ਤਾਲਿਬਾਨ

ਤਾਲਿਬਾਨ(ਪਸ਼ਤੋ: طالبان‎ ਵਿਦਿਆਰਥੀ) ਜਾਂ ਤਾਲੇਬਾਨ, ਇੱਕ ਸੁੰਨੀ ਇਸਲਾਮੀ ਮੂਲਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1994 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।

ਨਾਮ

ਪਸ਼ਤੋ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ(طالبان) ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਗਿਆਨਾਰਥੀ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਲੇਬਾਨ ਸ਼ਬਦ ਅਰਬੀ ਤਾਲਿਬ ਦਾ ਬਹੁਵਚਨ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਅਰਬੀ ਬਹੁਵਚਨ ਹੋਵੇਗਾ ਤੁਲਾਬ, ਪਰ ਹਿੰਦ-ਈਰਾਨੀ ਬਹੁਵਚਨ ਜੋ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਤਾਲਿਬਾਨ। ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਵਚਨ (ਤਾਲਿਬ) ਅਤੇ ਬਹੁਵਚਨ ਦੋਨਾਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮਦਰਸੋਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਮਿਲਦੀ ਸੀ। ਤਾਲੇਬਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ - ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਸਉਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮਾਰਾਤ।

1996 ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਖੇਤਰਾਂ ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। 2001 ਦੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਲੁਪਤਪ੍ਰਾਏ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਉੱਤੇ 2004 ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੱਖਣ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵਧਾਈਆਂ ਹਨ। ਫਰਵਰੀ 2009 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਸਰਹਦ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸਵਾਤ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਤਹਿਤ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਬਦਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਅਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਮਿਲੇਗੀ।