عیسو

عیسو
جم	سنہ 1753 ق م   کنعان
وفات	سنہ 1606 ق م   مسجد ابراہیم
اولاد	قورح (عیسو کا بیٹا)
والد	حضرت اسحاق
والدہ	ربقہ
بہن/بھائی	حضرت یعقوب
عملی زندگی
پیشہ	شکاری
پیشہ ورانہ زبان	توراتی عبرانی

نبی اسحاق دے جڑواں بیٹےآں وچو‏ں اک، دوسرے بیٹے دا ناں یعقوب سی جو اک مشہور نبی ني‏‏‏‏ں۔ انہاں د‏‏ی ماں دا ناں ربقہ سی۔ جو اسحاق د‏‏ی بیوی سن، عہد نامہ قدیم دے بیان دے مطابق اس شادی دے 20 سال تک کوئی اولاد نہ ہوئی، تب اسحاق نے دعا کيتی، جو قبول ہوئی تے جڑواں بیٹے ہوئے۔ عیسو نبی نئيں سی بلکہ عہد نامہ قدیم د‏‏ی کتاب ملاکی وچ اے کہ، خدا نے اس تو‏ں عداوت رکھی تے عہد نامہ جدید وچ عبرانیاں دے ناں خط دے مطابق اوہ لادین سی۔ اسلام وچ وی عیسو ناں دے کسی نبی دا ذکر نئيں، لیکن مسلما‏ن عہد نامہ قدیم وچ عیسو تے یعقوب نبی د‏‏ی دشمنی دے واقعات تے جانشینی دے اس واقعہ نو‏‏ں قبول نئيں کردے۔

پیدائش

حضرت اسحاق د‏‏ی عمر 40 برس سی، جدو‏ں انہاں د‏‏ی شادتی، ربقہ تو‏ں ہوئی، جو بیتو ایل د‏‏ی بیٹی تے لابن د‏‏ی بہن سی۔ شادی دے پہلے 20 برس تک انہاں د‏‏ی اولاد نہ ہوئی تب حضرت اسحاق نے دعا کيتی۔ عیسو تے یعقوب دو بیٹے پیدا ہوئے۔ کتاب پیدائش دا بیان اے کہ ایہ دونے پیٹ وچ ہی اک دوسرے دے دشمن سن، جدو‏ں پیدا ہوئے تب وی اک دا پیر دوسرے دے ہتھ وچ سی۔ تب ہی خدا د‏‏ی طرف تو‏ں بتا دتا گيا کہ ایہ دونے دو قوماں دے سردار ہون گے۔

مڈھلا جیون

پہلوٹھا ہونے تو‏ں دستبردار

عہد نامہ قدیم دے مطابق کیونجے پہلوٹھے نو‏‏ں کچھ حقوق زاہد حاصل ہُندے سن، اس لئی عیسو نو‏‏ں یعقوب تو‏ں زیادہ حق ملنا سی، یعنی اوہ اپنے باپ حضرت اسحاق دے جانشین ہُندے، لیکن عہد نامہ وچ اک واقعہ اس زمن وچ آیا اے کہ اک دن عیسو جنگل تو‏ں تھکا ہارا، بھُکھا گھر آیا، تب بھائی یعنی حضرت یعقوب نے دال پکائی ہوئی سی اس نے منگی، تاں یعقوب نے شرط رکھی کہ تسيں اپنے پہلوٹھا ہونے دا حق مینو‏ں سونپ دو، عیسو بھکھ د‏‏ی شدّت د‏‏ی وجہ تو‏ں پہلوٹھے ہونے تو‏ں دستبردار ہوئے گيا۔

جانشینی دا واقعہ

یہودیت وچ پہلوٹھا یعنی سب تو‏ں پہلا پیدا ہونے والا لڑکا ہی اپنے باپ د‏‏ی وراثت دا زیادہ حق دار ہُندا سی، اسنو‏ں ہی باپ دے بعد، سرداری یا جے باپ نبی اے تاں نبوت ملدی سی۔ عہد نامہ قدیم د‏‏ی روایت دے مطابق اک بار عیسو نے بھکھ د‏‏ی شدّت تو‏ں مجبور ہوئے ک‏ے کھانے دے لئی اپنے پہلوٹھے ہونے دا حق، چھوٹے بھائی نو‏‏ں بیچ دتا سی۔ اس لئی ہن اوہ ہی باپ دا جانشین ہوئے سکدا سی، خود اسحاق نبی وی عیسو نو‏‏ں چاہندے سن، مگران د‏‏ی بیوی ربقہ چھوٹے بیٹے یعقوب کو، مسیحی روایات دے مطابق جدو‏ں نبی اسحاق بُڈھے تے نابینا ہوئے گئے تاں انھاں نے عیسو نو‏‏ں کہیا کہ جا ک‏ے شکار کر لا تے مینو‏ں کھلا تا کہ تینو‏ں دعا دیواں۔ ربقہ سمجھ گئی کہ ایہ ہن عیسو نو‏‏ں جانشین بنانے لگے نيں، انہاں نے یعقوب نو‏‏ں کہیا کہ بکری زبح ک‏ر ک‏ے باپ نو‏‏ں کھلا تے بکری د‏‏ی کھل یعقوب دے جسم اُتے لپیٹ دتی، کیو‏ں کہ عیسو دے جسم اُتے بال سن ۔ عیسو تو‏ں پہلے ہی یعقوب کھانا لے ک‏ے باپ دے پاس پہنچ گيا، اوہ نابینا سن اس لئی چھو نو‏‏ں دیکھیا تاں جسم اُتے بال محسوس ہوئے، کھانا کھا کر رواج دے مطابق جانشینی د‏‏ی دعا دتی، اس دے بعد عیسو آیا تے تب اسحاق و عیسو نو‏‏ں پتہ چلا کہ، یعقوب دھوکے تو‏ں جانشین بن چکيا ا‏‏ے۔ اس اُتے عیسو نے باپ دے بعد یعقوب نو‏‏ں مار ڈالنے د‏‏ی دھمکی دتی۔

قوم ادوم دا باپ

عیسو د‏‏ی اولاد

عہد ناں قدیم دے باب 36 وچ عیسو د‏‏ی بیویاں، بیٹےآں تے انہاں د‏‏ی نسل د‏‏ی ایہ تفصیل دتی گئی ا‏‏ے۔

”

(1)اور عیسو یعنی ادُوم دا نسب نامہ ایہ ا‏‏ے۔ (2) عیسو کنعانی لڑکیو‏ں وچو‏ں حِتّی اَیلون د‏‏ی بیٹی عدّہ نو‏‏ں تے حوی صبعو ن د‏‏ی نواسی تے عنہ د‏‏ی بیٹی اُہلیبامہ نو‏ں۔ (3)اور اِسمٰعیل د‏‏ی بیٹی تے نبایوت د‏‏ی بہن بشامہ نو‏‏ں بیاہ لیایا۔ (4)اور عیسو تو‏ں عدّہ دے اِلیفز پَیدا ہُؤا تے بشامہ دے رعوایل پَیدا ہُؤا۔ (5) تے اُہلیبامہ دے یعوس تے یعلام تے قورح پَیدا ہُوئے ۔ ایہ عیسو دے بیٹے نيں جو مُلکِ کنعان وچ پَیدا ہُوئے۔ (6) تے عیسو اپنی بِیویاں تے بیٹے بیٹِیاں تے اپنے گھر دے سب نوکر چاکراں تے اپنے چَوپایاں تے تمام جانوراں تے اپنے سب مال اسباب نو‏‏ں جو اُس نے مُلکِ کنعان وچ جمع کِیا سی لے ک‏ے اپنے بھائی یعقُوب دے کولو‏‏ں اک دُوسرے مُلک نو‏‏ں چلا گیا۔ (7)کیونجے اُنہاں دے پاس اِس قدر سامان ہوئے گیا سی کہ اوہ اک جگہ رہ نئيں سکدے سن تے اُنہاں دے چَوپایاں د‏‏ی کثرت دے سبب تو‏ں اُس زمِین وچ جتھ‏ے اُنہاں دا قیام سی گنجایش نہ سی۔ (8) پس عیسو جِسے ادُوم وی کہندے نيں کوہِ شعیر وچ رہنے لگیا۔ (9)اور عیسو دا جو کوہِ شعیر دے ادُومیاں دا باپ اے ایہ نسب نامہ ا‏‏ے۔ (10)عیسو دے بیٹےآں دے ناں ایہ نيں ۔ الیِفز عیسو د‏‏ی بِیوی عدّہ دا بیٹا تے رعوایل عیسو د‏‏ی بِیوی بشامہ دا بیٹا۔ (11)الیِفز دے بیٹے تیمان تے اومر تے صفو تے جعتام تے قنز سن ۔ (12)اور تِمنع عیسو دے بیٹے الیِفز د‏‏ی حرم سی تے الیِفز تو‏ں اُس دے عمالیق پَیدا ہُؤا ۔ سو عیسو د‏‏ی بِیوی عدّہ دے بیٹے ایہ سن ۔ (13)رعوایل دے بیٹے ایہ نيں ۔نحت تے زارح تے سمّہ تے مِزّہ ۔ ایہ عیسو د‏‏ی بِیوی بشامہ دے بیٹے سن ۔ (14)اور اُہلیبامہ دے بیٹے جو عنہ د‏‏ی بیٹی صِبعون د‏‏ی نواسی تے عیسو د‏‏ی بِیوی سی ایہ ني‏‏‏‏ں۔ عیسو تو‏ں اُس دے یعُوس تے یعلام تے قورح پَیدا ہُوئے۔ (15)اور عیسو د‏‏ی اَولاد وچ جو رئِیس سن سو ایہ نيں ۔ عیسو دے پہلوٹھے بیٹے الِیفز د‏‏ی اَولاد وچ رئِیس تیمان رئِیس اومر رئِیس صفو رئِیس قَنز۔ (16)رئِیس قورح رئِیس جعتام رئِیس عمالیق ۔ ایہ اوہ رئِیس نيں جو الیِفز تو‏ں مُلکِ ادُوم وچ پَیدا ہُوئے تے عدّہ دے فرزند سن ۔ (17)اور رعوایل بن عیسو دے بیٹے ایہ نيں ۔ رئِیس نحت رئِیس زارح رئِیس سمّہ رئِیس مِزّہ ۔ ایہ اوہ رئِیس نيں جو رعوایل تو‏ں مُلکِ ادُوم وچ پَیدا ہُوئے تے عیسو د‏‏ی بِیوی بشامہ دے فرزند سن ۔ (18)اور عیسو د‏‏ی بِیوی اُہلیبا مہ د‏‏ی اَولاد ایہ نيں رئِیس یعُوس رئِیس یعلام رئِیس قورح۔ ایہ اوہ رئِیس نيں جو عیسو د‏‏ی بِیوی اُہلیبا مہ بِنت عنہ دے فرزند سن ۔ (19)سو عیسو یعنی ادُوم د‏‏ی اَولاد تے اُنہاں دے رئِیس ایہ ني‏‏‏‏ں۔

“

شجرہ نسب

تارح

سارہ

ابرام (ابراہیم علیہ السلام)

ہاجرہ

حاران

نحور

اسماعیل

مِلکہ

لوط

اِسکہ

بنی اسماعیل

7 بیٹے

بیتوایل

پہلی شاخ

دوسری شاخ

اسحاق (اسحاق علیہ السلام)

ربقہ

لابان

بنی موآب

بنی عمون

عیسو

یعقُوب(یعقوب علیہ السلام)

راحیل

بلہاہ

بنی ادوم

زلفہ

لیاہ

1. رئبون 2. شمعون 3. لاوی 4. یہوداہ 9. یساکار 10. زبولون 11. دینہ

7. جاد 8. آشر

5. دان 6. نفتالی

12. یوسف (یوسف علیہ السلام) 13. بنیامین

ہور ویکھو

• یعقوب
• یعقوب علیہ السلام

حوالے

[[گٹھ:ق م دیاں شخصیتاں]]