Metaboledh
Metaboledh yw an dasoberyansow kymyk a wra synsi agan bewnans. Y hwer y'n gogellow a organedhow byw.
Dasoberyansow katalysys gans ensayms a wra gasa organedhow dhe devi, lieshe, mentena aga strethurow ha gorthebi aga kerghynnedh. An ger 'metaboledh' a yll styrya ynwedh goans ha treusporth a substansow yntra gogellow dyffrans.
Herwydh usadow, metaboledh yw rynnys yn dew klass. Kataboledh a wra terri mater organek ha trevasa nerth dre anellans gogellek. Anaboledh a us nerth dhe dhrehevel molekoulow kepar ha protenow ha trenkennow genynnek.
An dasoberyansow kymyk a vetaboledh yw restrys dhe trulerhow metabolek, po troweythyow, kepar ha'n troweyth Krebs. Unn kymygen yw treylys dhe gymygen aral dre gevres a gammow gans kevres a ensayms.
An kevreyth metabolek a organedh a wra ervira py par substans yw leun a vegyans ha py par yw gwenynek. Rag ensampel, neb prokaryotes a us hidrojen loskvennek avel substans a vag, mes an ethen ma yw gwenynek dhe enevales. Tooth metaboledh, kevradh metabolek, a wra awedhya pygemmys boos yw res dhe organedh ha fatel wra kavos an boos ma.
Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.
 |
Erthygel kott yw hemma. Ty a yll agan gweres y wellhe! Mar kodhes moy a-dro dhe'n desten ma, klyck chanjya ha dalleth skrifa! |
|
Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma. |