Przejdź do zawartości

Clement Attlee: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
SieBot (dyskusja | edycje)
271 497 edycji
rozbudowa na podst en-wiki
Linia 1: Linia 1:
{{Polityk infobox
[[Grafika:Attlee cropped.jpg|thumb|right]]
|polityk = Sir Winston Leonard Spencer Churchill
[[Grafika:Clement Attlee statue - Limehouse library.jpg|thumb|right|178px|Pomnik Clementa Attlee przed biblioteką w Limehouse, [[Londyn]]]]
'''Clement Attlee, 1. hrabia Attlee''' (ur. [[3 stycznia]] [[1883]] w [[Londyn|Londynie]], zm. [[8 października]] [[1967]] tamże) - [[polityk]] brytyjski, który był premierem [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] w latach [[1945]]-[[1951]].
|lata życia = Ur. [[3 stycznia]] [[1883]] w [[Londyn|Londynie]]<br />Zm. [[8 października]] [[1967]] w [[Londyn]]ie
|grafika = [[Grafika:Attlee BW cropped.jpg|200px]]
|funkcja = [[Premierzy Wielkiej Brytanii|Premier Wielkiej Brytanii]]
|partia = [[Partia Pracy (brytyjska)|Partia Pracy]]
|od = [[27 lipca]] [[1945]]
|do = [[26 października]] [[1951]]
|poprzednik = [[Winston Churchill]]
|następca = [[Winston Churchill]]
}}
'''Clement Richard Attlee, 1. hrabia Attlee''' [[Order Podwiązki|KG]], [[Order Kawalerów Honorowych|CH]] (ur. [[3 stycznia]] [[1883]] w [[Londyn|Londynie]], zm. [[8 października]] [[1967]] tamże) - [[polityk]] brytyjski, który był premierem [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] w latach [[1945]]-[[1951]].


Od 1922 roku był posłem Partii Pracy, a od 1935 roku - aż do 1955, kiedy przeszedł na polityczną emeryturę - jej przywódcą. W latach 1940-1945 był członkiem gabinetu wojennego [[Winston Churchill|Winstona Churchilla]].
Od [[1922]] r. był deputowanym [[Partia Pracy (brytyjska)|Partii Pracy]], a od [[1935]] aż do [[1955]] r., kiedy przeszedł na polityczną emeryturę, jej przywódcą. W latach [[1940]]-[[1945]] był członkiem gabinetu wojennego [[Winston Churchill|Winstona Churchilla]].

Reprezentował Wlk. Brytanię na Konferencji Wielkiej Trójki w Poczdamie 17.07-2.08 w 1945 roku.
Reprezentował Wielką Brytanię na Konferencji Wielkiej Trójki w Poczdamie w [[1945]] r.


Za jego rządów rozpoczęła się nacjonalizacja niektórych gałęzi przemysłu oraz Banku Anglii i wprowadzono powszechną opiekę medyczną. Uważa się go za jednego z współtwórców [[NATO]].
Za jego rządów rozpoczęła się nacjonalizacja niektórych gałęzi przemysłu oraz Banku Anglii i wprowadzono powszechną opiekę medyczną. Uważa się go za jednego z współtwórców [[NATO]].
Linia 10: Linia 20:
Churchill w ten sposób wyraził się o Clemencie Attlee: ''a modest little man with a lot to be modest about'' (skromny człowieczek, z wieloma rzeczami, co do których musi zachować skromność).
Churchill w ten sposób wyraził się o Clemencie Attlee: ''a modest little man with a lot to be modest about'' (skromny człowieczek, z wieloma rzeczami, co do których musi zachować skromność).


==Wczesne lata życia i początki kariery politycznej==
Urodził się jako siódmy z ośmiorga dzieci Henryego Attlee, prawnika, i Ellen Watson. Wykształcenie odebrał w Northaw School w [[Haileybury]] oraz w University College na [[Uniwersytet Oksfordzki|Uniwersytecie Oksfordzkim]], gdzie w [[1904]] r. ukończył historię nowożytną. Następnie studiował prawo i w [[1906]] r. rozpoczął praktykę w korporacji. W latach [[1907]]-[[1910]] pracował jako manager w Haileybury House. W [[1908]] r. wstąpił do Niezależnej Partii Pracy. W [[1913]] r. został wykładowcą w London School of Economics.


Podczas [[I wojna światowej|I wojny światowej]] służył w [[Pułk South Lancashire|pułku South Lancashire]]. Walczył na półwyspie [[Bitwa o Gallipoli|Gallipoli]] oraz w Mezopotamii. Został ranny podczas [[Oblężęnie Kut|bitwy pod El Hanna]]. Po rekonwalescencji w Anglii został w [[1918]] r. wysłany do [[Francja|Francji]], gdzie spędził ostatnie miesiące wojny. Wojnę zakończył w stopniu [[major]]a. Po wojnie powrócił do pracy w London School of Economics, gdzie wykładał do [[1923]] r.


[[10 stycznia]] [[1922]] r. w Christ Church w [[Hampstead]] poślubił [[Violet Attlee|Violet Millar]] ([[20 listopada]] [[1895]] - [[7 czerwca]] [[1964]]), córkę Henryego Edwarda Millara. Clement i Violet mieli razem syna i trzy córki:
{{Biografia stub}}
*Janet Helen Attlee (ur. [[1923]])
*Felicity Ann Attlee ([[1925]] - [[2007]])
*[[Martin Attlee, 2. hrabia Attlee|Martin Richard Attlee]] ([[10 sierpnia]] [[1927]] - [[27 lipca]] [[1991]]), 2. [[hrabia Attlee]]
*Alison Elizabeth Attlee (ur. [[1930]])


W [[1919]] r. Attlee został burmistrzem okręgu miejskiego [[Stepney]]. W [[1922]] r. został wybrany do [[Izba Gmin|Izby Gmin]] jako reprezentant okręgu [[Okręg wyborczy Limehouse|Limehouse]]. Od razu został parlamentarnym prywatnym sekretarzem lidera Partii Pray, [[Ramsay MacDonald|Ramsaya MacDonalda]]. Kiedy Partia Pracy objęła na krótko rządy w [[1924]] r. Attlee został podsekretarzem stanu w ministerstwie wojny. W [[1926]] r. poparł strajk generalny. W [[1927]] r. został członkiem międzypartyjnej komisji [[John Simon, 1. wicehrabia Simon|Simona]], który badała możliwość nadania autonomii [[Indie|Indiom]].

Do rządu Attlee powrócił w [[1930]] r., kiedy to został Kanclerzem Księstwa Lancaster w drugim gabinecie MacDonalda. W [[1931]] r. został poczmistrzem generalnym. Kiedy MacDonald zawarł koalicję z [[Partia Konserwatywna (brytyjska)|Partią Konserwatywną]] i [[Partia Liberalna (brytyjska)|Partią Liberalną]]], Attlee znalazł się wśród tych deputowanych, którzy sprzeciwili się tej koalicji, opuścili rząd i przeszli do opozycji.

==Lider Opozycji i wicepremier==
[[Grafika:Attlee 1941 P 75.jpg|thumb|250px|Attlee, jako Lord Tajnej Pieczęci, odwiedzający fabrykę amunicji w [[1941]] r.]]
Ponieważ w wyborach [[1931]] r. większość partyjnych liderów poniosła porażki w swoich okręgach, na czele opozycyjnej Partii Pracy stanęli nowi ludzie. Liderem został [[George Lansbury]], a Attlee objał stanowisko wiceprzewodniczącego. Podobnie jak większość ówczesnych laburzystów Attlee sprzeciwiał się dozbrojeniu armii, jednak po dojściu [[Adolf Hitler|Hitlera]] do władzy w [[1933]] r. stał się krytykiem rządowej polityki [[appeasement]]u.

W [[1935]] r. ze stanowiska lidera partii zrezygnował pacyfista Lansbury. Parlamentarna Partia Pracy wybrała Attlee'ego jako tymczasowego lidera. Właściwe wybory odbyły się po wyborach parlamentarnych [[1935]] r. Attlee pokonał w nich [[Herbert Morrison|Herberta Morrisona]] i [[Arthur Greenwood|Arthura Greenwooda]] i został nowym liderem Partii Pracy oraz liderem Opozycji. W [[1937]] r. odwiedził w [[Hiszpania|Hiszpanii]] brytyjski batalion walczący w [[Brygady Międzynarodowe|Brygadach Międzynarodowych]].

Attlee pozostał w opozycji po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w [[1939]] r. Kiedy jednak premierem został w [[1940]] r. został Winston Churchill, Attlee i Partia Pracy weszli w skład rządu wojennego. Attlee otrzymał stanowisko Lorda Tajnej Pieczęci. W gabinecie wojennym piastował również funkcje wicepremiera (w latach [[1942]]-[[1945]]), ministra ds. dominiów (w latach [[1942]]-[[1943]]) i Lorda Przewodniczącego Rady (w latach [[1943]]-[[1945]]).

Po zakończeniu wojny Partia Pracy wystąpiła z rządu wojennego. W kampanii wyborczej konsewatyści skupili się na ukazywaniu zagrożenia dla pokoju ze strony [[Związek Radziecki|ZSRR]], co sprawiło, że wyborcy uznali, że konserwatyści nie interesują się problemami wewnętrznymi kraju. Partia Pracy poszła do wyborów pod hasłami odbudowy gospodarki poprzez nacjonalizację przemysłu o największym znaczeniu dla państwa oraz rozbudowę systemu ubezpieczeń społecznych. Wybory w lipcu [[1945]] r. zakończyły się lawinowym zwycięstwem laburzystów. [[27 lipca]] Attlee zastąpił Churchilla na stanowisku premiera.

==Na czele rządu Jego Królewskiej Mości==
[[Grafika:Attlee with GeorgeVI HU 59486.jpg|thumb|left|200px|Attlee i [[Władcy brytyjscy|król]] [[Jerzy VI Windsor|Jerzy VI]] po wyborczym zwycięstwie laburzystów w [[1945]] r.]]
Od razu po wygraniu wyborów Partia Pracy zaczęła wcielać swoje hasła w życie. W [[1946]] r. uchwalono National Health Service Act, który wszedł w życie w [[1948]] r. i który tworzył publiczną służbę zdrowia. Rozpoczęła się również nacjonalizacja takich gałęzi przemysłu jak przemysł węglowy, stalowy, transport, gazownictwo oraz telekomunikacja. Znacjonalizowano również [[Bank Anglii]]. Utworzono także system parków narodowych.

Rząd laburzystowski musiał także stawić czoła narastającym trudnościom ekonomicznym. Nacjonalizacja i rozbudowa systemu ubezpieczeń społecznych były znacznym obciązeniem dla budżetu państwa, nadszarpniętego wydatkami wojennymi, zniszczeniem przemysłu oraz spadkiem wartości eksportu (który w [[1946]] r. spadł do 1/3 wartości w [[1938]] r.). Z tego względu ważnym czynnikiem dla odbudowy kraju stanowiła pomoc [[Stany Zjednoczone|amerykańska]] w ramach [[plan Marshalla|planu Marshalla]].

W polityce zagranicznej gabinet skoncetrował się na czterech sprawach - powojennym urządzeniu Europy, zimnej wojnie, tworzeniem [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] oraz dekolonizacją. Attlee tuż po objęciu urzędu premiera zastąpił Churchilla na konferencji Wielkiej Trójki w [[Poczdam]]ie. W [[1946]] r. rząd brytyjski zawarł traktat handlowy ze Związkiem Radzieckim. Podporządkowanie przez ZSRR Europy Wschodniej sprawiło, że Attlee i jego [[Ministrowie spraw zagranicznych|minister spraw zagranicznych]] [[Ernest Bevin]] rozpoczęli działania na rzecz sojuszu państw zachodnich, który powstał ostatecznie w [[1949]] r. ([[NATO]]).

Za czasów Attlee'ego rozpoczął się proces rozpadu Imperium Brytyjskiego. W [[1947]] r. niepodległość odzyskała "perła Korony Brytyjskiej" - Indie, które zostały podzielone na część hinduską i muzułmańską ([[Pakistan]]). Przyznano również niepodległość [[Cejlon]]owi i [[Birma|Birmie]]. Wiele z nowoutworzonych państw utrzymało silne więzi z dawną metropolią, zostając członkami [[Wspólnota Narodów|Wspólnoty Narodów]]. Wielka Brytania wycofała się również z mandatu palestyńskiego, gdzie rychło wybuchł konflikt izraelsko-arabski. Uniezależnienie się [[Egipt]]u zapoczątkowało wieloletni spór na temat statusu kanału sueskiego.

[[Grafika:Attlee cropped.jpg|thumb|left|Clement Attlee w Poczdamie]]
Wybory parlamentarne [[1950]] r. (Attlee startował w nich z okręgu [[Okręg wyborczy Walthamstow West|Walthamstow West]]) ponownie wygrała Partia Pracy, jednak jej przewaga nad Partią Konserwatywną zmniejszyła się. Przyczyną tego były niepowodzenia gospodarcze oraz w polityce socjalnej, a także odejście z rządu części liderów. W [[1950]] r. Wielka Brytania zaangażowała się w [[Wojna koreańska|wojnę koreańską]]. W [[1951]] r. Kanclerz Skarbu [[Hugh Gaitskell]] zaproponował budżet oszczędności na pokrycie wydatków wojennnych.

Budżet ten wywołał spór w łonie Partii Pracy. W proteście przeciwko jego przyjęciu zrezygnowało dwóch ministrów ([[Aneurin Bevan]] i [[Harold Wilson]]). Kryzys zmusił premiera do zarządzenia przedterminowych wyborów, które odbyły się w październiku [[1951]] r. Mimo iż większość głosów w skali kraju oddana została na laburzystów, dzięki ordynacji większościowej większość w Izbie Gmin uzyskali konserwatyści. Winston Churchill powrócił na stanowisko premiera.

==Ostatnie lata==
[[Grafika:Clement Attlee statue - Limehouse library.jpg|thumb|right|178px|Pomnik Clementa Attlee przed biblioteką w Limehouse, [[Londyn]]]]
Attlee pozostał liderem Opozycji do grudnia [[1955]] r., kiedy to zrezygnował z miejsca w Izbie Gmin. [[16 grudnia]] otrzymał parowskie tytuły hrabiego Attlee i wicehrabiego Prestwood i zasiadłw [[izba Lordów|Izbie Lordów]]. Zmarł w [[1967]] r. na [[zapalenie płuc]].

Po jego śmierci tytuł hrabiowski odziedziczył jego syn, Martin. Prochy byłego premiera pochowano w nawie [[Opactwo Westminsterskie|opactwa westministerskiego]].

==Gabinety Clementa Attlee'ego==
===Pierwszy gabinet, lipiec 1945 - luty 1950===
{{main|pierwszy rząd Clementa Attlee}}
*[[Premierzy Wielkiej Brytanii|premier]], [[ministrowie obrony Wielkiej Brytanii|minister obrony]]: [[Clement Richard Attlee]]
*[[Lord Kanclerz]]: [[William Jowitt, 1. hrabia Jowitt|William Jowitt, 1. wicehrabia Jowitt]]
*[[Lord Przewodniczący Rady]]: [[Herbert Morrison]]
*[[Lord Tajnej Pieczęci]]: [[Arthur Greenwood]]
*[[Kanclerz Skarbu]]: [[Hugh Dalton]]
*[[ministrowie spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii|minister spraw zagranicznych]]: [[Ernest Bevin]]
*[[ministrowie spraw wewnętrznych Wielkiej Brytanii|minister spraw wewnętrznych]]: [[James Chuter Ede]]
*[[ministrowie ds. kolonii|minister ds. kolonii]]: [[George Hall, 1. wicehrabia Hall|George Hall]]
*[[ministrowie ds. dominiów|minister ds. dominiów]]: [[Chistopher Addison, 1. wicehrabia Addison]]
*[[ministrowie ds. Indii|minister ds. Indii i Birmy]]: [[Frederick Pethick-Lawrence, 1. baron Pethick-Lawrence]]
*[[Admiralicja|pierwszy lord Admiralicji]]: [[Albert Alexander, 1. hrabia Alexander of Hillsborough|Albert Alexander]]
*[[ministrowie wojny (Wielka Brytania)|minister wojny]]: [[Jack Lawson]]
*[[ministrowie lotnictwa (Wielka Brytania)|minister lotnictwa]]: [[William Benn, 1. wicehrabia Stansgate]]
*[[ministrowie edukacji Wielkiej Brytanii|minister edukacji]]: [[Ellen Wilkinson]]
*[[ministrowie ds. Szkocji|minister ds. Szkocji]]: [[Joseph Westwood]]
*[[ministrowie rolnictwa Wielkiej Brytanii|minister rolnictwa i rybołówstwa]]: [[Tom Williams]]
*[[ministrowie pracy Wielkiej Brytanii|minister pracy i służby narodowej]]: [[George Isaacs]]
*[[ministrowie zdrowia Wielkiej Brytanii|minister zdrowia]]: [[Aneurin Bevan]]
*[[ministrowie handlu i przemysłu (Wielka Brytania)|przewodniczący Zarządu Handlu]]: [[Stafford Cripps]]
*[[ministrowie mocy Wielkiej Brytanii|minister paliwa i mocy]]: [[Manny Shinwell]]

'''Zmiany'''
*lipiec [[1946]] r. - Arthur Greenwood obejmuje stanowisko [[Paymaster-General]], pozostając jednocześnie na swoim dotychczasowym stanowisku
*październik [[1946]] r. - Jack Lawson i lord Stansgate przestają być członkami gabinetu, Albert Alexander obejmuje stanowisko ministra bez teki, jego następcy na stanowisku pierwszego lorda Admiralicji nie wchodzą w skład gabinetu, [[Arthur Creech Jones]] zastępuje George'a Halla na stanowisku ministra ds. kolonii
*grudzień [[1946]] r. - Albert Alexander zastępuje Attlee'ego na stanowisku ministra obrony
*luty [[1947]] r. - [[George Tomlinson]] zastępuje Ellen Wilikinson na stanowisku ministra edukacji
*marzec [[1947]] r. - Arthur Greenwood przestaje być Paymaster-General, pozostaje Lordem Tajnej Pieczęci, jego następcy na stanowisku Paymastet-General nie wchodzą w skład gabinetu
*kwiecień [[1947]] r. - Greenwood zostaje ministrem bez teki, [[Philip Inman, 1. baron Inman|lord Inman]] zastępuje Greenwooda na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci, [[William Hare, 5. hrabia Listowel|lord Listowel]] zastępuje lorda Pethick-Lawrence'a na stanowisku ministra ds. Indii i Birmy
*lipiec [[1947]] r. - ministerstwo ds. dominiów zostaje przekształcone w ministerstwo ds. Wspólnoty Narodów, lord Addison pozostaje na jego czele
*sierpień [[1947]] r. - ministerstwo ds. Indii i Birmy zostaje przekształcone w ministerstwo ds. Birmy, lord Listowel pozostaje na jego czele
*wrzesień [[1947]] r. - Stafford Cripps obejmuje stanowisko ministra ds. ekonomicznych, [[Harold Wilson]] zastępuje Crippsa na stanowisku przewodniczącego Zarządu Handlu, Arthur Greenwood odchodzi z gabinetu
*październik [[1947]] r. - lord Addison zastępuje lorda Inmana na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci, [[Philip Noel-Baker]] zastępuje Addisona na stanowisku ministra ds. Wspólnoty Narodów, [[Arthur Woodburn]] zastępuje Josepha Westwooda na stanowisku ministra ds. Szkocji, Manny Shinwell opuszcza gabinet
*listopad [[1947]] r. - Stafford Cripps zastępuje Hugh Daltona na stanowisku Kanclerza Skarbu
*styczeń [[1948]] r. - urząd ministra ds. Birmy zostaje zlikwidowany
*maj [[1948]] r. - Hugh Dalton powraca do gabinetu jako [[Kanclerz Księstwa Lancaster]], [[Frank Pakenham, 7. hrabia Longford|lord Pakenham]] zostaje członkiem gabinetu jako [[ministrowie transportu Wielkiej Brytanii|minister lotnictwa cywilnego]]
*lipiec [[1948]] r. - lord Addison zostaje [[Paymaster-General]]
*kwiecień [[1949]] r. - lord Addison przestaje być Paymaster-General, pozostając na swoich pozostałych stanowiskach

===Drugi gabinet, luty 1950 - październik 1951===
{{main|drugi rząd Clementa Attlee}}
*[[Premierzy Wielkiej Brytanii|premier]]: [[Clement Richard Attlee]]
*[[Lord Kanclerz]]: [[William Jowitt, 1. hrabia Jowitt|William Jowitt, 1. wicehrabia Jowitt]]
*[[Lord Przewodniczący Rady]]: [[Herbert Morrison]]
*[[Lord Tajnej Pieczęci]]: [[Christopher Addison, 1. wicehrabia Addison]]
*[[Kanclerz Skarbu]]: [[Stafford Cripps]]
*[[ministrowie spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii|minister spraw zagranicznych]]: [[Ernest Bevin]]
*[[ministrowie spraw wewnętrznych Wielkiej Brytanii|minister spraw wewnętrznych]]: [[James Chuter Ede]]
*[[ministrowie ds. kolonii|minister ds. kolonii]]: [[Jim Griffiths]]
*[[ministrowie ds. Wspólnoty Narodów|minister ds. Wspólnoty Narodów]]: [[Patrick Gordon Walker]]
*[[ministrowie handlu i przemysłu (Wielka Brytania)|przewodniczący Zarządu Handlu]]: [[Harold Wilson]]
*[[Kanclerz Księstwa Lancaster]]: [[Albert Alexander, 1. hrabia Alexander of Hillsborough|Albert Alexander, 1. wicehrabia Alexander of Hillsborough]]
*[[ministrowie edukacji Wielkiej Brytanii|minister edukacji]]: [[George Tomlinson]]
*[[ministrowie ds. Szkocji|minister ds. Szkocji]]: [[Hector McNeil]]
*[[ministrowie rolnictwa Wielkiej Brytanii|minister rolnictwa i rybołówstwa]]: [[Tom Williams]]
*[[ministrowie pracy Wielkiej Brytanii|minister pracy i służby narodowej]]: [[George Isaacs]]
*[[ministrowie zdrowia Wielkiej Brytanii|minister zdrowia]]: [[Aneurin Bevan]]
*[[ministrowie obrony Wielkiej Brytanii|minister obrony]]: [[Manny Shinwell]]
*[[Ministrowie budownictwa i samorządu lokalnego Wielkiej Brytanii|minister budownictwa i samorządu lokalnego]]: [[Hugh Dalton]]

'''Zmiany'''
*październik [[1950]] r. - [[Hugh Gaitskell]] zastępuje Stafforda Crippsa na stanowisku Kanclerza Skarbu
*styczeń [[1951]] r. - Aneurin Bevan zastępuje George'a Isaacsa na stanowisku ministra pracy i służby narodowej, następcy Bevina na stanowisku ministra zdrowia nie wchodzą w skład gabinetu
*marzec [[1951]] r. - Herbert Morrison zastępuje Ernesta Bevina na stanowisku ministra spraw zagranicznych, lord Addison zastępuje Morrisona na stanowisku Lorda Przewodniczącego Rady, Bevin zastępuje Addisona na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci,
*kwiecień [[1951]] r. - [[Richard Stokes]] zastępuje Bevina na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci, [[Alf Robens]] zastępuje Aneurina Bevana na stanowisku ministra pracy i służby narodowej, [[Hartley Shawcross]] zastępuje Harolda Wilsona na stanowisku przewodniczącego Zarządu Handlu

==Linki zewnętrzne==
*[http://www.number-10.gov.uk/output/Page133.asp Clement Attlee na stronach 10 Downing Street]

==Bibliografia==
*Biblioteka Gazety Wyborczej – Historia Powszechna, tom 19 (od II wojny światowej do wojny o niepodległość Wietnamu), str. 407-409 i 429-430, ISBN 978-84-9819-826-3
*Francis Beckett, ''Clem Attlee'', [[1997]]
*Trevor Burridge, ''Clement Attlee: A Political Biography'', [[1985]]
*Kenneth Harris, ''Attlee'', [[1982]]
*[[Roy Jenkins]], ''Mr Attlee'', [[1948]]

{{wikiquote|dopełniacz=z Clementa Attlee}}


{| style="clear:both; background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|green}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse; width:100%; margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing="0"
{| style="clear:both; background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|green}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse; width:100%; margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing="0"
|-
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|''nowa krecja''}}}
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|'''nowa krecja'''}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Hrabia Attlee]]'''}}}<br />{{{lata|[[1955]]-[[1967]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Hrabia Attlee]]'''}}}<br />{{{lata|[[1955]]-[[1967]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Martin Attlee|Martin Attlee, 2. hrabia Attlee]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Martin Attlee, 2. hrabia Attlee]]}}}
|-
|-
|}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|red}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"

|-

| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[George Lansbury]]}}}
{{władca|
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Lider Opozycji (Wielka Brytania)|Lider Opozycji]]'''}}}<br />{{{lata|[[1935]]-[[1940]]}}}
kolor=#000000|
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Hastings Lees-Smith]]}}}
grafika =Flag of the United Kingdom.svg|
|}
rozmiar=50|
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|red}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
poprzednik={{{poprzednik|[[Winston Churchill]]}}}|
|-
lata={{{lata|[[1945]]-[[1951]]}}}|
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|'''nowy urząd'''}}}
funkcja='''[[Premierzy Wielkiej Brytanii|Premier Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii]]'''|
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Wicepremierzy Wielkiej Brytanii|Wicepremier Wielkiej Brytanii]]'''}}}<br />{{{lata|[[1942]]-[[1945]]}}}
następca={{{następca| [[Winston Churchill]] }}}|
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Herbert Morrison]]}}}
}}
|}

{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|red}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
{{wikiquote|dopełniacz=z Clementa Attlee}}
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[Robert Gascoyne-Cecil, 5. markiz Salisbury|Robert Gascoyne-Cecil, wicehrabia Cranborne]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Ministrowie ds. dominiów|Minister ds. dominiów Wielkiej Brytanii]]'''}}}<br />{{{lata|[[1942]]-[[1943]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Robert Gascoyne-Cecil, 5. markiz Salisbury|Robert Gascoyne-Cecil, wicehrabia Cranborne]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|red}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[Arthur Greenwood]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Lider Opozycji (Wielka Brytania)|Lider Opozycji]]'''}}}<br />{{{lata|[[1945]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Winston Churchill]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|red}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[Winston Churchill]]}}}
| width="10%" | [[Grafika:Flag of the United Kingdom.svg||50px]]
| width="20%" | {{{funkcja|'''[[Premierzy Wielkiej Brytanii|Premier Wielkiej Brytanii]]'''}}}<br />{{{lata|[[1945]]-[[1951]]}}}
| width="10%" | [[Grafika:Flag of the United Kingdom.svg||50px]]
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Winston Churchill]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|red}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[Winston Churchill]]}}}
| width="10%" | [[Grafika:Flag of the Secretary of State for Defence.svg|50px]]
| width="20%" | {{{funkcja|'''[[Ministrowie obrony Wielkiej Brytanii|Minister obrony Wielkiej Brytanii]]'''}}}<br />{{{lata|[[1945]]-[[1946]]}}}
| width="10%" | [[Grafika:Flag of the Secretary of State for Defence.svg|50px]]
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Albert Alexander, 1. hrabia Alexander of Hillsborough|Albert Alexander]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|red}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[Winston Churchill]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Lider Opozycji (Wielka Brytania)|Lider Opozycji]]'''}}}<br />{{{lata|[[1951]]-[[1955]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Hugh Gaitskell]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|blue}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[Oswald Mosley]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Kanclerz Księstwa Lancaster]]'''}}}<br />{{{lata|[[1930]]-[[1931]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Arthur Ponsonby, 1. baron Ponsonby of Shulbrede]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|blue}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[Hastings Lees-Smith]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Poczmistrze generalni Wielkiej Brytanii|Poczmistrz generalny Wielkiej Brytanii]]'''}}}<br />{{{lata|[[1931]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[William Ormsby-Gore, 4. baron Harlech|William Ormsby-Gore]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|blue}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[Kingsley Wood]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Lord Tajnej Pieczęci]]'''}}}<br />{{{lata|[[1940]]-[[1942]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Stafford Cripps]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|blue}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[John Anderson, 1. wicehrabia Waverley|John Anderson]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Lord Przewodniczący Rady]]'''}}}<br />{{{lata|[[1943]]-[[1945]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Frederick Marquis, 1. hrabia Woolton|Frederick Marquis, 1. baron Woolton]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|yellow}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[George Lansbury]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Liderzy Brytyjskiej Partii Pracy|Lider Brytyjskiej Partii Pracy]]'''}}}<br />{{{lata|[[1935]]-[[1955]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Hugh Gaitskell]]}}}
|}
{| style="background-color: white; border-style:solid; border-color:{{{kolor|yellow}}}; border-width:2px; vertical-align:top; text-align:center; border-collapse: collapse;width:100%;margin-top:3px;" cellpadding="4" cellspacing"0"
|-
| width="25%" | Poprzednik<br />{{{poprzednik|[[John Robert Clynes]]}}}
| width="40%" | {{{funkcja|'''[[Wiceprzewodniczący Brytyjskiej Partii Pracy]]'''}}}<br />{{{lata|[[1932]]-[[1935]]}}}
| width="25%" | Następca<br />{{{następca|[[Arthur Greenwood]]}}}
|}
{{Premierzy Wielkiej Brytanii}}
{{Premierzy Wielkiej Brytanii}}
{{Pierwszy gabinet Winstona Churchilla}}
{{Pierwszy gabinet Winstona Churchilla}}
Linia 40: Linia 240:
{{Drugi gabinet Clementa Attlee}}
{{Drugi gabinet Clementa Attlee}}


[[Kategoria:Premierzy Wielkiej Brytanii|Attlee, Clement]]
{{DEFAULTSORT:Attlee, Clement Richard}}

[[Kategoria:Kawalerowie Orderu Podwiązki|Attlee, Clement]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1883|Attlee, Clement]]
[[Kategoria:Premierzy Wielkiej Brytanii]]
[[Kategoria:Zmarli w 1967|Attlee, Clement]]
[[Kategoria:Ministrowie obrony Wielkiej Brytanii]]
[[Kategoria:Kawalerowie Orderu Podwiązki]]
[[Kategoria:Kawalerowie Orderu Kawalerów Honorowych]]
[[Kategoria:Arystokracja brytyjska]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1922-1923]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1923-1924]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1924-1929]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1929-1931]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1931-1935]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1935-1945]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1945-1950]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1950-1951]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1951-1955]]
[[Kategoria:Brytyjscy parlamentarzyści 1955-1959]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1883]]
[[Kategoria:Zmarli w 1967]]


[[bn:ক্লিমেন্ট এট্‌লি]]
[[bn:ক্লিমেন্ট এট্‌লি]]

Wersja z 14:30, 8 maj 2008

Sir Winston Leonard Spencer Churchill
Ilustracja
Data urodzenia

3 stycznia 1883

Data śmierci

8 października 1967

Premier Wielkiej Brytanii
Okres

od 27 lipca 1945
do 26 października 1951

Przynależność polityczna

Partia Pracy

Poprzednik

Winston Churchill

Następca

Winston Churchill

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Clement Richard Attlee, 1. hrabia Attlee KG, CH (ur. 3 stycznia 1883 w Londynie, zm. 8 października 1967 tamże) - polityk brytyjski, który był premierem Wielkiej Brytanii w latach 1945-1951.

Od 1922 r. był deputowanym Partii Pracy, a od 1935 aż do 1955 r., kiedy przeszedł na polityczną emeryturę, jej przywódcą. W latach 1940-1945 był członkiem gabinetu wojennego Winstona Churchilla.

Reprezentował Wielką Brytanię na Konferencji Wielkiej Trójki w Poczdamie w 1945 r.

Za jego rządów rozpoczęła się nacjonalizacja niektórych gałęzi przemysłu oraz Banku Anglii i wprowadzono powszechną opiekę medyczną. Uważa się go za jednego z współtwórców NATO.

Churchill w ten sposób wyraził się o Clemencie Attlee: a modest little man with a lot to be modest about (skromny człowieczek, z wieloma rzeczami, co do których musi zachować skromność).

Wczesne lata życia i początki kariery politycznej

Urodził się jako siódmy z ośmiorga dzieci Henryego Attlee, prawnika, i Ellen Watson. Wykształcenie odebrał w Northaw School w Haileybury oraz w University College na Uniwersytecie Oksfordzkim, gdzie w 1904 r. ukończył historię nowożytną. Następnie studiował prawo i w 1906 r. rozpoczął praktykę w korporacji. W latach 1907-1910 pracował jako manager w Haileybury House. W 1908 r. wstąpił do Niezależnej Partii Pracy. W 1913 r. został wykładowcą w London School of Economics.

Podczas I wojny światowej służył w pułku South Lancashire. Walczył na półwyspie Gallipoli oraz w Mezopotamii. Został ranny podczas bitwy pod El Hanna. Po rekonwalescencji w Anglii został w 1918 r. wysłany do Francji, gdzie spędził ostatnie miesiące wojny. Wojnę zakończył w stopniu majora. Po wojnie powrócił do pracy w London School of Economics, gdzie wykładał do 1923 r.

10 stycznia 1922 r. w Christ Church w Hampstead poślubił Violet Millar (20 listopada 1895 - 7 czerwca 1964), córkę Henryego Edwarda Millara. Clement i Violet mieli razem syna i trzy córki:

W 1919 r. Attlee został burmistrzem okręgu miejskiego Stepney. W 1922 r. został wybrany do Izby Gmin jako reprezentant okręgu Limehouse. Od razu został parlamentarnym prywatnym sekretarzem lidera Partii Pray, Ramsaya MacDonalda. Kiedy Partia Pracy objęła na krótko rządy w 1924 r. Attlee został podsekretarzem stanu w ministerstwie wojny. W 1926 r. poparł strajk generalny. W 1927 r. został członkiem międzypartyjnej komisji Simona, który badała możliwość nadania autonomii Indiom.

Do rządu Attlee powrócił w 1930 r., kiedy to został Kanclerzem Księstwa Lancaster w drugim gabinecie MacDonalda. W 1931 r. został poczmistrzem generalnym. Kiedy MacDonald zawarł koalicję z Partią Konserwatywną i Partią Liberalną], Attlee znalazł się wśród tych deputowanych, którzy sprzeciwili się tej koalicji, opuścili rząd i przeszli do opozycji.

Lider Opozycji i wicepremier

Attlee, jako Lord Tajnej Pieczęci, odwiedzający fabrykę amunicji w 1941 r.

Ponieważ w wyborach 1931 r. większość partyjnych liderów poniosła porażki w swoich okręgach, na czele opozycyjnej Partii Pracy stanęli nowi ludzie. Liderem został George Lansbury, a Attlee objał stanowisko wiceprzewodniczącego. Podobnie jak większość ówczesnych laburzystów Attlee sprzeciwiał się dozbrojeniu armii, jednak po dojściu Hitlera do władzy w 1933 r. stał się krytykiem rządowej polityki appeasementu.

W 1935 r. ze stanowiska lidera partii zrezygnował pacyfista Lansbury. Parlamentarna Partia Pracy wybrała Attlee'ego jako tymczasowego lidera. Właściwe wybory odbyły się po wyborach parlamentarnych 1935 r. Attlee pokonał w nich Herberta Morrisona i Arthura Greenwooda i został nowym liderem Partii Pracy oraz liderem Opozycji. W 1937 r. odwiedził w Hiszpanii brytyjski batalion walczący w Brygadach Międzynarodowych.

Attlee pozostał w opozycji po wybuchu II wojny światowej w 1939 r. Kiedy jednak premierem został w 1940 r. został Winston Churchill, Attlee i Partia Pracy weszli w skład rządu wojennego. Attlee otrzymał stanowisko Lorda Tajnej Pieczęci. W gabinecie wojennym piastował również funkcje wicepremiera (w latach 1942-1945), ministra ds. dominiów (w latach 1942-1943) i Lorda Przewodniczącego Rady (w latach 1943-1945).

Po zakończeniu wojny Partia Pracy wystąpiła z rządu wojennego. W kampanii wyborczej konsewatyści skupili się na ukazywaniu zagrożenia dla pokoju ze strony ZSRR, co sprawiło, że wyborcy uznali, że konserwatyści nie interesują się problemami wewnętrznymi kraju. Partia Pracy poszła do wyborów pod hasłami odbudowy gospodarki poprzez nacjonalizację przemysłu o największym znaczeniu dla państwa oraz rozbudowę systemu ubezpieczeń społecznych. Wybory w lipcu 1945 r. zakończyły się lawinowym zwycięstwem laburzystów. 27 lipca Attlee zastąpił Churchilla na stanowisku premiera.

Na czele rządu Jego Królewskiej Mości

Attlee i król Jerzy VI po wyborczym zwycięstwie laburzystów w 1945 r.

Od razu po wygraniu wyborów Partia Pracy zaczęła wcielać swoje hasła w życie. W 1946 r. uchwalono National Health Service Act, który wszedł w życie w 1948 r. i który tworzył publiczną służbę zdrowia. Rozpoczęła się również nacjonalizacja takich gałęzi przemysłu jak przemysł węglowy, stalowy, transport, gazownictwo oraz telekomunikacja. Znacjonalizowano również Bank Anglii. Utworzono także system parków narodowych.

Rząd laburzystowski musiał także stawić czoła narastającym trudnościom ekonomicznym. Nacjonalizacja i rozbudowa systemu ubezpieczeń społecznych były znacznym obciązeniem dla budżetu państwa, nadszarpniętego wydatkami wojennymi, zniszczeniem przemysłu oraz spadkiem wartości eksportu (który w 1946 r. spadł do 1/3 wartości w 1938 r.). Z tego względu ważnym czynnikiem dla odbudowy kraju stanowiła pomoc amerykańska w ramach planu Marshalla.

W polityce zagranicznej gabinet skoncetrował się na czterech sprawach - powojennym urządzeniu Europy, zimnej wojnie, tworzeniem ONZ oraz dekolonizacją. Attlee tuż po objęciu urzędu premiera zastąpił Churchilla na konferencji Wielkiej Trójki w Poczdamie. W 1946 r. rząd brytyjski zawarł traktat handlowy ze Związkiem Radzieckim. Podporządkowanie przez ZSRR Europy Wschodniej sprawiło, że Attlee i jego minister spraw zagranicznych Ernest Bevin rozpoczęli działania na rzecz sojuszu państw zachodnich, który powstał ostatecznie w 1949 r. (NATO).

Za czasów Attlee'ego rozpoczął się proces rozpadu Imperium Brytyjskiego. W 1947 r. niepodległość odzyskała "perła Korony Brytyjskiej" - Indie, które zostały podzielone na część hinduską i muzułmańską (Pakistan). Przyznano również niepodległość Cejlonowi i Birmie. Wiele z nowoutworzonych państw utrzymało silne więzi z dawną metropolią, zostając członkami Wspólnoty Narodów. Wielka Brytania wycofała się również z mandatu palestyńskiego, gdzie rychło wybuchł konflikt izraelsko-arabski. Uniezależnienie się Egiptu zapoczątkowało wieloletni spór na temat statusu kanału sueskiego.

Clement Attlee w Poczdamie

Wybory parlamentarne 1950 r. (Attlee startował w nich z okręgu Walthamstow West) ponownie wygrała Partia Pracy, jednak jej przewaga nad Partią Konserwatywną zmniejszyła się. Przyczyną tego były niepowodzenia gospodarcze oraz w polityce socjalnej, a także odejście z rządu części liderów. W 1950 r. Wielka Brytania zaangażowała się w wojnę koreańską. W 1951 r. Kanclerz Skarbu Hugh Gaitskell zaproponował budżet oszczędności na pokrycie wydatków wojennnych.

Budżet ten wywołał spór w łonie Partii Pracy. W proteście przeciwko jego przyjęciu zrezygnowało dwóch ministrów (Aneurin Bevan i Harold Wilson). Kryzys zmusił premiera do zarządzenia przedterminowych wyborów, które odbyły się w październiku 1951 r. Mimo iż większość głosów w skali kraju oddana została na laburzystów, dzięki ordynacji większościowej większość w Izbie Gmin uzyskali konserwatyści. Winston Churchill powrócił na stanowisko premiera.

Ostatnie lata

Pomnik Clementa Attlee przed biblioteką w Limehouse, Londyn

Attlee pozostał liderem Opozycji do grudnia 1955 r., kiedy to zrezygnował z miejsca w Izbie Gmin. 16 grudnia otrzymał parowskie tytuły hrabiego Attlee i wicehrabiego Prestwood i zasiadłw Izbie Lordów. Zmarł w 1967 r. na zapalenie płuc.

Po jego śmierci tytuł hrabiowski odziedziczył jego syn, Martin. Prochy byłego premiera pochowano w nawie opactwa westministerskiego.

Gabinety Clementa Attlee'ego

Pierwszy gabinet, lipiec 1945 - luty 1950

 Osobny artykuł: pierwszy rząd Clementa Attlee.

Zmiany

  • lipiec 1946 r. - Arthur Greenwood obejmuje stanowisko Paymaster-General, pozostając jednocześnie na swoim dotychczasowym stanowisku
  • październik 1946 r. - Jack Lawson i lord Stansgate przestają być członkami gabinetu, Albert Alexander obejmuje stanowisko ministra bez teki, jego następcy na stanowisku pierwszego lorda Admiralicji nie wchodzą w skład gabinetu, Arthur Creech Jones zastępuje George'a Halla na stanowisku ministra ds. kolonii
  • grudzień 1946 r. - Albert Alexander zastępuje Attlee'ego na stanowisku ministra obrony
  • luty 1947 r. - George Tomlinson zastępuje Ellen Wilikinson na stanowisku ministra edukacji
  • marzec 1947 r. - Arthur Greenwood przestaje być Paymaster-General, pozostaje Lordem Tajnej Pieczęci, jego następcy na stanowisku Paymastet-General nie wchodzą w skład gabinetu
  • kwiecień 1947 r. - Greenwood zostaje ministrem bez teki, lord Inman zastępuje Greenwooda na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci, lord Listowel zastępuje lorda Pethick-Lawrence'a na stanowisku ministra ds. Indii i Birmy
  • lipiec 1947 r. - ministerstwo ds. dominiów zostaje przekształcone w ministerstwo ds. Wspólnoty Narodów, lord Addison pozostaje na jego czele
  • sierpień 1947 r. - ministerstwo ds. Indii i Birmy zostaje przekształcone w ministerstwo ds. Birmy, lord Listowel pozostaje na jego czele
  • wrzesień 1947 r. - Stafford Cripps obejmuje stanowisko ministra ds. ekonomicznych, Harold Wilson zastępuje Crippsa na stanowisku przewodniczącego Zarządu Handlu, Arthur Greenwood odchodzi z gabinetu
  • październik 1947 r. - lord Addison zastępuje lorda Inmana na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci, Philip Noel-Baker zastępuje Addisona na stanowisku ministra ds. Wspólnoty Narodów, Arthur Woodburn zastępuje Josepha Westwooda na stanowisku ministra ds. Szkocji, Manny Shinwell opuszcza gabinet
  • listopad 1947 r. - Stafford Cripps zastępuje Hugh Daltona na stanowisku Kanclerza Skarbu
  • styczeń 1948 r. - urząd ministra ds. Birmy zostaje zlikwidowany
  • maj 1948 r. - Hugh Dalton powraca do gabinetu jako Kanclerz Księstwa Lancaster, lord Pakenham zostaje członkiem gabinetu jako minister lotnictwa cywilnego
  • lipiec 1948 r. - lord Addison zostaje Paymaster-General
  • kwiecień 1949 r. - lord Addison przestaje być Paymaster-General, pozostając na swoich pozostałych stanowiskach

Drugi gabinet, luty 1950 - październik 1951

 Osobny artykuł: drugi rząd Clementa Attlee.

Zmiany

  • październik 1950 r. - Hugh Gaitskell zastępuje Stafforda Crippsa na stanowisku Kanclerza Skarbu
  • styczeń 1951 r. - Aneurin Bevan zastępuje George'a Isaacsa na stanowisku ministra pracy i służby narodowej, następcy Bevina na stanowisku ministra zdrowia nie wchodzą w skład gabinetu
  • marzec 1951 r. - Herbert Morrison zastępuje Ernesta Bevina na stanowisku ministra spraw zagranicznych, lord Addison zastępuje Morrisona na stanowisku Lorda Przewodniczącego Rady, Bevin zastępuje Addisona na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci,
  • kwiecień 1951 r. - Richard Stokes zastępuje Bevina na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci, Alf Robens zastępuje Aneurina Bevana na stanowisku ministra pracy i służby narodowej, Hartley Shawcross zastępuje Harolda Wilsona na stanowisku przewodniczącego Zarządu Handlu

Linki zewnętrzne

Bibliografia

  • Biblioteka Gazety Wyborczej – Historia Powszechna, tom 19 (od II wojny światowej do wojny o niepodległość Wietnamu), str. 407-409 i 429-430, ISBN 978-84-9819-826-3
  • Francis Beckett, Clem Attlee, 1997
  • Trevor Burridge, Clement Attlee: A Political Biography, 1985
  • Kenneth Harris, Attlee, 1982
  • Roy Jenkins, Mr Attlee, 1948


Poprzednik
nowa krecja 		Hrabia Attlee
1955-1967 		Następca
Martin Attlee, 2. hrabia Attlee
Poprzednik
George Lansbury 		Lider Opozycji
1935-1940 		Następca
Hastings Lees-Smith
Poprzednik
nowy urząd 		Wicepremier Wielkiej Brytanii
1942-1945 		Następca
Herbert Morrison
Poprzednik
Robert Gascoyne-Cecil, wicehrabia Cranborne 		Minister ds. dominiów Wielkiej Brytanii
1942-1943 		Następca
Robert Gascoyne-Cecil, wicehrabia Cranborne
Poprzednik
Arthur Greenwood 		Lider Opozycji
1945 		Następca
Winston Churchill
Poprzednik
Winston Churchill 		[[Grafika:Flag of the United Kingdom.svg 50px]] Premier Wielkiej Brytanii
1945-1951 		[[Grafika:Flag of the United Kingdom.svg 50px]] Następca
Winston Churchill
Poprzednik
Winston Churchill 		Minister obrony Wielkiej Brytanii
1945-1946 		Następca
Albert Alexander
Poprzednik
Winston Churchill 		Lider Opozycji
1951-1955 		Następca
Hugh Gaitskell
Poprzednik
Oswald Mosley 		Kanclerz Księstwa Lancaster
1930-1931 		Następca
Arthur Ponsonby, 1. baron Ponsonby of Shulbrede
Poprzednik
Hastings Lees-Smith 		Poczmistrz generalny Wielkiej Brytanii
1931 		Następca
William Ormsby-Gore
Poprzednik
Kingsley Wood 		Lord Tajnej Pieczęci
1940-1942 		Następca
Stafford Cripps
Poprzednik
John Anderson 		Lord Przewodniczący Rady
1943-1945 		Następca
Frederick Marquis, 1. baron Woolton
Poprzednik
George Lansbury 		Lider Brytyjskiej Partii Pracy
1935-1955 		Następca
Hugh Gaitskell
Poprzednik
John Robert Clynes 		Wiceprzewodniczący Brytyjskiej Partii Pracy
1932-1935 		Następca
Arthur Greenwood
Premierzy Wielkiej Brytanii
Królestwo Wielkiej Brytanii
(1707–1800)
Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii i Irlandii
(1801–1922)
Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
(od 1922)

Herb Wielkiej Brytanii

Pierwszy gabinet Winstona Churchilla (1940–1945)
W dniu powstania
Późniejsi członkowie gabinetu

Szablon:Pierwszy gabinet Clementa Attlee Szablon:Drugi gabinet Clementa Attlee

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Clement_Attlee&oldid=12440632”