گئليليو گئليلي

گليليئو گليليئي (Galileo Galilei) سال 1564ع ۾ اٽليءَ جي شھر پيسا ۾ پيدا ٿيو ۽ بعد ۾ پنھنجي خاندان سان گڏ فلورنس لڏي آيو ھو. سال 1581ع ۾ ھي طب جي تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ يونيورسٽي آف پيسا ۾ داخل ٿيو پر بعد ۾ ھن طب کي ڇڏي رياضي ۽ فطرت جي فلسفي جي تعليم اختيار ڪئي.

گئليليو گئليلي
(اطالوي ۾: Galileo Galilei)


معلومات شخصيت
ڄم جو نالو	(اطالوي ۾: Galileo di Vincenzo Bonaiuti de' Galilei)
ڄم	15 فيبروري 1564 ^[1]^[2]^[3]^[4]
موت	8 جنوري 1642 (78 سال)^[1]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]^[14]^[15]^[16]^[17]^[3]^[18]^[19]
عملي زندگي
پيشو	فلسفي ^[20]^[3]،پولي ميٿ ،فلسفي ^[18]
ڪم جي ٻولي	لاطيني ٻولي ،اطالوي ٻولي ^[21]^[22]
دلچسپي	فلڪيات ،فزڪس ،ميڪانيات ،فلسفو ،رياضي ^[4]
دستخط



ترميم

گليلو رفتار، ڪشش ثقل ۽ آزاد زوال، رشتي جي اصول، جڙت، پروجيڪٽائيل موشن جو اڀياس ڪيو ۽ لاڳو ٿيل سائنس ۽ ٽيڪنالاجي ۾ پڻ ڪم ڪيو، پينڊولم جي خاصيتن ۽ "هائيڊرو اسٽيٽڪ بيلنس" جي وضاحت ڪئي. هو ٿرمو اسڪوپ جي شروعاتي ريناسنس ڊولپرز ۽ مختلف فوجي کمپاسز جو موجد هو. هن هڪ بهتر ٺاهيل دوربين جي مدد سان، ملڪي واٽ جي تارن جو مشاهدو ڪيو، وينس جي مرحلن، مشتري جا چار سڀ کان وڏو سيٽلائيٽ، زحل جي حلقن، قمري پٿر ۽ سج جا نشان. هن هڪ ابتدائي خوردبين پڻ ٺاهي.

گليلو جي ڪوپرنيڪن هيليو سينٽرزم جي چيمپيئننگ کي ڪيٿولڪ چرچ جي اندر ۽ ڪجهه فلڪيات جي ماهرن جي مخالفت سان ملاقات ڪئي وئي. 1615ع ۾ رومن انڪوائيزيشن (Roman Inquisition) ان معاملي تي تحقيق ڪئي، جنهن نتيجي تي پهتو ته سندس رايا بائبل جي مڃيل تشريحن جي تضاد ۾ هئا. گيليليو بعد ۾ ٻن مکيه عالمي نظامن (1632) بابت ڊائلاگ ۾ پنهنجي خيالن جو دفاع ڪيو، جيڪو ظاهر ٿيو ته پوپ اربن VIII تي حملو ڪيو ۽ اهڙي طرح ٻنهي پوپ ۽ جيسوٽس کي ڌار ڪري ڇڏيو، جن ٻنهي ان وقت تائين گليلو جي حمايت ڪئي هئي. هن کي انڪوائيزيشن پاران آزمائيو ويو، مليو "سخت طور تي بدعت جو شڪ" ۽ مجبور ڪيو ويو ته هو واپس.

باقي زندگي گهر ۾ نظربنديءَ ۾ گذاريائين. ان دوران هن، بنيادي طور ڪائنيميٽيڪس ۽ مواد جي طاقت بابت, ”ٻه نيون سائنسون“ (1638ع) لکيو.

ابتدائي زندگي ۽ خاندان

ڪيريئر ۽ پهريون سائنسي تعاون

ھن سائنس جي ڪيترن ئي شعبن ۾ ڪم ڪيو پر ھن جي مشھوري مشتريء جا چار چنڊ دريافت ڪرڻ جي ڪري ٿي. انھن کي اڄ تائين گليليئو جا چنڊ چوندا آهن. گليليئو جي مشاھدن سان خبر پئي تہ اسان جي شمسي نظام جو مرڪز زمين نہ پر سج آهي. ان دؤر ۾ گليليئو جي ان دعوا جي سخت مخالفت ٿي ڇو ته اھا رومن ڪئٿولڪ چرچ جي تعليم جي ابتڙ ھئي. جنھن ڪري سال 1633ع ۾ ان تي مقدمو ھلايو ويو ان کي مجبور ڪيو ويو تہ پنھنجي ان دعوا تان ھٿ کڻي. ان کي گھر ۾ نظر بند ڪرڻ جي سزا ڏني وئي جيڪا ان جي باقي زندگيءَ تائين جاري رھي.

موت

پنھنجي نظربندي دوران ھن تحقيق جاري رکي ۽ علم حرڪيات (Kinematics) تي ھن پنھنجو ڪتاب لکيو ۽ سال 1642ع ۾ وفات ڪيائين.^[23]

سائنسي تعاون

ورثو

لکڻيون

ٻہ ھزار سالن تائين رڳو چند ماڻهن ارسطوءَ جي ان دعوا کي چيلينج ڪيو تہ

"ٻاھرين قوت شين کي حرڪت ڏيندي آهي."

۽ اھا ته

"ڳريون شيون ھلڪين شين جي ڀيٽ ۾ تيزيءَ سان ڪرنديون آهن."

سترھين صديءَ ۾ اٽليءَ جي ھن فلڪياتي ماهر ۽ رياضي دان ارسطوءَ جي انھن تصورن جي آزمائش جو ارادو ڪيو ۽ ان لاءِ تجربا ڪيا ۽ سمجھيو ته ڪيئن شيون حرڪت ڪن ٿيون ۽ پوءِ رڪجي وڃن ٿيون. ھي پھريون سائنسدان ھيو جنھن جمود جي اصول تي تحقيق ڪئي. ھن ٻڌايو ته شيون حرڪت دوران تبديليء جي مزاحمت ڪنديون آهن ۽ حرڪت ڪرڻ، رفتار وڌائڻ ۽ رفتار گھٽائڻ لاءِ انھن کي ڪنھن قوت جي ضرورت ھوندي آھي. ڪرندڙ شين جي باري ۾ گليليئو ٻڌايو ته

"ھيٺ ڪرڻ وقت سموريون شين جي رفتار ھڪجھڙي ھوندي آھي."

ھن اھو اندازو به ڪيو ته

"ھيٺ ڪرڻ جي رفتار ۾ ڪمي ۾ رڳڙ (Friction) ڪردار ادا ڪندي آهي."^[23]

پڻ ڏسو

خارجي لنڪس

گئليليو گئليلي بابت وڌيڪ ڏسو وڪيپيڊيا جي ڀينر رٿائن ۾:
	تصويرون ۽ وڊيو ڏسو وڪي ڪامنز تي
	چَوِڻيون Quotations وڪي ڪوٽ تان
	Source texts from Wikisource

سانچو:Galileo Galilei سانچو:Philosophy of science سانچو:Scientists whose names are used as non SI units

حوالا

↑ ^1.0 ^1.1 اجازت نامو: Creative Commons CC0 License
↑ http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Galileo.html
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1337/ — اخذ شدہ بتاریخ: 13 فيبروري 2021
↑ ^4.0 ^4.1 PMC publication ID: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2564400 — https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2564400
↑ مصنف: Arthur Berry — عنوان : A Short History of Astronomy — ناشر: John Murray
↑ Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11903931b — اخذ شدہ بتاریخ: 26 جُونِ 2020 — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامو: Open License
↑ Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11903931b — اخذ شدہ بتاریخ: 22 آگسٽ 2017 — خالق: John O'Connor ۽ Edmund Robertson

↑ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6833x7s — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

↑ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/1899 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

↑ Internet Speculative Fiction Database author ID: https://www.isfdb.org/cgi-bin/ea.cgi?157256 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

↑ Babelio author ID: https://www.babelio.com/auteur/wd/94264 — subject named as: Galilée — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

↑ InPhO ID: https://www.inphoproject.org/thinker/3052 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017 — عنوان : Internet Philosophy Ontology project

↑ Discogs artist ID: https://www.discogs.com/artist/2765085 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

↑ Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/galilei-galileo — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

↑ Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0028770.xml — subject named as: Galileu — عنوان : Gran Enciclopèdia Catalana — ناشر: Grup Enciclopèdia

↑ Diamond Catalog ID for persons and organisations: https://opac.diamond-ils.org/agent/35228 — subject named as: Galileo Galilei

↑ Proleksis enciklopedija ID: https://proleksis.lzmk.hr/22534 — subject named as: Galileo Galilei — عنوان : Proleksis enciklopedija

↑ ^18.0 ^18.1 https://cs.isabart.org/person/64242 — اخذ شدہ بتاریخ: 1 اپريل 2021

↑ subject named as: Galileo Galilei — BIU Santé person ID: https://www.biusante.parisdescartes.fr/histoire/biographies/index.php?cle=6516 — ناشر: Bibliothèque interuniversitaire de Santé

↑ اجازت نامو: Creative Commons CC0 License

↑ Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11903931b — اخذ شدہ بتاریخ: 10 آڪٽوبر 2015 — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامو: Open License

↑ CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/18815587

↑ ^23.0 ^23.1 ڪتاب:سائنس اور سائنسدان؛ ليکڪ:ايڊم ھارٽ،ڊيوس جان فرينڊن٬ ڊين گرين؛ ايڊيشن:،2018؛ تخليقات پبلشرز،لاھور

[abc9457dcf728dd069b8ed5b2e1a86035cf2b679-1] 1.0 ^1.1 اجازت نامو: Creative Commons CC0 License

[fc8ea8a65b22a8ba1e5345dec4537332ac3a0f1e-2] ttps://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Galileo.html

[61fbff9a07c770b9051a914d8d227428c6e89048-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1337/ — اخذ شدہ بتاریخ: 13 فيبروري 2021

[1c73aafc921e5823e9aa973fa9191471239d6698-4] 4.0 ^4.1 PMC publication ID: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2564400 — https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2564400

[51e9b2ce443d9376663dc87b117e7926a15fef99-5] مصنف: Arthur Berry — عنوان : A Short History of Astronomy — ناشر: John Murray

[e196adb08ab1661aa1213806e1bb411f82108a28-6] Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11903931b — اخذ شدہ بتاریخ: 26 جُونِ 2020 — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامو: Open License

[49fdb5fe81b8355b0a67fc010bab1d0476734c67-7] Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11903931b — اخذ شدہ بتاریخ: 22 آگسٽ 2017 — خالق: John O'Connor ۽ Edmund Robertson

[a74ee3327552c7ac2fa29b55a12ffc8fc9880ef7-8] SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6833x7s — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

[cd63b5c5468484f897c4024b0d79804348a9e965-9] Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/1899 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

[0f5109fe34d5345e99ea33c6385a8e6a3414bc39-10] Internet Speculative Fiction Database author ID: https://www.isfdb.org/cgi-bin/ea.cgi?157256 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

[cc022e476a370ca737fab3d2e9e57501f5ad1989-11] Babelio author ID: https://www.babelio.com/auteur/wd/94264 — subject named as: Galilée — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

[c9f70b1ea49fe56958d2bea9523a951f297fa0d7-12] InPhO ID: https://www.inphoproject.org/thinker/3052 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017 — عنوان : Internet Philosophy Ontology project

[33f49ee53c082b246947b2a0b92a304358a1129e-13] Discogs artist ID: https://www.discogs.com/artist/2765085 — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

[844a2f4780c69639c05f98f0cca8f232469669bd-14] Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/galilei-galileo — subject named as: Galileo Galilei — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017

[fac137d0261e044737d4c4d57d6133bf8a141e34-15] Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0028770.xml — subject named as: Galileu — عنوان : Gran Enciclopèdia Catalana — ناشر: Grup Enciclopèdia

[9c687e6b4399a7d2611df669c4ba2a304b3c4060-16] Diamond Catalog ID for persons and organisations: https://opac.diamond-ils.org/agent/35228 — subject named as: Galileo Galilei

[5e80c6c0cbc76233d19aa78b66e73a024363429c-17] Proleksis enciklopedija ID: https://proleksis.lzmk.hr/22534 — subject named as: Galileo Galilei — عنوان : Proleksis enciklopedija

[a3b7780febcd07ac9ee98480b7537a55dfe34bc5-18] 18.0 ^18.1 https://cs.isabart.org/person/64242 — اخذ شدہ بتاریخ: 1 اپريل 2021

[eacbc95f3a43d1091cebd6e0eb8713b74e13ff4e-19] subject named as: Galileo Galilei — BIU Santé person ID: https://www.biusante.parisdescartes.fr/histoire/biographies/index.php?cle=6516 — ناشر: Bibliothèque interuniversitaire de Santé

[d37a1568cd970bec95bc3c12b1364b2bc36512b0-20] اجازت نامو: Creative Commons CC0 License

[79e031be123e5f6938db11c220b56fc41921a742-21] Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11903931b — اخذ شدہ بتاریخ: 10 آڪٽوبر 2015 — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامو: Open License

[b59e8c0e3aa73803337a0732d0a20eebecb9864d-22] CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/18815587

[autogenerated1-23] 23.0 ^23.1 ڪتاب:سائنس اور سائنسدان؛ ليکڪ:ايڊم ھارٽ،ڊيوس جان فرينڊن٬ ڊين گرين؛ ايڊيشن:،2018؛ تخليقات پبلشرز،لاھور

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]