Flimmerdyr
| Flimmerdyr | |
| |
| Systematikk | |
| Rike: | Det gule riket Chromista |
| Underrike: | Harosa |
| Infrarike: | Halvaria |
| Rekkje: | Flimmerdyr Ciliophora Doflein, 1901 |
Infusjonsdyr, flimmerdyr eller ciliatar er ei biologisk rekkje av eincella organismar som lever nesten overalt der det finst vatn. Dei er kjenneteikna av at dei har to ulike slags cellekjernar og er kledd med flimmerhår, anten heile livet eller, hjå klassen Suctoria, berre i ungdomsstadia.[1] Organismane kan bruka flimmerhåra til å symja, kravla, føla, ta inn mat og halda seg fast.
Skildring
[endre | endre wikiteksten]
Dei fleste typar flimmerdyr er frittsymjande og tilnærma kule- eller eggforma. Nokre artar er avflata og nokre er fastsitjande.
Flimmerdyra skil seg frå mange andre eincella organismar gjennom å ha spesialiserte celleorgan, organeller, som har bestemt plass i kroppen slik at ein tydeleg kan skilja mellom over- og undersida til ein organisme. Dei har eit seigt protoplasmalag ytst, ektoplasma, med hud (pellicula), og meir tyntflytande entoplasma inni.
I entoplasmaet finst pigmentkorn, krystallar og nærings- og pulsereade vakuolar (blærer). Dei har to ulike cellekjerner: Storkjernen, macronucleus, som regulerer rørsle og stoffskifte, og like ved ein småkjerne, micronucleus, som regulerer kjønnsprosessen. Denne mindre kjernen ligg ofte i ei innbukting av den store.
Flimmerdyra tek opp næring gjennom cellemunnen, som ofte ligg i botnen av ei flimmerhårkledd grop eller fure (munnfelt) på framkroppen. Munnen fortset i eit traktforma svelg inn i entoplasmaet. Ufordøyde næringsrestar blir utstøytte av kroppen gjennom celleanus.
Det finst over 8000 artar flimmerdyr. Dei er delte i fire klassar: Holotricha, Peritricha, Suctoria og Spirotricha.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ «infusjonsdyr» i Store norske leksikon, snl.no.
- Artstre: Flimmerdyr (Ciliophora) ved miljolare.no
- Delar av denne artikkelen bygger på «Ciliate» frå Wikipedia på engelsk, den 3. juli 2011.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- (no) flimmerdyr hos Artsdatabanken
- (en) flimmerdyr – oversikt og omtale av artane i WORMS-databasen
- (en) flimmerdyr i Encyclopedia of Life
- (en) flimmerdyr i Global Biodiversity Information Facility
- (sv) flimmerdyr hos Dyntaxa
- (en) flimmerdyr hos Fossilworks
- (en) flimmerdyr hos ITIS
- (en) flimmerdyr hos NCBI
- (en) Kategori:Ciliophora – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Ciliata – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- Ciliophora – detaljert informasjon på Wikispecies
