At-Ta’i
| 24. kalif | |
| Okres |
od 5 sierpnia 974 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
3 sierpnia 1003 |
| Ojciec |
Al-Muti |
| Matka |
Utb |
| Małżeństwo | |
| Małżeństwo |
Bint Adud al-Daula[1] |
| Moneta | |
 Złoty dinar władcy Bujidów Adud ad-Daula w imieniu kalifa At-Ta’i | |
Abu Bakr ʿAbd al-Karīm ibn al-Faḍl (arab. أبو بكر عبد الكريم بن الفضل), znany bardziej pod królewskim tytułem al-Ṭāʾiʿ liʾllāh/biʾllāh (arab. الطائع لله\بالله, "Ten, który przestrzega rozkazów Boga"; ur. ok. 929 w Bagdadzie, zm. 3 sierpnia 1003 tamże) – dwudziesty czwarty kalif dynastii Abbasydów.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Abd al-Karim urodził się około 929 roku w Bagdadzie. Jego ojcem był dwudziesty trzeci kalif dynastii Abbasydów Al-Muti, a matką konkubina ojca greckiego pochodzenia imieniem Utb[3][4]. Wygląd At-Ta’ia charakteryzował się wydatnym nosem i tworzą naznaczoną ospą[5].
W 974 roku doszło do zamachu stanu, na którego czele stał Sabuktakin, turecki dowódca w służbie dynastii Bujidów[6]. Al-Muti opuścił Bagdad wraz z członkami klanu Bujidów, ale Sabuktakin zmusił go do powrotu i uwięził w swoim pałacu[6][7]. W podeszłym wieku i ze sparaliżowaną prawą stroną ciała po udarze w 970 roku[6][8], Al-Muti został nakłoniony do abdykacji, podając jako pretekst swój stan zdrowia. At-Ta’i został mianowany kalifem 5 sierpnia 974 roku[9][6]. Była to pierwsza sukcesja kalifatu z ojca na syna od czasów Al-Muktafiego w 902 roku[8].
Baha al-Daula, ówczesny emir Iraku, został pozbawiony pieniędzy na opłacenie armii i za radą szefa kancelarii Abu’l-Hasana ibn al-Mu’allima postanowił obalić At-Ta’ia, aby przejąć skarb kalifa[3][9][10]. W trakcie zaplanowanej audiencji ludzie Baha al-Daula pojmali kalifa, co miało miejsce 22 listopada 991 roku. Podczas gdy pałac kalifa został splądrowany, kalif został owinięty w szatę i przyprowadzony do rezydencji emira, gdzie został aresztowany[9][11].
At-Ta’i pozostał aresztowany do września 992 roku, kiedy pozwolono mu przenieść się do pałacu kalifa. Pomimo wcześniejszych różnic, Al-Kadir traktował go dobrze[9]. W odróżnieniu od poprzednich kalifów, At-Ta’i nie został oślepiony i był traktowany, jak traktowano panującego kalifa[12].
22 listopada 991 roku następcą At-Ta’ia został mianowany jego kuzyn Abu’l-Abbas Ahmad, znany pod królewskim tytułem Al-Kadir[4][11].
Śmierć
[edytuj | edytuj kod]At-Ta’i zmarł 3 sierpnia 1003 roku[9][5]. Został pochowany naprzeciwko mauzoleum swojej prababci ze strony ojca, Shaghab, w dzielnicy Bagdadu Al-Rusafa, gdzie pochowany został również Ar-Radi i Al-Muti[13].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]At-Ta’i był dwukrotnie żonaty. Jego pierwsza żona nazywała się Shah Zanan bint al-Daula i wziął z nią ślub w 977 roku[1][2]. Jego druga żona nazywała się Bint Adud al-Daula[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Al Rudainy 2014 ↓, s. 57-59.
- ↑ a b El-Azhari 2019 ↓, s. 85.
- ↑ a b Demircan 2010 ↓, s. 447.
- ↑ a b Zetterstéen i Bosworth 2000 ↓, s. 115.
- ↑ a b Demircan 2010 ↓, s. 448.
- ↑ a b c d Güner 2006 ↓, s. 401.
- ↑ Busse 2004 ↓, s. 143-144.
- ↑ a b Busse 2004 ↓, s. 153.
- ↑ a b c d e Zetterstéen i Bosworth 2000 ↓, s. 25, 115.
- ↑ Busse 2004 ↓, s. 69, 304.
- ↑ a b Busse 2004 ↓, s. 69.
- ↑ Busse 2004 ↓, s. 157-159.
- ↑ Busse 2004 ↓, s. 200.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Reem Saud Al Rudainy: The Role of Women in the Būyid and Saljūq Periods of the Abbasid Caliphate (339-447/9501055&447-547/1055-1152): The Case of Iraq. University of Exeter, 2014-11-26, s. 57-59. [dostęp 2024-11-18]. (ang.).
- Heribert Busse: Chalif und Grosskönig - Die Buyiden im Irak (945-1055). Würzburg: Ergon Verlag. ISBN 3-89913-005-7. [dostęp 2024-11-18]. (niem.).
- Tâi'-Lillâh. W: Adnan Demircan: TDV Encyclopedia of Islam. T. 39: Şeri̇f Paşa – Tanzanya. Turkiye Diyanet Foundation, Centre for Islamic Studies, 2010, s. 447-448. ISBN 978-975-389-632-0. (tur.).
- Taef El-Azhari: Queens, Eunuchs, and Concubines in Islamic History, 661-1257. Edinburgh University Press, s. 85, 128, 441, 447. ISBN 978-1-4744-2319-9. [dostęp 2024-11-18]. (ang.).
- Ahmed Güner: MUTΑ-LİLLÂH. W: TDV Encyclopedia of Islam. T. 31: Muhammedi̇yye – Münâzara. Istambuł: Turkiye Diyanet Foundation, Centre for Islamic Studies, s. 401-402. ISBN 978-975-389-458-6. (tur.).
- Karl Vilhelm Zetterstéen, Clifford Edmund Bosworth: al-Ṭāʾiʿ Li-Amr Allāh. W: Clifford Edmund Bosworth, Emeri van Donzel, Wolfhart Heinrichs, Charles Pellat: Encyclopaedia of Islam. Wyd. 2. T. 10: T–U. Leiden: E.J. Brill, 2000, s. 115. DOI: 10.1163/1573-3912_islam_SIM_7323. ISBN 978-90-04-11211-7. (ang.).