessane hans.

Den første operaen dei skreiv saman var La Bohème (1896), med ei historie som er typisk verismo: Den fattige diktaren Rodolfo forelskar seg i den tuberkulosesjuke syerska Mimì, og operaen følgjer den håplause kampen deira for å få til eit liv i lag, underlagde miskunnslaus fattigdom. Den musikalske realismen er òg tydeleg: Puccini stoppar nesten aldri tida for eit musikalsk nummer, slik norma var tidlegare. I La Bohème er det i dei små samtalane at dei store, emosjonelle augneblinkane kjem, og dei forsvinn att like brått som dei kjem. La Bohème sin suksess gjorde at Puccini seinare aldri trong å tenkje på pengar.

I Tosca (1900) dominerer dette musikalske aspektet av verismen, i tillegg til eitt nytt: ein historisk setting for den fiktive handlinga. Alt går føre seg 17. juni 1800, tre dagar etter Napoleon sin siger ved Marengo. Utfallet av slaget, med følgjene det fekk for den politiske situasjonen i Roma, set premissane for handlinga: Operadivaen Floria Tosca elskar den revolusjonære kunstnaren Cavaradossi, som vert dømd til døden for å ha hjelpt ein fange med å flykte frå den vonde politisjefen Scarpia.

Igjen var autentisk lyd viktig: Til førsteakta konsulterte Puccini kyrkja om kva liturgi som ville ha vore brukt, og til tredjeakta fann han ut kva for klokker ein ville ha høyrt ved daggry i Roma, samt kva tonehøgder dei hadde, slik at han kunne gjenskape dei så realistisk som råd på scena. Slutten på førsteakta kan minne om ein eldre concertato-finale, men stoppar aldri tida. Kanonane varslar om fangen som har rømt, klokkene ringjer til messe, koret syng autentisk liturgi, medan Scarpia fantaserer om planane sine. Slik lét Puccini dei musikalske nummera vekse ut av handlinga og dialogen, i staden for omvendt.

Handlinga i Madama Butterfly (1904) går føre seg i Japan, der den unge Cio-Cio-San vert gifta bort til den amerikanske offiseren Pinkerton. Ho elskar han, men han er berre ute etter ein kortvarig affære, før han reiser heim og giftar seg «på ordentleg» med ei amerikansk kvinne. Puccini sitt harmoniske språk vart meir og meir avansert i denne tida, og Cio-Cio-San er den mest mangefasetterte figuren han hadde komponert til då, med stor indre utvikling.

Tosca og Madame Butterfly var så moderne og nyskapande at publikum var rådville. Suksessen rundt desse lét difor vente på seg. Resultatet vart at Puccini delvis omarbeidde Madame Butterfly.

Etter ei reise til USA komponerte Puccini operaen La fanciulla del West (1910). La fanciulla del West kom heile seks år etter Madame Butterfly og har handlinga lagt til det ville Vesten. Orkestermessig er dette det mest ambisiøse verket hans før Turandot, men likevel har det ikkje funne ein like stor plass i repertoaret som dei tre føregåande verka. Etter La Rondine (1917), ein sjeldan framført operette, prøvde Puccini seg på ei heilt ny operaform.

Il trittico (1918) omfattar tre einaktaroperaer: Il tabarro er ei blodig verismo-historie om livet på ein elvebåt. Suor Angelica handlar om ei nonne som tek gift og opplever ein religiøs visjon når ho høyrer at guten ho fødde utanfor klosteret, er død. Gianni Schicchi er ei historie henta frå Dante, om ein familie som får svi når dei prøver å forfalske eit testament. Kvart verk set lys på ulike aspekt av operaforma: Il tabarro på det dramatiske, Suor Angelica på det emosjonelle og Gianni Schicchi på det komiske. Sjølv om dei i dag sjeldan vert framførte saman, var Puccini heile tida klar på at det var intensjonen hans.

Puccini sitt siste storverk var operaen Turandot (1924), ein opera han aldri fekk fullført. Likevel er denne operaen i dag mellom dei mest respekterte verka hans, heidra mellom anna for den ambisiøse harmonien og orkestreringa. Historia er lagd til eit førhistorisk Kina, der isprinsessa Turandot hemnar ei formoder ved å avrette alle beilarane som ikkje greier å løyse dei tre gåtene ho gir dei. Utfordringa for Puccini låg i å løyse det dramatiske forholdet mellom Turandot og helten Calaf i den siste akta. Då komponisten døydde mangla det framleis ein god del av denne akta, og det fall på den yngre komponisten Franco Alfano å fullføre operaen etter meisteren sine skisser. Alfano fullførte Turandot i 1926.