Olga Glücksburg (1903–1997)

Olga Glücksburg
	Όλγα Γκλύξμπουργκ
	; mal. Philip de László, 1922
	księżniczka Grecji i Danii, księżna Jugosławii
Dynastia	Glücksburgowie
Data i miejsce urodzenia	11 czerwca 1903 ; Tatoi
Data i miejsce śmierci	16 października 1997 ; Paryż
Ojciec	Mikołaj Glücksburg
Matka	Helena Władimirowna Romanowa
Mąż	Paweł Karadziordziewić
Dzieci	Aleksander, Mikołaj, Elżbieta
Rodzeństwo	Elżbieta, Maryna
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Olga Glücksburg, gr. Όλγα Γκλύξμπουργκ, O'lga K'lu'zpouruk, serb. Олга Гликсбург од Грчке и Данске, Olga Gliksburg od Grcke i Danske (ur. 11 czerwca 1903 w Tatoi, zm. 16 października 1997 w Paryżu) – grecka arystokratka, księżniczka Grecji i Danii jako członkini rodu panującego; w 1934–1941 pierwsza dama i księżna Jugosławii jako żona Pawła Karadziordziewicia, regenta Piotra II.

Życiorys

Urodziła się jako najstarsza córka Mikołaja (1872–1938), księcia greckiego i duńskiego, oraz Heleny Władimirownej Romanowej (1882–1957), wielkiej księżnej rosyjskiej, za panowania swojego dziadka Jerzego I (1845–1913)^[1]. Miała dwie siostry: Elżbietę (1904–1955) i Marynę (1906–1968). Zgodnie z grecką tradycją, jako pierworodna córka otrzymała imię po ojcowskiej babce Oldze Konstantynownej Romanowej (1851–1926)^[2]. W dzieciństwie utrzymywała zażyłe relacje ze spokrewnionymi z nią wielkimi księżniczkami Rosji: Marią (1899–1918) i Anastazją (1901–1918)^[3]. Podstawowe wykształcenie zapewnili jej domowi guwernerzy, m.in. angielska pielęgniarka panna Fox^[4].

W 1917, w wyniku detronizacji stryja Konstantyna I (1868–1923), udała się wraz z rodziną na emigrację, zamieszkując w Sankt Moritz^[5]. Powrót króla do władzy w 1920, pozwolił rodzinie Olgi zamieszkać w Atenach^[6]. W 1922 zaręczyła się z Fryderykiem Glücksburgiem (1899–1972), księciem koronnym Danii, szybko jednak z nim zrywając^[7]. W tym samym roku Konstantyn został powtórnie odsunięty od rządów, co zmusiło także jej rodzinę do ponownej emigracji. Zamieszkali w San Remo, następnie Paryżu, aby ostatecznie osiąść w Londynie. Tu związała się z Edwardem Windsorem (1894–1972), księciem Walii^[8]. Miała ogromne powodzenie wśród arystokracji dworu brytyjskiego. W 1922 prasa brytyjska okrzyknęła ją tzw. „it girl”^[9]. Jednak w 1923 za pośrednictwem Anastazji de Torby (1892–1977) poznała Pawła Karadziordziewicia (1893–1976), księcia Jugosławii, z którym się zaręczyła 26 lipca 1923 w Paryżu i wyszła za mąż w październiku tego samego roku^[10].

Zaangażowała się w kolekcjonowanie malarstwa i finansowe wspieranie twórców jugosłowiańskich. Po objęciu urzędu regenta Piotra II przez męża 9 października 1934 została pierwszą damą Jugosławii, występując w protokole dyplomatycznym przed królową matką Marią (1900–1961)^[11]. W tym charakterze odbywała wiele podróży zagranicznych, spotykając się m.in. z Adolfem Hitlerem, Hermannem Göringiem i Benitem Mussolinim w 1939^[11]. Pod wpływem kuzynki Zofii Glücksburg (1914–2001) i jej męża Krzysztofa Heskiego (1901–1943), skoligaconych z arystokracją brytyjską, umiejętnie przekonywała anglofilskiego męża do zmiany orientacji politycznej na proniemiecką^[12].

W wyniku puczu wojskowego 25 marca 1941, armia ogłosiła koniec regencji Pawła i internowała zarówno jego samego, jak i jego najbliższą rodzinę^[13]. Wydarzenia te były bezpośrednią przyczyną najazdu III Rzeszy na Jugosławię w kwietniu 1941^[14]. Następnie zostali oni przekazani Wielkiej Brytanii, a po interwencji Jerzego II przeniesiono ich do Aten^[15]. 28 kwietnia 1941 przewieziono ich do Nairobi, po czym ostatecznie osadzono w specjalnie przygotowanym miejscu internowania w Oserian nad jeziorem Naivasha (Kenia)^[16]. Z racji złego stanu zdrowia męża, w kwietniu 1943 zostali przeniesieni do Południowej Afryki, a 1 czerwca 1946 uwolnieni^[17]. W 1946–1972 mieszkała kolejno w Kapsztadzie, Lozannie, Paryżu i Florencji, aby ostatecznie przenieść się do Londynu^[18].

Pod koniec życia zachorowała na zespół Alzheimera. W 1993 postępująca choroba zmusiła rodzinę do umieszczenia jej w szpitalu w Meudon^[19]. Zmarła w 1997 i została pochowana na cmentarzu Bois-de-Vaux w Lozannie^[20]. 4 października 2012 w katedrze św. Michała w Belgradzie odbył się ponowny pogrzeb jej szczątków, po czym zostały złożone w cerkwi św. Jerzego w Topoli.

W 1940 pojawiła się na okładce czasopisma modowego „Tatler”^[9]. Jest patronką krążownika „Księżna Olga”, w 1935–1945 należącego do floty Jugosłowiańskiej Marynarki Wojennej^[21].

Rodzina

22 października 1923 w Belgradzie wyszła za mąż za Pawła Karadziordziewicia (1893–1976), księcia Jugosławii, syna Arsena (1859–1938), i Aurory Pawłownej Demidowej (1873–1904), tytularnej księżniczki San Donato^[22]. Z małżeństwa pochodzi troje dzieci:

Aleksander (1924–2016) ⚭ 1) Maria Pia Sabaudzka (ur. 1934), córka Humberta II (1904–1983), króla Włoch, i Marii Józefy Koburg (1906–2001), 2) Barbara Eleonora Liechtenstein (ur. 1942), córka Jana Franciszka (1910–1975) i Karoliny Ledebur-Wicheln (1912–1996);
Mikołaj (1928–1954);
Elżbieta (ur. 1936) ⚭ 1) Howard Oxenberg (1919–2010), 2) Neil Roxburgh Balfour (ur. 1944), syn Archibalda (1883–1958) i Lilian Helen z d. Cooper, 3) Manuel Ulloa Elías (1922–1992), premier Peru w 1980–1982, syn Alberta Ulloa Sotomayora (1892–1975), ministra spraw zagranicznych, i Margarity Elías Beddy (1895–1975).

Była matką chrzestną m.in. królewicza Tomisława (1928–2000).

Odznaczenia

Dama Krzyża Wielkiego Orderu śś. Olgi i Zofii (1903),
Dama Komandorii Orderu Dobroczynności,
Odznaka Pamiątkowa 100-lecia Greckiego Domu Królewskiego (1963)
Dama Orderu św. Sawy na Wielkiej Wstędze (22 października 1923),
Dama Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Białego,
Odznaka Dobra Narodowego.

Genealogia


Prapradziadkowie	Fryderyk Wilhelm Glücksburg(1785–1831) ∞ 1810 Ludwika Karolina Heska (1789–1867)	Wilhelm Heski (1787–1867) ∞ 1810 Ludwika Karolina Oldenburg (1789–1864)	car Rosji Mikołaj I Pałkin (1796–1855) ∞ 1817 Aleksandra Fiodorowna (1798–1860)	ks. Saksonii-Altenburga Józef (1789–1868) ∞ 1817 Amelia Wirtemberska (1799–1848)	car Rosji Mikołaj I Pałkin (1796–1855) ∞ 1817 Aleksandra Fiodorowna (1798–1860)	w. ks. Hesji Ludwik II (1778–1848) ∞ 1804 Wilhelmina Badeńska (1788–1836)	w. ks. Meklemburgii-Schwerinu Paweł Fryderyk (1800–1842) ∞ 1822 Aleksandra Hohenzollern (1803–1892)	Henryk Reuss-Köstritz (1786–1841) ∞ 1819 Eleonora Stolberg-Wernigerode (1801–1827)
Pradziadkowie	kr. Danii, Chrystian IX (1818–1906) ∞ 1842 Ludwika Heska (1817–1898)		Konstanty Nikołajewicz Romanow (1827–1892) ∞ 1848 Aleksandra Josifowna (1830–1911)		car Rosji, Aleksander II (1818–1881) ∞ 1841 Maria Aleksandrowna (1824–1880)		w. ks. Meklemburgii-Schwerinu Fryderyk Franciszek II (1823–1883) ∞ 1849 Augusta Reuss-Köstritz (1822–1862)
Dziadkowie	kr. Hellenów, Jerzy I (1845–1913) ∞ 1867 Olga Konstantynowna Romanowa (1851–1926)				Włodzimierz Aleksandrowicz Romanow (1847–1909) ∞ 1874 Maria Pawłowna (1854–1920)
Rodzice	Mikołaj Glücksburg (1872–1938) ∞ 1902 Helena Władimirowna Romanowa (1882–1957)
Olga Glücksburg (1903–1997)

Przypisy

↑ AlanA. Palmer AlanA., MichaelM. Greece MichaelM., The Royal House of Greece, London: „Weidenfeld Nicolson Illustrated”, 1990, s. 33, ISBN 978-0-297-83060-3 (ang.).
↑ Sainz de Medrano ↓, s. 110.
↑ Sainz de Medrano ↓, s. 250–251.
↑ Sainz de Medrano ↓, s. 250.
↑ Van der Kiste ↓, s. 89–107.
↑ Van der Kiste ↓, s. 112–115.
↑ Balfour; Mackay ↓, s. 43–46.
↑ Sainz de Medrano ↓, s. 257.
↑ ^a ^b Prentice 2021 ↓, s. 125.
↑ Balfour; Mackay ↓, s. 51–54.
↑ ^a ^b Sainz de Medrano ↓, s. 259.
↑ Petropoulos ↓, s. 162–163.
↑ Sainz de Medrano ↓, s. 260.
↑ Petropoulos ↓, s. 215–216.
↑ Balfour; Mackay ↓, s. 260.
↑ Balfour; Mackay ↓, s. 266–278.
↑ Balfour; Mackay ↓, s. 293.
↑ Sainz de Medrano ↓, s. 260–262.
↑ Sainz de Medrano ↓, s. 262–263.
↑ Sainz de Medrano ↓, s. 262.
↑ Prentice 2021 ↓, s. 95.
↑ Balfour; Mackay ↓, s. 54–56.

Bibliografia

Neil Balfour, Sally Mackay: Paul of Yugoslavia: Britain's maligned friend. London: „Hamish Hamilton”, 1980. ISBN 978-0-2411-0392-0. (ang.).
John Van der Kiste: Kings of the Hellenes: The Greek Kings 1863–1974. London: „Sutton Publishing”, 1994. ISBN 978-0-7509-2147-3. (ang.).
Jonathan Petropoulos: Royals and the Reich: The Princes von Hessen in Nazi Germany. Oxford: Oxford University Press, 2009. ISBN 978-0-19-921278-1. (ang.).
Robert Prentice. Olga of Greece and Yugoslavia. „Royalty Digest Quarterly”. 20 (3), 2011. ISSN 1653-5219. (ang.).
Robert Prentice: Princess Olga of Yugoslavia: Her Life and Times. Guildford: „Grosvenor House”, 2021. ISBN 1-83975-442-7. (ang.).
Ricardo Mateos Sainz de Medrano: La Familia de la Reina Sofía: La Dinastía griega, la Casa de Hannover y los reales primos de Europa. Madrid: „La Esfera de los Libros”, 2004. ISBN 978-84-9734-195-0. (hiszp.).
Trond Norén Iskasen. „A Broken Engagement” – Frederik of Denmark and Olga of Greece. „Royalty Digest Quarterly”. 19 (3), 2010. ISSN 1653-5219. (ang.).

[1] AlanA. Palmer AlanA., MichaelM. Greece MichaelM., The Royal House of Greece, London: „Weidenfeld Nicolson Illustrated”, 1990, s. 33, ISBN 978-0-297-83060-3 (ang.).

[CITEREFSainz_de_Medrano110-2] Sainz de Medrano ↓, s. 110.

[CITEREFSainz_de_Medrano250–251-3] Sainz de Medrano ↓, s. 250–251.

[CITEREFSainz_de_Medrano250-4] Sainz de Medrano ↓, s. 250.

[CITEREFVan_der_Kiste89–107-5] Van der Kiste ↓, s. 89–107.

[CITEREFVan_der_Kiste112–115-6] Van der Kiste ↓, s. 112–115.

[CITEREFBalfour;_Mackay43–46-7] Balfour; Mackay ↓, s. 43–46.

[CITEREFSainz_de_Medrano257-8] Sainz de Medrano ↓, s. 257.

[CITEREFPrentice2021125-9] Prentice 2021 ↓, s. 125.

[CITEREFBalfour;_Mackay51–54-10] Balfour; Mackay ↓, s. 51–54.

[CITEREFSainz_de_Medrano259-11] Sainz de Medrano ↓, s. 259.

[CITEREFPetropoulos162–163-12] Petropoulos ↓, s. 162–163.

[CITEREFSainz_de_Medrano260-13] Sainz de Medrano ↓, s. 260.

[CITEREFPetropoulos215–216-14] Petropoulos ↓, s. 215–216.

[CITEREFBalfour;_Mackay260-15] Balfour; Mackay ↓, s. 260.

[CITEREFBalfour;_Mackay266–278-16] Balfour; Mackay ↓, s. 266–278.

[CITEREFBalfour;_Mackay293-17] Balfour; Mackay ↓, s. 293.

[CITEREFSainz_de_Medrano260–262-18] Sainz de Medrano ↓, s. 260–262.

[CITEREFSainz_de_Medrano262–263-19] Sainz de Medrano ↓, s. 262–263.

[CITEREFSainz_de_Medrano262-20] Sainz de Medrano ↓, s. 262.

[CITEREFPrentice202195-21] Prentice 2021 ↓, s. 95.

[CITEREFBalfour;_Mackay54–56-22] Balfour; Mackay ↓, s. 54–56.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]