Benjamin Britten

Dei første komposisjonane som fekk merksemd i heimlandet, skreiv Britten i studietida, og hans Sinfonietta, Op. 1 (1932) vart framført på BBC. I 1935 tok han til å arbeide med musikk for dokumentarfilmar, og det var i samband med dette at han vart kjend med diktaren W.H. Auden, som sidan vart ein viktig ven for Britten. Dei samarbeidde om det første storskalaverket til Britten, songsyklusen Our Hunting Fathers (1936), som provoserte, både på grunn av dei utfordrande harmoniane og dei radikale, politiske tekstane.

I 1937 trefte Britten tenoren Peter Pears, som vart partnaren hans livet ut, både romantisk og profesjonelt. To år etter reiste dei med båt til Amerika, med tanke på å forlate Storbritannia for godt. Han skreiv fleire store verk i løpet av dei tre åra han var i USA og gjekk igjennom ei viktig revurdering av forholdet sitt til britisk musikk. Det førte til eit endeleg oppgjer med den nasjonalromantiske stilen til forgjengarar som Ralph Vaughan Williams og Gustav Holst. Men det var på båtturen heim i 1942 at han skreiv den musikken som vert hugsa best i dag, dei vakre korverka Hymn to Saint Cecilia og A Ceremony of Carols.

Då Britten kom attende til England, bestemte han seg for å prøve seg på opera. Det fanst ingen britiske operaer i standardrepertoaret, og ikkje sidan Henry Purcell (1659–1695) hadde ein engelskmann meistra sjangeren til fulle. I Amerika hadde Britten kome over poesien til George Crabbe, og det var frå diktverket The Borough at han og Pears henta historia om fiskaren Peter Grimes.

Operaen, med premiere i juni 1945, er meisterleg i måten han skildrar forholdet mellom outsideren Grimes og den vesle landsbyen, som til slutt vinn over han og driv han til sjølvmord. Forholdet mellom individ og samfunn var gjort smerteleg aktuelt etter to verdskrigar, og Britten sine tunge, personlege erfaringar, som homofil og pasifist, sette han ekstra godt i stand til å formidle problematikken. Operaen spreidde seg raskt over Europa, og dermed hadde Britten greidd det Vaughan Williams aldri greidde, å få ein engelsk opera inn på standardrepertoaret.

Like etter spela Britten saman med Yehudi Menuhin for dei overlevande i konsentrasjonsleiren i Belsen. Denne opplevinga prega han resten av livet, noko som først kunne høyrast i den dystre songsyklusen The Holy Sonnets of John Donne (1945). Men det er eit lystigare verk frå same året som vart eit av dei aller mest folkekjære, nemleg A Young Person's Guide to the Orchestra, skrive over eit tema av Purcell. Stykket tek pedagogisk for seg orkestergruppene éi etter éi, men er slåande heilskapleg sjølv når ein ser på musikken isolert.

Peter Grimes vart det definitive vendepunktet for Britten sitt omdømme, og kvar ny komposisjon vart no følgd av musikkmiljøa både i England og resten av Europa. Mange operaer følgde, og nokre av dei, mellom anna The Rape of Lucretia (1946), Billy Budd (1951) og The Turn of the Screw (1954), vert framleis ofte framførte.

Etter operasuksessen vart Britten oppteken av å finne nye utfordringar, noko som mellom anna leidde han til å utforske balinesisk og japansk musikk. Desse påverknadene høyrer ein til dømes godt i balletten The Prince of the Pagodas (1957) og kyrkjeoperaen Curlew River (1964). Nye operaer kom til, den bibelske barneoperaen Noye's Fludde (1958) og Shakespeare-adapsjonen A Midsummer Night's Dream (1960), som i dag er av dei operaene av Britten som oftast vert framførte.

War Requiem for kor, solistar og orkester vart urframført ved opninga av den nye katedralen i Coventry i 1962. Mellomalderkatedralen var bomba i ruinar i 1940, og War Requiem vart eit av dei mest kraftfulle uttrykka for ideologisk pasifisme i musikkhistoria. Britten kombinerte tekstar frå den latinske requiem-messa med dei mørke krigsdikta til Wilfred Owen, som sjølv vart drepen under første verdskrigen. Det er det mest monumentale av korverka hans, og den massive suksessen som følgde, gjorde at han trekte seg attende og utforska ein meir reservert stil av kammermusikk i dei neste verka sine. Av dei seine verka til Britten er dei to operaene Owen Wingrave (1971) og Death in Venice (1973) dei viktigaste.

• Britten, Benjamin: Letters from a life: the selected letters and diaries of Benjamin Britten, [...], ed. by Donald Mitchell, 1991, 2 b., isbn 0-571-16405-6
• Carpenter, H.: Benjamin Britten : a biography, 1992, isbn 0-571-14324-5
• Cooke, Mervyn, red.: The Cambridge companion to Benjamin Britten : a biography, 1999, isbn 0-521-57476-5
• Kennedy, Michael: Britten, [rev. ed.], 2001, isbn 0-19-816479-3
• Matthews, David: Britten, 2003, isbn 1-904341-39-x
• Oliver, Michael: Benjamin Britten, 1996, isbn 0-7148-3277-4