შინაარსზე გადასვლა

კამილო ხოსე სელა

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
კამილო ხოსე სელა
ესპ. Camilo José Cela
დაბადების თარიღი 11 მაისი, 1916(1916-05-11)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11]
დაბადების ადგილი Iria Flavia[12]
გარდაცვალების თარიღი 17 იანვარი, 2002(2002-01-17)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [11] (85 წლის)
გარდაცვალების ადგილი მადრიდი
დასაფლავებულია Adina Cemetery[4]
საქმიანობა მწერალი[11] [13] , პოეტი, რომანისტი, პოლიტიკოსი, ჟურნალისტი, ესეისტი, უნივერსიტეტის პროფესორი და კინომსახიობი
ენა ესპანური ენა
მოქალაქეობა  ესპანეთი
ალმა-მატერი Centro Universitario Villanueva
ჟანრი პოეზია
Magnum opus პასკუალ დუარტეს ოჯახი, სკა, Journey to the Alcarria, Del Miño al Bidasoa და Pabellón de reposo
ჯილდოები ნობელის პრემია ლიტერატურაში[14] [15] , მიგელ დე სერვანტესის პრემია, ისაბელ კათოლიკეს ორდენის დიდი ჯვარი, ასტურიის პრინცის ლიტერატურული პრემია, სანტ-ჟორდის ჯვარი[16] , კასტელაოს მედალი, სან-მარკოსის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, მადრიდის კომპლუტენსეს უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, Grand Cross of the Order of the Sun of Peru‎, Grand Cross of the Military Order of Saint James of the Sword[17] [18] , სანტიაგო-დე-კომპოსტელას უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი[19] , კარლოს III-ის ორდენის დიდი ჯვარი, honorary doctorate of the University of the Balearic Islands, თელ-ავივის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, იერუსალიმის ებრაული უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, honorary doctor of the University of Miami[20] , პლანეტის პრემია[21] [13] , National Novel Prize[22] და Grand Cross of the Aeronautical Merit (Spain) - White Decoration
მეუღლე María del Rosario Conde Picavea და Marina Concepción Castaño López
შვილ(ებ)ი კამილო ხოსე სელა კონდე
გავლენა მოახდინეს

კამილო ხოსე სელა (დ. 11 მაისი, 1916 ქ. პადრონი — გ. 17 იანვარი, 2002) — ესპანელი რომანისტი, პოეტი და ესეისტი, ესპანეთის სამეფო აკადემიის წევრი, სერვანტესის პრემიის ლაურეატი. მიიჩნევა თანამედროვე ესპანური ლიტერატურის კლასიკოსად. 1989 წელს მიენიჭა ნობელის პრემია ლიტერატურაში „მისი მდიდარი და ძლიერი პროზისთვის, რომელიც ფარული თანაგრძნობით წარმოაჩენს ადამიანის დაუცველობას“.[23]

ქართულ ენაზე თარგმნილია მისი რომანი „პასკუალ დუარტეს ოჯახი“[24] და მოთხრობა „არტისტების კაფე“.[25]

ბიოგრაფია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კამილო ხოსე სელა 1916 წლის 11 მაისს ქალაქ პადრონში, ლა-კორუნიის პროვინციაში დაიბადა. მამამისი, კამილო სელა ფერნანდესი გალისიელი იყო. იგი საბაჟოზე მსახურობდა, თავისუფალ დროს კი წერდა. სელას დედას, კამილა ტრულოკას ინგლისური და იტალიური წარმოშობა ჰქონდა. მათი ოჯახი 1921 წლიდან ვიგოში ცხოვრობდა, 1925 წლიდან კი მადრიდში გადავიდა.

სკოლის დამთავრების შემდეგ სელა მადრიდის უნივერსიტეტში ჩაირიცხა, სადაც მედიცინას, ჰუმანიტარულ მეცნიერებებსა და სამართალს ეუფლებოდა.

1931 წელს სელას ტუბერკულოზის დიაგნოზი დაუსვეს. სანატორიუმში მკურნალობისას იგი მუშაობდა რომანზე „Pabellón de repos“.[26]

1935 წელს სელამ არგენტინულ ჟურნალში ავტობიოგრაფიული ჩანაწერი და რამდენიმე ლექსი გამოაქვეყნა.

სელამ 1936 წელს დაწერა ლექსების პირველი კრებული, რომელიც 1945 წელს გამოიცა.

1936 წელს ესპანეთის სამოქალაქო ომი დაიწყო. სელას პოლიტიკური შეხედულებები კონსერვატიული იყო. იგი არმიაში ჩაირიცხა. მალევე, სამხედრო სამსახურის შესრულებისას სელა დაიჭრა და ქალაქ ლოგრონოში მკურნალობდა.

მოღვაწეობა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კამილო ხოსე სელა (მარჯვნივ) 1988 წელს

სელამ პირველი რომანი „პასკუალ დუარტეს ოჯახი“, რომელმაც დიდი პოპულარობა მოუტანა, 1942 წელს არგენტინაში გამოაქვეყნა. ესპანეთში რომანი 1946 წელს გამოქვეყნდა, რადგან თავდაპირველად ესპანურმა ცენზურამ იგი ძალადობის სცენების გამო აკრძალა.[27] „პასკუალ დუარტეს ოჯახი“ ალეგორიულად ასახავს ესპანეთის ომის შემდგომ მდგომარეობას და ყველაზე პოპულარული ესპანური რომანია დონ კიხოტის შემდეგ.

1943 წელს ხოსე ესპანეთის ცენზორი გახდა,[28] რაც ირონიულია, რადგან მისი ნამუშევრები ესპანური ცენზურის მიერ იკრძალებოდა. მათ შორისაა რომანი „La colmena“, რომელიც 1951 წელს ბუენოს-აირესში გამოქვეყნდა. რომანი ფრაგმენტული ქრონოლოგიური ხაზითა და პერსონაჟთა სიმრავლით გამოირჩევა;[29] მასში იგრძნობა ესპანელი რეალისტი მწერლების, მათ შორის მიგელ დე სერვანტესისა და ბენიტო პერეს გალდოსის, ასევე თანამედროვე ინგლისური და ფრანგულენოვანი ლიტერატურის წარმომადგენლების, მათ შორის ჯეიმზ ჯოისისა და ჟან-პოლ სარტრის გავლენა. რომანს სარკასტული, ხშირად გროტესკული რეალიზმი ახასიათებს.

ასევე სელას ცნობილი რომანებია „San Camilo, 1936“, “Cristo versus Arizona“ და გალისიური ტრილოგია: „Mazurca para dos muertos“ (მაზურკა ორი მკვდარი ადამიანისთვის), „La cruz de San Andrés“ (წმ.ანდრიას ჯვარი), „Madera de boj“ (ბოქლომი).[29]

სელა მეგობრობდა ერნესტ ჰემინგუეისთან.[27] ამ უკანასკნელს მან „ესპანური ამბები. უსინათლოები და სულელები“ მიუძღვნა.

85 წლის მწერალი გულის შეტევის შედეგად 2002 წლის 17 იანვარს გარდაიცვალა მადრიდში.[27]

ჯილდოები და აღიარება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1967 წლის 26 მაისს სელა ესპანეთის სამეფო აკადემიის წევრი გახდა. 1987 წელს მას ასტურიის პრინცესას პრემია გადაეცა. 1989 წელს გახდა ნობელის პრემიის ლაურეატი ლიტერატურაში „მისი მდიდარი და ძლიერი პროზისთვის, რომელიც ფარული თანაგრძნობით წარმოაჩენს ადამიანის დაუცველობას“.[23] 1994 წელს ესპანური ლიტერატურული პრემია, პლანეტა მიენიჭა[30], ხოლო 1995 წელს მიგელ დე სერვანტესის პრემია გადაეცა.

1996 წელს ესპანეთის მეფე ხუან კარლოს I-მა სელას მარკიზის ტიტული უბოძა.

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ 1.0 1.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118667629 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  2. ↑ 2.0 2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  3. ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Find a Grave — 1996.
  5. ↑ 5.0 5.1 Babelio — 2007.
  6. ↑ 6.0 6.1 Discogs — 2000.
  7. ↑ 7.0 7.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  8. ↑ 8.0 8.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  9. ↑ 9.0 9.1 Diccionario biográfico español — Real Academia de la Historia, 2011.
  10. ↑ Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 The Fine Art Archive — 2003.
  12. ↑ Села Камило Хосе // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  13. ↑ 13.0 13.1 Premio Planeta Ganadores
  14. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1989/
  15. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  16. ↑ http://dogc.gencat.cat/ca/pdogc_canals_interns/pdogc_resultats_fitxa/?action=fitxa&documentId=36189
  17. ↑ http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=154&list=1
  18. ↑ http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=154
  19. ↑ http://www.usc.es/es/info_xeral/honoris/
  20. ↑ https://commencement.miami.edu/about-us/archives/honorary-degree-recipients/index.html
  21. ↑ https://www.premioplaneta.es/historia/ganadores.html
  22. ↑ https://www.culturaydeporte.gob.es/cultura/libro/premios/listado-de-premios/premios-nacionales/literatura-narrativa/ultima-convocatoria.html
  23. ↑ 23.0 23.1 nobel prize in literature 1989.
  24. ↑ პასკუალე დუარტეს ოჯახი — გამომცემლობა ინტელექტი.
  25. ↑ არტისტების კაფე — მსოფლიოს რჩეული მოთხრობები.
  26. ↑ Eaude, Michael. (2002-01-18) Obituary: Camilo José Cela. ციტირების თარიღი: 2016-07-13
  27. ↑ 27.0 27.1 27.2 BBC obituary
  28. ↑ El censor censurado; cien añ0s de Camilo José Cela
  29. ↑ 29.0 29.1 Camilo José Cela - Britannica.
  30. ↑ Camilo José Cela. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-10-06. ციტირების თარიღი: 2020-06-26.
ხ • გ • რ
ნობელის პრემიის ლაურეატები ლიტერატურაში
1901–1925

სიული პრიუდომი (1901) • თეოდორ მომზენი (1902) • ბიორნსტიერნე ბიორნსონი (1903) • ფრედერიკ მისტრალი / ხოსე ეჩეგარაი (1904) • ჰენრიკ სენკევიჩი (1905) • ჯოზუე კარდუჩი (1906) • რადიარდ კიპლინგი (1907) • რუდოლფ ოიკენი (1908) • სელმა ლაგერლოფი (1909) • პაულ ფონ ჰაიზე (1910) • მორის მეტერლინკი (1911) • გერჰარტ ჰაუპტმანი (1912) • რაბინდრანათ თაგორი (1913) • რომენ როლანი (1915) • ვერნერ ფონ ჰეიდენსტამი (1916) • კარლ გელერუპი / ჰენრიკ პონტოპიდანი (1917) • კარლ შპიტელერი (1919) • კნუტ ჰამსუნი (1920) • ანატოლ ფრანსი (1921) • ხაკინტო ბენავენტე (1922) • უ. ბ. იეიტსი (1923) • ვლადისლავ რეიმონტი (1924) • ჯორჯ ბერნარდ შოუ (1925)

1926–1950

გრაცია დელედა (1926) • ანრი ბერგსონი (1927) • სიგრიდ უნსეტი (1928) • თომას მანი (1929) • სინკლერ ლუისი (1930) • ერიკ აქსელ კარლფელდტი (1931) • ჯონ გოლზუორთი (1932) • ივანე ბუნინი (1933) • ლუიჯი პირანდელო (1934) • იუჯინ ო’ნილი (1936) • როჟე მარტინ დიუ გარი (1937) • პერლ ბაკი (1938) • ფრანს ემილ სილანპაა (1939) • იოჰანეს ვილჰელმ იენსენი (1944) • გაბრიელა მისტრალი (1945) • ჰერმან ჰესე (1946) • ანდრე ჟიდი (1947) • ტომას სტერნზ ელიოტი (1948) • უილიამ ფოლკნერი (1949) • ბერტრან რასელი (1950)

1951–1975

პერ ლაგერკვისტი (1951) • ფრანსუა მორიაკი (1952) • უინსტონ ჩერჩილი (1953) • ერნესტ ჰემინგუეი (1954) • ჰალდორ ლაქსნესი (1955) • ხუან რამონ ხიმენესი (1956) • ალბერ კამიუ (1957) • ბორის პასტერნაკი (1958) • სალვატორე კვაზიმოდო (1959) • სენ-ჟონ პერსი (1960) • ივო ანდრიჩი (1961) • ჯონ სტეინბეკი (1962) • გიორგოს სეფერისი (1963) • ჟან-პოლ სარტრი (უარი თქვა ჯილდოზე) (1964) • მიხეილ შოლოხოვი (1965) • შმუელ აგნონი / ნელი ზაქსი (1966) • მიგელ ანხელ ასტურიასი (1967) • იასუნარი კავაბატა (1968) • სემიუელ ბეკეტი (1969) • ალექსანდრე სოლჟენიცინი (1970) • პაბლო ნერუდა (1971) • ჰაინრიხ ბიოლი (1972) • პატრიკ უაიტი (1973) • ეივინდ იუნსონი / ჰარი მარტინსონი (1974) • ეუჟენიო მონტალე (1975)

1976–2000

სოლ ბელოუ (1976) • ვისენტე ალეიქსანდრე (1977) • ისააკ ბაშევის ზინგერი (1978) • ოდისეას ელიტისი (1979) • ჩესლავ მილოში (1980) • ელიას კანეტი (1981) • გაბრიელ გარსია მარკესი (1982) • უილიამ გოლდინგი (1983) • იაროსლავ სეიფერტი (1984) • კლოდ სიმონი (1985) • უოლე შოინკა (1986) • იოსიფ ბროდსკი (1987) • ნაჯიბ მაჰფუზი (1988) • კამილო ხოსე სელა (1989) • ოქტავიო პასი (1990) • ნადინ გორდიმერი (1991) • დერეკ უოლკოტი (1992) • ტონი მორისონი (1993) • კენძაბურო ოე (1994) • შეიმას ჰინი (1995) • ვისლავა შიმბორსკა (1996) • დარიო ფო (1997) • ჟოზე სარამაგო (1998) • გიუნტერ გრასი (1999) • გაო სინძიანი (2000)

2001–დღემდე

ვიდიადჰარ ნაიპოლი (2001) • იმრე კერტესი (2002) • ჯონ მაქსველ კუტზეე (2003) • ელფრიდე იელინეკი (2004) • ჰაროლდ პინტერი (2005) • ორჰან ფამუქი (2006) • დორის ლესინგი (2007) • ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო (2008) • ჰერტა მიულერი (2009) • მარიო ვარგას ლიოსა (2010) • ტომას ტრანსტრიომერი (2011) • მო იენი (2012) • ელის მანრო (2013) • პატრიკ მოდიანო (2014) • სვეტლანა ალექსიევიჩი (2015) • ბობ დილანი (2016) • იშიგურო კაძუო (2017) • ოლგა ტოკარჩუკი (2018) • პეტერ ჰანდკე (2019) • ლუიზა გლიუკი (2020) • აბდულრაზაკ გურნა (2021) • ანი ერნო (2022) • იუნ ფოსე (2023) • ჰან კანი (2024)

ხ • გ • რ
← 1989 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები →
ფიზიოლოგია
და მედიცინა
ფიზიკა
ქიმია
ლიტერატურა
მშვიდობა
ეკონომიკა
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=კამილო_ხოსე_სელა&oldid=4716172“-დან