Przejdź do zawartości

Iljas Churi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Iljas Churi
‏إلياس خوري‎
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 lipca 1948
Bejrut

Data śmierci

15 września 2024

Język

arabski

Dziedzina sztuki

literatura

Multimedia w Wikimedia Commons

Iljas Churi (ar. إلياس خوري Ilyās H̱ūrī, ur. 12 lipca 1948 w Bejrucie[1], zm. 15 września 2024[2]) – libański prozaik, krytyk literacki, publicysta i intelektualista tworzący w języku arabskim. Autor kilkunastu powieści, z których część została przetłumaczona na języki obce. W latach 2003–2009 był redaktorem „Al-Mulhak as-Sakafi”, tygodniowego dodatku kulturalnego do libańskiego dziennika „An-Nahar”.

Wychował się w rodzinie chrześcijańskiej w bejruckiej dzielnicy Al-Aszrafijja, jednak wcześnie zbuntował się przeciw temu środowisku[3]. W latach 70. pracował dla bejruckich instytucji Organizacji Wyzwolenia Palestyny. Uczestniczył w zakładaniu palestyńskiego pisma „Al-Karmal” (1981) przez Mahmuda Darwisza[4]. Brał czynny udział w libańskiej wojnie domowej (1975-1990), co odzwierciedliło się m.in. w quasiautobiograficznej powieści Al-Dżabal al-Saghir ['Mała Góra'] z 1977 r. oraz artykułach prasowych.

Pisarstwo Iljasa Churiego jest ściśle związane z Bejrutem, zwłaszcza w okresie libańskiej wojny domowej. W powieści Al-Wudżuh al-bajda ['Białe twarze'] symbolizują ją pobladłe cienie ludzi, a w Rihlat Ghandi as-Saghir ['Podróż Małego Ghandiego'] czarne wojskowe buty wroga[3]. Bohaterem powieści Jalu ['Jalo'] z 2002 r. jest młody Asyryjczyk wychowany w kulturze przemocy, który mając za sobą bolesne doświadczenia jako bojownik chrześcijańskich Sił Libańskich, nie potrafi się odnaleźć w powojennej rzeczywistości Libanu. Inna ważna powieść Churiego, Bab asz-Szams ['Brama Słońca'] z 1998, zekranizowana przez egipskiego reżysera Jusriego Nasr Allaha, osnuta jest na kanwie wydarzeń konfliktu palestyńsko-izraelskiego; jej ramą są opowieści snute w szpitalu w Szatili (Bejrut) przez Chalila Junusowi, znajdującemu się w śpiączce przywódcy palestyńskiego ruchu oporu.

Powieści

[edytuj | edytuj kod]
  • An ilakat ad-da'ira (1975)
  • Al-Dżabal as-Saghir (1977) ['Mała Góra']
  • Abwab al-madina (1981) ['Bramy miasta']
  • Al-Wudżuh al-bajda (1981) ['Białe twarze']
  • Rihlat Ghandi as-saghir (1989) ['Podróż Małego Gandhiego']. Fragmenty w przekładzie polskim, "Literatura na Świecie", 11-12/2016 (544-545), str. 193-223, tłum. Marcin Michalski.
  • Mamlakat al-ghuraba (1993) ['Królestwo obcych']
  • Madżma al-asrar (1994) ['Skarbnica tajemnic']
  • Bab asz-Szams (1998) ['Brama Słońca']
  • Ra'ihat as-sabun (2000) ['Zapach mydła']
  • Jalu (2002) ['Jalo']. Przekład polski: Jalo [2014], Wydawnictwo Karakter, tłum. Marcin Michalski.
  • Ka-annaha na'ima (2007) ['Jak gdyby spała']
  • Sinalkol (2012) ['Sinalcol']
  • Aulad al-ghitu. Ismi Adam ['Dzieci getta. Mam na imię Adam'] (2016). Przekład polski: Dzieci getta. Mam na imię Adam (2021), Wydawnictwo Karakter, tłum. Hanna Jankowska.

Opowiadania

[edytuj | edytuj kod]
  • Al-Mubtada wa-al-chabar (1984) ['Podmiot i orzeczenie']

Teksty krytyczne

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadżribat al-bahs an ufuk (1974)
  • Dirasat fi nakd asz-szir (1979) ['Studia z krytyki poezji']
  • Az-Zakira al-mafkuda (1982) ['Utracona pamięć']
  • Zaman al-ihtilal (1985) ['Czas okupacji']

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Elias Khoury [online], Riyadh Review of Books [dostęp 2024-09-15] (ang.).
  2. ↑ Leading Lebanese novelist Elias Khoury dies at 76 [online], AP News, 15 września 2024 [dostęp 2024-09-15] (ang.).
  3. ↑ a b Amyuni, M.T. „Khūrī, Ilyās [Elias Khoury] (1948– )”, w: The Routledge Encyclopedia of Arabic Literature, red. J.S. Meisami, P. Starkey, London-New York, Routledge, 2010, s. 447.
  4. ↑ „Elias Khoury: Myth and memory in the Middle East” http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/features/elias-khoury-myth-and-memory-in-the-middle-east-515728.html, 18.10.2005
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iljas_Churi&oldid=74768149”