Systema numericum decimale

Numeri Hindici in templo Gualiore anno 876 scripti

Systema numericum decimale est systema numericum in radicem (vel basin) decem fundatum. Decem est radix a recentibus cultibus humanis usitatissima. Notatio huius systematis notatio decimalis nominatur. Illud nomen saepe significat notationem positionalem in radice decem fundatam ut systema numericum Hindicum-Arabicum, sed notationes nonpositionales quoque significare potest ut notationes Romanam aut Sericam, quae in eadem radice decem fundatae sunt.

Notatio decimalis

Notatio decimalis est aliqua scriptio numerorum systematis numerici decimalis, exempli gratia numeri Romani, numeri Brahmi, numeri Sinae, et numeri Hindici-Arabici, qui a locutoribus multarum linguarum Europaearum usitatissimi sunt. Systema numerorum Romanorum symbolis pro potentiis decimalibus (1, 10, 100, 1000) et symbolis secundariis pro dimidio harum potentiarum (5, 50, 500) utitur. Systema numerorum Brahmi symbolis pro numeris 1–9, pro deciens his numeris (10–90), et pro centum et mille utitur. Systema numerorum Sinarum symbolis pro numeris 1–9, et quattuordecim aliis symbolis pro potentiis altioribus decimalibus utitur, quae in usu recenti pertinent ad 10⁴⁴.

Cum autem homines, qui numeris Hindicis-Arabicis utuntur, de notatione decimali loquuntur, saepe non solum numeris integris numerandum in mente habent, sed etiam fractiones systemate positionali scribendas includunt. Systemata positionalia decimalia zerum continent, et symbolis, quae digiti nominantur, pro numeris a zero usque ad novem (0,1,2,3,4,5,6,7,8,9) utuntur, ut quemcumque numerum repraesentarent sive magnum sive parvum. Notatio saepe separatorem decimalem continet, qui inceptum partis fractionalis numeri significat, et symbola ut signum plus ("+" - pro numeris positivis) et signum minus ("−" pro numeris negativis) ante singulos numeros ponenda continet.