Michelle Yeoh

Michelle Yeoh
	; Michelle Yeoh (2015)
Imię i nazwisko	Michelle Yeoh Choo Kheng
Data i miejsce urodzenia	6 sierpnia 1962 ; Ipoh
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Dickson Poon (1988–1992); Jean Todt (partner od 2005)
Lata aktywności	od 1984
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Michelle Yeoh Choo-Kheng (chiń. upr. 杨紫琼; chiń. trad. 楊紫瓊; pinyin Yáng Zǐqióng; ur. 6 sierpnia 1962 w Ipoh w stanie Perak) – malezyjska aktorka filmowa narodowości chińskiej. Laureatka Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej za rolę Evelyn Wang w filmie Wszystko wszędzie naraz^[1].

Życiorys

W wieku 20 lat została Miss Malezji (1983)^[2]^[3]. Ukończyła Royal Academy of Dance w Londynie^[2]. W latach 90. zdobyła popularność w regionie, grając w filmach akcji z Hongkongu. Karierę międzynarodową rozpoczęła w 1997 roku rolą Wai Lin w filmie Jutro nie umiera nigdy z serii przygód agenta Jamesa Bonda. Jej pozycja gwiazdy ugruntowała się po występie w wielokrotnie nagradzanym chińskim filmie kostiumowym Przyczajony tygrys, ukryty smok (2000) Anga Lee, za który była nominowana do nagrody BAFTA dla najlepszej aktorki.

W 1997 została zaliczona do „50 najpiękniejszych ludzi świata” magazynu People^[2], w 2009 zaś była jedyną Azjatką na liście „35 piękności ekranu wszech czasów” tegoż magazynu^[4]. Serwis Rotten Tomatoes w 2008 roku uznał ją za najlepszą bohaterkę kina akcji^[5].

Zasiadała w jury konkursu głównego na 55. MFF w Cannes (2002).

Życie prywatne

W latach 1988–1992 była żoną Dicksona Poon, przedsiębiorcy z Hongkongu i właściciela firm Harvey Nichols i Charles Jourdan^[6]. W 1998 roku była zaręczona z Alanem Heldmanem, amerykańskim kardiologiem^[7]. W 2004 roku zaczęła spotykać się z Jeanem Todtem, czołową postacią wyścigów samochodowych; para jest zaręczona od 2008 roku^[6].

Jest buddystką^[8]. W marcu 2008 odwiedziła Wietnam, aby nakręcić film dokumentalny dla Asian Injury Prevention Foundation (AIPF)^[9]. Jest także patronką projektu „Save China's Tigers”, którego celem jest ochrona zagrożonego wyginięciem tygrysa południowochińskiego^[10].

Filmografia

1984: Mao tou ying yu xiao fei xiang (ang. The Owl vs. Bumbo) jako panna Yeung
1985: Na celowniku (Xia ri fu xing, ang. Twinkle, Twinkle, Lucky Stars) jako instruktorka judo
1985: Huang jia shi jie (ang. Yes, Madam) jako inspektor Ng
1986: Reguły odwetu (Wong ga jin si, ang. Royal Warriors) jako Michelle Yip
1987: Tong tian da dao (ang. Easy Money) jako Michelle Yeung Ling
1987: Wojownicy (Zhong hua zhan shi, ang. Magnificent Warriors) jako Fok Ming-Ming
1992: Policyjna opowieść 3: Superglina (Ging chat goo si 3: Chiu kup ging chat, ang. Police Story 3: Super Cop) jako inspektor Jessica Yang, dyrektor Interpolu
1993: San lau sing woo dip gim (ang. Butterfly Sword) jako siostra Ko
1993: Dung fong saam hap (ang. The Heroic Trio) jako Ching/Niewidzialna Kobieta/Numer 3
1993: Święta broń (Wu xia qi gong zhu, ang. Holy Weapon) jako Ching Sze/To Col Ching
1993: Atomowe amazonki (Xian dai hao xia zhuan, ang. Executioners) jako Ching/San/Carol
1993: Policyjna opowieść 4: Projekt S (Chao ji ji hua, ang. Project S) jako Jessica Yang
1993: Tai ji: Zhang San Feng (ang. The Tai-Chi Master) jako Siu Lin
1994: Shao Lin xiao zi II: Xin wu long yuan (ang. Shaolin Popey II: Messy Temple) jako Ah King
1994: Wing Chun jako Yim Wing Chun
1994: 7 jin gong (ang. Wonder Seven) jako Ying
1996: Kaskaderka (A Jin de gu shi, ang. Ah Kam) jako Ah Kam
1997: Siostry Soong (Song jia huang chao, ang. The Soong Sisters) jako Soong Ai-ling/Madam Kung
1997: Jutro nie umiera nigdy (Tomorrow Never Dies) jako Wai Lin
1999: Sing yuet tung wa (ang. Moonlight Express) jako Sis
2000: Przyczajony tygrys, ukryty smok (Wo hu cang long, ang. Crouching Tiger, Hidden Dragon) jako Yu Shu Lien
2002: The Touch jako Pak Yin Fay
2004: Silver Hawk (Fei ying, ang. Silver Hawk) jako Lulu Wong
2005: Wyznania gejszy (Memoirs of a Geisha) jako Mameha
2006: Nieustraszony (Huo Yuan Jia, ang. Fearless) (w scenach usuniętych) jako panna Yang
2007: W stronę słońca (Sunshine) jako Corazon
2007: Far North jako Saiva
2008: Purple Mountain (film dokumentalny)
2008: Dzieci z Jedwabnego Szlaku (The Children of Huang Shi) jako pani Wang
2008: Mumia: Grobowiec cesarza smoka (The Mummy: Tomb of the Dragon Emperor) jako Zi Juan
2008: Babylon A.D. jako siostra Rebeka
2010: Su Qi’er (ang. True Legend) jako siostra Yu
2010: Jianyu (ang. Reign of Assassins) jako Zeng Jing
2011: Lady (The Lady) jako Aung San Suu Kyi
2011: Kung Fu Panda 2 jako Soothsayer (głos)
2012: Pad Yatra: A Green Odyssey (film dokumentalny); producent
2013: Final Recipe jako Julia
2015: Strike Back: Legacy (serial TV) jako Li-Na / Mei Foster
2016: Przyczajony tygrys, ukryty smok: Miecz przeznaczenia (Crouching Tiger Hidden Dragon II: The Green Destiny) jako Yu Shu Lien
2016: Mechanik: Konfrontacja (Mechanic: Resurrection) jako Mei
2016: Morgan jako dr Lui Cheng
2016: Marco Polo (serial TV) jako Lotus
2017-2020: Star Trek: Discovery (serial TV) jako Philippa Georgiou
2017: Strażnicy Galaktyki vol. 2 (Guardians of the Galaxy Vol. 2) jako Aleta Ogord
2018: Bajecznie bogaci Azjaci (Crazy Rich Asians) jako Eleanor Young
2018: Mistrz Z: W cieniu Ip Mana (Ye Wen Xi Lie Zhi Zhang Tian Zhi, ang. Master Z: Ip Man Legacy) jako Tso Ngan Kwan
2019: Last Christmas jako Mikołajka
2020: Poziom mistrza (Boss Level) jako Dai Feng
2021: Zabójczy koktajl (Gunpowder Milkshake) jako Florence
2021: Shang-Chi i legenda dziesięciu pierścieni (Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings) jako Jiang Nan
2022: Wszystko wszędzie naraz (Everything Everywhere All at Once) jako Evelyn Wang
2023: Transformers: Przebudzenie bestii (Transformers: Rise of the Beasts) jako Airazor (głos)
2025: Avatar 3 jako dr Karina Mogue (w postprodukcji)

Nagrody i nominacje

Rok	Film	Nagroda	Resultat
1986	Yes, Madam	Hong Kong Film Award dla najlepszego nowego wykonawcy	Nominacja
1998	Jutro nie umiera nigdy	MTV Movie Award za najlepszą walkę	Nominacja
1998	Siostry Soong	Hong Kong Film Award dla najlepszej aktorki drugoplanowej	Nominacja
2000	Przyczajony tygrys, ukryty smok	Nagroda TFCA za najlepszą rolę kobiecą	Nominacja
2001		Nagroda Saturn w kategorii najlepsza aktorka drugoplanowa	Nominacja
		Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej	Nominacja
		Blockbuster Entertainment Award dla ulubionego zespołu akcji	Nominacja
		Nagroda Złotego Konia dla najlepszej aktorki	Nominacja
		Hong Kong Film Award dla najlepszej aktorki	Nominacja
		Nagroda Vancouver Film Critics Circle dla najlepszej aktorki	Nominacja
2011	Reign of Assassins	Asian Award dla najlepszej aktorki	Nominacja
		Nagroda People’s Choice dla ulubionej aktorki	Nominacja
		Nagroda filmowa Huabiao dla najlepszej aktorki zagranicznej	Nominacja
	Lady	Nagroda Satelita dla najlepszej aktorki w filmie fabularnym	Nominacja
2018	Star Trek: Discovery	Nagroda Saturn za najlepszy występ gościnny w serialu telewizyjnym	Nominacja
2019	Bajecznie bogaci Azjaci	Asian Award za wybitne osiągnięcia w kinie	Wygrana
2023	Wszystko wszędzie naraz	Złoty Glob za najlepszą rolę pierwszoplanową	Wygrana
2023	Wszystko wszędzie naraz	Nagroda Akademii Filmowej za najlepszą rolę pierwszoplanową	Wygrana

Nagrody specjalne

Rok	Nagroda	Rezultat
1998	Asian Media Award	Wygrana
2001	Nagroda ShoWest dla międzynarodowej gwiazdy roku	Wygrana
2013	Asian Award za wyjątkowy wkład w kino azjatyckie	Wygrana
2013	Nagroda za całokształt twórczości na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym ASEAN	Wygrana

Aktorka znalazła się na ogłoszonej 23 listopada 2020^[11] liście 100 kobiet BBC.

Odznaczenia

Prezydencki Medal Wolności (2024)^[12]

Przypisy

↑ Tomasz-MarcinWrona, Oscary 2023. Najwięksi zwycięzcy gali. Kto otrzymał statuetkę? [online], tvn24.pl, 13 marca 2023 [dostęp 2023-03-13] .
↑ ^a ^b ^c Michelle Yeoh Trivia. IMDb.com. [dostęp 2018-09-26]. (ang.).
↑ Adan Kohnhorst: Photo of the Day: Michelle Yeoh is a Royal Ballerina, Miss Malaysia Champion, and Queen of Kung Fu. radiichina.com, 2018-04-27. [dostęp 2018-09-26]. (ang.).
↑ Kiran Hefa, Kate Hogan: 35 All-Time Screen Beauties. People.com, 2009-09-28. [dostęp 2018-09-26]. (ang.).
↑ RT Staff: Total Recall: The 25 Best Action Heroines. Rotten Tomatoes, 2008-06-25. [dostęp 2018-09-26]. (ang.).
↑ ^a ^b Ryan Gilbey: All-action heroine. theguardian.com, 2009-01-01. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).
↑ A night on the tiles in the capital of chic. scmp.com, 1998-08-07. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).
↑ Simon Kuper: Take a look inside Michelle Yeoh and Jean Todt’s Geneva mansion. ft.com, 2019-05-03. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).
↑ Film Star Michelle Yeoh in Hanoi to Promote Child Helmet Use. aip-foundation.org, 2008-03-18. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).
↑ Kit Chellel: The South China tiger is functionally extinct. This banker has 19 of them. bloomberg.com, 2016-02-23. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).
↑ BBC 100 Women 2020: Who is on the list this year?. bbc.co.uk, 2020-11-23. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).
↑ The WhiteT.W. House The WhiteT.W., President Biden Announces Recipients of the Presidential Medal of Freedom [online], The White House, 3 maja 2024 [dostęp 2024-05-08] (ang.).

Linki zewnętrzne

Michelle Yeoh w bazie IMDb (ang.)
Michelle Yeoh w bazie Filmweb
Michelle Yeoh w bazie Notable Names Database (ang.)
Michelle Yeoh Web Theatre (ang.)

[1] Tomasz-MarcinWrona, Oscary 2023. Najwięksi zwycięzcy gali. Kto otrzymał statuetkę? [online], tvn24.pl, 13 marca 2023 [dostęp 2023-03-13] .

[imdb-2] Michelle Yeoh Trivia. IMDb.com. [dostęp 2018-09-26]. (ang.).

[3] Adan Kohnhorst: Photo of the Day: Michelle Yeoh is a Royal Ballerina, Miss Malaysia Champion, and Queen of Kung Fu. radiichina.com, 2018-04-27. [dostęp 2018-09-26]. (ang.).

[4] Kiran Hefa, Kate Hogan: 35 All-Time Screen Beauties. People.com, 2009-09-28. [dostęp 2018-09-26]. (ang.).

[5] RT Staff: Total Recall: The 25 Best Action Heroines. Rotten Tomatoes, 2008-06-25. [dostęp 2018-09-26]. (ang.).

[guardian-6] Ryan Gilbey: All-action heroine. theguardian.com, 2009-01-01. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).

[7] A night on the tiles in the capital of chic. scmp.com, 1998-08-07. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).

[8] Simon Kuper: Take a look inside Michelle Yeoh and Jean Todt’s Geneva mansion. ft.com, 2019-05-03. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).

[9] Film Star Michelle Yeoh in Hanoi to Promote Child Helmet Use. aip-foundation.org, 2008-03-18. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).

[10] Kit Chellel: The South China tiger is functionally extinct. This banker has 19 of them. bloomberg.com, 2016-02-23. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).

[11] BBC 100 Women 2020: Who is on the list this year?. bbc.co.uk, 2020-11-23. [dostęp 2020-12-22]. (ang.).

[12] The WhiteT.W. House The WhiteT.W., President Biden Announces Recipients of the Presidential Medal of Freedom [online], The White House, 3 maja 2024 [dostęp 2024-05-08] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

1920–1939	Janet Gaynor (1928) Mary Pickford (1929) Norma Shearer (1930) Marie Dressler (1931) Helen Hayes (1932) Katharine Hepburn (1933) Claudette Colbert (1934) Bette Davis (1935) Luise Rainer (1936) Luise Rainer (1937) Bette Davis (1938) Vivien Leigh (1939)
1940–1959	Ginger Rogers (1940) Joan Fontaine (1941) Greer Garson (1942) Jennifer Jones (1943) Ingrid Bergman (1944) Joan Crawford (1945) Olivia de Havilland (1946) Loretta Young (1947) Jane Wyman (1948) Olivia de Havilland (1949) Judy Holliday (1950) Vivien Leigh (1951) Shirley Booth (1952) Audrey Hepburn (1953) Grace Kelly (1954) Anna Magnani (1955) Ingrid Bergman (1956) Joanne Woodward (1957) Susan Hayward (1958) Simone Signoret (1959)
1960–1979	Elizabeth Taylor (1960) Sophia Loren (1961) Anne Bancroft (1962) Patricia Neal (1963) Julie Andrews (1964) Julie Christie (1965) Elizabeth Taylor (1966) Katharine Hepburn (1967) Katharine Hepburn / Barbra Streisand (1968) Maggie Smith (1969) Glenda Jackson (1970) Jane Fonda (1971) Liza Minnelli (1972) Glenda Jackson (1973) Ellen Burstyn (1974) Louise Fletcher (1975) Faye Dunaway (1976) Diane Keaton (1977) Jane Fonda (1978) Sally Field (1979)
1980–1999	Sissy Spacek (1980) Katharine Hepburn (1981) Meryl Streep (1982) Shirley MacLaine (1983) Sally Field (1984) Geraldine Page (1985) Marlee Matlin (1986) Cher (1987) Jodie Foster (1988) Jessica Tandy (1989) Kathy Bates (1990) Jodie Foster (1991) Emma Thompson (1992) Holly Hunter (1993) Jessica Lange (1994) Susan Sarandon (1995) Frances McDormand (1996) Helen Hunt (1997) Gwyneth Paltrow (1998) Hilary Swank (1999)
2000–2019	Julia Roberts (2000) Halle Berry (2001) Nicole Kidman (2002) Charlize Theron (2003) Hilary Swank (2004) Reese Witherspoon (2005) Helen Mirren (2006) Marion Cotillard (2007) Kate Winslet (2008) Sandra Bullock (2009) Natalie Portman (2010) Meryl Streep (2011) Jennifer Lawrence (2012) Cate Blanchett (2013) Julianne Moore (2014) Brie Larson (2015) Emma Stone (2016) Frances McDormand (2017) Olivia Colman (2018) Renée Zellweger (2019)
2020–2039	Frances McDormand (2020) Jessica Chastain (2021) Michelle Yeoh (2022) Emma Stone (2023)

1950–1959	Judy Holliday (1950) June Allyson (1951) Susan Hayward (1952) Ethel Merman (1953) Judy Garland (1954) Jean Simmons (1955) Deborah Kerr (1956) Taina Elg / Kay Kendall (1957) Rosalind Russell (1958) Marilyn Monroe (1959)
1960–1979	Shirley MacLaine (1960) Rosalind Russell (1961) Rosalind Russell (1962) Shirley MacLaine (1963) Julie Andrews (1964) Julie Andrews (1965) Lynn Redgrave (1966) Anne Bancroft (1967) Barbra Streisand (1968) Patty Duke (1969) Carrie Snodgress (1970) Twiggy (1971) Liza Minnelli (1972) Glenda Jackson (1973) Raquel Welch (1974) Ann-Margret (1975) Barbra Streisand (1976) Diane Keaton / Marsha Mason (1977) Ellen Burstyn / Maggie Smith (1978) Bette Midler (1979)
1980–1999	Sissy Spacek (1980) Bernadette Peters (1981) Julie Andrews (1982) Julie Walters (1983) Kathleen Turner (1984) Kathleen Turner (1985) Sissy Spacek (1986) Cher (1987) Melanie Griffith (1988) Jessica Tandy (1989) Julia Roberts (1990) Bette Midler (1991) Miranda Richardson (1992) Angela Bassett (1993) Jamie Lee Curtis (1994) Nicole Kidman (1995) Madonna (1996) Helen Hunt (1997) Gwyneth Paltrow (1998) Janet McTeer (1999)
2000–2019	Renée Zellweger (2000) Nicole Kidman (2001) Renée Zellweger (2002) Diane Keaton (2003) Annette Bening (2004) Reese Witherspoon (2005) Meryl Streep (2006) Marion Cotillard (2007) Sally Hawkins (2008) Meryl Streep (2009) Annette Bening (2010) Michelle Williams (2011) Jennifer Lawrence (2012) Amy Adams (2013) Amy Adams (2014) Jennifer Lawrence (2015) Emma Stone (2016) Saoirse Ronan (2017) Olivia Colman (2018) Awkwafina (2019)
2020–2039	Rosamund Pike (2020) Rachel Zegler (2021) Michelle Yeoh (2022) Emma Stone (2023) Demi Moore (2024)