Liturgical by Παναγιώτης Παπαδημητρίου
Η Προσευχή, στην Εκκκλησία ιδιαίτερα, προς την Ανατολή, και κυρίως των Ιερέων κατά την ανάγνωσ... more Η Προσευχή, στην Εκκκλησία ιδιαίτερα, προς την Ανατολή, και κυρίως των Ιερέων κατά την ανάγνωσιν των Ιερατικών Ευχών, είναι δεδομένη σε όλη την Ιεροκανονική και Αποστολική Παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.
Από τον προηγούμενο αιώνα παρατηρούνται έγγραφοι μοντερνισμοί στην Εκκλησία μας που θέλουν να αλλοιώσουν την θεσπισμένη από τους Αγίους Αποστόλους, και μαρτυρουμένης από όλους τους Αγίους, και από τις Οικουμενικές Συνόδους προς Ανατολάς προσευχή.
Ἡ Ὀρθόδοξος ἀφετηρία τῆς Λειτουργιολογίας-Τελετουργικῆς, εἰδικά μετὰ τὴν ἐμπειρία τῆς 100+χρονης ... more Ἡ Ὀρθόδοξος ἀφετηρία τῆς Λειτουργιολογίας-Τελετουργικῆς, εἰδικά μετὰ τὴν ἐμπειρία τῆς 100+χρονης παναιρέσεως τῆς «Εἰκονομαχίας» ποὺ συνετάραξε τὴν Ἐκκλησία, εἶναι κατασταλλαγμένη διαχρονικά, εἶναι αὐτὴ τοῦ Συνοδικοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας: «Ἡ Ἐκκλησία ὡς παρέλαβεν».
Οι Λατινογενείς Νεωτερισμοί του Οικουμενισμού και της Λειτουργικής Αναγεννήσεως στην Θεία Λειτουρ... more Οι Λατινογενείς Νεωτερισμοί του Οικουμενισμού και της Λειτουργικής Αναγεννήσεως στην Θεία Λειτουργία και Λατρεία - Latin-origin Modernisms of the Ecumenism and Liturgical Renewal (Movement) in the Divine Liturgy and Worship
Οἱ διάφοροι νεωτερισμοί στήν ἀνάγνωση τοῦ Εὐαγγελίου Οὔσης ὀψίας, τῇ Κυριακῇ τοῦ Πάσχα ἑσπέρας («... more Οἱ διάφοροι νεωτερισμοί στήν ἀνάγνωση τοῦ Εὐαγγελίου Οὔσης ὀψίας, τῇ Κυριακῇ τοῦ Πάσχα ἑσπέρας («Ἀγάπη»)
Όταν οι Λατίνοι αφαίρεσαν τον Σταυρόν από την Αγία Τράπεζα, ο Πάπας Βενέδικτος ο 16ος (Joseph Rat... more Όταν οι Λατίνοι αφαίρεσαν τον Σταυρόν από την Αγία Τράπεζα, ο Πάπας Βενέδικτος ο 16ος (Joseph Ratzinger, 1927-2022) τους έλεγξε (και ίσως να έπιασε τόπο ο έλεγχός του):
«Την μετακίνηση του Σταυρού της Αγίας Τραπέζης στο πλάι, για να δώσει μια αδιάκοπη θέα του Ιερέα, είναι κάτι που θεωρώ ως ένα από τα πραγματικά παράλογα φαινόμενα των τελευταίων δεκαετιών. Είναι ο Σταυρός ενοχλητικός κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας; Είναι ο Ιερέας [η ο Επίσκοπος] πιο σημαντικός από τον Κύριο; Αυτό το λάθος πρέπει να διορθωθεί το συντομότερο δυνατό».
Όμως και οι Λατίνοι, προτεσταντίζοντες τον αφαίρεσαν, διότι ενωρίτερον τον είχαν πρώτοι αφαιρέσει οι Προτεστάντες, π.χ. Dixon (1879):
«Στη Σκωτία η Μεταρρύθμιση (Προτεσταντισμός) ήταν πιο τέλεια [sic] από ο,τι στην Αγγλία. Όχι μόνο αφαιρέθηκε ο Σταυρός από τις εκκλησίες, αλλά και το σημείον του Σταυρού παραλείφθηκε στη βάπτιση, και καταργήθηκε ακόμη και το ζεστό σταυρωτό κουλούρι της Μεγάλης Παρασκευής»!»
Ορθόδοξος Τύπος, 10/1/2025, αρ. φύλλου 2525, σσ. 1, 4.
Αναλυτικός τίτλος: «Επόμενοι των Λατίνων και Προτεσταντών, οι αφαιρούντες τον Σταυρό και τον Εσταυρωμένο από την Αγία Τράπεζα»
Ὀρθόδοξος Τύπος, 20/12/2024, ἀρ. φύλλου 2523, σσ. 1, 5.
Δημοσιεύτηκε στόν Ὀ.Τ. μέ τίτλο: “Προτεσ... more Ὀρθόδοξος Τύπος, 20/12/2024, ἀρ. φύλλου 2523, σσ. 1, 5.
Δημοσιεύτηκε στόν Ὀ.Τ. μέ τίτλο: “Προτεσταντικὴ ἡ «θεολογία» τοῦ Μητρ. Περιστερίου”
* Πρωτότυπος τίτλος. Ἐστάλη γιὰ δημοσίευση στίς 9/12/2024.
Ἡ Προτεσταντική «θεολογία» καί ἡ «θεολογία» τοῦ Μητρ. Περιστερίου Γρηγορίου γιά τόν Ἐσταυρωμένο *
Στην εργασία αυτή αποδεικνύεται ότι ο Ζωοποιός Σταυρός του Χριστού από τα Παλαιοχριστιανικά χρόνι... more Στην εργασία αυτή αποδεικνύεται ότι ο Ζωοποιός Σταυρός του Χριστού από τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια έχει καθιερωθεί στην Αγία Τράπεζα, και ήδη προ της Εικονομαχίας είχε απεικονισμένον τον Χριστόν.
Μετά όμως την Εικονομαχία, υπερτονίστηκε από τους Αγίους, ότι ο Σταυρός πρέπει να έχει τον Εσταυρωμένο πάνω του, διότι με την απεικόνιση του Εσταυρωμένου στον Σταυρό ομολογείται το δόγμα της Θείας Ενσαρκώσεως.
Αυτό άπτεται του Εσταυρωμένου στην Αγία Τράπεζα, και φυσικά του Εσταυρωμένου (Σταυρού) που φέρουμε επάνω μας οι Χριστιανοί.
Σε αυτό το άρθρο βλέπουμε ιστορικά τον Σταυρό (με ή χωρίς τον Εσταυρωμένο Χριστό) πίσω από την Αγ... more Σε αυτό το άρθρο βλέπουμε ιστορικά τον Σταυρό (με ή χωρίς τον Εσταυρωμένο Χριστό) πίσω από την Αγία Τράπεζα, και το Σύνθρονον, και απαντούμε στην Εγκύκλιο του Μητροπολίτου Περιστερίου Γρηγορίου Παπαθωμά για την θέση του Εσταυρωμένου στην Εκκλησία.
Encyclical letter of the Holy Synod of the Church of Greece on the silent "secret" Prayers of the... more Encyclical letter of the Holy Synod of the Church of Greece on the silent "secret" Prayers of the Divine Liturgy (9/6/1956). Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (9-6-1956) περί αναγνώσεως «μυστικώς» των Ευχών της θείας Λειτουργίας, και εμμελούς αναγνώσεως του Αποστόλου και του Ιερού Ευαγγελίου
Ότι παράλληλα, ταυτόχρονα, ο Ιερεύς προσεύχεται μυστικώς την Ιερατική του Ευχή, και ο Διάκονος εκ... more Ότι παράλληλα, ταυτόχρονα, ο Ιερεύς προσεύχεται μυστικώς την Ιερατική του Ευχή, και ο Διάκονος εκφώνως την διά Προσφωνήσεως Ευχή προς τον πιστόν Λαόν, υποστηρίζεται από τα αρχαία χειρόγραφα, και από το αρχαιότερο σωζόμενο Λειτουργικό χειρόγραφο (8ος αι.), το αντίγραφο Κωνσταντινουπολίτικου Επισκοπικού Ευχολογίου, Barb. Gr. 336. Όμως η αρχαία Παράδοσις υποστηρίζεται εκκωφαντικώς και από τον Άγιό μας Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
Ἡ Παράδοσις τῶν διὰ Προσφωνήσεως Εὐχῶν, ἀναδεικνύει τὴν Παράδοσιν τῶν Μυστικῶν Εὐχῶν τῆς Λειτουργ... more Ἡ Παράδοσις τῶν διὰ Προσφωνήσεως Εὐχῶν, ἀναδεικνύει τὴν Παράδοσιν τῶν Μυστικῶν Εὐχῶν τῆς Λειτουργίας. Ἡ Εὐχὴ διὰ Προσφωνήσεως ὑπὲρ τῶν Κατηχουμένων (Κατηχούμενα), καὶ ἡ ἀνάλυσή της ἀπό τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο (+407), εἶναι στὴν οὐσία ὁ «ὁδηγός» γιὰ τὴν παράδοσιν τῶν Συναπτῶν Εὐχῶν.
Ἡ Ἐκκλησία στὴν ἰστορία της δὲν εἶχε χαμηλό Τέμπλο. Ἡ Ἐκκλησία, εἶχε χαμηλὸ φράγμα ὄχι στὸ Βῆμα, ... more Ἡ Ἐκκλησία στὴν ἰστορία της δὲν εἶχε χαμηλό Τέμπλο. Ἡ Ἐκκλησία, εἶχε χαμηλὸ φράγμα ὄχι στὸ Βῆμα, ἀλλὰ στὸ ὅριο δυτικοῦ Πρεσβυτερίου (Σολέα) – κυρίως Ναοῦ, γιὰ τὸν σκοπὸν τῆς περιφράξεως τοῦ Πρεσβυτερίου - Σολέα (ὅπως καὶ σήμερα), ἰδίως προτοῦ «μονιμοποιηθεῖ», «ἀσφαλιστεῖ» τὸ Καταπέτασμα. Πάντοτε ὅμως ἡ Ἐκκλησία εἶχε ὑψηλὸ φράγμα στὸ ὅριο Βήματος – Σολέα, εἴτε μὲ τὴν μορφὴ Καταπετάσματος στὴν ἀρχαιότητα, εἶτε μὲ τὴν μορφὴ ὑψηλοῦ Φράγματος ἤδη ἀπὸ τόν 4ον αἰῶνα. Βλ. τὸ βιβλίο, Τὸ ἀθέατον τῆς Ἁγίας Τράπεζας, στὴν Κωνσταντινούπολη, στὴν Ἑλλάδα, ... , καὶ ἐπίσης βλ. τὶς εἰκόνες στὸ Παράρτημα αὐτοῦ τοῦ ἄρθρου στὸ τέλος.
«πρεσβυτέροις δέ φημι, πεπίστευται τὸ θυσιαστήριον, καὶ τὰ ἔσω τοῦ καταπετάσματος», Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας (370-444 μ.Χ.), [PG 68,848]
Σὲ αὐτὴν τὴν ἐργασία, συγκρίνουμε τὰ Ἱερατικὰ τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας 1951, 1962, 1971, 1977, 1... more Σὲ αὐτὴν τὴν ἐργασία, συγκρίνουμε τὰ Ἱερατικὰ τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας 1951, 1962, 1971, 1977, 1981, 1987, 1995, 2000, 2004, 2007, καὶ τοῦ Ἱερατικοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τοῦ 1895, γιὰ τὸ ἄνοιγμα καὶ κλείσιμο τῆς Ὡραίας Πύλης (Βημοθύρων καὶ
Καταπετάσματος – Βήλου) στὴν Θεία Λειτουργία. Ἡ σύγκρισις τῶν Ἱερατικῶν γιὰ τὸ Ἱερατικό Συλλείτουργο, καὶ γιὰ τὸ «μυστικῶς» τῶν Εὐχῶν, εὑρίσκεται στὸ ἕτερον ἄρθρο μας περὶ Συλλείτουργου.
Γενικὰ ἡ «σειρὰ» τῶν Ἱερατικῶν ἄλλαξε 5 φορές. Τὰ Ἱερατικὰ τῶν ἑτῶν 1951, (1968), 1971, 1981, θὰ λέγαμε καὶ τοῦ 1962, κρατήσανε τὴν γραμμή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου 1895, ὡς πρὸς τὴν Παράδοσιν τοῦ Καταπετάσματος, ἐνῷ τῶν ἑτῶν 1977, 1987-2000 διαφοροποιηθήκανε λίγο φαινομενικά, πολύ οὐσιαστικά.... [Κεφάλαιον 19ον - Το αθέατον της Αγίας Τράπεζας - https://www.academia.edu/117951483 ] -- Το κλείσιμο της Ωραίας Πύλης του Ιερού (τά Βημόθυρα και το Καταπέτασμα) στα Ιερατικά της Αποστολικής Διακονίας - Σύγκριση, σχόλια
«οὐ θεωρητὰ τοῖς ὑποδεεστέροις καὶ κατωτέρω τὰ ὑψηλά,
οὐδὲ πᾶσι γνωστὰ τὰ μυστήρια», καὶ «οὐ τοῖς... more «οὐ θεωρητὰ τοῖς ὑποδεεστέροις καὶ κατωτέρω τὰ ὑψηλά,
οὐδὲ πᾶσι γνωστὰ τὰ μυστήρια», καὶ «οὐ τοῖς πᾶσιν ὁρᾶσθαι ἄξιον τὰ μυστήρια, ἀλλὰ μόνοις τοῖς ἱερωσύνης ἐνεργοῖς». Στα κεφάλαια 77, 95 της β' έκδοσης του βιβλίου μας περί του Αθεάτου της Αγίας Τράπεζας, αναλύουμε τις αναφορές του Αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης για το Καταπέτασμα του Ιερού [Κεφάλαια 77, 95 - Το αθέατον της Αγίας Τράπεζας - https://www.academia.edu/117951483 ]
![Research paper thumbnail of Το αθέατον της Αγίας Τράπεζας, στην Κωνσταντινούπολη, στην Ελλάδα, και από Ανατολή σε Δύση, την ώρα της Αναφοράς — Τας θύρας, τας θύρας· Ποιες θύρες; Τό Ιερόν Κιβώριον, τα Καταπετάσματα-Παραπετάσματα-Βήλα, το Φράγμα του Ιερού Βήματος, το Φράγμα του Πρεσβυτερίου (Σολέα), το Σύνθρονον - [Β' έκδοση]](https://attachments.academia-assets.com/113689032/thumbnails/1.jpg)
Β' έκδοση (2nd version), με αρκετά νέα στοιχεία, και κεφάλαια. Ειδικά,
- Τό κλείσιμο τῆς Ὡραίας... more Β' έκδοση (2nd version), με αρκετά νέα στοιχεία, και κεφάλαια. Ειδικά,
- Τό κλείσιμο τῆς Ὡραίας Πύλης τοῦ Ἱεροῦ (τά Βημόθυρα καί τό Καταπέτασμα) στά Ἱερατικά τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας — Σύγκριση, σχόλια
- Ὁ διαχωρισμὸς τῶν Φύλων στὸν Ναό
- Ἡ ἐξέλιξη τοῦ Φράγματος τοῦ Ἱεροῦ Βήματος καὶ τοῦ Φράγματος τοῦ Πρεσβυτερίου/Σολέα, καὶ περὶ τοῦ Συνθρόνου
- Τὸ Καταπέτασμα τῆς Σαρακοστῆς (Lenten Veil)
- Τὸ κλείσιμο τῆς Ὡραίας Πύλης τοῦ Ἱεροῦ (τὰ Βημόθυρα καὶ τὸ Καταπέτασμα) στὴν Θεία Λειτουργία στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος
- Ὅτι ἡ Ὡραία Πύλη κλείνει ἐντελῶς στὴν Ἁγία Ἀναφορά, χωρὶς νὰ εἶναι ἀπαραίτητη ἡ ἀναγραφή σχετικῆς διατάξεως στὰ Ἱερατικά
- Μαρτυρία Τέμπλου στοὺς Κέλτες (500 μ.Χ.) – Cogitosus (650 μ.Χ.)
- Ἅγιος Θεόδωρος Στουδίτης (759-826), Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων [PG 99, 1689]
- Νικήτας Χωνιάτης (1155-1216)· Περιγραφὴ Καταπετάσματος Ἁγίας Σοφίας [PG 139, 1044A]
- Ἅγιος Ἀντώνιος Ἀρχιεπίσκοπος Νόβγκοροντ Ῥωσσίας (1200) – Περιγραφὴ Κιβωρίου Ἁγίας Σοφίας
- Ἅγιος Συμεὼν Ἀρχιεπ. Θεσ/νίκης (+1429), [PG 155, 732A]
- Τὸ Καταπέτασμα στὸν Ἅγιο Συμεὼν Θεσ/νίκης (+1429)
- Τὸ Καταπέτασμα, στὶς Σλαβικὲς (γενικὰ) Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες
και διάφορες (μικρο) διορθώσεις, ἀποσαφηνίσεις, μικρότερες ἢ μεγαλύτερες (εἰδικά στόν Ἅγιο Συμεών Θεσσαλονίκης, §77), καὶ νέες σχετικὲς εἰκόνες.
Μέχρι τό 1980, καὶ ἀργότερα, ὑπῆρχαν στὴν Ἑλλάδα, στὶς Ἐνορίες (πέραν ἀπὸ τὶς Ἱερὲς Μονές), Ἱερεῖ... more Μέχρι τό 1980, καὶ ἀργότερα, ὑπῆρχαν στὴν Ἑλλάδα, στὶς Ἐνορίες (πέραν ἀπὸ τὶς Ἱερὲς Μονές), Ἱερεῖς ἔγγαμοι μάλιστα, ἀκολουθοῦντες τὴν ἀρχαῖαν Ἀποστολικὴν Παράδοσιν τῆς κλείσεως τῶν ἁγίων θυρῶν (Ὡραίας Πύλης) καὶ τοῦ καταπετάσματος (βήλου) αὐτῶν, ἀπὸ μετὰ τὴν Μεγάλην Εἴσοδον, φυσικὰ καὶ κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς Ἁγίας Ἀναφορᾶς, μέχρι τὴν Θεία Κοινωνία. Ὁ λόγος τῆς κλείσεως τῆς Ὡραίας Πύλης, τοῦ Καταπετάσματος, ἔχει νὰ κάνει μὲ τὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, μὲ τὴν ὑπακοὴ στὴν Ἀποστολική Παράδοση. Ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν δημιουργία Ταμιείου Προσευχῆς τοῦ Ἱερέως, καὶ μὲ τὴν ἀσφάλιση τῶν Πιστῶν στὴν Προσευχή, καὶ ὄχι στὴν περιέργεια τῶν κινήσεων στὸν Λαό ἢ στὸ Ἱερὸ Βῆμα ἀντίστοιχα. [Κεφάλαιον 18ον - Το αθέατον της Αγίας Τράπεζας - https://www.academia.edu/117951483 ]
Στοὺς πρωτοχριστιανικοὺς χρόνους, ὁ διαχωρισμὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, τῶν ἀνδρῶν ἀπὸ τὶς γυναῖκες, (καὶ... more Στοὺς πρωτοχριστιανικοὺς χρόνους, ὁ διαχωρισμὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, τῶν ἀνδρῶν ἀπὸ τὶς γυναῖκες, (καὶ τῶν γυναικῶν ἀπὸ τοὺς ἄνδρες), ἀκόμη καὶ ἂν ἐπρόκειτο περὶ παντρεμμένου ζεύγους, ἐτηρεῖτο αὐστηρά, συνήθεια ποὺ ἐκράτησε στὴν Ἑλλάδα μέχρι καὶ τὰ τέλη τοῦ 20ου αἰώνα, καὶ ἀκόμη κρατεῖ στὴν Ἑλλάδα, στὰ Μοναστήρια, καὶ σὲ μερικὲς Ἐνορίες μὲ παραδοσιακοὺς Ἱερεῖς. [Κεφάλαιον 5ον - Το αθέατον της Αγίας Τράπεζας - https://www.academia.edu/117951483 ]
Ιερατικόν Συλλείτουργον - σύγκρισις διατάξεων, Ιερατικών, και σχόλια, 2022
Στὸ παρὸν ἄρθρο, καταπιανόμαστε μὲ ἕνα θέμα πλέον κοινὸ στὴν σημερινὴ ἐκκλησιαστικὴ ἀκολουθία, ἀλ... more Στὸ παρὸν ἄρθρο, καταπιανόμαστε μὲ ἕνα θέμα πλέον κοινὸ στὴν σημερινὴ ἐκκλησιαστικὴ ἀκολουθία, ἀλλ’ ἐν πολλοῖς ἄγνωστον. Καταγράφουμε καὶ συγκρίνουμε τὶς διάφορες περιπτώσεις τῶν ἐπισήμων Ἱερατικῶν (γιὰ πρώτη φορὰ ἐξ ὅσων γνωρίζουμε), Ἱερατικῶν ἐγκεκριμένων ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, καὶ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος (1895-2020), ἀλλὰ καὶ παρα-θέτουμε τὰ σχόλιά μας, καὶ τὴν τεκμηριωμένη ἄποψή μας.
Παλαιά, οἱ Πρεσβύτεροι σπανίως συλλειτουργοῦσαν . Ἡ ἀπουσία (ἄχρις ἐσχά-των) ἐπισήμου καταγραφῆς Ἱερατικοῦ Συλλείτουργου σὲ λειτουργικὸ χειρό-γραφον ἢ ἔντυπον, ἡ ἀποκλειστικὴ καταγραφὴ διατάξεων μόνον μὲ ἕναν Ἱερέα καὶ ἕνα Διάκονο, καὶ μόνου τοῦ ἀρχιερατικοῦ Συλλείτουργου, οἱ μικρὲς (ἐν πολλοῖς) ἐκκλησίες ποὺ δὲν χωροῦσαν πολὺν κόσμον , συνηγοροῦν στὴν σπάνια (κἂν) τέλεσιν Ἱερατικοῦ Συλλείτουργου. Εἶναι σύνηθες νὰ βλέπουμε πόσο μεγαλύτεροι εἶναι οἱ νέοι Ναοὶ σὲ σύγκριση μὲ τὸν παρακείμενο παλαιὸν Ναόν.
Ἡ σύνολη Τάξις τοῦ Ἱερατικοῦ Συλλείτουργου, πρώτη φορὰ καταγράφηκε (ἐξ ὅσων μπορέσαμε καὶ ἐρευνήσαμε), ἀποτυπώθηκε σὲ Εὐχολόγιον ἢ Ἱερατικόν τό 1895, στὸ Ἱερατικὸν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου 1895, σσ. 145-150 [...]
αʹ ἔκδοσις, 21/12/2022
Ἱερατικόν Συλλείτουργον - σύγκρισις διατάξεων, Ἱερατικῶν, καὶ σχόλια
Ποιούντος του Διακόνου την Ευχήν, ο Ιερεύς επεύχεται την Ευχήν [Ευχολόγιον, Euchologion], 2022
Ποιοῦντος τοῦ Διακόνου τὴν Εὐχήν, ὁ Ἱερεὺς ἐπεύχεται τὴν Εὐχήν
Ὁ ΙΘʹ (19ος) Κανὼν τῆς Συνόδου τῆ... more Ποιοῦντος τοῦ Διακόνου τὴν Εὐχήν, ὁ Ἱερεὺς ἐπεύχεται τὴν Εὐχήν
Ὁ ΙΘʹ (19ος) Κανὼν τῆς Συνόδου τῆς Λαοδικείας (364) ὡς εἴδαμε σὲ προηγούμενο ἄρθρο μας, κατέγραψε τὴν λειτουργικὴ πράξη τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ ἐνωρίτερον τοῦ 4ου ἕως τόν 8ον αἰῶνα καὶ ἀργότερον, λόγῳ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων ποὺ τὴν ἐπεκύρωσαν, καὶ ἡ ὁποῖα λειτουργικὴ πράξη ἐν πολλοῖς ἀκολουθεῖται μέχρι σήμερα.
[...]
ὁ Διάκονος+Ψάλτης+Λαὸς μὲ τὸν Ἱερέα προσεύχονταν πολλάκις παράλληλα, καὶ φυσικὰ μὲ διαφορετικὲς Εὐχές
[...]
Ὁ ΙΘʹ (19ος) Κανὼν τῆς Συνόδου τῆς Λαοδικείας1 (364) εἶναι σημαντικὸς διότι μᾶς δίνει πληροφ... more Ὁ ΙΘʹ (19ος) Κανὼν τῆς Συνόδου τῆς Λαοδικείας1 (364) εἶναι σημαντικὸς διότι μᾶς δίνει πληροφορίες γιὰ τὶς Εὐχὲς τῆς Λειτουργίας. Ἐπειδὴ δέ, ἐπικυρώθηκε ἀπὸ τὴν Δʹ, ἀπὸ τὴν Ζʹ, καὶ ὀρισμένως ἀπὸ τὴν ΣΤʹ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, ἔχει «οἰκουμενικὴν δύναμιν»2. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι ἡ «Λειτουργικὴ» χρονικὴ ἔκτασις αὐτοῦ τοῦ Κανόνος, βάσει τῶν Συνόδων ποὺ τὸν ἐπικύρωσαν, εἶναι τοὐλάχιστον ἀπὸ (ἐνωρίτερον τοῦ) 364 ἕως τοῦ 787 καὶ ἀργότερον, καὶ ἀσφαλῶς ἀντιστοιχεῖ στὴν οἰκουμενικὴ λειτουργικὴν πράξιν τῆς Ἐκκλησίας, τοὐλάχιστον σὲ αὐτὴν τὴν χρονικὴν ἔκτασιν3, ἀλλὰ καὶ μέχρι τὶς ἡμέρες μας λόγῳ τῆς οἰκουμενικῆς αὐτοῦ ἰσχύος.
Ὁ ΙΘʹ (19ος) Κανὼν τῆς Συνόδου τῆς Λαοδικείας ἔχει ὡς ἑξῆς:
«Περὶ τοῦ δεῖν ἰδὶᾳ πρῶτον, μετὰ τὰς ὁμιλίας τῶν ἐπισκόπων, καὶ τῶν κατηχουμένων εὐχὴν ἐπιτελεῖσθαι, καὶ μετὰ τὸ ἐξελθεῖν τοὺς κατηχουμένους, τῶν ἐν μετανοίᾳ τὴν εὐχὴν γίνεσθαι· καὶ τούτων προσελθόντων ὑπὸ χεῖρα καὶ ὑποχωρησάντων, οὕτω τῶν πιστῶν τὰς εὐχὰς γίνεσθαι τρεῖς, μίαν μὲν τὴν πρώτην διὰ σιωπῆς, τὴν δὲ δευτέραν καὶ τρίτην, διὰ προσφωνήσεως πληροῦσθαι· εἶθ᾽ οὕτω τὴν εἰρήνην δίδοσθαι. Καὶ μετὰ τὸ τοὺς πρεσβυτέρους δοῦναι τῷ ἐπισκόπῳ τὴν εἰρήνην, τότε τοὺς λαϊκοὺς τὴν εἰρήνην διδόναι, καὶ οὕτω τὴν ἁγίαν προσφορὰν ἐπιτελεῖσθαι· καὶ μόνοις ἐξὸν εἶναι τοὶς ἱερατικοῖς εἰσιέναι εἰς τὸ θυσιαστήριον, καὶ κοινωνεῖν».
Στὸ παρὸν ἄρθρο μᾶς ἐνδιαφέρει ἡ ἐξήγησις τῆς φράσεως: «τῶν πιστῶν τὰς εὐχὰς γίνεσθαι τρεῖς, μίαν μὲν τὴν πρώτην διὰ σιωπῆς, τὴν δὲ δευτέραν καὶ τρίτην, διὰ προσφωνήσεως πληροῦσθαι»....
Uploads
Liturgical by Παναγιώτης Παπαδημητρίου
Από τον προηγούμενο αιώνα παρατηρούνται έγγραφοι μοντερνισμοί στην Εκκλησία μας που θέλουν να αλλοιώσουν την θεσπισμένη από τους Αγίους Αποστόλους, και μαρτυρουμένης από όλους τους Αγίους, και από τις Οικουμενικές Συνόδους προς Ανατολάς προσευχή.
«Την μετακίνηση του Σταυρού της Αγίας Τραπέζης στο πλάι, για να δώσει μια αδιάκοπη θέα του Ιερέα, είναι κάτι που θεωρώ ως ένα από τα πραγματικά παράλογα φαινόμενα των τελευταίων δεκαετιών. Είναι ο Σταυρός ενοχλητικός κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας; Είναι ο Ιερέας [η ο Επίσκοπος] πιο σημαντικός από τον Κύριο; Αυτό το λάθος πρέπει να διορθωθεί το συντομότερο δυνατό».
Όμως και οι Λατίνοι, προτεσταντίζοντες τον αφαίρεσαν, διότι ενωρίτερον τον είχαν πρώτοι αφαιρέσει οι Προτεστάντες, π.χ. Dixon (1879):
«Στη Σκωτία η Μεταρρύθμιση (Προτεσταντισμός) ήταν πιο τέλεια [sic] από ο,τι στην Αγγλία. Όχι μόνο αφαιρέθηκε ο Σταυρός από τις εκκλησίες, αλλά και το σημείον του Σταυρού παραλείφθηκε στη βάπτιση, και καταργήθηκε ακόμη και το ζεστό σταυρωτό κουλούρι της Μεγάλης Παρασκευής»!»
Ορθόδοξος Τύπος, 10/1/2025, αρ. φύλλου 2525, σσ. 1, 4.
Αναλυτικός τίτλος: «Επόμενοι των Λατίνων και Προτεσταντών, οι αφαιρούντες τον Σταυρό και τον Εσταυρωμένο από την Αγία Τράπεζα»
Δημοσιεύτηκε στόν Ὀ.Τ. μέ τίτλο: “Προτεσταντικὴ ἡ «θεολογία» τοῦ Μητρ. Περιστερίου”
* Πρωτότυπος τίτλος. Ἐστάλη γιὰ δημοσίευση στίς 9/12/2024.
Ἡ Προτεσταντική «θεολογία» καί ἡ «θεολογία» τοῦ Μητρ. Περιστερίου Γρηγορίου γιά τόν Ἐσταυρωμένο *
Μετά όμως την Εικονομαχία, υπερτονίστηκε από τους Αγίους, ότι ο Σταυρός πρέπει να έχει τον Εσταυρωμένο πάνω του, διότι με την απεικόνιση του Εσταυρωμένου στον Σταυρό ομολογείται το δόγμα της Θείας Ενσαρκώσεως.
Αυτό άπτεται του Εσταυρωμένου στην Αγία Τράπεζα, και φυσικά του Εσταυρωμένου (Σταυρού) που φέρουμε επάνω μας οι Χριστιανοί.
«πρεσβυτέροις δέ φημι, πεπίστευται τὸ θυσιαστήριον, καὶ τὰ ἔσω τοῦ καταπετάσματος», Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας (370-444 μ.Χ.), [PG 68,848]
Καταπετάσματος – Βήλου) στὴν Θεία Λειτουργία. Ἡ σύγκρισις τῶν Ἱερατικῶν γιὰ τὸ Ἱερατικό Συλλείτουργο, καὶ γιὰ τὸ «μυστικῶς» τῶν Εὐχῶν, εὑρίσκεται στὸ ἕτερον ἄρθρο μας περὶ Συλλείτουργου.
Γενικὰ ἡ «σειρὰ» τῶν Ἱερατικῶν ἄλλαξε 5 φορές. Τὰ Ἱερατικὰ τῶν ἑτῶν 1951, (1968), 1971, 1981, θὰ λέγαμε καὶ τοῦ 1962, κρατήσανε τὴν γραμμή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου 1895, ὡς πρὸς τὴν Παράδοσιν τοῦ Καταπετάσματος, ἐνῷ τῶν ἑτῶν 1977, 1987-2000 διαφοροποιηθήκανε λίγο φαινομενικά, πολύ οὐσιαστικά.... [Κεφάλαιον 19ον - Το αθέατον της Αγίας Τράπεζας - https://www.academia.edu/117951483 ] -- Το κλείσιμο της Ωραίας Πύλης του Ιερού (τά Βημόθυρα και το Καταπέτασμα) στα Ιερατικά της Αποστολικής Διακονίας - Σύγκριση, σχόλια
οὐδὲ πᾶσι γνωστὰ τὰ μυστήρια», καὶ «οὐ τοῖς πᾶσιν ὁρᾶσθαι ἄξιον τὰ μυστήρια, ἀλλὰ μόνοις τοῖς ἱερωσύνης ἐνεργοῖς». Στα κεφάλαια 77, 95 της β' έκδοσης του βιβλίου μας περί του Αθεάτου της Αγίας Τράπεζας, αναλύουμε τις αναφορές του Αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης για το Καταπέτασμα του Ιερού [Κεφάλαια 77, 95 - Το αθέατον της Αγίας Τράπεζας - https://www.academia.edu/117951483 ]
- Τό κλείσιμο τῆς Ὡραίας Πύλης τοῦ Ἱεροῦ (τά Βημόθυρα καί τό Καταπέτασμα) στά Ἱερατικά τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας — Σύγκριση, σχόλια
- Ὁ διαχωρισμὸς τῶν Φύλων στὸν Ναό
- Ἡ ἐξέλιξη τοῦ Φράγματος τοῦ Ἱεροῦ Βήματος καὶ τοῦ Φράγματος τοῦ Πρεσβυτερίου/Σολέα, καὶ περὶ τοῦ Συνθρόνου
- Τὸ Καταπέτασμα τῆς Σαρακοστῆς (Lenten Veil)
- Τὸ κλείσιμο τῆς Ὡραίας Πύλης τοῦ Ἱεροῦ (τὰ Βημόθυρα καὶ τὸ Καταπέτασμα) στὴν Θεία Λειτουργία στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος
- Ὅτι ἡ Ὡραία Πύλη κλείνει ἐντελῶς στὴν Ἁγία Ἀναφορά, χωρὶς νὰ εἶναι ἀπαραίτητη ἡ ἀναγραφή σχετικῆς διατάξεως στὰ Ἱερατικά
- Μαρτυρία Τέμπλου στοὺς Κέλτες (500 μ.Χ.) – Cogitosus (650 μ.Χ.)
- Ἅγιος Θεόδωρος Στουδίτης (759-826), Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων [PG 99, 1689]
- Νικήτας Χωνιάτης (1155-1216)· Περιγραφὴ Καταπετάσματος Ἁγίας Σοφίας [PG 139, 1044A]
- Ἅγιος Ἀντώνιος Ἀρχιεπίσκοπος Νόβγκοροντ Ῥωσσίας (1200) – Περιγραφὴ Κιβωρίου Ἁγίας Σοφίας
- Ἅγιος Συμεὼν Ἀρχιεπ. Θεσ/νίκης (+1429), [PG 155, 732A]
- Τὸ Καταπέτασμα στὸν Ἅγιο Συμεὼν Θεσ/νίκης (+1429)
- Τὸ Καταπέτασμα, στὶς Σλαβικὲς (γενικὰ) Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες
και διάφορες (μικρο) διορθώσεις, ἀποσαφηνίσεις, μικρότερες ἢ μεγαλύτερες (εἰδικά στόν Ἅγιο Συμεών Θεσσαλονίκης, §77), καὶ νέες σχετικὲς εἰκόνες.
Παλαιά, οἱ Πρεσβύτεροι σπανίως συλλειτουργοῦσαν . Ἡ ἀπουσία (ἄχρις ἐσχά-των) ἐπισήμου καταγραφῆς Ἱερατικοῦ Συλλείτουργου σὲ λειτουργικὸ χειρό-γραφον ἢ ἔντυπον, ἡ ἀποκλειστικὴ καταγραφὴ διατάξεων μόνον μὲ ἕναν Ἱερέα καὶ ἕνα Διάκονο, καὶ μόνου τοῦ ἀρχιερατικοῦ Συλλείτουργου, οἱ μικρὲς (ἐν πολλοῖς) ἐκκλησίες ποὺ δὲν χωροῦσαν πολὺν κόσμον , συνηγοροῦν στὴν σπάνια (κἂν) τέλεσιν Ἱερατικοῦ Συλλείτουργου. Εἶναι σύνηθες νὰ βλέπουμε πόσο μεγαλύτεροι εἶναι οἱ νέοι Ναοὶ σὲ σύγκριση μὲ τὸν παρακείμενο παλαιὸν Ναόν.
Ἡ σύνολη Τάξις τοῦ Ἱερατικοῦ Συλλείτουργου, πρώτη φορὰ καταγράφηκε (ἐξ ὅσων μπορέσαμε καὶ ἐρευνήσαμε), ἀποτυπώθηκε σὲ Εὐχολόγιον ἢ Ἱερατικόν τό 1895, στὸ Ἱερατικὸν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου 1895, σσ. 145-150 [...]
αʹ ἔκδοσις, 21/12/2022
Ἱερατικόν Συλλείτουργον - σύγκρισις διατάξεων, Ἱερατικῶν, καὶ σχόλια
Ὁ ΙΘʹ (19ος) Κανὼν τῆς Συνόδου τῆς Λαοδικείας (364) ὡς εἴδαμε σὲ προηγούμενο ἄρθρο μας, κατέγραψε τὴν λειτουργικὴ πράξη τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ ἐνωρίτερον τοῦ 4ου ἕως τόν 8ον αἰῶνα καὶ ἀργότερον, λόγῳ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων ποὺ τὴν ἐπεκύρωσαν, καὶ ἡ ὁποῖα λειτουργικὴ πράξη ἐν πολλοῖς ἀκολουθεῖται μέχρι σήμερα.
[...]
ὁ Διάκονος+Ψάλτης+Λαὸς μὲ τὸν Ἱερέα προσεύχονταν πολλάκις παράλληλα, καὶ φυσικὰ μὲ διαφορετικὲς Εὐχές
[...]
Ὁ ΙΘʹ (19ος) Κανὼν τῆς Συνόδου τῆς Λαοδικείας ἔχει ὡς ἑξῆς:
«Περὶ τοῦ δεῖν ἰδὶᾳ πρῶτον, μετὰ τὰς ὁμιλίας τῶν ἐπισκόπων, καὶ τῶν κατηχουμένων εὐχὴν ἐπιτελεῖσθαι, καὶ μετὰ τὸ ἐξελθεῖν τοὺς κατηχουμένους, τῶν ἐν μετανοίᾳ τὴν εὐχὴν γίνεσθαι· καὶ τούτων προσελθόντων ὑπὸ χεῖρα καὶ ὑποχωρησάντων, οὕτω τῶν πιστῶν τὰς εὐχὰς γίνεσθαι τρεῖς, μίαν μὲν τὴν πρώτην διὰ σιωπῆς, τὴν δὲ δευτέραν καὶ τρίτην, διὰ προσφωνήσεως πληροῦσθαι· εἶθ᾽ οὕτω τὴν εἰρήνην δίδοσθαι. Καὶ μετὰ τὸ τοὺς πρεσβυτέρους δοῦναι τῷ ἐπισκόπῳ τὴν εἰρήνην, τότε τοὺς λαϊκοὺς τὴν εἰρήνην διδόναι, καὶ οὕτω τὴν ἁγίαν προσφορὰν ἐπιτελεῖσθαι· καὶ μόνοις ἐξὸν εἶναι τοὶς ἱερατικοῖς εἰσιέναι εἰς τὸ θυσιαστήριον, καὶ κοινωνεῖν».
Στὸ παρὸν ἄρθρο μᾶς ἐνδιαφέρει ἡ ἐξήγησις τῆς φράσεως: «τῶν πιστῶν τὰς εὐχὰς γίνεσθαι τρεῖς, μίαν μὲν τὴν πρώτην διὰ σιωπῆς, τὴν δὲ δευτέραν καὶ τρίτην, διὰ προσφωνήσεως πληροῦσθαι»....